Λευτέρης Τσίλογλου
Η ΕΛΕΝΗ Μυθιστόρημα
Αθήνα 2016 1
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Η γνωριμία………………………………… 5 2. Το ειδύλλιο……………………………….. 17 3. Ο έρωηας…………………………………. 22 4. Ο τωριζμός ……………………………… 29 5. Η εγκσμοζύνη …………………………… 33 6. Η γέννα …………………………………… 39 7. Η επιζηροθή ……………...……………… 41 8. Η επανεμθάνιζη………………….………. 48 9. Ο γάμος …………..……………………… 55 10. Νέες ταρές ……………………………… 59 11. Η ωρίμανζη………..…………………… 63 12. Η αναηροπή …………………………….. 66 13. Η νέα αρτή………………………………. 69 14. Η νέα γενιά……………………………… 73 15. Η Μαρία ………………………………… 79 16. Ο Ανηώνης ……………………………… 87 17. Η μάνα Ελένη …………………………… 93 18. Η Μαρία πάλι …………………………….97 19. Η νέα Ελένη…………………………….. 100 3
20. Και πάλι η μαμά Ελένη …………………106 21.Επιηέλοσς…………………………………112 22. Το δίλημμα …………………………… 115 23 Η γιαγιά …………………………………. 121 24. Οι νέοι θοιηηηές ……………………… 127 25. Η ώριμη Ελένη ………………………… 130 26. Η Μιλένα ………………………………. 134 27. Το κλείζιμο …………………………….. 136 28. Η ζωή ζσνετίζεηαι …………………….. 140 29. Επίλογος ……………………………….. 142
4
1. Η γνωριμία Γηα πνιχ ψξα πεξπαηνχζε ζηελ παξαιία. Πήγαηλε απφ ηε κηα άθξε ηεο ζηελ άιιε. Απφ ηελ αξρή σο ην ηέινο θαη πάιη πίζσ. Γίρσο ζηακαηεκφ. Υσξίο λα δείρλεη ζεκάδηα θνχξαζεο θαη ρσξίο λα πξνζέρεη ηί γίλεηαη γχξσ ηνπ. Σν βιέκκα θαη ε πξνζνρή ήηαλ φιε ζηξακκέλε ζην αλνηρηφ πέιαγν. Θα λφκηδε θαλείο φηη αλακέλεη κηα άθημε. Κάηη πνπ ζα έξζεη απφ ζηηγκή ζε ζηηγκή, θάηη πνπ ζα είλαη ιπηξσηηθφ γη’ απηφλ. Ή γηαηί φρη, ην αληίζεην. Μήπσο πεξηκέλεη κε αγσλία ην πινίν πνπ ζα ηνλ πάεη καθξηά, εθεί πνπ ίζσο είλαη η’ φλεηξφ ηνπ ; Έηζη δελ είρε πξνζέμεη θαζφινπ ην ζηνρεπκέλν απ’ ψξα βιέκκα πάλσ ηνπ, απφ κηα άιιε αλζξψπηλε παξνπζία εθεί θνληά ηνπ. Ήηαλ απφ λσξίο θαζηζκέλε κφλε θη έξεκε ζην παγθάθη ηνπ δηπιαλνχ πάξθνπ. Δξρφηαλ ζπρλά γηα έλαλ πεξίπαην, κηα απφ ηηο ιίγεο κηθξέο ραξέο πνπ ην θάπσο απνκνλσκέλν λεζί ηεο, κπνξνχζε λα πξνζθέξεη. ηελ αξρή ήηαλ θπξηαξρεκέλε απφ ηηο ζθέςεηο ηεο, αιιά γξήγνξα ε πξνζνρή ηεο ζπγθεληξψζεθε ζηελ ςειή, αλήζπρε θαη γνεηεπηηθή θνξκνζηαζηά πνπ δνχζε ζηνλ θφζκν ηεο θαη θηλνχληαλ ζαλ λα είλαη κφλε, πάλσ θαη θάησ ζηελ πξνθπκαία. Απηή ε αίζζεζε ηεο κνλαμηάο πνπ απέπλεε, ηεο ήηαλ ηφζν νηθεία, ηφζν γνεηεπηηθή θαη ηεο μππλνχζε ην ελδηαθέξνλ. Πψο, αιήζεηα λα ήηαλ ε θσλή ηνπ; Ση πεξίκελε λα έξζεη ζην λεζί; Πνχ ηξηγχξηδε ε ζθέςε ηνπ; Γηαηί δελ έδηλε θακηά ζεκαζία ζην πεξηβάιινλ γχξσ ηνπ; Μηα ζεηξά εξσηήκαηα γηα ηα νπνία δελ ππήξραλ απαληήζεηο. ήκεξα γηα πξψηε θνξά ηνλ έβιεπε ζην λεζί θαη δελ ήμεξε απφ πνχ θξαηάεη ε ζθνχθηα ηνπ. Αλ γηλφηαλ λα ηνλ δεη πάιη ζην πξνζερέο κέιινλ. Έπξεπε λα ην παξαδερηεί. Ο άλζξσπνο απηφο ηεο είρε θηλήζεη ην ελδηαθέξνλ. Υξηζηέ κνπ, λα έβξηζθε κηα δηθαηνινγία γηα λα ηνλ πιεζηάζεη! Πψο φκσο ζα γηλφηαλ απηφ; Κακηά ηδέα δελ ηεο πεξλνχζε απφ ην κπαιφ. Ζ κέρξη ηψξα ηζηνξία θαη ζπκπεξηθνξά ηεο δελ δηθαηνινγνχζε ηέηνηεο ηνικεξέο πξσηνβνπιίεο. Πάλσ φκσο πνπ παξάηνικα κηζνπήξε ηελ απφθαζε λα ηνλ πιεζηάζεη - θαη ζηελ πνξεία ζα έβιεπε πνηα δηθαηνινγία 5
ζα ζθαξθηδφηαλ γη’ απηφ - απηφο εμαθαλίζηεθε απφ ηα κάηηα ηεο. Πξηλ πξνιάβεη θαλ λα αληηδξάζεη. Δλψ βξηζθφηαλ ζην έλα άθξν ηεο παξαιίαο ρψζεθε μαθληθά ζηελ αθεηεξία ελφο ζηελνχ πνπ θάπνπ ελδηάκεζα ππήξρε θαη ράζεθε απ’ ηα κάηηα ηεο. Έηζη έκεηλε κε ηελ απνξία. Πνηφο αιήζεηα ήηαλ, ηί ήζειε, ηη αλαδεηνχζε, γηαηί ηνλ έλησζε ηφζν κφλν, ηί ήηαλ απηφ πνπ ηεο θίλεζε ην ελδηαθέξνλ, ζα ηνλ ζπλαληνχζε πάιη ζην κέιινλ; ια απηά ηα εξσηήκαηα ζα έκελαλ αλαπάληεηα ; Γελ ηεο απέκεηλε ηίπνηα άιιν παξά λα γπξίζεη, γηα κηα αθφκα θνξά, ζηελ κνλαμηά ηνπ ζπηηηνχ ηεο. Να ηζηκπήζεη, απφ ζπλήζεηα θάηη θαη ζηε ζπλέρεηα λα μαπιψζεη ειπίδνληαο φηη ζα θνηκεζεί ιίγε ψξα. Πξάκα πνπ δελ ηεο ήηαλ πάληα εχθνιν. Δδψ θαη έλα ρξφλν ήηαλ εληειψο κφλε ζην λεζί Ζ αιήζεηα είλαη φηη πάληα κφλε ηεο ήηαλ, αιιά ε παξνπζία ηεο θαθνκνίξαο ηεο κάλαο ηεο ήηαλ κηα θάπνηα ζπληξνθηά. Παξά ηελ έγλνηα πνπ ηεο δεκηνπξγνχζε ε πγεία ηεο, παξά ηελ αγσλία πνπ ηελ δηαθαηείρε ηδηαίηεξα πξνο ην ηέινο φηαλ νη πφλνη απφ ηελ αξξψζηηα ηεο έγηλαλ θπξίαξρνη θαη έθνςαλ νξηζηηθά ηνπο δξφκνπο επηθνηλσλίαο καδί ηεο. χληνκα ζπλήζηζε ηελ απνπζία ηεο. Άιισζηε φζν δνχζε πνηέ δελ έλησζε πίεζε εθ κέξνπο ηεο ζε βαζκφ πνπ λα γίλεηαη ελνριεηηθή. Απιψο, ζαλ κηα ηππηθή Διιελίδα κάλα, ήζειε λα δεη, φζν δνχζε, ηελ θφξε ηεο απνθαηαζηεκέλε ζην πιάη ελφο λένπ αλζξψπνπ θαη ην ακέζσο απηνλφεην: Έλα εγγνλάθη πνπ ζα ζπλερίζεη ηελ αιπζίδα ηεο δσήο. Δθείλν πνπ ηεο είρε ζηνηρίζεη πεξηζζφηεξν ήηαλ ε πξφσξε απψιεηα ηνπ αγαπεκέλνπ ηεο παηέξα. Απηφ έγηλε φηαλ ήηαλ ζηηο πξψηεο ηάμεηο ηνπ γπκλαζίνπ θαη νη αλακλήζεηο πνπ ηελ ζπληξφθεπαλ απ’ εθείλνλ ήηαλ ε ηξπθεξφηεηα ζην βιέκκα ηνπ, φηαλ ηελ θνηηνχζε, ε αγάπε πνπ πξνθαλψο είρε γη’ απηήλ, αιιά πνπ πάληα εθδεισλφηαλ κ’ έλαλ ζπγθξαηεκέλν θαη ήξεκν ηξφπν. Κάπνηα ζηηγκή δέρηεθε φηη ν παηέξαο ηεο, άλζξσπνο άιινπ θπξάκαηνο θαη γεληάο, ίζσο δελ ήμεξε ηνλ ηξφπν λα εθδειψλεη ηελ πξνθαλή αγάπε ζηελ κνλαρνθφξε ηνπ, ιεο θαη ληξεπφηαλ λα δείμεη κε ρεηξνλνκίεο ηελ ηξπθεξφηεηα πνπ απηή πεξίκελε θη επηζπκνχζε. Σελ αληηκεηψπηδε ιεο θη ήηαλ έλα πνιχηηκν κπηκπειφ πνπ κε ην πξψην ηαξαθνχλεκα ζα ζπάζεη θαη ζα ραζεί κηα γηα πάληα. Ζ έιιεηςε απφ ην 6
ράδη ηνπ κπακπά ήηαλ έλα αίζζεκα θξπκκέλν θαη αλνκνιφγεην ζε κηα γσληά ηνπ κπαινχ ηεο. Ο παηέξαο ηεο επηπρψο είρε θξνληίζεη νη γπλαίθεο ηνπ λα κελ έρνπλ νηθνλνκηθέο αλαζθάιεηεο. Άθεζε πίζσ ηνπ αξθεηή αθίλεηε θαη θηλεηή πεξηνπζία, έηζη ψζηε λα κελ έρνπλ θαη ηέηνηνπ είδνπο έγλνηεο. κσο ε δηαρείξηζε θαη ε παξαθνινχζεζε ησλ νηθνλνκηθψλ δελ ήηαλ ζηηο ηθαλφηεηεο, ηεο κάλαο. Σα αλέζεζε φια ζηνλ δηθεγφξν θίιν ηνπ άληξα ηεο θαη ε κφλε θξνληίδα ηεο, ήηαλ λα ππάξρνπλ ρξήκαηα ζηνλ ηξαπεδηθφ ινγαξηαζκφ, ψζηε λα κπνξεί λα θαιχπηεη ηηο νηθνγελεηαθέο αλάγθεο. Ο ξπζκφο ηεο δσήο ηνπο ήηαλ πεξηνξηζκέλνο. Κακία ζηέξεζε, αιιά νχηε θαη ηίπνηα παξάινγεο δαπάλεο. Γελ είραλ ζπλεζίζεη δηαθνξεηηθά. Ζ αηκφζθαηξα πνπ είρε ην πεξηβάιινλ ηεο λεζηψηηθεο δσήο πνπ δνχζαλ, δελ ηνπο έδηλε θη αθνξκή γηα ηίπνηα παξαπάλσ. Μεηά ην ζάλαην ηνπ παηέξα δελ ππήξμε ηθαλφ ρξνληθφ δηάζηεκα λα δήζνπλ απηφλνκα νη δπν ηνπο, λα θχγνπλ απφ ην ζηελφ πεξηβάιινλ ηνπ λεζηνχ, λα γπξίζνπλ ηε ρψξα, λα ηαμηδέςνπλ ζην εμσηεξηθφ, λα αλνίμνπλ ηνπο νξίδνληεο ησλ γλψζεσλ θαη ησλ εηθφλσλ. Μφιηο αθνκνίσζαλ ηελ απψιεηα ηνπ παηέξα άξρηζε λα εθδειψλεηαη ζηγά-ζηγά ε αξξψζηηα ηεο κάλαο, πνπ ζπλερψο επηδεηλσλφηαλ θαη ε θαηάζηαζε κέξα κε ηε κέξα ρεηξνηέξεπε. Μεηά ηελ απψιεηα θαη ηεο κάλαο άθεζε ηα πξάγκαηα σο είραλ. Μφλν κε ηελ πξνηξνπή ηνπ δηαρεηξηζηή-δηθεγφξνπ θαη ηελ επηκνλή ηνπ ηαθηνπνίεζε ηηο θιεξνλνκηθέο εθθξεκφηεηεο πνπ απηνλφεηα δεκηνχξγεζαλ νη γνληθνί ζάλαηνη. Σελ πεξίνδν απηή ηελ αηζζαλφηαλ ζαλ κηα κεηαβαηηθή. Υξεηαδφηαλ έλα δηάζηεκα λα αθνκνηψζεη φηη ηψξα ήηαλ νξηζηηθά κφλε θαη ζηε ζπλέρεηα λα δεη ηη ζα θάλεη. Καιά, άιινη ζπγγελείο, νηθνγελεηαθνί θίινη δελ ππήξραλ; Τπήξραλ, αιιά πνηέ ην δέζηκν ησλ γνλέσλ καδί ηνπο δελ ήηαλ ηφζν δπλαηφ, νχηε νη ζρέζεηο ηφζν ζπρλέο φζν ζα πεξίκελε θαλείο. Κάπνηα μαδέιθηα ηε ζεσξνχζαλ απφ πξηλ, ιίγν ςεινκχηα θαη ηδηφκνξθε θαη απηφ εληζρχζεθε αθφκα πεξηζζφηεξν φηαλ ράζεθαλ νη γνλείο. Σα θιεξνλνκηθά δηθαηψκαηα ήηαλ μεθάζαξα θαη δελ ππήξμε θακηά αλάκεημε ηξίησλ ζ’ απηφλ ηνλ ηνκέα. Οη δηθνί ηεο παηδηθνί θίινη; Απνθιεηζηηθφ δέζηκν θηιίαο κε θάπνηνλ ή θάπνηα, δελ ππήξραλ; Σίπνηα ην ηδηαίηεξν. Οη θαιχηεξεο πεξηπηψζεηο 7
θίισλ απφ ην ζρνιείν, ιφγσ ησλ ζπνπδψλ, είραλ κεηαθνκίζεη ζηηο κεγάιεο πφιεηο θαη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ άιιαμαλ ηα ελδηαθέξνληα ηνπο θαη νη θχθινη ζπλαλαζηξνθψλ. Οη κεηαμχ ηνπο επαθέο πεξηνξίζηεθαλ σο φηνπ ράζεθαλ. Ζ ίδηα, ηα θξίζηκα ρξφληα ηεο πξνεηνηκαζίαο γηα ηηο εμεηάζεηο, είρε λα αληηκεησπίζεη ηελ αξξψζηηα ηεο κάλαο ηεο. Βεβαίσο ζα κπνξνχζε λα αθήζεη ηελ πεξίζαιςή ηεο ζε επαγγεικαηίεο, αιιά δελ ηαίξηαδε ζηνλ ραξαθηήξα ηεο θάηη ηέηνην. Φαίλεηαη αθφκα φηη δελ ήηαλ θπξηεπκέλε κε ηελ αλαγθαία ηφηε απνθαζηζηηθφηεηα λα κπεη ζε κηα αλψηεξε ζρνιή. Γελ ήηαλ δα θαη ε θαιχηεξε καζήηξηα ζηε ηάμε ηεο, αιιά άιινη ζπκκαζεηέο θαη ζπκκαζήηξηεο ηεο, ηνπ δηθνχ ηεο επηπέδνπ, δελ ζπλάληεζαλ δπζθνιίεο λα βξεζνχλ ζε θάπνηα ζρνιή θαη λα μεθχγνπλ απφ ην ζηελφ πεξηβάιινλ ηνπ λεζηνχ. Δθείλε ηελ επνρή ε ζπλέρηζε ησλ ζπνπδψλ δελ ήηαλ ζηνπο πξψηνπο ζηφρνπο ηεο. Σψξα ηα ζέκαηα απηά ζα έξρνληαλ ελψπηνλ ηεο πηεζηηθά θαη αλαγθαζηηθά ζα έπξεπε λα θάηζεη λα ζθεθηεί θαη λα πάξεη ηηο απνθάζεηο ηεο. Βξηζθφηαλ κπξνζηά ζε δηιήκκαηα. Μηα ιχζε ήηαλ λα πνπιήζεη ηα πάληα θαη λα θχγεη νξηζηηθά απφ ην λεζί. Μέρξη ηψξα δελ είρε ληψζεη ην δέζηκν, πνπ άιινη έρνπλ κε ηελ ηδηαίηεξε παηξίδα ηνπο. Δληάμεη, δελ ην αξληέηαη! Ήηαλ ν γελέζιηνο ηφπνο, ε παηξίδα ηνπ παηέξα θαη ηεο κάλαο, αιιά ν δεζκφο κε έλαλ ηφπν δεκηνπξγείηαη φηαλ ζπλδπάδεηαη κε αλζξψπηλνπο δεζκνχο, κε δπλαηά αηζζήκαηα θάηη πνπ κέρξη ηψξα δελ είρε ηε ραξά λα βηψζεη. Ίζσο ζην κέιινλ λα ληψζεη κέζα ηεο απηφ πνπ νη άιινη ιέλε δεζκφ κε ηελ ηδηαίηεξε παηξίδα. Μέρξη ηψξα φκσο δελ ππήξρε θάηη ηέηνην. Σα ηειεπηαία ρξφληα άξρηδαλ - θπξίσο ηελ ζεξηλή πεξίνδν - λα πιεζαίλνπλ νη αθίμεηο ησλ ηνπξηζηψλ ζην λεζί θαη νη πξννπηηθέο ζηνλ ηνκέα απηφ θάληαδαλ ζεηηθέο. Να ζπλδπάζεη ηελ αιιαγή ηνπ πεξηβάιινληνο κε ηελ πξνζπάζεηα γηα αλψηεξεο ζπνπδέο ή - γηαηί φρη - λα κάζεη κηα άιιε ηέρλε πνπ ζα γεκίζεη φρη κφλν ην ρξφλν , αιιά θαη ην θελφ πνπ έλησζε κέζα ηεο. Να έρεη ηελ επθαηξία λα γλσξίζεη λένπο αλζξψπνπο, λα θηλεζεί ζε λένπο θνηλσληθνχο θχθινπο, λα δήζεη επηηέινπο θαη ηε δηθή ηεο πεξηπέηεηα. Έπξεπε λα πάξεη ηελ πξσηνβνπιία γηα λα κεηαβάιεη ηε ζηαζηκφηεηα πνπ θπξηαξρνχζε κέρξη ηψξα ζηε δσή ηεο, λα ηαξάμεη ηα κνλίκσο ήξεκα λεξά. Μελ κείλεη ζην 8
ξάθη. Μηα κνλαρηθή γεξνληνθφξε, πνπ νη άιινη ζα ηελ αληηκεηψπηδαλ κε αηζζήκαηα θαηαλφεζεο, ή αθφκα ρεηξφηεξα, νίθηνπ. Απηφ δε ζα ην άληερε κε ηίπνηα. Έλα άιιν ελδερφκελν ζα ήηαλ λα θάλεη έλα ζπκβαηηθφ γάκν κε έλα απφ ηα πνιιά λέα παηδηά ηνπ λεζηνχ, λα γίλεη κάλα - θάηη πνπ ελ ππλψζεη βξηζθφηαλ κέζα ηεο - θαη λα ζπλερίζεη ηε δσή, φπσο έθαλαλ νη πεξηζζφηεξεο θνπέιεο γχξσ ηεο. Ηδηαίηεξε δπζθνιία ζ’ απηφ ην ελδερφκελν ινγηθά δελ ζα ππήξρε, αθνχ ινγηθά κε ηα θνηλψο επηθξαηνχληα θξηηήξηα, πξέπεη λα ήηαλ πνιχθεξλε λχθε κε ληάηα, νκνξθηά θαη αμηφινγε πξνίθα. Σν απφγεπκα ηεο ίδηαο κέξαο ηειεθψλεζε ν δηαρεηξηζηήο-δηθεγφξνο. Ήζειε λα ηεο θάλεη ηελ εηήζηα νηθνλνκηθή αλαθνξά ηνπ. Γελ ηνπ είπε πνηέ φηη δελ ηελ ελδηέθεξαλ ηα λνχκεξα. Ήμεξε φηη απηφ ζα ηνλ ζηελαρσξνχζε, γηαηί ν παιαηφο θίινο ηνπ παηέξα ηεο πίζηεπε φηη φια πξέπεη λα είλαη ππφ ηνλ έιεγρφ ηεο. Μελ ηπρφλ αθήζεη ρψξν ζην ελδερφκελν λα αθνπζηνχλ αλεπηζχκεηα ζρφιηα απφ ηξίηνπο. Άιισζηε, ηελ αγαπνχζε ζαλ παηδί ηνπ. Ηδηαίηεξα φηαλ ν ίδηνο δελ είρε ληψζεη ηε ραξά λα απνθηήζεη δηθά ηνπ παηδηά. πκθψλεζαλ γηα αχξην ηελ ίδηα ψξα. Με ηελ επθαηξία ηεο ζπλάληεζεο, ζίγνπξα ζα ηεο θάλεη ηελ απαξαίηεηε θαηήρεζε γηα ηελ αλάγθε λα απνθαηαζηαζεί θνληά ζ’ έλα ζνβαξφ λέν πνπ απηφο είρε ππφςε ηνπ. Έλησζε ηελ ππνρξέσζε λα πξνζηαηεχεη ηελ θφξε ηνπ θίινπ ηνπ θαη λα λνηάδεηαη γηα ηελ απνθαηάζηαζή ηεο. Πξάγκαηη ηελ άιιε κέξα, ζηελ ψξα ηεο, ρηχπεζε ηελ πφξηα ηνπ δηθεγφξνπ θαη κπήθε ακέζσο κέζα. Σελ ππνδέρηεθε κε δηαρπηηθφηεηα θαη ακέζσο άξρηζε ηελ αλαθνξά ηνπ. Γελ θαηαιάβαηλε θαιά ηα λνχκεξα, αιιά φια θαίλνληαλ θπζηνινγηθά επαιεζεχνληαο ηελ πάγηα εληχπσζε φηη ε νηθνλνκηθή ηεο ζέζε ήηαλ αξθνχλησο ηθαλνπνηεηηθή. Βξίζθνληαλ πξνο ην ηέινο ηεο ελεκέξσζεο, φηαλ ρηχπεζε ε πφξηα. Με θάπνηα δπζθνξία, αθνχ δελ είρε ηειεηψζεη ε κεηαμχ ηνπο ζπδήηεζε, ν δηθεγφξνο αλαγθάζηεθε λα ηελ αλνίμεη θαη βξέζεθε κπξνζηά ζε θάπνηνλ γλσζηφ ηνπ, αθνχ ηνλ ραηξέηηζε κε η’ φλνκά ηνπ. Ζ κεγάιε έθπιεμε ήξζε ζαλ θαπάθη γηα ηελ θνπέια. Ο μαθληθφο επηζθέπηεο ήηαλ ν ρζεζηλφο πεξηπαηεηήο ηεο 9
πξνθπκαίαο, θάηη πνπ ν δηθεγφξνο βεβαίσο δελ κπνξνχζε λα μέξεη. Έγηλαλ απφ ηνλ δηθεγφξν νη αλαγθαίεο ζπζηάζεηο. Απεπζπλφκελνο ζηνλ λεαξφ ηνπ είπε: - Απφ εδψ ε δεζπνηλίο Διέλε Καιαθάηε, ηδηνθηήηξηα ηνπ ζπηηηνχ πνπ έρεηε λνηθηάζεη! Ζ έθπιεμε ήηαλ ακθίπιεπξε. Γπξλψληαο πξνο απηήλ, ηεο ζχζηεζε ηνλ λεαξφ: - Απφ εδψ ν θχξηνο Γεκήηξεο Ησάλλνπ, λενδηνξηζκέλνο θαζεγεηήο ζην γπκλάζην ηνπ λεζηνχ καο. Αιήζεηα, πνηα αλάγθε ζαο έθεξε ζην γξαθείν κνπ θχξηε Ησάλλνπ; - πγρσξήζηε κε πνπ ήξζα απξφζθιεηνο, ρσξίο λα ηειεθσλήζσ πξνεγνπκέλσο. αο έθεξα ην λνίθη ηνπ κήλα. Μαδί έρσ θαη ηελ παξάθιεζε γηα θάπνηεο αλαγθαίεο επηδηνξζψζεηο πνπ ρξεηάδεηαη ην δηακέξηζκα. Ο δηθεγφξνο έδεημε ηελ ακεραλία ηνπ ιέγνληαο ακέζσο: - Μελ αλαθαηεχεηε ζην ζέκα ηελ δεζπνηλίδα Διέλε. Γελ αζρνιείηαη κε απηά ηα δεηήκαηα. Σπραία βξίζθεηαη ζήκεξα εδψ. Απηή, ρσξίο λα ην ζέιεη, ρσξίο ηίπνηα λα ηελ ππνρξεψλεη ζε θάηη ηέηνην, επελέβε άκεζα: - Κχξηε Κψζηα, ζηείιηε ηνλ κάζηνξα πνπ έρεηε λα δηνξζψζεη φηη ρξεηάδεηαη. Δηδνπνηήζηε κε παξαθαιψ γηα ηηο εμειίμεηο ζην ηειέθσλν. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ζαο θχξηε Ησάλλνπ. Σν ηειέθσλφ κνπ κπνξείηε λα ην πάξεηε απφ ηνλ δηθεγφξν κνπ. Γπζηπρψο βηάδνκαη, αιιά ράξεθα γηα ηε γλσξηκία. Αληίν ζαο, αληίν θχξηε Κψζηα. Υηχπεζε, ρσξίο λα ην ζέιεη, πίζσ ηελ πφξηα θιείλνληαο θαη κφλν ηφηε μεθχζεμε γηα λα πάξεη ηελ πξψηε βαζηά αλαπλνή. Γελ πίζηεπε φηη ζπκπεξηθέξζεθε κε απηφ ην ζάξξνο, φηη έδεημε ηφζε ειεπζεξηφηεηα λα επηηξέςεη ζηνλ δηθεγφξν λα δψζεη ην ηειέθσλν ηεο ζ’ έλαλ άλζξσπν πνπ είπε καδί ηνπ κφλν δπν θνπβέληεο. - Σα έραζεο ηα κπαιά ζνπ, θαθνκνίξα κνπ! Δίπε απφ κέζα ηεο. Κνίηαμε ηνλ απέλαληη δηαθεκηζηηθφ θαζξέπηε πνπ είρε ην δηπιαλφ θαηάζηεκα θαη είδε έλα θαηαθφθθηλν θαη αλάζηαην πξφζσπν λα ηελ θνηηάδεη κε απνξία. Ήηαλ ν εαπηφο ηεο. ηαλ έθηαζε ζην 10
ζπίηη γέκηζε ηελ κπαληέξα κε δεζηφ λεξφ θαη ρψζεθε κέζα, κε ηελ ειπίδα λα ραιαξψζεη ε έληαζε πνπ ηελ είρε γηα ηα θαιά δψζεη. Έπξεπε λα ην παξαδερηεί! Ο άγλσζηνο πεξηπαηεηήο ηεο παξαιίαο ηελ είρε θαη απφ θνληά εληππσζηάζεη. Σν πξφζσπφ ηνπ, ην βιέκκα ηνπ, ν ηξφπνο πνπ θνίηαδε ηνπο άιινπο, ν ήρνο ηεο θσλήο ηνπ, αληερνχζε ζηα απηηά ηεο ζπλερίδνληαο λα ηεο πξνθαιεί ηελ ίδηα αλεμήγεηε εζσηεξηθή ηαξαρή. ια πάλσ ηνπ ηελ ελδηέθεξαλ. - Πξέπεη λα ηνλ μαλαδψ! Πήγε ηελ άιιε κέξα ζηελ παξαιία, θάζηζε ψξεο κα ρσξίο απνηέιεζκα. Οη ζπλήζεηο θαζεκεξηλέο εηθφλεο, κα ην αληηθείκελν ηνπ δηθνχ ηεο ελδηαθέξνληνο δελ εκθαλίζηεθε ζηνλ νξίδνληα. Δίρε, γηα ηα δηθά ηεο κέηξα, ήδε μεπεξάζεη ηα εζθακκέλα. Γελ ζα έπαηξλε κφλε ηεο θακηά επηπιένλ πξσηνβνπιία. Σν κφλν πνπ ζα επέηξεπε ζηνλ εαπηφ ηεο ήηαλ ε αλακνλή. Ήμεξε φκσο θαη αηζζαλφηαλ ηε θσηηά πνπ μαθληθά είρε αλάςεη κέζα ηεο. Πάληα είρε έλα αδηφξαην θφβν λα αληρλεχεη θαη λα νλνκαηίδεη ηα ζπλαηζζήκαηά ηεο. Έλα κφληκν θξάηεκα, πνπ ε κάλα ηεο είρε ππνβάιιεη επεξεαζκέλε απφ ην ζπληεξεηηζκφ ηεο ηνπηθήο θαη απνκνλσκέλεο θνηλσλίαο, ήηαλ έλα απφ ηα γλσξίζκαηα ηνπ ραξαθηήξα ηεο κέρξη ηψξα. Γελ είραλ ππάξμεη κέρξη ηψξα αθνξκέο λα δψζεη κάρε γηα λα απαιιαγεί. Ζ ππφινηπε εβδνκάδα θχιηζε ρσξίο θακηά εμέιημε. Άιισζηε ήηαλ ζπλεζηζκέλε ζε έλα ξπζκφ δσήο ρσξίο ζθακπαλεβάζκαηα θαη δπλαηέο εληππψζεηο. ε ιίγν θαηξφ ζα ην μεπεξλνχζε θη απηφ, δίλνληαο ιίγν ηξάην ζηνλ εαπηφ ηεο γηα ηελ ιχζε πνπ έπξεπε λα δψζεη ζηελ πξνζσπηθή ηεο πεξίπησζε. Οη εμειίμεηο φκσο ηελ πξφιαβαλ. Έλα κεζεκέξη ρηχπεζε ην ηειέθσλν. Μφιηο ην ζήθσζε θαηάιαβε φηη ήηαλ απηφο. Σα πφδηα ηεο θφπεθαλ, αιιά πξνζπάζεζε λα ην παίμεη ςχρξαηκε: - ρη, φρη δελ ελνριείηε. - αο πήξα λα ζαο επραξηζηήζσ. Ο κάζηνξαο ήξζε ακέζσο θαη ηαθηνπνίεζε φιεο ηηο εθθξεκφηεηεο. Σν δηακέξηζκα ηψξα είλαη κηα ραξά. Δίλαη ιίγεο νη κέξεο πνπ έθηαζα ζην λεζί θαη αθφκα δε γλσξίδσ ζρεδφλ θαλέλαλ. Πέξαζαλ κεξηθά δεπηεξφιεπηα ακήραλεο ζησπήο θαη πάιη άθνπζε ηνλ πάληα ζπγθξαηεκέλν εαπηφ ηεο λα ιέεη: 11
- αο είδα κηα κέξα ζηε παξαιία λα πεξπαηάηε. Θα κπνξνχζακε λα βξεζνχκε εθεί λα πεξπαηήζνπκε παξέα, εθφζνλ βέβαηα ην ζέιαηε θη εζείο. - Με κεγάιε κνπ ραξά. Θέιεηε αχξην ην απφγεπκα; Σν πξσί δε κπνξψ δπζηπρψο, έρσ κάζεκα ζην ζρνιείν. Έηζη απηφκαηα, ηφζν εχθνια θη απιά, θιείζηεθε ην ξαληεβνχ. ηαλ θαηέβαζε ην αθνπζηηθφ ε θαξδηά ηεο ρηχπαγε ζαλ ηξειή, κα ήηαλ επηπρψο ε κφλε πνπ ηελ άθνπγε. Πξνζπάζεζε λα εξεκήζεη θαη λα ζθεθηεί ινγηθά ηα ελδερφκελα πνπ ππάξρνπλ. Σελ άιιε κέξα εηνηκάζηεθε κε ηδηαίηεξε επηκέιεηα γηα ηελ απνγεπκαηηλή ζπλάληεζε. Γηα πνηα ζέκαηα αιήζεηα κπνξνχζε λα αλνίμεη ε ίδηα ζπδήηεζε; Πξνζπάζεζε λα δεζκεπηεί, δίλνληαο ππφζρεζε ζηνλ εαπηφ ηεο, φηη δε ζα μαλνηρηεί ζε πξνζσπηθά ηεο ζέκαηα. Οχηε ρξεηάδεηαη λα θαλεί ν πεξηνξηζκέλνο θχθινο ησλ δηθψλ ηεο θίισλ ζην λεζί. Γε δεηνχζε ηε ιχπεζε θαλελφο γηα πξάγκαηα πνπ ε ίδηα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είρε επηιέμεη. Αο ζπδεηήζνπλ γεληθά θη αθεξεκέλα γηα νηηδήπνηε άιιν εθηφο απφ ηα πξνζσπηθά. Ξεθηλψληαο απφ ην ζπίηη πήξε καδί ηεο κηα ζπιινγή πνηεκάησλ ηνπ Γεσξγίνπ εθέξε πνπ ηεο είρε απφ ρξφληα δσξίζεη ν αγαπεκέλνο ηεο παηέξαο, θαη πνπ δέζεθε καδί ηεο ιαηξεχνληαο ηνλ πνηεηή θαη ηελ πνίεζε ηνπ. Οη πξνζσπηθέο ηνπ βξαβεχζεηο, νη κεινπνηήζεηο ησλ πνηεκάησλ θαη ην αγθάιηαζκά απφ ην επξχ θνηλφ, επηβεβαίσλαλ απηήλ ηελ αγάπε. Μέζα ζηελ παξαδάιε ηεο βηαζηηθήο εμέιημεο ηεο ζπλνκηιίαο ζην ηειέθσλν δελ είραλ θαζνξίζεη ηελ ψξα ηεο ζπλάληεζεο, γη’ απηφ ε ίδηα μεθίλεζε λσξίο γηα θαιφ θαη γηα θαθφ. ηαλ έθηαζε ζηε ζάιαζζα θάζηζε ζην γλσζηφ ηεο παγθάθη θαη άλνημε ην βηβιίν πνπ είρε θέξεη καδί ηεο Σν γλψξηδε εμαξρήο φηη ήηαλ κάηαην λα πξνζέμεη ην θείκελν. Σν κπαιφ ηεο πεηάξηδε ζηελ επηθείκελε ζπλάληεζε θαη ήηαλ αδχλαην λα ζπγθεληξσζεί ζηε ζειίδα πνπ είρε κπξνζηά ηεο. πλέρηδε λα θάλεη φηη δηαβάδεη ην βηβιίν, ελψ φιεο ηεο νη αηζζήζεηο ήηαλ ζε επηθπιαθή, ζπγθεληξσκέλεο ζηνπο γχξσ ζνξχβνπο θαη θάζε ηφζν έξηρλε δεξβφδεμα καηηέο κελ ηνλ πηάζεη πην έγθαηξα ην κάηη ηεο. Παξά ηελ ζπγθεληξσκέλε πξνζνρή, ηνλ αληηιήθζεθε κφλν ηε ηειεπηαία ζηηγκή πνπ θάζηζε δίπια ηεο. 12
- Με πεξηκέλεηε απφ ψξα; Με ζπγρσξείηε δελ ήμεξα ηελ ψξα ηνπ ξαληεβνχ. - ρη, κα θαη εγψ πξηλ απφ ιίγν έθηαζα. Θέιεηε λα πεξπαηήζνπκε ζηελ πξνθπκαία; - Ναη. Θα ην ραηξφκνπλ πνιχ. Άξρηζαλ λα πεξπαηάλε ακίιεηνη ζηελ αξρή, αιιά ζε ιίγν ρξφλν ε ζπδήηεζε άξρηζε θαη θαζψο πέξλαγε ε ψξα ηνπο έθαλε λα ληψζνπλ πην άλεηα, κεηά ηελ αξρηθή ακεραλία. Απηφο πξψηνο, άξρηζε λα κπαίλεη ζε πξνζσπηθά ζέκαηα. Ήηαλ ν πξψηνο δηνξηζκφο ηνπ ζε δεκφζην ζρνιείν θαη ήηαλ γεκάηνο απφ αγσλία θαη επζχλε γηα ηελ πνξεία ηνπ κέζα ζηελ ηάμε. Οη πξψηεο κέξεο, επηπρψο, είραλ πάεη θαιά. Δίρε εκπεηξία δηδαθηηθή αιιά κέρξη ηψξα ήηαλ ζε αηνκηθή βάζε, κε ηα «ηδηαίηεξα», πνπ απφ ρξφληα έθαλε γηαηί απηή ήηαλ ε θχξηα πεγή γηα λα εμαζθαιίδεη ηα αλαγθαία ρξήκαηα θάιπςεο ησλ βηνηηθψλ ηνπ αλαγθψλ. Γελλήζεθε θαη κεγάισζε ζ’ έλα ρσξηφ ηεο Δχβνηαο, είλαη ην κεγαιχηεξν παηδί αγξνηηθήο νηθνγέλεηαο. Δίρε κηα κηθξφηεξε αδειθή πνπ έκελε ζην ρσξηφ. Απηφο ζπνχδαζε ζηελ Αζήλα θηιφινγνο. Τπεξέηεζε ηε ζηξαηησηηθή ηνπ ζεηεία - δπν νιφθιεξα ρξφληα - ζε πφιεηο θαη ρσξηά ηεο Βφξεηαο Διιάδαο. Μηα κεζηή ζπλφςηζε ηεο δσήο ηνπ, ζε κηα νπδέηεξε θη απξφζσπε πεξηγξαθή. Καη εθείλε έλησζε ηελ αλάγθε λα ηνπ πεη ηα βαζηθά. Σνπ είπε γηα ηνλ παηέξα ηεο, πνπ ηφζν πνιχ αγαπνχζε θαη φηη ηνλ έραζε λσξίο, γηα ηελ αξξψζηηα ηεο κάλαο ηεο, ηνλ ηειεπηαίν θαη νδπλεξφ γηα εθείλε ρξφλν, κε ηνπο αθφξεηνπο πφλνπο θαη ηα ακέηξεηα ράπηα πνπ κάηαηα ππφζρνληαλ ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπο. Σελ ππνρξεσηηθή αθνζίσζε ζηελ άξξσζηε κάλα ηελ θξίζηκε πεξίνδν πνπ νη ζπκκαζεηέο ηεο ζηελ κεγάιε ηνπο πιεηνςεθία πξνεηνηκάδνληαλ γηα ηηο εμεηάζεηο ζηελ αλψηεξε εθπαίδεπζε. Ο ρξφλνο πνπ ρξεηάζηεθε λα αθνκνηψζεη ηνλ ρακφ ηεο θαη πσο ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ ζθέθηεηαη γηα ηα επφκελα βήκαηά ηεο. Σνλ ξψηεζε άκεζα: - Πνηα είλαη ηα ζρέδηά ζαο ηα επφκελα ρξφληα; - Οχηε ην έρσ ζθεθηεί αθφκα. Μφιηο έθζαζα ζην λεζί θαη είκαη ζαλ ην ςάξη ζηε μεξά. Δίκαη ζηελ αξρή ινηπφλ απηήο ηεο θάζεο ζηε δσή κνπ θαη δε κπνξψ γηα ηελ ψξα λα πσ θάηη ζπγθεθξηκέλν. Ο θαηξφο ζα δείμεη. 13
Σε ξψηεζε γηα ηνπο θίινπο ηεο, γηα ηνλ ηξφπν πνπ γεκίδεη ην ρξφλν ηεο. Με πνην ηξφπν δηαζθεδάδνπλ εδψ ζην λεζί νη λένη, ηδηαίηεξα ηνπο κήλεο πνπ δελ ππάξρνπλ νη θαινθαηξηλνί επηζθέπηεο. Φαληάδεηαη φηη γηα θάπνηνπο απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ λεζηνχ ν ηνπξηζκφο ζα έρεη αξρίζεη λα είλαη ε βαζηθή πεγή ηνπ εηζνδήκαηφο ηνπο. Ζ ίδηα δπζθνιεπφηαλ λα απαληήζεη, γηαηί ζα θαηλφηαλ ε απνκφλσζε θαη ε κνλαμηά ηεο. Άληε λα ηνπ εμεγήζεη φηη απηφ ήηαλ δηθή ηεο επηινγή θαη φρη αλαγθαζηηθή απνκφλσζε. Γελ ήηαλ ην θαηάιιειν πξφζσπν λα ηνλ ελεκεξψζεη γηα ηε λπρηεξηλή δσή ηνπ λεζηνχ. Γελ είρε εηθφλα θαη πιεξνθνξίεο γη’ απηήλ ηελ πιεπξά ηεο δσήο. Σελ ελδηέθεξε παξφια απηά λα βξεη δξφκνπο ζπλέρηζεο ηεο επαθήο καδί ηνπ. Γελ απάληεζε άκεζα ζηα εξσηήκαηά ηνπ Γηα λα βξεη κηα εχινγε δηέμνδν ζηε δπζθνιία απηήο ηεο ζπδήηεζεο ην γχξηζε αιινχ ξσηψληαο ηνλ γη’ άιια: - Αιήζεηα γηα πέζηε κνπ; ηαλ ζα ηειεηψζεη ε ζρνιηθή ρξνληά θαη ζα ‘ξζνπλ νη θαινθαηξηλέο δηαθνπέο ηη ζα θάλεηε; - Γελ ην έρσ ζθεθηεί αθφκα. ίγνπξα ζα πάσ λα δσ ηνπο γνλείο κνπ. Σν ίδην ζθέθηνκαη λα θάλσ άιισζηε θαη ηηο δηαθνπέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ. Οη απαληήζεηο ηνπ ήηαλ άκεζεο θαη ηφζν θπζηθέο. Υσξίο λα ην ζέιεη θαηάιαβε ην απηνλφεην. Ο θάζε άλζξσπνο έρεη ηε δηθή ηνπ δσή, ηηο δηθέο ηνπ δεζκεχζεηο θαη ηηο ζπλεπαγφκελεο ππνρξεψζεηο πνπ απηέο δεκηνπξγνχλ. Μφλν ηελ ίδηα δελ ηε δέζκεπε ηίπνηα, δελ είρε αλζξψπνπο λα ηελ πεξηκέλνπλ, δελ είρε ηαμηδέςεη ζηελ πξάμε πνπζελά, πέξα απφ δπν νιηγνήκεξα ηππηθά ηαμίδηα ζηελ Αζήλα, κηα θνξά κε ηνπο γνλείο γηα λα δεη ηνπο αξραηνινγηθνχο ηφπνπο γηα ηνπο νπνίνπο ηφζα είρε δηαβάζεη, είρε ζπνπδάζεη ζην ζρνιείν θαη αγαπνχζε πνιχ ν παηέξαο. Σν δεχηεξν ηαμίδη ήηαλ γηα ιφγνπο πγείαο ηεο κάλαο ηεο, φπνπ έπξεπε λα θάλεη θάπνηεο εηδηθέο εμεηάζεηο. Θπκφηαλ ην ζθίμηκν θαη ηελ ακεραλία πνπ έλησζε ζηνλ λέν ηφπν. Σελ αδεκνλία ηεο λα επηζηξέςεη κηα ψξα αξρχηεξα ζην λεζί. Απηή ηελ ηάζε απνκφλσζεο δελ έπξεπε λα ηελ νκνινγήζεη νχηε ζηνλ εαπηφ ηεο. κσο κε ηελ επθαηξία απηή ζπλεηδεηνπνίεζε πφζν καθξηά απφ ηε δσή βξίζθεηαη, πφζν αδπλαηεί λα ζπδεηήζεη κε θάπνηνλ ηέηνηα ζέκαηα. Απηφο ήηαλ έλα πεξαζηηθφ δηαβαηάξηθν πνπιί, πνπ ήξζε γηα ιίγν αλαγθαζηηθά λα απαγθηάζεη ζην λεζί ηεο θαη πνπ κε ηελ πξψηε επθαηξία 14
ζα ήζειε λα πεηάμεη πάιη πίζσ ζηα γλσζηά ηνπ κέξε. Ναη, φια απηά ηα θαηαιάβαηλε θαη έπξεπε λα ηα έρεη ππφςε ηεο. Μελ ηξέθεη ςεπδαηζζήζεηο. κσο παξφια απηά, κε κηα έληνλε εζσηεξηθή δηάζεζε ήζειε ηελ παξέα ηνπ, επηδεηνχζε λα αλαθαιχςεη κηα βάζε, κηα αθνξκή γηα ηε ζπλέρηζε ηεο επαθήο ηνπο πνπ ζήκεξα απηή εγθαηληαδφηαλ. Ξαθληθά απηφο ηε ξψηεζε: Πνην είλαη ην βηβιίν πνπ θξαηάο; Σνπ είπε. Δίλαη δψξν ηνπ παηέξα ηεο θαη πνιιέο θνξέο αηζζάλεηαη φκνξθα λα δηαβάδεη, φηαλ είλαη κφλε ηεο, θσλαρηά θάπνηα απφ ηα πνηήκαηα. Γελ έρεη εηδηθέο γλψζεηο πάλσ ζην ζέκα. Αιιά ηε γεκίδεη κε αλεμήγεηε ηθαλνπνίεζε λα αθνχεη ην ξπζκφ ησλ ζηίρσλ θαζψο ηνπο δηαβάδεη, ηηο ιέμεηο πνπ ηφζν αβίαζηα θπιάλε ζη’ απηηά ηεο Απηφο ρακνγέιαζε ζπγθαηαβαηηθά. Μέζα ηνπ μχπλεζε ν θαζεγεηήο θαη ζαλ λα απεπζχλεηαη ζην καζεηηθφ ηνπ αθξναηήξην άξρηζε λα ηεο παξαζέηεη ηηο αθαδεκατθέο ηνπ απφςεηο γηα ηνλ εθέξε θαη γεληθφηεξα γηα ηελ πνίεζε. Σνλ άθνπγε κε ελδηαθέξνλ. Ήηαλ γλψζηεο ηνπ ζέκαηνο, είρε πιεξνθνξίεο πνπ απηή δελ ήμεξε, αιιά θη ε θσλή ηνπ είρε κηα ρξνηά πνπ ηελ αλαζηάησλε. Ζ ψξα πέξαζε ρσξίο λα ην θαηαιάβνπλ. Δδψ θαη ψξα είραλ ζηακαηήζεη λα πεξπαηάλε θαη θάζνληαλ ζηα βξάρηα ηεο αθηήο, αηελίδνληαο ην ήξεκν ηνπίν ηνπ αλνηρηνχ πειάγνπο. Σφηε μαθληθά ζηακάηεζε, ζπλεηδεηνπνηψληαο πσο ν ρξφλνο είρε πεξάζεη θαη ηεο είπε κε έλα ίρλνο ηχςεο: - Θα ζε θνχξαζα κε ηελ πνιπινγία κνπ. Θέιεηο λα πάκε θάπνπ λα πηνχκε θαη λα ηζηκπήζνπκε θάηη; - ρη, κνπ ήηαλ επράξηζηε ε παξέα θαη ε ζπδήηεζε πνπ θάλακε. Σ’ άιια αο ηα αθήζνπκε γηα ηελ επφκελε θνξά. Γίρσο λα ην θαηαιάβεη είρε αβίαζηα αλνίμεη ηελ πφξηα ηεο επαλάιεςεο θαη είδε κε επραξίζηεζε φηη ην κήλπκα ειήθζε θη απ’ ηνλ ζπλνκηιεηή ηεο: - Να ζε ζπλνδεχζσ ηφηε κέρξη ην ζπίηη ζνπ. Ο εληθφο είρε ήξζε απζφξκεηα απφ κφλνο ηνπ. Αζπλήζηζηε ζηηο παξέεο, ηεο θάλεθε ιίγν βηαζηηθφ αιιά, αο ην δηάνιν, δελ είρε πνηέ δψζεη αθνξκέο, νχηε ρξψζηαγε ηίπνηα ζε θαλέλαλ. - Δληάμεη! απάληεζε ακέζσο. 15
Έηζη ζα κάζαηλε θαη ην ζπίηη ηεο, αλ αξγφηεξα ζα ήζειε λα έξζεη κφλνο ηνπ. Θα ήμεξε ην δξφκν. Σε ζπλφδεπζε κέρξη εθεί θαη ιίγν πξηλ πνπλ ηελ θαιελχρηα, ηεο έθαλε ηελ θξίζηκε εξψηεζε: - ε πεξηκέλεη ζηε δσή ζνπ θαλέλαο; - ρη, ζνπ είπα φηη νη δηθνί κνπ πέζαλαλ. - Δλλνψ, αλ ππάξρεη θάπνηνο, γηα ηνλ νπνίν λνηάδεζαη. - ρη! Δζέλα ζε πεξηκέλεη θαλέλαο; Σν πέηαμε: - Οη γνλείο κνπ! - Δλλνψ θάηη άιιν. - ρη. - Καιελχρηα ηφηε. Δίκαη ραξνχκελε κε ηε ζεκεξηλή καο ζπδήηεζε θαη ζα ήζεια λα επαλαιάβνπκε ηηο ζπλαληήζεηο καο. πνηε έρεηο ρξφλν θαη φξεμε πάξε κε ηειέθσλν. - Γξάςε θη εζχ ην δηθφ κνπ. Καη κε δηζηάζεηο φπνηε ζέιεηο λα κνπ ηειεθσλείο. Γψζαλε ηα ρέξηα ζε κηα αξθεηά ζεξκή ρεηξαςία θαη ρσξίζαλε. Απηή άλνημε ηελ πφξηα θη άξρηζε λα αλεβαίλεη ηα ζθαιηά. Ζ ζεκεξηλή λχρηα ζα ήηαλ καθξηά θαη αλήζπρε. Δίρε πνιιά λα ζθεθηεί θαη πξψηα απφ φια ηε κεηέσξε ζέζε ηεο. Γελ είρε έλα επάγγεικα, δελ είρε θνηλσληθφ θχθιν αλζξψπσλ γχξσ ηεο, δελ είρε θνληηλνχο θίινπο λα κπνξέζεη λα εμνκνινγεζεί ηηο αγσλίεο ηεο, ηηο αλνκνιφγεηεο επηζπκίεο ηεο, λα κνηξαζηεί ηέινο πάλησλ κε θάπνηνλ ην πξφβιεκά ηεο. Άλνηγε γη’ απηήλ κηα λέα πξννπηηθή θαη δε ζα ήηαλ άζρεκν λα έρεη έλαλ δηθφ ηεο άλζξσπν λα κνηξαζηεί ηελ αγσλία ηεο. Δπηπρψο δελ είρε ην θπλεγεηφ ηνπ βηνπνξηζκνχ. Αο είλαη θαιά ν παηεξνχιεο ηεο. ηνλ νηθνλνκηθφ ηνκέα ηελ είρε θαιά θξνληίζεη. κσο ε αλάγθε λα πάξεη ηηο απνθάζεηο ηεο ήηαλ πηα ψξηκε θαη πηεζηηθή, φζν πνηέ άιινηε. Γελ ππήξραλ ρξνληθά πεξηζψξηα εθεζπραζκνχ.
16
2. Το ειδύλλιο Ζ άιιε κέξα δελ ήηαλ ίδηα κε φιεο ηηο πξνεγνχκελεο, αθνχ ηψξα είραλ αλαδπζεί απφ κέζα ηεο θξπκκέλα θαη θαηαπηεζκέλα πξνβιήκαηα πνπ δεηνχζαλ άκεζε ιχζε. Υξεηάζηεθε λα πεξάζνπλ πέληε κέξεο κέρξη λα θηάζεη ην ηειέθσλν ηνπ. Ζ Διέλε ην έπαημε αδηάθνξε, ελψ απφ κέζα ηεο έθαηγε ε θσηηά. Θα έθαλε πξφηαζε γηα λέα ζπλάληεζε; ηελ αξρή θαηαλαιψζεθαλ ζε θνηλνηππίεο γηα ην ζρνιείν, ηνλ θαηξφ ησλ ηειεπηαίσλ εκεξψλ, ηηο εμειίμεηο ζε θάπνηα επίθαηξα ζέκαηα θαη ζην ηέινο, επηηέινπο, ην έβγαιε απφ κέζα ηνπ: - Θα ζε δσ; νπ ρξσζηάσ έλα γεχκα έμσ! Αζηξαπηαία πέξαζε απφ ην κπαιφ ηεο ε ζθέςε: - Καιχηεξα λα ζπλαληεζνχκε ζην ζπίηη κνπ! Πνχ λα ηξέρνπκε έμσ. Δδψ ζα έρνπκε ηελ εζπρία λα ζπδεηήζνπκε ρσξίο εμσηεξηθέο ελνριήζεηο. - Μα, λα κε ζε βάδσ ζε θφπν θαη εηνηκαζίεο! - Έλα θαγεηφ ζα θηηάμσ, κελ πεξηκέλεηο ηίπνηα ηδηαίηεξν. Σελ Σεηάξηε ην βξάδπ ζε βνιεχεη; - Δληάμεη, ζα έξζσ. Απηφ ήηαλ. Σα θαηάθεξε! Σψξα έπξεπε λ’ απνθαζίζεη ηη ζέιεη απφ απηή ηε ζπλάληεζε. Καη βεβαίσο λα πξνεηνηκαζηεί γηα ηα θαγεηά πνπ έπξεπε λα καγεηξέςεη. Γε κπνξνχζε λα απνθαζίζεη γηα ηίπνηα άιιν. Θα άθελε ηελ πξσηνβνπιία ζ’ απηφλ. Γε κπνξνχζε λα μέξεη φκσο φηη θη εθείλνο ηελ ίδηα απφθαζε είρε πάξεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. Δπηπρψο κε ηελ κάλα ηεο, φηαλ ήηαλ ζηα θαιά ηεο, είρε εμνηθεησζεί κε ηα κπζηηθά ηεο θνπδίλαο θαη κάιηζηα ηεο είρε πεη φηη έρεη ηαιέλην ζηελ ηέρλε απηή. Ίζσο απηφ λα ήηαλ έλα κεηξηθφ θνκπιηκάλ αιιά είρε πξαγκαηηθά ηελ άλεζε ηεο θνπδίλαο. Σελ Σεηάξηε ην βξάδπ φια ήηαλ έηνηκα. Δίρε ηε θπζηνινγηθή αγσλία, αιιά ςχρξαηκα ζθεθηφηαλ φηη απηή ην πξφηεηλε θαη έπξεπε λα αλαιάβεη ηηο επζχλεο ηεο. Ήηαλ πηα κηα ψξηκε βηνινγηθά θνπέια, αλεμάξηεηε απφ δεζκεχζεηο, νηθνλνκηθέο εμαξηήζεηο, θνηλσληθέο θαη ζξεζθεπηηθέο αλαζηνιέο. Φπρνινγηθά έηνηκε γηα λέεο εκπεηξίεο, αλνηρηή ζην ελδερφκελν 17
λα αγαπήζεη θαη λα αγαπεζεί. Βέβαηα φια θαίλνληαη κε ην κπαιφ ηφζν εχθνια, κα φηαλ ζα εξρφηαλ ε ζηηγκή ηεο πξαγκάησζεο δελ ήμεξε ηα θφηζηα ηεο. Βιέπεηο άιιν ηα ιφγηα θαη άιιν ε πξάμε. Υηχπεζε δηαθξηηηθά ην θνπδνχλη ιεο θαη ν ήρνο ηνπ ζα ηελ ελνρινχζε. Σνπ άλνημε ακέζσο θαη λα ‘ηνο θνπζηνπκαξηζκέλνο, μπξηζκέλνο κε έλα κπνπθέην ινπινχδηα ζηα ρέξηα ηνπ: - Γελ ήμεξα ηη λα ζνπ θέξσ. Σα κάδεςα κφλνο κνπ απφ δηπιαλέο απιέο. Απηή έιησζε απφ επραξίζηεζε θαη ηνλ θίιεζε ζηαπξσηά κε ηνλ ηππηθφ ηξφπν πνπ ραηξεηηνχληαη δπν άλζξσπνη πνπ κφιηο ζπλαληψληαη. Κνίηαμε κε πεξηέξγεηα γχξσ ηνπ θαη κεηά απφ ιίγν ηεο είπε: - Μνπ αξέζεη ην ζπίηη ζνπ! Ήηαλ ν ηδαληθφο επηζθέπηεο, ηφζν πνπ ήηαλ έηνηκε λα ηνπ δψζεη ηα πάληα, ελψ αθφκα δελ είρε δψζεη ηίπνηα ζε θαλέλαλ. - Αο κελ ην θαηαιάβεη απηφ, Υξηζηέ κνπ! Αο κελ θαηαιάβεη πφζν άζρεηε θαη αδνθίκαζηε είλαη. Μπνξεί ηφηε λα πηζηέςεη φηη είκαη αλίθαλε λα εκπλεχζσ ζε άλζξσπν ην νπνηνδήπνηε αίζζεκα, ςηζχξηζε απφ κέζα ηεο Σελ ηξηγπξλνχζαλ αληηθαηηθά αηζζήκαηα θαη ηεο δεκηνπξγνχζαλ πξσηνθαλή ακεραλία. Πξνζπάζεζε λα ην μεπεξάζεη ιέγνληάο ηνπ: - Να βάισ ιίγε κνπζηθή; Πήγε ζην πηθάπ. Ο δίζθνο πνπ πξσηφπηαζε ζηα ρέξηα ηεο ήηαλ κηα ζπιινγή απφ ειαθξά ηξαγνχδηα ηεο επνρήο ηνπ παηέξα ηεο. Σα ηξπθεξά ηξαγνχδηα γέκηζαλ ην ρψξν θαη έδσζαλ ηελ αθνξκή λα μεπεξαζηεί ε πξψηε ακεραλία πνπ είραλ θαη δπν ηνπο. Άλνημαλ κηα αθίλδπλε ζπδήηεζε γηα ηελ κνπζηθή. Πέξαζε ε πξψηε θξίζηκε ψξα θαη ε Διέλε ηνπ πξφηεηλε λα θάηζνπλ ζην ηξαπέδη. Καη νη δπν θαηλφηαλ λα κελ έρνπλ ηελ φξεμε πνπ ζα έπξεπε, αιιά γηα ιφγνπο θηινηηκίαο άξρηζαλ ην θαγεηφ. Δηπψζεθαλ ηα απαξαίηεηα θνκπιηκέληα γηα ηελ καγείξηζζα θαη ην θξαζί πνπ ζπλφδεπε ην θαγεηφ. πσο ζπλεζίδεηαη ην θαγεηφ έθηαλε γηα δέθα ηνπιάρηζηνλ άηνκα θαη ε ζπδήηεζε θχιηζε γχξσ απφ ηνλ ηξφπν καγεηξέκαηνο, ηα πιηθά πνπ πεξηέρνπλ θαη φια ηα ζρεηηθά. Σν γεκάην ζηνκάρη, ην θξαζί πνπ θαη νη δπν ήπηαλ δεκηνχξγεζαλ επράξηζηε δηάζεζε θαη φξεμε γηα εμνκνινγήζεηο. Απηφο άξρηζε πξψηνο. Μίιεζε γηα κηα πιεγή πνπ έζεξλε απφ κηα αλεθπιήξσηε αγάπε ζηα 18
θνηηεηηθά ηνπ ρξφληα. Σν κφλν πνπ εηζέπξαμε ήηαλ ε πξνδνζία θαη ην ηειηθφ θηχζηκν ηεο γπλαίθαο πνπ απηφο ήζειε θαη πξνζπάζεζε λα θαηαθηήζεη: «Καιά πηζηεχεηο φηη ζα δήζσ ηε δσή κνπ κ’ έλαλ θαζεγεηάθν ζαλ θαη ζέλα; Γεκήηξε κνπ, είζαη θαιφ παηδί αιιά κελ είζαη αθειήο. Γελ είζαη αξθεηφο γηα ηηο απαηηήζεηο πνπ έρσ εγψ απφ ηε δσή. Μελ ηξέθεηο ειπίδεο. Έρσ ζρέδηα γηα άιιε δσή». Απηφ παξέκελε πιεγή κέζα ηνπ. Μίιεζε γηα εθήκεξεο ζρέζεηο πνπ φκσο δελ ηνλ θάιππηαλ γηαηί δελ ζπλνδεχνληαλ απφ ην ζπλαηζζεκαηηθφ θνξηίν πνπ απηφο ην ζεσξεί απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ζε κηα ζρέζε. Δίπε ηφζα πνιιά θαη ήηαλ απηνλφεην φηη ηψξα έξρεηαη ε ζεηξά ηεο. Βξέζεθε ζε κεγάιν δίιεκκα. Απηή είρε λα ηνπ πξνζθέξεη έλα άδεην θαιάζη. Να ηνπ πεη ηελ αιήζεηα ή λα ζθαξθηζηεί ςεχηηθεο θαη θαληαζηηθέο ηζηνξίεο; Θα ηελ ζεσξήζεη μελέξσηε θαη άζρεηε αλ ηνπ πεη ηελ αιήζεηα; Μήπσο είρε θαλέλα ειάηησκα θαη δελ ηελ πιεζίαδε άλζξσπνο; Πψο λα πεη φηη αθφκα αληξηθά ρείιηα δελ ηελ είραλ κέρξη ηψξα θηιήζεη; ζν θη αλ απηφ θαηλφηαλ απίζαλν ήηαλ ε αιήζεηα. Σν ςέκα ζα ηελ θπλεγνχζε ζπλέρεηα. Πήξε ηελ απφθαζή ηεο θαη ηνπ είπε ηα θαζέθαζηα. Καζαξά θαη μάζηεξα. Υσξίο θηνξηηνχξεο θαη παξαγεκίζκαηα Γελ κπφξεζε λα θαηαιάβεη ηελ επίδξαζε πνπ είραλ ηα ιφγηα ηεο ζ’ απηφλ. Τπήξμε κηα κηθξή ακήραλε ζησπή. Απηφο, πην απνθαζηζηηθφο, μαθληθά ηελ αγθάιηαζε απαιά θαη ρσξίο λα ζπλαληήζεη θακηά αληίζηαζε θφιιεζε ηα ρείιηα ηνπ ζηα δηθά ηεο. - Σηκή κνπ, λα είκαη ν πξψηνο! Αιιά επίηξεςέ κνπ λα ζνπ πσ πσο αξθεηά θαζπζηέξεζεο. Δθείλε αθφκα αλαινγηδφηαλ ηηο εληππψζεηο ηεο. Σν πξψην ηεο θηιί δελ ήηαλ θάηη ην ζπληαξαθηηθφ, αιιά ν απζφξκεηνο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν έγηλε, ε ηξπθεξφηεηα πνπ ην ζπλφδεπζε, ην γιπθφ ρακφγειφ ηνπ πνπ αθνινχζεζε, ηελ έθαλαλ λα ληψζεη θαηλνχξηα ηαξαρή. Γη απηήλ ήηαλ κηα ηζηνξηθή ζηηγκή θαη ζα ηεο έκελε ζίγνπξα γηα πάληα ζην κπαιφ. Σελ θνίηαδε κε ελδηαθέξνλ θαη θάπνηα ακεραλία γηα λα αληρλεχζεη ηηο εληππψζεηο ηεο. 19
- Μ’ άξεζε, αλ ζέιεηο λα ξσηήζεηο, αιιά είλαη ήδε αξθεηέο νη ζεκεξηλέο εληππψζεηο γηα κέλα. Αο έξζνπκε ηψξα ζε άιια ζέκαηα. Ίζσο απηφ ην μεθαζάξηζκα λα μειάθξσζε ηελ αηκφζθαηξα θαη γηα ηνπο δπν. ηε ζπλέρεηα ήηαλ πην άλεηνη, ρφξεςαλ, ηξαγνχδεζαλ θαη γηα ηελ Διέλε φια ήηαλ πξσηφθαληα θαη ζα πεξλνχζαλ πνιιέο κέξεο λα θαηαθάηζνπλ κέζα ηεο. ηαλ ηελ ραηξέηεζε ζηελ πφξηα ηε θίιεζε κηα αθφκε θνξά θαη ε εληχπσζε ήηαλ πάιη ζεηηθή. ηαλ έκεηλε κφλε έθαλε έλαλ πξψην απνινγηζκφ θαη θαηέιεμε ζην πξνθαλέο ζπκπέξαζκα φηη απφ ηελ πιεπξά ηεο δελ ππήξρε δξφκνο επηζηξνθήο. Σψξα πνπ άλνημε ηελ πφξηα ήηαλ γη’ απηή κνλφδξνκνο. Μφλν πνπ κηα ζρέζε έρεη δπν παίθηεο θαη ην κφλν πνπ κπνξείο λα ειέγμεηο κε ζηγνπξηά είλαη ε δηθή ζνπ πιεπξά. Σελ άιιε κέξα ζθεθηφηαλ φηη ην ρζεζηλνβξαδηλφ δελ ζα πέξαζε απαξαηήξεην απφ ηελ απέλαληη θνπζειηάξα πνπ δελ άθελε ηίπνηα αζρνιίαζην θαη πνπ ρσξίο θακηά εκθαλή αηηία ηελ αληηπαζνχζε. Μάιινλ απφ ην γεγνλφο πσο αξλήζεθε ηελ ελεκέξσζε πνπ ήζειε λα ηεο θάλεη γηα άιιεο γεηηφληζζεο, φηαλ απξφζθιεηε βξέζεθε ζηε πφξηα ηεο. Πνπ έδεημε κε θαζαξφ θαη νξηζηηθφ ηξφπν φηη ηελ άθελαλ αδηάθνξε νη ζπκπεξηθνξέο ησλ άιισλ. Γηα ηελ θπξά Μαληψ απηφ ήηαλ χβξηο θαη κηα αθφκα απφδεημε γηα απηά πνπ ζθνξπνχζε αξηζηεξά θαη δεμηά, φηη ήηαλ παξάμελε, αθαηάδεθηε, ςεινκχηα, θαθνκαζεκέλε αθνχ δε ζεσξνχζε ηα αγφξηα ηνπ λεζηνχ ηνπ επηπέδνπ ηεο. Κπξίσο βέβαηα ηνλ αλεπξφθνπν θαη θαθνκνχηζνπλν γην ηεο. Απφ ην πξσί ζα είρε βγεη ζηε γχξα λα ελεκεξψζεη ην δηςαζκέλν γηα θνπηζνκπνιηφ ζηελφ θχθιν ηνπ λεζηνχ γηα ηηο πνκπέο ηεο: - Αθνχο εθεί, κφλν θαη αλχπαληξν θνξίηζη! Να κπάζεη κέζα ζην ζπίηη ηεο ηνλ θαθνκνίξε θαη αλππνςίαζην θχξην θαζεγεηή! θέθηεζαη, θαιή κνπ, ηη φξγηα ζα έγηλαλ εθεί κέζα; Αιιά ηί πεξηκέλεηο απφ παηδί πνπ δελ έρεη ηνλ έιεγρν ησλ γνλέσλ ηεο! ια απηά ηα ήμεξε ή ηα θαληαδφηαλ ε Διέλε, αιιά κε ραξά θη αλαθνχθηζε ζπλεηδεηνπνίεζε φηη δελ ηελ ελδηέθεξε θαζφινπ ηη ζα πνπλ απηνί νη άλζξσπνη. - Αο ηνπο λα ιέλε. Γε κε λνηάδεη! Γε ηνπο ρξσζηάσ θαη δελ ηνπο δεηψ ηίπνηα. 20
Δθείλν φκσο πνπ ηελ έλνηαδε θαη ηελ έθαηγε ήηαλ λα μέξεη ηηο ζθέςεηο πνπ πεξλνχζαλ απφ ην κπαιφ ηνπ Γεκήηξε. Πνηά εληχπσζε ηνπ άθεζε; Μηα αλεζπρία ηελ πεξηηξηγχξηδε. Μήπσο ηνπ έδσζε ηελ εληχπσζε ηεο εχθνιεο, ηεο δηαζέζηκεο γηα ηα πάληα; Μήπσο έπξεπε ιίγν λα θξαηεζεί; Μεηά φκσο εξρφηαλ ε άιιε πιεπξά: - Αο ην δηάνιν πηα! Μηα δσή θξαηηέκαη, κηα δσή αλαζηνιέο, απνξξίςεηο θαη δηζηαγκνί. Γελ έρσ θαη εγψ κεξηηθφ ζηε ραξά; Ο Γεκήηξεο κνπ αξέζεη. Πάεη ηέιεησζε! Δθφζνλ απηφο ζέιεη, ζα αθεζψ θαη φηη ζέιεη αο γίλεη. Σψξα ζα είλαη ζην κάζεκα θαη δε ζα ζθέθηεηαη ηίπνηα άιιν. Σν απφγεπκα ζα ηνπ ηειεθσλήζσ! Γελ πξφιαβε. Σν κεζεκέξη ρηχπεζε ην ηειέθσλν θαη ε θσλή ηνπ Γεκήηξε ήρεζε ζην ηχκπαλφ ηεο: - Γεηα ζνπ Διέλε. ε πήξα λα ζ’ επραξηζηήζσ γηα ηελ φκνξθε ρζεζηλή βξαδηά. Να μέξεηο φηη γηα κέλα ήηαλ πνιχ φκνξθα! - Γεκήηξε θαη γηα κέλα ήηαλ πνιχ φκνξθα! Κακηά αλαζηνιή. Καλέλαο δηζηαγκφο. Σφηε θαηάιαβε πσο ρσξίο θακηά ζθέςε ή δηζηαγκφ κηινχζαλ κεηαμχ ηνπο ζα λα γλσξίδνληαλ απφ ρξφληα. Ο πιεζπληηθφο επγελείαο απνζχξζεθε απφ ην ιεμηιφγηφ ηνπο ρσξίο λα ην θαηαιάβνπλ. - ε παίξλσ απφ ην ζρνιείν θαη δελ έρσ ηελ άλεζε ρξφλνπ λα κηιήζνπκε. Θα ηα πνχκε πάιη. Μηα επθνξία πέξαζε κέζα απφ ην είλαη ηεο. Ήηαλ θαζαξφο θαη άκεζνο. Καη είπε φηη ζα ηελ μαλαπάξεη. Ίζσο ηνλ πξνιάβεη απηή, έρεη πηα ην ηειέθσλφ ηνπ.
21
3. Ο έρωτας Σν άββαην ν θαηξφο ήηαλ γιπθφο, παξά ην γεγνλφο φηη ήηαλ πηα αξρέο Γεθέκβξε. Δθείλε ην ζθέθηεθε θαη ηνπ ην πξφηεηλε ζην ηειέθσλν: Θέιεηο αχξην λα πάκε κηα εθδξνκνχια ςειά ζηνλ Πξνθήηε Ζιία; Σε ξψηεζε γηα ιεπηνκέξεηεο θαη ηνπ είπε. Μέρξη έλα ζεκείν ζα πάλε κε ην ιεσθνξείν πνπ πάεη ζηα κέζα ρσξηά ηνπ λεζηνχ θαη ζηε ζπλέρεηα ζα πάλε κε ηα πφδηα. Βέβαηα απηφλ ηνλ θαηξφ ε εθθιεζία δε ιεηηνπξγεί, αιιά μέξεη ηνλ ηξφπν λα κπνχλε γηα λα ηε δεη θη απηφο πνπ δελ ηελ μέξεη. Μελ θξνληίζεη γηα θαγεηφ, ζα πάξεη απηή θάηη καδί ηεο, ηα αλαγθαία δειαδή. Ο Γεκήηξεο ζπκθψλεζε θαη ην ξαληεβνχ θιείζηεθε ακέζσο. -
Μφιηο θαηέβεθαλ απφ ην ιεσθνξείν ζην νπνίν νη ζπλεπηβάηεο ήηαλ φινη άγλσζηνη ληφπηνη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ ζπλελλνήζεθαλ κε ηνλ νδεγφ πνηά πεξίπνπ ψξα πεξλάεη ην βξαδηλφ δξνκνιφγην απφ ηε ζηάζε θαη μεθίλεζαλ λ’ αλεβαίλνπλ ηελ αλεθφξα γηα ηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ. Καη νη δπν ήηαλ γεκάηνη ραξά θαη πξνζδνθίεο γηα ηηο φκνξθεο θαη κνλαρηθέο ψξεο πνπ ζα πεξλνχζαλ καδί φιε ηελ ππφινηπε κέξα. Σν πεξπάηεκα ζηελ αλεθφξα δελ ηνπο θνχξαζε θαζφινπ. Άιισζηε θαη νη δπν ήηαλ λένη θαη πγηείο κε ην κέιινλ νιφθιεξν κπξνζηά ηνπο. ην πξναχιην ηεο εθθιεζίαο ζε κηα εγθνπή ηνπ εμσηεξηθνχ ηνίρνπ βξήθε απηφ πνπ ήμεξε φηη ππάξρεη. Σν θιεηδί ηεο πφξηαο γηα λα κπνπλ ζηελ εθθιεζία. Ο Γεκήηξεο εληππσζηαζκέλνο ηεο είπε: - Πνιιά μέξεηο γηα ην ρψξν. Δίζαη παηδί ηεο εθθιεζίαο; - ρη κε ηνλ ηξφπν πνπ ππνλνείο. έβνκαη ηελ παξάδνζε ηνπ ιανχ καο θαη ην ζεβαζκφ ηνπ γηα ηελ ζξεζθεία, αιιά πξνζσπηθά δελ αθνινπζψ ην ηππηθφ ηνπ ζξεζθεπφκελνπ αλζξψπνπ. ηελ εθθιεζία απηή ν παηέξαο κνπ έθαλε φιε ηε δαπάλε ηεο αλαθαίληζήο ηεο θαη ν δεζπφηεο, καο ζπγθαηαιέγεη ζηνπο θηήηνξεο ηεο. Έηζη ηνλ άθνπζα λα ιέεη. Έρσ «θιεξνλνκήζεη» απηφ ην δηθαίσκα. Γη’ απηφ ην ιφγν μέξσ ηε ζέζε ηνπ θιεηδηνχ θαη δηθαηνχκαη λα αλνίγσ ηελ εθθιεζία φηαλ βξίζθνκαη εδψ. 22
- Έηζη εμεγείηαη ε άλεζε ζνπ. Μπήθαλ κέζα κε ην ζεβαζκφ πνπ επηβάιιεη ζε θάζε άλζξσπν ε αηκφζθαηξα κηαο έξεκεο εθθιεζίαο, άλαςαλ απφ έλα θεξί θαη έθαλαλ ην ζηαπξφ ηνπο. Ζ Διέλε επηπιένλ θίιεζε κε ηε ζεηξά ηηο βαζηθέο εηθφλεο ηνπ ηέκπινπ. Απηφ ήηαλ φιν. Βγήθαλ έμσ θαη θάζηζαλ ζην πέηξηλν πεδνχιη ηεο απιήο. Να θαηαθάηζνπλ νη εληππψζεηο απφ ην εζσηεξηθφ ηεο εθθιεζίαο. Άθεζαλ ηα βιέκκαηά ηνπο λα πιαλεζνχλ γχξσ ρσξίο θαζφινπ ιφγηα, κφλν κηθξέο θξπθέο καηηέο ν έλαο ζηνλ άιιν. Ακέζσο κεηά, βξέζεθαλ λα ζαπκάδνπλ ην ππέξνρν ηνπίν πνπ απισλφηαλ απφ θάησ ηνπο κέρξη ηε ζάιαζζα θαη ε Διέλε ηφηε, γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηεο, έλησζε ην ηζίκπεκα ζην ζηήζνο απφ έλα λέν πξσηνεκθαληδφκελν αίζζεκα. Απηφο εδψ γχξσ ήηαλ ν ηφπνο ηεο. Γελ ην είρε πνηέ πξνεγνπκέλσο αηζζαλζεί θαη απηφ ηελ ζπγθηλνχζε. Μήπσο, αλαξσηήζεθε, γηα λα ληψζεηο θάηη ηέηνην απαηηείηαη εηδηθή ςπρνινγηθή θαηάζηαζε; Ίζσο λα είλαη έηζη. Μεηά ηνλ νδήγεζε ιίγν πην πέξα ζ’ έλα πιάησκα θαη θάζηζαλ θάησ απφ έλα δέληξν. Ζ Διέλε πήξε φιεο ηηο πξσηνβνπιίεο, θαζάξηζε ηνλ ρψξν θαη άπισζε κηα ιεπηή θνπβέξηα πνπ είρε θέξεη καδί ηεο. Πάλσ ηεο αθνχκπεζε ηελ βαξηά ηζάληα πνπ είρε πάξεη θαη απφ ην ιεσθνξείν έσο εδψ ηελ θνπβάιεζε ν Γεκήηξεο. Δίρε θηάζεη ην κεζεκέξη θαη ήηαλ ε ψξα λα ηζηκπήζνπλ. Φάγαλε ζησπειά θαη κεηαμχ ηνπο θπξηάξρεζε κηα ακεραλία μέξνληαο θαη νη δπν φηη πιεζηάδεη ε θξίζηκε ζηηγκή. Ήηαλ ψξηκε γηα ην γεγνλφο, ην είρε απφ κέξεο αθνκνηψζεη, απιψο είρε ηνλ θφβν ηνπ άγλσζηνπ θαη ηελ αγσλία γηα ηε ζηηγκή ηεο πξαγκάησζεο. Απηφο δηαθαηερφηαλ απφ ηελ ακθηβνιία ηεο πξσηνβνπιίαο. Κάλεη θαιά ή βηάδεηαη; Δίλαη έηνηκνο λα αλαιάβεη ηελ ζπλαηζζεκαηηθή δέζκεπζε πνπ απηφ ζπλεπάγεηαη; κσο θαη νη δπν έθαλαλ ην ίδην ιάζνο. Δθεί πνπ εηζέξρεηαη ν παξάγνληαο ηεο γελεηήζηαο νξκήο θαη ηα αλζξψπηλα έλζηηθηα, δελ δνπιεχεη κφλν ε ινγηθή ή θαιχηεξα απηή παίδεη ηνλ κηθξφηεξν ξφιν. Σα πξάγκαηα αθνινχζεζαλ ηελ αλαπφθεπθηε πνξεία ηνπο. Απηή έλησζε ζπλερψο φκνξθα, θάπνηα ζηηγκή θάηη πεξηζζφηεξν, έλαο κηθξφο γιπθφο πφλνο, αιιά φρη ηίπνηα ην ζπγθινληζηηθφ. Δπηηέινπο ήηαλ 23
πηα νινθιεξσκέλε γπλαίθα, ίζσο ηελ άιιε θνξά λα ληψζεη φ,ηη πεξηγξάθνπλ ηα ξνκαληηθά βηβιία πνπ είρε ζην παξειζφλ δηαβάζεη. κσο ήηαλ γεκάηε, κάιηζηα θάπνηα ζηηγκή ηεο μέθπγε απφ ην ζηφκα ην πξψην θαη απζφξκεην «ζ’ αγαπψ» πνπ ηνπ είπε θνηηάδνληαο ηνλ ζηα κάηηα. Απηφο δελ είρε πίζσ ηνπ θακηά κεγάιε εκπεηξία θαη ηθαλφηεηα ζηνλ εξσηηθφ ηνκέα θαη απηφ ηνλ θξαηνχζε ζε ζπλερή αγσλία αλ κπνξέζεη λα ηεο δψζεη ηελ επραξίζηεζε πνπ ε θνπέια ζα πεξίκελε. κσο ζηελ αγθαιηά ηνπ είρε έλα παξζέλν θη φκνξθν θνξκί πνπ ηνπ δηλφηαλ κε φιε ηελ εκπηζηνζχλε, έλα λέν θνξίηζη πνπ ηνλ είρε δηαιέμεη λα είλαη ν πξψηνο. Έιησζε απφ επραξίζηεζε θαη πεξεθάληα, φηαλ ηελ άθνπζε λα ιέεη εθείλν ην γιπθφ «ζ’ αγαπψ». Πξνζπάζεζε λα δεη ην ηειηθφ απνηέιεζκα θαη είδε ην ρακφγειν ηεο. Γη’ απηφλ ήηαλ έλα βάιζακν. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ν θαζέλαο ζέιεη ηφζν πνιχ λα ηθαλνπνηήζεη ηνλ άιιν θαη πνιιέο θνξέο απηή ε ακθίπιεπξε αγσλία γίλεηαη βξφρνο θαη ηειηθά παξάγνληαο αλαζηνιήο ηεο επραξίζηεζεο. Αλάκεζά ηνπο έπεζε κηα ακήραλε ζησπή. Ο έλαο θνβφηαλ λα ξσηήζεη ηνλ άιινλ γηα ηηο εληππψζεηο ηνπ. Αθνχκπεζαλ ηηο πιάηεο ζην δέληξν θαη κε πιεγκέλα ηα ρέξηα θνίηαδαλ ζησπεινί ηελ ήξεκε, απφ ηφζν καθξηά ζάιαζζα. Μπνξεί λα πέξαζε αξθεηή ψξα ρσξίο λα πνχλε κηα έζησ θαη κηα θνπβέληα. Ζ πξσηφπεηξε γπλαίθα πήξε πάιη ηελ πξσηνβνπιία θαη κίιεζε πξψηε: - Δίκαη ηφζν επηπρηζκέλε, Γεκήηξε κνπ. ,ηη έγηλε, έγηλε κε ηε ζέιεζή κνπ θαη ζ’ επραξηζηψ γη απηφ. Έλα θχκα αλαθνχθηζεο ηνλ θαηέιαβε πνπ εθθξάζηεθε κ’ έλα δπλαηφ μεθχζεκα: - Να μέξεηο φηη θαη εγψ ην θραξηζηήζεθα. Έζθπςε θαη ηελ θίιεζε απαιά ζηα ρείιε. Δθείλε ηε ζηηγκή αηζζάλζεθε λα πλίγεηαη απφ ην θχκα ηξπθεξφηεηαο θαη αγάπεο πνπ έλησζε γη’ απηφλ Σνλ αγθάιηαζε ηφζν ζθηρηά θαη παξαηεηακέλα, πνπ ηνπ έθνςε ζρεδφλ ηελ αλαπλνή. Ο ήιηνο ήηαλ θνληά ζηε δχζε ηνπ θαη άξα πιεζίαδε ε ψξα λα θαηεθνξίζνπλ πξνο ην δξφκν ε ιίγε ψξα ζα πέξλαγε ην ιεσθνξείν γηα ηελ 24
επηζηξνθή. Ήηαλ λχρηα πηα φηαλ έκπαηλε ζην ζπίηη ηεο. Ήηαλ ε ψξα ηνπ απνινγηζκνχ ηεο κέξαο θαη απηφ γηλφηαλ κπξνζηά ζηνλ θαζξέπηε πνπ είρε ζηελ ηνπαιέηα. ε ιίγν πνπ ζα δεζηαηλφηαλ ην λεξφ ζα «δξαπέηεπε» κέζα ζηε δέζηε ηνπ κπάληνπ ηεο. Γηα κηα αθφκα θνξά ε λχρηα ζα ήηαλ καθξηά θη αηέιεησηε. Ζ ίδηα έλησζε έηνηκε γηα εμειίμεηο, κφλν πνπ απηφ δελ ήηαλ κφλν ζην ρέξη ηεο. Ο δηζηαθηηθφο κέρξη ζηηγκήο Γεκήηξεο, είλαη ην θιεηδί γηα ηα επφκελα βήκαηα. Ζ ίδηα δελ είρε πνιιέο εκπεηξίεο απφ ηε δσή, δελ είρε ηα αλαγθαία αιηζβεξίζηα, δελ είρε εηθφλεο άιισλ ηφπσλ, νχηε ηηο θνζκνπνιίηηθεο ζπκπεξηθνξέο. κσο είρε ηελ θαιή νηθνγελεηαθή αλαηξνθή, πίζηεπε φηη δηέζεηε ηελ θνηλή ινγηθή θη έλα κεγάιν απφζεκα αγάπεο, θαηαλφεζεο θαη ππνκνλήο. Σν κφλν πνπ πξνζδνθνχζε ήηαλ ιίγν ηχρε θαη έλα κηθξφ θνκκάηη απφ ηελ πίηα πνπ έδσζε ν Θεφο γηα ηνπο αλζξψπνπο. ην κέγεζνο, πνπ ηεο αλαινγνχζε. Σίπνηα πεξηζζφηεξν. Ζ επφκελε κέξα μεκέξσζε ξφδηλε, αιιά δελ ζα ζπλέρηδε έηζη ζ’ φιε ηε δηάξθεηά ηεο. Σν ηειέθσλν ρηχπεζε ην κεζεκέξη. Με κεγάιεο πξνζδνθίεο έηξεμε πξνο ην ηειέθσλν, αιιά ν ήρνο ηεο θσλήο ηνπ ηελ πξνζγείσζε απφηνκα: - Διέλε, κνπ ζπλέβε θάηη δπζάξεζην θαη θεχγσ κε ην απνγεπκαηηλφ πινίν. Γπζηπρψο πέζαλε μαθληθά ν παηέξαο κνπ, θαη πξέπεη λα πάσ γηα ηα απαξαίηεηα. Καηαιαβαίλεηο. Ζ κάλα θαη ε αδειθή κνπ είλαη ράιηα. Δθείλε παξέιπζε, αλίθαλε λα πεη ην νπνηνδήπνηε. Σελ ηειεπηαία ζηηγκή ην ζθέθηεθε: - Μπνξψ λα έξζσ καδί ζνπ, αλ ζέιεηο. Θα ήζεια λα είκαη θνληά ζνπ απηέο ηηο ζηηγκέο. - ρη δε ρξεηάδεηαη ζ’ απηή ηε θάζε. ηαλ γπξίζσ ζα ηα πνχκε. Σν ζεψξεζε θαθφ νησλφ. Μηα ζχκπησζε πνπ ζα ζθνηείληαδε ηηο επφκελεο κέξεο. Ο Γεκήηξεο είρε κηα κεγάιε απψιεηα, έλα πξνζσπηθφ δπλαηφ ρηχπεκα θαη ηεο ζχκηδε ηε ζηηγκή ηεο απψιεηαο ηνπ δηθνχ ηεο παηέξα. Πφζν ζα ήζειε λα είλαη θνληά ηνπ, λα ηνλ ζηεξίμεη κε φιεο ηηο δπλάκεηο ηεο.
25
Με απηήλ ηε ζπγθπξία ζπλεηδεηνπνίεζε πφζε εμάξηεζε αζθνχζε πάλσ ηεο ε γλσξηκία κε ηνλ Γεκήηξε θαη απηφ ηελ ηξφκαδε ιίγν. Οη κέξεο ηεο αλακνλήο ήηαλ γη’ απηήλ καξηχξην. Έζησ έλα ηειέθσλν λα κάζεη πσο είλαη θαη ηη ζθέθηεηαη. Πέξαζε κηα αηέιεησηε εβδνκάδα, ρσξίο θαλέλα ζεκάδη ηνπ. ην ηέινο ην ηειέθσλν ρηχπεζε θαη άθνπζε ηελ θσλή ηνπ: - Διέλε, γχξηζα. Θα ζε δσ ην βξάδπ; Γηςνχζε λα ηνπ πεη παξεγνξεηηθά ιφγηα, λα ηνλ ζθίμεη ζηελ αγθαιηά ηεο θαη λα ηνλ γεκίζεη κε θηιηά. Γελ πξφιαβε λα ηνπ πεη ηίπνηα, ήηαλ πνιχ βηαζηηθφο θαη ην ηειέθσλν έθιεηζε πξφσξα. Ο ρξφλνο κέρξη λα βξαδηάζεη ηεο θάλεθε αηέιεησηνο. Έθαλε ηνπ θφζκνπ ηηο εηθαζίεο. ηε θσλή ηνπ αλίρλεπζε κηα ζηελνρψξηα, έλα κπνχθσκα. Αιιά, κσξέ, θάηη ηέηνην δελ ήηαλ θπζηνινγηθφ; Δίρε ζάςεη ηνλ παηέξα ηνπ. Ζ αλεζπρία ηεο δελ έιεγε λα θαηαιαγηάζεη, παξά ην γεγνλφο φηη ζαθψο ην μεθαζάξηζε, φηη ζα ηελ δεη ην βξάδπ. Δίρε κπεη ζην ινχθη ηεο εξσηεπκέλεο γπλαίθαο θαη ε αγσλία ζα ήηαλ ζπλερήο ζχληξνθφο ηεο. Θα εξρφηαλ θαηεπζείαλ εδψ ή ζα ηειεθσληφληαλ πάιη; Σν ηειέθσλν ρηχπεζε πάιη: - Πνχ ζα ζε δσ; - Έια απφ εδψ θαη βιέπνπκε. - Δληάμεη! ε ιίγε ψξα ηεο ρηχπεζε ηελ πφξηα θαη ηνπ άλνημε ακέζσο, ιεο θαη ήηαλ ζε επηθπιαθή. Αγθαιηάζηεθαλ κε ζέξκε θαη απφγλσζε θαη ζε ιίγν ηα κάηηα ηνπο πιεκκχξηζαλ απφ ηα δάθξπα. Γελ άληεμε ην βάξνο ηεο ηξπθεξφηεηαο πνπ ηε γέκηζε. Έλησζε ηα πφδηα ηεο λα ιπγίδνπλ θαη απηφο θαηάιαβε ηελ αζηάζεηά ηεο θαη ηελ θξάηεζε ζθηθηά πάλσ ηνπ. - Δίκαη ραδή, ζθέθηεθε. Δγψ πξέπεη λα είκαη ςχρξαηκε θαη λα ηνλ ζηεξίμσ. Κνπξάγην θνξίηζη κνπ. Φηιήζεθαλ δπλαηά, απειπηζκέλα, δεηψληαο ν έλαο απφ ηνλ άιιν ζηήξηγκα γηα λα δήζεη. - Πεο κνπ, ηη έγηλε;
26
- Ση λα πσ. Απφ πνχ λ’ αξρίζσ. Ο παηέξαο έηζη θη αιιηψο ράζεθε. Υάζεθε νξηζηηθά. Σνπιάρηζηνλ έθπγε γξήγνξα, ρσξίο λα ππνθέξεη. Σν ηξαγηθφ είλαη πσο δπν γπλαίθεο έκεηλαλ πίζσ κφλεο θαη ην κφλν ζηήξηγκά ηνπο εθ ησλ πξαγκάησλ είκαη εγψ. Μνπ ην είπε θαζαξά ε κάλα. «- Άθνπ, Γεκήηξε, εζχ είζαη ηψξα ν κφλνο άληξαο ηνπ ζπηηηνχ, ην ζηήξηγκά καο. Πξέπεη λα ζηαζείο ζην χςνο ησλ πεξηζηάζεσλ. Θα πάσ ζην βνπιεπηή καο θαη ζα δεηήζσ λα ζε θέξεη θνληά καο. - Γελ πεηξάδεη, ξε κάλα, ζα έξρνκαη κε θάζε επθαηξία θαη ζα ζαο ζηέιλσ θάζε κήλα φζα ιεθηά κπνξψ. - Δγψ ζα πάσ θαη ζπ ιέγε φηη ζεο.» Δλψ ζπδεηνχζαλ ηα ρέξηα ηνπο αζπλαίζζεηα πιέθνληαλ απειπηζκέλα, ηα ράδηα ηνπ ελφο ζηνλ άιιν εθθξάδαλε ηελ δηαθαή επηζπκία λα ελψζνπλ ηα ζψκαηά ηνπο θαη απηφ απφ κφλν ηνπ πξνέθπςε. ε ιίγν βξίζθνληαλ γπκλνί ζην θξεβάηη θαη ν έξσηαο πνπ αθνινχζεζε ήηαλ ε απάληεζε ησλ ζσκάησλ ηνπο ζηα ζπλαηζζεκαηηθά ηνπο αδηέμνδα. Γηα πξψηε θνξά ην ζψκα ηεο δφζεθε νινθιεξσηηθά ζηνλ άλζξσπφ ηεο. Οη θξαπγέο πνπ έβγαιε ρσξίο θαζφινπ λα ην επηδηψμεη, ήηαλ θξαπγέο ηεο απφιπηεο ζπκκεηνρήο θαη νινθιήξσζεο. Γηα πξψηε θνξά επαιήζεπζε ζηε πξάμε θη έλησζε απηά πνπ άθνπγε θαη δηάβαδε γηα ηελ αλζξψπηλε θχζε. Γηα λα ληψζεη νινθιεξσκέλε ίζσο ρξεηαδφηαλ θαη ε θαηάιιειε ςπρνινγηθή θαηάζηαζε. Ο ζπλδπαζκφο αγάπεο θαη απειπηζίαο είλαη ην θάξκαθν γηα ηελ πεξίπησζε. Κνπξαζκέλνη, ηδξσκέλνη κε ελσκέλα ηα ζψκαηά ηνπο θάζηζαλ γηα πνιχ ψξα ακίιεηνη, αλαινγηδφκελνη ηα λέα δεδνκέλα πνπ έκπαηλαλ ζηε δσή ηνπο. Κάπνηα ζηηγκή, εθείλε έζπαζε ηε ζησπή: - Γεκήηξε κνπ, ην μέξεηο φηη ληψζσ πνιχ δεκέλε πηα καδί ζνπ. ε ζεσξψ ζαλ δηθφ κνπ άλζξσπν, ζε αγαπψ γη’ απηφ κε παξεμεγήζεηο, ζε παξαθαιψ, απηφ πνπ ζα ζνπ πσ. Έηπρε, ιφγσ ηνπ παηέξα κνπ, λα έρσ κηα άλεζε νηθνλνκηθή. Θέισ λα βνεζήζσ, ρσξίο απηφ λα γίλεη γλσζηφ ζε θαλέλαλ άιιν. Να βνεζήζεηο ηηο γπλαίθεο ζνπ γηα φ,ηη ζα ρξεηαζηνχλ.
27
Σν ζέισ πνιχ θαη ζε κέλα δε ζα θαλεί θαζφινπ. ε παξαθαιψ, πεο κνπ ην λαη! - Με ιεο βιαθείεο Διέλε. Σν πξφβιεκα είλαη δηθφ κνπ θαη εγψ ζα ην ιχζσ. Γελ άθεζε λα θαλεί ε απνγνήηεπζε ηεο. Γελ ηελ ζεσξνχζε, δπζηπρψο, δηθφ ηεο άλζξσπν, παξά ηελ απεγλσζκέλε πξνζπάζεηά ηεο λα ηνπ κεηαθέξεη ην δέζηκν πνπ έλησζε γη’ απηφλ. Γε ηεο έκελε ηίπνηα άιιν παξά λα πεξηκέλεη, λα επηκέλεη, λα εθδειψλεη ηα αηζζήκαηά ηεο. Πνχ μέξεηο θάπνηα ζηηγκή ζα ηελ θαηαιάβαηλε. Σψξα ρξεηαδφηαλ ηε ζηήξημε ηεο θη φρη γθξίληεο, παξάπνλα θαη θξηηηθέο. Σνλ αγαπνχζε, πψο λα ην θάλνπκε! Ήηαλ φκσο θαη γήηλε, ε θνηιηά ηεο γνπξγνχξηδε. Πεηάρηεθε απφ ην θξεβάηη θαη ηφηε είδε ζηνλ απέλαληη θαζξέπηε ηε γχκληα ηεο, θαηαιαβαίλνληαο ηελ πνηνηηθή αιιαγή πνπ ζεκείσζε ε ζρέζε ηνπο. Απηφο ζην θξεβάηη ζθεπαζκέλνο κε ην πάπισκα θαη κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή απνξξνθεκέλνο ζηηο δηθέο ηνπ ζθέςεηο ηελ ξψηεζε αλήζπρνο: - Ση ζπκβαίλεη; Γηαηί πεηάρηεθεο ηφζν απφηνκα; - Έρσ θαγεηφ έηνηκν ζην ςπγείν αιιά λα βάισ θαη ιίγεο παηάηεο ζην ηεγάλη. Δζχ ρνπρνχιηαζε ιίγν αθφκα, φηαλ είκαη έηνηκε ζα ζε θσλάμσ. - ρη, φρη δελ είκαη δα θαη ηφζν γατδνχξη. Θα έξζσ λα βνεζήζσ! Μεηά ηφζα θαη ηφζα ρξφληα, κηα αληξηθή παξνπζία κπήθε ζηελ θνπδίλα ηνπ ζπηηηνχ ηεο θαη κ’ έλα καραίξη άξρηζε λα θαζαξίδεη παηάηεο. Μέζα ηεο μχπλεζε ε εηθφλα ηνπ παηέξα ηεο πνπ κεξηθέο θνξέο αλαθαηεπφηαλ ζηελ θνπδίλα, ρσξίο φκσο ηελ επραξίζηεζε ηεο κάλαο ηεο πνπ ηνλ απνθαινχζε δεκηάξε θαη πξνηηκνχζε λα ηνλ βιέπεη λα θάζεηαη ζηελ ηξαπεδαξία. Ζ ίδηα αληίζεηα βιέπνληαο ηνλ Γεκήηξε κε ηελ αληξηθή αδεμηφηεηα λα θαζαξίδεη ηηο παηάηεο έλησζε κηα γεκάηε επηπρία, ζπγθξίζηκε κε ηελ πξσηφγλσξε επηπρία ηεο πξνεγνχκελεο ψξαο.
28
4. Ο χωρισμός ... Απφ ην ζπίηη ηεο έθπγε ην πξσί θαηεπζείαλ γηα ην ζρνιείν αθήλνληαο πίζσ ηνπ κηα γπλαίθα γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηεο ηφζν γεκάηε θαη επηπρηζκέλε. Ζ Διέλε, παξά ηελ γιπθηά θνχξαζε πνπ έλησζε, έβαιε λα θάλεη γεληθή θαζαξηφηεηα ζ’ νιφθιεξν ην ζπίηη κε έλα ηξαγνχδη ραξνχκελν ζπλερψο ζην ζηφκα ηεο. Μηα πεξίπησζε ζα ήηαλ λα γπξίζεη εδψ απφ ην ζρνιείν ην κεζεκέξη. Απίζαλε βέβαηα, γηαηί ακέζσο ζα δηαθηλδχλεπε ηελ πξφβιεςε φηη ην «παηγλίδη θεξδήζεθε». Απιψο ηεο ήηαλ έλα επράξηζην θαη επηζπκεηφ ελδερφκελν. Ζ ψξα πέξαζε θαη ην αηζηφδνμν ζελάξην εγθαηαιείθηεθε. Σψξα πεξίκελε ηνπιάρηζηνλ έλα ηειέθσλν, πνπ αθφκα δελ είρε θηάζεη. Σν γέκηζκα ηεο ρζεζηλήο κέξαο ζηγά- ζηγά άξρηζε λα αληηθαζίζηαηαη απφ ην ζπλεζηζκέλν αίζζεκα αλαζθάιεηαο πνπ ηελ ζπληξφθεπε φιν ηνλ πξνεγνχκελν θαηξφ. Σν ηειέθσλν έγηλε αξγά ην ίδην βξάδπ θαη ραξαθηεξηδφηαλ απφ κηα ςπρξή νπδεηεξφηεηα: - Έρσ λα δηνξζψζσ πνιιά δηαγσλίζκαηα θαη δελ έρσ θαζφινπ ρξφλν γηα λα ζε δσ. Θα ηα πνχκε άιιε κέξα. Ξεθνχζθσζε ζαλ ζακπξέια πνδειάηνπ, ζαλ αζπλφδεπηε βαιίηζα ζε ζηαζκφ απηνθηλήησλ. Θα έιεγεο αλήζπρνο επηβάηεο ζ’ επαξρηαθφ έξεκν ζηαζκφ ηνπ ηξέλνπ, πνπ ηειηθά δε πέξαζε. ρη! Γελ ζα ηνλ παξαθαινχζε. Αο έξζεη ζε επαθή απηφο καδί κνπ φπνηε ην ληψζεη αλάγθε. Γηα πξψηε θνξά ζηελ αλέθειε δσή ηεο ήηαλ εξσηεπκέλε θαη ακέζσο βξέζεθε πξνδνκέλε. Έζησ, αο ην δνχζε θη απηφ. Καιχηεξν απφ ην ηίπνηα. Ζ γεκάηε ρζεζηλή λχρηα ήηαλ κηα εκπεηξία πνπ θαλείο δε ζα κπνξνχζε λα ηεο αθαηξέζεη θαη λα ηελ ζβήζεη απφ ηε κλήκε ηεο. Πέξαζαλ δπν άθαξπεο βαζαληζηηθέο κέξεο, φηαλ επηηέινπο ρηχπεζε ην ηειέθσλν: - Έια, ηη θάλεηο; ε πήξα γηαηί λνζηάιγεζα ηε θσλή ζνπ. 29
Με ηελ πξψηε θαιή ηνπ θνπβέληα παξακέξηζε ηελ πίθξα ηεο θαη ηνπ απάληεζε κε ζέξκε: - Έρεηο θαζφινπ ρξφλν λα βξεζνχκε; - Ναη ζα ην ήζεια. Λέσ λα πεξάζσ απφ εθεί λα ζ’ ελεκεξψζσ θαη γηα κεξηθά πξάγκαηα. Ζ ηειεπηαία απνζηξνθή ησλ ιφγσλ ηνπ ηε γέκηζε κε αλεζπρία. - Έια, ζε πεξηκέλσ. ηαλ έθηαζε ηε θίιεζε βηαζηηθά θαη κεηά ηα ηππηθά γηα ην ζρνιείν θαη ηα άιια θαζεκεξηλά ζπκβάληα κπήθε ζην ςεηφ: - ε ιίγεο κέξεο έξρνληαη νη δηαθνπέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ. νπ είρα πεη φηη πξέπεη λα πάσ ζηελ νηθνγέλεηά κνπ. Σψξα πνπ ράζακε ηνλ παηέξα καο κε πεξηκέλνπλ, φπσο θαηαιαβαίλεηο, αλππεξζέησο. Α! Να ζνπ πσ θαη θάηη άιιν. Ζ κάλα, ζνπ είρα πεη, πήγε ζην γλσζηφ ηεο βνπιεπηή γηα ξνπζθέηη. Εήηεζε λα απνζπαζηψ θνληά ηνπο. Μεηάζεζε δελ γίλεηαη. Δδψ είλαη ε νξγαληθή κνπ ζέζε. Μνπ είπε φηη ζχληνκα ζα ην πξνσζήζεη. Σελ άιιε Γεπηέξα ζα πάξσ ην πινίν. Ζ ίδηα, ζαλ ηελ μεξή θαιακηά ζηνλ θάκπν, ηνπ είπε: - Καη εκείο; - Ση ζέιεηο λα γίλεη; Πξνηείλεηο λα κελ πάσ ζηε κάλα κνπ; - Γε ζνπ δήηεζα θάηη ηέηνην. Απιψο ζθεθηφκνπλ θάπνηεο άιιεο δπλαηφηεηεο. Θα κπνξνχζακε λα πεξάζνπκε καδί ζηε Αζήλα θάπνηεο κέξεο, πξηλ ή κεηά απφ ηνπο δηθνχο ζνπ. - Πξηλ δε γίλεηαη, γηαηί ήδε εηδνπνίεζα φηη θεχγσ Γεπηέξα. Γηα κεηά θάηη κπνξεί λα γίλεη. Θα ζε πάξσ ηειέθσλν απφ ην ρσξηφ λα ζπλελλνεζνχκε. ηαλ έθπγε θαη έθιεηζε ε πφξηα πίζσ ηνπ, έλησζε φηη κηα θάζε ζηε δσή ηεο έθιεηλε. - πλεζηζκέλα ηα βνπλά απφ ηα ρηφληα! Θάξξνο ξε Λελάθη! είπε αθειψο απφ κέζα ηεο. Γελ ήηαλ φκσο θαζφινπ έηζη ηα πξάγκαηα. Σψξα πνπ άλνημε ε πφξηα θαη κπήθε ν λένο αέξαο κέζα ηεο δελ ππήξρε γπξηζκφο. 30
Πξνεγνπκέλσο ε δσή είρε κηα ζεηξά απφ άγλνηεο, αιιά ζε ζηαζεξή θαη κφληκε βάζε. Σψξα ζα κεηέθεξε, ζέιεη δε ζέιεη ηηο λέεο εκπεηξίεο, γιπθφπηθξεο κλήκεο, πνπ ίζσο πνιχ αξγφηεξα ζα κπνξνχζαλ λα μεζσξηάζνπλ ζηε κλήκε ηεο θαη λα πεξηνξίζνπλ ηελ επίδξαζε πάλσ ηεο, αιιά πξνο ην παξφλ γέκηδαλ ην κπαιφ ηεο θαη είραλ πιεκκπξίζεη ην ζψκα ηεο κε θαηλνχξηεο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο. Σν ηειέθσλν πνπ πεξίκελε ήξζε ζρεδφλ ζην ηέινο ησλ δηαθνπψλ ηνπ ζρνιείνπ: - Διέλε ε επηκνλή ηεο κάλαο κνπ έθεξε απνηέιεζκα. Πήξα απφζπαζε ζην γπκλάζην ηεο Ηζηηαίαο πνπ είλαη πνιχ θνληά ζην ρσξηφ καο. - πκθσλνχζεο θαη εζχ ζ’ απηφ. Γε γηλφηαλ ρσξίο ηε ζπγθαηάζεζή ζνπ. - Απηφ είλαη αιήζεηα, αιιά ζνπ εμήγεζα φηη δελ γηλφηαλ δηαθνξεηηθά. - Μελ ην ιεο! νπ έδσζα εγψ ηελ ελαιιαθηηθή δπλαηφηεηα λα ιχζεηο ηηο νηθνλνκηθέο ζνπ ππνρξεψζεηο θαη λα κελ ρξεηάδεζαη λα γίλεη θάηη ηέηνην. - Ξέξεηο Διέλε, φηη δελ είλαη κφλν νηθνλνκηθφ ην πξφβιεκα θαη άιισζηε αλ ήηαλ πάιη δε ζα ην δερφκνπλ. Θα ’ξζσ ζην λεζί λα ζε δσ. Πξέπεη άιισζηε λα καδέςσ ηα πξάγκαηά κνπ θαη λα ραηξεηίζσ ηνπο ζπλαδέιθνπο ζην ζρνιείν. Γελ κπνξνχζε λα πεη θνπβέληα. Έλησζε φηη ζα ιηπνζπκήζεη, αιιά ζπγθξαηήζεθε κε θφπν θαη ηνπ είπε νπδέηεξα: - Θα ηα πνχκε φηαλ θηάζεηο. Έπξεπε λα θάηζεη λα ζθεθηεί ηη άιιεο ιχζεηο ππάξρνπλ Να ηνλ θξαηήζεη κε ην δφξη δε γηλφηαλ. Αλ ηνπ έιεγε λα πάεη καδί ηνπ; Ήηαλ απνθαζηζκέλε λα θάλεη ην κεγάιν άικα κηαο ηέηνηαο νξηζηηθήο αιιαγήο; ίγνπξα ηνλ ρξεηαδφηαλ, απηφ πνπ έλησζε γη’ απηφλ ήηαλ αγάπε. Αλ έδεηρλε έζησ έλα ζηνηρεηψδεο ελδηαθέξνλ, λαη! Θα έθαλε θη απηφ ην άικα. Γελ ήηαλ θαζφινπ ζίγνπξε φηη απηφο ζα ην δερφηαλ. Έπξεπε λα ζηχςεη ην κπαιφ ηεο. Μήπσο ππάξρεη άιιε δηέμνδνο θαη δελ πεξλάεη απ’ ην κπαιφ ηεο; Γελ ηεο δφζεθε πνιχο ρξφλνο, ηελ άιιε κέξα ν Γεκήηξεο έθηαζε θαη ην ηειέθσλν ηνπ ήηαλ: 31
- Θα ζε δσ ην βξάδπ. Σψξα ηαθηνπνηψ θάπνηεο εθθξεκφηεηεο θαη θάλσ ηηο αλαγθαίεο ραηξεηνχξεο. ηαλ ζπλαληήζεθαλ ην βξάδπ ζην ζπίηη ηεο ην νπδέηεξν έσο ςπρξφ χθνο ηνπ δελ ηεο άθεζε πνιιά αηζηφδνμα πεξηζψξηα. Άξρηζε λα ηνπ κηιάεη απφ άιιε ζέζε απ’ φ,ηη είρε πξνεγνπκέλσο απνθαζίζεη: - Γε κνπ ιεο Γεκήηξε, εζχ ηί έλησζεο γηα κέλα απηφ ην δηάζηεκα; Δγψ, ζέισ λα ην μέξεηο, έρσ δπλαηά αηζζήκαηα γηα ζέλα. Καιψο ή θαθψο ζ’ αγάπεζα. Απηφ είλαη γεγνλφο θαη δε κπνξψ λα η’ αξλεζψ. - Ήζνπλ ην θαιχηεξν πξάγκα πνπ έηπρε κέρξη ηψξα ζηε δσή κνπ. κσο γηα πνιινχο θαη δηάθνξνπο ιφγνπο δελ είκαη έηνηκνο γηα νξηζηηθή θαη κφληκε δέζκεπζε καδί ζνπ. - Γελ έρεη ινηπφλ λφεκα ε πξφηαζε, πνπ ζθέθηεθα λα ζνπ θάλσ γηα λα έξζσ καδί ζνπ. Να μέξεηο θάηη πξηλ θχγεηο. θξάγηζεο νξηζηηθά ηε δσή κνπ. Ξέξεηο φηη είζαη ν πξψηνο θαη κφλνο άληξαο πνπ γλψξηζα κέρξη ηψξα ζηε δσή κνπ. Απηφ ήηαλ. Έπεζε κεηαμχ ηνπο κηα ακήραλε ζησπή. Ήμεξαλ φηη ζ’ απηή ηε θάζε δελ είραλ λα πξνζζέζνπλ ηίπνηα άιιν.
32
5. Η εγκυμοσύνη Κάπνηα ζηηγκή ην ζθέθηεθε. Σεο πέξαζε ζαλ κηα αηθλίδηα ξηπή ηνπ αλέκνπ κέζα απφ ην κπαιφ ηεο. Καιά δελ έπξεπε εδψ θαη κέξεο λα έρεη πεξίνδν; Πάληα, κέρξη ηψξα ήηαλ ηαθηηθή, ρσξίο θαζφινπ αλσκαιίεο. Βέβαηα απηφ ην δηάζηεκα έδεζε πνιιά θαηλνχξγηα πξάκαηα θαη ζπγθηλήζεηο, πνπ ελδερνκέλσο λα ηελ είραλ επεξεάζεη. Δίρε πξσηφγλσξεο ζπγθηλήζεηο. Ίζσο ε θαζπζηέξεζε λα ήηαλ γηα ςπρνινγηθνχο ιφγνπο θαη λα νθεηιφηαλ ζ’ απηή ηελ αλαζηάησζε. - Θα δνχκε, είπε απφ κέζα ηεο. Σν ηειέθσλν δελ ήξζε νχηε ηελ επφκελε εβδνκάδα. Αο ηνλ λα πάεη λα θνπξεχεηαη. Γε ζα ηνλ έπαηξλε ηειέθσλν θαη λα ηεο έβγαδαλ ηα λχρηα. Με ην άιιν ηί ζα γηλφηαλ; Κη αλ ήηαλ πξάγκαηη έγθπνο; Έπξεπε λα θάηζεη ήξεκα λα ηα ζθεθηεί φια. Απηή κφλε ηεο ζα έπαηξλε φιεο ηηο απνθάζεηο θαη ζα ζηάζκηδε ηηο ζπλέπεηεο. Γελ ππήξρε άλζξσπνο λα κνηξαζηεί καδί ηνπ ην πξφβιεκά ηεο. Αο αθήζεη ιίγν ρξφλν αθφκε λα πεξάζεη. ηαλ φκσο θαη ηελ επφκελε εβδνκάδα δελ ζεκεηψζεθε θακία εμέιημε θαηέιεμε ζην πξνθαλέο Ήηαλ πξάγκαηη έγθπνο. Ζ ηαηξηθή γλσκάηεπζε απιψο ζα επηβεβαίσλε ην γεγνλφο. Έπξεπε λα πάεη ζηελ Αζήλα. Πξηλ ηελ επηβεβαίσζε, πξηλ λα νξγαλψζεη ηε ζθέςε ηεο θαη λα πάξεη ηηο απνθάζεηο ηεο, ην ζέκα ζα έκελε ζίγνπξα κφλν ζ’ απηήλ. Ζ Διέλε έβγαιε εηζηηήξην θαη κε ην πξψην πινίν βξέζεθε ζηνλ Πεηξαηά. Με ηνλ ειεθηξηθφ βγήθε ζηελ Οκφλνηα θαη ρψζεθε ζην πξψην μελνδνρείν πνπ βξέζεθε ζην δξφκν ηεο. Εήηεζε απφ ηε ξεζεςηφλ ηνλ ηειεθσληθφ θαηάινγν θαη δηάιεμε ηπραία έλαλ γπλαηθνιφγν. Έθιεηζε καδί ηνπ ξαληεβνχ ηελ άιιε κέξα ην απφγεπκα θαη ε πξψηε εμέηαζε έδεημε ην αλακελφκελν. Ναη ήηαλ έγθπνο! Με βάζε ηηο εκεξνκελίεο, πνπ απηή ήμεξε πνιχ θαιά, ην παηδί αλ φια πήγαηλαλ νκαιά ζα εξρφηαλ αξρέο επηέκβξε. Οχηε κηα ζηηγκή δελ πέξαζε απφ ην κπαιφ ηεο ην ελδερφκελν λα δηαθφςεη βίαηα ηελ θχεζε. Ζ εγθπκνζχλε ηεο ήηαλ απνηέιεζκα εζεινχζηαο πξάμεο θαη κάιηζηα γεκάηεο αγάπε θαη κε δπλαηά αηζζήκαηα. Σα πξάγκαηα ήηαλ 33
θαζαξά: Ή πάλσ ζηελ εθθιεζία ηνπ Πξνθήηε Ζιία ή ηελ άιιε κέξα κέζα ζην δηθφ ηεο ζπίηη, εθείλν ην αμέραζην γηα ηελ ίδηα βξάδπ. Γελ ππήξμε επαλάιεςε. Εήηεζε απφ ην γηαηξφ φιεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζεσξνχζε απαξαίηεηεο, πνηά ζα πξέπεη λα είλαη ε ζπκπεξηθνξά ηεο απφ εδψ θαη πέξα, ηί λα πξνζέρεη. Δπεηδή κνλίκσο θαηνηθεί ζηελ επαξρία θάζε πφηε ζα πξέπεη λα έξρεηαη γηα εμεηάζεηο. Οη απαληήζεηο ηνπ γηαηξνχ ηε θφβηζαλ ιίγν. - Αο γπξίζσ ζην λεζί λα πξνεηνηκάζσ ηα πξάγκαηα θαη κεηά βιέπνπκε, είπε απφ κέζα ηεο. Απηφ έθαλε. Πήξε θη άιιε θξίζηκε απφθαζε. Κάηη έπξεπε λα πεη ζηνλ θχξην Κψζηα, ηνλ δηθεγφξν ηεο. Σνπ είπε ρσξίο αθξηβείο εμεγήζεηο, φηη ζα πάεη λα εγθαηαζηαζεί ζηελ Αζήλα γηα ιίγν θαηξφ, φηη ζα ρξεηαζηεί πεξηζζφηεξα ρξήκαηα απ’ φζα ζπλήζσο. Δίλαη κηα θάζε ηεο δσήο ηεο, πνπ ζέιεη λα ηελ αληηκεησπίζεη κφλε ηεο. Να κελ αλεζπρεί θαη λα ηεο έρεη εκπηζηνζχλε, ην πνιχ ζ’ έλαλ ρξφλν ζα επηζηξέςεη ζην λεζί. Δθείλνο δελ ήηαλ ειίζηνο. Ακέζσο έθαλε κηα εξψηεζε, πνπ ηελ άθεζε άλαπδε: - Ο Γεκήηξεο ηη έγηλε; πλερίδεηαη λα έρεηε επαθή; - Σν ζέκα είλαη δηθφ κνπ, θχξηε Κψζηα, θαη ζέισ λα ην αληηκεησπίζσ κφλε κνπ. Δπεηδή ζαο ζεσξψ δηθφ κνπ άλζξσπν, ζα είκαη ζε επαθή καδί ζαο. Με θνβάζηε, δελ είκαη αλεχζπλε. - Σν μέξσ, παηδί κνπ, ην μέξσ αιιά ζα έρσ ζπλερψο αγσλία γηα ζέλα. Δηνίκαζε φηη ρξεηαδφηαλ λα πάξεη καδί ηεο θαη κπνξνχζε λα κεηαθεξζεί. Σα παθεηάξηζε θαη ηα έζηεηιε ζηελ Αζήλα. Ζ πξψηε αζρνιία φηαλ έθηαζε εθεί ήηαλ λα βξεη έλα αμηνπξεπέο ζπίηη. Ννίθηαζε έλα ηξηάξη πίζσ απφ ην Υίιηνλ. Σν ζπίηη είρε δηθφ ηνπ ηειέθσλν. Δθεί κεηέθεξε φια ηα πξάγκαηά απφ ην λεζί θαη αγφξαζε ηα απαξαίηεηα έπηπια. Πεξπάηεζε ηνπο θεληξηθνχο δξφκνπο ηεο Αζήλαο ζηελ ηχρε, δελ ήζειε λα έξζεη ζε επαθή κε θαλέλαλ γλσζηφ. Άιισζηε είρε θαη θαλέλαλ; Δίδε θάηζεο κεηαλαζηψλ, λέν θαηλφκελν ζηε ρψξα πνπ απηή έηζη θη αιιηψο ην έβιεπε γηα πξψηε θνξά. Σν πξφβιεκα ην γλψξηδε κφλν κέζα απφ ηηο εηδήζεηο ζηελ ηειεφξαζε. ε κηα πάξνδν ηεο Αγίνπ Κσλζηαληίλνπ είδε κηα νκάδα απφ λέα θνξίηζηα. Ρψηεζε αλ ςάρλνπλ γηα δνπιεηά: 34
ιεο ελδηαθεξφκαζηε, ηεο απάληεζαλ κε κηα θσλή. Σελ ρηχπεζε ζην κάηη κηα ζησπειή θνπέια πνπ θαζφηαλ ακίιεηε ζηελ άθξε. Πεο-πεο έκαζε φηη είλαη απφ ηε Μνιδαβία, είρε κφιηο έλα ρξφλν ζηελ Διιάδα θαη κέρξη ηψξα είρε βξεη κφλν πεξηζηαζηαθέο δνπιεηέο θαη πξνζπαζνχζε πνιχ λα κάζεη ηε γιψζζα αιιά είρε πνιχ δξφκν κπξνζηά ηεο. - Ση εηδηθά μέξεηο λα θάλεηο; - Θα ζαο πσ ηελ αιήζεηα. Σίπνηα! Αιιά είκαη πξφζπκε λα κάζσ. - Πνηνο άιινο απφ ηελ νηθνγέλεηά ζνπ είλαη ζηελ Διιάδα; - Καλείο. ινη είλαη ζηελ Μνιδαβία. Κάηη κέζα ηεο έθαλε θιηθ κ’ απηή ηελ θνπέια. - Πψο είλαη ην φλνκά ζνπ; - Μηιέλα» - Μηιέλα, ζέιεηο λα δνπιέςεηο γηα κέλα; - Σν ξσηάηε; Γε ξψηεζε ηίπνηα άιιν. Οχηε ηνπο φξνπο ακνηβήο ηεο. Πήξαλ έλα ηαμί θαη γχξηζαλ ζην ζπίηη. Σεο εμήγεζε ηελ θαηάζηαζε: - Καη εγψ είκαη κφλε θαη κάιηζηα έγθπνο δχν κελψλ. Πξψηα ν ζεφο, ζα γελλήζσ ηνλ επηέκβξε. Υξεηάδνκαη έλαλ άλζξσπν εκπηζηνζχλεο γηα βνήζεηα, αιιά θαη γηα ζπληξνθηά. Έρε κνπ εζχ εκπηζηνζχλε θαη δε ζα ράζεηο. Πάξε ηνπο δηθνχο ζνπ ηειέθσλν απφ εδψ θαη δψζε ηνλ αξηζκφ καο. Απφ δσ ζα ηνπο ηειεθσλείο, φπνηε ρξεηάδεζαη θάηη. Ήηαλ ην πξψην πνπ έθαλε, φρη φκσο θαη ην ηειεπηαίν. - Πάκε πάιη έμσ. Μπήθαλ ζην πξψην θαηάζηεκα ηξάπεδαο πνπ ζπλάληεζε θαη είπε ζηε Μηιέλα: - Γξάςε ζην ραξηί ηε δηεχζπλζε θαη ην φλνκα ηεο κάλαο ζνπ. Σν πήξε θη έδσζε εληνιή ζηνλ ηακία λα απνζηαινχλ πελήληα ρηιηάδεο δξαρκέο ζε δνιάξηα ζ’ απηήλ ηε δηεχζπλζε. Μεηά ηεο είπε: - ηαλ γπξίζνπκε ζην ζπίηη πάξε ηειέθσλν ζηνπο δηθνχο ζνπ θαη ελεκέξσζέ ηνπο. Μφιηο πάξνπλ ηα ιεθηά λα καο ηειεθσλήζνπλ. -
35
Ζ ίδηα είρε ήδε πάξεη ην δηθεγφξν ζην λεζί, ηνπ έδσζε ην λνχκεξφ ηεο κε ηελ εληνιή φηη είλαη κφλν γη’ απηφλ. Σνλ δηαβεβαίσζε φηη είλαη θαιά θαη λα ηεο ηειεθσλήζεη κφλν ζε έθηαθηε αλάγθε. Κνπξαζκέλεο θη νη δπν γχξηζαλ πάιη ζην ζπίηη. Ζ Μηιέλα κε εθαηφ λέεο εληππψζεηο δε θξαηήζεθε. Έβαιε ηα θιάκαηα, αγθάιηαζε δηζηαθηηθά ηελ Διέλε θαη ηεο είπε: - Δπραξηζηψ! Πξψηε θνξά κνπ θέξλνληαη κε ηφζε αγάπε. Μπνξείο λα κνπ έρεηο εκπηζηνζχλε θαη λα δεηήζεηο φ,ηη ζέιεηο απφ κέλα. Μεηά ην πξφρεηξν θαγεηφ πνπ θάγαλε πέζαλε ζηα θξεβάηηα γηα χπλν. Ζ Διέλε θάλνληαο έλαλ απνινγηζκφ ηεο κέξαο ζαχκαζε ηνλ εαπηφ ηεο, ηελ ελεξγεηηθφηεηά πνπ έδεημε θαη νξγάλσζε ηε ζθέςε ηεο γηα ηελ απξηαλή εκέξα. Ζ Μηιέλα ήηαλ ππφ ην θξάηνο βαζεηάο ζπγθίλεζεο. ην ηέινο ε θνχξαζε λίθεζε θαη ηηο δπν. ηαλ ζεθψζεθαλ ην πξσί θαη έθηηαμαλ θαθέ ήξζε ε ζηηγκή λα εθπαηδεχζεη ηελ Μηιέλα. Πξψηα ζηα θαηαηφπηα ηνπ ζπηηηνχ θαη κεηά ζηε γεηηνληά. Πήγαλ, ζε θάζεηο, ζην θνληηλφ ζνχπεξ κάξθεη θαη έθαλαλ πξνκήζεηεο ηξνθίκσλ, βξήθαλ ην θνληηλφ θξενπσιείν, ηνλ θνχξλν, ην καλάβηθν. ηελ επφκελε βφιηα ςψληζαλ απφ καγαδί φ,ηη ρξήζηκα θνπδηληθά ηνπο έιεηπαλ. Δίπε θαζαξά ζηε Μηιέλα: - ε ιίγν κπνξεί λα κελ κπνξψ εγψ λα βγαίλσ γηα ςψληα. Πξέπεη ηηο δνπιεηέο απηέο λα ηηο θάλεηο εζχ κφλε ζνπ. Να ζπκάζαη ηα κέξε πνπ πήγακε, ζα μαλαπάκε αχξην κηα θνξά αθφκα καδί. Σεο έδσζε ιεθηά ζηα ρέξηα λα ληψζεη αζθάιεηα θαη ηελ έκαζε λα ηελ παίξλεη ηειέθσλν γηα λα ζπλελλννχληαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ρξεηάδεηαη. Ήδε άξρηδαλ νη πξψηεο ζπλέπεηεο ηεο εγθπκνζχλεο θαη έπξεπε λα είλαη πξνεηνηκαζκέλε γηα θάζε ελδερφκελν. Σν απφγεπκα βξήθε θαη ηηο δπν ζηελ θνπδίλα. Ζ Διέλε ήζειε λα ηεο δείμεη ηα απαξαίηεηα. Με ραξά είδε φηη πηάλνπλ ηα ρέξηα ηεο Μηιέλαο. ε ιίγεο κέξεο ζα ήηαλ ζαΐλη. Γηα ηελ επφκελε κέξα θαλφληζε ξαληεβνχ κε ην γηαηξφ ηεο. Απφ δσ θαη πέξα ζα πξφζερε, ζα αθνινπζνχζε θαηά γξάκκα ηηο εληνιέο ηνπ, ζα έθαλε φιεο ηηο απαξαίηεηεο εμεηάζεηο, ζα αθνινπζνχζε πηζηά ην ηππηθφ πξφγξακκα κηαο εγθχνπ γπλαίθαο. Άξρηζε ζηγά- ζηγά λα δέλεηαη κε ην πιάζκα πνπ κεγάισλε κέζα ηεο. 36
Οη κέξεο πεξλνχζαλ ήξεκεο. Απφ λσξίο ήξζε ην ηειεθψλεκα ηεο Μνιδαβίαο, φηη ηα ιεθηά έθηαζαλ θαη νη επραξηζηίεο πεξίζζεςαλ. Δίπε ζηε Μηιέλα λα δηαιέμεη πνηα κέξα ζέιεη ην ξεπφ ηεο αιιά κε έθπιεμε είδε ζηελαρψξηα ζηα κάηηα ηεο. Σε ξψηεζε θαη ε απάληεζε ήξζε πιεξσκέλε: - Πνχ λα πάσ θπξία Διέλε; Γελ έρσ γλσζηνχο εδψ θαη δε ζέισ λα γπξλάσ κφλε ζηνπο δξφκνπο. Καιχηεξα λα κέλσ εδψ εθηφο αλ πξέπεη νπσζδήπνηε λα ζαο αθήζσ κφλε ζην ζπίηη. Γε ρξεηάδνκαη ξεπφ. Σεο είπε λα αθήζεη ηα «θπξία» θαη λα ηε ιέεη κε ην φλνκά ηεο: - Διέλε κε ιέλε. Σελ είρε ήδε ζπκπαζήζεη. Ήηαλ πάληα πξφζπκε, απνξξνθνχζε ζα ζθνπγγάξη ηηο γλψζεηο θαη ήηαλ ζε αθάληαζην βαζκφ δηαθξηηηθή. Σφζεο κέξεο δελ ηελ είρε ξσηήζεη ε ίδηα ηίπνηα γηα πξνζσπηθά ηεο ζέκαηα. Αλ ήμεξε θάηη, ήηαλ γηαηί ε ίδηα ηεο ην είρε πεη. Έβγαηλαλ καδί βφιηεο, έθαλαλ ηνπο αλαγθαίνπο πεξηπάηνπο θαη ε Διέλε καδί κε ηελ εγθπκνζχλε ηεο αλαθάιπςε ην θξπθφ απφζεκα απνθαζηζηηθφηεηαο θαη ελεξγεηηθφηεηαο πνπ δηέζεηε κέζα ηεο θαη πνπ πξνεγνπκέλσο ζηε ξαζηψλε ηεο θαζεκεξηλήο δσήο ζην λεζί δελ είρε πξνιάβεη λα εθδειψζεη. Ζ αιήζεηα είλαη φηη δελ δφζεθαλ θη νη αθνξκέο λα θαλεί θάηη ηέηνην πξνεγνπκέλσο. Μηα είδεζε ηελ αλαζηάησζε ιίγν. Ο δηθεγφξνο ηεο είπε κηα είδεζε γηα ην Γεκήηξε. Πξηλ ιίγεο κέξεο πήξε ηειέθσλν θαη ηελ αλαδεηνχζε. - Σνπ είπα φηη έθπγεο απ’ ην λεζί θαη δελ μέξσ ηψξα πνπ βξίζθεζαη. - Έθαλεο πνιχ θαιά θχξηε Κψζηα. Έηζη ήζεια λα γίλεη. - Δγψ φκσο δελ πξέπεη λα μέξσ ηη θάλεηο θαη πνπ βξίζθεζαη; - Θα ζε θξαηάσ ελήκεξν θχξηε Κψζηα. ια ζα πάλε θαιά, έρε κνπ εκπηζηνζχλε. - Γε κπνξψ λα κελ αλεζπρψ, θνξίηζη κνπ. Σν θαηαιαβαίλεηο. Έβαια ζην ινγαξηαζκφ ζνπ έλα πνζφλ κε ηπρφλ ην ρξεηαζηείο. Δγψ είκαη δίπια ζνπ, λα ην μέξεηο. Σεο ήξζαλ δάθξπα ζηα κάηηα θαη ηνπ είπε κε έθδειε ζπγθίλεζε. - Ο παηέξαο κνπ ζα ζαο επγλσκνλεί απφ εθεί ςειά. Άιιε δχζθνιε ζηηγκή ήηαλ φηαλ ν γηαηξφο ηε ξψηεζε γηα ηνλ άληξα ηεο. Σνπ εμήγεζε φηη είλαη αλχπαληξε θη αζπλφδεπηε. 37
- Δίκαη ελήιηθε θαη ζέισ ην παηδί κνπ πάλσ απ’ φια! Εήηεζε ηε ζπκβνπιή ηνπ ζηα γξαθεηνθξαηηθά πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ θη εθείλνο ηεο εμήγεζε πψο γίλεηαη. Σν παηδί ζα πάξεη ην δηθφ ηεο φλνκα. Έηζη ηαθηνπνηήζεθε θαη απηφ ην δήηεκα. Οη κέξεο πεξλνχζαλ ήξεκα, ρσξίο θακηά επηπινθή, ε ζρέζε ηεο κε ηε Μηιέλα γηλφηαλ φιν θαη ζηελφηεξε. Ο πξνζηαηεπηηζκφο ηεο ίζσο ήηαλ ιίγν ππεξβνιηθφο, αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηεο άξεζε ιίγν ρνπρνχιηαζκα πνπ είρε ρξφληα λα ραξεί. Δίρε πάξεη ηηο απνθάζεηο ηεο θαη κε θακία θπβέξλεζε δε ζα ηηο άιιαδε. Με ην πιάζκα πνπ κεγάισλε κέζα ηεο δελφηαλ φιν θαη πεξηζζφηεξν, ηδηαίηεξα φηαλ άξρηζαλ νη πξψηεο θηλήζεηο ηνπ παηδηνχ κέζα ζηε θνηιηά ηεο. ε κηα απφ ηηο εμεηάζεηο έκαζε ην θχιν ηνπ παηδηνχ. ε ιίγνπο κήλεο ζα γηλφηαλ κάλα ελφο αγνξηνχ. Φξφληηζαλ ακέζσο γηα ηα πξψηα ςψληα ηνπ κσξνχ θαη ε ίδηα άξρηζε λα δηαβάδεη κε καλία βηβιία γηα ηε θξνληίδα ηνπ. Σν κεηξηθφ έλζηηθην είλαη κέζα ζε θάζε γπλαίθα θαη εθδειψλεηαη απφιπηα θαη θπζηνινγηθά παξά ηελ ηεκπειηά θαη ηνλ αλεμήγεην θφβν αξθεηψλ απφ ηα ζεκεξηλά θνξίηζηα λα νινθιεξσζνχλ, σο αλζξψπηλεο ππάξμεηο, κέζα ζηε δσή. Σα βξάδηα φηαλ ζβήλαλε ηα θψηα θαη ν χπλνο δελ εξρφηαλ λα ηεο θιέςεη ην κπαιφ, ρσξίο λα ην ζέιεη ηαμίδεπε λνεξά ζε εθείλεο ηηο καγηθέο ζηηγκέο, πνπ γλψξηζε ηε ραξά ηνπ έξσηα, έθεξλε ζηε κλήκε ηεο ηελ εηθφλα ηνπ Γεκήηξε θαη ακέζσο έλα θχκα απφ αληηθαηηθά αηζζήκαηα ηελ πιεκκχξηδαλ. Γε κπνξνχζε λα αγλνήζεη φηη ήηαλ ν παηέξαο ηνπ παηδηνχ ηεο. Θα ήηαλ πνιχ πην θπζηνινγηθφ λα δνπλ καδί απηή ηε γιπθηά αλακνλή, αιιά δελ θηαίεη απηή πνπ ήξζαλ έηζη ηα πξάγκαηα. Κάησ απφ άιιεο ζπλζήθεο ζα ήζειε λα είλαη κέζα ζηελ αγθαιηά ηνπ, αιιά απηφ ήηαλ έλα καθξηλφ φλεηξν. Οη επηζπκίεο θαη νη αλάγθεο γηα ηξπθεξφηεηα θαη ράδηα ήηαλ κέζα ηεο πειψξηεο θαη πξαγκαηηθέο. Γε ζα ην νκνινγνχζε πνηέ ζε θαλέλαλ, αιιά ε αιήζεηα λα ιέγεηαη. Ήηαλ έλαο θπζηνινγηθφο άλζξσπνο. Γε δηάιεμε ε ίδηα λα δεη θαινγεξίζηηθε δσή. Δμειίμεηο αληηθεηκεληθέο πέξα απφ ηηο πξνζέζεηο ηεο επέβαιαλ ηε ζεκεξηλή ζέζε.
38
6. Η γέννα Κάπνηα ζηηγκή ήξζε ην πιήξσκα ηνπ ρξφλνπ. Οη πφλνη ηεο γέλλαο ήξζαλ μαθληθά. Πήξε ηειέθσλν ην γηαηξφ θαη ηεο είπε φηη ηελ πεξηκέλεη. Ζ γέλλα ηεο ήηαλ πνιχ εχθνιε θαη θπζηνινγηθή. Ήηαλ ζπληαξαθηηθφ ην αίζζεκα πνπ έδεζε φηαλ γηα πξψηε θνξά θξάηεζε ζηελ αγθαιηά ην γην ηεο. Σφηε έλησζε ηελ απνζηνιή θαη ηε λέα θάζε ηεο δσήο πνπ άλνημε απηφ ην γιπθφ πιάζκα πνπ ήηαλ «ζάξμ εθ ηεο ζαξθφο ηεο». ηαλ έθεξαλ ην παηδί ζην ζπίηη, δπν ηξειέο γπλαίθεο δνχζαλ ηηο λέεο ηνπο εκπεηξίεο. Ζ Μηιέλα – παιηθάξη - αλέιαβε φιεο ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ ζπηηηνχ θαη ηα ςψληα απφ ηα καγαδηά. Ο κηθξφο νξεμάηνο ήηαλ θνιιεκέλνο ζην βπδί ηεο κάλαο ηνπ θαη ν λπρηεξηλφο ηνπο χπλνο έγηλε κηα πεξηπέηεηα. Ζ Διέλε είρε θαη κηα άιιε επράξηζηε έθπιεμε. Ζ Μηιέλα ήμεξε πνιιά πεξηζζφηεξα γηα ην κεγάισκα ελφο παηδηνχ απφ ηελ ίδηα, γηαηί είρε ηελ εκπεηξία ζην κεγάισκα ησλ κηθξφηεξσλ αδειθψλ ηεο θαη δηαηεξνχζε θαιχηεξα απφ ηελ ίδηα ηελ ςπρξαηκία ηεο. Οη πξψηνη πφλνη ηνπ παηδηνχ ηελ έθαλαλ λα παξαιχεη απφ ην θφβν, αιιά ε Μηιέλα ηελ θαζεζχραδε. Πνιχ πεξηζζφηεξν ηελ εξεκνχζε ν παηδίαηξνο, πνπ εξρφηαλ ζην ζπίηη θαη φια θπινχζαλ νκαιά θαη ρσξίο απξφνπηα. Ζ Διέλε θαηάιαβε φηη σξίκαζαλ νη ζπλζήθεο λα ελεκεξψζεη ηνλ θχξην Κψζηα. Απηφο ηελ εμέπιεμε φηαλ ηεο είπε φηη ην είρε θαηαιάβεη απφ ηε πξψηε ζηηγκή. - Μα πψο; - Δίρε θξνληίζεη ε Μαληψ λα δηαδψζεη ζ’ φιν ην λεζί ηηο επηζθέςεηο ηνπ Γεκήηξε ζην ζπίηη ζνπ. Άιισζηε ν ίδηνο ν Γεκήηξεο θξφληηζε λα κνπ πεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ζέλα. Γε ηφικεζε λα δεηήζεη ιεπηνκέξεηεο. Σν άθεζε πξνο ην παξφλ λα πεξάζεη έηζη αζρνιίαζην.
39
- Θα ζνπ ζηείισ ηα ραξηηά λα γξάςεηο ηνλ Αληψλε ζην ιεμηαξρείν ηνπ λεζηνχ. - Σνλ Αληψλε; - Ναη θχξηε Κψζηα ζα ηνπ δψζσ ην φλνκα ηνπ κπακπά. - Ωξαία παηδί κνπ; Μπξάβν, παηδί κνπ! Να ηεο ιέεη κπξάβν ν ζπληεξεηηθφο δηθεγφξνο ηεο ήηαλ γη’ απηήλ κηα παξεγνξηά. Πέξαζαλ θη άιιεο κέξεο ν κηθξφο δπλάκσλε θαη κε ην πξνζεγκέλν γαινχρεκα ήηαλ γεκάηνο δσληάληα θαη πγεία. Δλψ πξηλ έλα ρξφλν δε ζα κπνξνχζε λα ην θαληαζηεί, ην λεζί ηεο έιεηπε. Δίρε λνζηαιγήζεη ηνλ ηφπν ηεο. Σν ζθέθηεθε απφ δσ, ην είδε απφ εθεί, απνθάζηζε ηειηθά λα γπξίζεη πίζσ. Άιισζηε ζην λεζί ππήξρε θέληξν πγείαο θαη παηδίαηξνο. Σν είπε ζηε Μηιέλα θαη εθείλε ηεο απάληεζε φηη ζα πάεη νπσζδήπνηε καδί ηεο. Γε κπνξεί λα ράζεη ην «παηδί» ηεο. Έβιεπε ζπλερψο ηελ έγλνηα ηεο γηα ην κηθξφ θαη ε ζπληξνθηά ηεο ήηαλ πηα απαξαίηεηε θαη ζηελ ίδηα. πλελλνήζεθε κε ην γξαθείν κεηαθνξψλ, απηνί ήξζαλ, παθεηάξηζαλ ηα πξάγκαηα θαη ζηελ άιιε κέξα γχξηζε ζην λεζί κεηά απνπζία ζρεδφλ ελφο ρξφλνπ. Σψξα φκσο κεηέξα ελφο αγαπεκέλνπ παηδηνχ. Σα θνπηζνκπνιηά ζα ήηαλ αλαπφθεπθηα, αιιά ην είρε πάξεη απφθαζε. Γελ ζα έδηλε θακηά ζεκαζία, νχηε θακηά εμήγεζε θαη ινγαξηαζκφ ζε θαλέλα.
40
7. Η επιστροφή Άιινο άλζξσπνο έθπγε θαη άιινο άλζξσπνο γχξηδε. Ζ παξνπζία ηεο Μηιέλαο ήηαλ κηα εγγχεζε ζηηο ηπρφλ δπζθνιίεο πνπ ζα ππήξραλ. Σα ζρφιηα πνπ ζα γίλνληαλ δελ ηελ απαζρνινχζαλ θαη δε ζα ηελ επεξέαδαλ. Αο πνπλ φ,ηη ζέινπλ. Αο ηνπο λα εθηνλσζνχλ. ην ηέινο, ζέινπλ δε ζέινπλ, ζα ην ρσλέςνπλ. Απηφ είλαη. Πάεη θαη ηέιεησζε. Δπηζθέθηεθε ηνλ δηθεγφξν ηεο κε άιιε άπνςε πηα. Ήζειε λα δεη ηελ αθξηβή νηθνλνκηθή ηεο ζέζε. Σψξα είρε παηδί λα κεγαιψζεη, ηα έμνδα αλαηξνθήο, νη κηζζνί ηεο Μηιέλαο, ηα έμνδα ηεο εηήζηαο κεηαθίλεζεο ζηελ Αζήλα, ε έγλνηα ηεο γηα θάπνην απξφνπην θαη απεπθηαίν ζπκβάλ πνπ ζαλ ελδερφκελν κπνξνχζε λα ππάξμεη. Έπξεπε λα εμαζθαιίζεη ην γηφ ηεο. Σα είπε φια ζηνλ θχξην Κψζηα, ηνπ πεξίγξαςε ηελ θαηάζηαζε ραξηί θαη θαιακάξη. Καη εθείλνο ζπκθψλεζε καδί ηεο θαη ηεο εμήγεζε αλαιπηηθά γηα πξψηε θνξά πσο έρνπλ ηα πξάγκαηα. Πφζα ρξήκαηα ππήξραλ θαη πνχ. Κάπνηα είλαη ππφ πξνζεζκία θαη θάπνηα ζε ινγαξηαζκνχο ηακηεπηεξίνπ. - Δθεί κπαίλνπλ ηα ηξία λνίθηα απφ ηα ζπίηηα πνπ λνηθηάδεηο. Σα άιια δπν απηή ηε ζηηγκή είλαη άδεηα, αιιά πηζηεχσ φηη ζα λνηθηαζηνχλ ζχληνκα. Γηα φιεο ηηο νηθνλνκηθέο πξάμεηο επηθαινχκαη ηελ εμνπζηνδφηεζε πνπ κνπ έρεηο δψζεη. Δγψ θάλσ ηηο θνξνινγηθέο ζνπ δειψζεηο θαη δε ρξεσζηάο ηίπνηα ζε θαλέλα. Δηζπξάηησ ηελ κεληαία ακνηβή, πνπ έρνπκε απφ ρξφληα ζπκθσλήζεη. Δλλνείηαη φηη αλά πάζα ζηηγκή κπνξείο λα απνζχξεηο ηελ εκπηζηνζχλε απφ ην πξφζσπφ κνπ θαη λα ηα αλαιάβεηο εζχ! - Ση πξάγκαηα είλαη απηά πνπ ιεο θχξηε Κψζηα; Δίζαη ν κφλνο άλζξσπνο, πνπ κνπ ζηάζεθε θαη ζε ζεσξψ ζαλ παηέξα κνπ. Αληίζεηα ήζεια λα κνπ θάλεηο ηελ ηηκή λα βαθηίζεηο ην γην κνπ. Σν πξφζσπν ηνπ δηθεγφξνπ έιακςε απφ επραξίζηεζε: - Θα ην ζεσξήζσ ηδηαίηεξε ηηκή, είπε απηφο ζπγθηλεκέλνο. Πεο κνπ πφηε ζρεδηάδεηο λα γίλεη απηφ;
41
- πνηε εζχ κπνξείο. Απιψο επεηδή κε ηνλ παπά Νηθφιαν θάλεηε παξέα, αλ κπνξείο λ’ αλαιάβεηο ηηο ζπλελλνήζεηο. Σν φλνκα ηνπ παηδηνχ ην είπακε: Αληψλεο! - Αο ην πάλσ κνπ. Θα ην θαλνλίζσ! - Έγηλε. Αιιά θάηη μέραζα. Γηα ζπλαηζζεκαηηθνχο ιφγνπο ζα πξνηηκνχζα, αλ γίλεηαη, ε βάθηηζε λα γίλεη ζηνλ Πξνθήηε Ζιία. Οη ιφγνη γηα ην δηθεγφξν ήηαλ ε νηθνγελεηαθή ζρέζε ηεο κε ηελ εθθιεζία. Γελ ήμεξε, νχηε κπνξνχζε λα ππνπηεπζεί ηνπο ηδηαίηεξνπο πξνζσπηθνχο ιφγνπο γηα ηελ πξνηίκεζε απηή. - Αο ην ζε κέλα, ζα ζπλελλνεζψ κε ηνλ παπά Νηθφια θαη ζα ζε εηδνπνηήζσ. Α! μέραζα θάηη αθφκα. Ζ γλψκε κνπ είλαη λα κελ πνπιήζεηο ζπίηηα ή γε. Αο ηα λα σξηκάδνπλ. Ζ αλνδηθή πνξεία ηνπ ηνπξηζκνχ ζην λεζί ζα ζπληειέζεη ψζηε λα αλέβνπλ πνιχ νη ηηκέο. Ζ γλψκε κνπ είλαη θάπνηα αθίλεηα γηα θνξνινγηθνχο ιφγνπο λα ηα θάλεηο γνληθή παξνρή ζην γην ζνπ. θέςνπ ην θη εγψ ζα ην θαλνλίζσ κε ηνλ ζπκβνιαηνγξάθν. - πκθσλψ απφ ηψξα θχξηε Κψζηα. Πξνρψξα ην, έρεηο ήδε ηε ζχκθσλε γλψκε κνπ. - Θα ρξεηαζηνχλ θάπνηεο ππνγξαθέο. ηαλ ζα ’καη έηνηκνο ζα ζε εηδνπνηήζσ. Α! Καη θάηη ηειεπηαίν. Ο Γεκήηξεο έρεη θη άιιε επαθή ζην λεζί. Ήξζε έλαο ζπλάδειθνο ηνπ θαζεγεηήο ζην ζρνιείν ηνπ λεζηνχ - ν καζεκαηηθφο Αληξέαο - θαη ξσηνχζε γηα ζέλα. Βέβαηα, φπσο κνπ είπεο, ηνπ είπα φηη δελ μέξσ ηίπνηα, αιιά εδψ κπνξεί λα κάζεη θάηη. Να ην έρεηο ππφςε ζνπ. - Δπραξηζηψ γηα φια θχξηε Κψζηα, πεξηκέλσ λέα ζαο. Γελ έδεημε θακηά αληίδξαζε κπξνζηά ζην δηθεγφξν, αιιά ε είδεζε ηελ αλαζηάησζε ιίγν. Έπξεπε ζχληνκα λα θάηζεη λα ζθεθηεί ςχρξαηκα θαη ζνβαξά. Ήζειε λα θαηαιήμεη ηη ζα ηζρπξηζηεί φηαλ βξεζεί κπξνζηά ζην πξφβιεκα. Δίρε ιείςεη ιίγεο ψξεο απφ ην ζπίηη θαη ηεο έιεηςε ην γιπθφ κνπηξάθη ηνπ γηνπ ηεο. Απηφο, ηελ πεξίνδν πνπ δνχζε ηψξα, ήηαλ ην άιθα θαη ην σκέγα ηεο δσήο ηεο. Πνηέ δελ κπνξνχζε λα δηαλνεζεί πξνεγνπκέλσο ηα δπλαηά αηζζήκαηα πνπ γελλάεη ζηε γπλαίθα ε κεηξφηεηα. Ήηαλ ην δηθφ ηεο παηδί, κφλν δηθφ ηεο. Κάπνηα δεηιή εζσηεξηθή θσλνχια ηεο ζχκηζε φηη ππάξρεη θαη θάπνηνο ηξίηνο πνπ ζπλέβαιε ζ’ απηή 42
ηελ επινγία. Σν παηδί ηεο είρε δηθαίσκα λα έρεη θαη παηέξα! Αο ηα ήζπρα λα θνηκνχληαη απηά ηα πξνβιήκαηα, θαιή κνπ, ζθέθηεθε απφ κέζα ηεο. Γελ είλαη ηεο ψξαο. Με ζθηάδνπλ ηελ επηπρία πνπ ηψξα ηε γεκίδεη. Μπήθε ζην ζπίηη θη έβαιε ηε θσλή: - Μηιέλα; - Δδψ είκαη. Σαΐδσ ηνλ αρφξηαγν γην ζνπ! Ζ θαξδηά ηεο άλνημε ζαλ ηξηαληάθπιιν, φηαλ είδε ηελ εηθφλα ηνπο. Απφ κέζα ηεο είπε: - Υξηζηέ κνπ, πφζν ηπρεξή ζηάζεθα κε απηφ ην θνξίηζη. Σελ έβιεπε κηθξή, αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ήηαλ ζρεδφλ ζπλνκήιηθεο. Σε βξήθε ζε δχζθνιε δηθή ηεο θάζε θαη απνδείρηεθε αηφθην ρξπζάθη ζε ηθαλφηεηα, ζε πίζηε θη αθνζίσζε. Βέβαηα είρε βνεζήζεη πνιχ ηελ νηθνγέλεηά ηεο αιιά δελ έπξεπε λα μερλάεη φηη είλαη άλζξσπνο θαη ζα είρε ηηο δηθέο ηεο αλάγθεο. Γελ είρε πνηέ απφ δηαθξηηηθφηεηα ξσηήζεη πξνζσπηθά δηθά ηεο ζέκαηα, αιιά απηφ είρε ζρέζε θαη κε ηελ απξνζπκία λα νκνινγήζεη ηα δηθά ηεο κπζηηθά. κσο ζπκφηαλ ηα δηθά ηεο αδηέμνδα θαη θαηαιάβαηλε ηελ εζσηεξηθή ηεο πάιε. Σν παηδί κεγάισλε απφιπηα θπζηνινγηθά, κε κνλαδηθή εμαίξεζε ηελ απνπζία ηνπ παηέξα. Γηα φ,ηη πέξλαγε απφ ην ρέξη ηεο, ζα έδηλε φιν ηνλ εαπηφ ηεο. Μεηά ιίγεο κέξεο ηελ πήξε ηειέθσλν ν δηθεγφξνο: - Πψο ζα ζνπ θαηλφηαλ ε βάθηηζε λα γίλεη ηελ άιιε Σεηάξηε; Σα βαθηηζηηθά είλαη ηνπ λνλνχ. Αο ηα πάλσ κνπ. Δγψ έρσ θαιέζεη δπν ηξεηο θίινπο, εζχ θέξε φπνηνπο λνκίδεηο. Έρσ θιείζεη γηα ηε κεηαθνξά καο έλα απφ ηα ιεσθνξεία ηεο γξακκήο. Ήξζε ζε δχζθνιε ζέζε. Χξαίνο ήηαλ ν δηθεγφξνο! Πνηφλ είρε λα θαιέζεη, πέξα απφ ην γην ηεο θαη ηελ Μηιέλα; Κάηη έπξεπε λα ζθεθηεί. Πξψην ξψηεζε θαη έκαζε φηη ην λεζί είρε επαγγεικαηία πνπ έθαλε catering. Σνπ έδσζε παξαγγειία γηα 20 κε 25 άηνκα θαη λα ζηήζνπλ ην ηξαπέδη δίπια ζην πξναχιην ηεο εθθιεζίαο θάησ απφ ην κεγάιν δέληξν. Σελ Σεηάξηε ζα ηνπ έδεηρλε αθξηβψο πνχ. Σψξα έπξεπε λα βξεη πξνζθεθιεκέλνπο απφ ηελ πιεπξά ηεο. θέθηεθε ζπγγελείο, πήγε θαη θάιεζε 5-6 απφ απηνχο πνπ δερηήθαλ κε έθπιεμε αιιά θη επραξίζηεζε απηήλ ηελ πξφζθιεζε. Σν ίδην έθαλε θαη ζηε γεηηνληά θαη βξήθε ηελ ίδηα 43
πξφζπκε αληαπφθξηζε. Αλάκεζα ζ’ απηνχο ήηαλ θαη ε θνπηζνκπφια Μαληψ. Με ηελ επθαηξία απηή ζπλεηδεηνπνίεζε ηελ απνκφλσζή ηεο ζην λεζί θαη φηη θάηη πξέπεη λα θάλεη γηα λα ηελ μεπεξάζεη. Ζ Σεηάξηε ήηαλ κηα νλεηξεκέλε κέξα. ια πήγαλ πνιχ θαιά. Άθνπζε ηφζα θνκπιηκέληα γηα ην γην ηεο θαη ζπλέιαβε ηνλ εαπηφ ηεο λα θακαξψλεη γη’ απηφ ζα δηάλνο. Σν θινπ ηεο κέξαο ήηαλ ην γιέληη θάησ απφ ην δέληξν. Μφλν απηή ήμεξε ην ζπκβνιηζκφ πνπ είρε ε επηινγή ηεο ηνπνζεζίαο θαη ην ράξεθε κε ηελ θαξδηά ηεο. Σελ πίθξα ηεο κνλαμηάο θαη ηεο ζηέξεζεο ηελ θξάηεζε γηα ηνλ εαπηφ ηεο Οη θαιεζκέλνη κφλν θαιά ιφγηα είραλ λα ηεο πνπλ θαη επηπρψο - ιεο θη ήηαλ ζπλελλνεκέλνη – θαλείο δελ έθαλε ηελ θξίζηκε θαη αδηάθξηηε εξψηεζε γηα ην πνηφο είλαη ν παηέξα ηνπ παηδηνχ. Δθείλνο πνπ επίζεο έπιεε ζε πειάγε επηπρίαο ήηαλ ν λνλφο ηνπ παηδηνχ ηεο, πνπ ν ίδηνο δε είρε δπζηπρψο γλσξίζεη ηε ραξά ηεο παηξφηεηαο. Γχξηζε ζην ζπίηη κε ηελ απφθαζε απφ κέζα ηεο λα αλνίμεη θάπνηεο, ειεγρφκελεο βέβαηα, παξηίδεο κε κεξηθνχο απφ ην λεζί. Σα ζρφιηα δε ηελ πείξαδαλ, ήηαλ θπζηνινγηθή αληίδξαζε ζηνλ θιεηζηφ θχθιν ηνπ λεζηνχ. πλερψο αλέβαιε ην μεθαζάξηζκα κε ηνλ εαπηφ ηεο γηα ην ηη ζα θάλεη φηαλ βξεζεί κπξνζηά ηεο ν παηέξαο ηνπ παηδηνχ ηεο. Κξπβφηαλ πίζσ απφ ην ρισκφ επηρείξεκα φηη έρεη κπξνζηά ηεο αξθεηφ θαηξφ λα απνθαζίζεη αξγφηεξα γη απηφ. Ο κηθξφο είρε πνιχ δπλακψζεη θαη πήγαηλε πηα πεξίπαην κε ηηο γπλαίθεο ηνπ ζηε παξαιία. Δθεί ζην παγθάθη, πνπ θάζηζαλ ην κπαιφ ηεο ρσξίο λα ην ζέιεη πήγε ζηελ αθεηεξία φιεο ηεο πξνζσπηθήο ηεο πεξηπέηεηαο. Ο ζεζαπξφο, πνπ δίπια ηεο γνπξγνχξηδε επηπρηζκέλνο, ήηαλ ε απφδεημε απηήο ηεο πεξηπέηεηαο. Μηα απφ ηηο επφκελεο κέξεο ηειεθψλεζε ν λνλφο ηνπ κηθξνχ, ν δηθεγφξνο. - Καλφληζα ξαληεβνχ κε ην ζπκβνιαηνγξάθν γηα αχξην, ζηηο πέληε ην απφγεπκα. Μεηαβηβάδεηο ζηνλ Αληψλε θάπνηα πεξηνπζηαθά ζνπ ζηνηρεία, φπσο είρακε ζπκθσλήζεη ζηε ζπδήηεζε πνπ θάλακε ηηο πξνάιιεο. Υξεηάδεηαη λα ππνγξάςεηο θάπνηα ραξηηά ελψπηνλ ηνπ ζπκβνιαηνγξάθνπ. πκθσλείο; - Βεβαίσο, ζα είκαη εθεί αθξηβήο ζην ξαληεβνχ. 44
- Ωξαία! Έθηαζε ζηελ ψξα ηεο ζην γξαθείν ηνπ ζπκβνιαηνγξάθνπ. Απηφο κε ηελ ηππνιαηξία ηνπ επαγγέικαηφο ηνπ ηεο εμήγεζε αλαιπηηθά, ηη έγγξαθα ζα ππνγξάςεη: - Παξέρεηε ζην πηφ ζαο ηελ επηθαξπία κηαο κνλνθαηνηθίαο ζην παιαηφ ιηκάλη, ηνπ δηακεξίζκαηνο θνληά ζην Γεκαξρείν, κηαο αγξνηηθήο έθηαζεο δίπια ζηελ εθθιεζία ηνπ Πξνθήηνπ Ζιία θαη ελφο αγξνχ πνπ θιεξνλνκήζαηε απφ ηε κεηέξα ζαο θαη βξίζθεηαη ζηηο παξπθέο ηνπ ρσξηνχ ηεο. Δζείο δηαηεξείηαη έσο ην ηέινο ηελ ςηιή θπξηφηεηα. Έρεηε θακηά εξψηεζε; - πκθσλψ πιήξσο. Μφλν κηα δηεπθξίληζε κφλν ζέισ. Ζ έθηαζε ζηνλ πξνθήηε Ζιία πνηα αθξηβψο είλαη; Δπελέβε ν δηθεγφξνο: - Σν είρα μεράζεη θη εγψ Διέλε. Δίλαη ην πιάησκα πνπ θάλακε ην ηξαπέδη ζηα βαθηίζηα ηνπ Αληψλε. Γελ κπφξεζε λα ζπγθξαηήζεη ηα δάθξπά ηεο. Οη δπν λνκηθνί δελ κπνξνχζαλ λα ζπιιάβνπλ ηελ ππέξνρε ζχκπησζε, πνπ ελ αγλνία ηεο έγηλε. Τπέζεζαλ ηελ ππεξεθάλεηα ηεο κάλαο πνπ θάλεη δψξν ζην παηδί ηεο. Ήηαλ θη απηφ αιήζεηα. Υσξίο λα ην μέξεη ηφηε, ήηαλ ε ηειεπηαία θνξά πνπ έβιεπε δσληαλφ ηνλ δηθεγφξν ηεο. Κάπνηα ζηηγκή πνπ θαζφηαλ ζην γξαθείν ηνπ είρε έλα ζχληνκν θαη ήξεκν ζάλαην. Σνλ έθιαςε πξαγκαηηθά, ηδηαίηεξα ηε ζηηγκή πνπ ηνλ ζθέπαδε νξηζηηθά ην ρψκα ελψ δίπια ηεο έθιαηγε ήξεκα ε αθαλήο ζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο γπλαίθα ηνπ. Σψξα γελληφηαλ κηα λέα ππνρξέσζε, Πνηφο ζα δηαρεηξίδεηαη ηα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία. Δίλαη κηα ζνβαξή δνπιεηά, απαηηεί έλαλ άλζξσπν λα ηα παξαθνινπζεί θαη δελ ήηαλ θαζφινπ ζίγνπξε, φηη ήζειε λα ηα αλαιάβεη ε ίδηα. Δίρε κπεη ην δεχηεξν θαινθαίξη απφ ην ρσξηζκφ ηεο κε ηνλ Γεκήηξε. Φέηνο ν κηθξφο ζα έθαλε ηα πξψηα κπάληα ηνπ. Αεηθίλεηνο κπνπζνπιψληαο θαη θάλνληαο ηα πξψηα αβέβαηα βήκαηα ήζειε έλαλ απνθιεηζηηθφ άλζξσπν λα ηνλ πξνζέρεη. Ζ θαθνκνίξα ε Μηιέλα έηξερε ζπλερψο απφ πίζσ ηνπ, κε ηε ζπλερή αγσλία κελ πέζεη θαη ρηππήζεη. 45
Με φια ηα ρξεηψδε πεγαίλαλε ζηε θνληηλή πιαδ θαη ηελ αξάδαλε θάησ απφ κηα νκπξέια. Δπηπρψο ν Αληψλεο έδεημε ακέζσο εμνηθείσζε - έσο ιαηξεία - κε ην λεξφ θαη δελ ππήξμε απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηδηαίηεξε δπζθνιία. Ζ Μηιέλα έδεημε έλα θφβν κε ηε ζάιαζζα θαη ε Διέλε ην ζεψξεζε ππνρξέσζε, αιιά θαη αλάγθε, λα ηε βνεζήζεη λα μεπεξάζεη απηφλ ην θφβν. Γελ ήηαλ εχθνιν θαη ρξεηάζηεθε θάπνηνο θαηξφο αιιά ζην ηέινο ηα θαηάθεξε. Δηδνπνηήζεθε ηειεθσληθά λα πάεη ζην ζπκβνιαηνγξάθν. Θα γηλφηαλ ην άλνηγκα θαη ε επίζεκε αλάγλσζε ηεο δηαζήθεο ηνπ απνζαλφληνο δηθεγφξνπ ηεο θαη ηεο είπε φηη πξέπεη λα παξαβξίζθεηαη θαη απηή εθεί. Πέξα απφ ηελ ήξεκε θαη πελζνχζα ρήξα, ήηαλ ν παπάο πνπ ηεο βάθηηζε ην γην θαη έλα αθφκε άηνκν. Ο ζπκβνιαηνγξάθνο ηνπο εμήγεζε φηη ζ’ απηή ηε ζχλαμε παξαβξίζθνληαη νη αλαθεξφκελνη ζηηο ηειεπηαίεο βνπιέο ηνπ καθαξίηε θαη παξαθάιεζε λα ζεβαζηνχλε ηελ ηεξφηεηα ησλ ζηηγκψλ. Απφ ηελ αλάγλσζε ηνπ ηππηθνχ θεηκέλνπ θαηάιαβε ηα εμήο βαζηθά: Σν ζπίηη πνπ θαζφηαλ ην αθήλεη ζηε γπλαίθα ηνπ, φπσο θαη φια ηα ρξήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζην βηβιηάξην θαηαζέζεσλ πνπ πεξηιακβάλεη ηα δπν νλφκαηα ηνπο. Σα ρξήκαηα πνπ είλαη θαηαηεζεηκέλα ζε ινγαξηαζκφ πνπ έρεη κφλν ην φλνκα ηνπ ηα κηζά ηα αθήλεη ζηελ εθθιεζία ηνπ παπά Νηθφια, γηα ηελ απνπεξάησζε ηεο αγηνγξάθεζεο ηνπ λανχ θαη ηα άιια κηζά ζηνλ έκπηζην άλζξσπν ηνπ, ηνλ θπξ- Μήηζν, πνπ φια ηα ρξφληα ηνλ βνεζνχζε ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ πξαθηηθψλ ππνρξεψζεσλ ηνπ, καδί κε ηηο επραξηζηίεο ηνπ. Σελ πξνζεζκηαθή θαηάζεζε πνπ έρεη ζηελ Δζληθή Σξάπεδα, κεηά ηελ αθαίξεζε ησλ θφξσλ, ζα ήζειε λα δαπαλεζνχλ κεηά ηελ ελειηθίσζε ηνπ γηα ηηο ζπνπδέο ηνπ αλαδεμηκηνχ ηνπ. Γηαρεηξηζηή ηνπ πνζνχ νξίδεη ηελ κεηέξα ηνπ Διέλε. Οη πξφζνδνη απφ ηελ αθίλεηε πεξηνπζία ηνπ ζα αλήθνπλ ζηε ζχδπγφ ηνπ, φζν απηή βξίζθεηαη ελ δσή, κεηά ηνλ ζάλαηφ ηεο ε πεξηνπζία ζα κεηαβηβαζηεί επίζεο ζηνλ αλαδεμηκηφ ηνπ Αληψλην. Γηαρεηξηζηή ησλ πξνζφδσλ ηεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο δηαηεξεί ηνλ θχξην Μήηζν κε πνζνζηφ ακνηβήο επί ησλ εηζπξάμεσλ 10%. Δθηειεζηή ηεο δηαζήθεο ηνπ νξίδεη ηνλ αγαπεκέλν θίιν ηνπ, Γεψξγην, ζπκβνιαηνγξάθν ηνπ λεζηνχ ν νπνίνο ζα ηαθηνπνηήζεη φια ηα ζέκαηα κε 46
ηηο θξαηηθέο αξρέο, θξαηψληαο ηηο λφκηκεο ακνηβέο ηνπ. Πιήξεο θαη αλαιπηηθή ηαθηνπνίεζε. Γχξηζε ην κάηη ηεο ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο θαη δελ είδε απνγνεηεχζεηο θαη παξάπνλα. Ο δηθεγφξνο θίινο ηνπ παηέξα ηεο, έδεημε απιφρεξα κέρξη ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ, ηελ αγάπε θη εκπηζηνζχλε ζηελ ίδηα θαη ην παηδί ηεο. Σνπ ήηαλ επγλψκσλ. Πιεζίαζε ηελ ρήξα λα ηεο επρεζεί. Δθείλε ηελ αγθάιηαζε κε ηδηαίηεξε ζέξκε θαη ηεο είπε: - ε αγαπνχζε ηφζν πνιχ θφξε κνπ. Βιέπεηο εγψ δελ αμηψζεθα λα ηνπ ραξίζσ έλα παηδί πνπ ηφζν ήζειε. νπ εχρνκαη θάζε ηη πνπ ζέιεηο γη’ απηφλ. Γελ κπφξεζε λα ζπγθξαηήζεη ηα δάθξπα πνπ πιεκκχξηζαλ ηα κάηηα ηεο. Κάπνηα ζηηγκή είδε θαη ην πξαθηηθφ κέξνο ηνπ πξνβιήκαηνο Απεπζχλζεθε ζηνλ θχξην Μήηζν: - Μπνξείο λα αλαιάβεηο θαη ηε δηθή κνπ πεξηνπζία κε ηνπο ίδηνπο φξνπο; - Βεβαίσο! Σεο έθπγε έλα βάξνο. Λέλε φηη ν ρξφλνο επνπιψλεη ηεο πιεγέο ηεο θαξδηάο θαη ε ίδηα, ελψ ππάξρεη ν ππέξνρνο Αληψλεο, άξρηζε λα ζθέθηεηαη ηα επφκελα βήκαηά ηεο. Να ηα παξαηήζεη θαη λα πάεη ζηελ Αζήλα ήηαλ έλα ελδερφκελν, πνπ είρε εθ ησλ πξαγκάησλ πηα απνθιεηζηεί. Θα έκελε ζην λεζί ηεο, αιιά έπξεπε λα βξεη λέα απαζρφιεζε, κηα δεκηνπξγηθή εξγαζία γηα ηνλ εαπηφ ηεο. ηαλ ζα κεγαιψζεη ιίγν ν κηθξφο ζα αξρίζεη λα θάλεη θάπνηα ηαμίδηα. Έλησζε ηφζν επαξρηψηηζζα. Γελ είρε πάεη πνπζελά Θα έβγαδε ηα ζπαζκέλα ηψξα. Έπξεπε λα βξεη ηξφπν γηα εχθνιε πξφζβαζε ηνπιάρηζηνλ γηα ηελ ψξα ζε φιν ην λεζί. Ρψηεζε θαη είδε φηη ππάξρεη ζρνιή νδεγψλ. Γξάθηεθε θαη άξρηζε ηα καζήκαηα νδήγεζεο. Έθαλε αίηεζε λα πάξεη άδεηα νδήγεζεο, θάηη πνπ ην πέηπρε θάπνηα ζηηγκή. Παξάγγεηιε θαη ζε ιίγν ήξζε ζην λεζί έλα δπλαηφ θαη αζθαιέο απηνθίλεην. Έβαιε θαη ηε Μηιέλα λα κάζεη νδήγεζε. Μέρξη λα εμνηθεησζεί καδί ηνπ δελ ζα αλέβαδε ην γην ηεο πάλσ. ε θαζεκεξηλή βάζε έθαλε επηηέινπο κηα αλαγλψξηζε ηνπ ηφπνπ ηεο θαη θαηάιαβε ηφζν θαζαξά ηη ζεκαίλεη αγάπε θαη δέζηκν κε ηνλ ηφπν ζνπ.
47
8. Η επανεμφάνιση Ζ δσή ηεο είρε κπεη ζε κηα ξφηα θαη πξνεηνίκαδε ηνλ εαπηφ ηεο γηα λέα επηρεηξεκαηηθά αλνίγκαηα θαη εκπεηξίεο. Σφηε είδε κπξνζηά ζηελ πφξηα ηεο - ζαλ θάληε κπαζηνχλη - ηνλ Γεκήηξε. Δλψ εθαηνληάδεο θνξέο είρε πεξάζεη απφ ην κπαιφ ηεο απηφ ην ελδερφκελν, ηα έραζε εληειψο. Ζ νλνκαζηή ςπρξαηκία ηεο πήγε πεξίπαην θη έκεηλε ζηήιε άιαηνο. Ση λα θάλεη ηψξα, πψο λα αληηδξάζεη; Να γίλεη αγελήο ή λα ηνπ βάιεη ηηο θσλέο δελ ήηαλ ζηνηρείν ηνπ ραξαθηήξα ηεο. Αο πεξηκέλεη, αο κεηξήζεη κε ηηο απζφξκεηεο αληηδξάζεηο ηα θαηαπηεζκέλα αηζζήκαηά ηεο, αο δεη ζηελ πξάμε ηη πξέπεη λα θάλεη, αξθεί λα κε βηαζηεί. - Πψο απφ εδψ Γεκήηξε, ρξφληα θαη δακάληα έρνπκε λα κάζνπκε λέα ζνπ. - Έρεηο δίθην Διέλε, αλ θαη πνιιέο θνξέο ζε αλαδήηεζα, αιιά κάηαηα. Γελ κπφξεζα λα βξσ ηα ίρλε ζνπ. Δίκαη εδψ, γηαηί ζην λεζί είλαη ε νξγαληθή κνπ ζέζε. ηελ Ηζηηαία ήκνπλ κε απφζπαζε θαη δπν ρξφληα κεηά, ελψ δηθαηνχκνπλ, δε έθαλα αίηεζε γηα κεηάζεζε. Πξνηίκεζα λα επηζηξέςσ ζηελ νξγαληθή κνπ ζέζε. Βιέπεηο ε αδειθή κνπ ηαθηνπνηήζεθε κε έλα θαιφ παηδί - πνπ θαη απηή ήζειε - απφ ην ρσξηφ θαη ηψξα θάζνληαη ζην παηξηθφ καο ζπίηη καδί κε ηε κάλα καο. Έηζη ν πξνζσπηθφο κνπ νξίδνληαο μεθαζάξηζε νπζηαζηηθά. Δζχ ηη θάλεηο, πνπ είρεο ραζεί; - Καη κέλα κνπ ζπλέβεζαλ πνιιά θαη δηάθνξα. Πέξαζε κέζα. Ακέζσο εκθαλίζηεθε ε Μηιέλα θαη έγηλαλ νη ζπζηάζεηο. - Απηή είλαη ε Μηιέλα. Δίλαη ηεο νηθνγέλεηάο κνπ. Απηφο είλαη ν Γεκήηξεο. Απφ ην χθνο ηεο Διέλεο, απφ ηνλ ηφλν ηεο θσλήο ηεο θαη απφ ηελ έληαζε ηεο αηκφζθαηξαο, ε επαίζζεηε Μηιέλα αηζζάλζεθε φηη ε επίζθεςε απηή ήηαλ ζεκαληηθή. Απνζχξζεθε λα εηνηκάζεη έλα ηξαηάξηζκα ζηνλ επηζθέπηε. Δπηπρψο ν κηθξφο πξηλ απφ ιίγν είρε θνηκεζεί. Σν γιπθφ θνπηαιηνχ κε ιίγν ζπηηηθφ ιηθέξ θαη κεξηθά θνπινπξάθηα πνπ ε ίδηα είρε ςήζεη γηα ηνλ θαθέ. Μπήθε πάιη θνληά ηνπο θαη ξψηεζε ηνλ άληξα: 48
- Ση θαθέ ζέιεηε λα εηνηκάζσ; - Πσ! Πσ, απηά είλαη ήδε αξθεηά. Δπελέβε ε Διέλε: Κάλε ιίγν Γαιιηθφ. Ζ κεηαμχ ηνπο ζπδήηεζε πξνρσξνχζε δηζηαθηηθά, ιεο θαη θνβφηαλ ν έλαο λα ξσηήζεη γηα ηνλ άιιν, ζα ην παιαηφ θαξάβη πνπ πάεη ζηγά- ζηγά ζηε ζάιαζζα κε πέζεη πάλσ ζε μέξα. - ε αλαδήηεζα πνιιέο θνξέο, παιηά πήξα εδψ ηειέθσλν, αιιά δελ απαληνχζε θαλείο. Πήξα ην δηθεγφξν ζνπ θαη κνπ είπε πσο δελ μέξεη πνπ βξίζθεζαη, ξψηεζα ηνλ Αληξέα, ην ζπλάδειθν καζεκαηηθφ, ζην ζρνιείν θαη απηφο δελ ζε βξήθε. Φαληάζηεθα φηη έθπγεο νξηζηηθά απφ ην λεζί. Γελ ηνπ είπε φηη απηά ηα ήμεξε. Άιιεο ζθέςεηο θισζνγχξηδαλ ζην κπαιφ ηεο απηή ηελ ψξα. Σί ζα ηνπ πεη, απφ φζα είραλ ζπκβεί. Έπξεπε λα ηνλ θξαηήζεη ζε δίαηηα γηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ φιν απηφ ηνλ θαηξφ; Δίρε φκσο ην δηθαίσκα λα ζηεξήζεη απφ ην γην ηεο ηνλ παηέξα ηνπ; Άιιν νη κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο θαη άιιν ην δηθαίσκα, πνπ ινγηθά έρεη πάλσ ζην παηδί ηνπ. κσο, φια πξέπεη λα γίλνπλ ζηγά-ζηγά, ρσξίο αλαζηαηψζεηο ζην παηδί θαη κε έιεγρν γηα ηηο επηπηψζεηο ζηελ ηνπηθή θνηλσλία. Γελ κπνξνχζε λα ληψζεη γη’ απηφλ κίζνο. Άιισζηε δε ηελ είρε θνξντδέςεη, νχηε «αζέηεζε δνζείζεο ππνζρέζεηο». ,ηη είρε γίλεη, έγηλε απζνξκήησο, ελ πιήξεη ζπλεηδήζεη απφ δπν ελήιηθνπο αλζξψπνπο θαη ίζσο, αλ ππήξμε κηα πίεζε απηή ήηαλ απφ ηελ πιεπξά ηεο. Θα πξέπεη λα κπεη ζηε δσή ηνπ παηδηνχ κε έλαλ ειεγρφκελν ξπζκφ. Ση ζα γίλεη κεηαμχ ηνπο, αο αθήζεη ην ρξφλν λα δψζεη ηε ιχζε. - Ο δηθεγφξνο κνπ, δπζηπρψο, πέζαλε. Με αγαπνχζε ζαλ παηδί ηνπ θαη πάληα κε είρε ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπ. Απφ ηφηε πνπ έθπγεο γηα ην ρσξηφ ζνπ, ζπλέβεζαλ πνιιά. Κάπνηα απ’ απηά έρεηο δηθαίσκα λα ηα κάζεηο. Με θνβεζείο, δε ζνπ δεκηνπξγνχλ θακηά ππνρξέσζε. ια είλαη ξπζκηζκέλα πξηλ λα εκθαληζηείο. Ζ είζνδνο ηεο Μηιέλαο ζην δσκάηην, πνπ έθεξλε ηνλ θαθέ, ζηακάηεζε ηε ζπδήηεζε, αλ θαη είρε θηάζεη ε ζηηγκή λα γίλεη θη απηή θνηλσλφο ηνπ κπζηηθνχ ηεο. Σελ έλησζε πηα ζαλ αδειθή πνπ πνηέ δελ είρε θαη ηεο έιεηπε. Καη ήηαλ κηα θαιή αδειθή! 49
- Κάηζε Μηιέλα λα αθνχζεηο θαη ζπ. Σα ιέσ γηα πξψηε θνξά θαη ζέισ λα είζαη δίπια κνπ. Απεπζπλφκελε ζην Γεκήηξε ηνπ είπε ρσξίο πεξηζηξνθέο: - Δίζαη ν κφλνο άληξαο πνπ έθαλα έξσηα καδί ηνπ. Σν ήζεια, ην επηδίσμα θαη δε δεηψ επζχλεο απφ θαλέλαλ, νχηε θη απ’ ηνλ εαπηφ κνπ... Ο άιινο ζηεθφηαλ αθίλεηνο ζαλ άγαικα πεξηκέλνληαο λα πέζεη πάλσ ηνπ αζηξνπειέθη. Ζ Μηιέλα δελ ήμεξε ηίπνηε, αθνχ πνηέ δελ είρε πνηέ γίλεη ζρεηηθή ζπδήηεζε, αιιά ζαλ αδειθή ςπρή δηαηζζαλφηαλ ηε ζνβαξφηεηα ηεο ζηηγκήο θαη ήδε ηα κάηηα ηεο γέκηζαλ δάθξπα. … Με ηελ μαθληθή αλαρψξεζή ζνπ δε καο δφζεθε ε επθαηξία λα μεθαζαξίζνπκε πνιιά πξάγκαηα. Γελ έδεημεο θαλέλα ελδηαθέξνλ λα ηα ζπδεηήζεηο καδί κνπ. Μνπ ππνζρέζεθεο λα έξζεηο ηειεθσληθά ζε επαθή καδί κνπ. Πεξίκελα κέξεο ηειεθψλεκά ζνπ θη απηφ δελ εξρφηαλ. Καηάιαβα ζχληνκα φηη είκαη έγθπνο. Ο Γεκήηξεο απεγλσζκέλα έδεημε ηελ πξφζεζή ηνπ λα ηε δηαθφςεη. Απηή κε κηα θνθηή ρεηξνλνκία δελ ηνπ ην επέηξεςε: - ρη Γεκήηξε, ηψξα κηιάσ εγψ… Απηήλ ζπλέρηζε λα ηνλ ελεκεξψλεη: … ηελ αξρή κ’ έπηαζε παληθφο. Γελ είρα έλαλ δηθφ κνπ άλζξσπν λα πσ ην πξφβιεκά κνπ, λα κε ζπκβνπιέςεη ηη λα θάλσ, νχηε είρα ζρεηηθέο εκπεηξίεο. Έπξεπε λα αληηκεησπίζσ κφλε κνπ ηα πξνβιήκαηα. Κη απηφ έθαλα. Δπηπρψο ν θαιφο ζεφο κνπ έζηεηιε ζην δξφκν ηε Μηιέλα θαη ζηεξηρηήθακε ε κηα ζηελ άιιε. Έλα ρξφλν έδεζα ζε ζπίηη ζηελ Αζήλα. Γέλλεζα ην παηδί κνπ θαη ην αλάζηεζα ηνπο πξψηνπο κήλεο εθεί. Μεηά γχξηζα ζην λεζί, βάθηηζα ην παηδί Αληψλε, ην φλνκα ηνπ παηέξα κνπ. Ο λνλφο ηνπ ήηαλ ν δηθεγφξνο κνπ. Ο γηνο κνπ έγηλε πξηλ ιίγν θαηξφ ελφο έηνπο θαη απηή ηε ζηηγκή θνηκάηαη κέζα ζην δσκάηηφ ηνπ… Ζ Μηιέλα έθιαηγε κε ιπγκνχο θαζηζκέλε ζηελ θαξέθια ηεο. Απηφο ακίιεηνο αθφκα ζπλέρηδε λα είλαη αθίλεηνο, κφλν πνπ ηα κάηηα ηνπ είραλ ζνιψζεη θαη ην δάθξπ απφ ζηηγκή ζε ζηηγκή ζα θπινχζε ζην κάγνπιφ ηνπ. Ζ Διέλε ζπλέρηζε: … Μελ αλεζπρείο. Σν γεγνλφο απηφ δελ ζνπ δεκηνπξγεί θακηά ππνρξέσζε. Σν αγφξη κνπ έρεη φλνκα. Αιιά έρεη θαη δηθαίσκα λα έρεη παηέξα. Σν επίπεδν ησλ ζρέζεψλ ζνπ κε ην παηδί ζα ην θαζνξίζνπκε καδί. Σν επίπεδν ησλ κεηαμχ καο ζρέζεσλ ζα ην θαζνξίζεη ν ρξφλνο. 50
Ήξζε ε ζηηγκή λ’ αξζξψζεη θη απηφο ηα πξψηα ηνπ ιφγηα: - πγρψξεζε κε Διέλε. Γε ην ήμεξα. νπ είρα πεη φηη είζαη φ,ηη θαιχηεξν κνπ έηπρε ζηε δσή κνπ. Απηφ είλαη αιήζεηα θαη ηζρχεη πάληα ζην αθέξαην. Αιιά ηφηε δελ ήκνπλ έηνηκνο λα δεζκεπηψ. Με πίεδαλ θαη ηα νηθνγελεηαθά πξνβιήκαηα. Δίλαη δεδνκέλν. Γε ζνπ θέξζεθα θαζαξά ζαλ άληξαο, ην παξαδέρνκαη. Γελ ην ήμεξα φκσο φηη ήζνπλ έγθπνο. Γπζηπρψο ν ρξφλνο δε γπξίδεη πίζσ, αιιά είλαη ηφζα πνιιά θαη καδεκέλα πνπ κνπ ήξζαλ ζήκεξα πνπ ληψζσ ζαλ λα κε ρηχπεζε θεξαπλφο. Αλ ζε παξεγνξεί απηφ ζνπ ιέσ φηη ήζνπλ κνλίκσο ζην κπαιφ κνπ, άιισζηε γη’ απηφ, φπσο βιέπεηο επέζηξεςα ζην λεζί. Σν παηδί κνπ πνπ είλαη; - Σψξα θνηκάηαη. Μφλν αλ μππλήζεη ζα ην δεηο. Απηφο είλαη Μηιέλα, ν παηέξαο ηνπ παηδηνχ. Δίζαη ε πξψηε πνπ ην καζαίλεη. Αιιά λα μέξεηο δε ζα ην θάλνπκε θαη βνχθηλν. Άζε πξψηα λα πεξάζεη ιίγνο θαηξφο θαη κεηά ζα δνχκε ηη ζα γίλεη. Ζ Μηιέλα δελ άληεμε ηφζε ζπγθίλεζε. Πήγε ζηελ θνπδίλα λα ζθεθηεί φια ηα θαηλνχξηα πνπ έκαζε. Έμσ ε ζπδήηεζε ζπλερίζηεθε. .. Να ζε ελεκεξψζσ φηη ηα βαθηίζηα ηνπ Αληψλε έγηλαλ ζηελ εθθιεζία ηνπ Πξνθήηε Ζιία θαη ην θαγεηφ ζηνπο θαιεζκέλνπο πνπ είρα έγηλε θάησ απφ ην κεγάιν δέληξν. Γελ είκαη βέβαηε αλ ζπκάζαη ηίπνηα απφ εθείλε ηε κέξα. Ο άιινο πήγε λα ηε δηαθφςεη ζην ζεκείν απηφ αιιά δελ ηνπ έδσζε ηελ επθαηξία. Απηφεηε θαη κε πεξίζζεηα ζηγνπξηά ζπλέρηζε ηνλ θαηαηγηζκφ ησλ λέσλ πιεξνθνξηψλ: … Α! θαη θάηη αθφκα. Σν θηήκα ζην πιάησκα γχξσ απφ ην δέληξν ήηαλ ηνπ παηέξα κνπ. ηαλ θαζίζακε εκείο εθεί αθφκα απηφ δελ ην ήμεξα. ήκεξα αλήθεη ζην γην ζνπ. Μεηά απφ ζπκβνπιή ηνπ λνλνχ ηνπ κεηαβίβαζα ζην γην ζνπ θάπνηα πεξηνπζηαθά κνπ ζηνηρεία. Μαδί κε απηά πνπ θιεξνλφκεζε απφ ην λνλφ ηνπ έρεη κηα θάπνηα ζεβαζηή πεξηνπζηαθή βάζε ήδε. Ήηαλ ηφζα πνιιά θαηλνχξγηα πνπ έπξεπε λα αθνκνηψζεη πνπ ηνπ ήηαλ δχζθνιν. Κάζηζε ακίιεηνο πεξηκέλνληαο ην μχπλεκα ηνπ γηνπ ηνπ. Ζ ιέμε ηνπ θάλεθε ηφζν επίζεκε, αιιά θαη ηφζν φκνξθε: ηνπ γηνπ ηνπ. Καη νη δπν ήηαλ ρακέλνη ζηηο ζθέςεηο ηνπο. Ήηαλ ηφζν γξήγνξεο θαη απφηνκεο νη εμειίμεηο πνπ ρξεηάδνληαλ θάπνην ρξφλν γηα λα αθνκνησζνχλ. 51
Γηα έλα ε Διέλε ήηαλ πηα ζίγνπξε. Γελ ηελ ελνρινχζε ηειηθά ε ζεκεξηλή ζπλάληεζε. Ίζσο ήηαλ γη απηήλ έλα είδνο θάζαξζεο πνπ ππφγεηα ηελ ηπξαλλνχζε, αιιά δελ ην παξαδερφηαλ νχηε ζηνλ εαπηφ ηεο. Ο Γεκήηξεο δελ ήηαλ κφλν ν παηέξαο ηνπ παηδηνχ ηεο, ήηαλ ν άληξαο πνπ θάπνηε ιάηξεςε θαη παξφκνηα αηζζήκαηα έλησζε λα βγαίλνπλ απφ ην ιήζαξγν θαη λα αλαβηψλνπλ κέζα ηεο. Ήηαλ απηφο πνπ ηελ έθαλε λα ληψζεη γπλαίθα, ήηαλ ν κνλαδηθφο άληξαο κε ηνλ νπνίν ελψζεθε καδί ηνπ. Καη λα πξνζπαζνχζε δελ ζα κπνξνχζε λα ληψζεη γη’ απηφλ αξλεηηθά αηζζήκαηα. Ήζειε φκσο λα ηνλ παηδέςεη ιίγν, λα ηνλ θξαηήζεη γηα θάπνην δηάζηεκα ζε απφζηαζε, αιιά ηειηθά, πψο λα ην θάλνπκε, έπξεπε λα ην παξαδερηεί, ήηαλ ν άληξαο κε ηνλ νπνίν ήζειε λα θηηάμεη ηελ νηθνγέλεηά ηεο. Ο Γεκήηξεο ζηε θάζε απηή δηαθαηερφηαλ απφ ηελ αδεκνλία λα δεη ην παηδί ηνπ, πεξηθπθισκέλνο απφ έλα πέπιν ηχςεσλ θη ελνρψλ. Ναη, έρεη φια ηα δίθηα ηεο ε Διέλε. Ο δηζηαγκφο θη ε αλαπνθαζηζηηθφηεηά ηνπ δελ ηνλ άθεζαλ λα θεξζεί ζσζηά θαη ηίκηα. Ζ Διέλε πέξαζε κφλε ηεο φιν απηφ ην ινχθη. Αιιά κσξέ, πνηέ δελ ηνπ πέξαζε απφ ην κπαιφ έλα ηέηνην ελδερφκελν. Αλ ην ήμεξε, αλ ηνλ εηδνπνηνχζε, ε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζίγνπξα ζα ήηαλ δηαθνξεηηθή. Απνξξνθεκέλνη θαη νη δπν ζηηο ζθέςεηο ηνπο δελ πξφζεμαλ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ηε Μηιέλα, πνπ θξαηνχζε ζηελ αγθαιηά ηεο έλα αγνπξνμππλεκέλν κηθξφ πιαζκαηάθη πνπ θνίηαδε καρκνπξιίδηθα θαη κε πεξηέξγεηα γχξσ ηνπ. ηαλ ην αληηιεθζήθαλ ζεθψζεθαλ φξζηνη θαη νη δπν. Ζ Διέλε είπε ζην κηθξφ: - Απφ εδψ ν κπακπάο ζνπ κηθξέ! ηαλ γχξηζε ζην Γεκήηξε είδε έλα πξφζσπν δαθξπζκέλν απφ ηε ζπγθίλεζε θαη απηφ ηε γέκηζε ραξά θαη πεξεθάληα. Απφ κέζα ηεο, ηνλ είρε ήδε ζπγρσξήζεη. - Πάξηνλ ζηελ αγθαιηά ζνπ. Με θνβάζαη! Δίδε ην δηζηαγκφ ηνπ θαη ζπκήζεθε ηηο αληηδξάζεηο ηνπ παηέξα ηεο, θαηά ηηο αλακλήζεηο ηεο κάλαο ηεο. - Φνβφηαλ λα ζε αθνπκπήζεη… Έηζη είλαη θαίλεηαη φινη νη άληξεο είπε απφ κέζα ηεο. Σνλ θξάηεζε αδέμηα, κε εκθαλή ην θφβν κε δηαιπζεί ζηα ρέξηα ηνπ, κε πξνμελήζεη 52
άζειά ηνπ θαλέλα θαθφ. Ήξζε θη απηνπλνχ ε ζεηξά λα ληψζεη ην αίζζεκα φηη απηφ ην γιπθφ πιαζκαηάθη ήηαλ αίκα ηνπ, ήηαλ ε πξαγκάησζε ηεο επηζπκίαο πνπ έρεη θάζε άλζξσπνο γηα ηελ νινθιήξσζή ηνπ. Ήηαλ ην δηθφ ηνπ παηδί! Ζ Διέλε ηνπ είπε: - Γψζην πίζσ ζηε Μηιέλα θαη πάκε νη δπν καο κηα βφιηα. Βγήθαλ ζην δξφκν. Σν απηνθίλεην ήηαλ παξθαξηζκέλν εθεί. Σνπ άλνημε ηε πφξηα θαη είπε: - Μπεο κέζα! Σνλ είρε απφ πξνεγνπκέλσο εληππσζηάζεη ε απνθαζηζηηθφηεηά ηεο. Ήηαλ κηα λέα, κηα δηαθνξεηηθή Διέλε απφ απηή πνπ είρε πξηλ δπν ρξφληα είρε γλσξίζεη. Γελ ήηαλ ζίγνπξνο φηη απηφ ηνπ άξεζε, αιιά δελ είρε θαη ηελ πνιπηέιεηα επηινγήο, έπξεπε λα ην δερηεί. Απηή είρε ηψξα ην καραίξη, απηή είρε θαη ην πεπφλη. Μπνξεί λα κελ ηνπ άξεζε, κπνξεί λα ελνρινχζε ηνλ έκθπην αληξηθφ εγσηζκφ ηνπ, αιιά έπξεπε λα ηελ παξαδερηεί. Ήηαλ παιηθάξη ε Διέλε. Με ζηγνπξηά, πνπ ηηο πξνεγνχκελεο εκέξεο κφλν είρε αθφκα απνθηήζεη, πήξε ην δξφκν, πνπ νδεγνχζε ζην εζσηεξηθφ ηνπ λεζηνχ. ηαλ έθηαζε ζην χςνο ηνπ Πξνθήηε Ζιία, ηνλ πξνζπέξαζε κε θφξα ζπλερίδνληαο, αθφκα πην πέξα. Απφ κέζα ηεο θνβφηαλ φηη αλ βξεζνχλ εθεί ζα ήηαλ πνιχ επηξξεπήο λα ππνρσξήζεη ζηηο επηζπκίεο, πνπ άξρηζαλ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή λα ηελ θαηαθιχδνπλ. ρη, απηήλ ηελ πιεπξά ηνπ εαπηνχ ηεο δελ ζα ηνπ ηελ πξφζθεξε έηνηκε ζην πηάην. Γνχζηαξε ιίγν παίδεκα. πλέρηζε κε ζθνπφ λα θηάζεη ζηελ άιιε πιεπξά ηνπ λεζηνχ. - Έρεηο έξζεη πνηέ απφ δσ; ηνλ ξψηεζε. - ρη, πφηε λα εξρφκνπλ; - Έρεη θη απφ δσ κνλαδηθέο νκνξθηέο ην λεζί κνπ, γηαηί δελ παηήζεθε αθφκε απφ ηα θχκαηα ησλ ηνπξηζηψλ. Α! Με ηελ επθαηξία λα ζε ξσηήζσ: Έρεηο άδεηα νδήγεζεο; - Έρσ. Αιιά επεηδή δελ είρα δηθφ κνπ απηνθίλεην κάιινλ πξέπεη λα πζηεξψ ζηελ πξάμε. - Πξέπεη λα εμαζθεζείο. Αξγφηεξα ζα πεγαίλεηο αξγφηεξα βφιηα ην γην ζνπ. Σν βξήθε ινγηθφ. Αθνχ πξνρψξεζαλ αξθεηά, ζε κηα ζέζε ηνπ είπε: 53
Αο ζηακαηήζνπκε ιίγν εδψ. Έρεη φκνξθε ζέα! Κάζηζαλ ακίιεηνη ν έλαο καθξηά απφ ηνλ άιιν αξθεηή ψξα. Απηφο ιεο θαη είρε πηεη ην ακίιεην λεξφ. Πάιη εθείλε κίιεζε πξψηε. Δίρε φιε ηελ πξσηνβνπιία αιιά ζ’ απηή ηε θάζε δε γηλφηαλ δηαθνξεηηθά. Έλησζε φηη απηφ πιήγσλε ηνλ εγσηζκφ ηνπ, αιιά ιίγε ππνκνλή δε βιάθηεη. Σνπ αμίδεη θάπνηα ηηκσξία γηα έλα δηάζηεκα. - Σν πξψην πνπ έρεηο λα θάλεηο είλαη ε λνκηθή αλαγλψξηζε ηνπ γηνπ ζνπ. Να πάξεη θαη ην δηθφ ζνπ φλνκα: Αληψλεο Καιαθάηεο-Ησάλλνπ. Δθηφο αλ δε ζέιεηο. - ρη! Θέισ! Σν ζέισ πνιχ. Δίλαη λα ην ξσηάο; - Ρψηα ηηο ηππηθέο δηαδηθαζίεο πνπ απαηηνχληαη θαη πξνρψξα! Γχξηζαλ πίζσ ρσξίο λ’ αληαιιάμνπλ άιιε θνπβέληα. Σελ πξψηε δνπιεηά κε ηελ νπνία αζρνιήζεθε ν Γεκήηξεο ήηαλ ηα δηαδηθαζηηθά. Έηξεμε απφ δσ θη απφ εθεί, ξψηεζε, έβαιε δηθεγφξν, έθεξε απφ ην ρσξηφ ηνπ ηα αλαγθαία ραξηηά θαη θάπνηα ζηηγκή ηνπ είπαλε: - Δληάμεη έγηλε! Ο Αληψλεο είλαη θαη κε ηελ επίζεκε λνκηθή ζθξαγίδα γηνο ζνπ. ηαλ ηεο ην αλαθνίλσζε ην κφλν πνπ βξήθε απηή λα πεη ήηαλ: - Σα απνγεχκαηα λα έξρεζαη ζην ζπίηη γηα πξαθηηθή εμάζθεζε ζηελ νδήγεζε. Αθηέξσζε πνιιέο ψξεο ζ’ απηφ. Άιιεο πνιχ πεξηζζφηεξεο ψξεο αθηέξσζε ζην γην ηνπ. Να γλσξίζεη ν έλαο ηνλ άιιν, λα ζπλεζίζεη ηελ παξνπζία ηνπ. Απηά φκσο. Σίπνηα παξαπάλσ. Ζ Διέλε ηνλ θξαηνχζε ζε απφζηαζε, δελ ηνπ έδηλε ην ζάξξνο θαη ηελ επθαηξία λα ηελ πιεζηάζεη. Κάηη πνπ ήζειε ηφζν πνιχ! Αιιά δελ ηνικνχζε λα πάξεη νπνηαδήπνηε πξσηνβνπιία, θνβνχκελνο ηελ αληίδξαζή ηεο. -
54
9. Ο γάμος Ο Γεκήηξεο θαζφηαλ αθφκα ζην λνηθηαζκέλν μέλν ζπίηη θαη ζην ζπίηη ηεο Διέλεο ήηαλ επηζθέπηεο. Μηα κέξα φκσο ηνπ πέηαμε ηνλ θεξαπλφ, πνπ είρε απφ κέξεο πξνεηνηκαζκέλν: - Καιά αζηεθάλσηε ζα κ’ αθήζεηο; Ο γηνο ζνπ κπάζηαξδνο ζα κείλεη! Απηφο έκεηλε ελεφο. ηήιε άιαηνο. Σελ θνίηαμε κε κάηηα γνπξισκέλα: - Με ιεο ηέηνηα ιφγηα γηα ην παηδί καο. Απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ην ζέισ αιιά δε κνπ άθεζεο θαλέλα πεξηζψξην γηα πξσηνβνπιία. Δγψ είρα ρεζκέλε ηε θσιηά κνπ θη εζχ ήζνπλ ηφζν ςπρξή θη απφκαθξε καδί κνπ. - Έια ινηπφλ! Κάλε κνπ θαλνληθά ηελ πξφηαζε. Γίλε ιίγν ηππηθφο, ην έρσ αλάγθε. Μεηά απφ θάπνην ζηηγκηαίν δηζηαγκφ ηελ έπηαζε απφ ηνπο ψκνπο θαη θνηηάδνληαο ηελ ζηα κάηηα ηε ξψηεζε: - Διέλε, γιπθηά κνπ, ζέιεηο λα κε παληξεπηείο; - Μ’ αγαπάο φκσο: - ρη, δελ ζ’ αγαπάσ απιψο, ζε ιαηξεχσ, θνξίηζη κνπ. - Δ ! ηφηε εληάμεη, ζα ζε παληξεπηψ. Γηα πξψηε θνξά ηνλ αγθάιηαζε θαη ηνλ θίιεζε κε δηθή ηεο πξσηνβνπιία. - Αο δνχκε ηψξα ηα πξαθηηθά ζέκαηα. Ο γάκνο ιέσ λα γίλεη ζηελ εδψ εθθιεζία, αλ θαη γηα ζπλαηζζεκαηηθνχο ιφγνπο ζα πξνηηκνχζα ςειά ζηνλ Πξνθήηε Ζιία. Δίλαη ρεηκψλαο ηψξα θη αο κε ην δηαθηλδπλεχζνπκε. Πφηε πξνηείλεηο λα γίλεη; - Αχξην, αλ είλαη δπλαηφλ! Αιιά αο γίλνπκε πξαθηηθνί. Μάιινλ ζηηο δηαθνπέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ. Να εηδνπνηήζσ θαη ηνπο δηθνχο κνπ απφ ην ρσξηφ. Ση ιεο; Γηα θνπκπάξν πξνηείλσ ην κνλαδηθφ εδψ θίιν κνπ, ην ζπλάδειθν κνπ ζην ζρνιείν, καζεκαηηθφ Αληξέα. - Καιψο, φκσο απφ ηε πιεπξά κνπ ζέισ θαη ηε Μηιέλα, σο θνπκπάξα. ιεο ηηο πξαθηηθέο εηνηκαζίεο αο ηεο πάλσ κνπ. 55
Δλεκέξσζε ηε Μηιέλα θη απηή πέηαμε απφ ηε ραξά ηεο. Σφηε, κε θαζπζηέξεζε δπν ζρεδφλ ρξφλσλ, ζπλεηδεηνπνίεζε φηη ε Μηιέλα αζθαιηζηηθά ήηαλ μεθξέκαζηε. Γελ ηεο είρε πεξάζεη ην ζέκα κέρξη ηψξα απ’ ην κπαιφ. ην ηνπηθφ παξάξηεκα ηνπ ΗΚΑ δηεπζπληήο ήηαλ έλαο ζπγγελήο ηεο, πνπ είρε κάιηζηα παξαβξεζεί ζηα βαθηίζηα ηνπ γηνπ ηεο. Απεπζχλζεθε ζ’ απηφλ. Σνπ εμήγεζε: - Απαζρνιψ δπν ρξφληα αλαζθάιηζην ην θνξίηζη. Δίκαη πξφζπκε λα πιεξψζσ φια ηα πξνβιεπφκελα πξφζηηκα, αιιά ζέισ λα ηελ αζθαιίζσ γη’ απηφ ην δηάζηεκα. ε παξαθαιψ βνήζεζε κε ζε φηη ρξεηάδεηαη. - Αο ην πάλσ κνπ, ζα θνηηάμσ λα δσ ηη ρξεηάδεηαη θαη ζα ζε εηδνπνηήζσ. ε ιίγεο κέξεο ε εθθξεκφηεηα απηή ηαθηνπνηήζεθε θαη ε Διέλε έλησζε φηη ζην λεζί είρε ηειηθά δηθνχο ηεο αλζξψπνπο. Απιψο κε δηθή ηεο επζχλε είρε πξνεγνπκέλσο θφςεη ηα λήκαηα θη έπξεπε κε ηελ επθαηξία ηνπ γάκνπ ηεο λα ηα μαλαβξεί. Έθαλαλ έλα ηαμίδη ζηελ Αζήλα γηα ηα απαξαίηεηα ςψληα, αλάκεζά ηνπο θη έλα λπθηθφ. Ζ Διέλε ήζειε γάκν κε φια ηα έζηκα θαη ηηο ηππηθφηεηεο ηεο ληφπηαο θνηλσλίαο. - Μηα θνξά παληξεχνκαη, ηνπ είπε! Καη απηφο ην ζεβάζηεθε. ια ήηαλ έηνηκα, γηα ηε δεχηεξε κέξα ησλ Υξηζηνπγέλλσλ. Οη δηθνί ηνπ είραλ έξζεη απφ λσξίο θαη έδεζαλ φιεο ηηο εθπιήμεηο καδεκέλεο. Ηδηαίηεξα κε ηνλ αηίζαζν θαη ζθαληαιηάξε Αληψλε. Δγθαηαζηάζεθαλ ζ’ έλα απφ ηα ζπίηηα ηεο Διέλεο, πνπ είρε εηνηκαζηεί γη’ απηφ ην ζθνπφ. Σνπο θέξδηζε ακέζσο ε δσληάληα ηεο αλνηρηφθαξδεο λχθεο ηνπο. Ζ κάλα ηνπ Γεκήηξε ηδηαίηεξα έιησζε κε ην πξψην ηεο εγγφλη θαη ηνπ είρε βάιεη ηηο θσλέο: - Καιά, γηαηί δε καο είπεο ηίπνηα; Έρσ εγγφλη θαη λα κελ ην μέξσ; Γαγθψζεθε κε ηεο πεη φηη θαη ν ίδηνο δελ ην ήμεξε. Σελ απάληεζε επηπρψο ηελ απέθπγε. κσο ηα ρακφγεια θαη νη ραξέο πεξίζζεςαλ. Σελ εκέξα ηνπ γάκνπ είρε θαιέζεη φζνπο κπνξνχζε. Δίρε απνθαζίζεη γηα ην άλνηγκά ηεο ζηελ ηνπηθή θνηλσλία, Ο Γεκήηξεο φινπο ηνπο ζπλαδέιθνπο απφ ην ζρνιείν πνπ είραλ κείλεη ζηηο γηνξηέο θαη απηνί πνπ ήηαλ ληφπηνη. Ο παπα- Νηθφιανο ήηαλ ζηηο ραξέο ηνπ γηαηί ην παηδί ηεο Διέλεο αγηαδφηαλ απφ ην κπζηήξην ηνπ γάκνπ ησλ γνλέσλ ηνπ. Παληνχ 56
ραξά, κφλν απηφο ηαξαδφηαλ απφ κηα εζσηεξηθή αλεζπρία αλ ζα ηνλ έρεη ζπγρσξήζεη, αλ ζα ηνλ κπάζεη ζηε θξεβαηνθάκαξά ηεο. ηελ εθθιεζία θακαξσηφο ν κηθξφο Αληψλεο κπξνζηά- κπξνζηά, ρσξίο βέβαηα λα έρεη ηε ζπλείδεζε ησλ γεγνλφησλ πνπ δηαδξακαηίδνληαλ θείλε ηε κέξα. ηελ αγθαιηά ηεο Μηιέλαο ρακνγεινχζε κε ηε παηδηθή αζσφηεηα γηα ηε ραξά πνπ έβιεπε θη απηφο γχξσ ηνπ. Οη θνπκπάξνη ηφηε νπζηαζηηθά γλσξίζηεθαλ θαη ε Διέλε παξαηήξεζε φηη ν έλαο κε ελδηαθέξνλ θνίηαδε ηνλ άιινλ. Θα ήηαλ βαζηθνί παξάγνληεο ηεο ηειεηήο πνπ ζα αθνινπζνχζε φπνπ δπν θαινί ηνπο θίινη ζθξάγηδαλ, κεηά απφ ηφζα ζθακπαλεβάζκαηα, ηελ αγάπε ηνπο. Έλα γιπθφ αίζζεκα δήιεηαο ηνπο αθνινπζνχζε, αιιά ζα εξρφηαλ θαη ε δηθή ηνπο ε ζεηξά. Ζ ηειεηή θάπνηα ζηηγκή νινθιεξψζεθε, ην ζηήζηκν γηα ηηο επρέο δελ ηνπο θάλεθε ηφζν θνπξαζηηθφ θαη αθνινχζεζε ην γιέληη. Υφξεςε ε Διέλε κε ηνλ Γεκήηξε θαη ζε ιίγν είδε δίπια ηεο ην δεπγάξη ησλ θνπκπάξσλ λα ζηξνβηιίδεηαη. Με ηε Μηιέλα λα ζπκίδεη πεξηζζφηεξν έλα θφθθηλν παληδάξη θαη λα θνηηάδεηαη ζηα κάηηα κε ηνλ Αληξέα. - Θα ζε ηαθηνπνηήζσ θαη ζέλα, γιπθηά κνπ. Γε ζα κνπ μεθχγεηο, είπε απφ κέζα ηεο ε Διέλε, ελψ ρακνγεινχζε κε αλαγλσξίδνληαο πηα ηνλ ίδην ηεο ηνλ εαπηφ. Γελ θάζηζαλ κέρξη ην μεκέξσκα ζην γιέληη πνπ ρσξίο δηαθνπή ζπλερηδφηαλ. Εήηεζαλ επγεληθά ηελ άδεηα λα απνρσξήζνπλ θαη ην δεπγάξη πήγε θαηεπζείαλ ζην ζπίηη. Ο κηθξφο πξνο ην παξφλ θνηκφηαλ επηπρηζκέλνο ζηελ αγθαιηά ηεο ληφθεξηεο γηαγηάο ηνπ θαη κεηά ζα ηνλ αλαιάκβαλε ν θχιαθαο άγγεινο ηεο νηθνγέλεηαο, ε Μηιέλα. Δθεί ζην ζπίηη ε Διέλε κε αδεκνλία έκπαζε ηνλ Γεκήηξε ακέζσο ζηε θξεβαηνθάκαξα. - Καθνκνίξε κνπ, πνηέ δελ έπαςα λα ζ’ αγαπψ. Απφ ηε πξψηε ζηηγκή πνπ γχξηζεο ήζεια λα ζε βηάζσ αιιά θξαηηφκνπλ κε ηα δφληηα. Σψξα ήξζε ε ψξα λα πιεξψζεηο φια ηα θαζπζηεξνχκελα. - Μήπσο εγψ δε ζ’ αγάπεζα απφ ηελ αξρή, θνξίηζη κνπ; Απιψο θαίλεηαη φηη νη άληξεο είκαζηε αξγνθίλεηα κνπιάξηα. ηαλ θαηάιαβα ηη άλζξσπν άθεζα πίζσ κνπ ηξειάζεθα. Σφζεο κέξεο κε ηξέιαλεο κε ηε ζηάζε ζνπ. Έια θνληά κσξφ κνπ, ζε ζέισ ηφζν πνιχ. 57
Γε ρξεηάδνληαλ παξαθάιηα. Ο έξσηαο πνπ αθνινχζεζε, παξά ηελ θαηαπηεζκέλε ηφζν θαηξφ επηζπκία ηνπο, ήηαλ ήξεκνο, φρη βηαζηηθφο θη αλαζθαιήο, φπσο ηηο δπν πξψηεο θνξέο. Σε θίιεζε ζηγά-ζηγά ζ’ φιν ηεο ην ζψκα. Σα κηθξά βνγθεηά έδεηρλαλ ηελ αβάζηαθηε επηζπκία λα κπεη κέζα ηεο. ηαλ έγηλε θη απηφ ήηαλ πηα έηνηκε γηα ηελ νινθιήξσζε. Άθνπζε επηπρηζκέλε θαη ηε δηθή ηνπ άλαξζξε θξαπγή ηεο επραξίζηεζεο. - Υξηζηέ κνπ! είπε απφ κέζα ηεο, ζ’ επραξηζηψ γηα φια. Μεηά απφ ιίγεο αλάζεο , ελψ παξέκελαλ ζθηρηαγθαιηαζκέλνη, πήξε απηή φιε ηελ πξσηνβνπιία. Σνλ γέκηζε κε ηξπθεξά θηιηά, άξρηζε λα ηνλ ρατδεχεη κε ζάξξνο πνπ νχηε θαληαδφηαλ φηη ζα κπνξνχζε λα έρεη πνηέ θαη ρσξίο ληξνπή ιεο θαη ήηαλ ε θαζεκεξηλή ηεο ζπλήζεηα. ε ιίγε ψξα ηνλ μαλαδσληάλεςε, θάζηζε πάλσ ηνπ θαη άξρηζε λα θηλείηαη κε ξπζκφ βιέπνληαο απφ θάησ ηεο ην Γεκήηξε λα ιηψλεη θη απηή λα είλαη ε αηηία. Σφηε έλησζε αθφκα πην γεκάηε κέρξη ηελ ηειηθή ιχηξσζε. Απφ θάησ ηεο ν Γεκήηξεο μεςπρηζκέλα έιεγε: - Φηάλεη Διέλε, θηάλεη! ήθσζε ην θεθάιη ηεο θαη είδε ζηνλ απέλαληη θαζξέπηε ην αλακαιιηαζκέλν θαη θαηαθφθθηλν πξφζσπφ ηεο. Με έλα πνλεξφ, αιιά θαη επηπρηζκέλν ρακφγειν, είπε κέζα ηεο: - Δίκαη κηζήο ψξαο έγθπνο!
58
10. Νέες χαρές θεθηφηαλ πσο ηα έθεξε ε κνίξα. Μήπσο φκσο ήηαλ θη ε δηθή ηεο παξέκβαζε; Μάιινλ, θαηέιεμε κφλε ηεο, ήηαλ ν ζπλδπαζκφο θαη ησλ δπν. Σελ άιιε κέξα αξγά ην πξσί, φηαλ ν Γεκήηξεο θεθάηνο θαη μεθνχξαζηνο είρε μππλήζεη, ηνπ έθαλε ηελ πξφηαζε: - Θέιεηο ιίγεο κέξεο ηψξα πνπ ηα ζρνιεία είλαη θιεηζηά αθφκα λα πάκε ζηελ Αζήλα; Θεψξεζέ ην ζαλ έλα κηθξφ ηαμίδη κέιηηνο. Θα θχγνπκε καδί κε ηνπο δηθνχο ζνπ πνπ ην βξάδπ παίξλνπλ ην πινίν. Έηζη ζα ηνπο μεπξνβνδίζνπκε κέρξη ηελ Αζήλα. Σν αγφξη καο ζα κείλεη κε ηε Μειίλα. Σν μέξεηο φηη ηεο έρσ απφιπηε εκπηζηνζχλε. Πεο κφλν ηνλ θνπκπάξν καο, ηνλ Αληξέα λα έρεη ην λνπ ηνπ. - Μνπ θαίλεηαη θαιή ηδέα. Δληάμεη, πάκε! - Άζε λα εηνηκάζσ κεξηθά πξάκαηα πνπ ζα πάξνπκε καδί καο θαη λα ηειεθσλήζσ γηα ηα εηζηηήξηα. ηαλ θαηέβεθε ζηελ θνπδίλα, ε Μειίλα ήηαλ ζην πφζην ηεο εηνηκάδνληαο ην πξσηλφ. Ο Αληψλεο θνηκφηαλ ζην δσκάηηφ ηνπ. Σεο εμήγεζε ην ζρέδην θαη ηεο είπε: - Δίπα ζην Γεκήηξε λα ζπλελλνεζεί κε ηνλ Αληξέα γηα λα έρεη ην λνπ ηνπ. Γελ ην είπα γηαηί δε ζνχ ‘ρσ εκπηζηνζχλε. Σν μέξεηο απηφ. Απιψο ζέισ λα έρεηο παξέα ηηο κέξεο πνπ εκείο ζα ιείπνπκε. Δζχ θαλφληζε ηελ πνξεία ζνπ. Απφ ηε κεξηά κνπ - ην μέξεηο - ζέισ ην θαιχηεξν γηα ζέλα. Ζ Μειίλα πήξε ην κήλπκα. ηελ Αζήλα γηα πξψηε θνξά ζα δνχζε ρσξίο έγλνηεο θαη πεξηνξηζκνχο. Ήζειε ηα πάληα! Σνπιάρηζηνλ φζα πξνιάβαηλαλ. Θέαηξα, επηζθέςεηο ζε κνπζεία, θνζκηθέο ηαβέξλεο θαη έξσηαο. Να αλαπιεξψζεη ηα ρακέλα ρξφληα. Σε κέξα ησλ Φψησλ θνπξαζκέλνη, αιιά θαη κε γεκάηεο κπαηαξίεο, γχξηζαλ ζην λεζί ζπλεηδεηνπνηψληαο φηη άξρηδε θαη γηα ηνπο δπν κηα λέα θάζε ζηε δσή ηνπο. Ο γηνο ηνπο ππνδέρηεθε κε ραξνχιεο θαη έζβεζε ηελ λνζηαιγία πνπ είραλ αξρίζεη λα ληψζνπλ ζηελ Αζήλα απφ ηελ έιιεηςή ηνπ. Σελ άιιε κέξα ηα ζπδήηεζε κε ηελ Μηιέλα: 59
- Ση έγηλε εδψ; - Ο Αληξέαο εξρφηαλ θάζε κέξα. Φαίλεηαη φηη ζέιεη ηε παξέα κνπ, αιιά θη νη δπν είκαζηε ίζσο πεξηζζφηεξν ληξνπαινί απφ φζν πξέπεη. Γελ έγηλε ηίπνηα. - Αλ ζ’ αξέζεη αο ην. Θα έξζεη κφλν ηνπ. Ο Γεκήηξεο κεηέθεξε ζην ζπίηη ηα ιίγα πξάγκαηά ηνπ, αδεηάδνληαο ην λνηθηαζκέλν ζπίηη θαη έηζη ηαθηνπνηήζεθε σο λνηθνθχξεο ζην κφληκν ζπίηη καδί κε ηε γπλαίθα θαη ην παηδί ηνπ. Ζ Διέλε ζθεθηφηαλ πσο ήξζε ε ψξα λα πάξεη απνθάζεηο γηα ηηο λέεο αζρνιίεο πνπ πξέπεη λα βξεη, πέξα απφ κάλα θαη ζχδπγνο. Πξψηνλ δελ κπνξεί λα παξακέλεη έμσ απφ ηε ηερλνινγία πνπ θαηέθιπδε ηελ παγθφζκηα θνηλφηεηα. Αγφξαζε δπν ζχγρξνλνπο ππνινγηζηέο θαη πξνκεζεχηεθε ηα αλαγθαία ελεκεξσηηθά βηβιία γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Έθαλε ηελ ζχλδεζε κε ην Ηληεξλέη, πνπ πξφζθαηα εκθαλίζηεθε ζηελ θνηλσλία θαη είραλ ηελ ηχρε λα έρνπλ ηνπο θαιχηεξνπο δάζθαινπο. Απηή ηνλ άληξα ηεο θη ε Μηιέλα ηνλ Αληξέα πνπ κε επραξίζηεζε αλέιαβαλ λα ηηο κπάζνπλ ζηα ζηνηρεηψδε θφιπα ηεο ηερλνινγίαο. Ζ Μηιέλα βξήθε κε ηελ επθαηξία άκεζε επαθή κε ηελ νηθνγέλεηά ηεο, γηαηί έλαο αδειθφο ηεο ζηε Μνιδαβία ήηαλ ήδε αζηέξη ζην άζιεκα. Μηα κέξα ε Μηιέλα κε ρίιηεο ληξνπέο ηεο είπε φηη ν Αληξέαο ηεο δήηεζε λα βγνπλ έμσ νη δπν ηνπο, αιιά απηή δίζηαζε πνπ ζα αθήζεη ηνλ Αληψλε κφλν ηνπ. - Γελ είζαη κε ηα θαιά ζνπ θνξίηζη κνπ! Βεβαίσο θαη ζα βγεηο. Πξέπεη λα θαηάιαβεο φηη θαη εγψ ζπκθσλψ κε απηή ηε ζρέζε. Θα κείλσ εγψ κε ηνλ Αληψλε. ην είπα εθαηφ θνξέο. Δζχ είζαη ε αδειθή κνπ θαη ζέισ ηελ επηπρία ζνπ. ια ζα ηα αληηκεησπίζνπκε καδί. Έρε κνπ εκπηζηνζχλε. Ζ Μηιέλα ηελ αγθάιηαζε θαη ηεο είπε: - Ξέξεηο πφζν λνηάδνκαη θη εγψ γηα ζέλα. Δίζαη ν θαιφο κνπ θχιαθαο άγγεινο θαη ζ’ αγαπψ πάλσ απφ θάζε ηη. Σελ άιιε κέξα φηαλ μχπλεζαλ ηελ έπληγε ε πεξηέξγεηα. Ζ Μηιέλα αγνπξνμππλεκέλε ηεο ηα είπε φια ραξηί θαη θαιακάξη: - Ζ γλψκε κνπ είλαη φηη ελδηαθέξεηαη ζνβαξά γηα κέλα θαη πξέπεη έγθαηξα λα απνθαζίζσ ηη ζα θάλσ. 60
- Ση λα απνθαζίζεηο Μηιέλα; Σνλ ζεο ; - Ναη, αιιά ζα κπνξψ λα θξαηάσ ηνλ Αληψλε; Αλ κείλσ εγψ έγθπνο θαη δε κπνξψ; - Μνπ θαίλεηαη φηη είζαη ηξειή, θαθνκνίξα κνπ! Με έλα παηδί ζα κείλνπκε; Θα θάλνπκε απφ ηέζζεξα ε θαζεκηά. Μπνξνχκε νη ίδηεο, αιιά αλ ρξεηαζηεί ζα βξνχκε άλζξσπν λα καο βνεζάεη. Γηα κηα αθφκα θνξά ε Μηιέλα έβαιε ηα θιάκαηα απφ ηε ζπγθίλεζε αγθαιηάδνληαο κε αγάπε θαη ιαηξεία ηελ Διέλε. - Ση ζα γηλφκνπλ αλ δελ δε βξηζθφκνπλ ζην δξφκν ζνπ; - Αο ην ζε κέλα λα ζπξψμσ ιίγν ηελ θαηάζηαζε. Σν άιιν πξσί, ρσξίο θαζπζηέξεζε έπηαζε ηνλ άληξα ηεο. - Γεκήηξε λα ην μεθαζαξίζνπκε κηα θαη θαιή! Να πεηο ζηνλ δηθφ ζνπ φηη δε κπνξεί λα ζέξλεη ηελ αδειθή κνπ έμσ ζηνπο πέληε δξφκνπο. Να ‘ξζεη λα κνπ ηε δεηήζεη, φπσο θάλνπλ νη θχξηνη. Μελ έρνπκε λέα ληξάβαια. Σν θνξίηζη έρεη θαη ην θνκπφδεκά ηνπ, έρεη θη έλα ζπίηη λα βάινπλ ην θεθάιη ηνπο κέζα. Φαίλεηαη φηη νη άληξεο ηα είπαλ κεηαμχ ηνπο, γηαηί ζε δπν κέξεο ν Γεκήηξεο ηεο είπε φηη θάιεζε ηνλ Αληξέα ζε ηξαπέδη. Σν είπε ζηελ Μηιέλα θαη έθαλαλ ηηο αλαγθαίεο πξνεηνηκαζίεο. ηαλ ηελ άιιε κέξα έθηαζε ν Αληξέαο ζπκπεξηθεξφηαλ ζα λα κπαίλεη πξψηε θνξά ζην ζπίηη. Ζ ζπδήηεζε ήξζε ακέζσο ζην ςεηφ. Ζ Διέλε ηνλ ξψηεζε άκεζα: - Σελ αγαπάο κσξέ Αληξέα; Δζχ Μηιέλα ηνλ ζέιεηο; Με ηηο θαηαθαηηθέο απαληήζεηο ηνπο ην ζέκα έθιεηζε. - Θα θάηζεηε ζην δηπιαλφ ζπίηη. Δηδνπνίεζα ηνλ Μήηζν λα ην μελνηθηάζεη θαη λα ην βάςεη. Μεηά ζα ην αλαιάβεηε εζείο λα ην ζηνιίζεηε, φπσο λνκίδεηε. Γπζηπρψο δελ επηηξέπεη ε εθθιεζία λα ζαο παληξέςνπκε εκείο αλ θαη ην ζέιακε. Αληξέα βξεο ην δηθφ ζνπ θαη εκείο ζα έρνπκε ηνλ δηθφ καο. Πφηε ιέηε λα γίλεη ν γάκνο; Απνθαζίζηε θαη πέζηε καο. Σελ άιιε κέξα, πνπ νη δπν γπλαίθεο βξέζεθαλ κφλεο, ζπδήηεζαλ φια ηα πξαθηηθά ζέκαηα. - Μηιέλα πφηε ζέιεηο λα γίλεη ν γάκνο; - Πξηλ απφ ηηο δηαθνπέο ηνπ Πάζρα δε γίλεηαη. Δθεί ηνλ βιέπσ. 61
- Δληάμεη! Να πάκε λα ςσλίζνπκε θαη λα παξαγγείινπκε φια ηα αλαγθαία. Σψξα πνπ πήξα ην θνιάη δελ έρσ πξφβιεκα. Αιινχ είλαη ην ζέκα. Κνπκπάξα πνηα ζέιεηο. Έρεηο θακηά λα πξνηείλεηο; - Πνχ λα ‘ρσ, ν κφλνο άλζξσπνο πνπ μέξσ ζηελ Διιάδα είζαη εζχ. - Γε κνπ ιεο. Τπάξρεη θακηά αδειθή ή άιιε ζπγγελήο ζνπ, πνπ ζέιεη λα έξζεη ζηελ Διιάδα. Αο είκαζηε πξνλνεηηθέο. Ίζσο ρξεηαζηνχκε άλζξσπν, γηα ηα παηδηά πνπ ζα ‘ξζνπλ. Σν ιέσ εζέλα, κελ ην πεηο αθφκα πνπζελά, κάιινλ είκαη έγθπνο πάιη. Ζ Μηιέλα έβαιε ηηο θσλέο: - Έρεηο εκέλα. Αο αλαβάιινπκε ην γάκν. Δγψ ζα ην αλαζηήζσ! - Γελ είζαη κε ηα θαιά ζνπ! Σψξα κπνξψ θαη κφλε κνπ. Γη’ απηφ ζνπ είπα άιισζηε αλ ππάξρεη άιινο ζπγγελήο ζνπ πνπ ηνπ έρεηο εκπηζηνζχλε. Σειηθά ζα ηνλ ρξεηαζηνχκε. Άζε ηα άιια ζρέδηά κνπ γηα ην κέιινλ. Θα θάλσ κπίδλεο. Ο ηνπξηζκφο αλαπηχζζεηαη θαη ηψξα πνπ έξρνληαη ηα παηδηά καο πξέπεη λα ηα εμαζθαιίζνπκε. Άζε ηνπο άληξεο, δελ είλαη άμηνη γηα ηέηνηα. Αλ ζθεθηείο άλζξσπν αο έξζεη ζηελ Διιάδα κε ηνπξηζηηθή βίδα θαη εδψ ζα ηνπ ξπζκίζνπκε ηελ παξακνλή ηνπ. ια ξπζκίζηεθαλ φπσο ε Διέλε ηα είρε ζρεδηάζεη. Σα παηδηά γίλαλε ηξία, δπν ηα δηθά ηεο θη έλα ηεο Μηιέλαο, ην ζπγθξφηεκα κε ηα ηνπξηζηηθά δσκάηηα ρηίζηεθε ζ’ έλα απφ ηα νηθφπεδα πνπ είρε θαη ηε δηαρείξηζε ηνπο ηελ αλέιαβε ν Ηγθφξ, αδειθφο ηεο Μηιέλαο, ν πξνρσξεκέλνο ζηελ ηερλνινγία. Οη άληξεο έκεηλαλ κε ην δαζθαιίθη. Μφλν ηα θαινθαίξηα πνπ είραλ ειεχζεξν ρξφλν βνεζνχζαλ ζηα ζπλερή επηρεηξεκαηηθά αλνίγκαηα ηεο Διέλεο.
62
11. Η ωρίμανση Δθείλν ην απνκνλσκέλν θνξίηζη πνπ ζην λεζί έθιαηγε ηε κνίξα κφλε θη έξεκε, παξέζπξε φιν ηνλ θχθιν γχξσ ηεο κε ην μχπλεκά ηεο. Έηζη επαιεζεχηεθε ην γλσζηφ: Ο ραξαθηήξαο ηνπ αλζξψπνπ είλαη ζρεδφλ δεδνκέλνο απφ ηε γέλλεζε ηνπ, αιιά έλα ραξαθηεξηζηηθφ κπνξεί λα παξακείλεη ελ ππλψζεη γηα πάληα θαη λα κελ εκθαληζηεί πνηέ ζηελ επηθάλεηα ή αληίζεηα απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ λα μππλήζεη κηα κέξα θαη λα ελεξγνπνηεζεί θάησ απφ ηηο θαηάιιειεο εμσηεξηθέο ζπλζήθεο. Μάιηζηα ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο κεηά ην αξρηθφ μχπλεκα λα θαιιηεξγεζεί αθφκα πεξηζζφηεξν απ’ φηη νη αξρηθέο θιεξνλνκηθέο δπλάκεηο ην είραλ αξρηθά πξνγξακκαηίζεη. Καη ζηελ Διέλε απηφ ζπλέβε. Με ηα θίλεηξα πνπ ππήξμαλ, ην εθαίζηεην πνπ θνηκφηαλ κέζα ηεο, μχπλεζε. Μφλν πνπ δελ έβγαιε ηε ζπλήζε θαηαζηξεπηηθή ιάβα. Αληίζεηα πιεκκχξηζε ην πεξηβάιινλ ηεο κε ηελ δεκηνπξγηθή δηάζεζε γηα εξγαζία θαη αλάπηπμε. Με απηφ ην κνηίβν ζα ζπλέρηδε θαη ζηελ ππφινηπε πνξεία ηεο δσήο ηεο, φρη κφλν γηα ηελ νηθνγέλεηά ηεο θαη ηνπο αλζξψπνπο γχξσ ηεο, αιιά θαη γεληθφηεξα γηα ην θνηλσληθφ ζχλνιν κέζα ζην νπνίν δνχζε. Πξντφληνο ηνπ ρξφλνπ σξίκαζε κέζα ηεο ε αλάγθε λα αζρνιεζεί θαη κε ηα θνηλά ηνπ λεζηνχ. Δίρε εγθαίξσο ζπλεηδεηνπνηήζεη ηηο κεγάιεο πξννπηηθέο πνπ αλνίγνληαλ γηα ην λεζί απφ ηε ξαγδαίσο αλαπηπζζφκελε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. ην κπαιφ ηεο θφιιεζε έλαο επγεληθφο θαη θηιφδνμνο ζηφρνο: Ζ αλάπηπμε πνπ πξνβιέπεηαη λα κελ είλαη άλαξρε θαη ρσξίο κέηξν. Να γίλεη, αθνχ είλαη αλαπφθεπθηε, αιιά λα είλαη ειεγρφκελε. Σν λεζί πξέπεη λα δηαηεξήζεη θαηά ην δπλαηφλ ηα παξαδνζηαθά εθείλα ζηνηρεία πνπ ην θάλνπλ ειθπζηηθφ ζηνπο επηζθέπηεο Έιιελεο θαη μέλνπο. Να δεκηνπξγεζνχλ απφ λσξίο νη αλαγθαίεο ππνδνκέο πνπ ζα κπνξνχλ λα εμππεξεηήζνπλ ην λέν θχκα ησλ επηζθεπηψλ. κσο ινγάξηαδε ρσξίο ηνλ μελνδφρν. ηαλ νη πξννπηηθέο ηεο χπαξμεο δπλαηφηεηαο λα βγνπλ ρξήκαηα έγηλαλ θνηλφ θηήκα φισλ ησλ θαηνίθσλ ηνπ λεζηνχ, ην θχκα ηεο άλαξρεο αλάπηπμεο θαη ην θπλεγεηφ ηνπ εχθνινπ ρξήκαηνο - ε εγγελήο αλζξψπηλε απιεζηία - ήξζε θαη ηελ πέηαμε έμσ απφ απηφ ην παηγλίδη. Απνζχξζεθε 63
έγθαηξα κφλε ηεο θαη πιήξσο απνγνεηεπκέλε. Σφηε θαηάιαβε φηη δελ κπνξεί λα ειέγρεη ηα πάληα θαη πεξηνξίζηεθε ζην νηθνγελεηαθφ θαη θηιηθφ ηεο πεξηβάιινλ. Να πξνζηαηέςεη ηνπιάρηζηνλ ηα παηδηά θαη ηνλ εαπηφ ηεο. Ήηαλ έλα πείξακα ζε πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο γηα λα δεη κέρξη πνπ θηάλνπλ νη δπλαηφηεηέο ηεο, κ’ άιια ιφγηα έλα θαιφ κάζεκα δσήο. Καη ην εηζέπξαμε, ρσξίο παξάπνλν θαη κεκςηκνηξίεο! ηελ νηθνγέλεηά ηεο είραλ ζπκβεί θάπνηεο αιιαγέο. Σίπνηα ην ζπληαξαθηηθφ. Ζ αγάπε ηεο γηα ηνλ Γεκήηξε δηαηεξνχληαλ αιψβεηε κε ηελ σξίκαλζε πνπ δίλεη ε παηίλα ηνπ ρξφλνπ. Σψξα ζπλδπαδφηαλ κε ηελ ζηνξγή πνπ απνθηά έλα δεπγάξη απφ ηελ θνηλή πνιχρξνλε ζπκβίσζε, ηελ χπαξμε θαη αλαηξνθή ησλ ηξηψλ παηδηψλ ηνπο. Σν ηξίην παηδί είρε ήδε απφ θαηξφ έξζεη θαη δπν ρξφληα αξγφηεξα ε Μηιέλα έθεξλε ζην θφζκν ην δεχηεξν δηθφ ηεο. Οη δπν νηθνγέλεηεο δνχζαλ πνιχ θνληά, ζε δηπιαλά ζπίηηα θαη ε αλέθειε θνηλή δηαδξνκή ηνπο νθεηιφηαλ ζηνλ άξξεθην δεζκφ πνπ έδελε ηηο δπν γπλαίθεο. Άιισζηε θαη νη άληξεο είραλ πνιχ ηζνξξνπεκέλε κεηαμχ ηνπο ζρέζε. Έλα θάπνην πξνζσξηλφ πξφβιεκα δεκηνπξγήζεθε φηαλ ν Γεκήηξεο θάπνηα ζηηγκή ζέιεζε λα παξαηηεζεί απφ ηε ζέζε ηνπ θαη λ’ αζρνιεζεί κε ηηο νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο. Ζ Διέλε αληέδξαζε ζζελαξά ζ’ απηή ηνπ ηελ πξφζεζε. Με επηκνλή θαη ππνκνλή ηνπ εμήγεζε φηη κέζα ζην ζπίηη ρξεηάδεηαη έλαο ήξεκνο άλζξσπνο πνπ δε ζα ‘ρεη ην θπλεγεηφ ησλ ζπλερψλ αλαγθψλ ηνπ ειεχζεξνπ επαγγέικαηνο, έλαο ήξεκνο άλζξσπνο λα θξνληίζεη ηα παηδηά ζηηο εθπαηδεπηηθέο ηνπο αλάγθεο πνπ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ζα γίλνληαη πεξηζζφηεξεο. Γηα ηνλ ίδην ιφγν ηνλ απέηξεςε λα θάλεη θαη εθηφο ζρνιηθνχ σξαξίνπ ηδηαίηεξα καζήκαηα. Γελ ηνπο πίεδε θακηά βηνπνξηζηηθή αλάγθε. Γφμα ησ Θεψ, ζηνλ ηνκέα απηφ φια ηνπο πήγαηλαλ θαιά. Αο αθνζησλφηαλ απηφο ζηνπο καζεηέο πνπ είρε ζην ζρνιείν, πξνζέρνληαο λα αλεβάζεη ην επίπεδν ηεο δηθήο ηνπ δηδαζθαιίαο. - Άζε ηη θάλεη ν Αληξέαο. Σν δεπγάξη απηφ μεθηλάεη απφ άιιε αθεηεξία ζε ζρέζε κε καο θη έρνπλ δηθαηνινγεκέλν ην αίζζεκα ηεο αλαζθάιεηαο. Γηα λα πεξάζεη φιεο απηέο ηηο πξνζέζεηο - ζηελ πξαγκαηηθφηεηα απαηηήζεηο - ηεο, ηνπ έξημε θαη ην δφισκα, πνπ ήηαλ ζηηο πξαγκαηηθέο ηεο πξνζέζεηο , αιήζεηα. 64
- Άιισζηε, Γεκήηξε κνπ, σξηκάδεη κέζα κνπ ε ζθέςε λα ηα παξαηήζσ θη εγψ. Δπηηέινπο δηθαηνχκαζηε κεξηθά ηαμίδηα. ’ άιια κέξε ηεο Διιάδαο πνπ δε ηα μέξσ, αιιά θαη ζην εμσηεξηθφ. Γε καο θπλεγάεη θακία αλάγθε. Σελ πγεία καο κφλν λα έρνπκε θαη λα ζπλερίζεηο λα κ’ αγαπάο, φπσο θη εγψ ζ’ αγαπψ Απηφ κφλν ζέισ. Θα κεηαβηβάζσ φιεο ηηο επζχλεο ζηνλ Ηγθφξ, πνπ είλαη θαιφο θαη ηίκηνο. Απιψο θάζε ηφζν ζα ειέγρσ ηα πξάγκαηα. Θα έρεη θαη ην λνπ ηεο ε αδειθή ηνπ, ε Μηιέλα. Ο κεγάινο ηνπο γηνο Αληψλεο ήηαλ ήδε νθηψ ρξφλσλ, ε Μαξία ε θφξε ηνπο πέληε, αγαπεκέλε ηνπ παηέξα ηεο, γηαηί είρε ην φλνκα ηεο κάλαο ηνπ θαη ν ηξίηνο, πξνο ην παξφλ ηειεπηαίνο, Μέληνο δπν εηψλ είρε ην φλνκα ηνπ παηέξα ηνπ. Γελ είρε θαλέλα παξάπνλν. Ζ Διέλε επέκεηλε γηα ηα νλφκαηα γηαηί άθελε αλνηθηφ ην ελδερφκελν ζην ηέηαξην παηδί, πνπ ήζειε λα απνθηήζεη λα δψζεη ην φλνκα ηεο ηαιαηπσξεκέλεο κάλαο ηεο. Θα εξρφηαλ θαη γη’ απηφ ε ψξα. Πιεζίαδε ε πεξίνδνο ησλ δηαθνπψλ, άξα θαη ησλ απμεκέλσλ δηθψλ ηεο ππνρξεψζεσλ. Απηή έθαλε ην αλαπάληερν. Πξψηα ζπλελλνήζεθε κε ηε Μηιέλα λα θξνληίζεη κε ηα δηθά ηεο παηδηά θαη ην κηθξφ Μέλην. Δλεκέξσζε ηνλ Ηγθφξ γηα ηηο αλαβαζκηζκέλεο αξκνδηφηεηέο ηνπ θαη καδί κε ην Γεκήηξε θαη ηα δπν κεγαιχηεξα παηδηά μεθίλεζαλ ηελ εμεξεχλεζε ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο. Ζ ίδηα πξσηνπαηνχζε ζ’ απηά ηα ρψκαηα. Μηα δηαδξνκή πνπ άξρηζε απφ ηελ Αζήλα, κέζσ Πάηξαο έθηαζε ζηα Γηάλλελα, πέξαζε ζηε Θεζζαιία, δηέζρηζε ηε Μαθεδνλία θαη θαηέιεμε πάλσ ζηνλ Έβξν. Δίραλ πηα ρνξηάζεη εληππψζεηο λέσλ ηφπσλ, λέσλ γεχζεσλ θη εζίκσλ. Καη ηα παηδηά είραλ θνπξαζηεί. - Σα ππφινηπα κέξε ζην επφκελν ηαμίδη, ηνπ ρξφλνπ. Δπέζηξεςαλ ζην λεζί γεκάηνη εηθφλεο θη αλακλήζεηο. - Σνπ ρξφλνπ Μηιέλα ιέσ λα πάκε νη δπν καο ζηελ παηξίδα ζνπ. - Καη ηα παηδηά; - Θα ηα παζάξνπκε ζηνπο άληξεο, κελ αλεζπρείο!
65
12. Η ανατροπή Έηζη επηπρηζκέλα πέξαζαλ θάπνηα ρξφληα, δεκηνπξγηθά θαη παξαγσγηθά. Φηηάρηεθαλ δπν νηθνγέλεηεο κε δεπγάξηα αθνζησκέλα ν έλαο ζηνλ άιινλ, ήξζε ε νινθιήξσζε κε ηα παηδηά θαη ε εηθφλα θάληαδε αδηαηάξαθηε κε ζπλέρεηα πάλσ ζην ίδην κνηίβν θαη ηα επφκελα ρξφληα. κσο κπνξείο λα ειέγρεηο ην κέιινλ; Δίλαη κφλν ζέκα δηθψλ ζνπ θαιψλ πξνζέζεσλ; Κάπνηα ζηηγκή παξεκβάιιεηαη ν αζηάζκεηνο παξάγνληαο πνπ ελ κηα λπθηί αλαηξέπεη ην ζθεληθφ θαη θέξλεη θαηλνχξηα δεδνκέλα. Ο λένο παξάγνληαο ήηαλ ε αξξψζηηα πνπ ρηχπεζε ηελ νηθνγέλεηα ηεο Διέλεο ζην πξφζσπν ηνπ Γεκήηξε. Μέζα ζε ιίγεο κέξεο ν Γεκήηξεο άξρηζε λα αηζζάλεηαη κείσζε ησλ δπλάκεσλ ηνπ, εμάληιεζε θη αληζνξξνπία. Ζ πξψηε επίζθεςε ζην ηνπηθφ ηαηξηθφ θέληξν δελ έδσζε θάπνηα πεηζηηθή εμήγεζε. Τπεξθφπσζε; Ίζσο! Αο μεθνπξαζηεί κεξηθέο κέξεο. κσο ην πξφβιεκα δελ μεπεξληφηαλ θαη ε αλαζηαησκέλε, αλ θαη ζπλήζσο ςχρξαηκε Διέλε, είδε ην Γεκήηξε ηεο λα ράλεη βάξνο θαη φξεμε γηα ην νηηδήπνηε. Σφηε θαηάιαβε φηη ην πξφβιεκα ήηαλ ζνβαξφ. Άθεζε ηα παηδηά ηεο ζηε Μηιέλα θαη θχγαλε κε ην πινίν γηα Αζήλα Δμεηάζεηο επί εμεηάζεσλ έδεημαλ ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο ηνπ. Ζ εμέιημε ηεο λφζνπ ήηαλ ξαγδαία. Πξηλ πξνιάβεη λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηηο εμειίμεηο, ν δηθφο ηεο άλζξσπνο γιίζηξεζε απφ ηε δσή. Έθπγε απφ ην λεζί κε κηα αζαθή κφλν αλεζπρία θαη γχξηδε πίζσ ζπλνδεχνληαο ην θέξεηξν ηνπ άληξα ηεο. Ο πφλνο γηα ηελ μαθληθή απψιεηα θαη ηελ αιιαγή ησλ δεδνκέλσλ ήηαλ αβάζηαθηνο. Έγηλαλ φια ηα πξνβιεπφκελα κε ηελ παξνπζία θαη ηεο δπζηπρηζκέλεο κάλαο ηνπ. Σα παηδηά κε εμαίξεζε ηνλ Αληψλε δελ κπνξνχζαλ λα θαηαιάβνπλ ην θαθφ πνπ ηνπο ρηχπεζε. Ζ δηθηά ηεο Μηιέλα γηα κηα αθφκα θνξά ζηάζεθε παιηθάξη ζ’ φιεο ηηο έθηαθηεο αλάγθεο πνπ ππήξμαλ, αθνχ ηελ ίδηα ηελ Διέλε ηελ θπξίεπζε έλα αίζζεκα καηαηφηεηαο γηα νπνηαδήπνηε πξσηνβνπιία.
66
Ζ Μαξία, κάλα ηνπ Γεκήηξε, πξνζθέξζεθε λα θάηζεη ζην λεζί λα βνεζήζεη ζην κεγάισκα ησλ εγγνληψλ ηεο, αιιά ε Διέλε ήηαλ αλέλδνηε: - Γχξηζε θαιή κνπ ζηνλ ηφπν ζνπ. Ζ θφξε ζνπ ζε ρξεηάδεηαη πνπ είλαη θαηλνχξηα κάλα. Δγψ έρσ αλζξψπνπο θαη ζα ηα θαηαθέξσ. Να είκαζηε ζε επαθή, λα έρσ ηα λέα ζαο θη αλ ρξεηαζηείηε θάηη, ν,ηηδήπνηε κε δηζηάζεηε. Μπνξψ θαη ζέισ λα βνεζήζσ. Έδσζε κάρε λα πεξάζεη ζηα παηδηά ε απψιεηα ηνπ παηέξα ηνπο κε ηνλ απαιφηεξν θαηά ην δπλαηφλ ηξφπν. Αθφκα δε ηνικνχζε λα αληηκεησπίζεη ηηο επηπηψζεηο ηνπ γεγνλφηνο ζηνλ ίδην ηεο ηνλ εαπηφ. Ήηαλ κηα λέα θαηάζηαζε πξαγκάησλ: Ο άληξαο ηεο ήηαλ φ,ηη θαιχηεξν ηεο έηπρε ζηε δσή ηεο, ηνλ αγάπεζε, έλησζε ηε ραξά ηνπ έξσηα, έθαλε καδί ηνπ παηδηά, ράξεθε ηε ζπληξνθηθφηεηα πνπ ραξαθηήξηδε ηελ θνηλή δσή ηνπο, ζθξαγίζηεθε απφ απηφλ. Αο κελ θάλεη κφλν παξάπνλα. Έθεξε ζηε κλήκε ηεο σξαίεο αλακλήζεηο, έβιεπε ηε κνξθή ηνπ ζηα πξφζσπα ησλ ηξηψλ παηδηψλ ηνπο θαη κφλν γη’ απηφ ην ιφγν έπξεπε κε πείζκα λα μεπεξάζεη ηνλ πφλν θαη λα ζπλερίζεη ηε δσή ηεο. Σν ζρέδηφ ηεο λα απνζπξζεί απφ ηηο επηρεηξεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο εγθαηαιείθζεθε γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Οη ιφγνη δελ ήηαλ κφλν νη νηθνλνκηθνί, έπξεπε λα γεκίδεη ην ρξφλν ηεο, λα απαζρνιεί ην κπαιφ ηεο. Άκπλα κελ ηελ πάξεη θαιάγγη ε απειπηζία. Δθείλε πνπ ηελ ήμεξε θαη ηελ θαηαιάβαηλε πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιινλ ήηαλ ε Μηιέλα. Ο Γεκήηξεο είρε νξηζηηθά ραζεί θαη έπξεπε λα νξγαλψζεη ηε δσή ηεο απφ ηελ αξρή. Γελ ππήξρε πεξίπησζε λα ηνλ ζβήζεη απφ ηε κλήκε ηεο, αιιά ε δσή ζπλερίδεηαη ζέιεηο δε ζέιεηο. Δίλαη ην έλζηηθην ηεο απηνζπληήξεζεο πνπ θξαηά ηνλ άλζξσπν φξζην ζηε δσή. - Πξέπεη λα ην δερηψ θαη λα ζπλερίζσ ηε δσή, δε γίλεηαη δηαθνξεηηθά. Ο Αληξέαο ήηαλ κε ηε ζεηξά ηνπ ζπγθινληζκέλνο. Ο Γεκήηξεο ήηαλ ν θαιχηεξνο ηνπ θίινο θαη μαθληθά βξέζεθε ηφζν άκεζα κέζα ζην γεγνλφο ηεο απψιεηαο θαη ηνπ θζαξηνχ ηεο αλζξψπηλεο δσήο. πγρξφλσο έλησζε κηα απηνλφεηε ππνρξέσζε απέλαληη ζηα παηδηά ηνπ θίινπ ηνπ πνπ ηψξα μαθληθά έραζαλ ηνλ παηέξα ηνπο. Δίπε ζηε Διέλε φηη ζα έρεη ηελ πξνζνρή ηνπ γηα ηε ζρνιηθή πνξεία ηνπο. Γε πξφιαβε λα θάλεη ην ηέηαξην παηδί, πνπ ήηαλ ζηα ζρέδηά ηεο θαη δήηεζε λνεξά ζπγλψκε απφ ηε κάλα ηεο, αθνχ θαλέλα απφ ηα παηδηά δελ 67
πήξε ην φλνκα ηεο. Σψξα έπξεπε λα νξγαλψζεη ηε δσή ηεο κε ην λέν δεδνκέλν. Σελ νξηζηηθή απνπζία ηνπ Γεκήηξε. Ο θαηξφο πεξλνχζε θαη κηα κέξα ζπκήζεθε ηελ ππφζρεζε πνπ είρε δψζεη ζηε Μηιέλα: - Ήξζε ε ψξα λα γλσξίζνπλ νη γνλείο ζνπ ηελ νηθνγέλεηά ζνπ. Απηέο ηηο κέξεο πνπ θιείλνπλ ηα ζρνιεία εζχ, ν Αληξέαο θαη ηα παηδηά ζνπ λα πάηε ζηε Μνιδαβία. Θα ζαο δψζσ ην θαιφ απηνθίλεην λα πάηε νδηθψο. ηελ επηζηξνθή αλ βξεηο κηα θαιή θνπέια απφ ηα κέξε ζνπ, πάξηε καδί ζνπ, ζα ηε ρξεηαζηνχκε. Δγψ απηή ηελ επνρή δε κπνξψ, αιιά ζνπ ππφζρνκαη έλα άιιν ηαμίδη πνπ ζα πάκε νη δπν καο. Καη λα ήζειε λα θέξεη αληίξξεζε ε Μηιέλα δε κπνξνχζε. Απφ κέζα ηεο ην ήζειε. Ήηαλ ε δηθή ηεο νηθνγέλεηα, ν ηφπνο πξνέιεπζήο ηεο. Έηζη θη έγηλε. Οη δηθνί ηεο εηδνπνηεκέλνη ηελ πεξίκελαλ κε εχινγε αδεκνλία. Δίραλ λα δνπλ ηελ θφξε ηνπο ηφζα ρξφληα. Σνπο άθεζε ζρεδφλ παηδί κε άδειν κέιινλ θαη επέζηξεθε παληξεκέλε γπλαίθα, κάλα δπν παηδηψλ. Δλψ ηνπο ζηήξηδε θαη νηθνλνκηθά κε ηαθηηθά θη έθηαθηα εκβάζκαηα. Γχξηδε ζηελ παηξηθή εζηία γεκάηε πεξεθάληα θαη ηθαλνπνίεζε, αιιά κφλν γηα λα δεη θαη λα ηε δνπλ νη δηθνί ηεο. Ζ λέα ηεο παηξίδα ήηαλ ην λεζί θαη ε Διέλε. Απηφ ήηαλ έλα θαηνρπξσκέλν κέζα ηεο λέν δεδνκέλν, πνπ θακία δχλακε δε ζα ηεο ην ζηεξνχζε. Υάξεθαλ φινη ηηο κέξεο ηεο επίζθεςεο ηνπο. Γλψξηζαλ νη δηθνί ηεο ηνλ Αληξέα θαη ηα παηδηά, δήιεςαλ ηελ ηχρε ηεο. ηαλ πξφηεηλε ζε κηα μαδειθνχια λα ηε πάξεη καδί ηεο εθείλε πέηαμε απφ ηε ραξά ηεο. Ρψηεζε θαη ηε γλψκε ηνπ Αληξέα θη απηφο ζπκθψλεζε. Ήηαλ κηα θνπέια 17 ρξφλσλ, ρσξίο θακηά εκπεηξία, αιιά κε φιε ηε θαιή δηάζεζε λα επαιεζεχζεη ηελ επηινγή ηεο Μηιέλαο. ηελ επηζηξνθή καδί κε ηα παηδηά ζην πίζσ θάζηζκα ηνπ απηνθηλήηνπ θαζφηαλ θαη ε εμαδέιθε ηεο ε Λία. ην λεζί ηνπο ππνδέρηεθαλ ε Διέλε κε ηα παηδηά ηεο. Ζ Λία εγθαηαζηάζεθε ζην ζπίηη ηεο Διέλεο θαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ζα έκπαηλε ζην θιίκα πνπ ε Διέλε είρε απφ ρξφληα θαζηεξψζεη.
68
13. Η νέα αρχή Σα επφκελα ρξφληα πέξαζαλ ρσξίο θάηη ην ζπληαξαθηηθφ. Σα παηδηά κεγάισλαλ θαη πιεζίαδε ε επνρή πνπ ν γηνο ηεο ζα έδηλε παλειιήληεο εμεηάζεηο. Αληίζεηα κε ηελ Διέλε, ν Αληψλεο ήηαλ απνθαζηζκέλνο λα ζπλερίζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ ζε αλψηαηε ζρνιή θαη γη’ απηήλ ηνπ ηε θηινδνμία είρε ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε ηεο κάλαο ηνπ, ηελ βνήζεηα θαη παξαθνινχζεζε ηνπ «ζείνπ» Αληξέα πνπ ην ζεσξνχζε θαζήθνλ ηνπ λα βνεζήζεη ζηελ πξφνδν ησλ παηδηψλ ηνπ θίινπ ηνπ θαη ηεο Μηιέλαο πνπ πάληα ηνπο είρε ζηαζεί θαιχηεξα απφ ζπγγελήο. Ήζειε λα θάλεη νηθνλνκηθέο ζπνπδέο θαη λα αλαιάβεη απηφο ηε δηεχζπλζε ησλ νηθνγελεηαθψλ επηρεηξήζεσλ. Ζ Διέλε πξνθαλψο ζπκθσλνχζε θαη ζηγνληάξηδε. Βεβαίσο έλαο εζσηεξηθφο ζπλαηζζεκαηηζκφο, ηεο έιεγε ν γηνο ηεο λα γίλεη θηιφινγνο, ζαλ ηνλ παηέξα ηνπ. κσο δε ην είπε πνηέ θσλαρηά. Σα πξάγκαηα πήγαλ θαιά. Σα απνηειέζκαηα δηθαίσζαλ ηηο πξνζπάζεηέο ηνπ θαη ηψξα έθηαλε ε επνρή λα αξρίζεη ν ρσξηζκφο θαη ε αλεμάξηεηε δσή ηνπ αγνξηνχ ηεο. Γηα έλα κφλν ηνλ πίεζε, πνπ έπξεπε λα θάλεη. Να πάεη κε φια ηα απαξαίηεηα θαινχδηα ζην ρσξηφ ηνπ παηέξα ηνπ. Ζ γηαγηά ηνπ, πνπ ηφζν ηνλ αγαπνχζε είρε κεγαιψζεη θη ήηαλ πηα δχζθνιή ζηηο κεηαθηλήζεηο. πγρξφλσο λα αλαλεψζεη ηηο ζρέζεηο κε ηε ζεία θαη ηα μαδέιθηα. Σα ελδηάκεζα ρξφληα ππήξμαλ θη άιιεο επθαηξίεο επαθψλ. Απηή ήηαλ θαη ε γξακκή ηεο Διέλεο. Σα παηδηά ηεο πξέπεη λα δηαηεξνχλ ζρέζεηο κε ηηο ξίδεο ηνπ παηέξα ηνπο. Ζ ζρέζε ηεο κε ηε Μηιέλα ήηαλ πάληα αλέθειε δπκσκέλε εμ αξρήο ζε ζηαζεξά ζεκέιηα. Βνήζεζαλ θαη νη ραξαθηήξεο ηνπο θαη ηα δπν παηδηά ηεο Μηιέλαο ήηαλ θαη παηδηά ηεο Διέλεο. Ζ Μηιέλα ήηαλ επραξηζηεκέλε απφ ηελ εμέιημε ηεο δσήο ηεο. Παληξεχηεθε ηνλ Αληξέα, πνπ ήηαλ ν κφλνο άληξαο πνπ γλψξηζε θη αγάπεζε, έλησζε φηη θη απηφο ηελ αγαπάεη, έρεη ηελ 69
έγλνηα ηεο, ληψζεη καδί ηνπ φκνξθα ζην θξεβάηη, είλαη ν παηέξαο ησλ παηδηψλ ηεο. Ση άιιν δεηάεη κηα γπλαίθα απφ ηε δσή; Γελ ήηαλ άπιεζηε. Μπνξεί λα κελ έδεζε ηελ πνηθηιία ησλ εκπεηξηψλ πνπ άιιεο γπλαίθεο είραλ ζην δηάβα ηεο δσήο ηνπο, αιιά απ’ φ,ηη ακπδξά δηαηζζαλφηαλ δελ είραλ ηελ εξεκία θαη ηε ζηγνπξηά ηεο δηθήο ηεο πνξείαο. Μηα ηπραία ζπλάληεζε κε ηελ Διέλε ζθξάγηζε ηε δσή ηεο πνπ ελδερνκέλσο ζα κπνξνχζε λα έρεη εληειψο δηαθνξεηηθή εμέιημε. Γφμαδε ηελ ηχρε ηεο γη’ απηφ θαη ήμεξε λα ην εθηηκήζεη. Γηα ράξε ηεο Διέλεο ζα γηλφηαλ ραιί λα ηελ παηήζεη. Γελ είρε θακηά ακθηβνιία ή ελδνηαζκφ πάλσ ζ’ απηφ ην ζέκα. Ο Αληψλεο έπξεπε λα εγθαηαζηαζεί ζηελ Αζήλα γηα ηηο ζπνπδέο ηνπ. Ζ Διέλε πήγε καδί ηνπ λα ηνλ ηαθηνπνηήζεη. ην κπαιφ ηεο πέξαζαλ έληνλα νη παιαηέο αλακλήζεηο, φηαλ πξσηφπεηξν θαη ηξνκαγκέλν πνπιί εξρφηαλ πξηλ ζρεδφλ είθνζη ρξφληα κε ηνλ Αληψλε ζπφξν ζηελ θνηιηά ηεο λα ηνλ γελλήζεη καθξηά απφ ηα βιέκκαηα θαη ηα ζρφιηα ησλ ζπκπαηξησηψλ ζην λεζί. Σψξα απηή ήηαλ πηα έλαο δηαθνξεηηθφο άλζξσπνο, ψξηκνο, πνπ έθεξλε έλα ιπγεξφθνξκν παιηθάξη γηα ζπνπδέο. Σεο έξρνληαλ δάθξπα ζηα κάηηα απφ ηε ζπγθίλεζε. Καζψο ν Αληψλεο κεγάισλε ηεο ζχκηδε φιν θαη πεξηζζφηεξν ηνλ αγαπεκέλν ηεο Γεκήηξε πνπ ηφζν πξφσξα έραζε. κσο ηψξα είρε ηξία δηθά ηνπ παηδηά θαη ν δξφκνο κπξνζηά ηεο ήηαλ καθξχο. Λίγν πξηλ αλαρσξήζεη πίζσ γηα ην λεζί, έδσζε ζηνλ Αληψλε έλα βηβιηάξην θαηαζέζεσλ κε έλα ζεβαζηφ πνζφ, πνπ ήηαλ θαηαηηζέκελν ζην φλνκά ηνπ: - Σα ιεθηά είλαη δηθά ζνπ. η’ άθεζε πξνίθα γηα ηηο ζπνπδέο ν λνλφο ζνπ. Δίζαη κεγάινο θαη ψξηκνο πηα λα ηα δηαρεηξηζηείο κφλνο. νπ έρσ πιήξε εκπηζηνζχλε θαη είκαη πεξήθαλε γηα ζέλα. Καη κε μερλάο θάηη. Δίζαη ην απνηέιεζκα ηεο αγάπεο κνπ κε ηνλ παηέξα ζνπ θαη επεηδή ηνλ ράζακε λσξίο, λα ζπκάζαη φηη εζχ είζαη ν κεγάινο άληξαο ηεο νηθνγέλεηαο θαη λα έρεηο πάληα απηή ηελ έγλνηα ζην λνπ ζνπ - Δληάμεη, ξε κάλα! Σν μέξσ θαη ην θαηαιαβαίλσ. Κη εζχ λα πξνζέρεηο ηνλ εαπηφ ζνπ θαη ηελ νηθνγέλεηα. Δπηζηξέθνληαο κε ην πινίν έθαλε έλαλ απνινγηζκφ ηεο δσήο ηεο. 70
-
Καιά ηα πήγα, είπε απφ κέζα ηεο
Απφ πηζαλή γεξνληνθφξε ήηαλ κάλα ηξηψλ πγηέζηαησλ δηθψλ ηεο παηδηψλ. Έλησζε ην θχκα ηεο πιεξφηεηαο λα ηελ θαηαθιχδεη. Μφλν ε αλνηρηή πιεγή ηνπ πξφσξνπ ρακνχ ηνπ αγαπεκέλνπ ηεο ήηαλ κηα έιιεηςε πνπ ηίπνηα δε κπνξνχζε λα αλαπιεξψζεη. Σν δηθφ ηεο θαζήθνλ είλαη λα ζηαζεί φξζηα θαη δπλαηή. Να γίλεη ην ζίγνπξν αζθαιέο ιηκάλη πνπ ζα βξίζθνπλ ηελ αζθάιεηα φινη νη άλζξσπνί ηεο. Μέζα ζε απηνχο ήηαλ βεβαίσο θαη ε νηθνγέλεηα ηεο Μηιέλαο. Έβαιε κε θφβν ην εξψηεκα ζηνλ εαπηφ ηεο. Θα κπνξνχζε λα βξεη έλαλ άιιν άλζξσπν γηα ηνλ νπνίν λα ληψζεη ηξπθεξά αηζζήκαηα, λα αλαπιεξψζεη ην ρακφ ηνπ δηθνχ ηεο άληξα; Σν απέθιεηζε αθφκα θαη ζαλ ελδερφκελν. Γελ έλησζε ηφζν πξνρσξεκέλε. Ήηαλ έλα απιφ θνξίηζη πνπ κεγάισζε ζην ρψξν πνπ κεγάισζε, κε έκθπηεο ηηο αλαζηνιέο ηεο θιεηζηήο θνηλσλίαο ηνπ λεζηνχ ηεο. Έπεηηα είρε κηα έθεβε θφξε, πνπ ζε ιίγν ζα έκπαηλε ζηα βάζαλα ηεο αγάπεο. ρη, φρη! Γελ ππήξραλ ηέηνηα πεξηζψξηα. Να θάηζεη ζη’ απγά ηεο. Έπξεπε λα θξαηεζεί θη εθείλεο νη θξπθέο επηζπκίεο, πνπ μεκπηνχζαλ, φιν θαη ζπρλφηεξα ηα βξάδηα, έπξεπε λα ηηο πλίμεη εγθαίξσο. ,ηη πξφιαβε, πξφιαβε. Πάλσ απφ φια πξέπεη λα βάιεη ηελ επηπρία ηεο νηθνγέλεηάο ηεο. Σειεία θαη παχια. ην ζπίηη λέα λνηθνθπξά ήηαλ ε Λία, ε μαδέιθε ηεο Μηιέλαο. Γηαβεβαίσζε ηελ Διέλε φηη ηίπνηε ην αμηνζεκείσην δελ είρε ζπκβεί θαηά ηελ απνπζία ηεο. Ζ Μαξία κε ηηο αλεζπρίεο θαη ηελ λεπξηθφηεηα πνπ ηελ ραξαθηήξηδε ηειεπηαία. Ο Μέληνο ζηελ θαξαθνζκάξα ηνπ, είρε γίλεη θνιιεηάξη κε ην Βαζίιε ηνλ πξσηφηνθν γην ηνπ Αληξέα θαη ηεο Μηιέλαο. Απφ ην πξσί σο ην βξάδπ παληνχ ζα ηνπο ζπλαληνχζεο δίδπκν αρψξηζην. Άξα ήηαλ απαξαίηεηε κηα ζπδήηεζε κε ηε Μαξία λα δεη ηη ηελ έηξσγε, άιισζηε ήηαλ ζηελ άραξε ελδηάκεζε ειηθία πνπ θη απηή είρε πεξάζεη θαη ηα θνξίηζηα ληψζνπλ κέζα ηνπο κηα άγλσζηε νξκνληθή αλαηαξαρή, πνπ ληψζνπλ φηη φια ηνπο θηαίλε. Θα ηελ έθαλε ζηελ πξψηε επθαηξία. Ζ πξψηε ζπδήηεζε έγηλε κε ηε δηθή ηεο ηε Μηιέλα.
71
- Πεο κνπ Μηιέλα, πσο πάκε; Ση βιέπεηο εζχ, πνπ είζαη παξαηεξεηηθή; Πσο ηα παο κε ηνλ Αληξέα; Πνηέ ε Μηιέλα δε ζα έθξπβε θάηη απφ ηελ Διέλε. Ήηαλ ν άλζξσπφο ηεο. - Ννκίδσ Διέλε φηη πάκε θαιά. Ο Αληξέαο έρεη άγρνο κε ηα παηδηά. Ο Βαζίιεο κνπ θάλεη πνιχ παξέα κε ην δηθφ ζνπ ην Μέλην. Ζ κηθξή κνπ ε Ναηαιία αθφκα δελ έρεη δπζθνιίεο. Λέσ λα θάλσ ην ηξίην, αιιά αθφκα ηίπνηα. Θα έξζεη ε ψξα ηνπ. Α! Σν λέν πνπ έρσ λα ζνπ πσ είλαη φηη ν αδειθφο κνπ Ηγθφξ γιπθνθνηηάδεη ηελ Λία. - Καιά δελ ππάξρεη πξφβιεκα ζπγγελείαο κεηαμχ ηνπο; - Σίπνηα ην ηδηαίηεξν. Ξαδέιθηα θη φρη πξψηα. - Αλ εζχ δελ έρεηο αληίξξεζε, ξχζκηζέ ην φπσο θξίλεηο. Μφλν ζθάλδαιν λα κελ ππάξμεη, απφ ηελ γεηηνληά.
72
14. Η νέα γενιά ηαλ ν Αληψλεο έθηαζε ζηελ Αζήλα, άξρηζε λα δεη ηελ πξνζσπηθή ηνπ πεξηπέηεηα. Ήηαλ ζαλ λα ηνλ πέηαμαλ ζε κηα ηαξαγκέλε θη άγλσζηε ζ’ απηφλ ζάιαζζα ια ήηαλ θαηλνχξηα. Νένο θνηηεηήο κέζα ζην θαηάκεζην ακθηζέαηξν έλησζε ζαλ ηε κχγα κεο ην γάια. Γίπια ηνπ έβιεπε λένπο κνληέξλνπο, ηνικεξνχο, κε κηα βεβαηφηεηα θαη ζηγνπξηά, πνπ κάιινλ πνηέ δε ζα απνθηνχζε. Γεκάηνπο γλψζεηο θαη πιεξνθνξίεο ζε πνιινχο άγλσζηνπο ζ’ απηφλ ηνκείο. Απηφο δελ ήηαλ θνηλσλφο ηνπο θαη δήιεπε. Δίραλ κηα απνθαζηζηηθφηεηα πνπ δελ είρε ζπλαληήζεη ζηνπο θίινπο ηνπ ζην λεζί. Έλησζε ζαλ άβγαιην θαη θαζπζηεξεκέλν επαξρησηφπνπιν. Κάηη πνπ βεβαίσο είρε κηα αιεζηλή βάζε παξά ην γεγνλφο φηη ε πιεξνθφξεζε πηα ήηαλ ηφζν έληνλε θαη επθνινπξνζβάζηκε, είηε κέζσ ησλ εθεκεξίδσλ είηε κέζσ ηεο ηειεφξαζεο θαη ηνπ δηαδηθηχνπ. Σα ηεθηαηλφκελα ζηε ρψξα θη ηδηαίηεξα ηα ζπκβαίλνληα ζηελ πξσηεχνπζα ήηαλ ζε φινπο γλσζηά, ηψξα φκσο ήηαλ δηαθνξεηηθή ε γεχζε ηνπο, ηψξα πνπ άξρηδε λα ηα δεη εθ ηνπ ζχλεγγπο. Σν εξψηεκα πνπ αλαδχζεθε κέζα ηνπ ήηαλ: Γηαηί λα κελ είλαη θη απηφο έλα ζπκκέηνρν κέινο ησλ ζπκβαηλφλησλ; Αθνχ ηψξα έρεη ηελ επθαηξία, γηαηί λα κέλεη έμσ απφ ηα πξάγκαηα; Σνλ θπξίεπζε κηα βηαζχλε θαη κηα αδεκνλία λα κπεη ζηνλ ππξήλα ησλ εμειίμεσλ ηνπ θνηηεηηθνχ θηλήκαηνο, ρσξίο λα έρεη θαζφινπ ηε ζπλνιηθή εηθφλα ησλ πνηθίισλ θηλήζεσλ πνπ ππήξραλ, ηνπο εκθαλείο θαη αθαλείο δεζκνχο ηνπο κε ηα ππάξρνληα πνιηηηθά θφκκαηα, ηηο ππφγεηεο δηαδξνκέο ηνπο. Γελ ηνλ παξαθίλεζε θακηά ηδενινγηθή πιαηθφξκα πνπ άιισζηε δε δηέζεηε. Πεξηζζφηεξν ήηαλ έλαο απζφξκεηνο ζπλαηζζεκαηηζκφο, κηα παξφξκεζε κηκεηηζκνχ ζηηο θηλήζεηο θαη πξάμεηο ησλ άιισλ, κηα δηάζεζε λα κελ κνηάδεη ζαλ ην ραδφ παηδί ηεο επαξρίαο. Γχξσ ηνπ θνξίηζηα φκνξθα, απειεπζεξσκέλα, κε πιήξε πξσηνβνπιία ησλ θηλήζεσλ ηνπο, ρσξίο δηζηαγκνχο, κε κηα βεβαηφηεηα πνπ κπνξνχζε λα παξαζχξεη ηνλ νπνηνδήπνηε, πφζν πεξηζζφηεξν απηφλ πνπ ήηαλ επηξ73
ξεπήο ζηηο λέεο εληππψζεηο, θπξίσο φκσο αλψξηκνο. Έηζη γξήγνξα έγηλε νπαδφο κε ηελ αγλφηεηα ηνπ πξσηφπεηξνπ, αιιά θαη ην θαλαηηζκφ απηνχ πνπ εληάζζεηαη φρη κε ηε ινγηθή πξνζέγγηζε ησλ ζηνηρείσλ, αιιά κε ηε ζπλαηζζεκαηηθή θαη κφλν θφξηηζε. Απηήλ ηελ πιεπξά ηεο δσήο ηνπ δελ ηελ έθαλε γλσζηή ζηνπο δηθνχο ηνπ, παξά ην γεγνλφο φηη κέζσ ησλ e-mail ηνπ internet θαη ησλ ηειεθψλσλ ήηαλ ζε ζπλερή επαθή καδί ηνπο. Δπηπρψο νη απαζρνιήζεηο ηεο κάλαο ηνπ δελ ηεο άθελαλ ειεχζεξν ρξφλν γηα ζπρλέο επηζθέςεηο ζηελ Αζήλα. Σειηθά ήηαλ κηα ζέρηα αξηζηεξψλ πνπ δνχζαλ θαη αλέπλεαλ γηα ην φξακα ηνπο πνπ, φζν θαη λα πξνζπάζεζε ν Αληψλεο δε κπφξεζε λα δεη θαη λα πξνζδηνξίζεη πέξα απφ κηα ζεηξά «φρη» θαη «αληί» ζηα ζπλήζε ζρήκαηα ηεο αζηηθήο νξγάλσζεο ηεο θνηλσλίαο. Γπν ήηαλ νη θχξηνη πφινη πνπ ηνλ επεξέαζαλ. Πξψηα ν Υξίζηνο, έλαο δπλακηθφο θαη δξαζηήξηνο ζπκθνηηεηήο ηνπ, δπκσκέλνο φια ηα ρξφληα ζηελ θαζνδήγεζε ησλ θαηαιήςεσλ ζηα Λχθεηα ησλ Αζελψλ. Γηαβαζκέλνο, κε ηίηινπο βηβιίσλ πνπ νχηε είρε αθνχζεη, κε δπλαηφ θαη παξαζπξηηθφ ιφγν, κε άθζνλε ζηγνπξηά ησλ θηλήζεσλ, κε μέρεηιν κίζνο ελαληίνλ ησλ πάλησλ, πξνηθηζκέλνο νκηιεηήο, κε εγεηηθέο ηθαλφηεηεο, θάηη πνπ ν Αληψλεο δελ είρε θαη απφ κέζα ηνπ ην δήιεπε Όζηεξα ήηαλ ηα ηζαθίξηθα κάηηα ηεο Σδέλεο, πνπ αλήθε ζε κηα πνηφηεηα γπλαηθψλ, πνπ εδψ ζηελ Αζήλα ζπλάληεζε γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηνπ, αθνζησκέλε ζηνπο ζηφρνπο ηεο νξγάλσζεο, φκνξθε θη επηζπκεηή φζν ηίπνηα άιιν ζηε δσή ηνπ, ζχληξνθνο ζηα ακαξησιά λπρηεξηλά ηνπ φλεηξα. Δπραξίζησο ζα ζπζίαδε ηα πάληα γηα λα ελσζεί καδί ηεο θαη λ’ αθήζεη ηελ επαλάζηαζε λα πξνρσξήζεη ρσξίο απηφλ. Αξθεί λα ήζειε θαη ε Σδέλε. Απηφ πξνο ην παξφλ ήηαλ έλα ζρήκα ζην κπαιφ ηνπ ρσξίο αληίθξηζκα θαη αληαπφθξηζε. Σεο έδεημε, κε φινπο ηνπο ηξφπνπο πνπ ήμεξε, κάζαηλε ζηελ πνξεία ή εθεχξηζθε, ην εηδηθφ ηνπ ελδηαθέξνλ γη απηήλ, αιιά απφ κέξνπο ηεο θακία αθφκα, έζησ θαη ζηνηρεηψδεο έλδεημε φηη ηνλ θαηαιαβαίλεη. Απηφο έιησλε θαη εθείλε ηνλ έβιεπε απιψο ζαλ έλα αθφκα λνχκεξν ζηελ νξγάλσζε.
74
Υσλφηαλ φιν θαη πεξηζζφηεξν ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηεο νξγαλσηηθήο δξαζηεξηφηεηαο κε ζπλεδξηάζεηο, αηέιεησηεο πξαθηηθέο θαη ζεσξεηηθέο ζπδεηήζεηο πάλσ ζε δηάθνξα ζέκαηα. Έλαο ζπλήζεο ηφπνο ηέηνησλ ζπλεδξηάζεσλ ήηαλ ην δηθφ ηνπ ζπίηη, πνπ ε κάλα ηνπ είρε θξνληίζεη λα είλαη άλεην θαη πνπ απηφο θξφληηδε λα ππάξρνπλ δηάθνξα θαινχδηα ή λα παξαγγέιλεη απ’ έμσ πίηζεο ή θηλέδηθν θαγεηφ. Υσξίο λα ην ζέιεη, αιιά εθ ησλ πξαγκάησλ, έγηλε γλσζηή ε νηθνλνκηθή ηνπ άλεζε κε ηνλ παρπιφ ηξαπεδηθφ ηνπ ινγαξηαζκφ. Νηψζνληαο θαη θάπνηεο ελνρέο εμήγεζε φηη είλαη ηα ιεθηά κε ηα νπνία ηνλ πξνίθηζε ν θαιφο λνλφο ηνπ, πνπ δελ πξφιαβε θαλ λα γλσξίζεη. Απηφ δελ ηνλ πείξαδε, ίζα- ίζα ηνπ έδηλε έλα αίζζεκα ηθαλνπνίεζεο πνπ κπνξνχζε λα πξνζθέξεη θάηη θη απηφο, αθνχ ζηνλ ηνκέα ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ θαη ησλ πξνηάζεσλ γηα ζπγθεθξηκέλε δξάζε πζηεξνχζε πνιχ ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο. Σα πξάγκαηα έηζη θπινχζαλ θαη ήηαλ θπζηθφ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ λα έξζεη ην αδήξηην ηέικα πνπ νδεγεί πάληα ε έιιεηςε ηεο θπζηνινγηθήο δσήο. Απηφ φκσο αθφκα ζα αξγνχζε λα ην θαηαιάβεη. Μφλν έλα ζνθ, κηα απνθάιπςε, κηα δπλαηή απνγνήηεπζε ζα ήηαλ ε αθεηεξία γηα λα επηηαρπλζνχλ νη εμειίμεηο. Σνλ Αληψλε ηνλ έζσδε πξνο ην παξφλ ε αγάπε ηνπ γηα ηα θαιιηηερληθά δξψκελα ηεο πφιεο, φπσο ζέαηξν, θηλεκαηνγξάθνο, ζπλαπιίεο, εθζέζεηο θαη κηα ζεηξά αλάινγα, φπνπ απηφο θάζε ηφζν μέδηλε, απφ ηελ ηζνπεδσηηθή θαζεκεξηλφηεηα ησλ άιισλ. ηελ θαηεχζπλζε απηή ήζειε λα παξαζχξεη θαη ηελ Σδέλε γηαηί ζα ήηαλ κηα επθαηξία λα ηε βιέπεη κφλε ηεο, λα θαιιηεξγήζεη ηελ ηδηαίηεξε ζρέζε πνπ ήζειε καδί ηεο. Ζ Σδέλε ήηαλ ην αληηθείκελν ηνπ πφζνπ ηνπ. Απηή απνιάκβαλε ηα θαιά ηεο πξνηίκεζεο ηνπ, αιιά ηίπνηα πεξηζζφηεξν. ζεο θνξέο απνπεηξάζεθε λα νδεγήζεη ηε ζπδήηεζε ζε πξνζσπηθή βάζε απηή αληηδξνχζε κεηαθέξνληαο ηελ ζε δεηήκαηα ηεο νξγάλσζεο ή αθφκα ρεηξφηεξα ζηηο αληηθνηλσληθέο αδηέμνδεο απφςεηο ηεο. ηηο πξψηεο δεηιέο απφπεηξεο ζσκαηηθήο επαθήο ζπλάληεζε ηελ αδηαθνξία θαη ηελ άξλεζε. ε ιίγεο κέξεο ζα άξρηδαλ νη εμεηάζεηο ηνπ εμακήλνπ θη απηφο ζπλεηδεηνπνίεζε φηη είλαη πιήξσο απξνεηνίκαζηνο. Σν
75
είπε ζην Υξίζην φηη απηφ ην δηάζηεκα ζα αθνζησζεί ζην δηάβαζκα ησλ καζεκάησλ ηνπ. Ο άιινο άλεηνο ηνλ θαζεζχραζε. - Μελ ρνινζθάο αδίθσο, ζε ιίγεο κέξεο ζ’ έρνπκε θαηάιεςε θη νη εμεηάζεηο ζα αλαβιεζνχλ. Απηφ κπνξεί πξνζσξηλά λα ηνλ αλαθνχθηδε, αιιά απφ κέζα ηνπ κηα θσλή ηνπ ςηζχξηδε φηη θάηη ηέηνην δελ είλαη ιχζε. Ήηαλ ην πξψην πξνεηδνπνηεηηθφ ζήκα φηη κεηαμχ ηνπο ππάξρνπλ δηαθνξέο θη ν ίδηνο δελ ήηαλ ζε ζέζε λα θαηαιάβεη φηη απηφ ην πξψην ξήγκα κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ζα γίλεηαη επδηάθξηην ράζκα πνπ ζα ηνλ πεηάμεη έμσ – επηπρψο – απφ ην δηαιπηηθφ απηφ θιίκα. Πξάγκαηη ν Υξίζηνο επαιεζεχηεθε. ηηο εκεξνκελίεο ησλ εμεηάζεσλ έγηλε ζηε ζρνιή θαηάιεςε κε θάπνηα γεληθφινγα αηηήκαηα πνπ ηνλ ίδην δελ ηνλ θάιππηαλ, αιιά δε κπνξνχζε λα θάλεη θάηη ην δηαθνξεηηθφ. Ζ δξάζε ιίγσλ απνθαζηζκέλσλ κπνξεί λα επηβάιιεη κε βίαην ηξφπν ηηο εμειίμεηο. Σα πεξί δεκνθξαηηθήο πιεηνςεθίαο είλαη κηθξναζηηθέο πξνθαηαιήςεηο, πνπ νη πξαγκαηηθνί επαλαζηάηεο δελ πξέπεη λα δίλνπλ θαη ηφζν ζεκαζία. Δλψ έπξεπε λα είλαη ζην πφζην ηνπ, ελεξγφ κέινο ηεο θαηάιεςεο, θάζηζε ζην ζπίηη λα ζθεθηεί ήξεκα ηελ θαηάζηαζε . Δίρε απφ ηνπο άιινπο ηελ απηνλφεηε πίεζε θαη θξηηηθή, αιιά ν ίδηνο δελ ήηαλ έηνηκνο λα θνηλνινγήζεη ηελ πξνζσπηθή ηνπ ζέζε. Μφλν ζηελ Σδέλε έθαλε ηελ πξνρσξεκέλε γηα ην ραξαθηήξα ηνπ πξφηαζε: - Δίζαη λα πάκε ζην λεζί κνπ γηα ιίγεο κέξεο; Θα ζε θηινμελήζσ ζην ζπίηη κνπ! Απηή ηνλ θνίηαμε ιεο θαη θαηέβεθε επηζθέπηεο απφ ηνλ Άξε: - Δίζαη κε ηα θαιά ζνπ άλζξσπέ κνπ! Θα αθήζνπκε ην γάκν λα πάκε γηα πνπξλάξηα; Σειηθά ηφζν κηθξναζηνχιεο είζαη; Κξίκα αγφξη κνπ! Γελ έρεηο θφηζηα. Καη δήηαγεο λα ζνπ θάηζσ. Δ, φρη! Απηφ δε ζα γίλεη ζηνλ αηψλα ηνλ άπαληα. Δγψ, κηθξέ, ζέισ άληξεο, επαλαζηάηεο, ζηηβαξνχο θη απνθαζηζκέλνπο γηα φια. ρη λεξφβξαζηνπο ιαπάδεο, κηθξναζηνχιεδεο ζαλ θαη ηνπ ιφγνπ ζνπ!
76
Έηζη άδνμα έιεμε ε επαλαζηαηηθή ηνπ πεξίνδνο. ηγά-ζηγά ην ηνπίν μεθαζάξηζε κέζα ηνπ. Απηφο ήξζε ζηελ Αζήλα λα ζπνπδάζεη θη φρη λα δηαιχζεη ή λα δηαιπζεί. Σελ Σδέλε ηελ πνζνχζε, είλαη ζίγνπξν, αιιά θαίλεηαη πσο δελ ήηαλ γηα ηα δφληηα ηνπ. Θα πήγαηλε πξάγκαηη ζην λεζί, κφλνο γηα κηα αλαζπγθξφηεζε ηνπ εαπηνχ ηνπ, γηα κηα κειέηε ησλ απφςεψλ ηνπ καθξηά απφ ην ζφξπβν θαη ηελ ηχξβε ηεο θαζεκεξηλήο πίεζεο θαη ησλ θαζεθφλησλ πνπ άιινη ηνπ επέβαιαλ. Έπξεπε λα εθεχξεη κηα πεηζηηθή δηθαηνινγία γηα ηε ζνβαξή αθαίκαμε ηνπ ηξαπεδηθνχ ηνπ ινγαξηαζκνχ, εθφζνλ ζα βξηζθφηαλ κπξνζηά ζ’ έλα ηέηνην εξψηεκα. - Γελ θάλσ εγψ γηα επαλαζηάηεο! Δληάμεη δελ θάλσ γηα ηα γξάδα ηεο Σδέλεο, ίζσο γηα ηα κέηξα ηεο λα είκαη λεξφβξαζηνο. Μα είκαη θνηδάκ άληξαο κε επηζπκίεο, κε πφζνπο, έηνηκνο λα αγαπήζεη θαη λα αγαπεζεί. ρη ίζσο σο πξσηνπφξνο εγέηεο ηεο επαλαζηαηηθήο παξάδνζεο, αιιά σο κηα απιή αλζξψπηλε χπαξμε. θέηα ν Αληψλεο κε ηα δηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά. Δληάμεη! Ζ θάζε απηή έθιεηζε γηα κέλα. Γελ είκαη θηηαγκέλνο γηα ηέηνηα. Σε γνχζηαξε αθφκα, ήζειε λα κεηαθέξεη κέζα ηνπ ηελ εκπεηξία ηεο θαηάθηεζήο ηεο, ηνλ αλαζηάησλε ε ζθέςε ηεο, αιιά δε κπνξείο, άλζξσπέ κνπ, λα ηα ‘ρεηο φια. Θπκφηαλ ηα κεκνλσκέλα πεξηζηαηηθά ησλ εξσηηθψλ ηνπ εκπεηξηψλ. Σελ Αγγιίδα, πνπ ηνλ μεπαξζέλεςε έλα θαινθαηξηλφ βξάδπ πίζσ απφ ηα βξάρηα ζην απφκεξν ιηκαλάθη. Σελ εδνλή πνπ ηνπ ράξηζε, αιιά θαη ην πηζψπιαην ρηχπεκα ζην ηέινο φηαλ ηνπ είπε: - Με ηξέθεηο θακηά ειπίδα κηθξέ. Αχξην θεχγσ κε ηελ πξννπηηθή λα απμήζσ ηε ζπιινγή κνπ απφ λεαξά αγνξάθηα ησλ λεζηψλ ζαο. Έρσ θη εγψ ην ρφκπη κνπ. Να ζπκεζεί ηε ζπκκαζήηξηά ηνπ ζην ζρνιείν κε ηελ νπνία ρατδεχηεθε ηφζεο θνξέο καδί ηεο, αιιά δελ ηνλ άθελε λα κπεη κέζα ηεο γηαηί ν κπακπάο ηεο ήζειε λα ηελ παληξέςεη κε πξνμεληφ κε έλαλ απφ ηα εζσηεξηθά ρσξηά θαη απηή ζπκθσλνχζε λα θηηάμεη νηθνγέλεηα θαη λα θηάζεη ηελ πξψηε λχρηα ζηελ λπθηθή παζηάδα παξζέλα. Γηα φια ηα άιια ηα άθελε ζην ρξφλν, πνπ ζα αθνινπζνχζε κεηά ην γάκν ηεο.
77
- Αλ ζέιεηο ζα κπνξνχζαλε λα θξαηήζνπκε επαθή θαη κεηά. Δγψ ζα ην ήζεια λα ζπλερίζνπκε. Πξάγκαηη κε ην ηειείσκα ηνπ ζρνιείνπ παληξεχηεθε κέζα ζην κήλα. Σνπ Αληψλε δελ ηνπ άξεζε θαζφινπ κηα ηέηνηα πξννπηηθή. Απηά θαη θάηη άιιεο, θνηλέο κε ζπκκαζεηέο ηνπ ζηε δηάξθεηα ηεο πελζήκεξεο ζρνιηθήο εθδξνκήο, εξσηηθέο αγνξαίεο εκπεηξίεο. Ήηαλ φιε ε βεληάιηα ησλ εξσηηθψλ ηνπ αλακλήζεψλ. Πεληρξφο δειαδή ν απνινγηζκφο. Έθηαζε ζην λεζί απνθαζηζκέλνο λα θξαηήζεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κφλν, ηηο λέεο εμειίμεηο. Δμήγεζε ζηε κάλα ηνπ φηη αθνχ νη εμεηάζεηο αλαβιήζεθαλ ζθέθηεθε λα γπξίζεη λα ηνπο δεη γηαηί ηνπο πεζχκεζε. Ζ Διέλε, πνπ ηνπ είρε, κηα θαιά θξπκκέλε αδπλακία, ιφγσ ησλ ηδηαίηεξσλ ζπλζεθψλ κε ηηο νπνίεο ήξζε ζηνλ θφζκν, ηνλ ππνδέρηεθε κε ραξά θαη ζέξκε. Σν ίδην θαη ε ζεία Μηιέλα, πνπ γη’ απηφλ ήηαλ κηα δεχηεξε κάλα. Ζ κεγάιε ηνπ έθπιεμε ήηαλ ε αδειθή ηνπ Μαξία. Πξηλ ιίγνπο κήλεο ηελ άθεζε θνξηηζάθη θαη ηψξα έβιεπε κπξνζηά ηνπ κηα φκνξθε θη αηίζαζε λέα θνπέια Ο Μέληνο αθφκα αγνξάθη δελ είρε κπεη ζηα βάζαλα ηεο εθεβείαο θαη ν θνιιεηφο ηνπ ήηαλ ν Βαζίιεο γηνο ηεο Μηιέλαο. Αηζζάλζεθε σο ν άληξαο, ν πξνζηάηεο ηεο νηθνγέλεηαο, αθνχ ν παηέξαο είρε λσξίο ραζεί θαη ρσξίο λα ην ζέιεη ε κνίξα ηνπ ήηαλ εθ ησλ πξνηέξσλ θαζνξηζκέλε. Βέβαηα ε κάλα ηνπ ήηαλ έλαο βξάρνο, κηα εγγχεζε, αιιά δε κπνξνχζε λα μέξεη ηηο αγσλίεο θη αλαζθάιεηεο κέζα απφ ηηο νπνίεο πέξαζε ε Διέλε. Ζ κάλα ηνπ δελ ηνλ άθεζε λα βνεζήζεη πνπζελά. -
Δζχ ζέισ λ’ αθνζησζείο ζηα δηαβάζκαηά ζνπ!
Σηο ιίγεο κέξεο πνπ έκεηλε ζην λεζί απηφ έθαλε, ρνπρνπιηάδνληαο ζηηο πεξηπνηήζεηο φισλ ησλ άιισλ πνπ ζηε θνηηεηηθή δσή ηνπ έιεηςαλ. Μφλν κηα ζπδήηεζε έθαλε. Με ηελ αδειθή ηνπ Μαξία. Μηα θνπέια κε ακθηβνιίεο θαη αλνηρηά κέησπα γηα ηελ πνξεία ηεο - Γελ μέξσ ηη ζα ζπνπδάζσ, αιιά λα ην μέξεηο εγψ δε κέλσ ζην λεζί. Θέισ λ’ αλνίμσ ηα θηεξά κνπ, λα γλσξίζσ αλζξψπνπο, λα πάσ ζε λένπο ηφπνπο, λα καδέςσ φιεο ηηο εκπεηξίεο πνπ γίλεηαη. Μφιηο κπνξέζσ ζα δξαπεηεχζσ. Έρσ δηθαίσκα ζηε δσή θαη απηφ ην δηθαίσκα ζα ην αζθήζσ. 78
Εεηάσ λα δήζσ κ’ έληαζε φ,ηη κπνξέζσ! Μφλν ζε ζέλα ην ιέσ λα ην μέξεηο. Δγψ ζα γίλσ εζνπνηφο ή θάηη αλάινγν. Ζ δήισζε ηεο είρε θάηη ην ηειεζίδηθφ θη νξηζηηθφ θαη δελ ηεο απάληεζε θαζφινπ. Δίρε άιισζηε ην δηθαίσκα λα παξέκβεη ζην φλεηξφ ηεο; Γχξηζε ζηελ Αζήλα θαη ζε κεξηθέο κέξεο νξίζηεθαλ νη αλαβιεζείζεο εμεηάζεηο. Απηφο θαηάιιεια πξνεηνηκαζκέλνο πήγε θαηά ηελ άπνςε ηνπ θαιά. Σα απνηειέζκαηα βέβαηα ζα ην έδεηρλαλ απηφ. πλαληήζεθε ζηε ζρνιή κε ηνπο παιαηνχο ζπληξφθνπο. Οχηε θξχν, νχηε δέζηε! Σα πξάγκαηα κέζα ηνπ ήηαλ πηα μεθάζαξα. Θα έδηλε ηελ πξνζσπηθή ηνπ κάρε. Αο έζσδαλ άιινη ηνπο άιινπο ιανχο. Ζ Σδέλε ήηαλ ηειηθά ην θνξίηζη ηνπ Υξίζηνπ. Απιψο απηφο δελ ην είρε ππνπηεπζεί θαη έλησζε θαη ιίγν ειίζηνο. Γελ ηνλ πείξαδε ηειηθά. Τπάξρνπλ θη αιινχ πνξηνθαιηέο πνπ θάλνπλ πνξηνθάιηα. Ο θχθινο απηφο ηεο δσήο ηνπ έθιεηζε ηφζν γξήγνξα θαη ηφζν άδνμα! Σψξα, πέξα απφ ην θεληξηθφ θαζήθνλ ηεο νινθιήξσζεο ησλ ζπνπδψλ ηνπ έπξεπε λ’ αλαθαιχςεη ηξφπνπο γηα λα θαηαλαιψζεη ην πεξίζζεπκα ηεο ελεξγεηηθφηεηαο πνπ ππήξρε κέζα ηνπ. Θπκήζεθε ηελ δήισζε ηεο αδειθήο ηνπ. Μήπσο θη απηφο είρε κηα ηέηνηα ηάζε; Θα ζπλέρηδε λα παξαθνινπζεί κε επηκνλή ηα θαιιηηερληθά δξψκελα ηεο πφιεο. Σαιέλην ίζσο λα κελ είρε ζε θάπνην ηδηαίηεξν ηνκέα. Δίρε φκσο ην ελδηαθέξνλ γηα ην ρψξν. Κάηη ζα αλαθάιππηε ζηελ πνξεία.
79
15. Η Μαρία Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ, ε Μαξία έλησζε ζαλ ζεξίν κέζα ζε θινπβί. ια ηεο θηαίγαλε. Σεο έθηαηγε ε κάλα ηεο, κε ηελ «θαηαλφεζε» πνπ ηεο έδεηρλε. Πνπ πάληα ηελ «θαηαιάβαηλε», ελψ δε ζθάκπαδε γξπ ε θαθνκνίξα απφ ηελ εζσηεξηθή ηεο πάιε. Σεο έθηαηγε ε επαλεηιεκκέλε, πιελ κάηαηε, γνληθή πξνζπάζεηα λα αλνίμεη καδί ηεο ζπδήηεζε γηα φια, ε κφληκε δηάζεζε ηεο Μηιέλαο λα μεςαρλίζεη ηηο θξπθέο ηεο επηζπκίεο θαη λα ηεο ηηο πξνζθέξεη ζην πηάην, εθφζνλ κπνξεί. Ζ ζπλερήο επηηήξεζε ηνπ Αληξέα ζην ζρνιείν γηα ηελ πνξεία ηεο ζηα καζήκαηα, ην δηαθεξπγκέλν ζ’ φινπο ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ηελ πνξεία θαη ηηο επηδφζεηο ηεο ζηα καζήκαηα. ια ήηαλ βξφρνη πνπ ηεο έζθηγγαλ ην ιαηκφ θαη δελ ηεο επέηξεπαλ λα πάξεη ειεχζεξεο αλάζεο. Σα ζεσξνχζε θάγθεια πνπ ηελ πεξηθχθισλαλ θαη ηεο πεξηφξηδαλ ην νπηηθφ πεδίν, ζηνηρεία πξνζσπηθήο θαηαπίεζεο. Γελ ήζειε λα ηελ αληηκεησπίδνπλ ζαλ ηε κηθξή αδειθή ηνπ Αληψλε. Βαξέζεθε επηηέινπο. Ήηαλ ε Μαξία! Έλα άηνκν κε ηε δηθή ηνπ πξνζσπηθφηεηα, κε ηα δηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο δηθέο ηεο αλάγθεο. Θα ηνπο ην έδεηρλε απηφ ζηελ πξψηε επθαηξία! Μηα επηζεηηθφηεηα, απνηέιεζκα θαη ησλ νξκνληθψλ επαλαζηάζεσλ πνπ κέζα ηεο ζπληεινχληαλ, κα πνπ ε ίδηα δελ ήμεξε θαη δελ κπνξνχζε λα εξκελεχζεη. ηελ νπζία επηδεηνχζε ηελ πξφθιεζε κε νπνηαδήπνηε κνξθή γηα λα ρηππήζεη ηε γξνζηά ηεο ζην καραίξη. Αιιά απφ ηνπο δηθνχο ηεο αο ην δηάνιν πηα - δελ έβξηζθε αθνξκή, παξά κφλν κηα εθλεπξηζηηθή θαηαλφεζε. Σεο γπάιηζε έλαο λένο θαζεγεηήο, πνπ ήξζε ζην ζρνιείν θαη απνπεηξάζεθε ρνληξά λα ηνλ απνπιαλήζεη, θάλνληάο ηνπ γιπθά κάηηα θαη άκεζεο πξνθιήζεηο, αιιά ρσξίο απνηέιεζκα. ην ζηελφ θχθιν ηνπ λεζηνχ θάηη ηέηνην ήηαλ εμαξρήο απνθιεηζκέλν. Υατδεχηεθε κε ιχζζα κ’ έλα ζπκκαζεηή ηεο κέζα ζην ζρνιείν, αιιά πψο λα ην θάλνπκε απηφο ήηαλ παηδί. Απηή ήζειε έλαλ βαξβάην άληξα λα ηελ βάιεη θάησ θαη λα ηεο αιιάμεη ηνλ 80
αδφμαζην. Αιιά θαη αληηζηξφθσο! Πφηε ζα ληψζεη θη απηή απηά πνπ ιέλε ηα ξνκάληδα πνπ δηαβάδεη, απηά πνπ βιέπεη ζηελ ηειεφξαζε θάζε ηφζν ή φινη ηα ππνλννχλ; Σν πξνεγνχκελν θαινθαίξη, βηαζηηθά θη απεξίζθεθηα, μεπαξζελεχηεθε απφ έλαλ λέν. Δπηζθέπηε ηνπ λεζηνχ, πνπ ήξζε γηα δηαθνπέο θαη πεξηπέηεηα. κσο απνγνήηεπζε. Σίπνηα ην ζπληαξαθηηθφ. Απηφο ηέιεησζε ζηα γξήγνξα πξηλ πξνιάβεη ε ίδηα λα θαηαιάβεη ηίπνηα. Πιήξεο απνγνήηεπζε! Ζ πεξηέξγεηα έκεηλε νιφθιεξε εληφο ηεο. Οχηε ην φλνκά ηνπ δε ζπγθξάηεζε. Απηή έρεη αλάγθε απφ ζπειιψδε αηζζήκαηα, απφ αλεβάζκαηα ζηα νπξάληα, απφ καθξνβνχηηα ζηα άπαηα λεξά θη απηνί ήηαλ μελέξσηνη θαη θαζεκεξηλνί. Γελ είρε έλαλ άλζξσπν λα ζπδεηήζεη φια απηά θαη ηα θαηαπίεδε κέζα ηεο. Ίζσο κε ηνλ αδειθφ ηεο ζα κπνξνχζε λα θάλεη κηα ζπδήηεζε, κα εθείλνο είρε ηα δηθά ηνπ θαη δελ είρε θαηαιάβεη φηη δελ είλαη ην κηθξφ αδειθάθη πνπ θάληαδε ζηα κάηηα ηνπ. Δπηηέινπο ήηαλ πηα νιφθιεξε γπλαίθα κε αλάγθεο θαη αηζζήκαηα. - Αο ηελ επρή, θνηλσλία είλαη απηή; Γελ πάλε φινη ζην δηάνιν; Πιεζίαδε ν θαηξφο γηα ηηο δηθέο ηεο εμεηάζεηο θη φινη πέζαλε πάλσ ηεο. Ση ζα θάλεηο; Πνηα ζρνιή ζα δειψζεηο; Πξνεηνηκάδεζαη; Δξσηήζεηο, έιεγρνο θαη φια ηα παξφκνηα. Βαξεκάξα ηνπ θεξαηά. Πήγε ζην θξνληηζηήξην φρη γηαηί ηελ ελδηέθεξε λα θαιχςεη ηα θελά πνπ είρε. Ο πξαγκαηηθφο ιφγνο πνπ πήγε ήηαλ γηαηί ζα είρε επθαηξίεο γλσξηκηψλ θαη - γηαηί φρη; ηεο πνιππφζεηεο πεξηπέηεηαο πνπ απεγλσζκέλα αλαδεηνχζε. Σν είπε θαζαξά θαη μάζηεξα ζηε κάλα ηεο: -
Ζζνπνηφο ζέισ λα γίλσ! Σα ππφινηπα κε αθήλνπλ αδηάθνξε. Ζ Διέλε κε επηκνλή θη ππνκνλή ηεο ην μεθαζάξηζε:
- Γελ είλαη θνξίηζη κνπ έηζη απιά ηα πξάγκαηα. Ο εζνπνηφο ρξεηάδεηαη βάζεηο, απαηηεί λα έρεη θνπιηνχξα θαη ππφβαζξν. Ση ζέιεηο λα γίλεηο κηα ζθέηε ζνπξινπινχ πνπ ζα γίλεηαη παηρλίδη ζηα ρέξηα ησλ αδίζηαθησλ; Απηφ είρε κηα βάζε. Σελ έβαιε ζε ζθέςεηο. Ήξζε θη ν έμππλνο, ν κεγάινο αδειθφο θαη ηεο πηπίιηζε ηα απηηά: -
Δληάμεη! Δληάμεη! Με ζθάζαηε, ζα δειψζσ θηινινγία. 81
ινη γχξσ ηεο εξέκεζαλ, ηδηαίηεξα ε κάλα ηεο πνπ ηψξα ήηαλ φιν γιχθεο θαη ηζηξηκφληεο. Άξρηζε απφ πξνζσπηθφ θηιφηηκν θαη πείζκα ην δηάβαζκα. - Καιά ζα ηνπο δείμσ εγψ, είπε απφ κέζα ηεο. Απηνί κ’ έρνπλ γηα αλίθαλε. Αο έξζεη ε ψξα θαη βιέπνπκε ηφηε. Έηζη πεηζκαηάξηθν θη αηίζαζν θνξίηζη πνπ βαζηθά ήηαλ έπεζε κε ηα κνχηξα ζην ζηφρν ηεο θαη ζην ηέινο δηθαηψζεθε. Φηινινγία Αζελψλ ! Ζ κάλα ηεο έιακπε απφ ραξά θαη πεξεθάληα. -
πσο ν παηέξαο ζνπ! Δίκαη πεξήθαλε θνξίηζη κνπ γηα ζέλα.
Σφηε θαη κφλν ηφηε ην ζπλέδεζε κε ηνλ παηέξα ηεο θαη απηφ ηεο άξεζε πνιχ. Σα γεληθά ζπραξίθηα απφ ηνπο δηθνχο ηεο, θίινπο ζπκκαζεηέο θαη γείηνλεο ηελ ηθαλνπνίεζαλ ζαλ άηνκν θαη ηεο μχπλεζαλ ηε καηαηνδνμία, πνπ έρεη απφ ηε θχζε ηνπ θάζε άλζξσπνο. Ζ παξαδνρή θη απφ ηνλ αδειθφ ηεο ήηαλ ε ραξηζηηθή βνιή γηα λα δερζεί ηα λέα δεδνκέλα. Θα ζπνχδαδε ηε ζρνιή ηεο θαη ζηε ζπλέρεηα βιέπνπκε. Μπνξνχζε ίζσο θαη ζπγρξφλσο λα θάλεη παξάιιεια θη φ,ηη άιιν ήζειε. Σψξα έπξεπε λα ηαθηνπνηήζεη ηελ παξακνλή ηεο ζηελ Αζήλα. Δίρε ην δηθαίσκα λα δεηήζεη αλεμάξηεην δηθφ ηεο ζπίηη; Γελ ήζειε λα ‘ρεη θαλέλαλ ζην θεθάιη ηεο. Δπηπρψο ε πξνλνεηηθή κάλα ηεο θξφληηζε θαη γη’ απηφ. Σεο λνίθηαζε έλα θνληηλφ ζηνλ αδειθφ ηεο δπάξη θαη καδί ην γέκηζαλ κ’ φια ηα αλαγθαία θνκθφξ. Απηέο νη αιιαγέο ηελ εξέκεζαλ αξθεηά θαη ηεο έδσζαλ αθνξκή λα θάλεη κηα λέα ζεψξεζε ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο κε ηελ έλαξμε ηεο θνηηεηηθήο ηεο δσήο. Γε κπνξεί λα ιεηηνπξγεί ζπλερψο, σο ηαχξνο ελ παινπσιείσ. Ζ ζεκεξηλή ηεο ζέζε είλαη: Βιέπνληαο θαη θάλνληαο. Γελ ήηαλ ζίγνπξε αλ απηή ε βνιηθή δηεπζέηεζε ησλ πξαγκάησλ κε ηα δπν ζπίηηα ήηαλ εμππεξέηεζε ζηελ ίδηα ή εμππεξέηεζε ζηνλ πξσηφηνθν θη αγαπεκέλν θαλαθάξε ηεο. πσο θαη λα ήηαλ ηελ βφιεπε θαη αο ην ραξεί. Σνλ αδειθφ ηεο, έηζη θη αιιηψο, ηνλ ιάηξεπε, αιιά θαιχηεξα ρσξηζηά ηζαλάθηα λα κελ ππάξμνπλ ληξάβαια ζην κέιινλ. 82
ηαλ έθπγε ε Διέλε, αθνχ θαηά ηελ άπνςή ηεο ηνπο ηαθηνπνίεζε, ν Αληψλεο ηελ έβγαιε έμσ. Αθνχ ηελ πήγε ζε κηα θαιή ζεαηξηθή παξάζηαζε ηεο έθαλε ην ηξαπέδη ζ’ έλα εζηηαηφξην, πνιχ ζηθ αθφκα θαη γη’ απηήλ. Ζ αιήζεηα είλαη φηη ην επραξηζηήζεθε κε ηελ ςπρή ηεο, αιιά επθαηξίαο δνζείζεο αο ηνπ μεθαζάξηδε απφ ηελ αξρή ην επίπεδν ησλ κεηαμχ ηνπο ζρέζεσλ: - Αληψλε ζε επραξηζηψ γηα ηελ σξαία ζεκεξηλή βξαδηά. Ξέξεηο πφζν ζ’ αγαπψ. Δίζαη ν κεγάινο αδειθφο κνπ θη απηφ δελ αιιάδεη κε ηίπνηα. κσο ηε δσή κνπ ζέισ λα ηελ θαζνξίδσ εγψ, κφλε κνπ. Αλ ρξεηαζηψ βνήζεηα, ζνπ νξθίδνκαη φηη πξψηα ζε ζέλα ζα απεπζπλζψ. κσο ζέισ κφλε κνπ λα βξσ θίινπο, κφλε λα θάλσ ηηο φπνηεο επηινγέο κνπ ζην κέιινλ. πκθσλείο; Ο Αληψλεο ηελ ήμεξε: - Μήπσο κπνξψ λα θάλσ θη αιιηψο, αδειθνχια; Ζ κάλα κνπ έδσζε εληνιή λα ‘ρσ ηα κάηηα αλνηρηά, αιιά ζα ζεβαζηψ ηελ επηζπκία ζνπ. Μήπσο έρσ θη άιιε αδειθή; Απηφ δελ ζεκαίλεη φηη δε ζα θάλνπκε παξέα. Με κνπ θιείζεηο, ζε παξαθαιψ θη απηή ηελ πφξηα. Ση γίλεηαη, αιήζεηα, κε ηελ επηζπκία ζνπ γηα εζνπνηία; - Δίλαη κέζα ζηηο πξνζέζεηο κνπ, αιιά άζε πξψηα λα δσ κφλε κνπ ηη γίλεηαη, λ’ αληρλεχζσ ην ρψξν. Να μέξεηο φηη ζα ζε θξαηάσ ελήκεξν. Φηιήζεθαλ ζεξκά θαη ρψξηζαλ. Μηα λέα πεξίνδνο άλνηγε ζηε δσή ηνπο. Γηα ηε Μαξία φια ήηαλ θαηλνχξγηα θαη ζαλ πξψηε εληχπσζε ελδηαθέξνληα. Μέζα ζην ακθηζέαηξν, ζηε δηάξθεηα ηεο πξψηεο ζπλέιεπζεο πνπ παξαβξέζεθε ηεο έθαλε εληχπσζε ε έληνλε δηαπάιε ησλ παξαηάμεσλ. Σελ ελφριεζε ιίγν ε πνιχπιεπξε πίεζε ηνπο λα ζπκπαξαηαρζεί κε θάπνηα απφ απηέο. Ήηαλ ελήκεξε ηεο εκπεηξίαο ηνπ αδειθνχ ηεο θαη ήηαλ απνθαζηζκέλε λα κε βηαζηεί ζηηο απνθάζεηο, αιιά λα παξαθνινπζεί απφ θνληά ηηο εμειίμεηο θαη ηφηε, αλ ζέιεη απνθαζίδεη. Σνπνζεηείηαη ή φρη. Παξαθνινχζεζε φιε ηε ζπλέιεπζε ηνπ ζπιιφγνπ ηεο ζρνιήο ηεο θαη άθνπζε ηηο νκηιίεο ησλ εθπξνζψπσλ ησλ παξαηάμεσλ, κήπσο ππάξμεη θάηη πνπ ζα ηελ ειθχζεη ηδηαίηεξα, πιελ καηαίσο. Ζ παξνπζία ηεο ζηε ζπλέιεπζε πξνθάιεζε ην ελδηαθέξνλ δηαθφξσλ πνπ ηελ είδαλ ζαλ 83
εχθνιε ιεία λα θεξδεζεί απφ πνιιέο πιεπξέο. Μφλν πνπ δελ γλψξηδαλ κε ηί ζηξαβφμπιν είραλ λα θάλνπλ. ηαλ κηα παξέα ηελ θάιεζε λα έξζεη ζηελ ηαβέξλα, πνπ ζα καδεχνληαλ ην βξάδπ, δέρηεθε επραξίζησο. Δθεί πήγαλ λα ηελ μεςαρλίζνπλ, αιιά απηή, ζθίγγα, ήηαλ θεηδσιή ζηηο πξνζσπηθέο ηεο πιεξνθνξίεο. Αληίζεηα ξσηνχζε ε ίδηα γηα επθαηξίεο πνιηηηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ απηνί ζπκκεηείραλ ή γλψξηδαλ. Έκαζε φηη ζην παλεπηζηήκην ππήξρε κηα πνιηηηζηηθή θίλεζε αιιά ήηαλ θαπεισκέλε απφ κηα κφλν πνιηηηθή παξάηαμε θαη δελ ππήξραλ πεξηζψξηα αηνκηθψλ πξσηνβνπιηψλ. Ζ ζπδήηεζε ζπλερίζηεθε αιιά ζε θνπηζνκπνιίζηηθν ζηηι θάηη πνπ δελ ηεο πξνθαινχζε ελδηαθέξνλ. Έλαο φκνξθνο ήηαλ ν ζηαξ ηνπ ηξαπεδηνχ, αιιά ήηαλ κάιινλ θαπαξσκέλνο απφ ηελ δηπιαλή ηνπ αθθηδφκελε λεαξά. Υσξίο θακηά ηδηαίηεξε εληχπσζε έθιεηζε ε βξαδηά θαη επέζηξεςε ζπίηη ηεο, παξά ηελ πξφηαζε θάπνηνπ λα ζπλερίζνπλ ηε βξαδηά ζ’ έλα γλσζηφ ηνπ κπαξ. Έρσ ρξφλν κπξνζηά κνπ, είπε. ηελ αξγία ηεο Κπξηαθήο βγήθε βφιηα λα γλσξίζεη ηα βαζηθά ηζηνξηθά ζεκεία ηεο πφιεο. Πξνζθνιιήζεθε ζε έλα γθξνππ πνπ έθαλε μελάγεζε ζηελ Αξραία Αγνξά. Δθεί έκαζε φηη ηηο μελαγήζεηο απηέο ηηο νξγαλψλεη ν Γήκνο ησλ Αζελψλ. Σεο άξεζε απηή ε δπλαηφηεηα. Έλα ελεκεξσκέλν παηδί, πνπ ξψηεζε, ηεο έδσζε ην πξφγξακκα ησλ μελαγήζεσλ θαη κάιηζηα ζπκθψλεζαλ πνηα μελάγεζε ζα παξαθνινπζήζνπλ ηελ επφκελε εβδνκάδα. Ο λένο ιεγφηαλ Σάθεο , επγεληθφο, πξφζπκνο θαη ελεκεξσκέλνο γηα ηα πνιηηηζηηθά δξψκελα ηεο Αζήλαο. Ήηαλ κηα θαιή πεξίπησζε γηα θηιηθή παξέα θαη ελεκέξσζε. Γηα ηα άιια βιέπνπκε. Παξαθνινπζνχζε κε ηππηθή ζπλέπεηα ηηο παξαδφζεηο ησλ καζεκάησλ θαη νη πξψηεο εμεηάζεηο ζηηο νπνίεο έιαβε κέξνο ήηαλ ζρεδφλ πεξίπαηνο γη’ απηήλ. Σν ίδην ηεο είπε ν αδειθφο ηεο θη φηαλ γχξηζαλ ζην λεζί γηα ην Πάζρα ήηαλ θη νη δπν βαζηθά επραξηζηεκέλνη απφ ηελ πνξεία ηνπο. Πνιχ πεξηζζφηεξν γεκάηε πεξεθάληα ήηαλ ε κάλα ηνπο, πνπ έβιεπε ηα παηδηά ηεο λα είλαη ππεχζπλα, κέζα ζε κηα θνηλσλία ηφζν κπεξδεκέλε θη άζηαηε. ηαλ επέζηξεςε ζηελ Αζήλα έθαλε αξθεηή παξέα κε ηνλ Σάθε. Γιπθφο, επγεληθφο, δελ ηεο θηλνχζε, δπζηπρψο, θαλέλα ζεμνπαιηθφ ελδηαθέξνλ. Άιισζηε νχηε ν ίδηνο έδεημε πνηέ αληίζηνηρν ελδηαθέξνλ. Μήπσο ήηαλ απφ 84
ηνπο άιινπο; Πνηέ δελ άλνημε καδί ηνπ απηήλ ηε ζπδήηεζε. Ζ παξέα καδί ηνπ, ηεο ήηαλ ρξήζηκε. ηε ζπλέρεηα θάλαλε πνιιέο θνξέο παξέα θαη παξαθνινχζεζαλ κηα ζεηξά θαιιηηερληθά γεγνλφηα. Σνπ είρε αλαζέζεη ην θαζήθνλ λα ηεο ζπγθεληξψζεη πιεξνθνξίεο γηα ηηο ζεαηξηθέο ζρνιέο πνπ ππήξραλ, θαζήθνλ πνπ ην επηηεινχζε κε ηδηαίηεξν δήιν. Ήδε είρε καδέςεη αξθεηέο πιεξνθνξίεο. Σν ζπειιψδεο ήξζε απξφζκελα θαη εθεί πνπ δελ ην πεξίκελε. Έλα βξάδπ πνπ επέζηξεθε ζπίηη ηεο ν ηαμηηδήο ηεο κπήθε ρσξίο θακηά αλαζηνιή. Ήηαλ λένο θαη αλέδηδε κηα δχλακε θαη έλαλ εξσηηζκφ. Σεο ην είπε άκεζα θαη παζηξηθά: -
Δίζαη λα πάκε πάλσ ζην Λπθαβεηηφ;
Καλνληθά έπξεπε λα ηνλ ζηρηηξίζεη, αιιά ζπλέιαβε ηνλ εαπηφ ηεο αθαξηαία λα ιέεη: - Καη δελ πάκε! Πψο ηελ θαηάιαβε ν άζιηνο φηη ήηαλ δηαζέζηκε; Οχηε ε ίδηα δελ ην είρε ζπλεηδεηνπνηήζεη. Πξέπεη ζηνλ θάζε άλζξσπν λα ππάξρεη θάπνηα ζηηγκή πνπ κέζα ηνπ θάηη θάλεη θιηθ. Έηζη γη’ απηήλ ε ζηηγκή ηελ βξήθε ζσκαηηθά θαη ςπρνινγηθά έηνηκε γηα ηελ λέα εκπεηξία. Γε ρξεηάζηεθε απφ ηε πιεπξά ηνπ κεγάιε πξνζπάζεηα. Με ηα πξψηα εξσηηθά ράδηα, κε ηηο πξψηεο ζσκαηηθέο αςηκαρίεο έθηαζε ζηελ πιήξσζε, αίζζεκα πνπ δελ είρε μαλαληψζεη. ηαλ απηφο κπήθε κέζα ηεο, εθεί πξφρεηξα θαη άβνια κέζα ζην αξαγκέλν ηαμί θη άξρηζε ε πάιε δηεθδίθεζεο ηεο θνξχθσζεο δε ζθέθηεθε θαζφινπ θηλδχλνπο αζζελεηψλ ή αλεπηζχκεηεο ζχιιεςεο. Αθέζεθε πιήξσο λα δήζεη ηε καγεία ησλ ζηηγκψλ. Ναη! Ναη ! Σειηθά απηφ ήηαλ. Ο λένο ζπαζκφο ήηαλ ηφζν έληνλνο πνπ θαηαληνχζε αλππφθνξνο. Άθνπζε ηνλ εαπηφ ηεο λα θξαπγάδεη απειπηζκέλα, αιιά γεκάηε επραξίζηεζε θαη πιεξφηεηα. Υξεηάζηεθαλ θαη νη δπν αξθεηφ ρξφλν λα εξεκήζνπλ θαη λα επαλέιζνπλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. ηαλ επέζηξεςαλ ζηνλ πεξηθεξεηαθφ ηνπ Λπθαβεηηνχ απέθπγε επηκειψο λα δψζεη πξνζσπηθά ζηνηρεία ηεο γηα ιφγνπο πνπ ινγηθά δελ ζα κπνξνχζε αθφκα θη αξγφηεξα λ’ εμεγήζεη. Ίζσο ήζειε λα δηαθπιάμεη ηε 85
κνλαδηθφηεηα ηεο εκπεηξίαο απηήο πνπ ε επαλάιεςή ηνπο ζα ηελ θαηάζηξεθε θαη ζα ηελ έθαλε θάηη ην πεδφ θαη ζπλεζηζκέλν. Γηα αξθεηέο κέξεο καδί κε ηε καγεία ησλ ζηηγκψλ θνπβαινχζε ηηο αγσλίεο αλεπηζχκεησλ ζπλεπεηψλ, πνπ επηπρψο δελ ήξζαλ. πκθψλεζε κέζα ηεο φηη αλ ππήξρε πεξίπησζε ηπραίαο ζπλάληεζεο κε ηνλ άγλσζην ηαμηηδή ζα αξληφηαλ πεηζκαηηθά θάζε ελδερφκελν αλαγλψξηζεο ηεο θνηλήο εκπεηξίαο ηνπο. πλέρηζε ηε δσή ηεο θαη θξάηεζε ηελ εκπεηξία απηήο ηεο βξαδηάο κφλν γηα ηνλ εαπηφ ηεο, ζαλ πνιχηηκν πεηξάδη, πνπ θάζε ηφζν ην έβγαδε ζηελ επηθάλεηα θαη δνχζε κε ηε ζχκεζή ηνπ έλα θνκκάηη εθείλσλ ησλ ζηηγκψλ. πλέρηζε ηε δσή ηεο ζαλ λα κε ζπλέβε ηίπνηα θαη φηαλ ζπλαληήζεθαλ κε ηνλ αδειθφ ηεο κηιήζαλε γηα ηα ζπλεζηζκέλα ηεο θαζεκεξηλφηεηαο θαη ηα λέα πνπ ππήξραλ απφ ην λεζί. Μφλν πνπ ν Αληψλεο ηεο θάλεθε ιίγν απφκαθξνο , αιιά δελ ήηαλ ζε ζέζε ηψξα λα ηνλ πηέζεη γηα ηίπνηα. Σν άθεζε λα πεξάζεη έηζη.
86
16. Ο Αντώνης Καηέβαηλε ηηο ζθάιεο ηεο ζρνιήο, θξαηψληαο ζηα ρέξηα ηνπ έλα βηβιίν θαη ην ρνληξφ ηεηξάδην φπνπ κέζα είρε φιεο ηηο ζεκεηψζεηο απφ ηηο παξαδφζεηο ησλ θαζεγεηψλ ζηα καζήκαηα πνπ παξαθνινπζνχζε. Ήηαλ πνιχ ηππηθφο ζ’ απηφλ ηνλ ηνκέα θαη ηνπ είρε βγεη ζε θαιφ. Γηα ηνλ ίδην ήηαλ κηα απνηειεζκαηηθή βνήζεηα ζηηο κέξεο ησλ εμεηάζεσλ θαη ήηαλ βαζηθφο ζπληειεζηήο ηνπ γεγνλφηνο φηη δε ρξψζηαγε θαλέλα κάζεκα απφ πεξαζκέλα εμάκελα. Ναη, ήηαλ ζπαζίθιαο - άζηνπο λα ην ιέλε - αιιά έπξεπε λα ην μέξνπλ φηη απηή ήηαλ ε επηινγή ηνπ. Έλησζε έλα ρέξη λα ηνλ ζηακαηάεη θξαηψληαο ηνπ ην κπξάηζν θαη ζηξέθνληαο ην βιέκκα ηνπ βιέπεη πσο είλαη κηα φκνξθε λεαξή θνπέια πνπ ηνπ εμεγεί: - πγγλψκε γηα ην ζάξξνο κνπ, αιιά κήπσο κπνξείο λα κε βνεζήζεηο ζε θάηη; Μνπ είπαλ λα απεπζπλζψ ζε ζέλα. - Αλ κπνξψ, επραξίζησο! - Γελ πέξαζα ηα καζεκαηηθά ζηηο εμεηάζεηο θαη ζέισ θάπνηνο παιηφηεξνο λα κνπ εμεγήζεη αλ γίλεηαη θάπνηα πξάγκαηα. Μήπσο δεηάσ πνιιά; Καη είκαη απαηηεηηθή; - ρη θνξίηζη κνπ, αιιά θαηαιαβαίλεηο φηη δελ ηα έρσ πξφζθαηα ζην κπαιφ κνπ. Βιέπεηο πέξαζε θαηξφο απφ ηφηε πνπ έδσζα απηφ ην κάζεκα. κσο κελ αλεζπρείο. Κξαηάσ φιεο ηηο ζεκεηψζεηο ησλ καζεκάησλ πνπ έρσ δψζεη. Γπζηπρψο δελ ηηο έρσ ηψξα καδί κνπ, αιιά ηηο έρσ θπιαγκέλεο ζην ζπίηη. Αλ ζέιεηο κπνξψ λα ζηηο δαλείζσ. - Σν ζέισ! Ναη, θαη ην ζέισ πνιχ. Κνίηα, κε ιέλε Διέλε θαη θξάηα αλ ζέιεηο ην ηειέθσλφ κνπ. Έγηλαλ νη ζπζηάζεηο θαη αληαιιαγή ηειεθψλσλ κε ξαληεβνχ ηελ άιιε κέξα έμσ απ’ ηε ζρνιή. Σνπ άξεζε ε κηθξή. Σνπ άξεζε πνιχ. Ήηαλ φκνξθε, είρε ηφζν γιπθά καηάθηα, ιεπηή, κε κνπ άπηνπ, ζαλ κπηκπειφ πνπ ιέλε. Δλδηαθέξνπζα πεξίπησζε. Ακέζσο θαζεζχραζε ηνλ εαπηφ ηνπ
87
θαη γηα λα κε ηξέθεη απηαπάηεο θαηέβαζε ηνλ πήρε ησλ πηζαλψλ πξνζδνθηψλ: - Μελ νλεηξεχεζαη κηθξέ! Σν θνξίηζη ήξζε γηα κηα ζπγθεθξηκέλε θαη πξαγκαηηθή αλάγθε. Μελ ηξέθεηο φλεηξα. Σελ άιιε κέξα ζηελ ζπκθσλεκέλε ψξα, λα ‘ηνο ν δηθφο ζνπ. Μφλν πνπ ην θνξίηζη είρε πξνεγεζεί θαη ηνλ πεξίκελε ήδε. - νπ έθεξα φια ηα ζρεηηθά, αιιά δε μέξσ ηη ζα βγάιεηο εζχ απφ ηηο ζεκεηψζεηο. Πάξ’ ηα, δηάβαζέ ηα θαη γηα φ,ηη δελ θαηαιαβαίλεηο πάξε κε ζην ηειέθσλν. Υψξηζαλ πνιχ γξήγνξα. Δλψ απφ κέζα ηνπ ήζειε λα ηελ θξαηήζεη θη άιιν θνληά ηνπ δελ πέξαζε απ’ ην κπαιφ ηνπ ε δηθαηνινγία πνπ έπξεπε λα επηθαιεζηεί γηα θάηη ηέηνην. Έηζη δελ δφζεθε ρξφλνο γηα άιιε ζπδήηεζε. Πέξαζαλ κέξεο ρσξίο θαλέλα ζήκα ηεο. Μηα ζηηγκή επηηέινπο ρηχπεζε ην ηειέθσλν θαη ζηελ άιιε άθξε άθνπζε ηε θσλή ηεο: - Αληψλε δελ μέξσ αλ κε ζπκάζαη. Δίκαη ε Διέλε πνπ έδσζεο ηηο ζεκεηψζεηο. Θα ζνπ θαλψ θνπξαζηηθή θαη θνξηηθή, αιιά πνιιά δελ ηα θαηαιαβαίλσ. Ξέξσ φηη ζνπ γίλνκαη βάξνο, αιιά κε ηπρφλ κπνξνχκε λα ηα πνχκε απφ θνληά; Αλ βέβαηα έρεηο ρξφλν απφ ηηο δηθέο ζνπ ππνρξεψζεηο. Ήηαλ ηφζν άκεζε θη επγεληθή πνπ ηνλ ζθιάβσζε. Καη βεβαίσο κπνξνχζε. Αξθεί λα ηνπ πεη πφηε απηή ήζειε. - Γελ κπνξψ ζην ζπίηη κνπ γηαηί ε ζπγθάηνηθφο κνπ δηαβάδεη ηα δηθά ηεο, αιιά ζα κπνξνχζακε λα πάκε θάπνπ έμσ λα ηα πνχκε. Πήξε ηελ πξσηνβνπιία, ρσξίο ζθέςε θαη πζηεξνβνπιία, αιιά απφ εηιηθξηλή δηάζεζε λα δηεπθνιχλεη ηα πξάγκαηα θαη λα βνεζήζεη: - Μπνξνχκε άλεηα ζην δηθφ κνπ. Γέρηεθε ρσξίο θαλέλα δηζηαγκφ θαη ζπκθψλεζαλ ηελ ψξα. Κνίηαμε γχξσ ηνπ γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ ζπηηηνχ. Σίπνηα ην απειπηζηηθφ. Ο ίδηνο ήηαλ πξνζεθηηθφο, ηαθηηθφο ζην λνηθνθπξηφ ηνπ, θαζφινπ ηζαπαηζνχιεο. Κάζε ηφζν έθαλε γεληθή θαζαξηφηεηα. Έβαιε θαη ζην ςπγείν κεξηθά επί πιένλ θαινχδηα θαη ηελ πεξίκελε. Ήηαλ Αγγιίδα ζηελ ψξα ηεο, πεξηπνηεκέλε ζην ληχζηκφ θαη κε πξφζσπν βακκέλν, αιιά κε δηαθξηηηθφ ηξφπν. ηαλ κπήθε ζην ζπίηη έθαλε ην ζρφιηφ ηεο: 88
- Δδψ είζαη πνιχ πην άλεηα απφ κέλα. Μφλνο ζνπ κέλεηο; Έγηλε ε αληαιιαγή ησλ πξψησλ αλψδπλσλ πξνζσπηθψλ πιεξνθνξηψλ. Καηαγσγή ηεο ήηαλ ν Βφινο, κνλαρνθφξε, κε γνλείο δεκφζηνπο ππαιιήινπο. Απηφο ηεο είπε γηα ην λεζί, ηνλ παηέξα πνπ έραζε, ηε κάλα ηνπ πνπ ήηαλ ην θέληξν ηεο νηθνγέλεηαο θαη ζπλνλφκαηή ηεο, ηα αδέιθηα ηνπ, εηδηθά γηα ηε Μαξία πνπ ήηαλ εδψ θαη ζπνχδαδε. - Πνχ είλαη ηψξα ε αδειθή ζνπ; - Έρεη δηθφ ηεο ζπίηη, κεξηθνχο δξφκνπο παξαθάησ γηαηί ζέιεη λα είλαη αλεμάξηεηε. Κάζηζαλ ζην ηξαπέδη θη άξρηζε λα ηνπ ιέεη ηηο απνξίεο ηεο. Ήηαλ θαλεξφ φηη είρε δηαβάζεη θαη κε ηθαλνπνίεζε θαηάιαβε φηη ην κπαιφ ηεο έθνβε. Άξα ήηαλ πξαγκαηηθή ε αλάγθε γηα βνήζεηα θη φρη πξφζρεκα, φπσο ζην θηιχπνπην κπαιφ ηνπ θάπνηα ζηηγκή θνβήζεθε. Έθαγαλ αξθεηή ψξα θη απηφο παίξλνληαο ζάξξνο ηεο είπε: - Καιά ηα παο! Φαίλεηαη φηη κειέηεζεο, αιιά ππάξρνπλ αθφκα θελά. Θα ρξεηαζηεί λα επαλαιάβνπκε ην κάζεκα. Γελ θαιχςακε φια ηα ζέκαηα. - Απφ πιεπξάο κνπ επραξίζησο. Φνβάκαη φκσο κε ζνπ έγηλα θαθφο κπειάο. - Με ην ιεο Διέλε. Αληίζεηα είλαη ραξά θη επραξίζηεζε κνπ. ηε ζπλέρεηα ε ζπδήηεζε απιψζεθε θαη ζ’ άιια ζέκαηα θη έγηλε πην ειεχζεξε. Σε ξψηεζε πνηφο ηε ζχζηεζε ζ’ απηφλ. Γελ ήμεξε λα ηνπ απαληήζεη. Δίρε απεπζπλζεί ζε έλαλ άιινλ θη απηφο ηεο ηνλ έδεημε κέζα ζηε ζρνιή. Γελ μέξεη ηίπνηα άιιν. Απηφο ηεο είπε φηη δελ αζρνιείηαη κε ηα ζπλδηθαιηζηηθά, ηνλ ελδηαθέξνπλ νη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη αθηεξψλεη αξθεηφ ρξφλν ζ’ απηέο. Βιέπεη θάζε ηφζν ηελ αδειθή ηνπ, ηελ αγαπάεη πνιχ θαη ηελ λνηάδεηαη, αιιά απηή πεξλάεη ηε θάζε ηεο απεμάξηεζήο ηεο απφ ηνλ κεγάιν αδειθφ θαη ηελ αθήλεη απηή λα θαζνξίδεη ηηο ζπλαληήζεηο ηνπο. Σεο είπε φηη θάλεη παξέα κε ζπκθνηηεηέο ηνπ, αιιά δελ έρεη θακηά ηδηαίηεξε ζηελή επαθή κε θαλέλαλ. - Δίκαη ιίγν απνκνλσκέλνο, φπσο θαηαιαβαίλεηο αιιά κελ λνκίδεηο θαη κνλφρλνηνο! Σειηθά ηνλ ελδηέθεξε κελ ηνλ παξεμεγήζεη. Σνπ είπε θη απηή ηα δηθά ηεο. Ζ ζπγθάηνηθφο ηεο ήηαλ γλσζηή θαη ζπκκαζήηξηά ηεο απφ ην Βφιν. 89
πνχδαδε δαζθάια. Κάλαλε παξέα καδί, πεγαίλαλε ζηλεκά, ζπαλίσο ζέαηξν θαη ζε θακηά ζπλαπιία. Ζ ίδηα είρε κηα ζχληνκε, αιιά απνγνεηεπηηθή ζρέζε κε έλαλ ζπκκαζεηή απφ ηε παηξίδα ηεο, αιιά απηφο γηα ην κφλν πνπ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ελδηαθεξφηαλ ήηαλ ε επεξρφκελε επαλάζηαζε. - Δγψ δεηνχζα άλζξσπν λα ζπδεηψ ηα δηθά κνπ πξνβιήκαηα θη φρη ηα πξνβιήκαηα νιφθιεξεο ηεο αλζξσπφηεηαο. Γε ιέσ φηη κνπ είλαη αδηάθνξα αιιά ε απνθιεηζηηθή ελαζρφιεζε κ’ απηά κνπ είλαη αθάληαζηα ελνριεηηθή θη αδηέμνδε. Δδψ ηαίξηαδαλ. Σεο είπε θη απηφο ηηο εκπεηξίεο ηεο πξψηεο ρξνληάο θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζε κηα αξηζηεξή ζέρηα κε αδηέμνδνπο ζηφρνπο, αιιά δελ έθαλε θακηά αλαθνξά γηα ηε ρπιφπηηα πνπ έθαγε απφ ηε Σδέλε. Γελ ηνλ ζπλέθεξε λα αλαθέξεη θάηη ηέηνην Πξηλ ρσξηζηνχλ ζπκθψλεζαλ ην επφκελν ξαληεβνχ. ηαλ ε Διέλε έθπγε, πίζσ ηεο - ηνπ θάλεθε πσο - άθεζε κηα αχξα, κηα λέα πξννπηηθή θη απηφ ηνλ γέκηδε κ’ αδεκνλία. Σνπ άξεζε ε κηθξή! Έπξεπε λα ην παξαδερηεί. Γελ ήμεξε θαιά ηηο γπλαίθεο, φηη ηελ ίδηα ζηηγκή ε Διέλε κε φιν ηνλ ελζνπζηαζκφ ηεο λέαο θνπέιαο πεξηέγξαθε ζηε δηθηά ηεο ζπγθάηνηθν ηελ λέα γλσξηκία θαη πφζν θαιή εληχπσζε ηεο είρε θάλεη: - Μπεο καξή ραδή! Μελ ηνλ αθήζεηο λα ζνπ μεθχγεη. Άξπαμε ηελ επθαηξία. Πνχ ζα μαλαβξείο ηέηνην άλζξσπν; ηελ επφκελε ζπλάληεζε ηα πξάγκαηα πήγαλ θαιχηεξα. Έλησζε έηνηκε γηα ηηο εμεηάζεηο, αιιά φρη κφλν. Έλησζε έηνηκε θαη γηα ηε ζηελή ζρέζε καδί ηνπ θαη έπξεπε λα πάξεη ε ίδηα πξσηνβνπιία γηαηί φπσο ήμεξε - αιιά φπσο θη εκπεηξίεο άιισλ θνξηηζηψλ έιεγαλ - νη άληξεο ήηαλ «ηα δψα κνπ αξγά». Γελ έραζε ρξφλν, ηνπ ην ’πε απηή πξψηε: - Αληψλε κελ παξεμεγήζεηο ην ζάξξνο κνπ. Θα ήζεια λα θάλνπκε παξέα νη δπν καο. Νηψζσ φκνξθα φηαλ είκαη θνληά ζνπ. Ση ιεο εζχ; Σνλ ηξφκαμε ιίγν ε ηφζε ακεζφηεηα αιιά έπξεπε λα εθηηκήζεη ηελ ληνκπξνζχλε ηεο. Ίζσο απηή ε ακεζφηεηα δηεπθφιπλε ηα πξάγκαηα πνπ γη’ απηφλ ζα αθνινπζνχζε πνιχπινθα κνλνπάηηα. 90
- Κη εγψ ζα ην ήζεια Διέλε. Δίζαη ζπλνλφκαηε κε ηε κάλα κνπ θαη κνπ θαίλεηαη ιίγν παξάμελν απηφ. Αιιά θαη ηφζν φκνξθν ζπγρξφλσο. Μ’ άξεζεο άιισζηε απφ ηελ πξψηε ζηηγκή, πνπ ζπλαληήζεθαλ ηα βήκαηά καο. Ο γπλαηθείνο ξεαιηζκφο θαη ε εηιηθξίλεηα ηεο Διέλεο ηνλ φπιηζαλ κε ην απαξαίηεην ζάξξνο. Δθεί κέζα ζην ζπίηη, ηελ ίδηα ψξα ελψζεθαλ γηα πξψηε θνξά θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα γη’ απηφλ ήηαλ ε παξζεληθή έλσζε ηνπ κε γπλαίθα, πνπ ζπλνδεχεηαη απφ ηα πξψηα αηζζήκαηα. Ήηαλ γεκάηνο απηνπεπνίζεζε, πεηζκέλνο κε ην πξψην φηη βξήθε ηνλ άλζξσπφ ηνπ. Καη εθείλε έλησζε φκνξθα καδί ηνπ. Σν είρε επηδηψμεη άιισζηε. Άξρηζαλ ηα ζρέδηα: - Θέισ λα ζε γλσξίζσ ζηελ αδειθή κνπ. Θέισ κε ηελ πξψηε επθαηξία λα ζε πάσ ζην λεζί κνπ. - ια ζα γίλνπλ, αγάπε κνπ. Μελ είζαη ηφζν βηαζηηθφο! Μήπσο παξάθνπζε; Σνλ απνθάιεζε «αγάπε κνπ». Ήηαλ ε πξψηε θνξά πνπ ην άθνπγε απφ γπλαηθείν ζηφκα. Σνπ θάλεθε ζαλ γιπθηά κεισδία. - Θα ηελ πάξσ ηψξα ηειέθσλν λα θιείζνπκε ζπλάληεζε. ηαλ ηνπ απάληεζε ηεο είπε: - Μαξία, ζέισ λα γλσξίζεηο ην θνξίηζη κνπ. Μπνξείο ην βξάδπ; Ωξαία, ζηηο δέθα εδψ. Μεηά ζα ζαο θάλσ ηξαπέδη, Με θιείζεηο ηίπνηα άιιν. Σφηε θαηάιαβε φηη ίζσο βηάζηεθε, ρσξίο λα ηε ξσηήζεη πξνεγνπκέλσο. - Με ζπγρσξείο Διέλε πνπ πήξα φιε ηε πξσηνβνπιία, ρσξίο λα ζπλελλνεζψ καδί ζνπ. Αιιά είκαη ηφζν επηπρηζκέλνο! - Δληάμεη. Θα είκαη ζηελ ψξα κνπ. Πξέπεη λα πεξάζσ πξψηα απφ ην ζπίηη κνπ. ηαλ ην βξάδπ ζπλαληήζεθαλ θαη νη ηξεηο ε Μαξία δηαρπηηθή αγθάιηαζε κε ζέξκε ηελ Διέλε θαη ηε θίιεζε ζηαπξσηά. Απεπζπλφκελε ζηνλ αδειθφ ηεο ηνπ είπε κε ραξά: - Καιέ, απφ πνπ μεηξχπσζεο απηήλ ηελ θνχθια; Διέλε λα ηνλ πξνζέρεηο γηαηί είλαη ν αγαπεκέλνο φισλ καο. Ο Αληψλεο θακάξσλε θαη ηηο δπν γπλαίθεο ηνπ θαη δελ θξαηηφηαλ. Σηο πήγε ζε κηα ήζπρε αιιά πξνζεγκέλε ηαβέξλα λα έρνπλ ηελ άλεζε γηα ζπδήηεζε. Αληάιιαμαλ γεληθέο πιεξνθνξίεο θαη ε Μαξία ζπλερψο 91
ξσηνχζε ηελ Διέλε λα δεη ηηο αληηδξάζεηο ηεο. Κάπνηα ζηηγκή ν Αληψλεο πήγε ζηελ ηνπαιέηα θαη ηφηε βξήθε ηελ επθαηξία γηα πην άκεζεο θνπβέληεο: - Γηα λα ζε παξνπζηάζεη ζε κέλα, λα μέξεηο φηη ζεκαίλεηο γη’ απηφλ πνιιά. ίγνπξα ζ’ αγαπάεη. Αλ εζχ ην ζεσξείο ζα κηα πεξαζηηθή πεξηπέηεηα θαιχηεξα λα ηνλ παξαηήζεηο απφ ηψξα, κελ πιεγσζεί αξγφηεξα πην ζνβαξά. Δίλαη ν θαλαθάξεο ηεο κάλαο καο θαη ηνλ έρεη ζην φπα-φπα. - Μαξία είζαη γπλαίθα θαη μέξεηο ηη δχζθνιν είλαη λα βξεηο ζήκεξα έλαλ άλζξσπν. Ο Αληψλεο είλαη ην ηπρεξφ κνπ ιαρείν θαη ζνπ ππφζρνκαη φηη ζα ηνλ αγαπψ πάληα κε φιε κνπ ηελ θαξδηά Θέισ λα δήζσ ηε δσή κνπ καδί ηνπ. Δζχ ηη θάλεηο; - Βνινδέξλσ. Σίπνηα αθφκα ην νξηζηηθφ. ιε ε βξαδηά πέξαζε φκνξθα γηα φινπο. - Να ην μαλαθάλνπκε! Ζ Μαξία γχξηζε ζην δηθφ ηεο ζπίηη θη νη δπν ηνπο ζπλέρηζαλ επηπρηζκέλνη ηε βξαδηά ζην ζπίηη ηνπ. Γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηνπο θαη νη δπν πεξλάγαλε ηε λχρηα κε ζχληξνθν ζην πιάη ηνπο. Ζ Μαξία θιείζηεθε κφλε ζην ζπίηη κε αλάκηθηα αηζζήκαηα. Υαξάο, γηαηί ν αδειθφο ηεο έθαλε δηάλα, αιιά θαη δήιεηαο αλαινγηδφκελε ηε δηθή ηεο κνλαμηά. Έπξεπε λα πάξεη πξσηνβνπιίεο, έπξεπε λα γίλεη πην επηδεθηηθή ζηνπο εμσηεξηθνχο επεξεαζκνχο. Γε γίλεηαη λα ην παίδεη ππεξάλσ. Δίρε αλάγθεο θη φρη κφλν ζσκαηηθέο. Σεο άξεζε θάπνηνο λένο ζρεηηθά, πνπ ζην παλεπηζηήκην ηεο παξέδηδε έλα κάζεκα. - Θα ηνλ απνπιαλήζσ! Δίπε απφ κέζα ηεο θαη κεηά βιέπνπκε, αλ θαη δελ νκνινγνχζε νχηε ζηνλ ίδην ηεο ηνλ εαπηφ φηη φια απηά ήηαλ εθήκεξα θαπξίηζηα, ρσξίο κέιινλ θαη πξννπηηθή. Δίρε θαηξφ κπξνζηά ηεο. Σν ηπρεξφ έξρεηαη αλαπάληερα εθεί πνπ δελ ην πεξηκέλεηο.
92
17. Η μάνα Ελένη Σα λέα ηνπ Αληψλε κε ηελ Διέλε ηνπ, ηελ πξφθηαζαλ λσξίο. Σα αηζζήκαηα πνπ ηεο έθεξε ν έξσηαο ηνπ γηνπ ηεο κε ηελ άγλσζηε πξνο ην παξφλ κηθξή Διέλε ήηαλ αλάκηθηα. αλ κάλα ηνπ αγαπεκέλνπ ηεο Αληψλε είρε ηελ αγσλία αλ έθαλε θαιή επηινγή. Ζ Μαξία ηελ θαζεζχραζε. - Δίλαη πνιχ θαιφ θνξίηζη θαη ηνλ αγαπάεη. Μελ αλεζπρείο. Παξ’ φια απηά ε αλεζπρία δελ ηελ άθελε θαη ηεο έθεξλε ηελ ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ ρξφλσλ πνπ πέξαζαλ. Δίλαη κάλα παηδηνχ ηεο παληξεηάο θαη αθνινπζεί ε πάληα αηίζαζε θαη απξφβιεπηε θφξε ηεο. Οη αλεζπρίεο ηεο λχρηαο αληί λα θαηαιαγηάζνπλ γίλνληαλ πην έληνλεο, πην βαζαληζηηθέο. Ίζσο γηαηί έθηαλε ζηε κεηαβαηηθή ειηθία φπνπ ζηε γπλαίθα ζπκβαίλνπλ παξάμελα πξάγκαηα, πνπ νη ληξνπέο θη νη αλαζηνιέο ζθεπάδνληαη κε έλα έλνρν πέπιν ζησπήο. ηαλ θαηνξζψλνπλ λα εθδεισζνχλ αληηκεησπίδνληαη ζαλ ηαηξηθφ θαη κφλν θαηλφκελν. ’ απηή ηε θάζε βξηζθφηαλ ε θαθνκνίξα ε Διέλε θαη δελ ηνικνχζε λα ην εμνκνινγεζεί νχηε ζηελ θνιιεηή ηεο Μηιέλα. Αλ εξρφηαλ κπξνζηά ζηελ πξφθιεζε ζα ήηαλ άδεια ηα φξηα ηεο αληνρήο ηεο. Ζ επηζπκία ήηαλ δεδνκέλε, φπσο δεδνκέλν ήηαλ θαη ην θξάηεκά ηεο. Ο ρξφλνο φια ηα θέξλεη ζέιεηο δε ζέιεηο. Μηα κέξα ν Ηγθφξ ηελ εηδνπνίεζε φηη έλαο πειάηεο κφλνο, πνπ είρε θαζίζεη πάλσ απφ δέθα κέξεο ζε έλα απφ ηα λνηθηαδφκελα δσκάηηα, ηνπ είπε φηη δελ έρεη ηα ρξήκαηα λα πιεξψζεη ηελ παξακνλή ηνπ. -
Πνηα δηθαηνινγία ιέεη, Ηγθφξ;
- Λέεη, φηη ηνπ θιέςαλε ην πνξηνθφιη. Γελ αλαθαηεπφηαλ ζε ζέκαηα πειαηψλ πνηέ ε Διέλε, αιιά ην έθεξε ε ζχκπησζε θαη ηνπ είπε: - Αο έξζεη ζε κέλα λα δσ ηη πεξίπησζε είλαη. Μπξνζηά ηεο εκθαλίζηεθε έλαο θαινθηηαγκέλνο κεζφθνπνο άληξαο, πνπ ηίπνηα πάλσ ηνπ δελ έδεηρλε απαηεψλα. Σεο εμήγεζε. Υηεο, κεηά ηελ 93
πιεξσκή ηνπ ινγαξηαζκνχ ζην εζηηαηφξην ηεο παξαιίαο δελ μαλάδε ην πνξηνθφιη ηνπ. Σνπ έπεζε, ηνπ ην θιέςαλε; Γελ κπνξεί λα απαληήζεη. Πάλησο εθείλν πνπ έρεη ζεκαζία είλαη φηη ην έραζε! Γπζηπρψο κέζα ζ’ απηφ είρε φιεο ηηο νηθνλνκίεο ηνπ. Γελ ζέιεη λα αδηθήζεη θαλέλαλ, αιιά ηψξα δελ έρεη ιεθηά λα εμνθιήζεη ην ινγαξηαζκφ ηνπ. Γελ είλαη κπαηαρηζήο. Με ηελ πξψηε επθαηξία ζα ζηείιεη απφ ηελ Αζήλα ηα ιεθηά. Σνλ έβιεπεο φηη αηζζαλφηαλ ηφζν ληξνπηαζκέλνο θαη ηφζν αλίζρπξνο! Σνλ θαζεζχραζε ακέζσο: - Καιά, κε ζηελαρσξηέζαη. Γελ ράζεθε θη ν θφζκνο. Μελ αλεζπρείο. ηείιε ηα φηαλ κπνξέζεηο. Υσξίο θαλέλαο λα ην επηδηψμεη άλνημε κεηαμχ ηνπο ε ζπδήηεζε θαη ζχληνκα έθηαζε ζε πξνζσπηθά ηεο ζέκαηα. Σνπ είπε γηα ηα παηδηά ηεο. Σνπ είπε γηα ηελ απξφζκελε θαη πξφσξε απψιεηα ηνπ άληξα ηεο. Απηφο ν άληξαο απέλαληί ηεο, γηα αλεμήγεην ζ’ απηήλ ιφγν, ηεο ελέπλεε έλαλ αέξα εκπηζηνζχλεο. Υσξίο θαζφινπ λα μέξεη απφ πνχ θξαηά ε ζθνχθηα ηνπ. Δλψ ηψξα ηνλ είρε ζπλαληήζεη πξψηε θνξά, κεηαμχ ηνπο εκθαλίζηεθε κηα αλεμήγεηε νηθεηφηεηα. Έλαο νχξηνο άλεκνο επηθνηλσλίαο. Έλησζε φηη θη απηφο δνχζε θάπνην δηθφ ηνπ δξάκα, αιιά δελ ηνικνχζε ε ίδηα λα ξσηήζεη. Οζκηδφηαλ κηα πιεγσκέλε αδειθή ςπρή. Υσξίο λα ην θαηαιάβεη, ρσξίο λα ππάξμεη θακηά νκνινγεκέλε έλδεημε ή ελζάξξπλζε εθ κέξνπο ηεο, ηελ πιεζίαζε, ηελ αγθάιηαζε θαη ηελ θίιεζε πνιχ δπλαηά, ζθίγγνληάο ηελ απειπηζκέλα πάλσ ηνπ. Καη φρη κηα θνξά. Σα θηιηά ηνπ είραλ πάζνο θαη δηάξθεηα. κσο, ε αιήζεηα λα ιέγεηαη, θη απηή δελ αληηζηάζεθε, δελ ηνλ απψζεζε. Αληίζεηα εθεί κέζα ζηνλ άβνιν ρψξν, κε ην ελδερφκελν θάπνηνο λα κπεη θαη ε ληξνπή λα ’λαη φιε δηθηά ηεο, ηνπ δφζεθε νιφθιεξε κε ην ζπζζσξεκέλν πάζνο πνπ είρε ηφζν θαηξφ καδεκέλν κέζα ηεο. Δίδε ηνλ εαπηφ ηεο λα παίξλεη πξσηνβνπιίεο, πνπ νχηε κε ηνλ άληξα ηεο δελ είρε δηαλνεζεί λα θάλεη. ηαλ ηειείσζαλ θαη θάζηζαλ λα πάξνπλ αλάζα έλησζε ηέηνηα ληξνπή, πνπ παξαθαινχζε λα ζπκβεί έλα ζαχκα πνπ ζα ηα ζβήζεη φια. Λεο θαη δε έγηλε ηίπνηα. Νηξεπφηαλ λα ηνλ θνηηάμεη ζηα κάηηα, λ’ αλνίμεη ε γε θαη λα 94
ηελ θαηαπηεί. Κη απηφο ν αθηιφηηκνο θαζφηαλ ζπλερψο ακίιεηνο θαη δελ έιεγε θάηη. Να ζπάζεη ηνπιάρηζηνλ ηνλ πάγν. Κάπνηα ζηηγκή ηνπ είπε: - Φαληάδνκαη ηελ άζρεκε γλψκε πνπ ζρεκάηηζεο γηα κέλα. Γε κε λνηάδεη αλ κε πηζηεχεηο ή φρη. Έλα κφλν έρσ λα ζνπ πσ. Δίζαη ν πξψηνο άληξαο κε ηνλ νπνίν έθαλα έξσηα εθηφο ηνλ άληξα κνπ θη ν δεχηεξνο άληξαο ηεο δσήο κνπ. Αιιά, έηζη θη αιιηψο, ληξέπνκαη φζν δε κπνξείο λα θαληαζηείο. Γηαηί έλησζε ηελ αλάγθε λα απνινγείηαη; Ήηαλ ηφζν έλνρε; Απηφο ηεο απάληεζε: - Με ληξέπεζαη θαζφινπ. ,ηη έγηλε ήηαλ θάηη πνπ θαη νη δπν ζέιακε θαη ην είρακε αλάγθε. Γε νθείινπκε πνπζελά εμεγήζεηο. Οχηε θαλ ζηνλ ίδην καο ηνλ εαπηφ. Υψξηζαλ ρσξίο θακηά επηπιένλ θνπβέληα. Απιψο ν Ηγθφξ ηελ εηδνπνίεζε ζε ιίγεο κέξεο, φηη ν πειάηεο έζηεηιε ηα ρξήκαηα. Σν γεγνλφο ηελ πξνβιεκάηηζε πνιχ. ιεο ηηο επφκελεο κέξεο θπξηαξρνχζε ζην κπαιφ ηεο ην ζπκβάλ. Κπξίσο ν εχθνινο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ππέθπςε ζηνλ πεηξαζκφ θαη αθφκα, ην ζάξξνο ή γηαηί φρη ζξάζνο πνπ έδεημε ζηε δηάξθεηα ηεο πξάμεο. ρη! Έπξεπε λα ζπγθξαηεζεί. Δπηπρψο απηφο έθπγε, αιιά ζηα βηβιία ηεο ππήξρε ε δηεχζπλζε ηνπ. Α! ρη! Αο κε ζθέθηεηαη ηέηνην ελδερφκελν θαζφινπ. Σειείσζε πηα. Ο θχθινο ηέηνησλ επηζπκηψλ γη’ απηήλ άλνημε γηα κηα ζηηγκή, αιιά πξέπεη ακέζσο λα θιείζεη θαη κάιηζηα νξηζηηθά. ε ιίγεο κέξεο ζα έξρνληαλ ζην λεζί ηα παηδηά ηεο. - Καθνκνίξα κνπ, πξφζεμε κε δηαβάζνπλ ζην πξφζσπφ ζνπ ην ακάξηεκα! Γηαθνξεηηθά παο ρακέλε. Σνπο ππνδέρηεθε φινπο καδί ζην ιηκάλη παξέα κε ηε Μηιέλα. Υαξέο, θηιηά θη αγθαιηέο. Ζ πξψηε εληχπσζε ήηαλ ζεηηθή. Ζ ζπλνλφκαηε Διέλε ήηαλ έλα δσληαλφ θη φκνξθν πιάζκα, πνπ κπνξνχζε λα ζηαζεί άμηα ζην πιάη ηνπ γηνπ ηεο. Σελ αγθάιηαζε κε ζέξκε θαη ηελ έθαλε λα ληψζεη εκπηζηνζχλε ζηνλ εαπηφ ηεο. Πέξαζαλ έλα φκνξθν ηεηξαήκεξν ζην λεζί θαη ην γχξηζαλ απφ ηε κηα άθξε ζηελ άιιε. Ο Αληψλεο μελάγεζε ην θνξίηζη ηνπ ζ’ φινπο ηνπο ηφπνπο 95
πνπ κεηέθεξε κέζα ηνπ παηδηθέο αλακλήζεηο. ηαλ ήξζε ε ψξα λα μαλαθχγνπλ ηνπ έδσζε ηηο ηειεπηαίεο εληνιέο ηεο: - Αληψλε, ζε έλα ρξφλν ηειεηψλεηο. Μεηά έρεηο ην ζηξαηησηηθφ. Δίζαη πξνζηάηεο νηθνγέλεηαο. Έλα εμάκελν είλαη. Θα πεξάζεη γξήγνξα. Δίζαη ζε ειηθία λα έρεηο δηθφ ζνπ απηνθίλεην. Θέισ θαθνκνίξε κνπ λα πξνζέρεηο, γηαηί αιιηψο αιίκνλν ζ’ φινπο καο. Θα ζνπ ζηείισ ηα ιεθηά λα πάξεηο έλα αζθαιέο απηνθίλεην. Πξέπεη λα γλσξίζεηο θαη λα ζε γλσξίζνπλ νη γνλείο ηεο Διέλεο. Να πάηε ζην Βφιν. Α! Μελ ην μεράζσ λα παο θαη ζηε γηαγηά ζνπ. Γελ είλαη πνιχ θαιά θαη ζέιεη λα ζε δεη κηα θνξά αθφκα. - Δληάμεη ξε κάλα. ια ηα ζθέθηεζαη. Ση ζα θάλακε, αιήζεηα, ρσξίο εζέλα; Γελ ην έδεημε, αιιά ηε ζπγθίλεζε ην θνκπιηκέλην ηνπ γηνπ ηεο. ηε Μαξία ηα ηειεπηαία ηεο ιφγηα ήηαλ: - Ση γίλεηαη κε ζέλα. Γελ έρεηο θαλέλα λέν; Γε ζα βξεζεί άλζξσπνο λα ζε σξηκάζεη; Με δειέςεηο κε ην απηνθίλεην ηνπ αδειθνχ ζνπ. Θα έξζεη θη ε δηθή ζνπ ε ζεηξά. Σελ άιιε θνξά πεξηκέλσ λα θέξεηο ην αγφξη ζνπ!
96
18. Η Μαρία πάλι Μέζα ζην κπαιφ ηεο πεξηηξηγχξηδαλ νη ζθέςεηο: - Ση ζα γίλεη κε εζέλα θνξίηζη κνπ. Πφηε ζα αγαπήζεηο, πφηε ζα αγαπεζείο; Δληάμεη ν θαηξφο είλαη κπξνζηά ζνπ. Αιιά νη εξσηηθέο ζνπ εκπεηξίεο κέρξη ηψξα είλαη θπξίσο ζσκαηηθέο. Απηφ δελ είλαη αξθεηφ. Πνχ είλαη ηα δπλαηά αηζζήκαηα πνπ θη εζχ δηθαηνχηαη; Θα έξζνπλ ζηε πνξεία ειπίδσ. Έβαδε ηα εξσηήκαηα ζηνλ εαπηφ ηεο θαη κφλε ηεο έδηλε παξεγνξεηηθέο απαληήζεηο. Απηφ ίζσο είλαη ην έλζηηθην ηεο απηνζπληήξεζεο. Θπκήζεθε ηνλ φκνξθν παλεπηζηεκηαθφ. ην πξψην κάζεκα καδί ηνπ ήηαλ πξνεηνηκαζκέλε ηη ζα ηνπ πεη. ηαλ ηέιεησζε ην κάζεκα θαη ην ακθηζέαηξν άδεηαδε, θαηέβεθε θάησ ζηελ έδξα θαη ηνπ είπε κε λαδηάξηθν θαη πξνθιεηηθφ χθνο: - Κχξηε θαζεγεηά, έρσ θάπνηεο απνξίεο. Πνχ κπνξνχκε λα βξεζνχκε κφλνη γηα λα κνπ ηηο ιχζεηε; Απηφο έθαλε - ή κήπσο ήηαλ; - ηνλ ραδφ: - Πεο ηεο κνπ ηψξα. - Θα ρξεηαζηψ αξθεηφ ρξφλν. - Δ! Σφηε έια αχξην ζηηο πέληε ην απφγεπκα, ζην γξαθείν κνπ. Δληάμεη είλαη; - Θα είκαη ζηελ ψξα κνπ. Σελ άιιε κέξα ληπκέλε θαηάιιεια ρηχπεζε ηελ πφξηα. - Γεηα ζαο. Δίζηε θαιά; Δγψ ζαο βιέπσ κηα ραξά. - Ωξαία, σξαία. Έια πεο κνπ ηηο απνξίεο ζνπ. - Γελ έρεηε ψξα; Πάιη είζηε βηαζηηθφο; Ζ πξφθιεζε ήηαλ ηφζν άκεζε θαη ρνληξνθνκκέλε. ηαλ θάζηζε θνληά ηνπ ε θνχζηα ήηαλ αξθεηά ςειά θαη ην ζέακα ζεξβηξηζκέλν ζην πηάην. 97
- Γελ έρσ πνιχ ρξφλν ζηε δηάζεζή κνπ. - Σφηε κπνξνχκε λα ζπλαληεζνχκε θάπνπ αιινχ κε άλεζε ρξφλνπ θη αζθάιεηα ρψξνπ. Απηφο ακήραλνο θη ίζσο αζπλήζηζηνο ζε ηέηνην άκεζν κπάζηκν ηεο είπε: - Δζχ πνχ πξνηείλεηο; Άθεζε λα πεξάζνπλ κεξηθά ζησπειά δεπηεξφιεπηα θαη θνηηψληαο ηνλ ζπλερψο ζηα κάηηα ηνπ απάληεζε: - Μπνξνχκε ζην ζπίηη κνπ. Μελ αλεζπρείηε γηα ηίπνηα. Δίκαη ελήιηθε θαη κέλσ κφλε κνπ! Ήηαλ ηφζν πξνθιεηηθή, πνπ ελνριήζεθε θη ίδηα απφ ηνλ εαπηφ ηεο. Απηφο ηεο απάληεζε: - Δληάμεη ηφηε. Πφηε ιεο εζχ; - Καη ζήκεξα ην βξάδπ. Ήξζε κ’ έλα κηθηφ χθνο. Απφ ηε κηα ιίγν θνβηζκέλνο κε ηελ άκεζε πξφθιεζε, αιιά απφ ηελ άιιε καδί κε ηελ αληξηθή καηαηνδνμία ηνπ αλππέξβιεηνπ γφε. Ο έξσηαο πνπ ακέζσο, ρσξίο εηζαγσγέο, αθνινχζεζε ήηαλ ζρεηηθά θαιφο. Ο θχξηνο θαζεγεηήο θνπβαινχζε κηα θάπνηα εκπεηξία, αιιά ζηε κλήκε ηεο θπξηαξρνχζε ε έθζηαζε πνπ έδεζε κε ηνλ παιηνηαμηηδή θαη ε ζχγθξηζε, πνπ απφ κφλε ηεο απηφκαηα έγηλε, δελ ήηαλ ππέξ ηνπ. Απφ κέζα ηεο είπε: -
Απηνί νη αξπαρηνί έξσηεο, δεζπνηλίο κνπ, πξέπεη λα ηειεηψζνπλ.
Δίλαη ππνηίκεζε ηνπ εαπηνχ ηεο ν άκεζνο εθβηαζκφο ηεο εξσηηθήο πξάμεο. Δθείλν πνπ ηειηθά είρε αλάγθε δελ ήηαλ κφλν ε εξσηηθή πξάμε. Δθείλν πνπ απεγλσζκέλα αλαδεηνχζε ήηαλ λα αγαπήζεη θαη λ’ αγαπεζεί. Να ληψζεη γηα έλαλ άλζξσπν δπλαηά αηζζήκαηα, λα ηνλ ιαηξέςεη. Να ληψζεη ηελ επηζπκία λα δψζεη γη’ απηφλ θαη ηε δσή ηεο, λα δήζεη καδί ηνπ φιε ηελ ππφινηπε δσή ηεο. Απηφ κέρξη ηψξα δελ ην είρε γεπηεί. Ήηαλ κηα αλνηρηή πιεγή πνπ έζεξλε ζαλ δπζβάζηαθην βαξίδη ζπλερψο καδί ηεο. 98
ε ιίγεο κέξεο μαλάδε ην εξσηεπκέλν δεπγάξη. Ο αδειθφο ηελ παξαθάιεζε: - ε παξαθαιψ, Μαξία, έια καδί καο ζην Βφιν! Ζ επίζθεςή κνπ έρεη θάηη ην επίζεκν θαη ζέισ λα έρσ καδί κνπ έλα κέινο ηεο νηθνγέλεηάο καο. Γελ ηεο είρε δεηήζεη πνιιέο θνξέο θάηη θαη ην έλησζε ππνρξέσζή λα ηνπ θάλεη ηε ράξε. Άιισζηε ηνλ αγαπνχζε πνιχ. Ήηαλ ν κεγάινο ηεο αδειθφο. Σν χθνο θαη ε έληαζε ηνπ αηηήκαηνο δε ζήθσλε αληηξξήζεηο. - Δληάμεη Αληψλε. Θα έξζσ! Ο Αληψλεο έδεημε κε ηελ έθθξαζή ηνπ ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπ, ε Διέλε πην εθδεισηηθή ηελ αγθάιηαζε θαη ηε γέκηζε κε θηιηά. - Αδειθνχια κνπ θαιή!
99
19. Η νέα Ελένη Δίρε ηελ αγσλία απφ φιεο ηηο πιεπξέο. Πψο ζα δνπλ νη δηθνί ηεο ηνλ Αληψλε; Δλ κέξεη ηνπο θαηαιάβαηλε. Απηή ήηαλ ην κφλν ηνπο παηδί θη αθφκα βξηζθφηαλ ζηε θάζε ησλ ζπνπδψλ ηεο. Καλνληθά έπξεπε λα είλαη αθνζησκέλε απνθιεηζηηθά κφλν ζηα καζήκαηά ηεο, λα θνηηάμεη λα πάξεη φζν πην ζχληνκα γίλεηαη ην πηπρίν ηεο θαη λα ηνπο δψζεη απηή ηε ραξά πνπ αλακέλνπλ. Κη απηή πήγε θη έκπιεμε κε έξσηεο. Σνλ παηέξα ηεο δελ ηνλ θνβφηαλ. Σελ αγαπνχζε ηφζν πνιχ, πνπ ζα δερφηαλ γηα ην ραηίξη ηεο ην θαζεηί. Γηα ηε κάλα ηεο αλεζπρνχζε πνπ ςηινθνζθίληδε ηα πάληα θαη ηελ είρε πξνθηάζεη κε ηηο αληηξξήζεηο ηεο. Σεο ην είρε μεθαζαξίζεη κε θνθηφ ηξφπν: - Σνλ αγαπάσ κάλα. Δίλαη ν άλζξσπφο κνπ. Θεο δελ ζεο. Πάξ’ ην απφθαζε! Απφ ηελ άιιε κεξηά, αλαξσηηφηαλ πψο ζα θαλνχλ νη δηθνί ηεο ζηνλ Αληψλε; Ση εληχπσζε ζα ζρεκαηίζεη γη απηνχο ε ηδηφηξνπε Μαξία: -
Άζε θνξίηζη κνπ ηα πξάγκαηα λα πξνρσξήζνπλ κφλα ηνπο. Βιέπνληαο θαη θάλνληαο, είπε απφ κέζα ηεο.
Γηα έλα ήηαλ ζίγνπξε θη αζθαιήο. Ο Αληψλεο θη απηή ηα είραλ βξεη καδί. Νηψζαλε πνιχ θαιά κεηαμχ ηνπο. Άζε ηνπο άιινπο λα ιέλε θαη λα θάλνπλ φηη ζέινπλ. Απηή ηνλ είρε δεκέλν ην γάηδαξν ηεο Ξεθίλεζαλ απφ ηελ Αζήλα ηελ Παξαζθεπή λσξίο ην απφγεπκα θαη ζε ηξεηο ψξεο έκπαηλαλ ζηελ πφιε ηνπ Βφινπ. Σν ζπίηη ηεο Διέλεο ήηαλ κηα κνλνθαηνηθία θνληά ζηελ Αλάιεςε. Σνπο πεξίκελαλ έμσ απφ ην ζπίηη φινη ηνπο. Υαξέο, θηιηά ζηελ θφξε ηνπο Διέλε. Κη ακέζσο άξρηζαλ νη ζπζηάζεηο: -
Μπακπά απηφο είλαη ν Αληψλεο θαη απηή ε αδειθή ηνπ ε Μαξία
100
Ο παηέξαο ηνπο ραηξέηεζε ζεξκά θη απεπζπλφκελνο ζηνλ Αληψλε ηνπ είπε κ’ έλα πξνεηδνπνηεηηθφ, αιιά θαη θηιηθφ, ηφλν: - Να κνπ πξνζέρεηο ην Λελάθη κνπ, θαθνκνίξε, γηαηί κηα ηελ έρσ. Αιίκνλφ ζνπ αλ κάζσ θάηη δηαθνξεηηθφ! Ο Αληψλεο απιψο ρακνγέιαζε ζπγθαηαβαηηθά: - Μελ αλεζπρείο θχξηε Κψζηα. Αγαπάσ ηελ θφξε ζαο θαη ζα ηελ θάλσ επηπρηζκέλε. Ζ δήισζε ηνπ Αληψλε, πνπ δελ ηελ είρε πξνεηνηκάζεη, αιιά ηνπ βγήθε απζφξκεηα είρε θάηη ην ηειεζίδηθν θη νξηζηηθφ πνπ έιπζε φιεο ηηο αγσλίεο ζε φινπο. Δληχπσζε έθαλε θαη ζηελ αδειθή ηνπ Μαξία πνπ έλησζε ην βάζνο ησλ αηζζεκάησλ ηνπ αδειθνχ ηεο θη έλα ηζίκπεκα γιπθηάο δήιεηαο ηελ ηάξαμε, πνπ απηή δελ ην είρε ληψζεη αθφκα. Μέζα ζην ζπίηη, είδαλ ηηο πξνεηνηκαζίεο γηα ην βξαδηλφ γιέληη. Ζ κακά ηεο Διέλεο ηνπο ελεκέξσζε: - Έρνπκε θαιέζεη δπν- ηξεηο ζπγγελείο λα δνπλ ηελ Διέλε καο θαη λα γλσξίζνπλ ηνλ Αληψλε ηεο. αο παξαθαιψ λα είζηε εδψ. Με κνπ ζηεξήζεηε απηήλ ηελ ραξά, παηδηά κνπ. Δπελέβε ε Διέλε, πνπ ήμεξε ηηο θαηαζηάζεηο θαη ηα έζηκα θαη είπε: - Δληάμεη κάλα, αιιά απφ αχξην είκαζηε ειεχζεξνη λα ηνπο πάσ λα γλσξίζνπλ ηα κέξε καο. Έζηξεςε ην βιέκκα ηεο θαη θνίηαμε παξαθιεηηθά ηελ Μαξία θαη ηνλ Αληψλε. Πνπ ακέζσο ηελ θαζεζχραζαλ. Ζ Μαξία ηνλ πξφιαβε: - Δίκαζηε εληάμεη! Μελ αλεζπρείο. Σν βξάδπ ζην ηξαπέδη ήηαλ νη ζείνη ηεο. Ο αδειθφο ηεο κάλαο ηεο κε ηε γπλαίθα ηνπ θαη ε αδειθή ηνπ παηέξα ηεο κε ηνλ άληξα θαη ηα κηθξά παηδηά ηνπο. Πεξηκέλαλε θαη ην γηφ ηνπ αδειθνχ ηεο πνπ ήηαλ θαζεγεηήο καζεκαηηθψλ θη είρε κε δπν άιινπο έλα απφ ηα θξνληηζηήξηα ηεο πφιεο. ια ηα θαγεηά ήηαλ πξνζεγκέλα θαη λφζηηκα. Άξρηζαλ λα ηξψλε γηαηί ν μάδεξθνο θαζεγεηήο εηδνπνίεζε φηη ζα αξγήζεη ιίγν, επεηδή θάηη έθηαθην 101
ηνπ έηπρε. Σν θξαζί ήηαλ ηνπηθφ λέθηαξ θαη θαηέβαηλε ρσξίο δπζθνιία. Κάπνηα ζηηγκή άλνημε ε πφξηα θαη κπήθε κε ην ρακφγειν ζηα ρείιε, ν ηέθαλνο ιέγνληαο: - Υίιηα ζπγλψκε αιιά δε γηλφηαλ δηαθνξεηηθά. Αγθάιηαζε θαη θίιεζε ηελ μαδέιθε ηνπ θαη ραηξέηεζε ζεξκά ηνλ Αληψλε. Απηφο ζχζηεζε ηελ αδειθή ηνπ Μαξία θη φηαλ ηεο έζθημε ην ρέξη θαη ηελ θνίηαμε ζηα κάηηα απηή ζαλ λα άθνπζε ζηα απηηά ηεο έλα θιηθ. Καλέλαο, πιελ ησλ δπν δελ θαηάιαβε ηίπνηα. κσο έλησζε φηη θη ν ηέθαλνο ην άθνπζε επίζεο απηφ ην θιηθ. Εσληάλεςε! Μέρξη ηψξα ην ηαμίδη, ην ζεσξνχζε απιψο ππνρξέσζε απέλαληη ζηνλ αδειθφ ηεο ηνλ Αληψλε, θάηη ζαλ αγγαξεία, αιιά μαθληθά αηζζάλζεθε φηη ην ηαμίδη απηφ ζα έρεη θαη πξνζσπηθφ ελδηαθέξνλ. Αθνχ ηέιεησζαλ ην θαγεηφ θαη νη κεγάινη άλνημαλ κεηαμχ ηνπο ζπδήηεζε, ν ηέθαλνο πήξε ηελ πξσηνβνπιία: - Σν απξηαλφ πξφγξακκά αθήζηε ην ζε κέλα. Δγψ ζα ζαο μελαγήζσ ζηα κέξε καο. Σν βξάδπ ηελ ηνπηθή ζπεζηαιηηέ. Σζηπνπξάδηθν ζηε Νέα Ησλία. χκθσλνη; Ζ Διέλε ζπκθψλεζε ακέζσο γηαηί είρε κεγαιχηεξε εκπηζηνζχλε ζ’ απηφλ παξά ζηνλ εαπηφ ηεο, ν Αληψλεο ζπκθσλνχζε έηζη θη αιιηψο κε ηελ Διέλε, άξα έκελε κφλν ε Μαξία πνπ θνηηάδνληαο ζηα κάηηα ηνλ ηέθαλν ηνπ είπε: - Αθήλνκαη ζηα ρέξηα ζνπ. - Καηά ηηο δέθα ην πξσί είλαη θαιά; - Ωξαία! Καλέλαο δελ θαηάιαβε ηελ ππφγεηα θη αφξαηε επηθνηλσλία πνπ ρσξίο ιφγηα, αιιά κφλν κε ηα κάηηα άλνημε θη εγθαηαζηάζεθε αλάκεζα ζηε Μαξία θαη ην ηέθαλν. Σελ άιιε κέξα ζηελ ψξα ηνπ ν ηέθαλνο ήηαλ έμσ απφ ην ζπίηη κε ην απηνθίλεηφ ηνπ. - Δγψ ζα νδεγήζσ, πνπ μέξσ ηα κέξε! Αθήζηε ην απηνθίλεηφ ζαο εδψ. 102
Σν βξήθαλ ινγηθφ. Ζ Διέλε θνιαθεπκέλε απφ ηε θαιή δηάζεζε ηνπ εμαδέιθνπ ηεο ηέθαλνπ, ν Αληψλεο αλαθνπθηζκέλνο πνπ ζα γιχησλε ηελ νδήγεζε ζε άγλσζηνπο γη’ απηφλ δξφκνπο θαη ε Μαξία κε κηα ππνινγηζηηθή δηάζεζε λα ζπξψμεη απηφ πνπ αηζζαλφηαλ πσο θπθινθνξνχζε κεηαμχ απηήο θαη ηνπ ηέθαλνπ. Υσξίο λα ηνπο ξσηήζεη θάζηζε ζηε ζέζε ηνπ ζπλνδεγνχ θαη ην δεπγάξη αγθαιηαζκέλν ζηηο πίζσ ζέζεηο. Ξεθίλεζαλ πξνο ηα πάλσ γηα ην Πήιην θαη ζε ιίγε ψξα θάζνληαλ ζην ππέξνρν κπαιθφλη ηεο Μαθξηλίηζαο λα πηνχλε ηνλ θαθέ ηνπο. Ζ πφιε απισλφηαλ κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπο, κε ηνπο γεσκεηξηθά επζπγξάκκνπο δξφκνπο πνπ φινη θαηέιεγαλ ζηε ζάιαζζα, Ζ Μαξία έρνληαο ήδε ζεηηθή δηάζεζε ήηαλ εληππσζηαζκέλε κε ην ηνπίν πνπ απισλφηαλ κπξνζηά ηεο. Ο ηέθαλνο είπε ην ζρέδην ηνπ: - Λέσ λα θάλνπκε ηνλ θχθιν ηνπ Πειίνπ, ην κεζεκέξη λα θάκε θάπνπ ελδηάκεζα θαη λα επηζηξέςνπκε απφ ηελ πιεπξά ηεο ζάιαζζαο πξνο ην δεηιηλφ. Σν βξάδπ ζε ηζηπνπξάδηθν ζηελ Νέα Ησλία. Διέλε, ζπκθσλείο εζχ, πνπ μέξεηο ηα κέξε; - πκθσλψ θη επαπμάλσ. Δίκαη ελζνπζηαζκέλε. Πσο ζαο θαίλεηαη ε πξφηαζε παηδηά; - Ωξαίν αθνχγεηαη, είπε ν Αληψλεο. - πκθσλψ, ζπκπιήξσζε ε Μαξία. Ξεθίλεζαλ θη αθνχ δηέζρηζαλ πάιη ηελ Πνξηαξηά ζπλέρηζαλ λα αλεβαίλνπλ γηα ηελ θνξπθή ηνπ βνπλνχ πξνο ηα Υάληα. Απφ πίζσ θάλεθε ην αλνηθηφ Αηγαίν. Αθνχ πέξαζαλ απφ ππέξνρα ρσξηά θαη ηνπία φπνπ ε βιάζηεζε ήηαλ έληνλε θαη θάζε ηφζν αθνπγφηαλ ην θειάξπζκα ηνπ λεξνχ ζ’ έλα ξπάθη, ζηακάηεζαλ γηα θαγεηφ ζηηο Μειηέο. Σν παιαηφ ηέξκα ζην ηξελάθη, ηελ παηξίδα ηνπ Άλζηκνπ Γαδή θη άιισλ δαζθάισλ ηνπ Γέλνπο ζηελ επνρή ηεο Σνπξθνθξαηίαο. Αθνχ έθαγαλ, ζαλ λα ήηαλ πεηλαζκέλνη κέξεο, ην δεπγάξη Αληψλεο-Διέλε δήηεζαλ λα πάλε κηα βφιηα κφλνη ηνπο, θάηη πνπ ήηαλ ινγηθφ θαη έγηλε κε ζεηηθή δηάζεζε απνδεθηφ. Σφηε γηα πξψηε θνξά έκεηλαλ ν ηέθαλνο θη ε Μαξία έκεηλαλ κφλνη ηνπο. Έληνλε ε επηζπκία θαη ησλ δπν λα γλσξηζηνχλ, λα αθνπκπήζεη ν έλαο ηνλ άιιν, 103
λα αληαιιάμνπλ πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο. Ζ Μαξία αηζζαλφηαλ ην αίκα ηεο λα θπθινθνξεί πην έληνλα απφ ην ζπλεζηζκέλν, έλαο ππφθσθνο εξσηηζκφο πνπ δελ ηνικνχζε λα εθδεισζεί, παξά ην πξνθιεηηθφ πξνεγνχκελν παξειζφλ ηεο. Κξαηηφηαλ, αιιά κε ην δφξη. Γελ ήζειε λα θαηαζηξέςεη ηελ πξννπηηθή πνπ κπξνζηά ηεο αλνηγφηαλ γηα πξψηε θνξά. Σν πξψην πνπ ηνλ ξψηεζε ήηαλ: - Κάζε πφηε θαηεβαίλεηο ζηελ Αζήλα; Αλ θαηέβεηο ζα ήζεια λα ζε δσ. - Σψξα απηφ ζα είλαη ζηηο πξνηεξαηφηεηέο κνπ. Ζ απάληεζή ηνπ ηελ ηθαλνπνίεζε θη αληάιιαμαλ ηα ηειέθσλά ηνπο. Καη νη δπν αηζζάλνληαλ ηελ αλάγθε ηεο πξνζσπηθήο επαθήο, αιιά λα κε ραιάζνπλ ηα ζρέδηα ησλ άιισλ θαη κε δεκηνπξγήζνπλ ππνςίεο, θφβνπο θαη αλαηαξαρέο. Τπάξρεη ρξφλνο κπξνζηά ηνπο. πκθψλεζαλ ζην αλαπφθεπθην. Ίζσο ηα πεξηζζφηεξα ηα είπαλ κε ηα κάηηα, παξά κε ιφγηα. ηε βηαζηηθή πάληα Μαξία έκελε κηα πηεζηηθή αδεκνλία. Γελ είρε μαλαληψζεη πνηέ ηέηνηα έληνλα αηζζήκαηα θαη ηέηνηα εξσηηθή έιμε, ρσξίο λα ηνικάεη λ’ αθνπκπήζεη ην αληηθείκελν ηνπ πφζνπ ηεο. ηαλ κάιηζηα επέζηξεςε ην δεπγάξη μαλακκέλν απφ ηε βφιηα ηνπ, ε δήιεηα ηεο Μαξίαο ρηχπεζε θφθθηλν, αιιά ν κφλνο πνπ ην παξαηήξεζε ήηαλ ν ηέθαλνο. Ο Αληψλεο ζπκήζεθε λα ηνπο πεη: - Κνληά απφ εδψ, απέλαληη ζηελ Δχβνηα, είλαη ε γηαγηά. Αιιά δελ ππάξρεη πξνζβάζηκνο δξφκνο. Μαο ρσξίδεη ζάιαζζα. ηελ επηζηξνθή λα πάκε κηα βφιηα θη απφ θεη. Με παξαθάιεζε ε κάλα λα δεη ε γηαγηά ηα παηδηά ηνπ γηνπ ηεο. Μάιινλ ζα είλαη ε ηειεπηαία θνξά. Γελ ηε βγάδεη, είλαη ζηα ηειεπηαία ηεο Άξρηζαλ ην γπξηζκφ πεξλψληαο απφ θαηαπξάζηλα φκνξθα ηνπία. Σν Πήιην ήηαλ ην θάηη άιιν, έπξεπε λα ην παξαδερζνχλ. Καθεδάθη ζηελ Αγξηά θη φηαλ έπεθηε ην δεηιηλφ μαλακπαίλαλε απφ ηνλ Άλαπξν ζηελ πφιε ηνπ Βφινπ. Έπξεπε λα πάλε ζην ζπίηη γηα έλα ληνπο θη έλα θξεζθάξηζκα. Υσξίζαλε πξνζσξηλά κε ξαληεβνχ ζην Μεηαμνπξγείν, πνπ έρεη έλα θαιφ ηζηπνπξάδηθν θαηά ηηο δέθα. 104
-
Καιά είλαη; Θα θιείζσ εγψ ηξαπέδη θαη ζα ζαο ζπλαληήζσ εθεί. Οη γνλείο ηεο Διέλεο ηνπο θνίηαδαλ κε ηελ εχινγε αγσλία.
- Πψο πεξάζαηε; Πψο ζαο θάλεθε ην Πήιην; Ο Αληψλεο, γαιαληφκνο πάληνηε, ηνπο γέκηζε κε ηθαλνπνίεζε: - Σν θαιχηεξν κέξνο πνπ έρσ δεη ζηε δσή κνπ, κεηά ην λεζί καο. Δίλαη ε παηξίδα ηεο απξηαλήο γπλαίθαο κνπ θαη ζα ‘ρνπκε ρηιηάδεο επθαηξίεο λα ην μαλαραξνχκε ζην κέιινλ. Ο κπακπάο ηεο Διέλεο ην άθνπζε θαη ηνλ ζπγθίλεζε ε ακεζφηεηα ηεο δήισζήο ηνπ. Σελ ίδηα επλντθή εληχπσζε έθαλε θαη ζηελ Διέλε πνπ γηα πξψηε θνξά άθνπγε ην αλαπφθεπθην απφ ην ζηφκα ηνπ. Σν βξάδπ πέξαζαλ ηε γέθπξα θαη κπήθαλ ζηε πξνζθπγηθή ζπλνηθία. Άιιε αηκφζθαηξα θαη δηάζεζε γηα θέθη θαη δηαζθέδαζε. Μεδέδεο πνπ δελ είραλ πνηέ μαλά δνθηκάζεη, φκσο λφζηηκνη δε ιεο ηίπνηα θαη ην ηζίπνπξν λα θαηεβαίλεη κε ηφζε επθνιία. Ζ εχζπκε αηκφζθαηξα πνπ ήηαλ γχξσ ηνπο, ην αιθνφι πνπ θπθινθνξνχζε ζην αίκα ηνπο, ειεπζέξσζαλ ηηο φπνηεο αλαζηνιέο θαη αθέζεθαλ ζηηο ελζηηθηψδεηο αληηδξάζεηο ηνπο. ηαλ ην δεπγάξη κε φιν ην δηθαίσκα θαη θπζηνινγηθά αληάιιαζε κπξνζηά ζηνλ θφζκν άθνβα αζπαζκνχο, ε Μαξία κπξνζηά ζηνπο άιινπο θίιεζε κε πάζνο ηνλ ηέθαλν αιιά θαλείο δελ παξεμήγεζε ηε ρεηξνλνκία εθηφο απφ ην ίδην ηνλ ηέθαλν, πνπ έλησζε ην πάζνο ηεο πξσηνβνπιίαο ηεο, φηαλ ε γιψζζα ηεο απαηηεηηθή δεηνχζε λα ηνλ ξνπθήμεη. ηελ επηζηξνθή ιίγν πξηλ ρσξίζνπλ ηνπ ην είπε θαζαξά: - ε πεξηκέλσ ζηελ Αζήλα! Σφηε πξαγκαηνπνίεζαλ ηελ επηζπκία ηεο κάλαο ηνπ θαη επηζθέθηεθαλ ηελ γηαγηά ηνπο. Υάξεθε ηφζν πνπ ηνπο είδε φινπο καδί θαη ζην ηέινο ηνπο έδσζε ηελ επρή ηεο. Πξάγκαηη ήηαλ ε ηειεπηαία θνξά πνπ ηελ είδαλ δσληαλή.
105
20. Και πάλι η μαμά Ελένη Ζ Διέλε πιεξνθνξήζεθε φηη ν Αληψλεο ηέιεησζε ηε ζρνιή θαη ηελ άιιε εβδνκάδα ζα γηλφηαλ ε νξθσκνζία. Σν μεθαζάξηζε ζην γην ηεο: -
Θα είκαη νπσζδήπνηε παξνχζα. Γελ ράλσ κε ηίπνηα απηφ ην γεγνλφο!
Ο Αληψλεο ην βξήθε ινγηθφ. Άιισζηε ζα ρξεηαδφηαλ κηα ζπδήηεζε κε ηε κάλα ηνπ λα ηελ ελεκεξψζεη γηα ηηο ηειεπηαίεο απνθάζεηο πνπ είραλ πάξεη απηφο θη ε δηθηά ηνπ. Ήδε έπξεπε λα δεη ηε ζπγθαηνίθεζή ηνπο, πνπ είρε ζπκβεί πξηλ δπν κήλεο θαη δελ ηελ είρε αθφκα ελεκεξψζεη. Σελ απφθαζή ηνπο λα παληξεπηνχλ, πξηλ θχγεη γηα θαληάξνο θαη φηη ρξεηάδεηαη λα δηαηεξήζνπλ ην θνηηεηηθφ ζπίηη κέρξη θαη ε Διέλε, λα πάξεη ην πηπρίν ηεο. Απηά κφλν. Ζ Μαξία είρε ιίγν ραζεί απφ ηνλ νξίδνληα, ίζσο δνχζε ηε δηθή ηεο πεξηπέηεηα, αιιά δελ ήμεξε ηίπνηα ζπγθεθξηκέλν. Απιψο, ηελ πήξε ηειέθσλν λα ηεο πεη φηη ζηελ νξθσκνζία ηνπ ζα είλαη θη ε κάλα θαη ζα ήηαλ θαιχηεξν λα ηελ θηινμελήζεη ε ίδηα εθηφο αλ δελ ήζειε. Γέρηεθε, αιιά απ’ φηη κπφξεζε λα θαηαιάβεη, φρη κε ηδηαίηεξε ζέξκε. Σν κπαιφ ηνπ απαζρνιεκέλν κε ηα δηθά ηνπ πξνβιήκαηα δελ έδσζε ηελ πξνζνρή θαη ζεκαζία πνπ ίζσο έπξεπε. Σν μεπέξαζε γξήγνξα ζαλ λα κελ είρε ζπκβεί. Ζ κάλα ραξνχκελε έθηαζε δπν κέξεο πξηλ, γεκάηε πεξεθάληα θη αλππνκνλεζία γηα ην γεγνλφο. Σν πξψην βξάδπ νη ηέζζεξεηο βγήθαλ καδί γηα θαγεηφ. Σν δεπγάξη μερείιηδε απφ επηπρία. Ήηαλ ηφζν εκθαλέο πνπ δε ρξεηαδφηαλ ιφγηα γηα λα ην επηβεβαηψζνπλ. Ζ θφξε ηεο ήηαλ ιίγν απφκαθξε, αιιά κε ηνλ αηίζαζν ραξαθηήξα ηεο δελ κπφξεζε λα ηελ μεςαρλίζεη παξά ηα επαλεηιεκκέλα εξσηήκαηά πνπ ηεο έθαλε. Γελ ηεο πήξε θνπβέληα απφ ην ζηφκα ηεο. Σν πήξε απφθαζε. Απηφ ην θνξίηζη ηεο βγήθε δηαθνξεηηθφ απφ ην ζπγθαηαβαηηθφ θη επγεληθφ ηεο γην. Ση λα θάλνπκε; Δθεί ην δεπγάξη - δειαδή ν Αληψλεο - ηελ ελεκέξσζε γηα ηηο ηειεζίδηθεο ήδε απνθάζεηο ηνπο θη απηή δελ είρε άιιε δπλαηφηεηα παξά ηηο δερηεί 106
ρσξίο λα πξνζζέζεη θακηά θνπβέληα Μφλν ηφληζε ηελ ακεηάζεηε επηζπκία ηεο: - πκθσλψ ζ’ φια κε κηα πξνυπφζεζε. Ο γάκνο, εθφζνλ επηκέλεηε, αο γίλεη ζην Βφιν. Μηα θφξε έρνπλ νη γνλείο ηεο Διέλεο θαη δηθαηνχληαη λα δνπλ ην παηδί ηνπο λα παληξεχεηαη θνληά ζηνπο ζπγγελείο ηνπο. Σν γιέληη φκσο ην ζέισ ζην λεζί. Καη κεηά ην ηέινο ησλ ζπνπδψλ ε νξηζηηθή εγθαηάζηαζε ζαο ζα είλαη θνληά κνπ, ζην λεζί. ηνπο δπν απηνχο φξνπο δελ δέρνκαη αληηξξήζεηο! Δληάμεη; Ζ Διέλε ηνπ Αληψλε κε δάθξηα ζηα κάηηα ζεθψζεθε απφ ηελ θαξέθια ηεο, αγθάιηαζε ηελ κεγάιε Διέλε θαη ηεο είπε κε ζπαζκέλε θσλή: -
Δίζαη ε θαιχηεξε κάλα ηνπ θφζκνπ!
Άξεζε ε ρεηξνλνκία ηεο ζ’ φινπο αθφκα θαη ζηελ ηδηφκνξθε Μαξία. Έκελε ηψξα λα ξπζκηζηνχλ νη πξαθηηθέο ιεπηνκέξεηεο θαη ε ελεκέξσζε ησλ γνλέσλ ηεο Διέλεο ζην Βφιν. Ο Αληψλεο πεξηθέξνληαο ηα κάηηα ζηηο ηξεηο γπλαίθεο ηνπ ζπλεηδεηνπνίεζε γηα κηα αθφκα θνξά πφζν ηηο αγαπνχζε θαη πφζν έπξεπε πάληα ζηνλ θαηξφ πνπ ζα επαθνινπζήζεη λα ηηο πξνζηαηεχεη. Ζ κακά Διέλε είπε φηη αχξην ζα βγεη γηα ςψληα πνπ ρξεηάδεηαη ζην λεζί, θαη κεζαχξην ζα είλαη αλππεξζέησο ζηε ζρνιή. Έρεη δηθαίσκα λα θακαξψζεη ην γην ηεο. Σελ άιιε κέξα έθπγε απφ ην ζπίηη ηεο Μαξίαο ην πξσί. Μέζα ζηελ αηδέληα ηεο, παξά ηηο εχινγεο αληηξξήζεηο θαη δηζηαγκνχο ηεο, είρε ηε δηεχζπλζε ηνπ Νίθνπ, ηνπ πειάηε πνπ έραζε ζην λεζί ην πνξηνθφιη θαη είρε ηελ ακαξησιή εθείλε πεξηπέηεηα ην βξάδπ ζην γξαθείν ηεο. Αλάκλεζε πνπ ηελ παίδεπε ζπλέρεηα φιν απηφ ην δηάζηεκα, καδί κε ηηο αλαπφθεπθηεο ελνρέο αιιά θαη ηελ πηεζηηθή αλάγθε λα θαηαιάβεη ηί ηελ είρε θάλεη ηφζν επάισηε θαη ελδνηηθή λα πέζεη ηφζν εχθνια ζηελ αγθαιηά ηνπ. Δίρε αληηθαηηθά αηζζήκαηα. Κη απηφ ηελ έπληγε Καλνληθά δε ζα έπξεπε λα ηνλ πιεζηάζεη. Γελ είρε δηθαίσκα λα αλαζηαηψζεη ηε δσή ηνπ, αιιά θαη λα δηαθηλδπλέςεη ηελ εξεκία ηεο δηθή ηεο νηθνγέλεηαο. Σνλ θίλδπλν λα ηελ ππνςηαζηνχλ ηα παηδηά ηεο. Σν ελδερφκελν απηφ ήηαλ θάηη πνπ ηελ θφβηδε. Θα ηεο θφζηηδε πνιχ θη έπξεπε λα ην 107
απνθχγεη πάζε ζπζία. Αιιά θη απηφο ν ρξηζηηαλφο! Έθηαηγε ηνπ θεξαηά. Γελ απαληνχζε ζηηο επαλεηιεκκέλεο πξνζπάζεηέο ηεο λα έξζεη, έζησ ηειεθσληθψο κφλν, ζε επαθή καδί ηνπ. Έηζη γηα λα θαηαιαγηάζνπλ νη ρίιηεο απνξίεο πνπ πεξηηξηγχξηδαλ ηε ζθέςε ηεο, ηα βήκαηά ηεο ηελ νδεγνχζαλ αλαγθαζηηθά θαηεπζείαλ πξνο ην ζπίηη ηνπ. Δλψ φιεο νη ινγηθέο αλαιχζεηο έιεγαλ λα κελ ηνλ πιεζηάζεη, ε πεξηέξγεηά ηεο ηειηθψο ηελ λίθεζε. Κάπνηα ζηηγκή ηα βήκαηά ηελ νδήγεζαλ έμσ απφ ηελ πφξηα ηεο πνιπθαηνηθίαο ηνπ. ηνλ πίλαθα κε ηα θνπδνχληα δηέθξηλε ην φλνκά ηνπ, αιιά έλαο δηζηαγκφο ηελ εκπφδηζε πξνο ζηηγκή λα παηήζεη ην θνπδνχλη. Σν πξφβιεκα ην έιπζε πάιη ε επηπρήο ζχκπησζε. Άλνημε ε πφξηα ηνπ αζαλζέξ θαη ζαλ θάληεο κπαζηνχλη εκθαλίζζεθε κπξνζηά ηεο ν Νίθνο. Ζ έθπιεμή ηνπ ήηαλ γλήζηα: - Πψο απφ δσ Διέλε; Θπκφηαλ ην φλνκά ηεο θη απηφ ηθαλνπνίεζε ηνλ εγσηζκφ ηεο, αιιά επέηεηλε ηελ εζσηεξηθή ηεο ζχγρπζή. Κάηη έπξεπε λα πεη. Σν θαιχηεξν φισλ ήηαλ ε αιήζεηα: - ε έπαηξλα ηειέθσλν θαη δελ απαληνχζεο. Ήξζα απφ ην λεζί γηαηί αχξην νξθίδεηαη ν γηνο κνπ πνπ πήξε ην πηπρίν ηνπ. Ήηαλ επθαηξία λα κάζσ αλ δεηο ή πέζαλεο. - Έρεηο δίθην Διέλε. Σν ζηαζεξφ ηειέθσλν ζην ζπίηη ην θαηάξγεζα. Πήξα κφλν έλα θηλεηφ κε θάξηα. Βιέπεηο έπαζα απαλσηέο λίιεο θη έπξεπε λα πξνζαξκνζηψ ζηηο λέεο ζπλζήθεο, πνπ κνπ επηβιήζεθαλ. Πάλησο ραίξνκαη πνιχ πνπ ζε βιέπσ. Αιήζεηα ζνπ ιέσ θη αλ ζεο ην πηζηεχεηο. Σν ζπίηη απάλσ, δπζηπρψο, δελ είλαη ζε θαηάζηαζε λα δερηεί επηζθέπηεο. Πάκε! Λίγν παξαθάησ έρεη έλα ήζπρν θαθελείν. Δθεί ζα ηα πνχκε κε φιε ηελ άλεζε ηνπ ρξφλνπ. πλέρηδε, φπσο ηνλ γλψξηζε απφ ηελ πξψηε θνξά, λα ηεο είλαη νηθείνο θαη λα ηεο πξνμελεί επράξηζηα αηζζήκαηα, καδί κε κηα εζσηεξηθή ηαξαρή. Απηή ζα πξνηηκνχζε λα αλέβνπλ πάλσ Γελ ζα ηελ πείξαδε, φπσο θαη λα ‘ηαλ ην ζπίηη. Αιιά δελ ηνικνχζε λα επηκείλεη. -
Δληάμεη, ηνπ είπε, πάκε. 108
Δθεί, κεηά ηηο πξψηεο ηδνχξεο ηνπ θαθέ κπήθε ζηα πξνζσπηθά ηνπ: - ηαλ ήξζα ζην λεζί, ήκνπλ ζηα πνιχ καχξα κνπ. Λίγεο κέξεο πξηλ είρα ράζεη ηε γπλαίθα κνπ θαη ήξζα, αλ ζεο πίζηεςε ην, απνθαζηζκέλνο λα δψζσ ηέινο ζηε δσή κνπ. κσο δελ ην θαηάθεξα. Πξέπεη λα είκαη δεηιφο. Γελ είρα ην θνπξάγην λα ην θάλσ. Σν επεηζφδην ζηε ζπλέρεηα κε ην πνξηνθφιη κε απνπξνζαλαηφιηζε θαη ε βξαδηλή καο αλαπάληερε πεξηπέηεηα κε έθαλε λα αιιάμσ ζρέδηα. Έπξεπε πξψηα λα ζνπ εμνθιήζσ ην ρξένο. Ζ θαθνκνίξα ε γπλαίθα κνπ ππφθεξε πνιχ ην ηειεπηαίν δηάζηεκα ηεο αζζέλεηάο ηεο, κέρξη ηνλ νξηζηηθφ ρακφ ηεο. Οη πεξηπέηεηεο ζηα λνζνθνκεία κε δηέιπζαλ. ρη κφλν ςπρνινγηθά αιιά θαη νηθνλνκηθά. Με θπλήγαγαλ απφ παληνχ ηα γξακκάηηα θαη ηα ρξέε. Σν καγαδί ήηαλ αθεκέλν θαηξφ ζηελ ηχρε ηνπ θαη ε πηψρεπζε καδί κε φιε ηελ ληξνπή ήξζε αλαπφθεπθηα. Γελ παξαπνληέκαη. ηη έγηλε, έγηλε. Σψξα δσ ιηηά κε ηε κηθξή ζχληαμε πνπ εμαζθάιηζα απφ ην επαγγεικαηηθφ κνπ ηακείν. Έηζη ζα θηάζσ κέρξη ην ηέξκα. Ληηά θη αζφξπβα. Ζ επαίζζεηε θαη πνλφςπρε Διέλε ήηαλ ζπγθινληζκέλε. Σψξα κπνξνχζε λα ληψζεη θαιχηεξα, γηαηί κπνξνχζε λα εξκελεχζεη ηελ αδηφξαηε θαη άγλσζηε παξφξκεζε, πνπ ηελ νδήγεζε ζηελ αγθαιηά ηνπ. Φαίλεηαη γηα θάπνην άγλσζην ιφγν ην είρε δηαηζζαλζεί. Καη έλησζε μαθληθά απειεπζεξσκέλε θη φκνξθα. Γελ άληεμε άιιν. Σνπ είπε θαηάκνπηξα θη επηηαθηηθά: - ε παξαθαιψ, Νίθν, πάκε ζην δσκάηηφ ζνπ. Γε ζα κε πεηξάμεη φπσο θαη λα ‘λαη. Απηφο ήηαλ αθφκα δηζηαθηηθφο. Μπξνζηά ζηελ επηκνλή ηεο φκσο ππνρψξεζε. - Πάκε, αιιά λα είζαη πξνεηνηκαζκέλε φηη ζα κπεηο ζην ζπίηη ελφο αθεκέλνπ θαη κνλαρηθνχ εξγέλε. Δίρε δίθην. Ζ θαηάζηαζε ζην δσκάηην ήηαλ ηξαγηθή, αιιά ρσξίο εηζαγσγέο, ρσξίο ιφγηα, ηνλ αγθάιηαζε θη άξρηζε λα ηνλ θηιάεη ζπαζκσδηθά θη απειπηζκέλα αδηαθνξψληαο γηα ηελ εληχπσζε πνπ ζα ηνπ έδηλε. Σεο έιεηπε ε ηξπθεξφηεηα, ηεο έιεηπε ε ζσκαηηθή επαθή, έλαο άλζξσπνο λα ηνπ πεη θαη λα βγάιεη ηα θαηαπηεζκέλα πνπ κε ηφζε δπζθνιία θξαηνχζε 109
κέζα ηεο. Κη απέλαληί ηεο είρε κηα πιεγσκέλε ςπρή, πνπ κπνξνχζε λα ηελ ζπγθηλήζεη. ε ιίγν άξρηζε θη εθείλνο λα αληαπνθξίλεηαη ζηελ επηζεηηθή ηεο δηάζεζε. Δθεί ζην άζηξσην θξεβάηη, κε ηα ρξεζηκνπνηεκέλα απφ κέξεο ζεληφληα, ρσξίο θακηά αλαζηνιή, ηνπ δφζεθε κε φιε ηελ ςπρή, κε φιν ην είλαη ηεο. Ήηαλ ζπλαηζζεκαηηθά έηνηκε λα ληψζεη βαζεηά αηζζήκαηα θαη ηα ξνχθεμε φια κε ην παξαπάλσ. Παξά ηα ρξφληα πνπ είραλ πεξάζεη, παξά ηηο αλαπφθεπθηεο κεηψζεηο ησλ αληνρψλ ζπκπεξηθέξνληαλ θη νη δπν ηνπο ζαλ λεαξά πεηεηλάξηα κεηά ηελ πνιχρξνλε απνρή. ηαλ αξθεηή ψξα αξγφηεξα είπαλ λα ζηακαηήζνπλ ήηαλ θνπξαζκέλνη κελ αιιά γεκάηνη. Σφηε κφλν θαηάιαβαλ πφζν πεηλνχζαλ. Σνπ είπε: - Καζάξηζε ιίγν ην ηξαπέδη. Πάσ λ’ αγνξάζσ θαγεηά. Θα επηζηξέςσ ακέζσο. Δπέζηξεςε ζχληνκα, κε φια ηα αγαζά πνπ βξήθε. ηξψζαλε, θάγαλε, ήπηαλε ηνπ ζθαζκνχ θαη κεηά μάπισζαλ θη ν χπλνο ηνπο πήξε θαη ηνπο δπν ζαλ λα ήηαλ ιεο κσξά. ηαλ θάπνηα ζηηγκή μχπλεζε, είδε δίπια ηεο ηνλ Νίθν λα θνηκάηαη θαη πξνο ζηηγκή αλαζηαηψζεθε κε ηελ θαηλνχξγηα εηθφλα, πνπ έβιεπε εκπξφο ηεο. χληνκα ζπκήζεθε ηα πάληα. Σελ μερείιηζε έλα θχκα ηξπθεξφηεηαο θαη ζηξηκψρηεθε πάλσ ηνπ λα ληψζεη ηε δεζηαζηά ηνπ ζψκαηφο ηνπ. Απηφ ηνλ μχπλεζε, αζπλήζηζην λα έρεη δίπια ηνπ αλζξψπηλε παξνπζία. Ξεθνχξαζην ην πξφζσπφ ηνπ είρε ράζεη ηελ αγξηάδα πνπ ε κνλαμηά θαη ε αλέρεηα ην είραλ ζθεπάζεη. Σελ αγθάιηαζε πάιη ηξπθεξά θαη ιίγν-ιίγν μχπλεζε ε επηζπκία θαη ζηνπο δπν γηα θαηλνχξγην γχξν ζηνλ έξσηα. Υσξίο ηε βηαζχλε ηεο πξψηεο θνξάο, κε ηε γλσξηκία πνπ είραλ πηα ηα ζψκαηά ηνπο, ελψζεθαλ κε ηελ πείξα ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ αζθάιεηα ηνπ ρψξνπ θη ε θνηλή νινθιήξσζε, ηνπο γέκηζε ηθαλνπνίεζε θη έλα αίζζεκα πιεξφηεηαο, ιεο θαη γλσξίδνληαλ απφ πάληα. Ζ Διέλε είρε μεράζεη πιήξσο απφ πνχ έξρεηαη θαη ηη ππνρξεψζεηο ηελ θπλεγάλε. Πέξαζε ψξα ρσξίο λα κηιάλε θαζφινπ. Σφηε θαη κφλν ηφηε απηή ζπκήζεθε φηη έρεη παηδηά θαη ππνρξεψζεηο. ηη ην πξσί άθεζε ηελ θφξε ηεο κε ηελ δηθαηνινγία φηη πάεη γηα ςψληα. Κάηη πνπ ζε κεγάιν πνζνζηφ ήηαλ αιήζεηα. Απιψο ηα βήκαηά ηεο, αζπλαίζζεηα, ηελ νδήγεζαλ ζηελ πφξηα 110
ηνπ Νίθνπ. Έηπρε ηελ ίδηα ψξα απηφο λα βγαίλεη απφ ηελ πνιπθαηνηθία. Έηζη έπεηζε ηνλ εαπηφ ηεο φηη είλαη ζέιεκα ηεο κνίξαο ε έλσζή ηνπο. Κάπσο έηζη ηπραία δε γλψξηζε θαη ηνλ πξψην άληξα ηεο δσήο ηεο; Ναη! Ήηαλ έλα αθφκε ζεκάδη ηεο κνίξαο. Μφλν νη αλάγθεο ηεο πξαγκαηηθήο δσήο ηελ έθαλαλ λα ζεθσζεί απφ ην θξεβάηη θαη λ’ αξρίζεη λα ληχλεηαη. - Νίθν δε γίλεηαη, πξέπεη λα έρνπκε θάπνηα επαθή καδί. Γψζκνπ ηνλ αξηζκφ ηνπ θηλεηνχ ζνπ, ζα ζνπ δψζσ θαη ηνλ δηθφ κνπ. Αχξην ζα είκαη κε ηα παηδηά κνπ. Θα ζε πάξσ κφιηο κπνξέζσ ηειέθσλν λα ζπλελλνεζνχκε. Απφ κέζα ηεο ζπκπιήξσζε: - Άζε λα ην ζθεθηψ ιίγν. Θα πξέπεη λα βξσ κηα ινγηθή ιχζε. Δίλαη θνκκάηη ηεο δσήο ηεο. Σψξα έπξεπε λα πάεη ζηελ θφξε ηεο, εθεπξίζθνληαο κηα δηθαηνινγία γηα ηηο ηφζεο ψξεο πνπ δελ είρε δψζεη ζεκεία δσήο. ηαλ κπήθε ζην ζπίηη ε θφξε ηεο ήηαλ εθεί, αιιά δελ ηελ ξψηεζε ηίπνηα. Απηφ ηεο έδησμε ην αξρηθφ άγρνο, αιιά ηεο δεκηνχξγεζε έλα θαηλνχξγην. - Απηή ε ζθίγγα θάηη έρεη. Σν κπαιφ ηεο είλαη αιινχ, αιιά θαη λα πξνζπαζήζσ δε ζα ηεο πάξσ θνπβέληα. Αο έρσ φκσο ην λνπ κνπ. Κάηη ζθαξθίδεηαη, κφλν πνπ δελ μέξσ ηη. Δίλαη έλα ππαξθηφ θαη πξαγκαηηθφ πξφβιεκα.
111
21. Επιτέλους Μφιηο επέζηξεςε απφ ην Βφιν, ε Μαξία δελ έραζε θαζφινπ θαηξφ. Σνλ πήξε ακέζσο ηειέθσλν. Με ηνλ νξαηφ θίλδπλν λα δπζαλαζρεηήζεη κε ηελ πίεζε πνπ ηνπ αζθνχζε. - ηέθαλε, ε Μαξία είκαη. Πφηε ζρεδηάδεηο λα θαηέβεηο πξνο ηα δσ. Φαληάδνκαη λα θαηάιαβεο φηη έρνπκε πνιιά λα πνχκε. - ε ιίγν ζα ζε έπαηξλα εγψ ζην ηειέθσλν. Θα μεθηλήζσ ην άββαην ην απφγεπκα. Βιέπεηο έρσ ππνρξεψζεηο κε ηνπο καζεηέο κνπ θαη απηήλ ηελ πεξίνδν δελ κνπ είλαη εχθνιεο νη κεηαθηλήζεηο. Πψο ζα βξεζνχκε; - Θα έξζεηο θαηεπζείαλ ζην ζπίηη. Γελ ππάξρεη θίλδπλνο λα είλαη θαλείο άιινο εδψ. Σνπ έδσζε ηε δηεχζπλζή ηεο θαη ηνπ είπε φηη ηνλ πεξηκέλεη κε αδεκνλία. ηαλ έθηαζε ην βξάδπ ηνπ αββάηνπ ηνλ ππνδέρηεθε κε έλα παζηαζκέλν θηιί θαη βξήθε ηελ αληίζηνηρε αληαπφθξηζε απφ κέξνπο ηνπ. Σε δηεπθφιπλε ε αξρηθή δηθή ηνπ δήισζε: - Απφ ηελ πξψηε ζηηγκή πνπ ζπλάληεζα ηα κάηηα ζνπ είπα απφ κέζα κνπ: Απηφο είλαη ν άλζξσπφο κνπ. Με δηαπέξαζε έλα ειεθηξηθφ ξεχκα. Καηάιαβα φηη θη εζχ έλησζεο θάηη αλάινγν, αιιά δελ κπνξνχζακε εθεί λα εθδειψζνπκε ηα αηζζήκαηά καο. Σψξα φκσο ήξζε ε ψξα. - Άζε ηα ιφγηα, ηνπ απάληεζε εθείλε, ζα ηα μεθαζαξίζνπκε αξγφηεξα. Έια θνληά κνπ, ζε πεξηκέλσ ηφζεο κέξεο, δελ αληέρσ άιιν. πγρξφλσο πέηαγε ηα ξνχρα ηεο θη φηαλ ν ηέθαλνο έθηαζε θνληά ηεο αγθάιηαζε έλα γπκλφ φκνξθν θη επηζπκεηφ λεαληθφ θνξκί έηνηκν λα ηνπ δνζεί νιφθιεξν. Με βηαζηηθέο θηλήζεηο ηνλ βνήζεζε λα γδπζεί θη απηφο θαη άξρηζαλ κε πάζνο, λα ςάρλεη αζηακάηεηα ν έλαο ην ζψκα ηνπ άιινπ κε θηιηά, κε ράδηα ηνικεξά, ρσξίο ηηο ηππηθέο αλαζηνιέο πνπ πνιιέο θνξέο δνινθνλνχλ ηα αηζζήκαηα θαη πεξηνξίδνπλ ή αλαζηέιινπλ ηελ επραξίζηεζε.
112
Γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηεο ην ζσκαηηθφ ηεο δφζηκν ζπλνδεπφηαλ θαη κε δπλαηά αηζζήκαηα. Έλησζε φηη βξίζθεηαη κε έλαλ άλζξσπν πνπ ζέιεη λα ηνλ έρεη ζήκεξα, αχξην θαη γηαηί φρη, γηα πάληα. ηα απηηά ηεο έθηαλαλ ηα βνγθεηά ηεο δηθήο ηνπ επραξίζηεζεο θη απηφ πνιιαπιαζίαδε θαη ηε δηθή ηεο επηζπκία. Γε ρξεηάζηεθε πνιχο θφπνο λα θηάζεη ζην ακήλ θαη έβγαιε κηα δπλαηή θξαπγή. Σελ ίδηα ζηηγκή απηφο έβγαηλε κε δχλακε απφ κέζα ηεο θαη ην πξντφλ ηνπ πφζνπ ηνπ πεηαγφηαλ ζαλ πίδαθαο πάλσ ζην ραιί. Απηή κε παξάπνλν ηνπ είπε: - Γηαηί; Γηαηί θαηάζηξεςεο ηελ επραξίζηεζή ζνπ; - Δίλαη λσξίο γηα ηέηνηα κπιεμίκαηα, ζα ην ζπδεηήζνπκε κεηά. - Ήηαλ ηφζν φκνξθα ηέθαλε, δελ έρσ μαλαληψζεη πνηέ έηζη! Υσξίο ίζσο λα ην ζπλεηδεηνπνηεί θάιππηε κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηελ έκθπηε καηαηνδνμία ηνπ άληξα λα επαιεζεχεη ηνλ αληξηζκφ ηνπ θαη ηελ ηθαλφηεηα λα ηθαλνπνηεί ηνλ εξσηηθφ ηνπ ζχληξνθν. Κάζηζαλ ιίγν ακίιεηνη, ζθεπηφκελνη ν θαζέλαο ηα δηθά ηνπ. Ζ Μαξία ηφηε ζπκήζεθε φηη ζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εξσηηθήο πξάμεο δελ πέξαζε απφ ην κπαιφ ηεο ν ηαμηηδήο. Απηφ ηελ γέκηζε κε ραξά θη απηνπεπνίζεζε. - ε μεπέξαζα, θεξαηά, επηηέινπο, είπε απφ κέζα ηεο. Απηφο αληίζηνηρα ζθεθηφηαλ απφ κέζα ηνπ: - Σν αγάπεζα ακέζσο ην ηζνγιάλη. Δίλαη, αιήζεηα ην θάηη άιιν. Ση ζα γίλεη φκσο κε καο ηνπο δπν; Απηή απφηνκα πεηάρηεθε απφ ην θξεβάηη. Σνπ είπε: - Πάκε λα θάκε εδψ θνληά. Πεηλάσ ζα ιχθνο. Τπάξρεη έλα απφκεξν ηαβεξλάθη δίπια. Μελ αλεζπρείο. Ο αδειθφο κνπ πεγαίλεη κφλν ζε ζηθ εζηηαηφξηα. Απηφκαηα κπήθε ην ζέκα πνπ ζπλερψο ήηαλ ζην κπαιφ ηνπο θαη ηαιάληδε ηε ζθέςε ηνπο. ηαλ θάζηζαλ ηνλ πξφιαβε απηή κε ηελ άπνςή ηεο: - Μέρξη λα παληξεπηνχλ ν αδειθφο κνπ κε ηελ μαδέιθε ζνπ ε ζρέζε καο πξέπεη λα κείλεη κπζηηθή, κφλν κεηαμχ καο. Να έρεηο ππφςε ζνπ φηη απηφ, απ’ φηη μέξσ, δε ζα αξγήζεη. Οη λεαξνί εηνηκάδνληαη. Μεηά αλάινγα κε ην ηη ζέινπκε εκείο, ζα θάλνπκε. Τπάξρνπλ πνιιά ζέκαηα αλνηρηά πνπ απαηηνχλ ζπδήηεζε. 113
- Μάιινλ έηζη πξέπεη λα γίλεη. κσο λα μέξεηο δελ αληέρσ λα κε ζε βιέπσ. Σψξα πνπ δνθίκαζα ην θξαζί δε κπνξείο λα κνπ ην ζηεξήζεηο. - Μελ ειπίδεηο ξε ραδέ, φηη ζα γιπηψζεηο εχθνια απφ κέλα. Να ην μέξεηο φηη είκαη ζηξαβφμπιν θη έκπιεμεο άζρεκα. - Μα γη’ απηφ ζ’ αγαπάσ! Πξψηε θνξά ην άθνπγε απφ έλαλ άληξα θη ήηαλ απηφο πνπ ήζειε θη επηζπκνχζε. - ε επραξηζηψ θαιή κνπ ηχρε, είπε απφ κέζα ηεο. - Σψξα φκσο, ηνπ είπε θαηάκνπηξα, δήηα ηνλ ινγαξηαζκφ λα θχγνπκε γηαηί ζε πεζχκεζα πάιη. Μέρξη ηψξα δελ είραλε πεη ηίπνηα γηα ηνλ εαπηφ ηνπο, γηα ηηο πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο ηνπο γηα ηα κειινληηθά ηνπο φλεηξα. Απηή ηνλ ξψηεζε πξψηε: - Μέρξη ηψξα ηη πεξηπέηεηεο είρεο ζηε δσή ζνπ; - ηαλ ζε γλψξηζα είρα κηα ήδε κηζνπεζακέλε ζρέζε. Ζ εκθάληζή ζνπ ήηαλ αθνξκή γηα ην νξηζηηθφ δηαδχγην. Σψξα κνπ είζαη αλαληηθαηάζηαηε. Δίραλ κε ηε ζπδήηεζε θηάζεη ζην ζπίηη φηαλ ήξζε ε ζεηξά ηεο γηα εμνκνιφγεζε. Γελ ηνπ έδσζε πεξηζψξην γηα ιφγηα. Πξνεγείηαη ν έξσηαο, πνπ έζβεζε φια ηα ιφγηα θαη κπήθαλ κπξνζηά ηα έξγα. Ήηαλ ε πξψηε δηθή ηνπο κέξα θη ε επηζπκία γηα ζσκαηηθή επηθνηλσλία ληθνχζε φιεο ηηο άιιεο ζθνπηκφηεηεο. Σν άιιν πξσί ε ζπδήηεζε έγηλε πην πξνζγεησκέλε. Ναη, ηε ζρέζε καο ζα ηελ θξαηήζνπκε θξπθή, κέρξη ην γάκν ηνπ Αληψλε θαη ηεο Διέλεο. Ζ Μαξία ηνπ είπε, φηη ζέιεη θάηη ιηγφηεξν απφ δπν ρξφληα λα ηειεηψζεη ηε ζρνιή ηεο. Απηφο έρεη ζηξσκέλε δνπιεηά ζην Βφιν θαη ηνπ αξέζεη, αιιά φια ζα ηα δνχλε καδί φηαλ θηάζεη ν θαηξφο. Ζ άιιε ηνπ είπε ην θξπθφ ηεο φλεηξν λα γίλεη εζνπνηφο. πκθψλεζαλ φηη ηηο νξηζηηθέο απνθάζεηο ζα ηηο πάξνπλ καδί.
114
22. Το δίλημμα Σελ κέξα πνπ νξθίζηεθε ν γηνο ηεο, ην δεπγάξη ζέιεζε λα πάεη ζην λεζί γηα λα ην γηνξηάζεη θη ε Διέλε έπξεπε λα ηνπο ζπλνδεχζεη, ρσξίο λα πξνιάβεη λα θάλεη ηα ςψληα πνπ ήζειε απφ ηελ Αζήλα. Πήξε ηειέθσλν ηνλ Νίθν θαη ηνπ είπε: - Θα μαλαξζψ ζχληνκα. Σφηε ζα ηα πνχκε αλαιπηηθά. Να κε πεξηκέλεηο! Γηα κηα αθφκα θνξά πξφδηδε ηελ αδειθή ηεο, ηε Μηιέλα θαη δελ ζα ηελ έθαλε θνηλσλφ – αθφκα - ηνπ έλνρνπ κπζηηθνχ ηεο. κσο ζπγρξφλσο αλαξσηηφηαλ πνηα ελνρή ηελ ππνρξέσλε λα ην θξαηάεη κφλν γηα ηνλ εαπηφ ηεο. θεθηφηαλ ηελ πεξίπησζε ηνπ Νίθνπ. Πέξαζε αζπκπησηηθψο απφ ην ζάλαην θαη, ρσξίο λα ην μέξεη απηή, έπαημε θάπνην ζεηηθφ ξφιν ζηε ζσηεξία ηνπ. Ζ ηξαγηθή ηνπ θαηάζηαζε, ηεο μχπλαγε αηζζήκαηα ζπκπάζεηαο. Αιιά φρη κφλν. Ήηαλ θαη ε εξσηηθή έιμε πνπ ηελ θπλήγαγε θαη ε νκνξθηά ησλ ζηηγκψλ πνπ έδξεςε καδί ηνπ, ηηο δπν θνξέο πνπ ζπλαληήζεθαλ. Απηφ ην απφιπην εξσηηθφ ηνπο ηαίξηαζκα δελ κπνξνχζε λα είλαη ηπραίν. ίγνπξα είρε θάπνην ππφβαζξν, θάπνηα ζεφζηαιηε εληνιή. Απεγλσζκέλα αλαδεηνχζε δηθαηνινγίεο γηα ηελ «απνθνηηά» ηεο. Ο Αληψλεο θαη ε Διέλε ηνπ, ξχζκηδαλ ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ γάκνπ ηνπο θαη φιεο ηηο αλαγθαίεο ηππηθέο πξνεηνηκαζίεο, γηαηί πιεζίαδε θαη ε εκεξνκελία λα παξνπζηαζηεί ζην ζηξαηφ. Οξίζζεθε ε εκεξνκελία ζε δπν βδνκάδεο απφ ζήκεξα. Ο γάκνο ζα γίλεη ζην Βφιν ζηελ εθθιεζία πνπ βαπηίζηεθε ε Διέλε, ηελ Αλάιεςε. Σν δεπγάξη αθνχ ζπλελλνήζεθε κε ηε κάλα έθπγε γηα ην Βφιν λα ξπζκίζνπλ ηηο ππφινηπεο ιεπηνκέξεηεο. Πξηλ θχγνπλ ε Διέλε ηνπ έδσζε ηηο ηειεπηαίεο νδεγίεο: - Να θιείζεηο δσκάηηα ζε έλα θαιφ μελνδνρείν. Μελ ηνπο αλαζηαηψζνπκε ηνπο αλζξψπνπο κε ηηο ηφζεο δνπιεηέο πνπ ζα ‘ρνπλ απηέο ηηο κέξεο . Δκείο ζα είκαζηε πέληε άηνκα. Δγψ, ε Μαξία, ν Μέληνο θαη ην δεπγάξη Αληξέαο θαη Μηιέλα. Γπν δίθιηλα γηα έλα δηήκεξν. Θα έξζνπκε ηελ παξακνλή γηαηί βιέπεηο έρνπκε θαη εδψ δνπιεηέο λα εηνηκάζνπκε ην γιέληη πνπ ζα γίλεη δπν κέξεο κεηά ην γάκν. Φξφληηζε λα κε εηδνπνηήζεηο πφζα 115
άηνκα ζα θηινμελήζνπκε απφ ην ζφη ηεο γπλαίθαο ζνπ Α! Σν ηειεπηαίν. Βάιε κπξνο γηα ην εγγνλάθη κνπ. Σνλ Αληψλε ηνλ πηάζαλε ηα γέιηα κε ην ηειεπηαίν, αιιά έπξεπε λα παξαδερηεί ηε κάλα ηνπ. ια ηα ζθέπηεηαη, φια ηα πξνλνεί. Απφ παηδάθη ζπκφηαλ ην πέπιν πξνζηαζίαο πνπ είρε πάληα γηα ηα παηδηά ηεο θαη ε ζθέςε απηή ηνλ ζπγθίλεζε βαζεηά. - Δληάμεη κάλα, ζα ζε εηδνπνηήζσ. Πξηλ ρσξηζηνχλ ηελ αγθάιηαζε ζθηρηά θαη ηε θίιεζε ιέγνληάο ηεο: - Ση ζα έθαλα ρσξίο εζέλα! Κη ε Διέλε ζπγθηλήζεθε κε ηελ ηξπθεξφηεηα ηνπ γηνπ ηεο. Πψο πέξαζαλ Υξηζηέ κνπ, ηα ρξφληα. Παληξεχεη ην αγφξη ηεο! Γε πεξίζζεπε ρξφλνο γηα ζθέςεηο. Έβαιε κπξνο ηηο εηνηκαζίεο ελεκεξψλνληαο ηε Μηιέλα θαη ηνλ Αληξέα γηα ηα ζρέδηά ηεο. πλελλνήζεθε κε ηελ θφξε ηεο. Δθείλε ηελ ελεκέξσζε φηη ζα είλαη εθεί ζηελ ψξα ηεο. Θα πάεη κε ην ηξέλν κφλε ηεο, άιισζηε ην απηνθίλεην δελ ηνπο ρσξάεη φινπο. Σν βξήθε ινγηθφ, απφ κέξνπο ηεο θαη βνιηθφ γηα ηελ ίδηα. πλελλνήζνπ κε ηνλ αδειθφ ζνπ γηα ην μελνδνρείν. - Ναη! Μείλε ήζπρε! - Δζέλα πεξίκελα λα κνπ ην πεηο, είπε απφ κέζα ηεο ε Μαξία Απηή είρε ηα δηθά ηεο ζρέδηα κε ηνλ ηέθαλν. ια πήγαλ θαη’ επρήλ! Οη ζπκπέζεξνη, ζπκπαζείο θαη εθδεισηηθνί δελ ηνπο άθεζαλ ζε θακία πεξίπησζε λα πάλε ζην μελνδνρείν. - ια είλαη ξπζκηζκέλα. Θα ζαο θηινμελήζνπκε εκείο. Μηα θφξε κφλν έρνπκε θαη γη’ απηήλ είλαη φια. Δίκαζηε ηπρεξνί γηαηί ν γηνο ζνπ είλαη ρξπζφ παιηθάξη θη ε θφξε καο έθαλε δηάλα. Αιιά, ζπκπεζέξα, θαη ζεηο λα ην μέξεηε. Παίξλεηε ην θαιχηεξν θνξίηζη. Αιιηψο κε ηη κνχηξα ζα έξζνπκε ζην λεζί. Δίραλε φια ηα δίθηα θαη ππνρψξεζε, ηθαλνπνηεκέλε φηη ν γηνο ηεο έθαλε θαιή επηινγή. Δίπε ζηνλ Αληψλε λα αθπξψζεη ην μελνδνρείν. Δθείλνο ηελ ελεκέξσζε ηδηαηηέξσο φηη ην είρε ήδε θάλεη γηαηί ήηαλ εθ ησλ πξνηέξσλ ζίγνπξνο γηα ηελ ηειηθή θαηάιεμε. Σελ παξακνλή ηνπ γάκνπ ηξαπέδηα κε ηνπο ζπγγελείο, μελάγεζε ζηελ παξαιία ηεο πφιεο θαη κηα ζχληνκε επίζθεςε ζηε Μαθξηλίηζα. ηελ 116
Διέλε θαη ζηε Μηιέλα έθαλε εληχπσζε ε νκνξθηά ηνπ Βφινπ. Ο Αληξέαο είρε παιηά μαλαέξζεη ζηελ πφιε. Γλσξίζηεθε κε ηνλ ζπλάδειθν καζεκαηηθφ μάδεξθν ηεο Διέλεο θαη είπαλ ηα δηθά ηνπο. Κάπνηα ζηηγκή ηνλ ηέθαλν ηνλ ζχζηεζε ε Μαξία ζηε κάλα ηεο. Απφ ην χθνο ηεο θφξεο ηεο κέζα ηεο ρηχπεζε έλα πξνεηδνπνηεηηθφ θακπαλάθη, αιιά δελ ππήξρε ρξφλνο γηα άιιεο ζθέςεηο πέξα απφ ην επηπρέο γεγνλφο ηνπ γάκνπ ηνπ Αληψλε. ια πήγαλ φπσο ηα είραλ ζρεδηάζεη θαη ηελ άιιε κέξα ζα έθεπγαλ γηα ην λεζί. Ο Αληψλεο είρε πξνλνήζεη γηα ηα εηζηηήξηα ησλ ζπγγελψλ ηεο Διέλεο. Δπηά άηνκα. Σν γιέληη ήηαλ αλεπαλάιεπην κε ζπγθξφηεκα λεζηψηηθσλ ηξαγνπδηψλ, κε εθαηφ θαη πεξηζζφηεξνπο θαιεζκέλνπο. Ζ έθπιεμε ήηαλ ν ηφπνο. ην πιάησκα πάλσ ζηελ εθθιεζία ηνπ Πξνθήηε Ζιία, πνπ ηψξα γηα ην αλέβαζκα ηεο αλεθφξαο είραλ θηηαρηεί βνιηθά ζθαινπάηηα. ε φινπο πνπ ηελ ξσηνχζαλ έιεγε εδψ βαθηίζηεθε ν Αληψλεο θαη κφλν απφ κέζα ηεο ςηζχξηζε: - Δδψ έγηλα γπλαίθα απφ ηνλ αγαπεκέλν κνπ Γεκήηξε, εδψ ην πηζαλφηεξν κπήθε κέζα κνπ ν ζπφξνο ηνπ γηνπ κνπ. Ήηαλ επηπρηζκέλε. Πάληξεπε ηνλ πξσηφηνθν γην ηεο, πνπ ηνπ είρε θαη ηδηαίηεξε αδπλακία. Ζ Μαξία μελαγνχζε ην ηέθαλν ζην λεζί θαη ην πνιχ ην πάξε δψζε ησλ δπν ηνπο, ηελ είρε ήδε βάιεη ζε ζθέςεηο. κσο δελ ηνικνχζε λα ξσηήζεη ηελ ηδαλακπέηηζζα θφξε ηεο. Οη Βνιηψηεο έθπγαλ επραξηζηεκέλνη γηα ηελ παηξίδα ηνπο, ην δεπγάξη γηα ην κήλα ηνπ κέιηηνο ζε άγλσζην γηα φινπο ηφπν θαη καδί ηνπο ε Μαξία γηα ηελ Αζήλα. Δίρε εμεηάζεηο, θαηά δήισζή ηεο. Έηζη έκεηλε πάιη κφλε ηεο. Πιεζίαδε ν θαηξφο ν γηνο ηεο Μέληνο θη ν θνιιεηφο ηνπ Βαζίιεο λα δψζνπλ εμεηάζεηο. Σν ζέκα ην είρε αλαιάβεη νινθιεξσηηθά ν Αληξέαο θη απφ πίζσ, κε ηελ αγσλία ηεο πξσηφπεηξεο, ε Μηιέλα. Μφλν έλα πξφβιεκα ππήξρε. Καη νη δπν ήζειαλ ζηξαηησηηθέο ζρνιέο. Γελ απνηφικεζαλ λα ηνπο επεξεάζνπλ γηα θάηη δηαθνξεηηθφ. Ο θαζεγεηήο ηνπο Αληξέαο είπε: - Αο ζηνπο λα δειψζνπλ φηη ζέινπλ. Αθνινχζεζαλ ηελ ζπκβνπιή ηνπ Αληξέα. Έθηαζε ε εκεξνκελία λα παξνπζηαζηεί ζην ζηξαηφ ν Αληψλεο. Σεο ηειεθψλεζε: 117
- Μάλα άζε, ζα κε ζπλνδεχζεη ε γπλαίθα κνπ. Θα ζνπ ηειεθσλψ θαζεκεξηλά εγψ κε ηα λέα κνπ. Ήηαλ ινγηθφ θη αλαπφθεπθην. Ο Αληψλεο αλήθεη θαη ζηε γπλαίθα ηνπ. Παξ’ φια απηά ηεο ςηινθαθνθάλεθε. Έραζε ηελ πξσηνθαζεδξία θαη ηνλ έιεγρν. Γελ είπε πξνθαλψο θνπβέληα. Σψξα έπξεπε λα μεθαζαξίζεη ηελ θαηάζηαζε κε ην απνισιφο πξφβαην, ηελ θφξε ηεο. Απφ ην ηειέθσλν δελ ηεο είπε θνπβέληα. Έπξεπε λα ηα πνχλε απφ θνληά. Διεπζεξσκέλε απφ ππνρξεψζεηο ήξζε ζην κπαιφ ηεο ν Νίθνο. Δίρε πεξίπνπ θαηαιήμεη ζην ζρήκα πνπ ζα νξγάλσλε ηε ζρέζε ηνπο θαη ζα αλζξψπεπε ην επίπεδν ηεο δσήο ηνπ. Σνλ πήξε ηειέθσλν γηα λα ηνπ πεη φηη έξρεηαη ζηελ Αζήλα λα ζπδεηήζνπλ, αιιά δελ κπφξεζε λα επηθνηλσλήζεη. Σν ηειέθσλν ήηαλ εθηφο ιεηηνπξγίαο. Θα ηνπ ηειείσζε ε θάξηα θαη δελ ζα ηελ έρεη αλαλεψζεη, είπε απφ κέζα ηεο. πλελλνήζεθε γηα ηα πξαθηηθά ζέκαηα κε ηε Μηιέλα θη έθπγε γηα ηελ Αζήλα. Δηδνπνίεζε πξνεγνπκέλσο ηελ θφξε ηεο, γηαηί ην είρε επηβάιιεη σο απαξάβαην φξν ε Μαξία. Ζ γιπθηά ηεο λχθε Διέλε ηεο πξφηεηλε: - Σψξα πνπ ιείπεη ν Αληψλεο κπνξείο λα έξρεζαη ζ’ απηφ ην ζπίηη. Σελ επραξίζηεζε, αιιά ήζειε κηα αλαιπηηθή ζπδήηεζε κε ηελ θφξε ηεο. - Θέισ λα ζπδεηήζσ κεξηθά πξάγκαηα κε ηελ θφξε κνπ. Σελ άιιε θνξά Διέλε κνπ ζα ’ξζσ ζε ζαο. Δίρε θαη ηελ αλεζπρία φηη ν Νίθνο δελ απαληνχζε παξά ηα επαλεηιεκκέλα ηειεθσλήκαηά ηεο. ηαλ βξέζεθε πξφζσπν κε πξφζσπν κε ηελ θφξε ηεο ηελ θάξθσζε άκεζα, ρσξίο ηίπνηα ην εηζαγσγηθφ: - Ση ζπκβαίλεη κε ην ηέθαλν θαη ζέλα; Ζ Μαξία πξνο ζηηγκή αηθληδηάζηεθε, αιιά κε απνθαζηζηηθφηεηα ηεο απάληεζε απηνζηηγκήο θαζαξά θαη μάζηεξα: - Σνλ αγαπάσ, κάλα. Δίλαη ν άληξαο ηεο δσήο κνπ! . - Καιά κσξή μεκπαιηζκέλε, απφ ηα εθαηνκκχξηα άληξεο πνπ θπθινθνξνχλ γχξσ καο, ζηνλ μάδεξθν ηεο Διέλεο έπξεπε λα πέζεηο; - Μ’ απηφλ ηαηξηάμαλε ηα ρλψηα καο. Ση λα θάλσ, κάλα; Πήγα θαη κ’ άιινπο άληξεο αιιά κ’ απηφλ ηα βξήθα. Ίζσο γηαηί ζπλδπάζηεθε θαη δπλαηά αηζζήκαηα. 118
Σψξα ζπλεηδεηνπνηνχζε φηη ε θφξε ηεο ήηαλ πηα γπλαίθα θαη έρεη δηθαηψκαηα λα επηιέμεη ηε δσή ηεο. - Απηφο ζ’ αγαπάεη; - Πνιχ! Σελ θνίηαμε γηα ιίγν ζθεθηηθά θη ακέζσο πξφζζεζε: Δληάμεη! Σφηε ζα είκαη καδί ζνπ. Γηα πξψηε θνξά, ε ζθιεξή θαη ςπρξή απέλαληί ηεο θφξε, ηελ αγθάιηαζε θαη ηε θίιεζε πνιιέο θνξέο θαη θαηάιαβε φηη ε ζθιεξάδα ηεο ήηαλ έλα πέπιν λα θξχβεη ηελ αλάγθε γηα ηξπθεξφηεηα θαη θαηαλφεζε. Βάιαλε θαη νη δπν ηα θιάκαηα ε κηα ζηνλ ψκν ηεο άιιεο. - Πψο ζα ην πνχκε ζηνπο άιινπο; - Αο ην ζε καο ηνπο δπν. Να ζπκθσλήζνπκε πξψηα κεηαμχ καο. - Ο, ηη ρξεηαζηείο λα κνπ ην δεηήζεηο θαη λα κε θξαηάο ελήκεξε. Σν έλα κέησπν είρε θιείζεη. Αχξην ζα πάσ ζηνλ Νίθν είπε απφ κέζα ηεο. Ξεθίλεζε πξσί- πξσί θαη έθηαζε ζηελ πνιπθαηνηθία ηνπ Νίθνπ. Υηχπεζε ην θνπδνχλη, αιιά δελ ππήξμε αληαπφθξηζε. πλέρηζε κε επηκνλή θη αλεζπρία λα ρηππάεη ην θνπδνχλη θαη πάιη ηίπνηα. Υηχπεζε δηπιαλά θνπδνχληα θαη ζε έλα ππήξμε αληαπφθξηζε. ηαλ ηε ξψηεζαλ ηη ζέιεη θη είπε φηη αλαδεηά ηνλ θχξην Νίθν, ε γπλαίθα ηεο είπε λ’ αλέβεη επάλσ. Πνχ είλαη ν θχξηνο Νίθνο; ξψηεζε κε έθδειε πηα ηελ αλεζπρία. - Φαίλεηαη δελ είραηε ζπρλή επαθή. Ήηαλ ζπγγελήο ζαο; - ρη, έλαο θαιφο θίινο. - Γπζηπρψο εδψ θαη κέξεο ηνλ βξήθαλ λεθξφ ζην θξεβάηη ηνπ. Ο γηαηξφο είπε θαξδηαθή πξνζβνιή. Ήηαλ έλαο ήξεκνο θαη γξήγνξνο ζάλαηνο. Ζ Διέλε κε δπζθνιία θξαηνχζε ηελ ςπρξαηκία ηεο. Σα δάθξπα ήηαλ έηνηκα λα θπιίζνπλ απ’ ηα κάηηα ηεο. Γήζελ ςπρξή ξψηεζε: - Ση έγηλε κε ηελ θεδεία ηνπ; - Σζφληαξαλ φινη θαη ηνλ ζάςακε αμηνπξεπψο ζην λεθξνηαθείν ηεο Καηζαξηαλήο. Ήηαλ έλαο θαιφο θχξηνο ν ζπρσξεκέλνο. Έλησζε φηη ζα ιηπνζπκήζεη. Υαηξέηεζε βηαζηηθά ηελ επγεληθή γπλαίθα, θνβνχκελε ηηο εξσηήζεηο ηεο .ηαλ απνκαθξχλζεθε αξθεηά, άθεζε ηνλ εαπηφ ηεο λα μεζπάζεη. Σα δάθξηα πιεκκχξηζαλ ηα κάηηα ηεο. Γηα δεχηεξε θνξά ζηε δσή ηεο έραλε έλα αγαπεκέλν πξφζσπν θαη πάιη κε ηξαγηθφ 119
ηξφπν. Σν ρηχπεκα ήηαλ δπλαηφ θαη έπξεπε λα δψζεη κάρε γηα λα ην αληέμεη κφλε ηεο, αθνχ θαλείο άιινο δελ γλψξηδε απηή ηελ πιεπξά ηεο δσήο ηεο. Γελ ππήξρε θακηά δπλαηφηεηα λα κνηξαζηεί κε άιινλ ηνλ πφλν ηεο - Γηαηί, ζεέ κνπ λα κε γλσξίδεηο εγθαίξσο φηη βιέπεηο γηα ηειεπηαία θνξά έλα αγαπεκέλν ζνπ πξφζσπν, λα πξνιάβεηο λα ην ζθίμεηο ζηελ αγθαιηά ζνπ, λα ηνπ πεηο φ,ηη δελ πξφιαβεο κέρξη ηψξα; Έηζη ψζηε ε απψιεηα ηνπ δηθνχ ζνπ λα έξζεη ζηξνγγπιεκέλε. Γηαηί απηή ε ζηέξεζε; Έπξεπε λα πάεη λα πξνζθπλήζεη ηνλ ηάθν ηνπ. Οπσζδήπνηε, δίρσο θακηά αλαβνιή. ην λεθξνηαθείν ξψηεζε θαη βξήθε ηνλ ηάθν. Νηφζθαθηνο κε έλαλ θησρηθφ ζηαπξφ πάλσ ηνπ. Γνλάηηζε γη’ αξθεηή ψξα δίπια ηνπ θιαίγνληαο θαη δεηψληαο ζπγλψκε πνπ δελ βξέζεθε δίπια ηνπ ζηελ θξίζηκε ζηηγκή. Σνπ είπε ρίιηα επραξηζηψ γηα ηηο ιίγεο επηπρηζκέλεο ψξεο πνπ ηεο ράξηζε. Πήγε ζηε γξακκαηεία ηνπ λεθξνηαθείνπ θαη πιήξσζε ην λνίθη ηνπ ηάθνπ γηα ηα επφκελα ηέζζεξα ρξφληα. Έμσ απφ ην λεθξνηαθείν κπήθε ζ’ έλα ζρεηηθφ καγαδί θαη παξάγγεηιε ην ζηνιηζκφ ηνπ ηάθνπ: - Γψζε κνπ ηνλ αξηζκφ ηνπ ινγαξηαζκνχ ζνπ ζηελ ηξάπεδα θαη ζα ζνπ θαηαζέζσ ηα ιεθηά. Κάηη πνπ ρσξίο θακηά θαζπζηέξεζε έθαλε κφιηο έθηαζε πίζσ ζην λεζί. ηαλ γχξηζε ζηελ θφξε ηεο εθείλε κχξηζε ηελ αιιαγή ζην πξφζσπφ ηεο, αιιά φηαλ ηελ ξψηεζε ηί ηεο ζπκβαίλεη, ηεο απάληεζε αδηάθνξα φηη ήηαλ απιψο θνπξαζκέλε. Δπηζηξέθνληαο ζην λεζί έθαλε πάιη έλαλ απνινγηζκφ ηεο δσήο ηεο. Ζ κνίξα ην ζέιεζε λα θιείζεη θη ν λένο θχθινο πνπ ηεο δεκηνπξγνχζε ελνρέο, ηελ έθεξλε ζε έλα αδηάθνπν δίιεκκα αλ έρεη δηθαίσκα γηα κηα ηέηνηνπ είδνπο ζρέζε. Ο ηξαγηθφο ζάλαηνο ηνπ Νίθνπ ηεο, ήηαλ ην νξηζηηθφ πξνζσπηθφ ρηχπεκα λα απνθαζίζεη φηη ε πιεπξά απηή ηεο δσήο ηεο έθιεηζε. Μαδί κε ηελ ηαθφπιαθα πνπ ζε ιίγεο κέξεο ζα ζθέπαδε ηνλ ηάθν ηνπ έπξεπε ζπγρξφλσο λα ζάςεη θαη ηηο νπνηεζδήπνηε ζρεηηθέο επηζπκίεο ηεο. Πάεη ηειείσζε! Σψξα έπξεπε λα πξνζέμεη ηελ θφξε ηεο λα ρηίζεη ηε δηθή ηεο επηπρία. Δλλνείηαη θαη φιε ηελ άιιε νηθνγέλεηα.
120
23. Η γιαγιά Απφ αιινχ ην πεξίκελε θαη απφ αιινχ ηεο ήξζε. Σν θεξακίδη θαηαθέθαια. Πιεζίαδε ν ρξφλνο απφιπζεο ηνπ γηνπ ηεο απφ ην ζηξαηφ θη έπξεπε λα παξζνχλ απνθάζεηο γηα ηελ νξηζηηθή εγθαηάζηαζή ηνπ ζην λεζί φηαλ είρε κηα αλαπάληερε επίζθεςε ζην λεζί απφ ηελ θφξε ηεο. - Πψο απφ δσ Μαξία απηήλ ηελ επνρή; Γελ έρεηο καζήκαηα; Γηαηί δελ κε ελεκέξσζεο ηειεθσληθά φηη έξρεζαη; - Ήζεια λα ζπδεηήζσ καδί ζνπ έλα πξφβιεκα. - Δίκαη φιε απηηά. Ση ζπκβαίλεη θνξίηζη κνπ; - Δίκαη έγθπνο, κάλα! Ίζσο ηξηψλ κελψλ. - Με πνηνλ; - Δίλαη εξψηεζε απηή, ξε κάλα; Δδψ θαη πνιινχο κήλεο έλα κφλν εξσηηθφ ζχληξνθν έρσ. Σνλ ηέθαλν. ρη! Με ηα βάδεηο καδί ηνπ. Γελ θηαίεη απηφο. Δγψ ηνλ μεγέιαζα. Σψξα ζέισ ηε γλψκε ζνπ. Κάζε θνξά πνπ θάλακε έξσηα απηφο ηξαβηφηαλ θαη έιεγε είλαη λσξίο γηα ηέηνηα, αιιά εκέλα δε κ’ άξεζε απηφ ην πξάγκα. Καη κηα θνξά ηνλ θξάηεζα κε ην δφξη κέζα κνπ. Μεηά ηνλ θαζεζχραδα φηη δελ ππάξρεη πξφβιεκα. - Σψξα ηη γίλεηαη; Δζχ ην ζέιεηο; - Μάλα ζα ήζεια γηα αξγφηεξα θάηη ηέηνην, αιιά ηψξα πνπ ήξζε άιιαμα άπνςε. Γελ ππάξρεη πεξίπησζε λα ην ξίμσ! - Πξέπεη λα ηνπ ην πεηο. Γελ μέξεηο ηί ζα πεη θαη πψο ζα αληηδξάζεη. - Απηφ είλαη ην πξφβιεκα, ξε κάλα. Γε ζέισ λα πεη ην λαη απφ ππνρξέσζε. Δίκαη ζε αδηέμνδν θαη ζέισ ηε ζπκβνπιή ζνπ. ην κπαιφ ηεο ήξζε ε πξνζσπηθή ηεο πεξηπέηεηα κε ηε γέλλεζε ηνπ Αληψλε θαη ηψξα κε ηφζα ρξφληα θαζπζηέξεζε απνθάζηζε φηη ρξεηάδεηαη λα ηα εμνκνινγεζεί ζηε θφξε ηεο: - Κάηζε ήξεκα θη άλνημε η’ απηηά ζνπ θαθνκνίξα κνπ! Σεο δηεγήζεθε βήκα πξνο βήκα ηελ γέλλεζε ηνπ Αληψλε, ην ξφιν ηεο Μηιέλαο θαη ηνπο πξψηνπο κήλεο ηεο δσήο ηνπο ζηελ Αζήλα. Ζ Μαξία η’
121
άθνπγε φια θαζεισκέλε, κε ηα κάηηα λα ηξέρνπλ δάθξηα θαη λα ζθίγγεη ζπλερψο ζηελ αγθαιηά ηε κάλα ηεο. - Γε ρξεηάδεηαη λα ηα κάζεη απηά ν Αληψλεο θαη νη άιινη. Σν ιέσ κφλν ζε ζέλα πνπ αληηκεησπίδεηο θάηη αλάινγν. κσο λα μέξεηο θάηη. ηαλ θάπνηε ην έκαζε ν παηέξαο ζνπ παξαπνλέζεθε θαη κε ην δίθην ηνπ. Ζ γλψκε κνπ είλαη λα ηνπ ην πεηο, ρσξίο δεζκεχζεηο θαη ππνρξεψζεηο. Αλεμαξηήησο φκσο ηεο δηθήο ηνπ αληίδξαζεο πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ κηα ζεηξά ζέκαηα. Θέισ λα κνπ επηηξέςεηο λα ην πσ ζηε Μηιέλα. Θα θαηέβνπκε καδί ζηελ Αζήλα γηα κηα ζεηξά πξαθηηθέο αλάγθεο πνπ ππάξρνπλ θαη πνπ εζχ αθφκα δελ ηηο μέξεηο. Αιιά ζα ηα βξεηο φια κπξνζηά ζνπ. Θα ρξεηαζηνχκε κηα θνπέια εκπηζηνζχλεο θαη έλαλ γηαηξφ δηθήο ζνπ επηινγήο. Δγψ ζα κπνξνχζα λα είκαη ζπλερψο θνληά ζνπ. Γελ μέξσ πφζν εζχ ζα ήζειεο θάηη ηέηνην. - ηάζνπ ξε κάλα, κε πήξεο θαιάγγη θαη κε δάιηζεο! Γη’ απηφ ήξζα ζε ζέλα πνπ είζαη έκπεηξε. Δληάμεη, ζα ηνπ ην πσ ην άββαην πνπ θαηεβαίλεη θαη ζα ζε πάξσ ηειέθσλν λα ζε ελεκεξψζσ. Έηζη θη αιιηψο ηε βνήζεηά ζνπ ζα ηε ρξεηαζηψ. αο πεξηκέλσ ζηελ Αζήλα ηε Γεπηέξα. κσο ζηε Μηιέλα, θάλε κνπ κηα ράξε. Μελ ηεο ην πεηο αθφκα. Πεξίκελε πξψηα λα θχγσ απφ ην λεζί. Σελ ληξέπνκαη ιηγάθη! Ζ κάλα ηεο ρακνγέιαζε επραξηζηεκέλε: - Ήζεια δελ ήζεια, ζα γίλσ γηαγηά! Οη ψξεο κέρξη ην άββαην πέξαζαλ γηα ηελ Διέλε βαζαληζηηθά. Δίρε ελεκεξψζεη ηελ Μηιέλα θη εθείλε είρε απισζεί ζην δίρηπν ησλ ζπκπαηξησηψλ ηεο λα βξεη ην θαηάιιειν θνξίηζη. Σν άββαην ην βξάδπ ήξζε ην πνιππφζεην ηειέθσλν. Απφ ηελ πξψηε θνπβέληα ηεο θφξεο ηεο θάλεθε φηη ηα πξάγκαηα πήγαλ θαιά. - Μάλα εληάμεη! Μνπ είπε αλ πεηξάμσ ην παηδί ηνπ, ζα κε ζθνηψζεη. Γηα φιε ηελ πεξίνδν πνπ έρεη καζήκαηα ζα θαηεβαίλεη θάζε βδνκάδα. ηαλ ηειεηψζνπλ ζα εγθαηαζηαζεί θνληά κνπ φιεο ηηο θξίζηκεο κέξεο. Θέιεη λα παληξεπηνχκε ακέζσο κε πνιηηηθφ γάκν. Σν παηδί λα γελλεζεί κε ην φλνκα ηνπ παηέξα ηνπ θαη αξγφηεξα κεηά ηε γέλλεζε αο γίλεη ζην λεζί ν ζξεζθεπηηθφο γάκνο. Σνπ είπα γηα ηηο πξαθηηθέο αλάγθεο πνπ 122
δεκηνπξγνχληαη θαη κε παξαθάιεζε αλ γίλεηαη λα ζε δεη ην άιιν άββαην πνπ ζα θαηέβεη. - Δίδεο κσξφ κνπ πνπ είρα δίθην;. ια ιχλνληαη, αξθεί λα ππάξρεη αγάπε. Δκείο ζα έξζνπκε ηε Γεπηέξα. Να καο πεξηκέλεηο ζην ζπίηη θαη κέρξη ηφηε λα πξνζέρεηο. Σν άθνπζεο; Να πξνζέρεηο! Σψξα πεξηκέλεηο παηδί. Σε Γεπηέξα ην κεζεκέξη νη δπν θνιιεηέο κπήθαλ ζην ζπίηη. Ζ Μηιέλα θίιεζε κ’ αγάπε ηελ Μαξία θαη ηεο είπε: - Μσξφ κνπ, έγηλεο γπλαίθα θαη κπήθεο ζηα βάζαλα. κσο δελ είλαη ηίπνηα, κελ θνβάζαη. ια μεπεξληνχληαη. Έρε εκπηζηνζχλε ζηε κάλα ζνπ, απηή ηα ζθέθηεηαη θαη ηα ιχλεη φια. Δγψ ζα θχγσ ηψξα, έρσ δνπιεηά. Ζ Μαξία δηεγήζεθε επραξηζηεκέλε ηελ αληίδξαζε ηνπ ηέθαλνπ: - Μάλα έθαλε ζαλ ηξειφο απ’ ηε ραξά ηνπ. Δπηπρψο πνπ ηνπ ην είπα. Έηζη θαηάιαβα θαη πφζν πνιχ κ’ αγαπάεη. Αιιά θη εγψ ηνλ αγαπάσ. πσο ζ’ αγαπάσ θαη ην παηδί καο. Ζ Διέλε έβιεπε ηε κεηακφξθσζε ηεο θφξεο ηεο θαη ε θαξδνχια ηεο γέκηδε απφ ραξά. Σειηθά φινη νη άλζξσπνη ζηα βαζηθά πξάγκαηα αληηδξνχλ κε ηνλ ίδην πεξίπνπ ηξφπν. Απιψο κεξηθέο θνξέο ζθνπηκφηεηεο θη αλαζηνιέο παξακνξθψλνπλ πξφζθαηξα ηηο ζπκπεξηθνξέο ηνπο. - Πξέπεη λα ελεκεξψζνπκε ηνλ αδειθφ ζνπ θαη ηε λχθε καο. Αο ην απηφ ζε κέλα. Δζχ θαηέιεμεο πνηνο είλαη ν γηαηξφο ζνπ: - Έρσ ήδε πάεη θαη ηελ άιιε θνξά ζέιεη λα έξζεη ν ηέθαλνο. - Δίλαη θπζηθφ. Παηέξαο ηνπ παηδηνχ είλαη, έρεη δηθαηψκαηα. Γεκηνπξγείηαη έλα λέν πξφβιεκα, πνπ εζχ ίζσο δελ ην ζθέθηεθεο αθφκα.. Υξεηάδεζαη κεγαιχηεξν ζπίηη. ε ιίγν ζα κπεη θη άιιν άηνκν κέζα ζην ζπίηη. Μηιάσ γηα ηελ θνπέια πνπ πήγε λα βξεη ε Μηιέλα. Έλα δσκάηην παξαπάλσ ηνπιάρηζηνλ. Δθφζνλ ζα κείλσ απηή ηε εβδνκάδα γηα λα δσ ην ηέθαλν ζα θνηηάμσ λα ςάμσ γηα λέν ζπίηη. Αο ηειεθσλήζσ ζηελ Διέλε φηη ζα πεξάζσ αχξην λα ηε δσ. Σν βξάδπ ε Μηιέλα γχξηζε θνπξαζκέλε θαη ηνπο ελεκέξσζε πσο βξήθε έλα θνξίηζη απφ ηελ παηξίδα ηεο, πνπ ζα έξζεη αχξην ην απφγεπκα λα ηελ γλσξίζνπκε θαη λα αλ ηαηξηάδεη ζηε Μαξία, λα ηελ θξαηήζεη. 123
- Δγψ ζα ηεο κάζσ ηα βαζηθά γηα ηηο ιίγεο κέξεο πνπ ζα κείλσ ζηελ Αζήλα. Μεηά ιέσ λα γπξίζσ ζην λεζί. Έρνπκε ηνλ Βαζίιε θαη ηνλ Μέλην πνπ θέηνο δίλνπλ εμεηάζεηο θαη πξέπεη θάπνηνο λα ηνπο πξνζέρεη. - Δληάμεη Μηιέλα. Αχξην ην πξσί έρσ θη εγψ πνιιέο δνπιεηέο. Δίρε ζπκθσλήζεη κε ηε λχθε ηεο φηη ζα πεξάζεη απφ ην ζπίηη ην πξσί. Πξάγκαηη ήηαλ ζπλεπήο ζην ξαληεβνχ ηεο. Σεο είπε αλαιπηηθά φια ηα πεξηζηαηηθά. Γελ θάλεθε ζην πξφζσπν θαη ηα ιφγηα ηεο θακηά ελφριεζε. Ίζα-ίζα ράξεθε πνιχ θαη είπε φηη ζήκεξα έξρεηαη ζηελ Αζήλα ν Αληψλεο: - Έηζη ζα έξζνπκε ην βξάδπ ζην ζπίηη λα δνχκε θαη ηελ Μαξία. Ζ Διέλε ηθαλνπνηεκέλε απφ απηή ηελ πιεπξά έθπγε βηαζηηθή ςάρλνληαο γηα κεγαιχηεξν ζπίηη. Πξάγκα πνπ ην πέηπρε εχθνια αθνχ δελ παδάξεςε θαζφινπ ηελ θνπζθσκέλε ηηκή πνπ ηεο δήηεζε ε ηδηνθηήηξηα. Σν κεζεκέξη γχξηζε θνπξαζκέλε ζην ζπίηη θαη ηελ ππνδέρηεθε ε κπξνπδηά θαγεηνχ πνπ καγεηξεχεηαη θαη απφ κέζα ηεο είπε ρακνγειψληαο: - Ζ Μηιέλα έθαλε πάιη ην ζαχκα ηεο! Πξάγκαηη είρε βγεη ζηε γεηηνληά θαη ςψληζε φια ηα απαξαίηεηα πιηθά γηα έλα πεξηπνηεκέλν γεχκα. Ζ Διέλε ελεκέξσζε ηε θφξε ηεο γηα φιεο ηηο πξσηνβνπιίεο ηεο: - Με ζπγρσξείο κηθξή κνπ, πνπ έθιεηζα ην ζπίηη ρσξίο λα ην εγθξίλεηο πξνεγνπκέλσο αιιά δελ είλαη δα γηα κφληκε θαηνηθία. Αξθεί ηψξα λα ζε βνιεχεη. Θα ζπλελλνεζψ κε ηε κεηαθνξηθή εηαηξεία αχξην ην πξσί. Διπίδσ ν ηέθαλνο λα καο βξεη ην άββαην ζην λέν ζπίηη. Δζχ απιψο ζα παξαθνινπζείο. Γελ πξέπεη λα θνπξάδεζαη απηφλ ηνλ θαηξφ. Ζ Μαξία γηα πξψηε θνξά άθεζε ηνλ εαπηφ ηεο λα ρατδεπηεί απφ ηηο πεξηπνηήζεηο. Οη ηειεπηαίεο κέξεο ηελ είραλ απνδηνξγαλψζεη. Οη εμνκνινγήζεηο ηεο κάλαο ηεο, ε αγσλία γηα ηελ αληίδξαζε ηνπ ηέθαλνπ ζην λέν γεγνλφο, ηα επράξηζηα ηειηθά απνηειέζκαηα, ε γιπθηά αίζζεζε φηη κέζα ηεο άξρηδε λα κεγαιψλεη κηα λέα δσή θαη ζήκεξα απηφο ν μεζεθσκφο ηεο νηθνγέλεηαο γηα πάξηε ηεο, ηε γέκηδαλ κε θαηλνχξγηα αηζζήκαηα. Πάληα αγαπνχζε ηνπο δηθνχο ηεο, αιιά νη αληηδξάζεηο ηεο ζηελ «νηθνγελεηαθή αηκφζθαηξα» είραλ παιαηφηεξα κηα ζλνκπίζηηθε ρξνηά πνπ ηψξα πηα δελ ηελ εμέθξαδαλ. Ο ζαπκαζκφο γηα ηελ κάλα ηεο είρε θάλεη άικαηα. 124
Σν απφγεπκα θαηέθηαζε ε θνπέια πνπ βξήθε ε Μηιέλα. Λεγφηαλ Ναηάζζα θαη δελ ήηαλ ζπκπιεξσκέλα είθνζη ρξνλψλ. ηελ Μαξία άξεζε, αιιά ε κάλα ηεο ηελ πέξαζε απφ αλάθξηζε ηξίηνπ βαζκνχ. Μεηά κηα ψξα είπε «εληάμεη» θη φινη αλαθνπθίζηεθαλ. Ζ Μηιέλα ηεο εμήγεζε κε ιίγα ιφγηα ηα θαζήθνληά ηεο θαη ηεο είπε αλ δείμεη εξγαηηθφηεηα θαη ζπλέπεηα δελ ζα ράζεη. Ζ θπξά ηεο είλαη γελλαηφδσξε θαη ην μέξεη απφ ηε δηθή ηεο πεξίπησζε. Σελ πήξε κέζα ζηελ θνπδίλα θαη ηεο έδεημε ηα θαηαηφπηα. - Αλ θαη δελ έρεη πνιχ λφεκα, αθνχ κεηαθνκίδνπκε. Σν βξάδπ θαηέθηαζε ην παληξεκέλν δεπγάξη θη ν Αληψλεο αγθάιηαζε κε ηδηαίηεξε ζέξκε πξψηα ηελ αδειθή ηνπ κε ηα ζεκαληηθά λέα θη έπεηηα ηε κάλα ηνπ θαη ηε Μηιέλα: - Άληε κε ην θαιφ! Δίρα θαηαιάβεη φηη κεηαμχ ζαο θάηη ηξέρεη, αιιά δελ κνπ έπεθηε ιφγνο λα παξέκβσ. ε έλα κήλα ηειεηψλσ ην ζηξαηησηηθφ θαη ζα γπξίζσ, νπφηε φ,ηη ρξεηαζηείο κπνξψ θαη εγψ λα βνεζήζσ. Σελ άιιε κέξα, κεηά απφ πίεζε θαη ην θαηάιιειν ραξηδηιίθσκα έγηλε ε κεηαθνξά ζην λέν ζπίηη, πνπ ήηαλ ζηελ ίδηα πεξηνρή. ινη ζήθσζαλ ηα καλίθηα λα βνεζήζνπλ θαη αξγά ην βξάδπ θνηκεζήθαλε ζηελ λέα θαηνηθία εθηφο απφ ην δεπγάξη πνπ γχξηζε ζην δηθφ ηνπ ζπίηη. Σελ επνκέλε ε Μηιέλα καδί κε ηελ Ναηάζζα αλίρλεπζαλ ηε γεηηνληά. Ζ Μηιέλα μαλαδνχζε κε ζπγθίλεζε ηηο θαηαζηάζεηο πνπ έδεζε πξηλ είθνζη πέληε ζρεδφλ ρξφληα, κφλν πνπ νη ξφινη είραλ αιιάμεη. Σψξα δελ ήηαλ ε θαζνδεγνχκελε, αιιά ν θαζνδεγεηήο. Αγνξά θηλεηνχ κε ηειεθάξηα. ηε δηθή ηεο πεξίπησζε ππήξραλ ηφηε κφλν ηα ζηαζεξά. Πέξαζκα φισλ ησλ ρξήζηκσλ αξηζκψλ θαη ζπκβνπιέο γηα ηε ρξήζε ηνπ: - Πάξε ηειέθσλν ηνπο δηθνχο ζνπ θαη δψζε ηνπο ηνλ λέν αξηζκφ ζνπ. Δδψ ζα έξρεζαη λα αλαλεψλεηο ηε θάξηα ζνπ. ηη ιεθηά ρξεηάδεζαη ζα ηα δεηάο απφ ηελ θπξία Διέλε θη αλ απηή ιείπεη απφ ηελ θφξε ηεο Μαξία. Πάξε ηψξα κεξηθά λα έρεηο, ζα ην θαλνλίζσ εγψ κε ηελ Διέλε. ,ηη ρξεηαζηείο θαη δε μέξεηο ηη λα θάλεηο ζα κνπ ηειεθσλάο θαη ζα κε ξσηάο. Δληάμεη; Πάκε ηψξα λα βξνχκε ηα καγαδηά πνπ ζα ςσλίδεηο ηα αλαγθαία γηα ην ζπίηη. Ζ εθπαίδεπζε ηεο Ναηάζζαο ζπλερίζηεθε θαη ζην ζπίηη. Δλεκέξσζε ηελ Διέλε γηα φ,ηη είρε ήδε θάλεη θαη ε άιιε επραξηζηεκέλε, ηεο είπε: 125
- Αχξην γχξηζε ζην λεζί λα ειέγμεηο ηη γίλεηαη. Πξφζεμε θαη ην δηθφ κνπ Μέλην πνπ έκεηλε κφλνο. Έηζη φηαλ έθηαζε ν ηέθαλνο ην άββαην έκεηλε θαηάπιεθηνο κε ηηο αιιαγέο πνπ είραλ ήδε ζπκβεί. - Μνπ ην παξέζπξεο ην θνξίηζη κνπ, ηνπ είπε ε Διέλε ρακνγειψληαο. - ρη θπξία Διέλε, ζα ην απνθαηαζηήζσ γξήγνξα! ηαλ ηέιεησζαλ νη πξψηνη ραξηεληηζκνί, άξρηζε ε νπζηαζηηθή ζπδήηεζε, παξνπζία ηεο Μαξίαο: - Απφ ηελ πξψηε ζηηγκή πνπ ζπλαληεζήθακε, αγαπεζήθακε βαζηά. Ήηαλ πάλσ απφ ηηο δπλάκεηο καο. ισλ ησλ αλζξψπσλ ην φλεηξν είλαη λα θάλνπλ νηθνγέλεηα θαη παηδηά. Δκάο ν ζεφο καο επιφγεζε πην γξήγνξα. Θα θάλνπκε φ,ηη πξέπεη. Πεξηκέλσ λ’ αθνχζσ απφ ζέλα πνπ είζαη έκπεηξε θαη πξαθηηθή λα καο ζπκβνπιεχζεηο ηη πξέπεη λα θάλνπκε. - Σν πξψην πνπ ζέισ απφ ζέλα είλαη λα πξνζέρεηο ηε Μαξία θαη ην παηδί ζαο. Θα έρεη φιε ηελ εβδνκάδα άλζξσπν δίπια ηεο, ηελ Ναηάζζα, γηα φιεο ηηο πξαθηηθέο δνπιεηέο, αιιά εζέλα αγαπάεη, εζχ είζαη ν άλζξσπφο ηεο. Να έξρεζαη φζν πην ζπρλά κπνξείο λα ηελ ζηεξίδεηο. Έρεη θνληά ηεο θαη ηελ μαδέιθε ζνπ Διέλε. Γηα ηα πεξί γάκνπ θαη αλαγλψξηζεο ηνπ παηδηνχ απνθαζίζηε κφλνη ζαο, κεγάια παηδηά είζηε. Γηα φ,ηη φκσο ρξεηαζηείηε εδψ είκαη εγψ λα βνεζήζσ φζν κπνξψ. Ζ Μαξία έιακπε θακαξψλνληαο ηε κάλα ηεο. Ο ηέθαλνο ήηαλ θάζεηνο: - ε δπν εβδνκάδεο ζα γίλεη ν πνιηηηθφο γάκνο. Έθεξα απφ ην Βφιν ηα ραξηηά πνπ ρξεηάδνληαη. Κνηηάμηε εζείο ζην λεζί. Αλ γίλεηαη, ζέισ ν γάκνο λα γίλεη ζε δήκν ηεο Αηηηθήο, ζα κε βφιεπε. Αλ φρη ζα πάκε ζην λεζί, αξθεί λα κε θηλδπλεχζεη ε Μαξία κε ην παηδί. - Θα ην θνηηάμσ εγψ, είπε ε Διέλε. Σε Γεπηέξα ην πξσί ζαο θαλφληζα ξαληεβνχ κε ην γηαηξφ ηεο Μαξίαο. Να παο κηα θνξά θη εζχ. Πάξε ηειέθσλν ζην Βφιν φηη ζα αξγήζεηο ιίγν ζηα καζήκαηά ζνπ. ια θαλνλίζηεθαλ ην βξάδπ ζα πάκε ζηνλ Αληψλε θαη ηελ Διέλε. Μαο έρνπλ ηξαπέδη.
126
24. Οι νέοι φοιτητές Ο πνιηηηθφο γάκνο έγηλε ζηελ Αζήλα ζηελ εκεξνκελία πνπ είρε θαζνξηζζεί. Μηα ηδησηηθή ζχληνκε ηειεηή, θπξίσο απφ ην θφβν ηνπ ηέθαλνπ, φηαλ γελλεζεί ην παηδί ηνπ λα έρεη παηέξα θαηνρπξσκέλν λνκηθά. Ζ Διέλε δελ έδεημε θακηά ηέηνηα πξεκνχξα θαη γη’ απηφ ε παξνπζία άιισλ ήηαλ πεληρξή έσο αλχπαξθηε. Ζ εγθπκνζχλε, πξνρσξνχζε νκαιά, ε Μαξία κε ξίγε ζπγθηλήζεσο άθνπγε ηηο θηλήζεηο ηεο αλακελφκελεο θφξεο ηεο. Απηφ έιεγαλ νη ηαηξηθέο εμεηάζεηο. Ζ Ναηάζζα ήηαλ ρξπζνρέξα θαη πξφζπκε λα θεξδίζεη ηνπο λένπο εξγνδφηεο ηεο, πνπ δελ είραλ θακία ζρέζε κε ηελ ηζηγθνπληά θαη απνληά πνπ κέρξη ηψξα είρε ζπλαληήζεη. Μηα ζηελνρψξηα ππφβνζθε ζην δεπγάξη Αληψλε-Διέλεο. Παξά ηε δηαθεξπγκέλε επηζπκία ηνπο ην παηδί πνπ δελ εξρφηαλ. Υσξίο λα ην θνηλνπνηήζνπλ είραλ επηζθεθζεί γηαηξνχο, είραλ θάλεη φιεο ηηο αλαγθαίεο εμεηάζεηο, αιιά δε δηαπηζηψζεθε θακηά νξγαληθή αλσκαιία. - Μελ έρεηε άγρνο. Σν παηδί ζα έξζεη. Ζ αλεζπρία παίδεη, λα ην μέξεηε, αξλεηηθφ ξφιν. Σν ίδην ηνπο είπε θαη ε κάλα ηνπ. Ο Αληψλεο ηελ ελεκέξσζε γηα ηα επφκελα βήκαηά ηνπο: - Ζ δηθηά κνπ ζέιεη ηνπιάρηζηνλ έλα ρξφλν, γηα λα πάξεη ην πηπρίν ηεο. Θα θάηζσ θη εγψ καδί ηεο. Γηα λα κελ βνινδέξλσ άζθνπα απηφλ ηνλ θαηξφ ζα παξαθνινπζήζσ έλα εηήζην κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα ηεο ζρνιήο κνπ ζην κάξθεηηλγθ. Ήδε έρσ γξαθεί θη έρσ πιεξψζεη ηελ πξψηε δφζε. Ζ Διέλε ήζειε πνιχ λα επηζηξέςεη ν γηνο ηεο ζην λεζί, αιιά δελ ππήξρε ηψξα ρξφλνο γηα εληάζεηο. Γη’ απηφ δελ έθεξε αληίξξεζε: - Λνγηθφ ην βιέπσ. ,ηη ρξεηαζηείο, πεο κνπ. κσο ην μέξεηο φηη ζε πεξηκέλσ κε αλππνκνλεζία ζην λεζί. Απηφ δε ζα ην γιπηψζεηο γηαηί αιιηψο ζα ζε ζθνηψζσ ή ζα ζθνησζψ εγψ. - Μελ αλεζπρείο ξε κάλα, ην ίδην ζέισ θη εγψ, ηελ θαζεζχραζε ν Αληψλεο.
127
Δίρε κπεη ην θαινθαίξη θη ν ηέθαλνο θξφληηζε λα κελ έρεη ππνρξεψζεηο κέρξη ηε γέλλεζε ηνπ παηδηνχ ηνπ θαη εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αζήλα καδί κε ηε γπλαίθα ηνπ. Θα θξφληηδε απφ ην επηέκβξην λα βξεη δνπιεηά ζηελ Αζήλα. Δίρε θίινπο ζην επάγγεικα. Σα δπν αγφξηα, ν ηειεπηαίνο ηεο Διέλεο Μέληνο θαη ν Βαζίιεο, ν πξσηφηνθνο γηνο ηεο Μηιέλαο θαη ηνπ Αληξέα, πνπ κεγαιψζαλε ζαλ θνιιεηάξηα, δψζαλε ηηο εμεηάζεηο ηνπο θαη ηψξα ήηαλ ζηε κέγγελε ηεο αλακνλήο. Σνλ Ηνχιην κεηά απφ θάπνηεο δπζθνιίεο ε Μαξία έγηλε κακά. Παξειάζαλε φινη απφ ηελ θιηληθή. Οη νηθνγέλεηεο ηεο Διέλεο θαη ηεο Μηιέλαο, αιιά θαη θαηέθζαζαλ απφ ην Βφιν νη νηθνγέλεηεο ηεο Διέλεο θαη ηνπ ηέθαλνπ. Ζ Μαξία θαη ν ηέθαλνο βιέπνληαο φιν ην δηθφ ηνπο θφζκν λα ραίξεηαη ην γεγνλφο, ήηαλ θη απηνί δηπιά επραξηζηεκέλνη. Ο Αληψλεο θη ε γπλαίθα ηνπ έλησζαλ ιίγν άβνια κε ηηο επαλεηιεκκέλεο παξνηξχλζεηο φισλ: Άληε θαη ζηα δηθά ζαο! Σέιε Απγνχζηνπ βγήθαλ ηα απνηειέζκαηα ησλ εμεηάζεσλ. Οη δπν λεαξνί είραλ δειψζεη ηηο ίδηεο ζρνιέο κε ηελ ίδηα ζεηξά θαη κε ηνλ θψδηθα ηεο πνιχρξνλεο απ’ απφζηαζε ζπλελλφεζεο κεηαμχ ηνπο κάδεςαλ θαη ηα ίδηα πεξίπνπ κφξηα. Σν ηειεπηαίν απηνί κφλν γλψξηδαλ θαη δελ η’ νκνινγνχζαλ ζε θαλέλαλ. ρνιή Δπειπίδσλ θαη νη δπν ηνπο. ισλ ε ραξά ήηαλ κεγάιε αιιά κεγαιχηεξε απ’ φινπο ραξά βίσλε ε Μηιέλα. Ο γηνο ηεο ζα γηλφηαλ αμησκαηηθφο ηνπ Διιεληθνχ ηξαηνχ! - Πσο ηα θέξλεη ε κνίξα!, είπε απφ κέζα ηεο θαη αγθάιηαδε ζπλερψο ηε δηθηά ηεο Διέλε. ε ιίγεο κέξεο ηνπο εηδνπνίεζαλ λα παξνπζηαζηνχλ ζηε ρνιή ηνπο, αιιά ηνπ Μέληνπ ε ζθέςε ήηαλ βαξηά. Ο Βαζίιεο πνπ ηνλ ήμεξε απ’ έμσ θη αλαθαησηά ην θαηάιαβε: - Ση ζ’ απαζρνιεί, αδειθέ; Γε ζε βιέπσ νξεμάην. Μήπσο κεηάλησζεο γηα ηε ζρνιή; - Γελ είζαη κε ηα θαιά ζνπ. Σφζα ρξφληα δε ην ζπδεηάγακε; - Σφηε; Έβιεπε ην δηζηαγκφ ηνπ. Γελ ηνλ πίεζε θαζφινπ. Σνλ άθεζε κφλν ηνπ λα κηιήζεη. Κάπνηα ζηηγκή ην πήξε απφθαζε θη άλνημε ηελ θαξδηά ηνπ: 128
- Θα ην πσ, αιιά λα κε κε θνξντδέςεηο. Αγαπάσ ηελ αδειθή ζνπ θαη πνηέ δελ ηφικεζα λα ηεο πσ νχηε κηα θνπβέληα. Δπεηδή ηψξα θεχγνπκε ζέισ λα μεθαζαξίζσ ηα πξάγκαηα. Θέισ λα μέξσ πνχ παηάσ. Αιιά κε γλσξίδεηο θαιά. Νηξέπνκαη, ξε Βαζίιε, λα ηεο κηιήζσ. - Άζε ηνπο θφβνπο θαη ηνπο δηζηαγκνχο, κηθξέ. Δκπξφο πήγαηλε θαη πεο ηεο ηα. Με ηελ επρή κνπ. Αλ θη απηή ζέιεη θαιχηεξα κε ζέλα παξά κε ηνλ νπνηνδήπνηε ηξίην μέλν θη άγλσζην. - Γελ έρσ ην ζάξξνο! Βνήζα ιίγν θαη ζπ. - Αλ ηελ αγαπάο λα βξεηο κφλνο ζην ηνλ ηξφπν. ’ απηά δελ πξέπεη λα αλαθαηεχνληαη ηξίηνη. Με απηή ηελ θνπβέληα ρσξίζαλε πξνζσξηλά, αιιά ν Βαζίιεο γηα θάηη πνπ ζπκθσλνχζε, δελ ζα ην άθελε ζηελ ηχρε. Πήγε ακέζσο θαη βξήθε ηε Ναηαιία πνπ ήηαλ πηα θνπέια θαη ζα πήγαηλε ζηε Β’ Λπθείνπ θαη ηεο ηα είπε φια. Απηή γπλαίθα θαη ξεαιίζηξηα πνπ είρε ήδε θαηαιάβεη ηα ζησπειά κελχκαηα ησλ βιεκκάησλ ηνπ, είπε ζηνλ αδειθφ ηεο: - Αο ην ζε κέλα. Θα ην ξπζκίζσ κφλε κνπ! ηαλ θάπνηα ζηηγκή ηνλ πέηπρε κφλν ηνπ, αγθάιηαζε μαθληθά ηνλ Μέλην θαη ηνλ θίιεζε. - Σν θηιί απηφ πάξ’ ην καδί ζνπ ζηε ζρνιή. Μελ ηπρφλ θαη κε μεράζεηο θαθνκνίξε κνπ. ε ζθφησζα! Να μέξεηο φηη ζα πεξηκέλσ ηνλ εξρνκφ ζνπ. Ο άιινο ιχζεθε αλαθνπθηζκέλνο: - Πάληα ζα είζαη ην θνξίηζη πνπ ζέισ λα δήζσ καδί ηνπ. Έηζη απιά κπήθαλ νη ζθξαγίδεο ηνπ δεζκνχ ηνπο. Κάπνηα ζηηγκή νη καλάδεο ηνπο ζα ζπλεηδεηνπνηνχζαλ φηη ε ζρέζε κεηαμχ ηνπο ήηαλ πνιχ πην δπλαηή απφ φζν ήδε ζεσξνχζαλ.
129
25. Η ώριμη Ελένη Σα ρξφληα είραλ πεξάζεη! Πάληα απηφο ν κπειάο ήηαλ ζην κπαιφ ηεο. Σν αδπζψπεην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, ε κνλφδξνκε θαη κε αλαζηξέςηκε πνξεία ηνπ. Σψξα πνπ έθεπγε γηα ηελ Αζήλα θη ν κηθξφο θαη ηειεπηαίνο ηεο γηνο, ηελ ρηχπεζε θαηαθέθαια ην γεγνλφο. Καη ηα ηξία παηδηά ηεο κεγάισζαλ, ζπνχδαζαλ ή ζπνπδάδνπλ, παληξεχηεθε ν κεγάινο θη ε θφξε ηεο ηελ έθαλε ήδε γηαγηά. Ήηαλ ζίγνπξα ηθαλνπνηεκέλε απφ ηελ πνξεία ηεο δσήο, φηαλ ηνικνχζε λα θάλεη κηα απφπεηξα απνινγηζκνχ. Ο άλζξσπνο φκσο είλαη αδεθάγν θη αληθαλνπνίεην πιάζκα. Γε βιέπεη απηά πνπ ηνλ επιφγεζε ε κνίξα λα δήζεη, αιιά απηά πνπ δελ κπφξεζε, απηά πνπ δελ πξφιαβε, απηά πνπ έηπραλ ζηνπο άιινπο θη φρη ζ’ απηφλ. Απηή ήηαλ ε Διέλε. Μηα γπλαίθα πνπ θηλδχλεςε λα γεξνληνθνξηάζεη, λα ζηεξεζεί απηνλφεηα πξάγκαηα πνπ ηπραίλνπλ ζην δηάβα ηεο δσήο ελφο αλζξψπνπ. Αληίζεηα νη ζπγθπξίεο ηεο δσήο ηελ έθαλαλ πνιιέο θνξέο πξσηαγσλίζηξηα. Μέζα ηεο ππήξρε κηα αγσλίζηξηα πνπ, θάησ θη απφ θάπνηεο επλντθέο ζπλζήθεο, θπξίσο απφ ηελ άπνςε ησλ αξρηθψλ νηθνλνκηθψλ δπλαηνηήησλ, κεγαινχξγεζε ζην επίπεδν βέβαηα ηνπ δηθνχ ηεο νηθνγελεηαθνχ θαη θηιηθνχ θχθινπ. Με θφβν θνίηαδε ζηνλ θαζξέθηε ηηο ξπηίδεο πνπ άξρηδαλ λα ζρεκαηίδνληαη ζην πξφζσπφ ηεο θαη αλαινγίζηεθε ηηο κεησκέλεο αληνρέο ηεο. Μέρξη ζηηγκήο ζνβαξφ πξφβιεκα πγείαο, δφμα ησ Θεψ, δελ είρε παξνπζηαζηεί νχηε ζ’ απηήλ, νχηε ζηνπο θνληηλνχο ηεο αλζξψπνπο, κε ηελ εμαίξεζε ηελ πξφσξε απψιεηα ηνπ αγαπεκέλνπ ηεο Γεκήηξε, θαη ηνλ αδφθεην ζάλαην ηνπ ζπκπαζνχο αιιά άηπρνπ Νίθνπ. Ναη, ε εξσηηθή ηεο δσή δελ είρε ηε δηάξθεηα, νχηε ηελ πνηθηιία, πνπ θάζε γπλαίθα επηζπκεί ζηε δσή ηεο. κσο ήηαλ ηπρεξή ζηνπο αλζξψπνπο πνπ επέιεμε λα πιαηζηψζνπλ ηελ νηθνγέλεηά ηεο. Ζ Μηιέλα θπξίσο, ε Λία θαη ηέινο ε Ναηάζζα πνπ δίπια ζηελ θφξε κεγαιψλεη ηελ εγγνλή ηεο. Ήηαλ κφλν ηχρε; Σα εξσηήκαηα ήηαλ ζνβαξά. Πψο ζα νξγαλψζεη απφ δσ θαη πέξα ηε δσή ηεο; Με ηί ζα γεκίζεη ην ρξφλν ηεο; Πνχ ζα δαπαλήζεη ην πεξίζζεπκα 130
ελεξγεηηθφηεηαο πνπ έρεη κέζα ηεο; Βεβαίσο αλ δελ ελνρινχζε ζα κπνξνχζε λα ζπλερίζεη ηε βνήζεηα ζηα παηδηά ηεο. κσο θνβφηαλ κελ ζεσξεζεί επέκβαζε ζηελ δσή ηνπο θαη θάηη ηέηνην ζα ην απφθεπγε, φπσο ν δηάνινο ην ιηβάλη. ε ιίγεο κέξεο ζα είραλ ηελ πξψηε ηνπο έμνδν νη Δπέιπηδεο θαη ν γηνο ηεο είρε ππνζρεζεί λα έξζεη κε ηνλ Βαζίιε. Κάηη πνπ ηεο άξεζε. Βέβαηα δε κπνξνχζε λα θαληαζηεί φηη ε αηηία απηήο ηεο πξνηίκεζεο ήηαλ ε κηθξνχια Ναηαιία. ηαλ έθηαζαλ ζην λεζί ληπκέλνη κε ηηο φκνξθεο ζηνιέο ηνπο μαθληθά θαηάιαβε φηη ηνπο απνραηξέηηζαλ δπν λεαξά θνπέιηα θαη ζε ιίγν ρξφλν γχξηζαλ δπν άλδξεο κε ζνβαξά πξφζσπα. Σν θινπ ηεο ππνδνρήο ήηαλ ηα θιάκαηα ηεο Μηιέλαο απφ ππεξεθάλεηα γηα ην γην ηεο. Πνηνο ζα ην θαληαδφηαλ φηη ην θνβηζκέλν θνξηηζάθη πνπ ηπραία ζπλάληεζε ε Διέλε ζε κηα πάξνδν ηεο Αγίνπ Κσλζηαληίλνπ ζα ππνδέρνληαλ κεηά ηφζα ρξφληα ην γην ηεο ππνςήθην αμησκαηηθφ ηνπ ειιεληθνχ ζηξαηνχ; Ζ κηθξή Ναηαιία ηνπο θίιεζε θαη ηνπο δπν κε ζέξκε κπξνζηά ζηηο δπν κάλεο, αιιά δελ ηνπο έδσζε έλδεημε φηη θάηη ηδηαίηεξν ηζρχεη. Απηφ ζα γηλφηαλ αξγφηεξα. Σελ ίδηα ραξά θαη πεξεθάληα δνχζε θη ν παξψλ παηέξαο Αληξέαο γηα ηνλ πξσηφηνθν γην ηνπ. Ζ Διέλε ήηαλ ζηελ πξίδα αλακνλήο λέσλ. Να ηειεηψζεη ε λχθε ηεο, λα πάξεη ην πηπρίν, λα εγθαηαζηαζεί ηειηθά ν γηνο ηεο ζην λεζί, λα αλαιάβεη ζηγά- ζηγά ηηο δνπιεηέο πνπ εδψ είρε αλνίμεη, λα ειέγρεη απηφο πιένλ ηνλ θχξην Μήηζν, ηνλ Ηγθφξ θαη ηνπο άιινπο κφληκνπο αλζξψπνπο πνπ απαζρνινχζε. Μεηά ην ζρέδην ηεο λα ρηίζεη πάλσ ζηνλ Πξνθήηε Ζιία έλα κηθξφ αιιά πεξηπνηεκέλν μελνδνρείν. Απηφ δελ ήηαλ έλα ζθέην επηρεηξεκαηηθφ ζρέδην. Δίρε γη’ απηήλ κηα ηδηαίηεξε ζπλαηζζεκαηηθή αμία θαη ήζειε λα ην βάιεη κπξνο ην ζπληνκφηεξν δπλαηφλ. Με ηελ θφξε ηεο πξνο ην παξφλ ηα πξάγκαηα πεγαίλαλε θαιά. Σα λέν δεπγάξη αγαπηφηαλ θαη κεγάισλαλ κε αθνζίσζε ην παηδί ηνπο. Ζ Ναηάζζα ζπγρξνλίζηεθε καδί ηνπο θαη έγηλε πξφζσπν εκπηζηνζχλεο. Ζ θφξε ηεο μεθίλεζε πάιη ηηο ζπνπδέο πνπ είρε γηα ιίγν παξαηήζεη κε ηελ εγθπκνζχλε. Αιιά δελ ππήξρε ην νξηζηηθφ θαηαζηάιαγκα, νχηε ήηαλ νηθνλνκηθά αλεμάξηεηνη. Έπξεπε θπξίσο απηή λα θαιχπηεη ηα έμνδα ηνπο. Μέζα ζην κπαιφ ηεο ππήξρε έλα ρνληξά ζρεκαηηζκέλν ζρέδην γηα ηειηθή 131
εγθαηάζηαζε φιεο ηεο νηθνγέλεηαο ζην λεζί, αιιά θνβφηαλ λα πεη θνπβέληα κελ ηπρφλ δεκηνπξγήζεη άθαηξεο αληηδξάζεηο. Έλησζε ζαλ θιψζα κε ηα θισζφπνπιά ηεο. Σν λέν ηελ πξφιαβε εθεί πνπ δελ ην πεξίκελε. Ο γηνο ηεο ην πξφθηαζε ζην ηειέθσλν. Ζ λχθε ηεο, ε Διέλε ήηαλ έγθπνο! Ζ ραξά ηεο ήηαλ κεγάιε. Ο αγαπεκέλνο ηεο Αληψλεο ζα γηλφηαλ παηέξαο. Γε ζα ρξεηαζηεί λα βξνχλε θνπέια. Με μεζεθψλεζαη πάιη. Γηα ηνπο κήλεο απηνχο ζα εξρφηαλ ζηελ Αζήλα ε κάλα ηεο λα ηελ πξνζέρεη. Δίρε ήδε ππνβάιιεη αίηεζε γηα πξφσξε ζπληαμηνδφηεζε απφ ηελ ππεξεζία. - Μα… ζα κπνξνχζα λα δψζσ θη εγψ έλα ρέξη. - Αο ηελ κάλα, αθνχ ληψζεη κε ηε κάλα ηεο αζθάιεηα. Θέιεη λα δίλεη ζπγρξφλσο ηα ηειεπηαία καζήκαηά ηεο. Δδψ έβαια πφδη θαη είπα κφλν αλ ην επηηξέςεη ν γηαηξφο. - Δληάμεη αγφξη κνπ. Μφλν θάηη πνπ ζα ζνπ θαλεί βηαζηηθφ. Αλ είλαη αγφξη ζε παξαθαιψ κελ μεράζεηο ηνλ παηέξα ζνπ. Θα κ’ έθαλεο επηπρηζκέλε αλ έπαηξλε ην φλνκα ηνπ παηέξα ζνπ. - Έια ξε κάλα! Δίλαη ψξα γηα ηέηνηεο ζπδεηήζεηο; - Μνπ βγήθε απφ κέζα αγφξη κνπ, κε ζπγρσξείο. - Αο ην ηψξα. Δληάμεη. Θα ην έρσ ππφςε κνπ. - Θέισ λα έξζσ θάπνηα ζηηγκή λα ηελ δσ θαη λα ηεο δψζσ ηελ επρή κνπ. ,ηη ρξεηαζηείο λα κνπ ην δεηήζεηο. Αθνχο; Σα έβαδε κε ηνλ εαπηφ ηεο πνπ δελ θξαηήζεθε, αιιά ήηαλ απζφξκεην. ηε ζθέςε ηεο ήξζε ε εχλνηα πνπ είρε κέζα ηεο γηα ηνλ πξψην ηεο γην. Έβγαηλε κφλν ηνπ απφ κέζα ηεο. Έπξεπε λα ην θξχβεη απφ ηνπο άιινπο. ια ήηαλ παηδηά ηεο θαη δελ ήηαλ ζσζηφ νη δηαθξίζεηο αλάκεζα ηνπο. Αιιά ηη λα θάλεη; Σεο έβγαηλε! Σν ηαμίδη ζηελ Αζήλα έγηλε ζχληνκα. Ήηαλ έλα γξήγνξν πξνζθχλεκα ζ’ φινπο. Πξψηα ε Διέλε. - Με ην θαιφ θνξίηζη κνπ, λα πξνζέρεηο ην παηδί ζνπ ζαλ ηα κάηηα ζνπ! Μεηά πήγε ζηε θφξε ηεο λα δεη θαη λα ραξεί ηελ εγγνλή ηεο. Οη ζρέζεηο κε ηε Μαξία ήηαλ ηψξα ζε άιιν επίπεδν. Ήμεξε εθείλε φηη αλ ππάξμεη νπνηνδήπνηε πξφβιεκα πάλσ ζηε κάλα ηεο κπνξνχζε λα ζηεξηρηεί. Ο 132
άληξαο ηεο έδηλε ηε κάρε ζ’ έλαλ θαηλνχξην ρψξν λα επηβηψζεη επαγγεικαηηθά. Έπξεπε λα πάξεη πξψηα ην πηπρίν ε γπλαίθα ηνπ θαη κεηά κε βάζε ηηο ζπλζήθεο πνπ ηφηε ζα ππήξραλ ζα έπαηξλαλ ηηο νξηζηηθέο ηνπο απνθάζεηο. Ζ Διέλε βέβαηα είρε ηα δηθά ηεο ζρέδηα. Γηα ηειεπηαία θνξά ήζειε λα επηζθεθζεί ηνλ ηάθν ηνπ Νίθνπ, ζαλ χζηαην ραηξεηηζκφ, αιιά θαη λα δεη κε ηα ίδηα ηεο ηα κάηηα ηε δνπιεηά πνπ έθαλε ζην ηάθν ν κάζηνξαο. Ζ γπλαηθεία πεξηέξγεηα θπξηαξρνχζε φισλ ησλ άιισλ αλαζηνιψλ. Ήηαλ πξνζεγκέλε δνπιεηά αιιά έιεηπε κηα θσηνγξαθία θη νχηε απηή πξφιαβε λα έρεη θακηά ζηε δηάζεζε ηεο. Μφλν ζηε κλήκε ηεο ήηαλ ραξαγκέλε ε επγεληθή αιιά θαη ηπξαγλεκέλε κνξθή ηνπ.
133
26. Η Μιλένα Γφμαδε ην Θεφ κε ηελ ηχρε ηεο. Υηεο ππνδέρηεθε ζην λεζί ηνλ θαλαθάξε ηεο. Με ηε ζηνιή ηνπ ηνλ έβιεπε ζαλ έλαλ φκνξθν πξίγθηπα. πσο ζηα παξακχζηα πνπ άθνπγε κηθξή. Ναη! Απηφ ην φκνξθν αγφξη, ην ληπκέλν κε ηελ επίζεκε ζηνιή, ήηαλ ν γηνο ηεο. Ο δηθφο ηεο γηνο θαη ηνπ Αληξέα ηεο. Έλησζε κηα γιπθηά πιεξφηεηα, αγαπνχζε κ’ φιε ηε δχλακε ηεο ςπρήο θαη ηα δπν παηδηά ηεο, αγαπνχζε ηνλ ήξεκν θη αθνζησκέλν ζηελ νηθνγέλεηά ηνπ Αληξέα, αγαπνχζε ην ίδην δπλαηά ηελ θαιή λεξάηδα, πνπ ζπλάληεζε ζην δξφκν ηεο, Διέλε θαη ηεο άλνημε ην παξάζπξν γηα ηελ πξαγκαηηθή δσή. Σίπνηα ην ζπληαξαθηηθφ, ηίπνηα ην πεξηπεηεηψδεο. κσο, ε επηπρία ηειηθά ηη είλαη; Σν αέλαν θπλεγεηφ ηνπ άπηαζηνπ θη απξνζδηφξηζηνπ νλείξνπ ή ε ήξεκε θαζεκεξηλφηεηα ηεο αζθαινχο δηαβίσζεο; Γελ είρε ηελ εκπεηξία λα δψζεη απάληεζε ζην εξψηεκα απηφ γηαηί ηεο έιεηπαλ θξηηήξηα ζχγθξηζεο, αιιά ζίγνπξα ε ίδηα ήηαλ ηθαλνπνηεκέλε, κε απηά πνπ είρε θαηαθηήζεη,. Πνηέ δελ είρε γίλεη ζχκα ηεο απιεζηίαο πνπ θπθινθνξνχζε ζηελ θνηλσλία. Υαξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηεο επνρήο καο. Δπηπρψο φπνηε ρξεηάζηεθε λα θάλεη επηινγή πξνζψπσλ φηαλ ηεο δεηήζεθαλ απφ ηελ Διέλε βγήθαλ θαιέο επηινγέο θαη ηίκεζαλ ηελ εθινγή ηεο. κσο πξφζζεζε θαη ηελ άιιε δηάζηαζε. Ο θάζε άλζξσπνο, εθηφο ησλ απαξαίηεησλ εμαηξέζεσλ έρεη κέζα ηνπ ηελ θαιή θαη ηελ θαθή πιεπξά. Αλάινγα πσο εζχ ηνπ ζπκπεξηθέξεζαη αλαδεηθλχεηο θαη εληζρχεηο ηε επηζπκεηή πιεπξά ηνπ. Ο Ηγθφξ θαη ε Λία ήηαλ έλα αγαπεκέλν δεπγάξη πνπ είρε επινγεζεί ν δεζκφο ηνπο κε γάκν θαη ηψξα πεξίκελαλ ην πξψην ηνπο παηδί. Ζ επηπρήο θαηάιεμε ηεο ζρέζεο ηνπ αδειθνχ ηεο κε ηελ μαδέιθε ηεο ήηαλ ζε θάπνην πνζνζηφ θαη απνηέιεζκα θαη δηθήο ηεο ζπκβνιήο. Ήηαλ θη ε θνπκπάξα ζην γάκν ηνπο. Σψξα έπξεπε λα ζηξέςεη ηελ πξνζνρή ζηελ θφξε ηεο πνπ έθηαλε ζε θξίζηκε ειηθία. Μελ έρνπκε θαλέλα εθηξνρηαζκφ ή ζθάλδαιν απ’ απηήλ. Γελ είρε πάξεη κπξνπδηά φηη ππφγεηα είρε αλνηρηεί
134
έλα ειπηδνθφξν θαλάιη πνπ ζα έδηλε θη άιιεο ραξέο ζηελ επξχηεξε νηθνγέλεηά ηεο. Δίρε πξνζπαζήζεη πνιιά ρξφληα λα θάλεη θη άιια παηδηά – ηνπιάρηζηνλ ην ηξίην - φπσο θαη ε Διέλε - αιιά κάηαηα. Γελ ήξζαλ άιια πέξα απφ ηα δπν πνπ ηψξα κεγάισζαλ θαη ηα έλησζε ζαλ κηα επινγία γχξσ ηεο. Ζ δσή ηεο επηθχιαμε πξάγκαηα πνιχ θαιχηεξα απφ φηη νη αξρηθέο πξνυπνζέζεηο πξνκήλπαλ. Γελ έπξεπε λα παξαπνληέηαη. Αληίζεηα ρξεηαδφηαλ λα ζπλερίζεη ηελ θαζεκεξηλή κάρε γηα ηε δηαθχιαμε απηψλ ησλ θαηαθηήζεσλ πξνζθέξνληαο φιεο ηηο δπλάκεηο ηεο ζηελ θαηεχζπλζε απηή. Κη απηφ ήηαλ απνθαζηζκέλε λα θάλεη. Γελ έπξεπε λα μεράζεη ηελ έγλνηα ηεο ζηελ Διέλε, ηνλ άλζξσπφ ηεο. Υσξίο λα εμηρληάδεη ηελ αηηία έβιεπε ζην πξφζσπφ ηεο έλα αρλφ ζηξψκα κειαγρνιίαο, πνπ δελ κπνξνχζε λα εξκελεχζεη ηελ αηηία ηνπ θαη πνπ νχηε κηα θνπβέληα ή παξάπνλν δελ είρε βγεη απφ ηα ρείιε ηεο. ίγνπξα ν θχξηνο ιφγνο πξέπεη λα ήηαλ ν πξφσξνο ρακφο ηνπ αγαπεκέλνπ ηεο Γεκήηξε. Απηφ ην θαηαιάβαηλε, αιιά ηφζα ρξφληα πνπ πέξαζαλ απφ ηφηε δελ ζηάζεθαλ ηθαλά λα θιείζνπλ απηήλ ηε πιεγή; Απηέο ηηο κέξεο ζην πνιχβνπν ζπηηηθφ ηνπο επηθξαηνχζε κηα εξεκία ζρεδφλ ελνριεηηθή. Σα παηδηά, εθηφο απφ ηελ Ναηαιία έιεηπαλ. Μφλν ν Αληξέαο ηξηγχξηδε γχξσ ηεο, κε ηε ζπλερή αλεζπρία θη αλαζθάιεηα ηνπ, αλ ζα κπνξέζεη λα ζηαζεί θαιχηεξα νηθνλνκηθά ζηα πφδηα ηνπ, αλ ζα εμαζθαιίζεη έλα θνκπφδεκα γηα έθηαθηεο αλάγθεο ή ηε κειινληηθή απνθαηάζηαζε ησλ παηδηψλ ηνπ. Αλεζπρία πνπ δε ζπκκεξηδφηαλ ε Μηιέλα, αθνχ ήμεξε πσο ζην πιεπξφ ηεο ζα είρε έηζη θη αιιηψο ηνλ νγθφιηζν, πνπ ιέγεηαη Διέλε. Ζ ηειεπηαία ήηαλ ζηελ Αζήλα, ζην πιεπξφ ηεο λχθεο ηεο Διέλεο πνπ ήηαλ ζηηο κέξεο ηεο θαη απφ κέξα ζε κέξα πεξίκελαλ κε αγσλία ηνλ εγγνλφ λα έξζεη ζηνλ θφζκν.
135
27. Το κλείσιμο. Εήηεζε απφ ηε Μηιέλα, πνπ θαζφηαλ ππνκνλεηηθά δίπια ηεο, έλα θαζξεθηάθη. - Ση ην ζέιεηο ηψξα γιπθηά κνπ ην θαζξεθηάθη; Γελ μέξεηο ηε θάηζα ζνπ; - Άζε ηηο πξνζηαζίεο θαιή κνπ. Λεο λα κελ μέξσ ηελ θαηάζηαζή κνπ; Ση λα θάλεη; Με βαξηά θαξδηά ηεο έθεξε ηνλ θαζξέθηε θαη ηεο ην έδσζε πξνζεθηηθά ζηα ρέξηα, πνπ δελ είραλ πηα ηελ παιηά ηθαλφηεηα λα ζεθψλνπλ θαη λα ζπγθξαηνχλ αληηθείκελα. Σα ρξφληα θαη ε χπνπιε αξξψζηηα πνπ ηελ έιησλε κέξα κε ηε κέξα είραλ αιιάμεη πιήξσο ηα δεδνκέλα θαη ε πνξεία ήηαλ αλαπφθεπθηε. Σν πξφζσπν πνπ είδε ε Διέλε κέζα ζηνλ θαζξέπηε ήηαλ κηα άγλσζηε. Σα κάηηα ζνιά, ρσκέλα κέζα ζηηο θφγρεο, νη ξπηίδεο λα θνκκαηηάδνπλ φιν ην κέησπν, ηα κάγνπια άζαξθα ιεο θαη ηα ξνπθνχζε πξνο ηα κέζα, ηα ρείιηα μεξά θαη ζθαζκέλα. Σίπνηα δε ζχκηδε ηελ φκνξθε, ηελ ελεξγεηηθή Διέλε πνπ ηα παηδηά ηεο γλψξηδαλ. Γλψξηδε φηη ην ηέινο πιεζίαδε. ηε κλήκε ηεο ήξζε ε πνξεία δσήο ηεο κάλαο ηεο. - Υξηζηέ κνπ, αο κελ είλαη θιεξνλνκηθή ε αξξψζηηα πνπ κε πάεη ζηνλ ηάθν! Αλ είλαη, ίζσο ηφηε λα έρεη πξννδεχζεη ε ηαηξηθή επηζηήκε θαη αληηκεησπίζεη ηελ θαηαξακέλε λφζν. Μελ δήζνπλ θη απηά ηνπο αθφξεηνπο πφλνπο, πνπ ηελ δηαιχνπλ θάζε κέξα, παξά ηα ηφζα παπζίπνλα πνπ θαηαπίλεη ζπλερψο. Φάξκαθα πνπ ηεο αδεηάδνπλ ην κπαιφ θαη θάλνπλ ηε δσή ηεο αθφξεηε. Σφζν πνπ λα ζεσξεί ην ζάλαην ζαλ ζα ιχηξσζε. Πνηέ δελ ήηαλ ηδηαίηεξα ζξεζθεπφκελε, νχηε ζα γηλφηαλ ζηα ηειεπηαία ηεο. κσο πάληα ζεβφηαλ ην ζξεζθεπηηθφ αίζζεκα ησλ αλζξψπσλ θαη πνηέ δελ είρε ππνηηκήζεη ή δηαθσκσδήζεη ηηο δηάθνξεο εθδειψζεηο ηνπο. Γλψξηδε ζην πεηζί ηεο πφζν βαζηά θη εηιηθξηλήο είλαη ε πίζηε πνιιψλ απιψλ αλζξψπσλ θαη πφζν αιεζηλφο είλαη ν θφβνο ηνλ αλζξψπσλ γηα ην ζάλαην θαη ηελ ηχρε ηνπο ζηε κεηαζαλάηηα δσή. Γελ ήηαλ Φαξηζαία λα ην γπξίζεη ηψξα. Δίρε κηα αμηνπξεπή δηαδξνκή ζηε δσή, δελ αδίθεζε ελ 136
γλψζεη ηεο θαη κε πζηεξνβνπιία θαλέλαλ ζπλάλζξσπν ηεο. Γε ζπκφηαλ θάηη δηαθνξεηηθφ. Μεξηθά εζηθά παξαπηψκαηά πνπ ππέπεζε ζηελ πνξεία ηεο δηαδξνκήο ήηαλ κέζα ζηα πιαίζηα ησλ αλζξψπηλσλ αδπλακηψλ. Μηα ραξά ηα πήγε. Δθείλν πνπ ηελ απαζρνινχζε ήηαλ ην κέιινλ θη ε επηπρία ησλ παηδηψλ θαη ηεο γεληθφηεξεο νηθνγέλεηαο. Απηή έθαλε φ,ηη πεξλνχζε απ’ ηα ρέξηα ηεο. Τπάξρνπλ θαη δηαιείκκαηα πνπ ην κπαιφ θαζαξίδεη ιίγν θαη ζ’ απηά ηα δηαιείκκαηα πεξλάεη ε δσή ηεο ζαλ ηαηλία πνπ πξνβάιιεηαη ζε κηα αφξαηε κεγάιε νζφλε. Ζ κνίξα, απηφο ν άηηκνο θη άηεγθηνο θξηηήο, θαζνξίδεη ηηο εμειίμεηο. Οη θαζνξηζηηθέο ζπκπηψζεηο κήπσο είλαη ην ρέξη ηεο κνίξαο πνπ θαζνξίδεη κε έλαλ αλεμήγεην ηξφπν αξηζηεξά θαη δεμηά ηε δηθή ηεο δηθαηνζχλε; Δξσηήκαηα πνπ ππάξρνπλ κέζα ηεο, ρσξίο λα δηαζέηεη θακηά απφ ηηο απαξαίηεηεο απαληήζεηο. Σα ρξφληα είραλ πεξάζεη θη είραλ πέζεη πάλσ ηεο ζαλ βαξίδηα. Ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία. Δίρε ηελ ηχρε λα ζπλαληήζεη θαη λα ραξεί ζην δηάβα ηεο πνιιέο ραξέο. Σν ζπλαπάληεκα ηεο κε ην Γεκήηξε ήηαλ απφ ηηο κεγαιχηεξεο. ηελ πξψηε θάζε γεχηεθε ηελ πξνδνζία, αιιά θνληά ηνπ, πξσηφλησζε γπλαίθα, καδί ηνπ έθαλε ηελ θαιχηεξε πξάμε ηεο δσήο ηεο. Σα ηξία ππέξνρα παηδηά, πνπ ρσξίο θακηά εηδηθή γλψζε ηα αλάζξεςε κε νδεγφ κφλν ηελ αγάπε θαη ην κεηξηθφ έλζηηθην. ήκεξα ηα παηδηά ηεο είλαη ηξία δηακάληηα. ρη, δε ην έιεγε κε ην κεηξηθφ εγσηζκφ. Ήηαλ κηα αληηθεηκεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Απφ θαηξφ ν γηνο ηεο είρε αλαιάβεη ζην λεζί, επηθεθαιήο, φιεο ηηο δνπιεηέο ηεο νηθνγέλεηαο θαη ε πνξεία ηνπ ηεο έδεημε φηη ήηαλ ν θαηάιιεινο άλζξσπνο ζηελ θαηάιιειε ζέζε. Μεγάισλε κε αγάπε θη επζχλε ηα δπν ηνπ παηδηά, έρνληαο ζην πιάη ηνπ ηελ ήξεκε θαη γιπθηά Διέλε, πνπ ηνλ ιάηξεπε θη ήηαλ βξάρνο θαη ζπκπαξαζηάηεο ζηελ νπνηαδήπνηε δπζθνιία. Σν μελνδνρείν πάλσ ζηνλ Πξνθήηε Ζιία ήδε ιεηηνπξγνχζε θη νη πξννπηηθέο γηα ηελ πνξεία ηνπ ήηαλ πνιχ ελζαξξπληηθέο. Ο γηνο ηνπ Αληψλε, ν Γεκήηξεο ήηαλ έλα φκνξθν αγνξάθη, πνπ πήγαηλε πηα ζην δεκνηηθφ ζρνιείν θη ε κηθξνχια θφξε ηνπ αηίζαζε, απαηηεηηθή ηεο ζχκηδε ηε δηθηά ηεο Μαξία ζηα πξψηα ρξφληα ηεο δσήο ηεο. - Υξηζηέ κνπ, ε δσή ζπλερψο επαλαιακβάλεηαη θάλνληαο αέλανπο θχθινπο! Άζε θάπνηνπο λα ιέλε. 137
Δίρε πνιχ θνπηάζεη λα θξχςεη απφ ηα άιια παηδηά ηεο ηελ εζσηεξηθή αδπλακία πνπ είρε ζην γην ηεο. Ζ κάλα δελ πξέπεη λα μερσξίδεη ηα παηδηά ηεο, αιιά πψο λα θαηαπνιεκεζεί απηή ε παλίζρπξε παξφξκεζε πνπ μεπεδνχζε απζφξκεηα απφ κέζα ηεο. Σνπιάρηζηνλ πξνζπάζεζε, αιιά πψο λα μεθχγεη απφ ηελ ηεηξαπέξαηε θφξε ηεο πνπ φια ηα νζκίδεηαη θαη φια ηα θαηαιαβαίλεη. Απηή άλζξσπέ κνπ, είρε θαηαθέξεη λα θέξεη ζην λεζί γηα νξηζηηθή εγθαηάζηαζε ηνλ άληξα ηεο, πνπ παξάηεζε ζηξσκέλε δνπιεηά ζηελ παηξίδα ηνπ θη άξρηζε απφ ηελ αξρή ζ’ έλαλ λέν ηφπν, αιιά κε ζηήξηγκα φιε ηελ νηθνγέλεηα ηεο γπλαίθαο ηνπ, ηελ νηθνγέλεηα ηνπ Αληξέα πνπ είρε ξίδεο δεθαεηηψλ ζην λεζί θαη ην θπξηφηεξν ηα δπν παηδηά ηνπ, πνπ ε Μαξία ηνπ είπε θαζαξά θαη μάζηεξα φηη ζα πάεη ζην λεζί ηεο θαη βεβαίσο ζα ηα πάξεη καδί ηεο. Τπέθπςε ζηε κνίξα ηνπ, αιιά δελ θαίλεηαη λα ήηαλ θαη δπζαξεζηεκέλνο. Γξήγνξα πξνζαξκφζηεθε ζηε δσή ηνπ λεζηνχ θαη είρε ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε απφ ηε θηιφινγν Μαξία, πνπ είρε νξηζηηθά εγθαηαιείςεη ηα λεθειψδε λεαληθά ζρέδηά ηεο γηα θαξηέξα ζηελ ηέρλε θαη είρε αλαδεηρζεί πξσηαγσλίζηξηα ζηνλ θαιχηεξν ξφιν πνπ είλαη πιαζκέλνο γηα ηε γπλαίθα. Σν ξφιν ηεο κάλαο. Ζ πην γιπθηά έθπιεμε ηεο δσήο ηεο ήηαλ φηαλ παξνπζηάζηεθαλ εκπξφο ζ’ απηήλ θαη ηε Μηιέλα, ν αλζππνινραγφο Μέληνο θαη ε θνηηήηξηα Ναηαιία γηα λα ηνπο ελεκεξψζνπλ πσο ζθνπεχνπλ λα παληξεπηνχλ, αιιά ζα ήζειαλ θαη ηελ επρή ηνπο. Κη απηέο νη αθηιφηηκεο αληί λα απαληήζνπλ ζηα παηδηά ηνπο κ’ έλα λαη ή έλα φρη έπεζαλ ε κηα ζηελ αγθαιηά ηεο άιιεο βάδνληαο ηα θιάκαηα. Δθείλνη ζσζηά ην εξκήλεπζαλ σο ζπγθαηάβαζε. Ζ Μηιέλα! Ση άλζξσπνο, ζεέ κνπ, θηηαγκέλνο απφ ηα θαιχηεξα πιηθά πνπ ππάξρνπλ, ηεο ζηάζεθε θαιχηεξα απφ ηνλ θαζέλα. Σελ έλησζε θάηη πεξηζζφηεξν απφ αδειθή αιιά θη εθείλε ηεο ην αληαπέδηδε θαη κε ην παξαπάλσ. Απηνχο ηνπο κήλεο είρε παξαηήζεη ηα πάληα θαη είρε γίλεη απνθιεηζηηθή λνζνθφκα ζηελ Διέλε επί εηθνζηηεηξαψξνπ βάζεσο βιέπνληαο κε ηα ίδηα ηεο ηα κάηηα ηελ αγαπεκέλε ηεο λα γιηζηξάεη ιίγνιίγν απφ ηε δσή.
138
Έλησζε ηηο ηχςεηο φηη θξάηεζε κφλν γηα ηνλ εαπηφ ηνπο ηελ πεξηπέηεηά ηεο κε ηνλ Νίθν θαη δελ είπε ηίπνηα αθφκα θαη ζηε Μηιέλα. Απηή ηελ πιεπξά ηεο δσήο ηεο ζα ηελ έπαηξλε καδί ηεο ζην ηάθν. Κάπνηα ζηηγκή ηεο πέξαζε απφ ην κπαιφ θαη κε πίθξα είπε ζηε Μηιέλα: - Θέισ λα κε ζπγρσξέζεηο. νπ ππνζρέζεθα λα πάκε νη δπν καο ηαμίδη ζηελ παηξίδα ζνπ θαη δελ ην ηήξεζα. Ζ Μηιέλα κε δάθξπα ζηα κάηηα ηεο είπε: - Έρνπκε ρξφλν κπξνζηά καο. Μφιηο γίλεηο θαιά ζα ηνπο παξαηήζνπκε φινπο θαη ζα πάκε νη δπν καο. Με ρνινζθάο ηψξα! - Καιά! Παξεγνξηά ζηνλ άξξσζην ψζπνπ… ηαλ ζε θάπνην δηάιεηκκα μχπλεζε θη άλνημε ηα κάηηα ηεο, ηνπο είδε φινπο καδεκέλνπο γχξσ ηεο λα θιαίλε. Σν θαηάιαβε: - Ήξζε ε ψξα κνπ ινηπφλ, είπε. Σα ιφγηα απηά δελ η’ άθνπζε θαλέλαο ηνπο. Παξά ηνπο πφλνπο, παξά ηελ εμάληιεζε ήηαλ γεκάηε. ’ φιε ηε δσή ηεο θιψζα κε ηα θισζφπνπια ηεο. - Πνχ είζηε αγαπεκέλνη κνπ γνλείο – ζθέθηεθε απφ κέζα ηεο - λα δείηε ην απνηχπσκα ζηε δσή πνπ θαηαιείπσ. Γελ πήγαλ ραξάκη νη θφπνη ζαο. Διπίδσ φηαλ ζαο ζπλαληήζσ λα ζαο θνηηάμσ θαηεπζείαλ ζηα κάηηα. Κάηη έθαλα θη εγψ ζηε δσή κνπ. Απεπζπλφκελε ζε φινπο ηνπο είπε: - Μελ θιαίηε παηδηά κνπ, έηζη είλαη ε δσή. Έξρεζαη, δεηο κ’ έλαλ ηξφπν θαη ζην ηέινο θεχγεηο. Να είζηε αγαπεκέλνη θαη λα ζπλερίζεηε ηε δσή ζαο. Απηή είλαη ε κνίξα καο. Απηή είλαη θαη ε επρή κνπ. Πάληα λα ζπκάζηε φηη είζηε φινη κέιε ηεο ίδηαο νηθνγέλεηαο. αο αγαπάσ φινπο.
139
28. Η ζωή συνεχίζεται Σελ έθιαςαλ πνιχ. Άιισζηε κέζα ζην δηάζηεκα ηεο αξξψζηηαο ηεο θαη ηελ θνηλή γλψζε γηα ηελ αδπζψπεηε ηειηθή θαηάιεμε, είραλ θαηά έλα κεγάιν πνζνζηφ αθνκνηψζεη ηνλ ρακφ ηεο. Δθείλε πνπ ήηαλ απαξεγφξεηε ήηαλ ε Μηιέλα, πνπ ζεσξνχζε κέρξη ηψξα ηελ Διέλε άηξσηε θαη ηνλ εαπηφ ηεο αδχλαην λα δεη ρσξίο ηελ νκπξέια αζθάιεηαο, πνπ ηεο εμαζθάιηδε ε θαζεκεξηλή παξνπζία ηεο. Σίπνηα φκσο δελ είλαη αμεπέξαζην. Ο άλζξσπνο είλαη έλα απφ ηα πην πξνζαξκνζηηθά φληα ζηε θχζε. Οη αλάγθεο ηεο δσήο, νη άιιεο πξνζσπηθέο ππνρξεψζεηο πνπ ζέξλεη ν θαζέλαο, ην αλεπηπγκέλν έλζηηθην ηεο απηνζπληήξεζεο, πνπ ζε πξνηθίδεη εθ γελεηήο ε θχζε ζε αλαγθάδνπλ εθ ησλ πξαγκάησλ λα πξνζγεησζείο ζηε ζθιεξή πξαγκαηηθφηεηα. Να ζπλερίζεηο ηε δσή. Απηφ θαηάιαβε γηα πξψηε θνξά ηψξα θαη ε Μηιέλα. Ζ θφξε ηεο ζε ιίγν θαηξφ ζα γελλνχζε ην εγγνλάθη ηεο Διέλεο. Απηφ ην πιάζκα πνπ ζα εξρφηαλ ζε ιίγν ζηε δσή δηθαηνχηαλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζηελ θαξδηά ηεο. Θα ήηαλ ε ηειηθή ζθξαγίδα πνπ ζα ηεο ζχκηδε ηελ αθαηάιπηε κεηαμχ ηνπο ζρέζε. - Καιέ κνπ Ηεζνχ Υξηζηέ, πψο ηα θέξλεηο ζηε δσή καο; είπε απφ κέζα ηεο ε πάληα ζξεζθεπφκελε Μηιέλα Σα παηδηά ηεο Διέλεο θιάςαλε ηε κάλα ηνπο θαη ηελ θιάςαλε πνιχ. Αιιά ηα λέα παηδηά είλαη πην πξνζγεησκέλα θαη πην ξεαιηζηηθά θη αλ ζέιεηο δηαζέηνπλ θαη κηα δφζε ζθιεξφηεηαο γηα ηνπο κεγάινπο. χληνκα πξνζαξκφζηεθαλ ζηα λέα δεδνκέλα θαη ηηο απμεκέλεο ππνρξεψζεηο πνπ δεκηνπξγνχζε ε απνπζία ηεο δξαζηήξηαο Διέλεο. Δίραλ θαη ηηο έγλνηεο ησλ δηθψλ ηνπο νηθνγελεηψλ πιένλ. Έηζη ήηαλ θπξίσο πξνζσπηθφ θαζήθνλ ηεο Μηιέλαο λα μεπεξάζεη κφλε ηεο ηελ πιεγή θαη λα ζηεξηρζεί ζηα πφδηα ηεο. Οη ππνρξεψζεηο ήηαλ παξνχζεο θαη πηεζηηθέο. ρη κφλν γηα ηα δηθά ηεο ηα παηδηά αιιά θαη ηα παηδηά ηεο Διέλεο πνπ άιισζηε κεγαιψζαλε θάησ απφ ηε δηθή ηεο θξνληίδα. 140
ην κπαιφ ηεο ήξζε δσληαλά ε ζθελή φηαλ γηα πξψηε θνξά άθνπζε απφ ην ζηφκα ηεο Διέλεο πνηνο είλαη ν παηέξαο ηνπ κνλαδηθνχ ηεο ηφηε παηδηνχ. Με ζπγθίλεζε ζπκήζεθε ηε ζηηγκή πνπ ε Διέλε ηελ ζπζηήλεη ζηνλ Γεκήηξε, σο κέινο ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηεο ιέεη λα θάηζεη λα αθνχζεη ηελ εμνκνιφγεζε ηεο. Γίπια ζηελ Διέλε έλησζε νινθιεξσκέλνο άλζξσπνο, απφθηεζε ηελ αλαγθαία απηνπεπνίζεζε. Απηή ηεο έκαζε φιεο ηηο γλψζεηο θαη φιεο ηηο ζπκπεξηθνξέο, πνπ ηεο ρξεηάζηεθαλ ζηελ κεηέπεηηα δσή ηεο. Σεο ήηαλ επγλψκσλ θη απηφ πνηέ δε ζα ην μερλνχζε Σψξα φκσο άξρηδε κηα λέα θάζε ζηε δσή ηεο θαη δελ ππήξρε άιιε δπλαηφηεηα παξά λα πξνζαξκνζηεί ζηε λέα θαηάζηαζε πξαγκάησλ. Ναη, αιιά ε Διέλε ζα είλαη, έζησ θη απφ καθξηά, ζπλερψο ν θχιαθαο άγγειφο ηεο.
141
29. Επίλογος.
Ζ Μαξία ζθεθηφηαλ πφζν είρε ελ δσή αδηθήζεη, ελ δσή, ηε κάλα ηεο. Πξνο ηα ηειεπηαία ρξφληα θαηάιαβε ηνλ νγθφιηζν πνπ είρε κέρξη ηψξα δίπια ηεο. Καη ηψξα κεηά ηνλ ρακφ ηεο δελ ππήξρε ρξφλνο λα ηεο ην νκνινγήζεη, λα δεηήζεη ζπγλψκε γηα ηελ αραξηζηία ηεο. Έλαο κφλν ηξφπνο έκελε γηα ηελ εμηιέσζή ηεο. Να γίλεη, φζν πεξλάεη απφ ην ρέξη ηεο, Διέλε ζηε ζέζε ηεο Διέλεο. Να κελ είλαη κφλν ε κάλα ησλ δηθψλ ηεο παηδηψλ, λα γίλεη θαη ε κάλα ησλ παηδηψλ φιεο ηεο νηθνγέλεηαο. Πξνο ην παξφλ φιν ηνλ φγθν ησλ ππνρξεψζεσλ ηνλ μεπέηαγε ε παληαρνχ παξνχζα Μηιέλα, αιιά κέρξη πφηε ζα κπνξνχζε ή αθφκα ρεηξφηεξα κέρξη πφηε θη απηή ζα ππήξρε; Ζ νινθιεξσηηθή αθνζίσζή ηεο ζηα παηδηά ηεο Διέλεο ήηαλ γη’ απηήλ έλα θσηεηλφ παξάδεηγκα, πνπ έπξεπε λα ην ζπλερίζεη. Απηή έπξεπε λα θιεξνλνκήζεη απηφ ην θαζήθνλ. Καη ζα έβαδε φιεο ηηο δπλάκεηο ηεο λα ζηαζεί ζην χςνο ησλ πεξηζηάζεσλ. Γίπια ηεο είρε ηε γιπθηά θαη πξφζπκε Διέλε ηελ άμηα γπλαίθα ηνπ πξσηφηνθνπ αδειθνχ ηεο Αληψλε, ηελ δπλακηθή Ναηαιία, γπλαίθα ηνπ «κηθξνχ» Μέληνπ. Θα ηα έβγαδαλ πέξα θαη κε ην παξαπάλσ. Φειά ην θεθάιη!
142