Trường Đại Học Kiến Trúc Đà Nẵng Khoa Kiến Trúc Lịch sử kiến trúc phương Tây
Nhà Thờ Amiens Kiến trúc Gothic đẹp nhất nước Pháp
GVHD: TH.S KTS Trương Kim Minh Châu SVTH: Ngô văn Toàn Lớp: 18KT3 MSSV: 1851010003 Bài tiểu luận kết thúc học phần 1
MỤC LỤC I.Thời kỳ lịch sử-kiến trúc nhà thờ Đức Bà Amiens . 3 1.Địa điểm xây dưng ............................... 3 2.Nguồn gốc hình thành ............................ 3 3.lịch sử thời chiến của nhà thờ Amiens ........... 6 4.kiến trúc nhà thờ Đức Bà Amiens ................. 9 II.Đặc điểm công trình ............................ 13 1.Sơ đồ mặt bằng công năng ................................ 2.Mặt đứng hướng tây ..................................... 3.Chính điện ............................................. 4.Hội trường ............................................. 5.Gian Hợp xướng .......................................... 6. Gian ngang ............................................
13 15 19 19 21 22 7.Hậu đường ....................................... 23 8.Tháp chuông ..................................... 24 9.vật liệu xây dựng ............................... 25 III.Nghệ thuật .................................... 25 1.Beau Pilier ..................................... 26 2.The flèche ...................................... 26 3.Hợp xướng ....................................... 27 4.Bàn thờ ......................................... 28 5. Cửa sổ kính màu ................................ 29 6.Cửa sổ hoa hồng ................................. 30 7.Gargoyles và Chimeras ........................... 30 IV.Kết cấu ........................................ 31 1.Vòm mái ......................................... 31 2.cuốn bay ........................................ 32 3.tường chống ..................................... 34 4.cột chùm ........................................ 34 V.Bài học rút ra từ công trình nhà thờ Amiens ..... 35 1.Tính lịch sử .................................... 35 2.sự tỉ mỉ ........................................ 36 3.Bố cục .......................................... 36 4.Nghệ thuật ...................................... 37 5.kết cấu ......................................... 37
Tài liệu tham khảo ................................ 39
2
I.Thời kỳ lịch sử - kiến trúc nhà thờ Đức Bà Amiens 1.Địa điểm xây dưng Vị trí:30 Place Notre Dame,80000 Amiens,Pháp(N49 53 42 E2 18 6)
2.Nguồn gốc hình thành
Nhà thờ Amiens được Giám mục Evrard de Fouilloy ủy nhiệm để thay thế một nhà thờ nhỏ hơn đã bị thiêu rụi vào năm 1218. Việc xây dựng gian giữa bắt đầu vào năm 1220 dưới sự chỉ đạo của kiến trúc sư Robert de Luzarches . Gian giữa và mặt tiền phía tây 3
được hoàn thành vào năm 1236, và phần lớn công trình chính được hoàn thành vào khoảng năm 1270. Nhiều lần bổ sung sau đó đã diễn ra, bao gồm việc lắp đặt đại dương cầm vào năm 1549 và lắp dựng một ngọn tháp dài 367 foot (112 mét) trong cùng một thế kỷ; công việc trùng tu mở rộng do kiến trúc sư người Pháp đảm nhiệm Eugene-emmanuel Viollet-le-Duc vào thế kỷ 19.1
Dòng thời gian •
346 - Lần đầu tiên đề cập đến một giám mục, Eulogius , ở Amiens .
•
1137-52 - Xây dựng nhà thờ Romanesque
•
1206 - Hộp sọ danh tiếng của Thánh John the Baptist được đưa đến nhà thờ chính tòa từ Constantinople
•
1218 - Nhà thờ Romanesque bị lửa thiêu rụi
•
1220 - Viên đá đầu tiên được đặt của nhà thờ Gothic
•
NS. 1240 - Hoàn thành gian giữa
•
NS. 1269 - Có thể hoàn thành việc chevet và cài đặt các cửa sổ cao của nó
•
NS. 1284-1305 - Mái xây trên chevet, xuyên sáng và gian giữa
•
1373-1375 - Các nhà nguyện của Saint John the Baptist và Saint John the Evangelist được xây dựng, và việc xây dựng Beau Pilier bắt đầu
delphipages.live. khai thác từ: https://delphipages.live/vi/tri%E1%BA%BFth%E1%BB%8Dc-ton-giao/d%E1%BB%8Ba-di%E1%BB%83m-ton-giao/amiens-cathedral 1
4
•
1498 - Xích sắt được thêm vào để tăng cường sức mạnh cho bộ ba
•
1508-1519 - Dàn hợp xướng được đưa vào hoạt động
•
1528 - Ngọn lửa bị sét đánh phá hủy
•
1755 - Màn hình hợp xướng bị loại bỏ và dàn hợp xướng được tu sửa theo các sắc lệnh của Hội đồng Trent
•
1766-1768 - Dàn hợp xướng được trang trí lại theo phong cách Baroque và cổ điển Pháp
•
1793-1794 - Sau Cách mạng Pháp, nhiều đồ đạc bị phá hủy và một phần của nhà thờ được sử dụng để lưu trữ đồ trang trí cho các lễ hội công cộng
•
1802 - Nhà thờ được khôi phục thành Nhà thờ Công giáo để sử dụng độc quyền
•
1805 - Bắt đầu trùng tu nhà thờ
•
1849-1874 – Eugene viollet-le-duc
giám sát việc trùng tu
nhà thờ •
1854 - Nhà nguyện Thánh Theodosius dành riêng cho Hoàng đế Napoleon III
•
1914-1918 - Loại bỏ kính màu để bảo vệ nó; Mặt tiền nhà thờ bị hư hại nhẹ trong Chiến tranh thế giới thứ nhất
•
1920 - Một số kính màu Gothic được lưu trữ để bảo vệ đã bị phá hủy trong một vụ hỏa hoạn trong xưởng.
•
1973-80 - Hoàn thành việc trùng tu ngọn tháp.
•
1981 - Nhà thờ được UNESCO công nhận là di sản Thế Giới.
5
•
2001 - Một đợt trùng tu mới của mặt trận phía tây phát hiện ra dấu vết của bức tranh gốc trên tác phẩm điêu khắc2
3. lịch sử thời chiến của nhà thờ Amiens Ba tháng trước lễ ký kết Hòa Ước ngày 11 tháng 11 năm 1918, khép lại cuộc Đại Chiến I, Amiens đã được giải phóng. Nhà Thờ Đức Bà thành phố bị thiệt hại sau nhiều đợt dội bom và pháo kích của quân đội Đức, nhưng quần thể kiến trúc đồ sộ gần 700 năm tuổi này vẫn đứng vững. Mọi người nói tới một phép lạ. Nhà thờ đức bà hứng chịu 11130 quả đại bác, một công trình đồ sộ 7700 mét vuông, lớn gấp đôi so với Nhà Thờ Đức Bà Paris, chỉ mang những thương tích "sơ sài" ? Đấy là một phép lạ hay đơn giản là công lao của giáo phận Amiens, huy động mọi phương tiện để bảo vệ Nhà Thờ Đức Bà Amiens ? Amiens nằm trên trục huyết mạch và đóng vai trò hậu cần hàng đầu, là nơi chăm sóc những người lính của quân đội đồng minh mang thương tích trở về, là nguồn tiếp viện cho những người lính trên chiến tuyến. Nhà Thờ Đức Bà Amiens là biểu tượng của hòa bình, là điểm tựa tinh thần của những người lính Pháp và ngoại quốc bị đẩy vào cuộc chiến. Nhà Thờ Đức Bà Amiens là lá phổi của thành phố. Các hoạt động của nhà thờ vẫn được duy trì trong tiếng đại bác và những đợt oanh kích về đêm. Hơn một tháng sau khi Pháp bị lôi vào vòng xoáy của chiến tranh, tháng 09/1914, cách thành phố Amiens chưa
2
Wikipedia. Khai thác từ: https://en.vwikipedia.org/wiki/Amiens_Cathedral
6
đầy 200 cây số về hướng đông, thánh đường Reims bị thiêu rụi sau một đợt oanh kích. Chiếc ngai vàng mà nhiều đời các nhà vua của Pháp từng bước lên trong buổi lễ đăng quang chỉ còn là một đống tro tàn. Giám mục Amiens quyết định bảo vệ Nhà Thờ Đức Bà của thành phố bằng mọi giá. Aurélien André thủ thư giáo phận Amiens kể lại : "Ngay từ khi cuộc chiến khơi mào, giáo phận Amiens thật sự không mấy lo ngại vì mọi người nghĩ rằng chiến tranh sẽ không kéo dài, Pháp chóng đẩy được quân ngoại xâm ra ngoài bờ cõi. Thế nhưng rồi mọi người đều mòn mỏi ngóng đợi ngày chiến thắng. Cùng lúc, các giáo chức lo ngại trước một mối đe
dọa
hoạn.
khác, Thánh
là đường
hỏa ở
Reims tháng 9 năm 1914 từng bị cháy. Từ đó nẩy sinh nhu cầu bảo vệ nhà thờ Amiens. Năm 1915 bộ Văn Hóa Pháp coi đây là một ưu tiên, nhưng chỉ có thể bảo vệ quần thể kiến trúc này bằng những phương tiện thô sơ. Thí dụ như là chất các bao cát trước cửa chính vào thánh đường Amiens. Đây là nơi cánh cửa gỗ được trạm trổ rất công phu và trên tường chung quanh có rất nhiều những pho tượng điêu khắc.
7
Nhiều tác phẩm được thực hiện từ đầu thế kỷ thứ 16. Nhưng không thể nào che chắn cho toàn bộ nhà thờ lớn của Amiens được, bởi vì mặt tiền của công trình kiến trúc này cao 60 thước, chiều dài là 150 mét. Cần nhắc lại Nhà Thờ Đức Bà Amiens là một trong những công trình kiến trúc đồ sộ nhất của nước Pháp, có dung tích bằng 2 Nhà Thờ Đức Bà Paris ! Dùng bao đất sét đỡ đạn
Từ cuối năm 1915 Nhà Thờ Đức Bà Amiens được trang bị vòi rồng, bể chứa nước để có thể can thiệp khẩn cấp trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn. Nhưng làm thế nào bảo vệ hơn 700 pho tượng đá khắc trên cổng chính vào thánh đường, tránh để những băng ghế bằng gỗ với những họa tiết trạm trổ tinh vi bị hư hại ?
8
Aurélien André, phụ trách kho lưu trữ của giáo phận Amiens giải thích thêm :"Cụ thể là thí dụ như để bảo vệ cổng chính của nhà thờ, người ta dựng những xà ngang bằng gỗ như để dùng trong các công trình xây dựng, bắt thêm thanh sắt theo đường dọc. Rồi chất đầy hàng ngàn bao bố đất sét lên đó. Ta hãy hình dung ra cái mai con rùa úp vào cổng chính của nhà thờ. Phương tiện thời đó chỉ đơn giản như vậy thôi.3
4.kiến trúc nhà thờ Đức Bà Amiens
3.rfi.fr.khai thác từ : https://www.rfi.fr/vi/phap/20181109-the-chien-i-baoquan-di-tich-lich-su-thoi-chien-qua-kinh-nghiem-nha-tho-duc-ba-amiens
9
Nhà thờ Amiens là một trong những nhà thớ lớn nhất thế giới và nó là nhà thờ lớn nhất nước pháp. Đến hiện nay nhà thờ Đức Bà Amiens là nhà thờ có kiến trúc Gothic đẹp nhất của nước Pháp.
Công trình Amiens được kiến trúc sư Robert de Luzarches
x
bố
cục quy hoạch với sự đối xứng hoàn hảo của Hội trường (Gian giữa/ Nave) và Hợp xướng (Choir/Tribune/Dome). Bên ngoài lẫn bên trong được thiết kế vô cùng công phu. Kết cấu bao che của công trình 10
(không kể phần mái) phân thành các tầng cửa, tạo sự nhẹ nhàng và táo bạo cho cấu trúc nội thất, cũng như hướng tới việc chiếu sáng tự nhiên bên trong.
11
Nhà thờ Đức bà Amiens trở thành một trong những ví dụ đáng chú ý nhất của kiến trúc Châu Âu thời Trung cổ, được coi là công trình tiêu biểu của Phong cách Gothic bậc cao(High Gothic),là phong cách kiến trúc Gothic đặc biệt tinh tế và uy nghiêm xuất hiện ở miền bắc nước Pháp từ khoảng năm 1195- 1250. Công trình theo Phong cách High Gothic này được đặc trưng bởi chiều cao lớn.
Tại
Pháp,cùng
với Nhà
thờ
Amiens,còn
có Nhà
thờ
Chartres(ChartresCathedral),Reims(ReimsCathedral),Beauvais(Bea uvaisCathedral)và Bourges(BourgesCathedral)cũng được xây dựng theo phong cách này. Phong cách kiến trúc của Nhà thờ Đức bà Amiens còn là cơ sở cho việc hình thành phong cách kiến trúc Gothic đặc trưng của Pháp - Phong cách Rayonnant (Rayonnant Style) sau này. Đây là phong cách xuất hiện trong khoảng giữa thế kỷ 13- 14.” Ta có thể thấy rõ nếu nhìn tổng thể bên ngoài, thoáng qua sẽ có cảm giác nhà thờ Đức Bà Amiens có vẻ hơi giống nhà thờ Notre Dame de Paris nhưng lại cũng có nét giống nhà thờ Reinms với hình tháp nhọn. Tuy nhiên nếu nhìn kỹ Nhà thờ Đức Bà Amiens sẽ thấy kiến trúc độc đáo riêng biệt của nó. Hai toàn tháp đồ xộ bên ngoài có thể thấy được sự hũng vĩ, đặc trưng của nhà thờ Amiens.4 Có 1 điều đặc biệt là mặc dù được xây dựng đối xứng, tưởng như là ý tưởng từ đầu nhưng thực tế hai ngọn tháp này được xây dựng cách nhau những gần 400 năm. Vì thời gian cách nhau quá xa như vậy nên hình thức của hai ngọn tháp rất khác nhau. Đỉnh tháp
4bmktcn.com.khaitháctừhttp://bmktcn.com/index.php?option=com_content&task=v
iew&id=9835&Itemid=153
12
nhọn phía Nam cao 10 mét được xây dựng vào thế kỷ thứ XII. Đỉnh tháp có hình bát giác, sở dĩ đỉnh tháp có hình bát giác là bởi đỉnh tháp được thiết kế dựa theo kiến trúc bên dưới vốn là một tòa tháp vuông. Trong khi đó đỉnh tháp nhọn phía Bắc được xây dựng vào năm 1507, hoàn thành năm 1528 lại thể hiện một sự hoa mỹ tráng lệ theo phong cách tối giản, mộc mạc, trái ngược hoàn toàn với phong cách đỉnh tháp phía Nam. Hai ngọn tháp có hình thức hoàn toàn khác nhau tưởng như vô lý nhưng lại tạo ra được ấn tượng mạnh cho người xem, đồng thời mang lại cho Nhà thờ Đức Bà Amiens một vẻ đẹp không thể lẫn với bất kỳ nhà thờ nào và trở thành một tuyệt tác kiến trúc tại Pháp.5
II.Đặc điểm công trình 1.Sơ đồ mặt bằng công năng Ta có thể thấy rõ cách bố cục đối xứng, tỉ lệ sơ đồ vô cùng chặt chẽ, đi từ ngoài vào trong mỗi không gian đều cân xứng riêng biệt. Cho thấy sự tỉ mi của người kiến trúc sư. sơ đồ mặt bằng Nhà thờ Đức bà Amiens:
focusasiatravel(12/3/2020).khai thắc từ https://focusasiatravel.vn/nhatho-duc-ba-amiens-kien-truc-gothic-dep-nhat-nuoc-phap/ 5
13
•
A: Lối đi vòng quanh Hợp xướng (Choir/Tribune/Dome);
•
B: Lối đi bên ngoài của dàn Hợp xướng;
14
•
F,G: Gian cắt ngang với gian giữa chính tạo thành hình chữ thập (Transepts);
•
H: Vị trí tháp trung tâm;
•
M: Lối ra vào chính giữa;
•
N: Lối ra vào hai bên; P, Q: Lối đi hai bên dàn Hợp xướng;
•
R: Nhà nguyện (Chapels);
•
T,U: Lối đi phía bắc và nam của Hội trường (Gian giữa/Nave).
•
chiều dài bên ngoài: 145m
•
chiều dài bên trong: 133,50m
•
chiều rộng của gian giữa: 14,60m
•
chiều rộng lối đi của gian giữa: 8,65m
•
chiều rộng của gian giữa với 2 lối đi: 32m
•
chiều rộng của gian giữa với 2 lối đi và nhà nguyện bên: 40m6
•
chiều dài tổng thể xuyên suốt: 70m
•
chiều dài trong công việc xuyên suốt: 62m7
2.Mặt đứng hướng tây •
chiều cao dưới vòm lối đi của gian giữa: 19,7
m (tức là
gần gấp đôi lối đi của gian giữa nhà thờ đức bà paris ,
Bách khoa toàn thư wikipedia. cathédrale Notre-Dame d'Amiens ,khai thác từ https://fr.wikipedia.org/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_d%27Amiens 7 Bách khoa toàn thư wikipedia. cathédrale Notre-Dame d'Amiens ,khai thác từ https://fr.wikipedia.org/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_d%27Amiens 6
15
cao từ 10 đến 10,5 mét, và gần bằng chiều cao so với gian giữa của nhà thờ lisieux , cao 20 mét) •
chiều cao của các cột giáp với gian giữa): 13,85m
•
khoảng cách giữa các cọc (tây sang đông): 5,2
•
chiều cao vòm: 42,30m (so với 33,50m đối với nhà thờ đức
m
bà Paris ) •
chiều cao bên ngoài của đỉnh mái: 56m
•
chiều cao cần: 112,70m
•
chiều cao của tháp phía bắc: 68,19m (bằng chiều cao của tháp notre-dame de Paris )
•
chiều cao của tháp phía nam: 61,70m (chỉ cao hơn khoảng 6
m so với đỉnh của mái của tòa nhà)
•
diện tích bao phủ: 7.700m2
•
thể tích bên trong: khoảng 200.000
m 3 (gần gấp đôi nhà
thờ đức bà Paris , nhưng chỉ bằng một nửa thể tích của nhà thờ cologne là 407.000m3)
•
tổng chiều rộng: 48,78m
•
chiều rộng của hiên cổng Beau-Dieu: 11,69m
•
chiều sâu của hiên này: 5,52m
•
chiều rộng của hai bên hiên: 6,27m
•
độ sâu của hai cổng này: 4,54m
•
chiều rộng của 2 bậu ngăn cách 3 cổng này: 2,92m
16
•
đường kính hoa hồng: 11m .8
“ Mặt tiền phía tây của Nhà thờ Amiens được xây dựng trong cùng một đợt, từ năm 1220 – 1236. Riêng các phần trên của mặt tiền là các tháp chuông mãi đến thế kỷ 14 mới hoàn thành. Mặt tiền phía tây của Nhà thờ, theo chiều ngang, phân thành 3 gian, giới hạn bởi 4 trụ tường có trang trí đẹp đẽ.Theo chiều cao,”9 Mặt tiền có thể phân thành 5 lớp chính: •
Lớp thứ nhất: cổng bao gồm 3 cổng còm nhọn, 1 cổng chính và 2 cổng phụ. Cổng chính cao hơn 2 cổng phụ và của đi đều là cửa 2 cánh.
•
Lớp thứ hai: Là lớp cửa sổ đôi, mỗi gian hai bên có 2 cửa.
•
Lớp thứ ba: Là lớp phù điêu, trưng bày 22 bức tượng bằng người thật của các vị vua Pháp.
•
Lớp thứ tư: Gian giữa có một cửa sổ tròn lớn với khung bằng đá trang trí hình hoa hồng, Gian hai bên là ô cửa sổ kép cao.
Bách khoa toàn thư wikipedia. cathédrale Notre-Dame d'Amiens ,khai thác từ https://fr.wikipedia.org/wiki/Cath%C3%A9drale_Notre-Dame_d%27Amiens 8
bmktcn.com. Nhà thờ Đức bà Amiens, Somme, Pháp. Khai thác từ http://bmktcn.com/index.php?option=com_content&task=view&id=9835&Itemid=153 9
17
•
Lớp thứ năm (trên cùng): Là những khối công trình xây dựng sau này với chiều cao khác nhau được trang trí nghệ thuật theo dạng kiến trúc gothic.
18
3.Chính điện Gian giữa nhà thờ được hoàn thành năm 1236. Các ngọn tháp và hành lang thì được hoàn thành năm 1243. Đỉnh tháp cao nhất của nhà thờ mãi đến năm 1528 mới khánh thành.10 Sảnh chính của nhà thờ rộng chừng 15 mét, các mái vòng cung gãy đan xen vào nhau( 4 múi, 6 múi, nhiều múi ). Các bệ và cột trong nhà thờ được xây dựng theo kiểu cột bó vào nhau.
4.Hội trường
10 khoahoc.tv. Nhà thờ Đức bà Amiens – Pháp. Khai thác từ : https://khoahoc.tv/nha-tho-duc-ba-amiens-phap-67441 19
Hội trường là khu vực lớn nhất của thờ. Tại Nhà thờ Amiens, Hội trường được thiết kế theo mô hình của Nhà thờ với phong cách sơ khai. Nội thất bên trong theo chiều cao phân thành 3 lớp. Lớp dưới cùng là các vòm tường lớn; Lớp thứ hai là ô cửa trang trí; Lớp thứ ba trên cùng là cửa số lớn kết nối với vòm trần.Tại phía tây của Hội trường, phía trên của cửa ra vào, bên dưới cửa sổ hoa hồng là cây đàn Organ.
Bục giảng được làm trên nền bằng đá mạ vàng có thể thấy sự cao thượng của vị trí bục giảng trên tay cầm cuốn sách này. 1.Đàn Organ tại gian Hội trường, Nhà thờ Đức bà Amiens,Pháp 2.Mê cung bên trong Hội trường, Nhà thờ Đức bà Amiens,Pháp 3.Bục giảng tại gian Hội trường, Nhà thờ Đức bà Amiens,Pháp
20
Các nhà nguyện được bảo vệ bởi các tấm bình phong và cửa bằng sắt rèn trang trí. Bên trong Nhà nguyện có các bức tranh lớn; bàn thờ, tượng bằng đá và bằng gỗ. Mỗi Nhà nguyện đều dành riêng cho việc thờ một vị thánh. Mê cung Amiens hiện tại có chiều dài 240m, được làm vào thế kỷ 19, là bản sao của Mê cung ban đầu thực hiện vào năm 1288.”có thể thấy ý nghĩa của mê cung khi đặt chính giữa hội trường người ta muốn nhấn mạnh ý nghĩa của nó. 5.Gian Hợp xướng Gian Hợp xướng (Choir/Tribune/Dome) được thực hiện vào đầu thế kỷ 16, là một trong những kho báu của Nhà thờ Amiens.”11 Bên trong chứa 120 chỗ ngồi, dành cho các chức sắc Giáo hội (Chanoines),giáo sĩ (Chaplain) và các quan chức đại diện của Nhà vua. Không
gian
bên
trong
gian
Hợp
xướng
được
trang
trí với vô số hình chạm khắc hình động vật, thực vật, thần linh
và
hình
ảnh
của những người thợ thủ công. “Hai bên
bmktcn.com. Nhà thờ Đức bà Amiens, Somme, Pháp. Khai thác từ http://bmktcn.com/index.php?option=com_content&task=view&id=9835&Itemid=153 11
21
gian Hợp xướng là các Nhà nguyện với các trang trí nhờ sự đóng góp của các nhà tài trợ, đặc biệt là các nhà buôn vải.” Bàn thờ mới được đặt trên một sàn đá cẩm thạch.” Vào năm 1768, một bức bình phong hoành tráng bằng gỗ mang tên Gloire (vinh quang) được lắp đặt phía sau Ban thờ với các bức chạm khắc mạ vàng miêu tả cảnh thiên đường. “ 6. Gian ngang
1. Ban thờ bao quanh Cột xanh tại Gian ngang, Nhà thờ Đức bà Amiens, Pháp 2. Vòm tại giao giữa Gian ngang và Gian Hội trường, Nhà thờ Đức bà Amiens, Pháp
22
3. Ban thờ bao quanh Cột đỏ tại Gian ngang, Nhà thờ Đức bà Amiens, Pháp 4. Nội thất Gian ngang, nhìn ra cửa tại hướng bắc, Nhà thờ Đức bà Amiens, PhápGian
Khu vục gian ngang có tác dụng như khe hở để đảm bảo cho sự không bí bách và mỗi gian cũng có 1 ý nghĩa riêng. Gian Ngang (Transept) của Nhà thờ Amiens dài 70m và chia thành 3 nhịp. Trung tâm của Gian ngang, nơi giao với Gian Hội trường (Nave) được bao phủ bởi một vòm khổng lồ với 4 trụ cột lớn. Theo chiều cao, cũng phân thành 3 tầng như Gian giữa.”12 Lớp thứ ba trên cùng là các cửa số lớn bằng kính màu, tạo nội thất bên trong tràn ngập ánh sáng, trong đó có 2 Cửa số hoa hồng tại mặt tường phía nam và phía bắc. Tại ranh giới giữa Gian ngang và Hậu đường có 2 không gian cầu nguyện bố trí xung quanh hai cột chính của nhà(tại vị trí bậc lên Hậu đường):Ban thờ bao quanh cột đỏ (Altar of the Chapel of the Red Pillar) được dựng vào năm 1627 và Ban thờ bao quanh cột xanh (Altar of the Chapel of the Green Pillar) được dựng vào thế kỷ 17. 7.Hậu đường
bmktcn.com. Nhà thờ Đức bà Amiens, Somme, Pháp. Khai thác từ http://bmktcn.com/index.php?option=com_content&task=view&id=9835&Itemid=153 12
Gian Ngang (Transept) của Nhà thờ Amiens dài 70m và chia thành 3 nhịp. Trung tâm của Gian ngang, nơi giao với Gian Hội trường (Nave) được bao phủ bởi một vòm khổng lồ với 4 trụ cột lớn. Theo chiều cao, cũng phân thành 3 tầng như Gian giữa.
23
Mỗi vị trí của hậu đường đều dành riêng cho mỗi vị thánh đ. có 7 nhà nguyện (Chapels) bố trí xung quanh đầu phía đông hình bán nguyệt của Nhà thờ. ví dụ: Nằm ở cuối phía đông của Nhà thờ, trên trục trung tâm là Nhà nguyện thờ Đức Trinh Nữ Maria (Laydy Chapel). 8.Tháp chuông Phần trên của các tòa tháp ở mặt tiền phía tây, phía trên cửa sổ hoa hồng, là những công trình xây dựng sau này và có chiều cao khác nhau. Tháp chuông phía nam ở bên phải đối diện với mặt tiền, ngắn hơn và được hoàn thành đầu tiên vào khoảng năm 1366, Tháp phía bắc được hoàn thành vào năm 1406, và được trang trí theo phong cách Gothic flamboyant muộn. Phòng trưng bày BellRingers
hoặc
Musicians
phức
tạp, nối với hai tháp ở tầng mái, đã được bổ sung vào thời điểm này, và về cơ bản đã được trùng tu hoặc tái tạo vào thế kỷ
19
bởi
Viollet-le-
Duc. Viollet-le-Duc đã thiết kế lại phòng trưng bày theo mô hình phòng trưng bày của Nhà thờ Chartres cùng thời kỳ.13
Tháp phía nam
13
Wikipedia.khai thác từ :https://en.wikipedia.org/wiki/Amiens_Cathedral
24
Tháp phía Bắc 9.vật liệu xây dựng xây dựng bằng đá tự do, chủ yếu là đá trắng..Đá phấn là một loại đá mịn và khá mềm, rất dễ gia công, cưa và điêu khắc, khuyến khích những công trình kiến trúc và điêu khắc táo bạo nhất. Những người thợ giỏi nhất và có chất lượng tốt để xây dựng (loại đá này thường dễ vỡ và không có khả năng chống xói mòn cao. Nền móng của nhà thờ được làm bằng đá sa thạch thạch anh từ các gò đất chứng kiến của Đệ Tam khoảng – 55 tr . Những viên đá được sử dụng chủ yếu đến từ các mỏ đá. Những viên đá được vận chuyển bằng thuyền trên some đến thành phố Amiens từ các mỏ đá Croissy, Domélier và Bonneleau.
III.Nghệ thuật
25
1.Beau Pilier
1. Đức mẹ đồng trinh trên Beau Pilier 2. Tác phẩm điêu khắc trên Beau Pilier-St, John the Baptist 3. Vua Charles I của Pháp, trên tàu Beau Pilier Hình ảnh các nhân vật quan trọng. ở dưới cùng, chính Đức Hồng y de la Grange; Chamberlain, Bureau de la Riviere, và Đô đốc Jean de Vienne, phía trên họ là Vua Charles (Trung tâm); con trai của ông là Dauphin, vua tương lai charles VI của Pháp , và con trai nhỏ của ông. Bên trên những bức tượng này là những bức tượng của John the Baptist, The Virgin Mary, và Saint Firmin. 2.The flèche Bản gốc thế kỷ 13 flèche, hoặc chóp của nhà thờ, nằm trên điểm giao nhau của Gian Ngang và gian giữa, đã bị phá hủy bởi sét vào năm 1528, nhưng đã bị thay thế bởi một Flèche mới, kết cấu khung gỗ phủ bằng tấm chì mạ vàng. Nó thường xuyên bị hư hỏng do bão và được sửa chữa trong những năm sau đó, nhưng, không 26
giống như nhà thờ Đức Bà Paris, nó không bao giờ được thiết kế lại và xây dựng lại hoàn toàn. Nó vẫn còn giữ lại hầu hết các vật liệu ban đầu của thế kỷ 16, bao gồm cả khung gỗ của nó. Từ mặt đất đến hình con gà trống được điêu khắc ở đỉnh cao, chiếc flèche đạt độ cao 112,70 m (369,8 ft). “ Các bức tượng trên flèche, làm bằng chì, tượng trưng cho Chúa Kitô (đối diện với gian giữa); Saint Paul, Saint Firmin (đeo mũ Giám mục); Thánh John the Evangelist; Đức Trinh Nữ Maria đội vương miện và bồng Chúa Giêsu trẻ sơ sinh; Thánh John the
Baptist; Saint james the great
và Saint Peter.
1.The fleche do voollet-le-duc vẽ 2.Tác phẩm điêu khắc của flèche 3.Hợp xướng
27
Các tác phẩm hầu như diễn tả lại các nhân vật trong sách thánh. Chúng minh họa cuộc sống của Thánh Fermin (mặt nam, được làm từ năm 1490 đến 1530) và John the Baptist (mặt phía bắc, được thực hiện vào năm 1531)).
Ví dụ: mô tả việc Chúa Kitô thanh tẩy Đền thờ theo kiểu tưởng tượng. Các ngôi mộ của một số giám mục và các nhân vật tôn giáo khác của nhà thờ, cũng được trang trí phong phú được tìm thấy ở các phần thấp hơn của khu bao vây, bên dưới các cảnh điêu khắc. 1.Một cảnh trong cuộc đời của Saint Firmin 2.Cảnh trong cuộc đời của Thánh Firmin và lăng mộ của Giám mục Ferry de Beauvoir (1490–1530) 4.Bàn thờ vào năm 1768, "Gloire", một bức bình phong được là bằng gỗ và điêu khắc mạ tượng trưng cho thiên đường và đông đúc
28
1.Chi tiết bàn thờ "Gloire" 2.Bàn thờ cao baroque và "Gloire" (1755–68) 5. Cửa sổ kính màu Vật liệu chủ yếu đó là người ta sử dụng Silicat từ cát và trộn với đá vôi cùng với các chất phụ gia rồi luyện ở nhiệt độ 3000 độ C, muốn có thêm màu thì người ta sử dụng thêm các chất
oxit kim loại trộn lẫn trong lúc luyện kim Cửa sổ kính màu được trang trí bằng các mảng màu khác nhau nó miêu tả câu chuyện trong kinh thánh. Chúng mô tả một đám rước các vị thánh, tông đồ, nhà tiên tri và giám mục. 1.Kính màu Art deco của jean gaudin (1933) 2.Bốn cửa sổ từ thế kỷ 13 29
6.Cửa sổ hoa hồng Ba cửa sổ hoa hồng, mỗi cửa sổ tượng trưng cho một thời kỳ xây dựng khác nhau của nhà thờ. Cửa sổ hoa hồng ở mặt tiền phía tây là cửa sổ lâu đời nhất, từ năm 1221–1230. Hình ảnh Chúa Kitô được bao quanh bởi các nhân vật biểu tượng của Ngày Tận thế. Cửa sổ hoa hồng phía bắc có đường nét tỏa ra đặc trưng của Rayonnat Gothic. Cửa sổ hoa hồng ở phía nam là cửa sổ mới nhất, từ năm 1489– 90, với các đường cong và đường cong ngược của phong cách Gothic Flamboyant muộn. Nó mô tả mười bốn thiên thần, hướng về trung
tâm của cửa sổ, theo phong cách đặc trưng của phong cách cửa sổ Picard vào thế kỷ 15. 1. Cửa sổ hoa hồng Gothic cao ở mặt tiền phía tây (1221–1230) 2. Cửa sổ hoa hồng Rayonnant của sao lưu bắc 3. Cửa sổ hoa hồng rực rỡ của sao băng phía nam 7.Gargoyles và Chimeras Gargoyles được đặt ở cuối máng xối. Chúng thường có hình dạng của những con vật kỳ lạ, miệng luôn mở và do đó thường đáng sợ hoặc thậm chí hung dữ. 30
Các chimeras chúng thường đóng miệng, cúi mình hoặc đứng thẳng và đậu trên các giá đỡ. Chúng được tìm thấy ở các tầng cao của nhà thờ, ngồi trên lan can hoặc trên đỉnh của các chuông, nơi chúng thay thế các tháp nhọn. Vai trò của chúng dường như là quan sát thành phố. Chúng có hình dạng giống như ma quỷ, quái vật hoặc các loài chim tuyệt vời. Khuôn mặt của chúng hoặc ánh mắt của họ hướng xuống dưới, như thể muốn tham gia các cuộc trình diễn ở đó.
1.Gargoyles
2.Gargoyles trên máng xối
3.chimeras
IV.Kết cấu 1.Vòm mái
31
sự thay đổi từ romanesque sang gothic đó là từ hệ cung nguyên sang cung nhọn(cung gãy). Tác dụng nó làm giảm diện tích tường và tăng chiều cao cho công trình. Toàn bộ hệ thống khung của sổ, cửa đi đều mang sư dụng hệ cung gãy.
ngoài ra cung nguyên ở thời Romanesque có xu hướng truyền lực ra ngoài ,đến thời kì Gothic thì sự phát minh ra cung gãy làm lực truyền ra ngoài ít hơn .Nên khó bị gãy hơn 2.cuốn bay
32
Cuốn bay là một thành phần quan trọng của hệ thống kết cấu nhà thờ Gothic, chia sẻ với cột tải trọng của vòm, làm giảm tiết diện của cột kiến cho công trình có thể mở cửa sổ lớn được và làm cho đường nét kiến trúc thêm thanh thoát. Nó cũng có tác dụng như là đường dẫn nước từ các máng xối và truyền lực từ cung gãy xuống tường chống 33
3.tường chống
Trải qua thời kì roman thì thời kì gothic đã tiết chế lại phần tường và cột . Phần tường chống có vai trò chịu lực khi cuông bay truyền tải trọng xuống. 4.cột chùm
34
Thay vì 1 cột lớn thì ở nhà thờ Amiens sử dụng cột chùm, bào gồm nhiều cột nhỏ tạo thành, Tạo tính uy nghiêm của cong trình. Và ở thời kì gothic cột được cao vút và thanh mảnh hơn rất nhiều so với các thời kì trước.
V.Bài học rút ra từ công trình nhà thờ Amiens 1.Tính lịch sử Mọi công trình kiến trúc có sự ảnh hưởng đều mang một câu chuyện lịch sử vô cùng li kì. Chỉ cần nhắc đến tên công trình thì người ta sẽ hình dung được quá khứ của mình. Thiết kê công trình mang tính bền vững, thích nghĩ với hiện tại. chính vì vậy kiến trúc không chỉ thõa mãn nét đẹp, đáp ứng công năng đến cho con người mà nó còn là cội nguồn của hồi ức, lịch sử qua năm tháng chiến tranh. 2.giải pháp công năng
35
Qua công trình nhà thờ Đức Bà Amiens ta có thể hình dung rõ được các công năng và tính hiệu quả của nó. Giải pháp công năng đúng với tên gọi của nó như các nhà nguyện được bố trí xung quanh nhà thờ. ở giữa sẽ là nơi ban xá, và cầu nguyện Mỗi khu vực nó mang một ý nghĩa khác nhau ví dụ ( khu vực chánh điện cho thấy sự hùng vĩ , trang nghiêm , khu vực gian ngang là nơi rửa tội, nơi cầu khẩn sự vị tha…) Bài học bản thân qua công trình hãy thiết kế bố cục công năng đúng với yêu cầu, tổ chức các không gian nhằm đảm bảo con người có thể dễ dàng sử dụng và thõa mãn những như cầu của họ. Không cần phải quá ràng buộc công năng theo khu vực mà thiết kế làm sao con người khi sử dụng có thể hình dung được đó là khu vực để làm gì , ý nghĩa ra sao. 2.sự tỉ mỉ Bất cứ một cong trình nào cũng vậy, đều cần có sự tỉ mĩ ca. ở nhà thờ Amiens ta có thể thấy được sự tỉ mỉ từ mọi chi tiết,(cột, tường, màu sắc, điêu khắc...) đều mang ý nghĩa của nó. Vì vậy mà bản thân em cũng rút ra được đó là: khi làm bất kì một việc gì ta cần chứ trọng đến sự tỉ mĩ. Đặc biết là trong kiến trúc thiết kế bằng cái tâm , bằng sự đam mê của mình, để ý đến mọi không gian, từ cái nhỏ nhất đến tổng thể. 3.Bố cục
36
Bố cục Nhà thờ Amiens là ví dụ điển hình cho kiến trúc gothic , từ việc triển khai mặt bằng cho đến mặt đứng, các ô cửa sổ hoa hồng hay các cuống bay đều có trình tự của nó. Chính vì vậy qua đó mà mỗi KTS, mỗi tổ chức khi thiết kế công trình phải nắm rõ ý đồ, không gian, tổ chức các bộ phận trong công trình phải đúng với bản chất của nó 4.Nghệ thuật Qua nghệ thuật nhà thờ Amiens ta hình dung được tính ý nghĩa của việc trình bày nghệ thuật đến người chiêm ngưỡng. Mỗi chi tiết được làm ra đều mang một câu chuyện( ví dụ: của sổ màu là câu chuyện trong kinh thánh, bậc giật ở khung của là câu chuyện của sự phán xét...). Với bối cảnh như thế nào mà 1 người KTS phải tạo ra để phù hợp bối cảnh đó. Sự sắp xếp từ ngoài vào trong , từ trong ra ngoài cũng có trình tự riêng. 5.kết cấu Việc đổi mới không ngưng kết cấu đem lại lợi ích vô cùng to lớn cho 1 công trình, nó không chỉ đem lại cái đẹp, sự tiện nghi mà nó còn khẳng định. Cứ mỗi ngày trôi qua chúng ta đang đổi mới để hình thành cũng cái tốt hơn, đẹp hơn, tiết kiệm hơn, nhằm phục vụ như cầu của con người. * kết luận: qua công trình nhà thờ Amiens ta thấy được sự công phu của kiến trúc sư “ robert de luzarches ” từ việc hình ý tưởng đến việc bố cục công năng, bên ngoài lẫn bên trong. Việc đưa ý 37
nghĩa nghệ thuật vào mỗi vị trí để khắc họa tính hiện thức của nó. Từ đó ta có thể thấy kiến trúc nó không chỉ là thiết kế cái đẹp, đáp ứng như cầu mà nó còn trên cả sự thấu hiếu, đồng cảm với con người, đi sâu vào nội tâm để có thể giúp họ sống và cảm nhận công trình một cách thõa mãn nhất.
38
TÀI LIÊU THAM KHẢO https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_ch%C3%ADnh_ t%C3%B2a_%C4%90%E1%BB%A9c_B%C3%A0_Amiens https://hdv.travel.blog/2017/10/16/truong-phai-kien-trucgothic/ https://noithattrucmoc.com/phong-cach-kien-truc-gothic-docdao-va-tuong/15717/ https://www.rfi.fr/vi/phap/20181109-the-chien-i-bao-quan-ditich-lich-su-thoi-chien-qua-kinh-nghiem-nha-tho-duc-ba-amiens https://kienthuc.net.vn/kho-tri-thuc/phep-la-nao-khien-bamdan-tranh-xa-nha-tho-duc-ba-700-nam-tuoi-1149576.html https://zingnews.vn/nguoi-dan-paris-sung-so-nhin-hoa-hoanthieu-rui-nha-tho-duc-ba-post936242.html https://en.wikipedia.org/wiki/Amiens_Cathedral https://www.britannica.com/topic/Amiens-Cathedral https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A1p/20201224-ph%C3%A1p-nh%C3%A0th%E1%BB%9D-%C4%91%E1%BB%A9c-b%C3%A0-amiens-tr%C3%B2n-800tu%E1%BB%95i https://delphipages.live/vi/tri%E1%BA%BFt-h%E1%BB%8Dc-tongiao/d%E1%BB%8Ba-di%E1%BB%83m-ton-giao/amiens-cathedral https://www.tripadvisor.com/Attractions-g196657-Activitiesc47-t175-Amiens_Somme_Hauts_de_France.html https://www.european-traveler.com/france/visit-amienscathedral-largest-gothic-church-france/ https://frenchmoments.eu/amiens-cathedral/ https://www.britannica.com/topic/Amiens-Cathedral
39
LỜI CẢM ƠN Em xin cảm ơn thầy Trương Kim Minh Châu đã truyên đạt kiến thức môn Lịch Sử Kiến Trúc Phương Tây,cũng như chỉ dạy cách thảo luận, cách đặt câu hỏi....để tụi em có thêm kiến thức, kinh nghiệm khi hành trang sau này. Em xin chân thành cảm ơn !
40
CẢM ƠN THẦY VÀ CÁC BẠN ĐÃ XEM
41
