Mondragon Unibertsitatea Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea HUHEZI
Ikasketak: HAUR HEZKUNTZA ETA LEHEN HEZKUNTZA Ikasmaila: 1. maila ESKOLA, HIZKUNTZAK ETA HERRIA GIDALIBURUA 2020-2021 Ikasturtea
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
0. AURKIBIDEA
1. Moduluko tutore taldea
2. Sarrera: moduluaren aurkezpena
3. Moduluaren informazioa 3.1. Deskripzioa 3.2. Ikaste emaitzak: espezifikoak eta orokorrak 3.3. Moduluaren antolaketa 3.4. Sekuentzializazioa 4. Metodologia
5. Ebaluazioa eta feedback-a 6. Bibliografia
Gidaliburu hau COVID-19aren sortutako egoeraren baitan sortua da; ondorioz, egoera horri erantzuteko beharrezko egokitzapenak jasotzen ditu.
1 2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
1. MODULUKO TUTORE TALDEA Aitor Errazkin Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan aerrazkin@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5169 Mikel Etxaburu Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan metxaburu@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5208 Leticia Garcia Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan lagarcia@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5008 Nekane Goikoetxea Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan ngoikoetxea@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5195 Joxpi Irastortza Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan jirastortza@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5199 Asier Irizar (Koordinatzailea) Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan airizar@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5164 Jurdana Martin Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan jmartin@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5215 Unai Ormaetxea Berrikuntza eta esku-hartzea gizarte kulturanitz eta eleanitzetan uormaetxea@mondragon.edu Tel: 943714157 Luz 5133
2 2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
2. SARRERA: MODULUAREN AURKEZPENA Modulu honetan arreta jarriko dugu gure ikasleengan. Zehatzago esanda, euskal eskolaren testuingurua ezagutzen eta eragile izatearen garrantziaz jabe daitezen saiatuko gara. Euskal eskola diogu euskaltasunarekin arduratzen den eskola batez ari garelako. Horrela, euskal eskolak garrantzia ematen dio euskal hizkuntzan ardaztu den herri baten sustapenari, eta garaiaren konplexutasunaz jakitun, bere egiten du euskaltasunarekin loturiko eragiletza iraunarazteko zeregina. Huheziko hezkuntza graduetako egresatuak euskararen sustapenean eragile izan daitezen lan egin nahi dugu beraien aurrekariekin, jarrerekin, ezagutzekin e.a. Horretarako, lehen maila honetan, testuingurua ulertzeari emango diogu lehentasuna. Hori egiten hasteko norberaren ibilbide historikoari emango zaio garrantzia: Nor eta nongoa naiz ni? Zer eman dit euskal eskolak? Hasteko, fokoa ikasle bakoitzaren autokontzeptuan jarriko dugu, beraz. Bakoitzaren autoazterketatik eraikitzen joango gara euskal soziobiografia. Izan ere, gure ikasleen aniztasunean aurkituko dugu euskaldun izateko modu anitzak: batzuk etxetik dira euskaldun eta mantentze programa baten bidez garatu dute euskaltasuna, beste batzuk murgiltze ereduen ondorioz lortu dute gaitasun jakin bat e.a. Ibilbide hauek ez dira oso hausnartuak izaten gure 1. mailako ikasleen artean, naturaltasunez bizi dituzte ibilbideok. Ahalegina egingo dugu hausnar dezaten zer delaeta diren beraiek diren modukoak. Nori eman behar zaizkio eskerrak? Gurasoen hautuak daude atzean, traiektoria familiarrak, eskola hautuak e.a. Ikasle bakoitzaren erronkak ezberdinak dira baina guztien artean osa dezakegu gaurko euskal herriaren argazkia. Nola iritsi gara, ordea, argazki horretara? Galdera horri erantzutea izango da bigarren urratsa eta modulu honen ardatza. Zein izan da euskal herriaren bilakaera-soziohistorikoa? Zein faktorek eragin dute euskaltasunean? Zein estrategia erabili dira? Zeintzuk dira egungo desafioak? Euskaltasunarekin loturiko aferari helduko zaio bigarren lanproposamenaren bitartez: Euskal anatomia: Gorputza eta bihotza. Bi desafio nagusi landuko ditugu: aro modernoan euskarak herrigintzan izan duen leku nuklearra irudikatzea eta, bigarrenik, azken hamarkadetan herrigintza eta gizartegintza parekatu direnean instituzionalizazio politikoaren bitartez, ea euskararen lekua zein den gogoeta egitea. Galdera da ea herri-memoriarik badugun euskaraz arituta (jakinda) ere. Xalbadorren bertsoa erabiliko dugu bitarteko bezala: Modulu hau bi zatitan egituratuko dugu, bi ikerketa-galderen bitartez: Lehen ikerketa-galdera da ea herria den gorputza eta hizkuntza bihotza. Ideia nagusi bat egongo litzateke baiezko erantzuna baino ametitzen ez duen galdera horren muinean: herrigintzak biziberritu du euskara bere izatearen muintzat hartu duelako eta euskararen aldeko ekimena izan da herri izaten jarraitzeko modu nagusia aro modernoan. Aipatu galderaren bitartez joango gara ikusten zenbat estrategia jarri duten martxan euskaldunek euskara biziberritzeko eta zergatik hartu duten xede hori. Estrategia horien artean funtsezkoa izango da eskola. Zentzu askotan eredugarria izan den biziberritze-prozesu horren ondorio dira gure ikasleak. Ikasleei lagunduko diegu beraien identitate linguistikoa herrigintzaren emaitza legez irudikatzen. Horrez gain, euskararen historia sozialak erakusten digunari erreparatuta ondorioztatuko dugu euskara dela euskaldun egiten gaituena. Baina, gaur egun euskara duen jende askorentzat euskara da eskolako hizkuntza, ez bizitzarekin loturiko hizkuntza, ezta identifikazio-hizkuntza ere. Hori da gure ikasle askoren kasua ere. Bestalde, badakigu euskararen ezagutzak ez dakarrena berez erabilera. Zerk 3 2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021 dakar, orduan? Ebidentziek eta ikerketek erakutsi dute euskal hiztun direnen artean euskararen erabilera lotuta dagoela euskaldun izateko gogoari, identifikazio-hizkuntza izateari. Horregatik, ezagutzan oinarritzen den ikaskuntzak ez du lortuko berez erabilerarik. Modulu honetan, beraz, euskaldun izateko gogoari eman nahi zaio bide, ikuspegi kulturalari. Horrenbestez atxikimendu iturri izan ohi den gertukoarekiko afektibitatea azaleratuko dugu. Euskaldun izateko gogoari herri deituko bagenio...ari gara herrigintzan? Ezagutzen dugu gure herria? Badugu memoriarik? Bigarren ikerketa-galdera izango da beraz: hizkuntza da gorputza eta herria bihotza? Bukatzeko, hizkuntza-aniztasunaren erantzunari erreparatuko diogu. Asmoa litzateke balioan jartzea praktika toleranteak nork egiten dituen eta problematizatzea nola erabil litezkeen tolerantziaren diskurtsoak ahulena denaren kontra egiteko. LH graduan, hizkuntza-ekologiaren paradigman kokatuta galdetuko diogu geure buruari zergatik sustatu behar den ingelesa ikastetxeetan. Ertz ezberdinetatik erantzungo diogu galderari: (soziolinguistika) merkatu logika batetik (3 aroen gaiarekin loturak eginez) logikoa izan liteke planteatzea gurasoek aukera dezaketela zein eredu linguistiko nahi duten haurrarentzat baina herri gisa dugun elebitasun sozialaren aferari dagokionez zilegia da horrela izatea kontuan hartuta euskara duen gizarte bat eraiki nahi dugula? (hezkuntza eleanitza hizkuntza minorizatua duen testuinguruan) etorkizunean abantaila indibidualak emango dizkio pertsonari ingeles maila ona izateak baina non geratzen dira haurraren behar komunikatiboak? Zer dio eleaniztasunaz arduratzen den zientziak honi buruz? eleaniztasun gehigarria noiz ematen da? (kulturarteko hezkuntza) ama-hizkuntzen geroz eta ugaritasun handiagoa azaleratuz tolerantzia linguistikoaren garrantzia eta gizarte mailako helburuen uztarketa nola egin litekeen eztabaidatuko dugu. Lan proposamenaren helburua izango da gai hauen konplexutasunaz ohartzea.
3. MODULUAREN INFORMAZIOA
3.1. Deskripzioa
Modulu hau bi zatitan egituratuko dugu, bi ikerketa-galderen bitartez: Lehen ikerketa-galdera da ea herria den gorputza eta hizkuntza bihotza. Ideia nagusi bat egongo litzateke baiezko erantzuna baino ametitzen ez duen galdera horren muinean: herrigintzak biziberritu du euskara bere izatearen muintzat hartu duelako eta euskararen aldeko ekimena izan da herri izaten jarraitzeko modu nagusia aro modernoan. Aipatu galderaren bitartez joango gara ikusten zenbat estrategia jarri duten martxan euskaldunek euskara biziberritzeko eta zergatik hartu duten xede hori. Estrategia horien artean funtsezkoa izango da eskola. Zentzu askotan eredugarria izan den biziberritze-prozesu horren ondorio dira gure ikasleak. Horrez gain, euskararen historia sozialak erakusten digunari erreparatuta ondorioztatuko dugu euskara dela euskaldun egiten gaituena. Baina, gaur egun euskara duen 4
2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
jende askorentzat euskara da eskolako hizkuntza, ez bizitzarekin loturiko hizkuntza, ezta identifikazio-hizkuntza ere. Hori da gure ikasle askoren kasua ere. Bestalde, badakigu euskararen ezagutzak ez dakarrena berez erabilera. Zerk dakar, orduan? Ebidentziek eta ikerketek erakutsi dute euskal hiztun direnen artean euskararen erabilera lotuta dagoela euskaldun izateko gogoari, identifikazio-hizkuntza izateari. Horregatik, ezagutzan oinarritzen den ikaskuntzak ez du lortuko berez erabilerarik. Lan proposamen honetan, beraz, euskaldun izateko gogoari eman nahi zaio bide, ikuspegi kulturalari. Bigarren ikerketa-galdera izango da beraz: hizkuntza da gorputza eta herria bihotza? Bestalde, gure ikasleen komunikazio gaitasunak hobetzeko hizkuntzak ikas-irakasteko gure markoa zein den ezagutzea garrantzitsua da: Hizkuntzaren ikaskuntza eta irakaskuntza planteatzean, ez dugu askotan garbi izaten zein ikuspegitatik begiratu hizkuntzari. Hizkuntza ulertzeko moduaren baitan, ikuspegi ezberdinekin landu izan baita hizkuntza. Ikuspegi estrukturaletik hizkuntza horren barne funtzionamendua deskribatzea bilatzen da, hizkuntza horren kodea, barne arauak, baina hizkuntzaren erabilera errealetik urrundu egiten da; hizkuntzaren erabilera ez da zuzenean lantzen, mintzairara ez baikara esaldietatik iristen, diskurtsotik eta testutik baizik.
3.2. Ikaste emaitzak. Espezifikoak eta orokorrak Ezaugarri pertsonalak
(Testuinguru euskaldunean sustraitua) Euskal hizkuntza eta kultura gutxituak direla ulertzen eta azaltzen du eta hor eragiteko hezitzaileak duen ardura ezagutzen du (Eleanitz eta multimodala) Komunikazio eleaniztuna garatzen du, kontzientzia hartzen du dibertsitateaz eta dibertsitate hori balioesteko eta onartzeko beharraz. Ikaste emaitza espezifikoak Gizartearen eta eskolaren arteko loturak eta hezkuntzaren funtzioak ezagutzen ditu eta euren bilakaera sozio-historikoa identifikatu eta baloratzen du. Testuinguru soziolinguistikoaren irakurketa eginez, testuinguruak eleaniztasunean eta kulturartekoatasunean duen eragina aztertzen du. Hezkuntza komunitatea eragile eta sare nagusiak identifikatzen ditu eta euren ezaugarriak, bilakera eta egitekoak azaltzen ditu, ondorioak ateraz. Norberaren ezaugarriak, indarguneak eta ahulguneak identifikatuz, hizkuntza bakoitzari dagokion mailan eta testuinguruan, hizkuntzen ikaskuntza eta hizkuntzekiko errespetua sustatzeko jarduerak garatu. Gure herriaren bilakaera soziokultural, politiko, linguistiko eta ekonomikoaren gako nagusiak aztertu, ondorioak atera eta komunitatean eragile izateak duen garrantzia identifikatu eta ezaugarritzen du.
3.3. Moduluaren antolaketa 5
2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
Moduluak 5 aste irauten du eta bifasetan dago banatuta: 1 fasea (argazkia): Nor eta nongoa naiz ni? 1. Fasea (argazkia): Hautsi eta eutsi Saio presentzialak izango dira astean 3 egunetan; hain zuzen ere, astelehen, asteazken eta ostiraletan. Ordutegia, COVID-a dela eta, moldatu egin behar izan da eta honela geratuko da: HHT! eta HHT2 : 14:00-16:00 eta 16:30-18:30 LHT1 eta LHT2: 14:15-16:30 eta 17:00-18:45 LHT3 eta LHT4: 14:30- 17:00 eta 17:30-19:00 Gainerako egunak e5rabiliko dira saio sinkrono eta talde-lanetarako
3.4. Sekuentzializazioa
0. Faseak (argazkiak) 1. FASEA EGUNA/ SAIOA
PRESENTZIALA astea NOR NAIZ NI
1.1 (
Lan proposamena aurkeztu. Ikaste emaitzen aurkezpena eta azalpena Aurre ezagutzak aktibatu: Zer da soziolinguistika? Zer dakizu soziolinguistikari buruz?
1.2
Irakurgaiekin dinamika (60´) [Liburuaren dinamika aurkeztu, bi lan proposamenetan erabiliko da, tutoritzan ere presente egongo da.] 2) Posterra azaldu, eredua erakutsi (60´) Tresna - Canva Amaieran aurkezpenaren aurretik bideo azalpen bat egin. Horretarako tresna ere hemen aurkeztu (Tresna-ScreencastOMatics).
2.
1 1.- Naturalki eta munduari zabalik (8-9 atalak) irakurri 45´
2.- PTTaren lehen bi diapositibak azaldu.
2.2
3.- Adibideak jarri eta zalantzak argitu 4.- AB eta BA ibilbideen adibideak bilatu beren bizitzan edo ingurunean, eta azaldu
3.1
1.- Dinamika talde txikitan (Orekan) 2.- Soziogramaren lanketa. 3.- Posterra egiten hasi. Ni-rekin hasi Bidaia intimoak Aurkeztu Kike Amonarriz eta Tribuaren Berbak
4.1
1) Pertsona bera aukeratu dutenak batu. 6
2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021 2) Mahai-ingurua Beltzean Mintzoren inguruan 4.2
Hitzaldia Kike Amonarriz
6.1
NItik GUra azaldu. Webguneen 2016ko orokorra + hiriburuak Eustat (herriz herri 2011)
zerrenda
eman.
6.2
Inkesta soziolinguistikoa. erabileraren datuak. (Sekuentzia Azterketa Egoki idazteko tresnak: Landuizu Berriako estilo liburua Firefox: Euskalbar Xuxen Hurrengo eguneko saiorako taldeak eratu, eskualdeka
landu)
7.1
Saioko erreferentzia: (Taldeak erabakitakoa…) 15 minututako 7 kultur dinamikak aurrera eraman.
7.2
Euskararen egoera gaur egun: eskola, aisialdia, lan mundua, herri elkarteak, erakundeak… (lantzeko) Euskararen ikuspegi eta historia soziala. Zure herriko kulturari, hizkuntzari dagokionez erreferente diren eragileak identifikatu. Lau pertsona edo proiektu. Eragiletza izan duena. (Pertsona aukeratzen bada genero ikuspegitik parekidea izan beharko da, 2-2)
9.1
Bideoa prestatzeko tartea, idatzi esan beharrekoa...
10.1
Saioko Herriko eragileen ahozko aurkezpena egin.
erreferentzia:
2. FASEA
7 2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
Astelehena
ESKOLA, HIZKUNTZAK, HERRIA: 2. FASEA/ KRONOGRAMA Adierazleak Asteart Adieraz Asteazke Adierazlea Osteguna Adieraz Ostirala Adierazlea ea leak na k leak k
Otsailak 22: 14:00 / 18:30 (aurrez aurre) 14:00/15:30 Beroketa ariketa bat: LPren aurkezpena (aurkezpena eguneratu)
Aurkezpena
15:30/16:30 Galderak 1LP berrartu eta aurrezagutzak aktibatzeko Glosarioko adibidea azaldu: zer ezaugarri izan behar dituen azaldu
Galderak Glosarioa
16:30-17:30 Hizkuntza ekologia: eztabaida (hizkuntzen eta bizidunen 17:30- 18:30
Bideoa
Galdera
Muralerako galdera, kasua…aztertzen hasi, datuak biltzen, jasotzen. Galeraberreskurapena metafora pentsatzen hasi. Asteazkenerako prestatuta ekarri.
(Ez presentziala) Irakurgaiak ❇Orekan 12 eta biharko saiorako 13 ❇Euskararen kate hautsiak
2021/2/25
Otsailak 23: 14:00 / 18:30 (sin-asin) 14:00/1 Kate hautsiak 4:45 Euskara ren kate hautsiak : berrirak urri, galdera k erantzu n
Otsailak 24: 14:00 / Otsailak 25: 18:30 (aurrez aurre) 14:00 / 18:30 (sinasin) Egia, Glosari 14:00/15: 14:00/ gezurra 15:00 oak 30 ala? Egoera Gloasario soziolingu aren istikoaren lehen 2 inguruko terminoak ariketa irakurri, eta taldeaztertu eztabaida eta hobekuntz ak proposatu
14:45/1 Orekan 15:3012, 13 16:30 5:45 Orekan: Irakurgaia k berrartu berrirak eta urri, formulatu galdera ditzatela k hiru erantzu galdera n beren ikaskideei egiteko.
S-a azaltzek o Egokitu PPTa
Orekan: 14, 16 El libro negro del euskara
Euskal Herriko egoera soziolin guistiko a: Muraler Galdera ako galdera prestatu eta galderar en inguruk o gogoeta .
Galderak 16:3017:15 Eztabaida piztu eurek egingo 17:15/18: Galdera 30 Muralerak o galdera prestatu eta murala marrazten eta osatzen hasi
(Ez present ziala) Biharko saiorak o irakurri beharre koak: ❇Oreka n 14 eta 16 ❇ El libro negro del
Glosarioa: Glosarioar en hasiera lehenengo bi termionoa k idatzi osteguner ako
Irakurga iak (hurren go saiorak o)
Otsailak 26: 14:00 / 18:30 (aurrez aurre Moreno hitzaldia Cabrerar en hitzaldia
hitzaldiar 15:00/Taldeko PPTa en 18:00 inguruko Munduko hizkuntza gutxituen lanketa Herriak banatu Aurkezpe na prestatu Azaldu talde handian
galderak , zalantza k, gogoeta, eztabaid a
PPT - 00 15:45Euskal 17:00 Hizkuntz Herriko egoera en soziolinguis galera tikoa eta 18:00/18: Muralerako testu Muralera iruzkina Galdera 30 ko eta Muralerak glosarior o galdera ako prestatu denbora eta murala marrazten eta osatzen jarraitu
Muralera Murala, ko eta glosarioak glosarior ako denbora
8
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
Astelehena Adierazleak Asteart Adieraz ea leak Martxoak 1: 14:00 / 18:30 (aurrez Martxoak 2: aurre) 14:00 / 18:30 Hizkuntzen 14:00-14:45 14:00/ Hartuta ginkana Berotze ariketa: 17:15 ko Hizkuntzen Hizkunt hizkunt Ginkana za zatutoretz konpro a saioa misoen Albisteak 14:45-16:00 lantzeko dinamika Prentsan soziolinguistikak o datuak aztertu
16;00/ 17:15 Taldeetan aztertu eta jasotakoak azaldu talde handian
Talde-lanak (jaso)
Galdera 17:15/18:30 Murala eta glosarioa
Asteazke Adierazlea Osteguna Adieraz na k / Martxoak 3: 14:00 Martxoak leak 4: 18:30 (aurrez aurre) 14:00 / 18:30 (sin14:00/15: 14:00/ Prestat 30 16:00 u Xamarren Bi egoera , hitzaldiak komuni Amonarriz eta LPan katibo en... ikasitakoa bat hitzaldi oinarri idatzizk hartuta o jarraipe telematiko Ondorioen idatzizko gogoeta na 15:30/ argazkia gogoeta egin 17:00 egin: ahal Hitzaldiari testuratu izateko buruzko adituen gogoeta ahotsak, eta erreferent eztabaida. zia bibliografi Ondorioak koa ekarri arbelean. 16:00/ 18:30 Murala eta glosariora ko denbora
17:15/1 Galdera 8:30 Murala eta glosario a
17:15/18: 30 Murala eta glosarioa
Ostirala Adierazlea k Martxoak 5: 14:00 / 18:30 (aurrez aurre 14:0014:45 Muralak eta dekalogo ak amaitzek o 15:00/18 Muralen argazkiak :00 Ahozko aurkezpe nak
galdera
18:00/ 18:30 LPren itxiera
2. fasearen balorazioa
4. METODOLOGIA 4.1. Ikasle eta irakaslearen rola Ikaslea izango da ikaste-emaitzetara iristeko prozesuaz arduratuko den eragile autonomoa. Irakaslea bidelagun izango du lanketa egokiak proposatuz eta feedback eraginkorrak emanez. Ikaslea izango da ikasketa prozesuaren ardatza.
4.2. Jarduera motak: presentziala / ez presentziala 12 orduko presentzialitatea eskatuko zaio ikasleari asteko. Asistentzia ezinbestekoa izango da kontsideratzen baitugu hainbat ikaste-emaitza garatzeko beharrezkoa dela gela barruko jarduna ikaskide eta irakaslearekin elkarreraginean. Horrez gain, modulua gainditzeko ezinbestekoa da beste horrenbesteko lan-zama ez presentziala. Irakasleak gidatuko du ikaslea ez presentzialeko egin beharrekoak zehaztuz baina ikaslea izango da bere prozesuaren arduraduna.
9 2021/2/25
MODULUA: Eskola, hizkuntzak eta herria Gidaliburua Ikasturtea: 2020-2021
5. EBALUAZIOA ETA FEEDBACK-A Badira taldeko eta bakarkako lanak. 1. Fasearen bukaeran taldeko feedbacka emango zaie, eta prozesuaren inguruko ebaluazioa egingo da. Bakarkako lanen feedbacka bukaeran emango zaie ikasleei. Auto- ko- eta heteroebaluazioa erabiliko da. 6. BIBLIOGRAFIA Anaut, D. (2013). Euskararen kate hautsiak, Donostia: Euskal Memoria Fundazioa. Arexolaleiba, J. (s.d.), Eskola apunteak soziolinguistikaz. Argitaratu gabeak. Etxegibel, J. A., & Sarasua, X. (2010). Hezkuntza, gizartea eta eraldaketa kooperatiboa: zenbait gogoeta, Gizabidea Fundazioaren hausnarketa estrategikorako. Lanki, Lankidetzaren Ikertegia. Garabide (2010). Euskararen biziberritzea. Hizkuntza biziberritzeko gako batzuk. Eskoriatza.http://www.garabide.org/euskara/euskararen-berreskuratzea/liburuak) Irujo, X. Urrutia, I. (2014). Historia jurídica de la lengua vasca. Gasteiz: HAEEIVAP Sanchez Carrión, J.M., Txepetx, (1989). Un futuro para nuestro pasado. Claves de la recuperación del euskera y teoría social de las lenguas. Lizarra: autoedizioa. Torrealdai, J.M. (2010). El libro negro del euskera. Donostia: Elkar. Xamar (2001): Etxegoien, JC, Orekan. Iruñea: Pamiela (68-156)
10 2021/2/25