Main Course | เรื่องและศิลป์ อาทิตยา จันทร์เศรษฐี
อดีตมักสวยงามเสมอ
เราอาจจะหวนถึงนึกภาพอดีตทีส่ วยงาม นึกถึงวิถชี วี ติ ทีแ่ ตกต่างจากปัจจุบนั รวมทัง้ ความรูส้ กึ อยากย้อนเวลา กลับไปใช้ชีวิตอยู่ในยุคสมัยนั้น ทั้งจากเหตุการณ์ส�ำคัญ การค้นพบครั้งยิ่งใหญ่ สังคมและวัฒนธรรม ที่เรามักได้เรียน รู้และซึมซับผ่านหนังสือเรียน เว็บไซต์ หรือแม้กระทั่งการชมภาพยนตร์ และต้องขอบคุณที่มนุษย์ได้บันทึกเหตุการณ์ ในอดีตไว้ตั้งแต่มีภาษาเขียนเกิดขึ้น ท�ำให้เห็นถึงการเปลี่ยนผ่านของยุคสมัยก่อน ๆ จนมาถึงปัจจุบันได้อย่างชัดเจน คริสต์ทศวรรษ 1970 หรือที่เรารู้จักกันในนาม ยุค Seventies เป็นทศวรรษหนึ่งโดยเริ่มต้นนับในวันที่ 1 มกราคม 1970 และสิ้นสุดในวันที่ 31 ธันวาคม 1979 นอกจากเพลงและแฟชั่น ช่วงเวลาตลอด 10 ปีนี้ยังมี เหตุการณ์ส�ำคัญที่ได้บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์มากมาย ลองจินตนาการถึงช่วงเวลานั้น แล้วมาย้อนเวลาผ่าน บทความนี้กัน
สงครามเวียดนาม เป็นอีกตัวอย่างหนึง่ ของสงครามตัวแทน เกิดขึน้ เนือ่ งจากการเรียกร้องเอกราชของขบวนการชาตินยิ มเวีย ดมินห์ ต่อต้านอ�ำนาจของจักรวรรดินิยมเดิมคือ ฝรั่งเศส
จากการค้นคว้าข้อมูลจาก www.en.wikipedia.org/wiki/1970s คริสต์ทศวรรษ 1970 มีเรื่องราว มากมายทีโ่ ดดเด่น จึงขอคัดเลือกและแบ่งออกเป็น 4 ด้าน ดังนี้
ขอบคุณภาพจาก https://petmaya.com/29-vietnam-war-pics
6
ต่ อมาเมื่ อ ฝรั่ ง เศสถอนตัวสหรัฐอเมริก าเข้ามาแทนที่ และบสนุนเวียดนามใต้ ความขัดแย้งจึงกลายสงคราม ตัวแทนในช่วงสงครามเย็น ระหว่างกองก�ำลังเวียดนามใต้ นิยมประชาธิปไตยที่มีสหรัฐสนับสนุนกับกองก�ำลังนิยม เวียดนามเหนือนิยมลัทธิคอมมิวนิสต์ที่มีสหภาพโซเวียต หนุนหลัง บทบาทของเพศหญิงในการเมือง การปรากฏตัวและการเพิม่ ขึน้ ของผูห้ ญิงจ�ำนวน มากในฐานะประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาลในหลาย ประเทศทั่วโลก หลายคนเป็นผู้หญิงคนแรกที่ได้ด�ำรง ต�ำแหน่งประธานาธิบดี ทั้งในสาธารณรัฐประชาชนจีน อาร์เจนตินา โปรตุเกส และสหราชอาณาจักร
วิกฤตน�้ำมันโลกปี 1973
เหตุผลของสภาวะนี้เกิดขึ้นจากหลายเหตุผล เริ่มต้นจากเหตุการณ์การล่มสลายของระบบ Bretton Woods ซึ่งเป็นนโยบายทางการเงินร่วมระบบแรก ๆ
ซ่ง ชิ่งหลิง ประธานาธิบดีกิตติมศักดิ์แห่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน ขอบคุณภาพจาก https://th.wikipedia.org/wiki/ซ่ง_ชิ่งหลิง
เกิดปัญหาดุลบัญชีเดินสะพัด และน�ำไปสู่การถอน ตัวของสหรัฐอเมริกาที่ประกาศลอยตัวค่าเงินดอลล่า ห์ ในช่วงปี 1973 เกิดปัญหาความตึงเครียดทางการ ทหาร กลุ่ม OPEC จึงประกาศงดการส่งออกน�้ำมัน ให้กับประเทศสหรัฐอเมริกาโดยเด็ดขาด ก�ำลังการ ผลิตน�้ำมันของสหรัฐอเมริกาก็ไม่สามารถเพิ่มก�ำลัง การผลิตได้อีก ท�ำให้เกิดสภาวะขาดแคลนน�้ำมัน จน
ขอบคุณภาพจาก https://www.aboutfriday.com/2015/07/oil-crisis-1973-and1979.html ขอบคุณภาพจาก https://chobrod.com/tips-car-care/ย้อนรอยวิกฤตน�้ำมันโลก ปี-1973-4552
7
รัฐบาลต้องประกาศนโยบายการประหยัดพลังงาน เช่น จ�ำกัดความเร็วบนทางหลวง อุตสาหกรรมที่ต้องพึ่งพิง พลังงานในการผลิตอย่างมาก เช่นอุตสาหกรรมเหล็กก็ เกิดวิกฤตอย่างหนัก
ขอบคุ ณ ภาพจาก http://montanawomenshistory.org/feminism-personified-judy-smith-and-the-womens-movement/
การต่อต้านสงคราม การต่อต้านสงครามในเวียดนามเริ่มขึ้นใน ทศวรรษที่ 1960 และเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงต้น ทศวรรษ 1970 หนึ่งในการประท้วงต่อต้านสงครามที่
ขอบคุณภาพจาก https://onepeterfive.com/sexual-revolution-feminisms-subversive-enemy-or-partner-in-crime/
รู้จักกันดีที่สุดคือการยิงในรัฐเคนต์ ปี 1970 นักศึกษา มหาวิทยาลัยก�ำลังประท้วงสงครามจนเกิดการจลาจล ท้ายที่สุดหน่วยรักษาความปลอดภัยแห่งชาติก็เข้ามา เพื่อรักษาสันติภาพ และเมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม 1970 ความตึงเครียดก็เพิ่มขึ้นอีกครั้งเมื่อหน่วยรักษาความ ปลอดภัยเริ่มยิงปืน นักเรียนสี่คนถูกฆ่าตายและบาด เจ็บเก้าคน เหตุการณ์นกี้ ลายเป็นแก่นของการประท้วง ต่อต้านเวียดนาม
ขอบคุณรูปภาพจาก https://www.britannica.com/event/Kent-State-shootings
การปฏิวัติทางเพศ ขบวนการต่อต้านวัฒนธรรมในปี 1960 ท�ำให้ เกิดการยกเลิกข้อห้ามทางสังคมที่มีอยู่จ�ำนวนมาก
8
ขอบคุณรูปภาพจาก https://en.wikipedia.org/wiki/1970s#Social_movements
ขอบคุณภาพจาก www.gadgeteer.in.th
อย่างรวดเร็ว การหย่าร้าง การมีเพศสัมพันธ์นอกสมรส และการรักร่วมเพศได้รับการยอมรับมากขึ้นในโลก ตะวันตก ยุโรปตะวันตกมีความก้าวหน้าในเรื่องเพศ มากกว่าสหรัฐอเมริกา ในปี 1970 ตลาดความบันเทิง ส�ำหรับผู้ใหญ่มีขนาดใหญ่และได้รับแรงผลักดันจน เติบโตอย่างมาก ในช่วงปลายทศวรรษ การแพร่ระบาด ของโรคเอดส์ ท�ำให้การปฏิวัติทางเพศต้องยุติไป โรง ภาพยนตร์ส�ำหรับผู้ใหญ่ที่มีจ�ำนวนมากเริ่มถูกมองใน แง่ลบแทน
ในช่วงแรกก็ถูกต่อต้าน จนถึงช่วงเวลาส�ำคัญคือการ เปิดตัวเกมส์ Space Invaders ในปี 1978 และ vector-based Asteroids ในปี 1979 โดยเป็นการเพิ่ม ประสิทธิภาพและลดต้นทุนของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ น�ำไปสู่การเพิ่มขึ้นของอาร์เคดวิดีโอเกมและวิดีโอเกม ในสื่ออื่น ๆ อย่างเพลง การ์ตูน และภาพยนตร์ เกมที่ โดดเด่นในยุคนี้ เช่น Pac-Man
ยุคทองของวิดีโอเกมอาร์เคด
จะเห็นได้วา่ มีทงั้ เหตุการณ์ทงั้ ดีและร้ายปะปน กันไป แต่สดุ ท้ายแล้ว เหตุการณ์ทง้ั หมดนีก้ ล็ ว้ นเป็นบท เรียนให้กับมนุษย์เสมอ สมกับเป็น Golden age of Aesthetics จริง ๆ
ขอบคุณภาพจาก http://www.arcade72.com/bronze-age-arcade-video-games/
เป็นยุคที่วิดีโอเกมอาร์เคดเข้าสู่วัฒนธรรม ป๊อปและกลายเป็นวัฒนธรรมที่โดดเด่น แน่นอนว่า
9
ลายรักอักษร | อาทิตยา จันทร์เศรษฐี
หากพูดถึงฮารูกิ มูราคามิในวงการนักอ่าน น้อยคนนักที่ไม่รู้จักนักเขียนชาวญี่ปุ่นผู้มีชื่อเสียงคนนี้ ผลงานของมูราคา มิเรียกได้ว่าเป็นวรรณกรรมแนวโพสต์โมเดิร์นที่มีเรื่องราวเหนือธรรมชาติ เต็มไปด้วยกลิ่นอายตะวันตก สอดแทรกความรู้สึก เหงา ๆ แปลกแยก และการโหยหาความรัก รวมทั้งกล่าวถึงการที่ญี่ปุ่นหมกมุ่นในลัทธิทุนนิยม ผลงานเล่มแรกของฮารูกิ มู ราคามิเกิดขึ้นเมื่อเขากำ�ลังดูเบสบอลในปี 1974 ซึ่งนิยายเล่มนี้มีพื้นหลังอยู่ในปี 1970 มาดูกันว่ามูราคามิได้ใส่ความ 70 ลง ไปในสดับลมขับขานอย่างไรบ้าง
Hear the wind sing สดับลมขับขาน เป็นเรื่อง ราวเกี่ยวกับ “ผม” นักศึกษาชีววิทยา มหาวิทยาลัยแห่ง หนึ่งในโตเกียว โดยในเรื่องที่เป็นเนือเรื่องหลักนั้นใช้วลา เพียง 18 วันเท่านั้น ซึ่งเป็นการกลับบ้านเกิดในช่วงปิด เทอมของผม เนื้อเรื่องตลอดทั้งเล่มถูกเล่าผ่าน “ผม” กับ เพื่อนซี้อย่าง “มุสิก” เพื่อนของผมในบาร์เหล้าชื่อเจบาร์ มุสิกเกลียดคนรวยเอามาก ๆ ในขณะที่เขาก็รวยมากเช่น กัน เนื้อเรื่องดำ�เนินไปโดยมีบทสนทนาเป็นหลักทั้งของ ผมกับมุสกิ และผมกับหญิงสาวผูม้ เี ก้านิว้ คล้ายกับบันทึก
ขอบคุณรูปภาพจาก https://www.se-ed.com/product/.สดับลมขับขาน -Hear-The-Wind-Sing.aspx?no=9786167591063 38
หนึ่งที่ไม่ได้ร้อยเรียงเรื่องราวมาเป็นขั้นตอน บุคคลที่ถูกพูดถึงในนิยายเล่มนี้มีตั้งแต่จอห์น เอฟ. เคนเนดี ประธานาธิบดีคนที่ 35 ของสหรัฐอเมริกา ผูใ้ ห้ความช่วยเหลืองทางทหารกับเวียดนามใต้ในสงคราม เวียดนาม ไปจนถึงนักเขียน นักแต่งเพลง และผลงานของ พวกเขาในยุคนั้น ๆ เพลงสากลเป็นสิ่งขาดไม่ได้ในวรรณกรรมของ มูราคามิ เรนนี ไนต์ อิน จอร์เจีย, ฮู’ล สต็อป เดอะ เรน ล้วน โด่งดังในปี 1970 ทัง้ นัน้ รวมทัง้ แคลิฟอร์เนีย เกิรล์ ส์ ซึง่ อยู่ ในอันดับที่ 71 จาก 500 เพลงฮิตตลอดกาล และถูกตรา ไว้ในทำ�เนียบเกียรติยศร็อคแอนด์โรลอีกด้วย ขบวนการ
บุปผาชน หรือฮิปปี้ ก็มีการกล่าวถึง เล่ม ในหนังสือด้วย เช่นกัน กลุ่มนักศึกษาในญี่ปุ่นล้วนออกมาเดินขบวนและ ประท้วงเพื่อเรียกร้องสันติภาพในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งผมในเรื่องนี้ก็ได้ไปเดินขบวนด้วยเช่นกัน นอกจาก Hear the wind sing สดับลมขับขาน ก็ยังมี Pinball, 1973 พินบอล, 1973, A Wild Sheep Chase แกะรอย แกะดาว และ Dance Dance Dance เริงระบำ�แดนสนธยา รวมกันอยูใ่ นหนังสือชุดไตรภาคมุสกิ หากอยากลองสัมผัสความแปลกที่เป็นเอกลักษณ์ ความ เหงา และความเป็นปัจเจกของมนุษย์ - นิยายของมูราคา มิเป็นตัวเลือกที่ดีเลยทีเดียว
39
พาไปดู | อาทิตยา จันทร์เศรษฐี
พา
ไปดูวันนี้จะชวนทุกคนออกจากบ้านมา ท้าทายกับแสงแดดในฤดูร้อนเพื่อไปพบกับความน่ารัก และสดใสของอีเวนต์ “SUMMER, Please” ตลาดงาน ศิลปะหลากหลายแนว ซึ่งรวบรวมสินค้า Handmade ภาพวาดสด และอาหารน่าอร่อยกว่า 180 บูธ ใน 10 House Art & Craft Space (MRT รัชดาภิเษก) “SUMMER, Please” เป็นอีเวนต์ที่จัดโดย 10 Art Market ซึ่งเคยประสบความสำ�เร็จกับการจัดตลาด งานศิลปะรูปแบบนี้ขึ้นมาแล้ว โดยเปิดพื้นที่ให้ศิลปิน ได้มาวางขายสินค้าของตน และเปิดให้ผู้ที่ชื่นชอบผล งานศิลปะได้มาเลือกซื้อสินค้า ถือเป็นการพบปะพูดคุย กันระหว่างศิลปินและผู้ที่ติดตามผลงาน โดยมีการเปิด จำ�หน่ายบัตรล่วงหน้าในรอบ Online แต่ก็สามารถซื้อ ได้หน้างานเช่นกัน บรรยากาศภายในงานมีกิจกรรมมากมายทั้ง การเลือกซื้อสินค้า Handmade จากหลากหลายศิลปิน เช่น โปสการ์ด สติ๊กเกอร์ เครื่องประดับ อีกทั้ง ยังมีโซน
72
อาหารและเครื่องดื่มดับกระหายให้ได้เลือกซื้อกัน อีกด้วย มีการลงเรียน Workshop ทั้งวาด ปัก ตัด แปะ ไปจนถึงงานประดิษฐ์ หรือจะเป็นกิจกรรม แข่งขันจัดโต๊ะปิกนิกในฤดูร้อน เพื่อชิงรางวัลสุด พิเศษ นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรมสนทนายามบ่าย สไตล์คน Handmade ซึ่งจะนำ�ศิลปินชื่อดังมา แชร์ประสบการณ์และสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้ เข้าร่วมงาน การจัดงานในธีมปิกนิกช่วงฤดูร้อนทำ�ให้ งานดูน่ารักและสดใสเป็นอย่างมาก มีการกำ�หนด Dress Code ในการแต่งตัวเพื่อมางาน SUMMER, Please แต่ละบูธต่างก็มีการตกแต่งร้านให้มีสีสัน สดใสและเข้ากันกับงาน ทั้งลายสก็อต การปิกนิก
หรือการชวนเพื่อน มาทำ�กิจกรรมต่าง ๆ ชวนให้ นึกถึงฤดูร้อนในปี 70 มาก ๆ เลยทีเดียว แม้อากาศในช่วงนีจ้ ะค่อนข้างร้อน แต่กลับ มีผู้ให้ความสนใจกับอีเว้นต์นี้เป็นจำ�นวนมาก จะ เห็นได้จากผูค้ นทีเ่ ข้าออกงานอย่างสม่�ำ เสมอ แสดง ให้เห็นถึงความตั้งใจของคนที่พร้อมจะมาอุดหนุน สินค้าของนักวาดที่เขาชื่นชอบ และดิฉันเชื่อว่าตัว ศิลปินเองก็ดีใจที่มีคนเห็นคุณค่าของงานศิลปะที่ พวกเขาตั้งใจทำ�มันขึ้นมา นอกจากสินค้าน่ารัก ๆ ก็คงเป็นความสุข ที่ผู้เข้าร่วมงานจะได้รับกลับไปด้วย
73
ประวัติศาสตร์คือเรื่องราวล�ำดับเหตุการณ์ความ เป็นมาในอดีต เป็นสิ่งเตือนใจเพื่อเป็นบทเรียนของมนุษย์ ในยุคหลัง เราทุกคนล้วนผ่านการเรียนวิชาประวัตศิ าสตร์ใน ชั้นเรียนมาแล้วทั้งสิ้น เวลาผ่านไปเมื่อเราเติบโตขึ้น ความรู้ เหล่านี้ก็คงเลือนรางจางหายไปไม่ใช่น้อย คงจะดีถ้าเราได้ ย้อนความหลังระลึกถึงเรือ่ งราวส�ำคัญ ๆ ในอดีต ผ่านโบราณ สถานซึ่งยังคงหลงเหลือไว้ส่วนหนึ่ง เพื่อให้เราได้ชื่นชมและ
แบบขอมตั้งตระหง่านท่ามกลางโบราณสถานมากมาย ถัดมา เป็นวัดสีเหลืองนวลและมีสถาปัตยกรรมทีส่ วยงามมาก ๆ นัน่ ก็ คือวัดนักบุญยอแซฟ และผ่านวัดทีก่ ลายเป็นสถานทีย่ อดนิยม จากกระแสบุพเพสันนิวาสอย่างวัดไชยวัฒนาราม นอกจากนี้ เรายังล่องเรือผ่านวัดกษัตราธิราช วัดธรรมาราม และเจดียศ์ รี สุรโิ ยทัย ความสวยงามของวัดวาอารามและผืนน�ำ้ ทีก่ ระเพือ่ ม ไปมาจากเครื่องยนต์ของเรือท�ำให้จ�ำต้องหยิบสมาร์ทโฟนขึ้น
จินตนาการถึงความวิจิตรตระการตาที่แท้จริงในสมัยนั้น
มาเก็บภาพไว้ให้มากจนกว่าจะได้ภาพที่ประทับใจ
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมืองทีถ่ อื ว่าเป็นราชธานี เก่าซึง่ เต็มไปด้วยโบราณสถานและวัดวาอารามมากมาย คือ จุดหมายปลายทางในวันนี้ เราจะได้เห็นวิวทิวทัศน์และวัด ต่าง ๆ จากการล่องเรือ ซึ่งถือเป็นการเปิดประสบการณ์ ใหม่ในการเที่ยวชมเมืองเก่าแห่งนี้ เราล่องเรือไปตามแม่น�้ำ เจ้าพระยา ชมความงดงามของโบราณสถานรวมถึงวัดต่าง ๆ เริม่ จากวัดพนัญเชิงวรวิหารซึง่ อยูต่ รงข้ามกับท่าเรือโรงแรม ริเวอร์วิวเพลส เป็นจุดที่เริ่มออกเรือ ต่อมาเป็นวัดพุทไท ศวรรย์ เราจะเห็นพระปรางค์ประธานองค์ใหญ่ซงึ่ เป็นศิลปะ
ตลอดการเดินทางครัง้ นีท้ ำ� ให้เราได้เห็นโบราณสถาน ในอีกมุมหนึง่ การมองจากระยะไกลท�ำให้เห็นภาพรวมของวัด ได้อย่างชัดเจน ตลอดสองข้างทางต่างเรียงรายไปด้วยวัดซึง่ ไม่ ได้ไกลกันเท่าไรเลย และการล่องเรือครัง้ นีย้ งั ท�ำให้ได้เห็นถึงวิถี ชีวิตของผู้คนที่อาศัยอยู่ริมฝั่งน�้ำอีกด้วย สมกับเป็นราชธานีเก่าที่ยังคงไว้ซึ่งความงดงามและ สร้างความประทับใจให้กับผู้มาเยี่ยมชมเสมอ