431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια
FIGLIO DI MAGDALENA Auctor
ΜΗ∆ΕΙΑ Uno Monologo
con locus classicus de
EURIPIDES cursus ad anticuus grammatica graeca EDITIO PRINCEPS typis Kavala MMVIII
1
tragoedia de Euripides
2009 AC
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Scena
431 AD
2009 AC
Μήδεια
Χώρος χωρισµένος στα δύο.
Εξ αριστερών Κρεβάτι σύγχρονης Μήδειας µε κλινοσκεπάσµατα µατωµένα που πέφτουν µέχρι κάτω. Στον τοίχο αριθµολόγιο ωσάν ηµερολόγιο µε έξι φύλλα σε ανάποδη διάταξη 10-9-8-7-6-5 όπου διακρίνεται στο πρώτο φύλλο καθαρά ο αριθµός 10.
Εκ δεξιών Ίδιο κρεβάτι Μήδειας Ευριπίδη µε καθαρά κλινοσκεπάσµατα Στον τοίχο αριθµολόγιο ωσάν ηµερολόγιο µε πέντε φύλλα σε ανάποδη διάταξη 1-2-3-4-5 όπου διακρίνεται στο πρώτο φύλλο καθαρά ο αριθµός 1.
Intro Με το άνοιγµα της αυλαίας µουσική. Η σύγχρονη Μήδεια εµφανίζεται έρποντας κάτω από το εξ αριστερών κρεβάτι λικνίζεται παρανοϊκά µε τον ρυθµό και στο τέλος απιθώνει εαυτόν εις αυτό.
Figlio di Magdalena
Medea Euripides Ars poetica
2
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
ε τούτο το νυφικό κρεβάτι που τώρα
1
βολοδέρνω, την τύχη µου εστήριξα κι όλες τις χαρές µου. ‘∆ω το πρώτο αίµα έχυσα δόξα του εραστή µου και τα παιδιά συνέλαβα αυτού που
5
πιστευτά µου έλεγε, δικός µου αιώνια πως µοναχά θα ήταν. Μα σαν ο χρόνος στο κορµί µου άρχισε το δέρµα να το λιώνει τους όρκους αυτός ενέδυσε µε περίσσια λήθη και έµεινα γω απ’ άντρα ορφανή και µάνα δίχως τέκνα. Κι όπως στα αδύναµα σκυλιά κατοικία
10
βρίσκουµε, πετώντας τα, σε ρέµατος την κοίτη έτσι και τούτος εµένα παράτησε αδέσποτη για χάρη κάποιας άλλης. Ω µα την αλήθεια την άσπιλη, πόνος έζωσε το κάθε κύτταρο µου, ο ύπνος µε αποστρέφονταν ωσάν καταραµένη και µόνο τα βράδια οι γείτονες άκουγαν
15
πώς την ζωή µου ξενύχταγα όπως αλυχτούσα. Και σαν την Σκύλλα και Χάρυβδη να είχα εγώ για χείλη, λύσσα την µέρα έτρεχε αθρόα από το στόµα και ήταν τα µάτια κόκκινα µα όχι από το δάκρυ παρά από του µίσους την πυρά που τα ‘χε αργά ροδίσει. Τρόµος ήµουν
3
20
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια αληθινά για όποιον µου µιλούσε, απότοµη στα όµορφα, κεραυνός στην λύπη. Γυναίκες τα παραθυρόφυλλα κλείνανε απ’ όπου κι αν περνούσα κι οι άντρες παραµέριζαν,
για
να
προσπεράσει
αυτό
που
περιφέρονταν σαν ίσκιος του εαυτού µου. Μα ήταν,
25
ανάθεµα, η µήνη µου δειλή, µη έχοντας στην εκδίκηση ποτέ της µαθητεύσει και σαν ο καιρός καταλάγιασε την άγουρη οργή µου, ευλογηµένη αισθάνθηκα που την χαρά µου δεν εµπιστευόµουνα πια σε κανέναν. Μέσα στην κάµαρη µου κλείστηκα για µήνες που, να
30
κυλήσουν, πεισµατικά αρνούνταν. kι αφού να παρηγορηθώ µε ζωή αδύνατον µου ήταν, να παρηγοριέµαι άρχισα µ’ ελπιδοφόρες σκέψεις. ΠΡΩΤΗ
Ars poetica
ΑΛΛΑΓΗ
4
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 10 σε 9. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας.
Ο δρόµος της εκδίκησης στην κορυφή οδηγεί που κάθαρση την λένε
35
Μα η προσπάθεια να τον διαβείς Τώρα καλά το ξέρω δεν οδηγεί πουθενά. 40
5
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Euripides
υναίκες απ’ την Κόρινθο, από το σπίτι βγήκα και µη µε κατακρίνετε. γιατί πολλούς ανθρώπους ξέρω που περήφανοι νοµίστηκαν, άλλους η ίδια βλέποντας τους κι άλλους
45
ακούοντας τους κι άλλοι χωρίς να κάνουν τίποτα φήµη κακή απόχτησαν και τεµπελιάς εικόνα.. ∆ιότι το δίκαιο δε βλέπουν τα µάτια των θνητών, αφού κάποιος πριν το βάθος κάποιου ανθρώπου νιώσει, τον µισεί και µόνο που τον βλέπει, χωρίς κακό να πάθει.. Κι ο ξένος
50
πρέπει πολύ στου τόπου τις συνήθειες να υποχωρεί. Κι ούτε επαινώ άνθρωπο που όντας άπρεπος από αµυαλιά στους συντοπίτες του φέρνεται τραχιά. Απροσδόκητο κακό έπεσε πάνω µου αυτό και τη ζωή µου χάλασε. έχω χαθεί και παρατώντας τη χάρη της ζωής γυρεύω
55
φίλες µου, να πεθάνω. ∆ιότι, εκεί που όλα για µένα τα ήξερα καλά, ο άντρας µου ο χειρότερος Ars poetica
6
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια βγήκε από τους άντρες όλους. Απ’ όλα τα πλάσµατα, όσα ψυχή και σκέψη έχουν, εµείς οι γυναίκες το πιο δυστυχισµένο είµαστε γέννηµα. γιατί εµείς πρώτα
60
πρώτα δίνοντας χρήµατα πολλά άντρα πρέπει να αγοράσουµε κι αφέντη του κορµιού µας να πάρουµε. κι αυτό είναι κακό από το πρώτο πιο µεγάλο. Και σ’ αυτό είναι ο πιο µεγάλος αγώνας µας, αν θα πάρουµε άντρα καλό ή κακό. Γιατί ο χωρισµός φήµη καλή δε φέρνει
65
στις γυναίκες και δεν µπορείς τον άντρα σου ν’ αφήσεις. Κι όταν κάποια έρθει σε καινούρια ήθη και θεσµούς, πρέπει να είναι µάντισσα, καθώς δεν ξέρει απ’ τον τόπο της ποιόν θα έχει του κρεβατιού της σύντροφο. Κι αν, καθώς εµείς αυτά τα κάνουµε καλά, ο
70
άντρας κοντά µας µένει χωρίς να βαρυγκωµά για το γάµο του, η ζωή µας είναι ζηλευτή. αλλιώς ο θάνατος µας πρέπει. Ο άντρας όταν βαριέται να είναι µε τους ανθρώπους του σπιτιού, πετιέται έξω και διώχνει το βάρος της καρδιάς τραβώντας να βρει φίλο του ή
75
συνοµήλικο του. ενώ εµείς είναι ανάγκη σε µια ψυχή τα µάτια µας να στρέφουµε. Λεν πως ζωή ακίνδυνη µέσα στο σπίτι ζούµε, ενώ εκείνοι µε κοντάρι παλεύουν µες στη µάχη. όµως δεν έχουν δίκαιο. τρεις φορές δίπλα στην ασπίδα θα προτιµούσα να σταθώ παρά να
80
γεννήσω µια φορά. Όµως ο ίδιος λόγος δεν ταιριάζει σε σένα και σε µένα. εσένα αυτή είναι η πόλη σου κι εδώ το πατρικό σου σπίτι, της ζωής σου η χαρά κι η συντροφιά των φίλων, ενώ έρηµη κι απάτριδη την περιφρόνια έχω από τον άντρα µου, αρπαγµένη από χώρα ξενική,
7
85
tragoedia de Euripides
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
431 AD
2009 AC
Μήδεια χωρίς να έχω µάνα, αδελφό ή συγγενή και να βρω κοντά
τους λιµάνι στη συµφορά µου. Λοιπόν αυτό
µοναχά θέλω να έχω από σένα: αν τρόπο κάποιο ή σχέδιο να βρω µπορέσω να εκδικηθώ τον άντρα µου για τα κακά αυτά κι εκείνον που του ‘δωσε την κόρη του κι
90
αυτή που τον παντρεύτηκε, να κλείσετε το στόµα σας. ∆ιότι η γυναίκα φόβο γεµάτη στ’ άλλα είναι κι αδύναµη να βλέπει δυνατά και σιδερένια όπλα. όταν όµως συµβεί στον έρωτα της να αδικηθεί, µυαλό πιο φονικό από 95
αυτήν κανείς δεν έχει.
∆ΕΥΤΕΡΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ars poetica
8
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 1 σε 2. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας.
Των ιερών ποταµών τα νερά προς τα πάνω προχωρούν, το δίκαιο και όλα αντίστροφα γυρίζουν. Των αντρών οι στοχασµοί είναι δίβουλοι Κι η πίστη στους θεούς
100
δεν είναι στεριωµένη πια. Κι η φήµη θα στρέψει σε δόξα τη ζωή µου. τιµή έρχεται στο γένος της γυναίκας. Πια κακόγλωσση φήµη δεν θα έχουν οι γυναίκες
9
105
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια
αν τα ρηµαγµένα σπλάχνα µου κοµµάτι κοµµάτι έραψα µα πάλι λειψά φαινόταν, στον άντρα τον µισητό
προσέτρεξα
µε
ταπεινότητα που ούτε σε ζώα 110 αρµόζει. Τα πόδια του αγκάλιασα, όπως στα πόδια ήµουν, και µε ικεσίες που θα έκαναν ακόµη κι ένα Θεό γοργά να µαλακώσει να ιστορώ αποτόλµησα τα λησµονηµένα. Πως για την οµορφιά του στεναχώρησα τις συµβουλές των φίλων και πως µαζί του ξενιτεύτηκα 115 τον λόγο τον πατρικό αγέρωχα αψηφώντας. Μα σαν είδα την καρδιά του άνανδρου ότι στη δική µου συµφορά ευλύγιστη δεν ήταν, κάθε τιµή απαρνήθηκα που σ’ άνθρωπο αξίζει. Να τον ακολουθώ δεν δίστασα στα γόνατα πεσµένη και µε αναφιλητά που έσβηναν τα ίχνη 120 του στο χώµα τον εγωισµό µου πρόδωσα,γυναίκας και ερωµένης τον ρόλο παρατώντας. Και µόνο της
Ars poetica
10
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια µάνας κράτησα την ιερή ουσία κράζοντας σαν σκέλεθρο στην µπόρα υποταγµένο πως να δυστυχήσω είναι χαρά αρκεί δίπλα στα παιδιά µου κι εγώ να µεγαλώσω. Ω 125 µοίρα τραγική σπλαχνίστηκε εµένα, σαν ‘κεινος σκέφτηκε ότι καλή υπηρέτρια είναι αυτή που στη ζωή τύχη καµιά δεν έχει. Κι αφού η αδιαλλαξία του, στο συµφέρον, ανένδοτη δεν ήταν, τα ίδια στην νύφη του να πω πρόσταξε και πιο λυπητερά στης νύφης τον 130 πατέρα. Και γω ταπείνωση δεν λόγιασα, τα χέρια του πατρός αναζήτησα µε θέρµη κολασµένου και όπως εµπρός του προσκύνησα, όρκους έδωσα που και νεκροί, αν ζωή τους τάζανε, ποτέ τους δεν θα ‘παιρναν. Τα παιδιά ορκίστηκα παιδιά µου να µη λέω, στην αγκαλιά 135 µου να τα καλοδέχοµαι µόνο σαν τύχει και πεινάσουν κι όταν µεγαλώσουνε, δίχως ποτέ να µάθουνε κοινό αίµα πως έχουµε, µακριά να φύγω. Τέτοια φοβερά είπα, κι έπειτα σύρθηκα, όχι σαν φίδι φθονερό, µα σαν πανί που, να µαζεύει απόνερα, άλλη δουλειά δεν έχει, 140 στην ποδιά της κόρης. Την φίλησα, ω ναι την φίλησα, αυτήν που µε το λαµπρό της όνοµα τον έρωτα µου σκόρπισε για χάρη του δικού της και µάνα έγινε χωρίς ποτέ η σάρκα της άλλη καρδιά να θρέψει. Κει χάµω την ζωή µου έδεσα δάκρια και σάλια χύνοντας 145 ταυτόχρονα µε λόγους, Τον άντρα µου αφέντη να αποκαλώ χωρίς ποτέ στα µάτια να κοιτάξω και σ αυτή εξουσία προικίζοντας αφέντρα την έκανα όχι µόνο στο κορµί αλλά και στη ψυχή µου. Ω χαρά που έλαβα σαν τα λόγια µου πιστευτά τους γίναν. Λάµψη τα µάτια
11
150
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια κέρδισε, χαµόγελο τον πόνο µα γρήγορα τα έκρυψα µες τις οιµωγές µου, γιατί είναι άσχηµο τους Θεούς να προκαλείς, µε ότι δεν είναι ταπεινό, όταν στην εκδίκηση αυτοί µε το ψέµα στέργουν.
ΤΡΙΤΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ars poetica
12
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 9 σε 8. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας.
Εκάτη µελιστάλαχτη
155
τι άγνωστες διαδροµές στην µοίρα µου ανοίγεις των εχθρών µου το κακό µε διπλό κακό εγώ θα ξεπληρώσω και για όποιο καλό µου κάνανε
160
η ευγνωµοσύνη µου αχάριστη θα είναι διότι ο νικητής έλεος να δείχνει είναι ανόητο µα πιο ανόητο θαρρώ να συγχωρεί ο αδικηµένος
13
165
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Euripides
αντού άσχηµα έχουν γίνει τα πράγµατα. ποιος θα τ’ αρνηθεί; Ωστόσο έτσι δεν θα είναι αυτά, µην το νοµίζετε. Έχει ακόµη παιδεµούς το πρόσφατο ζευγάρι κι όχι βάσανα µικρά ‘κεινοι που το παντρέψαν.
170
Σου φαίνεται πως θα τον κολάκευα ποτέ αυτόν, αν δεν ήταν να έχω κέρδος, να κάνω κάποιο σχέδιο; Όµως αυτός έδειξε πως φτάνει σε τόση ανοησία, ώστε, ενώ µπορούσε να προλάβει όσα σκέφτοµαι διώχνοντας µε απ’ τη γη του, να µείνω µ’ άφησε,. µέσα σ’ αυτήν τρεις
Ars poetica
14
175
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια από τους εχθρούς µου θα ρίξω νεκρούς, τον πατέρα, την κόρη και τον άντρα µου. Αν κι έχω γι’ αυτούς πολλούς θανάτου δρόµους, δεν ξέρω φίλες µου ποιόν να δοκιµάσω πρώτο. Τάχα να κάψω το νυφικό παλάτι βάζοντας φωτιά;; Ή κοφτερό σπαθί να µπήξω µες τα 180 στήθη τους µπαίνοντας σιωπηλά στο δωµάτιο όπου το κρεβάτι έχει στρωθεί; Ένα µόνο µου ‘ναι δύσκολο,. αν θα πιαστώ µπαίνοντας στο δωµάτιο και βάζοντας µπρος το σχέδιο, θα χαθώ και τους εχθρούς µου θα κάνω να γελάν. Καλύτερος ο ίσιος δρόµος είναι, όπου 185 απ’ τη φύση µου σοφή προπάντων είµαι, µε δηλητήριο αυτούς να εξοντώσω. Καλά! Λοιπόν τους σκότωσα. ποια πόλη εµένα θα δεχτεί; Ποιος ξένος δίνοντας µου άσυλο κι εγγυηµένο σπίτι στο σώµα µου το γλιτωµό θα δώσει; Κανένας δεν υπάρχει. Λοιπόν για λίγο ακόµη 190 µένοντας, αν µου µείνει µέρος εγώ να καταφύγω, µε δόλο και µε σιωπή θα κάνω αυτό το φονικό .αν πάλι τύχη δύσκολη µου ανατρέψει το σχέδιο, η ίδια παίρνοντας σπαθί, κι αν είναι να πεθάνω, θα τους σκοτώσω και στην πιο τρανή τόλµη θα φτάσω. Γιατί, 195 µα την αφέντρα µου που πιο πολύ απ’ όλους εκτιµώ και βοηθό µου διάλεξα και κατοικεί στο βάθος της εστίας µου, την Εκάτη, κανένας απ’ αυτούς, αν θα λυπήσει την καρδιά µου, δεν θα χαρεί. Πικρό και θλιβερό το γάµο τους θα κάνω εγώ. Όµως εµπρός! Απ’ 200 όσα ξέρεις τίποτε µην αφήσεις, Μήδεια, χωρίς να το σκεφτείς και να το καταστρώσεις .∆είξε τόλµη. τώρα αγώνισµα παλικαριάς ανοίγει. Βλέπεις τι τραβάς. ∆εν
15
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια πρέπει µε σένα να γελούν για το γάµο του Ιάσονα οι απόγονοι του Σίσυφου, ενώ γεννήθηκες από πατέρα 205 ονοµαστό απ’ τη γενιά του Ήλιου. Ξέρεις καλά. Κι ακόµη από τη φύση µας είµαστε γυναίκες, για τα καλά ολότελα ανίκανες, αλλά τεχνίτρες επιδέξιες πολύ για όλα τα κακά.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ars poetica
16
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 2 σε 3. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας.
Πολλές φορές ως τώρα
210
µε το µυαλό µου έφτασα σε στοχασµούς. Και σε σκέψεις µπήκα µεγαλύτερες απ’ όσο πρέπει να κάνει µια γυναίκα. Όµως υπάρχει µούσα και σ’ εµάς
215
που ζυγώνει σοφία να µας δώσει. Όχι σ’ όλες βέβαια όµως µια µικρή ποσότητα µέσα στο πλήθος των πολλών ίσως µπορείς να βρεις.
220
∆εν λείπει η µούσα από τις γυναίκες. Και λέω πως όποιοι από τους θνητούς καθόλου δεν γνώρισαν και δεν απόχτησαν παιδιά είναι ευτυχισµένοι πιο πολύ απ’ όσους παιδιά αποχτήσαν.
17
225
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια
λήθεια, πολλά υπέφερα για χάρη των παιδιών µου. Μόχθο ανώτερο κι απ’ τη
ζωή
σπατάλησα
την
ίδια.
Εξευτελισµούς ανέχτηκα και πράξεις γίναν πάνω µου που σαν όλες τις 230 κατάπινα,
γάγγραινα
η
λύπη
απλώνονταν και τα σωθικά µου ρήµαζε δίχως γιατρειά στον πόνο ν’ υπάρχει. Κι εγώ σ’ αυτά πικρά χαµογελούσα και τα πάντα ξέχναγα όταν στων παιδιών µου τα µάγουλα να δροσίζει αντίκριζα άφθονη 235 η ικµάδα και πιο πολύ όταν έβλεπα πόσο ζηλόφθονα τα χείλη τους η γλώσσα έπαιζε σαν να µιµηθούν ήθελαν τις λέξεις της αγάπης. Μα τέτοια αισθήµατα ανακούφισης σε µένα δεν ταιριάζουν, διότι να ιστορεί κανείς, όσα στη ζωή του έπραξε ή όσα θα ήθελε να 240 πράξει, θα πρέπει τα δεύτερα µε νοσταλγία να τα πει ενώ τα πρώτα µόνο µε τον τραγικό, τον θεϊκό τον Ars poetica
18
monologo theatrum
2009 AC
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
431 AD
2009 AC
Μήδεια τρόπο. Στο σπίτι του άρχοντα της κόρης και του άντρα µου από µπροστά δεν µπήκα παρά την πόρτα διάβηκα που περνούν οι δούλοι. Τροφός εγκαταστάθηκα και 245 πλύστρα έγινα και µαγείρισσα κι όλες τις δουλειές ανέλαβα χωρίς ντροπή τα χέρια να λερώνει. Στα πάντα ήµουν ευχάριστη κι όταν σκαλιά καθάριζα κι όταν µαζί µε σκύλους το φαγητό µου µοιραζόµουνα απ’ το ίδιο πιάτο. Κι αν τύχαινε κάποια ζηµιά να κάνω, 250 πάλι στο ξύλο, θα έλεγα, καλόβολη πως ήµουν. Το στόµα κράταγα κλειστό µήπως και δώσω καµιά χαρά προδίδοντας τον πόνο. Ω, πόσο να φωνάξω ήθελα σαν το µαστίγιο µου έσκιζε τη σάρκα µα ήταν κάποια εικόνα των παιδιών χαρούµενη που υποµονετική µε έκανε σ’ 255 όσα µοναχά οι ήρωες αντέχουν. Μα σαν αυτούς έβλεπα από την σιωπή µου την δύστυχη να δυσαρεστούνται, µε ουρλιαχτά που την πλάση κάνανε µαζί µου να θρηνήσει, την ευτυχία τους ν’ ανθίσει προκαλούσα. Και σαν
το
γέλιο
τους
φύτρωνε
άξαφνα
όπως 260
τριαντάφυλλο στη µέση του χειµώνα εµένα παράταγαν δεµένη εις τον στύλο και γω κει θα έµενα για πάντα ξεχασµένη, αν µε τα δόντια δεν κατάφερνα τα δεσµά κάθε φορά να κόψω. Κι έπειτα τις δουλειές συνέχιζα το ξεσκισµένο δέρµα µου στα χέρια κουβαλώντας και τα 265 γουρούνια ετάιζα ενώ πολύ φοβόµουν, γιατί την αποφορά τα ζώα αυτά πολύ την αγαπάνε. Κι όπως στον στάβλο έµπαινα το αίµα να µυρίσουνε καθόλου δεν αργούσαν και µένα κάτω ρίχνοντας, µε την τρελή ορµή τους, τις πληγές µου γλύφανε µέχρι να
19
270
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια χορτάσουν. Και σαν τις συµφορές µου έρχονταν η νύχτα να σκεπάσει, στα πόδια πάλι έστεκα ωσάν τον Προµηθέα, και όπως αίµα χάνοντας κι απ’ αίµα διψασµένη σαν πληγωµένο αγρίµι τράβαγα σε µια µικρούλα κάµαρη που πότε πότε θύµιζε άνθρωπος πως 275 είµαι. Και κει, χώρος αρκετός έναν ποντικό µονάχα να χωρέσει, µα κάθε καταφύγιο στον πόνο θα έλεγα ευρύχωρο πως είναι, γονάτιζα και την προσευχή µου κάνοντας απ’ τον Θεό ζητούσα το ίδιο να είναι σιωπηλός κι όταν θα φονεύω. Μα ήταν η σιωπή Του πονηρή, 280 καθώς έµαθα αργά πως πάντοτε µε τρόπους απαντάει και την πόρτα ν’ ανοίγει µε τρόµο άκουγα της νύφης ο πατέρας. Μές ‘την κάµαρη εισέβαλλε απρόσκλητος και καταραµένος και πίσω την πόρτα κλείδωνε όχι από το φόβο του µήπως τυχόν και φύγω µα γιατί θα ήταν 285 όνειδος τον άρχοντα να πιάσουνε αγκαλιά µε ζώο. Και γω της βούλησης του άθυρµα σκλάβα της όρεξής του τα χνώτα του αισθανόµουνα σε κάθε κύτταρο µου κι όπως τα νύχια έµπηγε βαθειά µες την ψυχή µου, τα µάτια είχα ορθάνοιχτα το µίσος για να θρέφω. Μα αν αυτά τα 290 δεινά συνέπεια δείχνανε στο όψιµο σκοτάδι και σαν τις ερινύες στην επίσκεψη ποτέ τους δεν αργούσαν, η µέρα θαρρώ πάντοτε πιο δύσκολη πως ήταν καθώς η κόρη στο κακό τους άντρες ξεπερνούσε. Τούτη ή γυναίκα όπως και κάθε γυναίκα ήτανε µεγάλη εκδικήτρα και 295 ξέροντας σαν µυστικό αυτό που η µάνα προτού κόψει τον λώρο της στην κόρη µαρτυράει, εµένα είχε από κοντά τον άντρα της µη
Ars poetica
20
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια χάσει. Γιατί µια γυναίκα µια άλλη να φοβάται πάντα θαρρώ το φρόνιµο πως είναι, διότι κι όταν στα χαµηλά 300 βρίσκεται ή και περισσότερο σ’ αυτά που βάθος έχουνε πιο κάτω από το βάθος, χίλιους τρόπους µια γυναίκα θα µηχανευτεί τον άντρα της πίσω για να πάρει. Κι έτσι µε χτύπησε εκεί, που µια γυναίκα πιότερο πονάει. Τα µαλλιά µου κούρεψε µε µαχαιριού τον τρόπο και 305 όπου το σίδερο τις αυλακιές του έσκαψε πάνω στο κρανίο, αλάτι έριξε τρίχα να µην φυτρώσει. Και να µην έφτανε αυτό, το τζάκι µε υποχρέωσε απ’ την αυγή εγώ να το σκαλίζω και µέχρι το πρόσωπο µου να θαφτεί κάτω απ’ την ασβόλη και µέχρι κάθε πτυχή του 310 σώµατος να καλυφτεί µε στάχτη να καίγοµαι όπως τα κούτσουρα, αυτή να έχω µοίρα. Μα ακόµη κι όταν τα χέρια µου έβγαζαν φουσκάλες και από την φωτιά να πυορροούν τα δάχτυλα συνηθισµένο ήταν κι όταν την οµορφιά µου έκρυβε η δύσοσµη αιθάλη κι όταν τα 315 βρώµικα τα ρούχα µου αποστρέφονταν ακόµη και οι µύγες, µε χάρη και ίσια το κορµί να περπατώ εύκολο µου ήταν. Μα είναι το µίσος απ’ την αγάπη πιο παλιό το άδικο απ’ το δίκιο πρωτότοκο στη γέννα και είναι η τρέλα απ’ την λογική µεγαλύτερη σε χρόνια και σε 320 τρόπους κι είναι η ζήλια πάντοτε από την αγάπη πιο γρήγορη στο βήµα, πως λοιπόν τέχνασµα η κόρη να µη βρει ό,τι καλό και όµορφο δικό µου να χαλάσει; Σανδάλια να φτιάξουν έβαλε µ’ αγκάθινα στολίδια και σαν τα φόρεσα στα ξυπόλητα µου πόδια να κολακεύει 325 δεν σταµάτησε πόσο πολύ µου πάνε. Ω µαρτύριο ήταν
21
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια φοβερό κάθε βήµα µου το άλγος να γνωρίζει. Να πάω µπροστά επίπονο µα κα να µείνω στάσιµη χειρότερο, καθώς είναι πάντα ωφέλιµο στα άσχηµα, που είναι βέβαια, γοργά να κολυµπήσεις, παρά τα µαύρα της 330 µοίρας τα νερά συνέχεια κοιτώντας να ξέρεις πως πάντοτε θα βρίσκονται µπροστά σου. Και γω να περπατώ εύκολο δεν ήταν κι αφού να πέφτω τους ήταν αρεστό να στηρίζοµαι έµαθα ανοίγοντας τα πόδια. Κι αν µε πάπια να συγκριθώ εύστοχη ήταν σκέψη, την 335 ειρωνεία προσπέρναγα µε την στερνή ελπίδα πως όσο είµαι όρθια κάθε δρασκελιά στα παιδιά µου πιο κοντά, εµένα θα µε φέρνει. Και ναι, είχα δίκιο, καθώς όλα τα υπόµενα µε περίσσιο θάρρος, έρχονταν κι ευλογηµένη η ώρα, τα παιδιά µου να κρατήσω στοργικά και να τα 340 ταΐσω. Και τότε η κόρη σε µένα επέτρεπε απ’ όλο µονάχα το κορµί το στήθος µου να πλύνω και να την αγαπήσω ήθελα για το µικρό καλό της και ίσως την αγάπη γι’ αυτήν εγώ να την µπορούσα
µα τούτο
δεύτερη σκέψη ήτανε ενώ το µίσος πρώτη. Και το 345 στέρνο µε προσοχή καθάριζα για τα παιδιά µου ευχάριστο να είναι και µέλι το στοµάχι γέµιζα ώστε το γάλα µου πολύ να νοστιµίσει. Με λαχτάρα που απ’ το πιο ψηλό βουνό πιο υψηλή ήταν και µε προσδοκία πιο γάργαρη απ’ όλα τα ποτάµια πιο πλούσια απ’ το χώµα 350 το γόνιµο κι όλα τα χρυσάφια στην καρέκλα του θηλασµού καθόµουνα τα παιδιά µου εγώ ν’ αγκαλιάσω. Μα µόλις το στήθος ξεµπρόστιαζα και τα παιδιά µου ‘φερναν, αλίµονο, άντρες το δωµάτιο γέµιζε όλοι για να Ars poetica
22
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια φοβερό κάθε βήµα µου το άλγος να γνωρίζει. Να πάω 355 µπροστά επίπονο µα κα να µείνω στάσιµη χειρότερο, καθώς είναι πάντα ωφέλιµο στα άσχηµα, που είναι βέβαια, γοργά να κολυµπήσεις, παρά τα µαύρα της µοίρας τα νερά συνέχεια κοιτώντας να ξέρεις πως πάντοτε θα βρίσκονται µπροστά σου. Και γω να 360 περπατώ εύκολο δεν ήταν κι αφού να πέφτω τους ήταν αρεστό να στηρίζοµαι έµαθα ανοίγοντας τα πόδια. Κι αν µε πάπια να συγκριθώ εύστοχη ήταν σκέψη, την ειρωνεία προσπέρναγα µε την στερνή ελπίδα πως όσο είµαι όρθια κάθε δρασκελιά στα παιδιά µου πιο κοντά, 365 εµένα θα µε φέρνει. Και ναι, είχα δίκιο, καθώς όλα τα υπόµενα µε περίσσιο θάρρος, έρχονταν κι ευλογηµένη η ώρα, τα παιδιά µου να κρατήσω στοργικά και να τα ταΐσω. Και τότε η κόρη σε µένα επέτρεπε απ’ όλο µονάχα το κορµί το στήθος µου να πλύνω και να την 370 αγαπήσω ήθελα για το µικρό καλό της και ίσως την αγάπη γι’ αυτήν εγώ να την µπορούσα
µα τούτο
δεύτερη σκέψη ήτανε ενώ το µίσος πρώτη. Και το στέρνο µε προσοχή καθάριζα για τα παιδιά µου ευχάριστο να είναι και µέλι το στοµάχι γέµιζα ώστε το 375 γάλα µου πολύ να νοστιµίσει. Με λαχτάρα που απ’ το πιο ψηλό βουνό πιο υψηλή ήταν και µε προσδοκία πιο γάργαρη απ’ όλα τα ποτάµια πιο πλούσια απ’ το χώµα το γόνιµο κι όλα τα χρυσάφια στην καρέκλα του θηλασµού καθόµουνα τα παιδιά µου εγώ ν’ αγκαλιάσω.
380
Μα µόλις το στήθος ξεµπρόστιαζα και τα παιδιά µου ‘φερναν, αλίµονο, άντρες το δωµάτιο γέµιζε όλοι για να
23
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια εµίσησα πιο πολύ απ’ όλους ∆ιότι να σεβαστείς τον εχθρό που θέση παίρνει απέναντι, πάντα το πρέπον είναι. Όµως σ’ αυτόν που απ’ της µάχης την καπνιά 385 προτιµά του λόφου το οξυγόνο, κι αν από βέλος πεθάνει ατίθασο, στο πτώµα του άλλο δεν αρµόζει παρά φιδιών και σκουληκιών το έλεος να έχει για τιµές του. Τούτον, λοιπόν, ορκίστηκα να µη βιαστώ καθόλου να σκοτώσω, αντίθετα ενώ γύρω του θα έσπερνα εγώ 390 αγαπηµένων φόνους λύπης βλαστοί και θρήνοι θεριεύοντας αυτόν γοργά θα τον κυκλώναν. Κι όπως σε ολέθρου βάλτο απροσπέλαστο θα είχα αυτόν µέσα φυλακίσει, αγέραστο θα οµοίαζε νούφαρο που τύψεις το µαρασµό του φλέγουνε σ’ αθάνατη πυρά τους. 395 Σκέψεων λάβα άσβεστη θα κατάπινε το λιγοστό νερό του και θα είναι οι ενοχές, του Ήλιου ο πυρήνας που µε χάδι αχτίνων φωτεινό θα καίνε αιώνια αργά τον πυρετό του. Ω ,ικέτη τον άνδρα µου ήθελα να διαβαίνει αθάνατος σ’ άφθαρτους αιώνες και να ζητιανεύει 400 θάνατο χωρίς καµιά ελπίδα. Αλήθεια, της ζωής µου λίκνο γινήκανε τούτες εδώ οι σκέψεις, µα να τις πράξω υποµονή χρειάζονταν και µέληµα του χρόνου. Κι όχι για να έρθει µοναχά θεόσταλτη η µέρα που σύµµαχο στο σχέδιο θα έβρισκα στα µάτια κάποιου άντρα µα για 405 να αφοπλίσω τον φόβο µου στο µέγα ερώτηµα του. Κάνοντας αυτά κι απ’ αυτά χειρότερα ποια εκδίκηση την δική µου εκδίκηση έπειτα κρυφά θα κατατρέχει; Μήπως οι φίλοι των νεκρών εχθρών αίµα ζητήσουν ζωντανό για το χυµένο αίµα και τα παιδιά µου
Ars poetica
24
410
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια δικάσουνε για τα δικά µου λάθη; Και τι τότε άραγε σε µένα αποµένει; Τάχα να αφήσω τα παιδιά µου να ξεκληρίσουνε οι εχθροί ή δόξα µου να είναι αυτή ό,τι γέννησα, εγώ να το σκοτώσω; Τέτοιο ανθρώπου δίλληµα σε µάνα εύχοµαι ποτέ µην ξανατύχει και έµεινα 415 δίχως απόφαση, µε µίσος και µε φόβο, ακίνητη στων ηµερών το πέρασµα, ασάλευτη στις ώρες. Μέχρι που τούτος ο κοσµοχαλαστής, που Θεό και άνθρωπο το ίδιο τους ορίζει, τα πάνω κάτω έφερε µ’ ένα γύρισµα του. Γενιά τους ανδρός µου να µεγαλώνει άρχισε στην κοιλιά 420 της νύφης κι όπως όλοι χαίρονταν µαζί κι εγώ χαιρόµουν, διότι η χαρά τους έγινε δική µου ησυχία.Ω η ανόητη τα δεινά µου λόγιασα πως φτάνουν σε να τέλος, µα πόσο στην κρίση έσφαλλα δεν άργησα να µάθω. Καθώς στη ζωή νικά αυτός που αντίζηλο δεν έχει, µαζί 425 µε τα παιδιά µου πατέρας και κόρη διέταξαν να φύγω απ’ τη χώρα. Κι ο άντρας µου για άλλη ζωή να ετοιµαστώ διορία σε µένα έδωσε µια νύχτα και µια µέρα Κι εγώ που των παιδιών µου την ασφάλεια ζύγισα πιο πάνω απ’ το µίσος την προσταγή τους ένιωσα απόφαση 430 δική µου. Μα όπως την αναχώρηση γελώντας κανόνιζα γρήγορα να γίνει, µια δούλα µου πρόφτασε χαρµόσυνα τα νέα πως ο µικρός µου έβγαλε την πρώτη του την λέξη. Και στο δωµάτιο του έτρεξα γιοµάτη περηφάνια να ακούσω στου γιού µου την φωνή την 435 πρώτη µε ήχο σκέψη. Ανάθεµα στα πόδια µου, στα µάτια µου, σε κάθε όργανο µου µακάρι κάθε βήµα µου πισωπατώντας να µε πέταγε στο πιο βαθύ το χάος,
25
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια µακάρι τα µάτια µου χρώµα να µην γνώριζαν κι σε ζόφο αιώνιο από γεννησιµιού µου να είχαν καταδίκη. Μάνα ο 440 στερνός µου έλεγε αυτή που µε µισούσε κι ο µεγάλος στην αγκαλιά της χώνονταν µήπως και κλέψει από τον αδελφό κάποιο γλυκό της βλέµµα. Ζήλια στην ψυχή µου θρόισε σαν άνεµος που ξεκινά γαλήνια µα µέσα του υπάρχει ο τυφώνας κι έπειτα τα πάντα συθέµελα 445 κουνώντας ό,τι καλό κι ανθρώπινο υπήρχε στην καρδιά το πήρε µακριά µου. Το σχέδιο µου ξέθαψα και το µίσος και την εκδίκηση και σκέψεις που στον άνθρωπο πάντοτε φέρνουν τρόµο. Και το ίδιο βράδυ, όπως καλεσµένοι να συγχαρούν από µακριά ερχότανε τον 450 καρπερό τον άντρα µου, τη νύφη του, της νύφης τον πατέρα, από των αρχόντων το σωρό να µε υπηρετήσει διάλεξα άνδρα πορφυρογέννητο και σταθερό στον λόγο. Και βοτάνια στο κρασί του ρίχνοντας κεραυνοβόλα έκανα αυτόν να µ’ αγαπήσει.
455
ΠΕΜΠΤΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ars poetica
26
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 8 σε 7. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας
Ανόητος όποιος την ευτυχία του για αύριο αναβάλλει κι αν εκδίκηση είναι αυτή το σήµερα της πρέπει διότι ουδείς ποτέ κατάφερε
460
το µέλλον να δαµάσει κι αν την κακοτυχία αποφεύγοντας την πράξη δεν τολµάει την ζωή µ’ αναβολές σπαταλάει ανώφελα
465
και πεθαίνει άδοξα γεµάτος ασχολίες. Ανόητος όποιος χωρίς να δρα προετοιµάζεται διαρκώς να ζήσει.
27
470
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια
Euripides
ία, του ∆ία δικαιοσύνη και φως του Ήλιου, τώρα θα πάρουµε απ’ τους εχθρούς µας, φίλες µου, νίκη ωραία και στον ίσιο δρόµο έχουµε µπει. Τώρα ελπίδα είναι οι εχθροί µου να 475 τιµωρηθούν. Γιατί αυτός ο άντρας, εκεί που προπάντων υπέφερα, λιµάνι για τις έγνοιες µου έχει φανερωθεί. σ’ αυτόν θα δέσω το σκοινί της πρύµνης µου, όταν φτάσω στην πόλη και στην ακρόπολη της Παλλάδας. Πια όλες µου τις σκέψεις θα σου τις πω. και 480 τα λόγια µην τα περιµένεις για χαρά. Θα στείλω έναν
Ars poetica
28
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια απ’ τους δούλους στον Ιάσονα και θα του ζητήσω να έρθει εδώ να τον δω. Όταν έρθει, µε λόγια θα του µιλήσω µαλακά, πως κι εγώ έχω την ίδια µ’ εκείνον γνώµη και πως είναι καλός ο βασιλικός γάµος που 485 έκανε προδίδοντας εµένα. και πως αυτά είναι κι ωφέλιµα κι αποφασισµένα καλά. Θα του ζητήσω τα παιδιά µου να µείνουν εδώ, όχι πως θα άφηνα σε µια χώρα εχθρική τα παιδιά µου, για να τα εξευτελίζουν οι εχθροί µου, αλλά για να σκοτώσω µε δόλο την κόρη 490 του βασιλιά. Θα τα στείλω δηλαδή µε δώρα στα χέρια τους στη νύφη να τα φέρουν, για να µην εξοριστούν από τη χώρα, πέπλο λεπτό κι ολόχρυσο στεφάνι γι’ αυτήν. κι αν τα στολίδια παίρνοντας στο σώµα της τα βάλει, θάνατο φοβερό θα βρει κι αυτή κι όποιος αυτήν 495 αγγίξει. µε τέτοια δηλητήρια τα δώρα µου θ’ αλείψω. Εδώ όµως σταµατώ το λόγο αυτό που άρχισα. αλλά αναστενάζω για ό,τι πρέπει να κάνω ύστερα. θα σκοτώσω τα παιδιά µου δηλαδή. κανείς απ’ τα χέρια µου δεν θα µπορέσει να τα γλιτώσει. κι αφού 500 αναποδογυρίσω όλο του Ιάσονα το σπιτικό, θα βγω από τη χώρα έξω φεύγοντας για το φόνο των αγαπηµένων µου παιδιών κι έχοντας κάνει έργο ανόσιο. ∆ιότι ν’ αντέξω δεν µπορώ το γέλιο των εχθρών µου, φίλες µου. Ας πάει έτσι. τι κερδίζω να ζω; Ούτε 505 πατρίδα έχω ούτε σπιτικό ούτε για τις συµφορές µου καταφυγή. Έκανα λάθος τότε, όταν εγκατέλειπα το πατρικό µου σπίτι λόγια άντρα Έλληνα ακούοντας, που µε τη βοήθεια του θεού θα έχει τιµωρία. Γιατί ούτε
29
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια τα παιδιά που έκανε µαζί µου θα δει ποτέ ζωντανά στο 510 εξής ούτε από τη νιόνυµφη παιδιά θα αποκτήσει, επειδή σαν κακιά που είναι µε τρόπο κακό είναι ανάγκη θάνατο να βρει απ’ τα δικά µου δηλητήρια. Ας µη µε θεωρεί κανείς ασήµαντη κι αδύναµη, µήτε ήρεµη, αλλά συγχρόνως και τα δύο, σκληρή για τους εχθρούς και 515 καλόγνωµη για τους φίλους. γιατί τέτοιων ανθρώπων η ζωή στέκεται δοξασµένη.
ΕΚΤΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ars poetica
30
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 3 σε 4 Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας
Ω Γη, και συ ολόφωτη ακτίνα του Ήλιου, δείτε καλά, δείτε την καταραµένη γυναίκα,
515
πριν φονικό χέρι που µόνο της σκοτώνει τα παιδιά της βάλει. γιατί απ’ το δικό σου γένος ξεφύτρωσαν κι αίµα θεού να χυθεί από ανθρώπους φόβος υπάρχει.
520
Όµως, φως διογέννητο, εµπόδισε την, σταµάτησε την, διώξε απ’ το σπίτι τη φόνισσα τη δύστυχη που Ερινύα την έκαµαν εκδικητικές θεότητες.
31
525
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
όλις η ηώ την σκυτάλη ανέλαβε απ’ το δελφίνο σκότος να φεύγουν οι καλεσµένοι
ήτανε
χαρά
του
οικοδεσπότη. Μα και του σπιτιού οι άνθρωποι, άλλοι θολωµένοι απ’ οίνο 530 άκρατο κι άλλοι απ’ ευτυχία πιο πολύ πιωµένοι πνοή της ζήσης είχαν µέληµα να δυναστεύσουν µε ύπνο γρήγορα το όποιο τους µεθύσι. Και γω ξεπροβοδίζοντας αυτόν που αγάπησε τους φόβους µου σαν ακτή απάνεµη που θάλπει το άγριο κύµα τους όρκους της νύχτας 535 απαίτησα να επαναλάβει µέρα. Πως φτάνοντας δηλαδή µολυσµένη εγώ µε το κακό κι απ’ άλλο κακό σκληρά κυνηγηµένη στην πόλη του την Αθήνα άσυλο θα µου δώσει Κι αφού απέναντι στο µένος των εχθρών για µένα θα σταθεί ασπίδα και κοντάρι. γάµο τελώντας
Ars poetica
32
540
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια αρχοντικό τ’ όνοµα του θα πάρω δύναµη κι ασφάλεια τα πλούτη. Τούτα να συµφωνεί ένιωσα σαν πάχνη που ανταµώνει γελαστά την φυλλωσιά µιας φτέρης, µα προτού φιλί του χωρισµού τα χείλη µας ενώσει από κάποιο γινάτι του Θεού ικέτευσε εγώ να τον ξορκίσω. 545 Άκληρος καθώς ήτανε και από την σκέψη αυτή πολύ βασανισµένος τέκνο να του χαρίσω ζήτησε να µην σβηστεί η γενιά του. Και γω τον καθησύχασα µε λόγια αβίαστα που όµως πολύ πονούσαν πως τούτη η πρόθεση πρώτη µου είναι κι ευχάριστη αφού κι εγώ 550 όπως αυτός κανένα παιδί δεν έχω. Ύστερα το παραθύρι άνοιξα το κατευόδιο µου να κουβαλά µαζί σαν έρωτα εικόνα, µα αλήθεια την πρωινή την αύρα έψαχνα καλώς να την ορίσω. Κι όπως η αυγή την σκέψη δρόσισε και τρέµουλο υγρό µου έφερε στα χείλη 555 αισθάνθηκα πως µε την µέρα αυτή κι εγώ ξαναγεννιόµουν. Κι αφού το µέλλον απ’ ότι για µένα θα ήταν παρελθόν των ωρών εµπόδια µονάχα το χωρίζαν, το τελευταίο γεύµα πρόκοψα αξέχαστο να µείνει. Αµέσως λοιπόν έτρεξα να µην ξοδέψω ανέµελα
560
το λιγοστό το χρόνο κι απ’ τα ζώα τα καλά ξεδιάλεξα το πιο παχύ σφαχτάρι. Και προσέχοντας µη µε κινήσεις άπειρες ή µε το χέρι αργό το ζώο αγριέψω, διότι τούτα γίνονται ατίθασα σαν δουν πάνω απ’ το κεφάλι τους την λάµα να γυαλίζει, άρχισα δειλά αυτό να το 565 κοντεύω. Κι όπως ανυποψίαστο µ’ άφησε γλυκά το σβέρκο να χαϊδέψω, το ξυράφι πιο γλυκά κι απότοµα απ’ άκρη σ’ άκρη χάραξε το στιβαρό λαιµό του. Κι
33
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια άλλο δεν είχα τίποτα παρά να περιµένω κοιτώντας το επίµονα πότε θα πεθάνει. Και σαν οι στριγκιές 570 σταµάτησαν τ’ αυτιά µου να κουράζουν και σαν τα δάκρυα, το σάλιο του η αγωνία, η ψυχή οι µνήµες του κι η σκέψη το αναπόφευκτο αποδέχτηκαν µ’ έναν και µόνο ρόγχο, να προσµένω συνέχισα το κορµί απ’ τ’ αίµα να στραγγίσει. Και σαν η σάρκα στεγνή έµεινε από ζωή και 575 ελπίδα, να την γδύνω άρχισα στερώντας της το δέρµα. Κι όπως τα όργανα του µείνανε γυµνά υπό τον ήλιο, άλλα κατακόκκινα κι άλλα µαύρα κι άραχλα απ’ την κακή ζωή του σαν ύαινα που τίποτα το περιττό στη λεία της δεν βρίσκει τα πάντα έκοψα δίχως διακρίσεις. Και 580 τα χρήσιµα φορτώνοντας στο βαρύ σακί µου µε ζηλευτή κατάνυξη τα κόκαλα αφιέρωσα στον έναν τον Θεό µου. Κι όπως βορά τα άφησα στην θέαση και στις δικές του ορέξεις, στην κουζίνα επέστρεψα πιστή κι ευλογηµένη. Με ασφοδέλους και άψινθο και κρόκο Κιλικίας το 585 ψαχνό αρωµάτισα µια ώρα πριν το φούρνο. Και το συκώτι ραντίζοντας µε το δικό του αίµα στο τηγάνι προσέθεσα την γευστική την έκπληξη µια ρίζα µανδραγόρα. Και σαν η ώρα σήµανε το ανώτατο του ήλιου το σηµείο, το τραπέζι στόλισα µε πιάτα και 590 µετάξια και την καµπάνα κρούοντας προσκάλεσα σε γεύµα. Κι ήταν χαρά ανείπωτη σαν είδα να καταφτάνουν όσους περίµενα µε λαίµαργα στοµάχια. Κι όσο ο άντρας µου στο κρεβάτι παρέµενε απ’ τα δικά µου τα πιοτά ακόµη χαλασµένος, τα παιδιά µου στο 595 τραπέζι βολεύτηκαν κι η κόρη ανάµεσα τους. Κι εγώ
Ars poetica
34
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια να της προσφέρω έσπευσα της καρδιάς το πιο εκλεκτό κοµµάτι και στα παιδιά µέρος απ’ την χολή έδωσα, να µάθουνε κι αυτά τι γεύση έχει η πίκρα. Ω ευδαιµονία ύψιστη, σαν τα λιµασµένα άντερα να µε ευχαριστούν 600 δεν ντράπηκαν µε τα γουργουρητά τους και σαν η κόρη να εκθειάζει άρχισε την µαγειρική µου. Μα την ταπεινότητα εγώ ποτέ ξεχνώντας να απαντήσω πρόφτασα πως, αν αξία έχει ο µάγειρας, στο κρέας την οφείλει. Και να επαινώ το ζώο συνέχισα λέγοντας πως 605 τούτο απ’ τα άλλα ξεχώριζε στην όψη την βασιλική και στους σπουδαίους τρόπους. Ω τα µάτια της κόρης πώς πάνω στο κορµί µου τρέξανε µ’ ανήσυχο το πνεύµα µα µ’ ένα χαµόγελο που είχα από καιρό στη ζέστη ωριµάσει να την αποθαρρύνω βιάστηκα από κάθε 610 οικτρή της σκέψη. Έπειτα τις λέξεις, εµείς, ωσάν σύννεφα που τις βροντές αγαπούν κρυφά να τις φροντίζουν, σιωπηλές κρατήσαµε. Και µόνο σαν τα παιδιά χορτάτα αποσύρθηκαν στα δωµάτια τους, η κόρη της απορίας κεραυνούς ν’ αφήσει ξέφραγους δεν 615 άργησε καθόλου. Την τύχη τους πατρός της αναζήτησε στο δικό µου στόµα, αν κάποια δουλειά επείγουσα δικαιολογία ήτανε όµορφη, αυτής της απουσίας ή, αλίµονο, κάποια δικιά µου ασχήµια. Και γω απτόητη από της ψυχής αυτή την ικεσία, αφού συµβουλή της 620 έδωκα πως όποιος νου φιλόξενο έχει στο κακό κακά πολλά θα θρέψει, στην κόρη ορκίστηκα ότι τον πατέρα της γοργά θα συναντήσει Με λόγια, λοιπόν, σε µέλι αστείρευτα και µε της Πειθούς γητειές καλά
35
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια µελετηµένες
να ξεχάσουµε πρότεινα τα παλιά για 625
χάρη των καινούριων. Και ήταν δείγµα καλής µου θέλησης µε δώρα αποχαιρετισµού στο χέρι καµωµένα των σεντουκιών τα πλούτη της εγώ να τα αυξήσω. Ω, ναι, δόλωµα φορώντας στ’ αγκίστρι µου πέπλο λεπτό κι ολόχρυσο στεφάνι, την γυναικεία φιλαρέσκεια 630 εύκολα παρέσυρα έξω απ’ τα νερά της. Κι όπως την πετονιά πέρα δώθε κούναγα να δει τα δώρα µου στον ήλιο πως φεγγίζουν να µάθει δεν απόφυγε των ψαριών την µαύρη την αλήθεια. Κι αν το σκουλήκι χρυσό έχει το χρώµα του δεν παύει από σκουλήκι και µόνη εύκολη 635 τροφή κι αγάπη και φιλία της δοκιµασµένης καλοσύνης είναι καρπός και του αέναου µόχθου. Να σπαρταράει λοιπόν στο χώµα χτυπηµένη από πέτρα που στο χέρι έσφιγγα ακόλουθο θα ‘πρεπε γι’ αυτή να ήτανε κι απρόσµενο καθόλου. Μα τούτη ταραγµένη έδειχνε 640 όπως το αίµα απ’ τα µαλλιά της έσταζε πυκνό στα µάγουλα της κι, αφού να αποδεχτεί χωρίς φωνές την µοίρα της δύσκολο της ήταν για να την πείσω, χρειάστηκε µε το ξυράφι µου την γλώσσα να της κόψω. Κι αυτή απ’ την αντίσταση της κερδίζοντας της πίκρας 645 µοναχά το άδοξο καµάρι και προδοµένη απ’ την ίδια της την δύναµη ωσάν µυρµήγκι που έσειε παράλογα έναν βράχο, στην φρίκη παραδόθηκε και στα δικά µου χέρια. Κι όπως να τη σέρνω άρχισα σαν λέοντας που σύρει βιαστικά της ζέβρας το κουφάρι, να γαληνέψω 650 την τρέλα της ήτανε ο οίκτος µου κι έτσι τις κραυγές τις άναρθρες
συνόδευσα
Ars poetica
µε
36
µια
απαγγελία.
monologo theatrum
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Αν και στην πληµµυρίδα και την άµπωτη όλο κρύβεσαι Κάποιας ωχρής παλίρροιας,
655
όταν σβήνει η σελήνη Οι άνθρωποι του µέλλοντος θα µάθουν Πώς έστρωνα το δίχτυ µου Και πώς εσύ ξέφυγες άπειρες φορές Απ’ τα µικρά ασηµένια νήµατα
660
Πώς ήσουνα σκληρή και αγενής ακόµη θα σκεφτούν Και µε πικρά λόγια πολύ θα σε κατηγορήσουν.
Λιπόθυµη αυτή κατά το ήµισυ και γω γοητευµένη ολόκληρα απ’ του ποιητή το αθάνατο το πνεύµα 665 φτάσαµε στο στάβλο. Και κει σε να στύλο την έδεσα πισθάγκωνα
και
όρθια,
όχι
γιατί
πρέπει
σε
µελλοθάνατο να στεκέται στα πόδια αλλά γιατί είναι πάντα όµορφο να βλέπεις τον εχθρό µπροστά σου να λυγίζει. Έπειτα µε νερό γλυφό το πρόσωπο της 670 ξέπλυνα να ναι καθαρή για την τιµωρία και µε ξύδι που στις πληγές της έριξα τις αισθήσεις ξύπνησα, να ‘χει για όλα γνώση. Κι όπως τα µάτια άνοιξε κι είδε το ξυράφι µου εγώ να ακονίζω χρόνο δεν φειδωλεύτηκα 675 να της εξηγήσω πόσο λυτρωτικό είν’ για τον άνθρωπο για τ’ άδικο που έπραξε µ’ άδικο πληρώσει. Κι αφού
37
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια την τύχη της ύµνησα, όπως οι παπάδες τους µεταµεληµένους εν ζωή χαίρονται να εξαίρουν τα χέρια στην τσέπη µου έβαλα και στάθηκα µπροστά της. Και 680 την γροθιά µου ανύψωσα στο ύψος του βλέµµατος της και την χούφτα µου ελευθερώνοντας αργά αποκάλυψα σ’ αυτήν τα γέρικα τα γαλανά τα µάτια του πατρός της. Ω, η κόρη το λαιµό της κόλλησε βάναυσα στον στύλο κι όπως οι φλέβες της τεντώθηκαν σαν να ‘θελαν να 685 βγουν µε βία από το πετσί της να της ιστορώ ήταν χαρά πώς τον πατέρα της έσφαξα, πώς τον µαγείρεψα και πώς αυτή δεν αρνήθηκε καθόλου να τον φάει. Ω θνητό κορµί σε ζωή θνητή πόσα µπορείς να υποφέρεις! Βαριά τα λόγια µου της ‘πεσαν στο στοµάχι κι αυτό αδύναµο 690 να αποδεχτεί τις σάρκες του πατρός της να τις πετάει άρχισε µε θηριώδεις ήχους. Και γω αυτήν συµβούλεψα το κεφάλι της ψηλά να το σηκώσει µην κατά λάθος τα σπλάχνα της ξεράσουν τον βλαστό της. Και όπως µέσα της πολύ κοπιάζοντας την αηδία που ένιωθε σφιχτά να 695 την κρατήσει, το µαρτύριο κορύφωσα σκίζοντας µε το ξυράφι µου την στρογγυλή κοιλιά της. Ναι, το έµβρυο απέσπασα νωρίς από την µήτρα και στα χέρια αυτό το κράτησα, µια στιγµή, όσο δηλαδή χρειάζονταν τον κόσµο για να µάθει. Κι έπειτα καθώς τ’ απίθωσα 700 ανάµεσα σε λάσπη δύσοσµη και ακαθαρσίες, την αλλόφρονα κόρη ρώτησα τι θα συµβεί πιο πρώτα, αν τα γουρούνια θα προλάβουνε το τέκνο της να φάνε ή αν τα βόδια προτιµά να το ποδοπατήσουν. Αλήθεια, στα αθρόα της δάκρυα βρήκα εγώ το γέλιο κι, αφού τα
Ars poetica
38
705
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια ζώα θα αποφάσιζαν την µοίρα του παιδιού της, άφησα λοιπόν για αυτήν να αποφασίσει η τύχη, οδύνη, θλίψη δηλαδή µίσος ή απώλεια ποιο δικό της αίσθηµα την ίδια θα σκοτώσει. Να φύγω ήτανε χαρά µ’ αυτήν την απορία µα όπως την πόρτα του στάβλου πίσω ασφάλισα, 710 δυστυχία κέρδισε την κάθε αναπνοή µου. Κι άµοιρη τα βήµατα µου κίνησα για την κάµαρη που παίζαν τα παιδιά µου.
ΕΒ∆ΟΜΗ ΑΛΛΑΓΗ
39
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 7 σε 6. Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας
Η φονική ψυχή άλλο δεν ζητά απ’ τον Θεό
715
παρά να την ξεχάσει. Μηδέ να της στέλνει χαρά µηδέ και δυστυχία και µόνο ελπίζει πράσινη να έρθει η άνοιξη
720
µήπως και δίπλα σε καµιά πηγή µπορέσει να ξαποστάσει.
Ars poetica
40
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Euripides
αιδιά, παιδιά, σεις λοιπόν έχετε πόλη
και
σπίτι,
όπου
εγκαταλείποντας τη δύστυχη
725
εµένα θα µένετε πάντοτε χωρίς µητέρα να έχετε, εγώ σ’ άλλη χώρα εξόριστη, θα φύγω οπωσδήποτε, προτού να δω από σας καλό κι ευτυχισµένα να σας δω, προτού τους γάµους σας, τις γυναίκες σας και τα γαµήλια κρεβάτια σας στολίσω και
730
κρατήσω ψηλά λαµπάδες νυφικές. Ω, η δύστυχη, πόση
41
tragoedia de Euripides
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια είχα µέσα µου αυταρέσκεια! Μάταια λοιπόν, παιδιά µου, σας ανάθρεψα, µάταια βασανιζόµουν και κοµµατιάστηκα
µε
κόπους,
πόνους
δύσκολους
υποφέροντας, όταν σας γεννούσα. Και βέβαια η 735 δύστυχη πολλές σε σας ελπίδες µου στήριζα, στα γεράµατα µου να µε φροντίσετε κι όταν πεθάνω, µε τα χέρια σας να µε στολίσετε, κάτι που το ποθούν οι άνθρωποι, τώρα όµως πια έχει χαθεί η γλυκιά έγνοια µου, γιατί χάνοντας εσάς ζωή πικρή κι αβάσταχτη 740 µόνη µου θα τραβήξω. Και σεις πια µε τα µατάκια σας τη µάνα σας δε θ’ αντικρίσετε περνώντας σ’ άλλη µορφή ζωής. Αλίµονο, αλίµονο, γιατί τα µάτια σας πάνω µου τα ρίχνετε, παιδιά;; Γιατί γελάτε µε το τελευταίο σας χαµόγελο; Αχ, τι να κάνω; Η καρδιά µου 745 πάει να σβηστεί, γυναίκες, µόλις την χαρούµενη µατιά των παιδιών µου είδα. ∆ε θα το µπορέσω, ας παν να χαθούν οι σκέψεις µου οι προηγούµενες, θα πάρω τα παιδιά µου από τη χώρα. Γιατί πρέπει, τον πατέρα τους µε τη δική τους συµφορά λυπώντας, η ίδια να 750 διπλασιάσω το κακό που µ’ έχει βρει; Όχι λοιπόν! Ας παν να χαθούν οι σκέψεις που έκανα. Κι όµως τι παθαίνω; Θέλω το γέλιο των εχθρών να προκαλέσω τους εχθρούς µου αφήνοντας έτσι ατιµώρητους; Πρέπει να το αποτολµήσω. Αλλά της ατολµίας µου ήταν 755 αποτέλεσµα ν’ αφήσω τη σκέψη µου µαλακά λόγια να ξεστοµίσει. Ελάτε, παιδιά, κι όποιος δεν µπορεί να είναι κοντά µου, όταν θα κάνω τη θυσία µου, ας το νοιαστεί ο ίδιος, το χέρι µου δεν θα το κάνω άχρηστο. Α, α, µη,
Ars poetica
42
monologo theatrum
2009 AC
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
431 AD
Μήδεια ψυχή µου, µην κάνεις συ τέτοια πράγµατα, άφησε τα, 760 δυστυχισµένη, λυπήσου τα παιδιά σου, εκεί µαζί µου ζώντας θα µου δίνουν χαρά αυτά. Μα τους θεούς του Άδη, που το κακό το τιµωρούν, δε θα γίνει ποτέ ν’ αφήσω στους εχθρούς µου τα παιδιά τα δικά µου να τα περιφρονούν. Οπωσδήποτε είναι αναπόφευκτο να 765 πεθάνουν αυτά, κι αν είναι ανάγκη, θα τα σκοτώσω εγώ που τα γέννησα. Οπωσδήποτε έχει τελειώσει αυτό και δε θα το γλιτώσουν. Όµως, καθώς σε δρόµο πολύ δύστυχο τραβώ και σ’ ακόµη πιο δύστυχο αυτά θα ξαποστείλω, να χαιρετήσω θέλω τα παιδιά. ∆ώστε, 770 παιδιά µου, δώστε τα χέρια σας στη µάνα σας να τα φιλήσει. Χεράκι αγαπηµένο, αγαπηµένο στόµα και µορφή
και
πρόσωπο
των
παιδιών
ευγενικό,
ευτυχισµένα να είσαστε, αλλά εκεί. όσο για εδώ ο πατέρας σας σας παράτησε. Ω, γλυκό αγκάλιασµα, ω, 775 δέρµα απαλό κι ανάσα των παιδιών µου γλυκύτατη! Αλίµονο. δε µπορώ να σας κοιτάζω πια στα µάτια, αλλά µε νικάει το κακό. Και νιώθω βέβαια τι κακό είναι να κάνω τώρα, όµως το πάθος µου είναι απ’ τις σκέψεις µου πιο δυνατό, αυτό που είναι αιτία των πιο 780 µεγάλων συµφορών για τους θνητούς.
ΟΓ∆ΟΗ ΑΛΛΑΓΗ
43
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια
Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 4 σε 5 Και περπατάει προς το άλλο δωµάτιο απαγγέλλοντας
Μια µόνο από τις γυναίκες του παλιού καιρού ξέρω πως έβαλε χέρι φονικό πάνω στα παιδιά της, την Ινώ που οι θεοί την τρέλαναν, όταν του ∆ία η γυναίκα
785
µε τρέλα την πέταξε από το σπίτι έξω. Κι η δύστυχη έπεσε στη θάλασσα κάνοντας φόνο άσεβο των παιδιών της αφού από την ακρογιαλιά βυθίστηκε στον πόντο,
790
και πεθαίνοντας µαζί µε τα δυο παιδιά της χάθηκε. Λοιπόν τι άλλο φοβερό κακό να γίνει θα µπορούσε; Ω, γυναικών κρεβάτι πολύµοχθο πόσα κακά ως τώρα έκανες στους ανθρώπους.
Ars poetica
44
795
monologo theatrum
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
Μήδεια
νώτατο όν που θάνατο δεν µε εµπόδισες ποτέ µου να σκορπίσω και σεις µάνες που θεότητες είστε σαν το θέλετε, µη µε αδικήσετε και να µε καταλάβετε θαρρώ το 800 µπορείτε σαν οµολογήσω πως δεν κατόρθωσα τα παιδιά µου εγώ να τα σκοτώσω. Όχι γιατί νερό δεν θα ‘βρισκα
45
tragoedia de Euripides
2009 AC
431 AD
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
2009 AC
Μήδεια το αίµα να ξεπλύνει ούτε γιατί αγέρα δεν θα αντάµωνα τις τύψεις µου να διώξει,. διότι δεν στερεύουν οι θάλασσες και ούτε σταµατά ο άνεµος ποτέ να 805 λυσσοµανάει. Μα κάτι εµένα συγκράτησε πιο βαθύ, πιο σκοτεινό, πιο αβυσσαλέο. Έρωτας, ναι έρωτας, του πόνου ο τροφοδότης που δάφνες έχει τα δάκρια και µέσα στα δάκρια όλα τα δεινά του ανθρώπου. Να σκοτώσω λοιπόν τα παιδιά µου ποιο το όφελος; Τάχα 810 τον έρωτα για τον άνδρα, ποτέ θα τον ξεχάσω; Όχι, τούτος, αλίµονο, κατακάθι θα είναι για πάντα της ψυχής µου. Μα µπορώ εγώ καλύτερα να πράξω ψυχή του και ψυχή µου µαζί να της ρηµάξω. Τούτος δεν θα ‘χει γλιτωµό, δεν θα είναι βάρος του µονάχα η απώλεια 815 αυτός όπως κι εγώ µερίδιο στο φονικό θα λάβει και µάλιστα ποιο µεγάλο, ποιο τραχύ. Θεός να µην τον συγχωρέσει. Άνθρωπος να µην τον συγχωρέσει. Η ίδια του η ψυχή να µην τον συγχωρέσει. Ω, λαβύρινθος είναι η σκέψη µου κι ο δόλος απλώνεται σαν νήµα 820 σωτηρίας και γω τον άνδρα θα κάνω να πιαστεί απ’ αυτό, να χαθεί για πάντα. Μα καθώς φίλοι στην ατραπό της εκδίκησης εµένα ακολουθείτε, φως θα ρίξω άπλετο να δείτε τι το σκοτάδι κρύβει. Αλήθεια, τα παιδιά µου δεν σκότωσα µόνο δω πιο κάτω τα έκρυψα 825 σε ‘να µικρό ξωκλήσι. Και τα ορµήνεψα καλά τα µάτια να ‘χουνε κλειστά κι ό,τι κι αν ακούσουνε, καθώς θέλει το παιχνίδι µας, άχνα να µην βγάλουν. Κι ύστερα τρέχοντας ήρθα εδώ καθώς σε µένα µένει την τελευταία πινελιά στο έργο το φονικό εγώ να συµπληρώσω. Τον
Ars poetica
46
830
monologo theatrum
Figlio di Magdalena Medieval ages renaissance
431 AD
Μήδεια άντρα µου απ’ τον βαθύ τον ύπνο του µε οδυρµούς θα εγείρω. Και µες τα αναφιλητά µου θα του πω πως µοίρα µας έζωσε σκληρή και κλέφτες στο σπίτι µπαίνοντας όλους τους σκότωσαν. Κι αυτόν απ’ το χέρι παίρνοντας στου πεθερού του το δωµάτιο το αίµα και τα κόκαλα 835 αφού εγώ του δείξω, την συµφορά του θα κάνω αβάσταχτη τραβώντας τον στον στάβλο. Κι έπειτα την παραζάλη του κι αυτόν µε δαυλούς θ’ οπλίσω λέγοντας πως εγώ κρυµµένη τους φονιάδες απόφυγα κι ύστερα τους ακολούθησα να δω προς πού πηγαίνουν. Και τώρα 840 που στο ξωκλήσι βρίσκονται εκδίκηση πρέπει να προλάβουµε να πάρουµε ζεστή και ζωντανούς να τους κάψουµε πριν µας πλακώσει ο θρήνος. Τέτοια θα πω και δίπλα του µένοντας εγώ θα διασκεδάσω βλέποντας φωτιά να βάζει ανόητα να κάψει δικούς του ανθρώπους. 845 Και µόλις ακούσει γνώριµες φωνές να βγαίνουν απ’ τις φλόγες, ω, την τρέλα του θα χαρώ να καίγεται κι αυτός στην πυρά παράλογα βουτώντας. Αυτά θα κάµω εγώ κι έπειτα θα φύγω ελπίζοντας να ζήσει και πάντα να θυµάται πως το µίσος απ’ την αγάπη πιότερο τον έρωτα 850 θεραπεύει. Μα να, σαν να ακούω τον άνδρα µου µόνος να ξυπνά και πρέπει πια το πεπρωµένο µου κι εγώ να ακολουθήσω. Σιωπή λοιπόν φίλοι µου, κι όλα καλά θα πάνε. Σκίζει σελίδα στο ηµερολόγιο. Από 6 σε 5. Αποχωρεί.
47
tragoedia de Euripides
2009 AC