ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΠΗΛΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2015 - 2016
Τα 150 χρόνια από την ανατίναξη του Αρκαδίου γιορτάζονται φέτος σε πολλές περιοχές του Ρεθύμνου. Η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση (18661869) , που συνοδεύτηκε από την ηρωική μάχη στο Αρκάδι , προκάλεσε την ένωση Κρήτης-Ελλάδας. Αποτελεί, λοιπόν, μαζί με πολλές άλλες επαναστάσεις των Κρητικών ένα πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας της.
ΟΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1866 Η Κρήτη ακολούθησε τον ξεσηκωμό της υπόλοιπης Ελλάδας εναντίον των Οθωμανών Τούρκων τον Ιούλιο του1821. Τον Μάιο του επόμενου χρόνου αποβιβάστηκαν στην Κρήτη ισχυρά αιγυπτιακά στρατεύματα , ύστερα από αίτημα του σουλτάνου. Οι Κρητικοί δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια, ωστόσο το πρωτόκολλο του Λονδίνου (22 Ιανουαρίου 1830) δεν περιλάμβανε το νησί στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος και η Κρήτη από το 1830 μέχρι το 1840 πέρασε στα χέρια των Αιγυπτίων. Μετά την ήττα του Μοχάμεντ Αλί στη Συρία , με την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων αποσπάστηκε η Κρήτη από την Αίγυπτο και επανήλθε στη δικαιοδοσία του σουλτάνου. Η Μεγάλη Κρητική επανάσταση (1866-1869) εξέφραζε την επιθυμία των Κρητικών για την απελευθέρωση τους και την ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Αφορμή για τον ξεσηκωμό έδωσε η επιβολή νέων φόρων , κατά παράβαση των διατάξεων του Χάττι-Χουμαγιούν . Η πρώτη παγκρήτια επαναστατική συνέλευση, η οποία συστάθηκε στις 14 Μαΐου 1866,απεστειλε υπομνήματα τόσο στο σουλτάνο όσο και στις Μεγάλες Δυνάμεις καταγγέλλοντας τις αυθαιρεσίες της διοίκησης από τη μια και εκφράζοντας την επιθυμία για ένωση με την Ελλάδα από την άλλη. Η συγκυρία όμως δεν ήταν ευνοϊκή για την Κρήτη , καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις κρατούσαν φιλική στάση απέναντι στην Τουρκία , η οποία
διέθετε και μεγάλο αριθμό δυνάμεων στο νησί. Επιπλέον , η Ελλάδα δεν μπορούσε να στηρίξει στρατιωτικά τον αγώνα του νησιού. Τότε συνέβη και το ολοκαύτωμα της μονής Αρκαδίου.
Η ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ
Η Μονή Αρκαδίου απέχει 23 χιλιόμετρα από την πόλη του Ρεθύμνου και η πρώτη ολοκληρωμένη φρουριακή μορφή της δημιουργήθηκε την τελευταία περίοδο της Ενετοκρατίας. Το σημαντικότερο μέρος της Μονής Αρκαδίου είναι ο κεντρικός δίκλιτος ναός, το Καθολικόν, που είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος(το ένα κλίτος), και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη (το έτερο κλίτος), που περιβάλλεται από πολύ παχύ αυλότοιχο εντός του οποίου υφίστανται διάφορα βοηθητικά οικήματα. Σύμφωνα με επιγραφή του κωδωνοστασίου ο δίκλιτος ναός του Αγίου Κωνσταντίνου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα ανεγέρθη το 1587. Αποτελεί επομένως έργο της εποχής της βενετικής κυριαρχίας στο νησί, όπως φαίνεται καθαρά από πληθώρα στοιχείων της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής που μπορεί να εντοπίσει ο επισκέπτης. Ο ναός αυτός αποτελεί ανακαίνιση ενός προηγούμενου που χτίστηκε τον 14ο αιώνα . Στις στέγες των οικημάτων αυτών φέρονται επάλξεις,(στηθαία), με σκοπιές και τυφεκιοθυρίδες. Το μοναστηριακό συγκρότημα έχει σχήμα παραλληλογράμμου με εμβαδό 5.200 τμ.
Σημαντικότερα κτίσματα των βοηθητικών χώρων της Μονής αυτής είναι: 1. Ο «Ξενών» και το «Ηγουμενείο» 2. Η «Τράπεζα», (αίθουσα κοινής εστίασης) με ιδιαίτερη αυλή 3. Τα «Κελαρικά», (μεγάλο θολωτό διαμέρισμα που χωρίζεται σε μαγειρείο, ζυμωτήριο, φούρνο, αρταποθήκη και αλευραποθήκη).
4. Η «Πυριτιδαποθήκη», μεγάλη επιμήκης αίθουσα χρησιμοποιούμενη παλαιότερα ως «κρασομαγατζές» (οιναποθήκη), που περί το 1866 μετατράπηκε σε πυριτιδαποθήκη όπου στα υφιστάμενα βαρέλια φέρονταν η πυρίτιδα για τη χρήση των όπλων της εποχής. 5. Τα «Μεσοκούμια» που ίσως εκ παραφθοράς του ονόματος ήταν το νοσοκομείο, πρόκειται για μεγάλο επίσης επίμηκες θολωτό διαμέρισμα που χωρίζονταν σε 8 μικρότερους χώρους κελιά. 6. Το «Μουσείο» που διαμορφώθηκε το 1932, από πρώην Ηγουμενείο, υπό τη μέριμνα του τότε επισκόπου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τιμόθεου Βενέρη, στο οποίο και φυλάσσονται σπουδαία κειμήλια της Μονής (σκεύη, άμφια, κ.λπ.). 7. Τα «Κλάουστρα», θολωτά διώροφα κελιά μοναχών. 8. Τα «Κελλία» χώροι κατοικίας των μοναχών που διακρίνονται σε ισόγεια και ανώγεια και 9. Οι «Αποθήκες» 10. Το σκευοφυλάκιο
Η Μονή Αρκαδίου σήμερα
Στον ίδιο χώρο, εκτός της Μονής Αρκαδίου, περί τα 80 μ. ΒΔ της Μονής, στο χείλος του φαραγγιού, βρίσκεται οκταγωνικό κτίριο όπου φυλάσσονται τα οστά των υπερασπιστών της κατά το έτος 1866, το Ηρώο που δεσπόζει από μακριά. Στη θέση αυτή παλαιότερα ήταν ο ανεμόμυλος της Μονής. Επίσης εκτός της Μονής βρίσκονται οι "στάβλοι" και το λεγόμενο «Δραγατοκάλυβο» (φυλάκιο του Δραγάτη = αγροφύλακα).
Για την ύδρευση της Μονής χρησιμοποιούνταν τρία παρακείμενα πηγάδια σε απόσταση περί τα 250 μέτρα, καθώς και μία υπόγεια υδατοδεξαμενή (στέρνα) που βρίσκονταν μέσα στην αυλή.
Η ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΡΚΑΔΙΟΥ (8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1866)
Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ Όταν ο Μουσταφά πασάς έφτασε στη μονή, είχε ήδη αρχίσει η πολιορκία της από το Σουλεϊμάν. Εκεί ενώθηκαν οι δυο στρατοί που έφταναν τις 23 χιλιάδες. Μέσα στη Μονή, υπό τις διαταγές του Δημακόπουλου και του Ηγουμένου Γαβριήλ βρίσκονταν 900 άνθρωποι, από τους οποίους είχαν όπλα μόνο 300. Αφού οι στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν την προσπάθεια για την κατάληψη της Μονής, ο Μουσταφά για να προλάβει φθορές του στρατού του, πρότεινε σε αυτούς που ήταν μέσα να παραδοθούν υποσχόμενος πως δεν θα τους πειράξει. Οι Έλληνες όμως απόρριψαν την πρόταση του σουλτάνου. Τη νύχτα της 7 ης προς 8ης Νοεμβρίου, τρείς από τους πολιορκημένους κατόρθωσαν να ξεφύγουν κρυφά και αφού βγήκαν έξω , καλούσαν τους κατοίκους να στείλουν βοήθεια. Από αυτούς, οι δύο ξαναγύρισαν και συνέχισαν τον αγώνα τους, ο δε τρίτος δεν πρόλαβε γιατί στο μεταξύ η μονή είχε καταστραφεί. Η εξωτερική βοήθεια απέτυχε να βοηθήσει τους πολιορκημένους κι έτσι δεν τους έμεινε τίποτα άλλο, από το να
θυσιαστούν. Ο Μουσταφά έκανε νέα πρόταση παράδοσης, αλλά οι πολιορκημένοι αρνήθηκαν. Οι πολιορκημένοι μάχονταν με όλες τους τις δυνάμεις και προκάλεσαν ζημιές στον εχθρό. Την 8 η Νοεμβρίου ο Μουσταφά αντιλήφθηκε πως το πυροβολικό του ήταν ανίκανο να ανοίξει είσοδο στην μονή και ζήτησε από το Ρέθυμνο ενίσχυση σε άνδρες και μεγαλύτερα πυροβόλα. Έτσι του έφεραν από το Ρέθυμνο το μεγάλο πυροβόλο (την μπομπάρδα κουτσαχείλα). ΄Αρχισαν τον κανονιοβολισμό και χτυπούσαν την πύλη της Μονής. Οι Κρήτες κατάλαβαν τι πρόκειται να γίνει και κοινώνησαν των αχράντων μυστηρίων από τον Ηγούμενο Γαβριήλ. Οι πολιορκημένοι συμφώνησαν μεταξύ τους να βάλουν φωτιά στην μπαρουταποθήκη και να ταφούν κάτω από τα ερείπια. Όταν οι τούρκοι γκρέμισαν την πύλη της Μονής, ο Κωστής Γιαμπουδάκης περίμενε να μπουν όσο το δυνατόν περισσότεροι, για να βάλει φωτιά στην μπαρουταποθήκη. Ο δυνατός κρότος, η ζωηρή λάμψη , οι μαύροι καπνοί, οι πέτρες και άλλα υλικά των κελιών εκτινάχτηκαν στον αέρα δημιουργώντας τον τάφο των γενναίων Κρητών, που αγωνίστηκαν για την πίστη και την πατρίδα τους και των βάρβαρων Τούρκων που πήραν ένα σκληρό μάθημα. Ο Ηγούμενος Γαβριήλ σκοτώθηκε λίγο πριν από την ανατίναξη. Όσοι από τους πολιορκημένους δεν σκοτώθηκαν, σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους και μεταξύ αυτών ήταν και ο Δημακόπουλος. Έτσι, οι Τούρκοι στις 8 του Νοέμβρη κατέλαβαν το Αρκάδι, αλλά η ηρωική και εθελοντική θυσία των υπερασπιστών του συντάραξε ολόκληρο τον κόσμο που το έμαθε και συντέλεσε ώστε να δημιουργηθεί ένα ρεύμα συμπάθειας για τον αγωνιζόμενο κρητικό λαό, ο οποίος μετά το ολοκαύτωμα πεισμάτωσε και συνέχισε τον αγώνα με μεγαλύτερη μανία. Μπορεί, λοιπόν, η επανάσταση να απέτυχε το γεγονός αυτό όμως, οδήγησε-μετά από λίγα χρόνια-στην απελευθέρωση της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα. Χρυσοβαλάντης Τσιρινδάνης, Β2
Ο πόλεμος στη Συρία Ο Συριακός εμφύλιος πόλεμος είναι μια συνεχόμενη, εσωτερική βίαιη σύγκρουση στη Συρία. μαίνεται εδώ και τέσσερα χρόνια με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια πρόσφυγες να είναι έως τώρα είναι ο θλιβερός απολογισμός. Η Συρία αποτελούσε ανέκαθεν περιοχή στρατηγικής σημασίας γιατί είναι η πύλη προς τη Μέση Ανατολή, Τουρκία, Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος και Παλαιστίνη οι επίδοξοι γείτονες. Ο πόλεμος έχει δύο πρόσωπα, το εσωτερικό και το διεθνές γι αυτό τα αίτια που οδήγησαν στην σημερινή κατάσταση την χώρα ποικίλουν. Ο λαός μάχεται κατά του καθεστώτος του Ασάντ με αφορμή την κατασκευή αγωγού δια μέσω Συρίας που θα ένωνε την Αραβική χερσόνησο με την Τουρκία εξυπηρετώντας πολιτικές συμμαχίες. Η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ θρησκευτικών ομάδων και συμμοριών υπό τη σημαία του Ισλάμ, που από την μία στιγμή στην άλλη βρέθηκαν εξοπλισμένες με υπερσύγχρονους αντιαρματικούς πυραύλους και αξιοζήλευτα οπλικά συστήματα, έφεραν στην χώρα νέα παιχνίδια πολιτικής στρατηγικής. Φανατικοί Ισλαμιστές και μισθοφόροι ισοπέδωσαν πόλεις ολόκληρες σπέρνοντας φόβο και θάνατο. Η συριακή κυβέρνηση εξαπέλυσε το συριακό στρατό για να καταπνίξει την εξέγερση και αρκετές πόλεις πολιορκήθηκαν. Οι ομάδες των ανταρτών που δημιουργήθηκαν έκαναν εξεγέρσεις οι οποίες είχαν και θρησκευτικές προεκτάσεις. Ο ISIS που είναι μια τρομοκρατική στρατιωτική οργάνωση στο Ιράκ και τη Συρία, αποτελούμενη από φανατικούς ισλαμιστές που πιστεύουν στο δόγμα της Τζιχάντ έχουν κατηγορηθεί για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων βασανιστήρια, απαγωγές, παράνομη κράτηση και εκτελέσεις
αμάχων και αιχμαλώτων. Οι λεηλασίες, οι δημεύσεις, τα βασανιστήρια, οι απαγορεύσεις, οι μαζικές εκτελέσεις και οι ταπεινώσεις προς όλο τον πληθυσμό με έμφαση στους «αλλόθρησκους» δεν έχουν προηγούμενο. Από τους πολιορκημένους, το 70% είναι γυναίκες και παιδιά και πολλοί είναι εκτοπισμένοι από άλλες περιοχές και ζουν σε προσωρινά καταλύματα. Κανένα από τα κέντρα υγείας δεν λειτουργεί και υπάρχουν αναφορές για περιπτώσεις λεϊσμανίασης και τυφοειδούς πυρετού. Οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν σοβαρή έλλειψη τροφίμων και τρέπονται σε φυγή περνώντας από το έδαφος της Συρίας σε αυτό της Τουρκίας και στην συνέχεια σε άλλες χώρες. Οι ανυπολόγιστες καταστροφές που έχουν γίνει σε χώρους αρχαιολογικής σημασίας συγκαταλέγονται στα εγκλήματα πολέμου. Η ανατίναξη των ναών στην Αρχαία Παλμύρα, η καταστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών της πόλης Χάτρα, η καύση σπάνιων χειρογράφων στην Μοσούλη είναι μέρος των βανδαλισμών εις βάρος ανεκτίμητης αξίας αρχαιοτήτων και προκαλούν παγκόσμιο σοκ. Αν και ξεκίνησε ως εμφύλιος πόλεμος, έχει πλέον μεταλλαχθεί σε κάτι πολύ διαφορετικό. Είναι ένας πόλεμος που έχει διχάσει το μεγαλύτερο μέρος της Μέσης Ανατολής, ενώ έχουν εμπλακεί σε αυτόν η Τουρκία, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά τις εκατέρωθεν υποσχέσεις για εκεχειρία, μια λύση στη συριακή κρίση μοιάζει ολοένα και πιο μακρινή καθώς η συνεχιζόμενη επιδείνωση της κατάστασης δεν αφήνει περιθώρια θετικών εξελίξεων. Καραγιαννάκη Εμμανουέλα, Β1
Ο όρος ρατσισμός στην κυριολεκτική του χρήση σημαίνει το μίσος ή τον φόβο για άτομα που ανήκουν σε φυλές διαφορετικές από τη δική μας, καθώς και την
εχθρική ή και υποτιμητική στάση απέναντί τους, τους συστηματικούς περιορισμούς και τις διακρίσεις εις βάρος τους. Τα παραπάνω συνδέονται με την πεποίθηση ότι οι φυλές από τις οποίες προέρχονται είναι κατώτερες από τη δική μας. Ο όρος ρατσισμός χρησιμοποιείται κατ’ επέκταση και για τις ανάλογες αντιλήψεις και συμπεριφορές προς άτομα διαφορετικά από εμάς, όσον αφορά άλλα διακριτικά γνωρίσματα πέρα από τη φυλή, π.χ. το φύλο, την εθνική/τοπική καταγωγή, την κοινωνική θέση, την κατάσταση της υγείας.
Οι μορφές και τα είδη του ρατσισμού Φυλετικός: με κριτήριο διάκρισης των ατόμων το χρώμα του δέρματος (λευκοί, μαύροι, ερυθρόδερμοι, κιτρινόχρωμοι) είτε με βάση διαχωρισμού τη φυλετική καταγωγή (ξανθή Άρεια φυλή - Εβραίοι). Για παράδειγμα οι ινδιάνοι, είναι μία φυλή, διαφορετική από τους άλλους. Έχουν δέρμα πιο κίτρινο και κάποια άλλα τέτοια χαρακτηριστικά, που τους κάνουν να διαφέρουν από τους άλλους. Εξαιτίας αυτού, πχ θεωρούνται κατώτεροι άνθρωποι βάσει του φυλετικού ρατσισμού. Αλλά οι ίδιοι, αν είναι ρατσιστές, μπορεί να πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Στην ουσία όμως, αν και υπάρχουν "επιφανειακές" διαφορές, όλοι οι άνθρωποι είναι απλά άνθρωποι. Αυτού του τύπου ο ρατσισμός αντλείται από τον εθνικισμό και το ναζισμό και έχει διαφορετική ιδεολογία από τον εθνικό ρατσισμό που μπορεί να ακούγονται έννοιες παραπλήσιες. ª Εθνικός: διαφοροποίηση των ανθρώπων με γνώμονα την εθνική τους καταγωγή (στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο το γερμανικό έθνος θεωρούσε ότι ήταν ανώτερο από τα άλλα). ª Θρησκευτικός: η διάκριση των ατόμων εστιάζεται στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους (Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Προτεστάντες). Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν σε διάφορες θρησκείες. Αυτό φυσικά δεν τους κάνει ανώτερους οι κατώτερους από κάποιους άλλους, μιας και όλοι είναι απλά άνθρωποι, ίδιοι, απλά με διαφορετικά πιστεύω και χαρακτηριστικά. Η αντίληψη ότι ο τάδε πιστεύει σε διαφορετική θρησκεία από εμάς, άρα είναι κατώτερος, ονομάζεται ρατσισμός και πιο συγκεκριμένα για αυτήν την περίπτωση, θρησκευτικός ρατσισμός. ª Πολιτισμικός: οι λαοί διαιρούνται με κριτήριο το πολιτιστικό τους επίπεδο (πολιτιστική ανωτερότητα του δυτικού κόσμου σε σχέση με τον υπανάπτυκτο Τρίτο Κόσμο). Ο «πολιτισμικός» ρατσισμός θεμελιώνεται βασικά σε δύο θέσεις: πρώτον, στην υπόθεση του ασυμβίβαστου των πολιτισμικών διαφορών, που καθιστά αντικειμενικώς αδύνατη τόσο την πολιτιστική ενσωμάτωση (ή αφομοίωση) των ξένων μεταναστών όσο και την προοπτική μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, και δεύτερον, ª
στην επίκληση ενός υποτιθέμενου «φυσικού» (ή και συνταγματικού) δικαιώματος κάθε εθνικής ομάδας στη διατήρηση της ταυτότητάς της, στο όνομα του οποίου δικαιολογείται κάθε είδους μεροληπτική μεταχείριση σε βάρος των ξένων μεταναστών ª Κοινωνικοοικονομικός: με κριτήριο την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων (πλούσιοι-φτωχοί), το μορφωτικό τους επίπεδο (μορφωμένοι-αμόρφωτοι), το φύλο (γυναίκες-άνδρες), το επάγγελμα (πνευματικοί άνθρωποι-χειρώνακτες), τη σωματική ή νοητική ικανότητα (αρτιμελείς-άνθρωποι με ειδικές ανάγκες), την υγεία, τις συνήθειες, τη σεξουαλική συμπεριφορά (φορείς του AIDS, εξαρτημένοι σε εθιστικές ουσίες, ομοφυλόφιλοι), την εμφάνιση. ª Πολιτικός: διάκριση των ατόμων με κριτήριο την πολιτική τους ιδεολογία και την κομματική τους ένταξη (δημοκράτες, συντηρητικοί, φιλοβασιλικοί). (Πηγή: http://www.koinosnous.com)
Το άτομο αποδέχεται σκοταδιστικές αντιλήψεις με αποτέλεσμα την παρακώλυση της κριτικής σκέψης. Πνευματική ανελευθερία. Ο ρατσισμός οδηγεί στην οικονομική εκμετάλλευση ατόμων και λαών. Υπονομεύεται η δημοκρατική λειτουργία των θεσμών από την κυριαρχία της αδικίας, της αναξιοκρατίας και την περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες. Παρεμποδίζεται η δημιουργική τους συμμετοχή στην κοινωνία και η εξέλιξη τόσο των ίδιων όσο και της κοινωνίας. Κυριαρχεί ο φόβος ανάμεσα στους ανθρώπους με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία κοινωνική δυσλειτουργία. Γι' αυτό και τα άτομα δε συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους. Ο ρατσισμός στερεί από τους λαούς, θύματα του ρατσισμού, την ευκαιρία να αναπτύξουν πολιτισμό. Ένα συχνό και πολύ δυσάρεστο φαινόμενο είναι οι εκδηλώσεις βίας από τους ρατσιστές. Ο εθνικισμός ο οποίος είναι επίσης μορφή ρατσισμού μπορεί στο μέλλον να οδηγήσει σε πολεμικές συγκρούσεις.
ΑΙΤΙΑ 1. Ένα από τα σημαντικότερα αίτια, που καλλιεργεί και θρέφει το φαινόμενο του ρατσισμού, είναι το χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων. Η πνευματική ρηχότητα εμποδίζει τον άνθρωπο να προσεγγίσει ηθικά και συναισθηματικά τους συνανθρώπους του μέσα από τις αρχές του ανθρωπισμού και ενισχύει την ανισότητα και την κυριαρχία του ισχυρού. 2. Οι προκαταλήψεις απέναντι σε ομάδες ανθρώπων ενισχύουν την ιδεολογία του ρατσισμού. Οι προκαταλήψεις αυτές εξαρτώνται από το πνευματικό επίπεδο των ατόμων. 3. Πολλές μορφές κοινωνικού ρατσισμού οφείλονται σε οικονομικά συμφέροντα. Γι’ αυτό το λόγο καλλιεργείται ένα κλίμα εχθρικό εναντίον ατόμων ή ομάδων, με σκοπό να επιτευχθεί ο παραγκωνισμός τους από την κοινωνική και οικονομική ζωή. 4. Στη σημερινή εποχή οι ανταγωνιστικές τάσεις χαρακτηρίζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και πολύ συχνά οδηγούν στη ζήλια, στο μίσος, γεγονός που βοηθά στην υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων. 5. Η δημιουργία συμπλεγμάτων κατωτερότητας ή ανωτερότητας αποτελεί μια άλλη σημαντική αιτία ρατσισμού. Ορισμένοι άνθρωποι, προσπαθώντας να καλύψουν δικές τους ατέλειες και
ελαττώματα, που οφείλονται στην ασταθή προσωπικότητά τους, υποβιβάζουν τους άλλους για να υπερυψωθούν οι ίδιοι. 6. Η έλλειψη σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων και γενικά καλλιέργειας των ανθρωπιστικών αξιών, ενισχύει τον κοινωνικό ρατσισμό. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΦΥΛΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ 1. Κου Κλουξ Κλαν : Με τον όρο Κου Κλουξ Κλαν (Ku Klux Klan, KKK) αναφερόμαστε κυρίως σε δύο διακριτές τρομοκρατικές οργανώσεις που έδρα σαν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και υποστήριξαν το ιδεολόγημα της υπεροχής των λευκών έναντι των άλλων φυλών. Ο κύριος στόχος της οργάνωσης ήταν οι πολιτικοί και κοινωνικοί ηγέτες της κοινότητας των μαύρων αμερικανών, οι άνθρωποι αυτοί σκοτώνονταν για τον παραμικρό λόγο. Αυτές οι οργανώσεις χρησιμοποίησαν την τρομοκρατία και την βία για να καταπιέσουν τους Αφροαμερικανούς και άλλες φυλετικές ομάδες. Η πρώτη Κου Κλουξ Κλάν ιδρύθηκε στις 24 Δεκεμβρίου του 1885 στο Πουλάσκι του Τενεσί. Αυτή η ονομασία προήλθε από την ελληνική λέξη κύκλος και την αγγλική clan (φυλή). Το 1915 δημιουργήθηκε μια δεύτερη οργάνωση που την δεκαετία του 1920 διέθετε περισσότερα από 4.000.000 μέλη. Ένα από τα κυριότερα σύμβολα της οργάνωσης ήταν ο καιόμενος σταυρός που ενίσχυε τον φυλετικό ρατσισμό της Κου Κλουξ Κλαν του 19ου αιώνα με την επιθετικότητα έναντι των Εβραίων αλλά και την ξενοφοβία. Στη νεότερη ιστορία η Κου Κλουξ Κλαν ταυτίζεται με μικρότερες μεμονωμένες ομάδες που ενίοτε είναι συνδεδεμένες με ακροδεξιές οργανώσεις αριθμώντας στα τέλη του 20 ου αιώνα μερικές χιλιάδες μέλη. 2. ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ : Το απαρτχάιντ ήταν μια πολιτική των Λευκών που καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των ανθρωπίνων ομάδων μέσα σε ένα κράτος βάσει φυλετικών κριτηρίων σε καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από το Εθνικό Κόμμα στη Νότιο Αφρική το 1948 και καταργήθηκε το 1991. Ο όρος απαρτχάιντ χρησιμοποιείται πλέον για να υποδηλώσει κάθε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Το απαρτχάιντ ήταν μια πολιτική των Λευκών που καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των 10 ανθρωπίνων ομάδων μέσα σε ένα κράτος βάσει φυλετικών κριτηρίων σε καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από το Εθνικό Κόμμα στη Νότιο Αφρική το 1948 και καταργήθηκε το 1991. Ο όρος απαρτχάιντ χρησιμοποιείται πλέον για να υποδηλώσει κάθε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Κατά το απαρτχάιντ
στη Νότιο Αφρική τα έτη 1945-1990 θεσπίστηκαν αρκετοί νόμοι, αυτοί είναι οι εξής : Νόμος απαγόρευσης των μεικτών γάμων (1949) Νόμος ανηθικότητας (1950), που τιμωρούσε τη σεξουαλική επαφή μεταξύ Λευκών και μη - Λευκών. Νόμος κατηγοριοποίησης του πληθυσμού ανάλογα με τη φυλή τους (1950) Νόμος καταστολής του κομουνισμού (1950), που επέτρεπε στην κυβέρνηση να απαγορεύσει την ύπαρξη κομουνιστικού πολιτικού κόμματος. Νόμος ξεχωριστών κατοικιών (27 Απριλίου 1950), που καθόριζε τις αστικές ζώνες κατοίκησης μες στην πόλη. Pass Laws (1952), οι οποίοι υποχρέωναν τους Μαύρους άνω των 16 ετών να έχουν πάντοτε μαζί τους ένα έγγραφο σαν πάσο / διαβατήριο, που όριζε αν είχαν κυβερνητική άδεια να βρίσκονται σε συγκεκριμένες συνοικίες. 3. Νόμος για ξεχωριστή χρήση των δημοσίων χώρων (1953), π. χ. δημόσιες τουαλέτες, πλατείες, σιντριβάνια κ. ά. Νόμος για την εκπαίδευση Μπαντού (1953), που αφορούσε το σχολικό πρόγραμμα των Μαύρων. Απαγόρευση των απεργιών στους Μαύρους εργάτες και της παθητικής αντίστασης (1953). Νόμος μετεγκατάστασης γηγενών πληθυσμών (1954), που επέτρεπε την εκδίωξη Μαύρων που ζούσαν σε περιοχές που είχαν αποδοθεί στους Λευκούς. Νόμος περί Εργασίας και Ορυχείων (1956), που επισημοποιούσε τις φυλετικές διακρίσεις στο χώρο εργασίας. Νόμος προώθησης αυτόνομων Μαύρων κυβερνήσεων, κατά τον οποίο δημιουργήθηκαν μπαντουστάν υπό διοίκηση μη - Λευκών. Νόμος περί ιθαγένειας των Μαύρων, που αφαιρούσε τη νοτιοαφρικανική ιθαγένεια από τους Μαύρους που ζούσαν στα μπαντουστάν. Νόμος απαγόρευσης της επαγγελματικής κατάρτισης των Μαύρων (1976)… 4. ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ: Ολοκαύτωμα ήταν ο διωγμός και γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β ’ Παγκοσμίου Πολέμου από την Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες τους. Τα κυρίως θύματα του Ολοκαυτώματος ήταν οι Εβραίοι της Ευρώπης. Οι τυπικές εκτιμήσεις από του ιστορικούς για το εύρος των θυμάτων κυμαίνεται από 5 εκατομμύρια έως και πάνω από 6 εκατομμύρια. Πέρα από τους Εβραίους στο Ολοκαύτωμα θανατώθηκαν επίσης περίπου 220.00 Ρομά και Σίντι. Επίσης υπήρξαν και ομάδες που κρίθηκαν « φυλετικά κατώτερες » ή « ανεπιθύμητες » όπως οι εξής : Σοβιετικοί στρατιώτες, διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί που διώχτηκαν ή θανατώθηκαν.
«Όταν ήρθαν να πάρουν τους τσιγγάνους δεν αντέδρασα. Δ εν ήμουν τσιγγάνος. Όταν ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές δεν αντέδρασα. Δεν ήμουν κομμουνιστής. Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους δεν αντέδρασα. Δ εν ήμουν Εβραίος. Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…» Μπ. Μπρεχτ
Τo bullying (εκφοβισμός) είναι μια σωματική συμπεριφορά, λεκτική, ψυχολογική ή ακόμα και κοινωνική. Το bullying επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά άλλωστε αυτό παρατηρείται και στις μέρες μας πολύ συχνά. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει αποκαλέσει το bullying «μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας» στα σχολεία, τους εργασιακούς χώρους και γενικότερα στην κοινωνία και ιδιαίτερα εκεί που απαντούν μειονότητες ατόμων με διαφορετικούς προσανατολισμούς, σεξουαλικούς ή άλλους. [...] Είναι επίσης αλήθεια ότι οι μειονότητες και οι άνθρωποι με σωματικές αναπηρίες ή πνευματικές υστερήσεις πέφτουν συχνά θύματα επανειλημμένου bullying, απομόνωσης και άλλων κακοποιήσεων. Είδη bullying ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (παραδείγματα) •Σωματικός τραυματισμός •Κλοπή προσωπικών αντικειμένων •Επιθετική συμπεριφορά •Μπουνιές/κλωτσιές •Φάρσες •Τσακωμοί •Πειράγματα ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (παραδείγματα) •Διάδοση ψεύτικων φημών •Αποκλεισμός ανθρώπων από ένα συγκεκριμένο γκρουπ/παρέα
•Προκλητική λεκτική συμπεριφορά •Μυστικοπάθεια σε πολύ στενά άτομα ΛΕΚΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (παραδείγματα) •Χρήση προσβλητικής γλώσσας •Λεκτική παρενόχληση •Αρνητικά σχόλια σε σχέση με το στιλ, τα ρούχα, το σώμα και τη νοημοσύνη κάποιου •Εκβιασμός ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (παραδείγματα) •Αποστολή μηνυμάτων αρνητικού περιεχομένου μέσω κινητού τηλεφώνου, e-mail, ή instant messager. •Ανάρτηση αρνητικών σχολίων ή/και φωτογραφιών σε blogs, forums και άλλα websites. Tι επιπτώσεις έχει ο σχολικός εκφοβισμός στο παιδί; Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός κατά τα άλλα υγιούς παιδιού. Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι ψυχολογικές και σωματικές, ενώ η απόδοσή του στο σχολείο καθώς και η συνέπειά του ως μαθητή μπορεί να επηρεαστούν. Έρευνες κάνουν αναφορά στα παρακάτω συμπτώματα: Θυμός, Κατάθλιψη, Αγχώδεις Διαταραχές, Διαταραχές Ύπνου, Διαταραχές Όρεξης, και πολλά άλλα. Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας; Αν το παιδί σας παραπονιέται ότι είναι θύμα, οφείλετε να πάρετε στα σοβαρά τα λεγόμενά του και να του δείξετε πως θα είστε στο πλάι του ό,τι και να γίνει. Βεβαιώστε το παιδί σας πως όλα θα πάνε καλά Εξηγήστε στο παιδί σας πως δεν ευθύνεται το ίδιο για αυτό που συμβαίνει, αλλά η δυσλειτουργία του παιδιού-θύτη. Αναλάβετε τις ευθύνες σας σαν γονιός, αλλά μάθετε το παιδί σας πώς να αντιμετωπίσει χωρίς την συνεχή παρουσία σας το πρόβλημά του:
Ρωτήστε το παιδί σας πως έχει αντιμετωπίσει μέχρι στιγμή τον εκφοβισμό και συζητήστε μαζί τι άλλο μπορείτε να κάνετε για να καταπολεμήσετε το πρόβλημα αυτό. Βεβαιώστε το παιδί σας πως θα είστε εκεί σε όλη τη διαδικασία για στήριξη, αλλά όχι για να πάρετε όλο το πρόβλημα πάνω σας αφού η λύση εξαρτάται από το ίδιο. Κάντε role playing και εξασκήστε το παιδί σας με πολλές πρόβες για να είναι πιο σίγουρο την επόμενη φορά που θα προσπαθήσει κάποιος να του ασκήσει βία ή εκφοβισμό. Μιλήστε με τους δασκάλους του παιδιού και δείτε πως μπορούν να βοηθήσουν την κατάσταση. Διδάξτε στο παιδί σας να είναι πιο θαρραλέο για να αντιμετωπίζει τους bullies Καθίστε μαζί του και δείξτε του πως να προστατεύσει τα δεδομένα του Online. Ελέγξτε αν είναι κοινωνικό και αν δεν έχει αρκετούς φίλους ενθαρρύνετε την διεύρυνση του κύκλου του. Επιβραβεύστε το σε κάθε του βήμα. Αγγελική Πολυχρονάκη, B2
ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ Σκίτσο: Λεντιδάκης Βασίλης, Α1
Η σχεδία του Οδυσσέα [...] Eκείνος άρχισε να κόβει τους κορμούς, συμπλήρωσε τους είκοσι κομμένους και τους πελέκησε με τον χαλκό τους κλώνους, τους έξυσε μετά και τους εστάθμισε, για να ’ναι ίσοι. [...] Kι αυτός τα ξύλα τρύπησε και τα σοφίλιασε ταιριάζοντάς τα με ξύλινα καρφιά κι αρμούς. (Ομήρου Οδύσσεια, ε ραψωδία)
Σκίτσο: Σκίτσο:Αρετή ΑρετήΠερδικάκη, Περδικάκη,ΒΒ2 2
Σκίτσο: Χαράλαμπος Γεωργακάκης, Β1 Αφόρμηση: από το βιβλίο «Ματωμένα Χώματα», της Διδώς Σωτηρίου
[…] Μόλις βγήκα στην προκυμαία τα ξέχασα όλα, ακόμα και τη δειλία μου. Ήρθαν οι εντυπώσεις και με πήραν απαλά και με μερώσανε και δεν ήξερα τι να πρωτοδώ και τι να πρωτοχαρώ. Τη θάλασσα; Τα βαποράκια της Χαμιδιέ που σκίζανε το νερό δίχως να βουλιάζουν; Τα μεγάλα μαρμαρένια σπίτια, με τα ξύλινα κλειστά, όλο μυστήριο, μπαλκόνια τους; Τις καρότσες με το ρυθμικό χτύπο τους πάνω στο γρανιτένιο πλακόστρωτο; Τα τράμια που τα σέρνανε άλογα; Ή όλον εκείνον το χαρωπό, ξέγνοιαστο κόσμο που μπαινόβγαινε με σαματά στις λέσχες και στα καφενεία κι έμοιαζε να ζει πανηγύρι; κι όχι μια κοινή, καθημερινή μέρα δουλειάς! […] Στο Φραγκομαχαλά ωστόσο, πολλά μεγάλα καταστήματα είχανε ξενικά ονόματα που δεν τα καταλάβαινα: «Κοντουάρ», «Λουβρ», «Μπον μαρσέ», «Παραντί ντε Νταμ» κι άλλα. Και τι δεν έβρισκες σε τούτα τα μαγαζιά! Από παραδείσια φτερά για τα μαλλιά των γυναικών, μέχρι σκαρπίνια για Σταχτοπούτες. Και παιχνίδια, όμορφα κουρντιστά παιχνίδια!
Σκίτσο: Εμμανουέλα Καραγιαννάκη, Β1 Αφόρμηση: από το βιβλίο «Ματωμένα Χώματα», της Διδώς Σωτηρίου
[…] Τράβηξα ίσια στην Αγιά-Φωτεινή κι άναψα στη χάρη της το κεράκι που μου παράγγειλε η μάνα μου. Κι ύστερα καρφώθηκα να βλέπω και να μη χορταίνω το καμπαναριό. Είκοσι μέτρα μπόι, τέσσερα πατώματα, όλο μάρμαρο. Κι ανάγλυφος ο Χριστός να κάθεται στο πηγάδι και να τα λέει με τη Σαμαρείτιδα. Κι οι καμπάνες φανταχτερές, γλυκόλαλες, δώρο των μεγάλων δουκώνε της Ρωσίας, και κατάκορφα, στον
τρούλο, ο χρυσός σταυρός να λάμπει στον ήλιο, παρηγοριά και σκέπη για τους ραγιάδες, που το 'χαν καύχημα, γιατί ο σταυρός έστεκε πιο ψηλά από την ημισέληνο που ήταν στημένη στο μιναρέ του Ισάρ τζαμί. […]
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ
ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΤΡΑΕΙ Τ’ ΑΣΤΡΑ Μενέλαος Λουντέμης
Το βιβλίο αναφέρεται στην περιπέτεια του Μέλιου Καδρά, ενός φτωχού ορφανού αγοριού. Η ιστορία διαδραματίζεται στο χωριό του Μέλιου. Εκεί το αυστηρό αφεντικό του δεν τον αφήνει να μορφωθεί, γιατί θα είχε επιπτώσεις στη δουλειά του… Ένας καλός δάσκαλος του χωριού, θα καταλάβει τη δίψα του παιδιού για μάθηση, και θα του δώσει, αρχικά, κάποια βιβλία. Ο Μέλιος, μοιάζει να συγκλονίζεται από τα βιβλία, όσες φορές κι αν τα διαβάσει. Η όρεξή του για μάθηση, τελικά, θα τον προδώσει στο αφεντικό, που μόλις μαθαίνει ότι ο Μέλιος ασχολείται με τα βιβλία θυμώνει πολύ. Και του απαγόρευσε να ξανασυναντήσει τον δάσκαλο. Ωστόσο, οι δρόμοι του παιδιού και του δάσκαλου χωρίζουν, ο Μέλιος πήγε στην πολή, ολομόναχος ώστε να πάει σε σχολείο. Εκεί, θα ζήσει την αδικία και το δίκιο, την αγάπη και το μίσος, την καλοσύνη και την κακία, τη φιλία και την έχθρα, αλλά ο μόνιμος συνοδοιπόρος του, σε αυτό το κακοτράχαλο ταξίδι, θα είναι πάντα το βιβλίο και η δίψα του, η αστείρευτη, για μάθηση. Περδικάκη Αρετή, Β2 ΚΡΙΤΙΚΗ «Μια συµβολική φυσιογνωµία αγωνιστή για τη ζωή, ενάντια στην αδικία, που τη βίωσε µε τον πιο σκληρό τρόπο και την πάλεψε µε παιδικό πείσµα µέχρι
τέλους. Το µήνυµα του “να παλεύεις γι’ αυτό που λέει η καρδιά σου” και “να µην το βάζεις κάτω” είναι το πιο επίκαιρο µήνυµα στις µέρες µας. Ένα µήνυµα τόσο για τους µεγάλους (γονείς – δασκάλους), αλλά κυρίως για τα παιδιά. Που καλούνται να ξαναχτίσουν τον πολύχρωµο κόσµο τους, µέσα από τα συντρίµµια που τους αφήνουµε κυρίως εξαιτίας της ανοχής µας στο πιο διεφθαρµένο σύστηµα εδώ και πολλές δεκαετίες». [περιοδικό Εκ-Παιδεύω, τεύχ. 27, Σεπτέµβριος-Οκτώβριος 2012]
Η ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ (Στράτης Μυριβήλης)
Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στις περιπέτειες του λοχία Αντώνη Κωστούλα, ενός στρατιώτη από την Ελλάδα που πήρε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στον πόλεμο αυτό οι στρατιώτες πολεμούσαν μέσα από τα χαρακώματα. Έτσι βρέθηκε και ο λοχίας Κωστούλας εκεί να πολεμά για την πατρίδα. Στη διάρκεια του πολέμου άλλαξε πολλά χαρακώματα και περπάτησε εβδομάδες ολόκληρες, γιατί το όριζε η «Ημερήσια Διαταγή»… Στην αρχή περιγράφει πολλούς άντρες που ήταν συμπολεμιστές του ή διοικητές του (το στρατηγό Μπαλάφα, το λοχαγό Κων/νο Παλαιολόγο, τον Γιακώπ κ.α). Έπειτα περιγράφει τη μονότονη ζωή μέσα στο χαράκωμα και τη διαρκή του κούραση, καθώς έσκαβε αδιάκοπα. Τα βράδια σημείωνε τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας. Μετά έρχεται ο τραυματισμός του που τον ανάγκασε να ξεφύγει από τον πόλεμο και να φιλοξενηθεί για λίγο από μια Σέρβικη οικογένεια. Στο τέλος όμως κατέληξε σ’ ένα πιο επικίνδυνο χαράκωμα, όπου οι αντιθέσεις των αντιπάλων είναι συχνότερες και πιο σφοδρές. Στην τελική μάχη, που έγινε για την κατάληψη του αντίπαλου χαρακώματος, ο λοχίας Κωστούλας σκοτώνεται… Χρυσοβαλάντης Τσιρινδάνης, Β2 ΚΡΙΤΙΚΗ http://stratismyrivilis.weebly.com/etaepsilonnu-tau940phiomega-
zetaomega9421924.html
«Η ζωή εν τάφω», δίκαια έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα καλύτερα αντιπολεμικά βιβλία. Μάλιστα, δε θα ήταν υπερβολικό να χαρακτηριστεί ως το βιβλίο του πολέμου, με την έννοια, φυσικά, ότι είναι το κατεξοχήν βιβλίο που "βάλλει" εναντίον του χειρίστου δεινού της ανθρωπότητας. Ένα καταπληκτικό κομψοτέχνημα περιγραφών, γεμάτο ρεαλιστικές σκηνές και μεγάλα νοήματα. Υπάρχει μέσα σε αυτό πάθος, αίσθημα, συγκίνηση, πνοή, ό,τι δηλαδή χαρακτηρίζει ένα γνήσιο έργο τέχνης.
Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ Ο καπετάν Μιχάλης, ο πρωταγωνιστής αυτού του βιβλίου, ήταν ένας δυνατός πολεμιστής που ζούσε στο Μεγάλο Κάστρο, το σημερινό Ηράκλειο, που τότε ήταν υπό τουρκική κατοχή. Το βιβλίο εξιστορεί τα γεγονότα της επανάστασης του 1889. Ο πατέρας του καπετάν Μιχάλη ήταν ο ξακουστός εκατοχρονίτης καπετάν Σήφακας που είχε δέκα γιους και τέσσερις κόρες. Ένας από τους αδελφούς του καπετάν Μιχάλη, ο Μανούσακας, σκοτώθηκε από τον Νουρήμπεη κι εκείνος επιχείρησε να τον σκοτώσει. Τελικά όμως ο Νουρήμπεης αυτοκτόνησε. Ύστερα οι Τούρκοι έκαναν επιθέσεις εναντίον των Κρητικών κι έτσι άρχισε η επανάσταση του 1889. Ο καπετάν Μιχάλης δημιούργησε ένα επαναστατικό τάγμα και τον ακολούθησαν κι άλλοι καπετάνιοι. Μετά όμως από λίγους μήνες οι περισσότεροι Κρητικοί είδαν ότι δεν έχουν καμιά ελπίδα και παραδόθηκαν. Ο καπετάν Μιχάλης δεν παραδίνονταν κι ο πασάς εξοργίστηκε. Στο τέλος όμως, αφού πέθανε ο πατέρας του καπετάν Μιχάλη από ανακοπή και σκοτώθηκαν όλοι οι σύντροφοί του με μια σφαίρα των Τούρκων, ο καπετάν Μιχάλης έπεσε νεκρός… Χρυσοβαλάντης Τσιρινδάνης, Β2
ΚΡΙΤΙΚΗ https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%9A%CE%B1%CF%80%CE%B5%CF %84%CE%AC%CE%BD_%CE%9C%CE%B9%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82 ª http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/kapetan_mixalis_ymnos_stin_anthropia_ka i_tin_eleutheria-63930521/ ª
Ο καπετάν Μιχάλης κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση, καθώς μεταφράστηκε συνολικά σε 28 γλώσσες, με πρώτη τα φινλανδικά το 1953 και τελευταία τα λιθουανικά το 2002. Στις περισσότερες γλώσσες ο τίτλος του είναι ο πρωτότυπος, ενώ σε άλλες (ανάμεσά τους στα αγγλικά και γαλλικά) δόθηκε ο υπότιτλος Ελευθερία και Θάνατος ως τίτλος. Το μυθιστόρημα εκδίδεται μεταπολεμικά ως ύμνος στον αγώνα, στην ανθρωπιά και την ελευθερία, ενώ αποτελεί και αυτό μια από τις αφορμές για τις αλλεπάλληλες διώξεις του συγγραφέα τόσο από την Πολιτεία όσο και από την Εκκλησία. Ο Καπετάν Μιχάλης ανήκει στα έργα της ωριμότητας του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα και είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα μυθιστορήματά του. ΤΟ ΛΑΘΟΣ Αντώνης Σαμαράκης Το βιβλίο αναφέρεται στην ιστορία ενός ανθρώπου που συμμετείχε σε μία οργάνωση εναντίον του Καθεστώτος και συνελήφθη από την Ειδική Υπηρεσία. Αυτή ήταν ένας δημόσιος οργανισμός που αποσκοπούσε στην εύρεση και τη διάλυση οργανώσεων εναντίον του Καθεστώτος. Ο άνθρωπος αυτός, λοιπόν, όπως του είχε πει η οργάνωση, έπρεπε να πάει σ’ ένα μπαρ για να συναντήσει έναν τρίτο. Η Ειδική Υπηρεσία όμως είχε πληροφορηθεί από ένα ανώνυμο μήνυμα ότι αυτός ο τρίτο – κι όχι ο άνθρωπός μας- συμμετείχε σ’ αυτήν την οργάνωση. Αυτό ο τρίτος σκοτώθηκε από έναν πράκτορα της Ειδικής Υπηρεσίας (κατά λάθος) λίγο μετά τη σύλληψή του, οπότε αναγκαστικά συνέλαβαν τον άλλο για την –δήθεντυχαία και πολύ σύντομη συνομιλία τους. Δεν ήξεραν, βέβαια, ότι αυτός ήταν ένοχος και ήθελαν να τον κάνουν να ομολογήσει. Εφάρμοσαν, λοιπόν, το Σχέδιο –που εφαρμόζονταν για πρώτη φορά στην Ειδική Υπηρεσία- και είναι το παρακάτω. Ο άνθρωπός μας ξεκίνησε με δύο ανθρώπους της Ειδικής Υπηρεσίας να πάει στην πρωτεύουσα, στο κεντρικό τμήμα της. Ο ένας ήταν ο ανακριτής κι ο άλλος ο μάνατζερ. Αυτοί οι δύο, λίγο πριν φτάσουν στο λιμάνι για να πάρουν το φέρρυ – μποτ , προσποιήθηκαν ότι έπαθε βλάβη το ντιστριμπυντέρ του αμαξιού (έτσι έλεγε το Σχέδιο). Έχασαν το πλοίο κι έτσι έμειναν σ’ ένα ξενοδοχείο. Ύστερα ο μάνατζερ, που υποτίθεται έψαχνε για συνεργείο, τους πληροφόρησε ότι δήθεν η επισκευή θα κρατούσε ως τις πέντε το πρωί της άλλης μέρας. Ίσα-ίσα δηλαδή για να προλάβουν το φέρρυ-μποτ. ‘Όπως έλεγε το σχέδιο –και χωρίς ο άνθρωπός μας ν’ αντιληφτεί τίποτα- πήγαινε μαζί με τον ανακριτή μια βόλτα στην πόλη. Και πού δε πήγαν… Ξυρίστηκαν σε κουρείο, ήπιαν καφέ και πορτοκαλάδα, χάζεψαν αμέτρητες βιτρίνες, είδαν μια σύγκρουση ανάμεσα στους περίεργους, βρήκαν δύο κοπέλες και πήγαν στην παραλία, έπαιξαν ποδόσφαιρο με μια ομάδα από παιδιά, πήγαν σ’ ένα υπαίθριο «Λούνα Παρκ», μπήκαν στο «Σπίτι του Μυστηρίου» και στο τέλος γύρισαν στο ξενοδοχείο.
Το βράδυ, όσο ήταν στο ξενοδοχείο και περίμεναν να έρθει ο μάνατζερ έκαναν κάτι για να περάσει η ώρα. Δηλαδή διάβαζαν βιβλία ή έλυναν σταυρόλεξα. Λίγο όμως πριν έρθει ο μάνατζερ ο ανακριτής πήγε στην τουαλέτα. Εκείνη τη στιγμή φύσηξε δυνατός αέρας από το ανοιχτό παράθυρο και η πόρτα του μπάνιου φράκαρε. Ο άνθρωπός μας τότε, ενώ συλλογιζόταν πώς και δε βρήκε έναν τρόπο να δραπετεύσει στη βόλτα τους, άρπαξε την ευκαιρία και βγήκε από το παράθυρό του (του 7ου ορόφου) με σκοπό περπατώντας στη μαρκίζα να βγει στη σκάλα υπηρεσίας και να δραπετεύσει. Ο ανακριτής όμως ξεμπλόκαρε την πόρτα και τον πρόλαβε τρία- τέσσερα μέτρα μακριά σημαδεύοντάς τον με το όπλο του… Εκεί ήταν που συνέβη το αναπάντεχο. Ενώ ο ανακριτής προσπαθούσε να τον πείσει να γυρίσει πίσω, συλλογίστηκε όσα είχαν περάσει στη βόλτα τους. Πόσο καλά τον είχε γνωρίσει αυτόν τον άνθρωπο… Δεν μπορούσε να τον καταδώσει και του είπε: «Φύγε, φύγε». Εκείνη τη στιγμή χτυπά ο μάνατζερ την πόρτα, βλέπει ότι δεν ανοίγει, πυροβολεί την πόρτα και η πόρτα άνοιξε. «Φύγε» εξακολουθεί να λέει ο ανακριτής… Σάστισε ο μάνατζερ, δεν πίστευε στα μάτια του… Αυτός, ο ανακριτής, ο έμπιστος του Καθεστώτος, ο φανατικός του Καθεστώτος, αυτός είναι που λέει στον κρατούμενο «Φύγε»! Πυροβολεί ο μάνατζερ τον ανακριτή στο χέρι, του φεύγει το όπλο… Ο άνθρωπός μας, ο ένοχος, καταλαβαίνει ότι το «Φύγε» δεν ήταν κόλπο, ήταν αληθινό και πάει προς το παράθυρο να βοηθήσει τον ανακριτή. Αλλά η βροχή πέφτει συνέχεια, η μαρκίζα γλιστράει, κάνει να κρατηθεί από τον τοίχο... Όμως είναι πού αργά… Χρυσοβαλάντης Τσιρινδάνης, Β2 ΚΡΙΤΙΚΗ http://tvxs.gr/news/prosopa/antonis-samarakis-%C2%ABto-lathos%C2%BB-o-oloklirotismositan-panta-edo) ª http://www.psichogios.gr/site/Books/show/1002103/to-lathos ª
Γραμμένο περίπου δύο χρόνια πριν από τη δικτατορία των συνταγματαρχών, (1965) «Το Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη έμελε να αναγνωριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα αλληγορικά μυθιστορήματα σχετικά με τον ολοκληρωτισμό. Μεταφράστηκε σε 33 γλώσσες, σε 114 ξένες εκδόσεις, αγαπήθηκε εξίσου από κριτική και αναγνωστικό κοινό, τιμήθηκε με το Βραβείο των «12» στην Ελλάδα και το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία, όπου και γυρίστηκε ταινία με τίτλο La Faille. Το αριστουργηματικό αυτό μυθιστόρημα του Σαμαράκη μας δείχνει το λάθος στα σχέδια των ολοκληρωτικών καθεστώτων, αυτό που εν τέλει ανατρέπει τους υπολογισμούς των εξουσιαστών. Στο τέλος, μας θυμίζει, πώς πέρα από μηχανισμούς και συστήματα, υπάρχει ο άνθρωπος, ο οποίος αγωνίζεται και νικάει το καθεστώς, ακόμα κι όταν πεθαίνει.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ Η Αννα Φρανκ πάνω στην εφηβεία και με καταπιεσμένα αισθήματα , αισθάνεται πως οι γονείς της την αδικούν σε σχέση με την αδελφή της. Έτσι λοιπόν δημιουργεί μια φανταστική φίλη την Κίττυ στην οποία απευθύνεται μέσα από το ημερολόγιό της το οποίο της είχε κάνει ο πατέρας της δώρο γενεθλίων. Η Αννα Φρανκ ζει με την οικογένειά της στη Γερμανία και πηγαίνει στο εβραϊκό σχολείο. Το Μάιο του 1940 η οικογένεια της Άννας μετακόμισε στην Ολλανδία, γιατί οι Γερμανοί κήρυξαν πόλεμο εναντίον των εβραίων. Αργότερα που μπήκε και η Ολλανδία στον πόλεμο η γκεστάπο (η αστυνομία) μάζευε τους εβραίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Έτσι η οικογένεια της Άννα Φρανκ έπρεπε να κρυφτεί καλά. Κρύφτηκαν πίσω από τα γραφεία της οικογενειακής επιχείρησης και τροφή και άλλα αγαθά τους πήγαινε μια συνάδελφος του κ. Φρανκ. Η Αννα όλη μέρα διάβαζε και μάθαινε γαλλικά. Στις 4 Αυγούστου 1944 η γκεστάπο ανακάλυψε την οικογένεια και την μετέφερε στο στρατόπεδο Άουσβιτς. Η Αννα και η αδελφή της λόγω ηλικίας πήγαν για εργάτριες. Η μητέρα της Άννας πέθανε στο Άουσβιτς στις αρχές του Ιανουαρίου το 1945. Η Αννα και η αδελφή της πέθαναν από τύφο το Μάρτιο του 1945 2 μήνες πριν από την απελευθέρωση. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου αποκαλύπτεται μια ιστορία όπως την είδε και την έζησε ένα παιδί…
Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΕ ΤΑ ΧΡΥΣΑ ΜΑΤΙΑ Το μυθιστόρημα «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» αποτελεί ένα αριστούργημα του Στράτη Μυριβήλη και η ατμόσφαιρα πολέμου είναι κι εδώ παρούσα. Ο Λεωνής γυρίζει στο νησί του, τη Μυτιλήνη , μετά την μικρασιατική καταστροφή, με εμπειρίες τραυματικές, ψυχικές και σωματικές. Τον υποδέχονται συγγενείς , φίλοι και συγχωριανοί με αγάπη. Εκεί ήτανε και η Σαπφώ που είναι η δασκάλα του χωριού και η γυναίκα του άτυχου λοχία. Ο Λεωνής εξηγεί στην δασκάλα ότι ο άντρας της πέθανε, της έδωσε τα φτωχά προσωπικά αντικείμενα του άτυχου συζύγου της. Αλλά ο Λεωνής δεν της έδωσε μόνο τα πράγματα· πρόσεξε επίσης τα χρυσά απίστευτα μάτια της. Μια ιστορία τρυφερής αγάπης που εξελίσσεται μεταξύ αντρικού και γυναικείου βλέμματος. Μα πάνω απ’ όλα το φάντασμα του άτυχου συζύγου της που θυσίασε τη ζωή του για την πατρίδα και θα τους κυνηγά. Θα νικήσει άραγε η αγάπη ζωντανούς και πεθαμένους;
ΤΑ ΑΓΟΥΡΑ ΧΡΟΝΙΑ (Α.Τ. ΚΡΟΝΙΝ) Στα «Άγουρα Χρόνια» διαβάζουμε την ιστορία του ορφανού Ρόμπερτ, που έρχεται από την Ιρλανδία μετά το θάνατο των γονιών του να ζήσει σε μια μικρή σκοτσέζικη πολιτεία. Θρησκευτικά πάθη και μισαλλοδοξίες, περιφρόνηση από τους συμμαθητές του, αρνητική και προκατειλημμένη στάση της οικογένειας, όλα αυτά μοιάζουν για το μικρό Ρόμπι με τείχος που ορθώνεται μπροστά του και τον εμποδίζει να πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο. Το μέλλον όμως είναι αβέβαιο και οι εκπλήξεις δεν παύουν ούτε την τελευταία στιγμή. Αγγελική Πολυχρονάκη, Β2
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ…
«Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι, είσαστε χαμένοι. Φίλος σας είναι η αλλαγή, η αντίφαση σύμμαχός σας. Από το τίποτα πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί πρέπει να γίνουν τίποτε. Αυτό που έχετε απαρνηθείτε το, και πάρτε αυτό που σας αρνιούνται». Μπ. Μπρεχτ
«Δεν υπάρχουν ιδέες, υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν τις ιδέες, κι αυτές παίρνουν το μπόι του ανθρώπου που τις κουβαλάει». Ν. Καζαντζάκης
«Θα ΄θελα να φωνάξω το όνομά σου , αγάπη, μ’ όλη μου τη δύναμη[…] Να το φωνάξω τόσο δυνατά που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει». Τ. Λειβαδίτης