HUISHOUDWERKERS IN PERU Wereldwijd zijn er 67 miljoen huishoudwerkers. Ze krijgen vaak niet het respect dat ze verdienen en hun job wordt serieus ondergewaardeerd. Ook in Peru blijft het onrecht torenhoog. De ngo’s Wereldsolidariteit en FOS ondersteunen er plaatselijke organisaties die het voor hen opnemen en strijden voor sociale bescherming.
STEFANIE BUYST
I
n Peru werkt zo’n 70% van de bevolking in de informele economie. Velen zetten zelf een handeltje op of verdienen wat geld als straatventer. Vooral vrouwen zijn tewerkgesteld in de informele sector, meestal als huishoudwerkster. In Peru is bijna 96% van alle huishoudwerkers een vrouw. Het gaat veelal om jonge meisjes afkomstig van het platteland. Ze worden een degelijk loon beloofd alsook de mogelijkheid om naar school te gaan. De realiteit draait vaak anders uit: ze werken 7 dagen op 7 voor een hongerloon en kunnen helemaal geen school lopen. Bovendien worden ze dikwijls mishandeld door hun werkgever, zowel mentaal als fysiek. De overheid registreert of coördineert informele jobs niet. Soms werken mensen wel in loondienst, maar zonder contract. Veelal gaat het hier om de armere of achtergestelde lagen van de bevolking die zo goed en zo kwaad mogelijk hun gezin proberen te onderhouden. Daardoor mislopen ze echter elke vorm van bescherming: ze hebben slechts half zoveel rechten als iemand die wel geregistreerd werk uitvoert en verdienen minder dan het gemiddeld maandloon van een huishoudwerker. Betaalde vakantie is een utopie en ze krijgen geen of amper vrije tijd.
Conventie 189 In Peru steunt de Belgische ngo Wereldsolidariteit drie partners: de jongerenorganisatie JOC, een nationaal netwerk dat de sociale en solidaire economie promoot (GRESP),
en een vakbond die opkomt voor de rechten van arbeiders in de informele economie (CSP). Alle drie de partners vullen elkaar heel goed aan. Samen staan ze immers sterker: ze wisselen ervaringen uit en ondernemen gezamenlijke politieke acties. Ze strijden onder andere voor de bekrachtiging van Conventie 189 van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) in Peru. De conventie omschrijft de waardige werkomstandigheden voor huishoudpersoneel, zoals het recht op een minimumloon, vastgelegde werkuren, sociale zekerheid (ook bij zwangerschap) en aansluiting bij een vakbond. IPROFOTH – een initiatief van JOC – biedt al meer dan 40 jaar steun aan huishoudwerksters. Het is de enige organisatie in Peru van én voor huishoudwerksters. Ze staat onder andere in voor de verdediging van hun rechten, opvang, overleg met vakbonden en onderwijs en vorming. Ze verzorgt ook bijeenkomsten waar de vrouwen elkaar beter kunnen leren kennen. In geval van ontslag of mishandeling helpt ze hen ander werk vinden.
Getuigenis van huishoudster Toen ze 12 jaar oud was, ging Maria de los Ángeles aan de slag als huishoudwerkster in Lima, samen met haar zus. Nu zit ze in het team van IPROFOTH. Ze vertelt: ‘Ik had het geluk dat ik naar school mocht gaan. Maar terzelfdertijd werd ik gediscrimineerd, geslagen en seksueel misbruikt. Toch kon ik erover praten met een psycholoog. En dat kunnen
24 JANUARI-FEBRUARI-MAART-APRIL 2016 I
PERU TELT MINSTENS
406.000 HUISHOUDWERKERS
200.000 zijn minderjarig
2,6%
ZE VERTEGENWOORDIGEN
vele lotgenoten niet. Ik wil niet dat iemand lijdt zoals ik geleden heb, dus daarom engageer ik mij elke dag opnieuw. Voor dit werk worden we niet betaald, het is een vorm van sociaal werk. We willen dat huishoudwerksters hun rechten kennen, dat ze erkend worden, dat ze meer verdienen dan het minimumloon en dat ze kunnen studeren. Huishoudwerksters vo l g e n m e e s t a l avondschool. Overdag kunnen ze immers niet naar school gaan omdat ze moeten werken. Met de steun van JOC trekt IPROFOTH naar de avondschool om hen bewust te maken van hun rechten. We leren hen dat ze kunnen opkomen voor hun rechten en dat hun job respect verdient. Sommige meisjes kunnen niet koken, wassen of strijken. Ze denken dat ze niets waard zijn en hebben een laag zelfbeeld. Daarom organiseren we ook workshops rond eigenwaarde zodat ze zichzelf leren appreciëren.
VAN DE TOTALE TEWERKSTELLING
‘Ik wil niet dat at iemand lijdt zoals b’ ik geleden heb’
WAARDIG WERK
TREDEN UIT DE SCHADUW MAANDLOON In Lima verdient een huishoudwerk(st)er gemiddeld
457
sol*
(*118 euro)
(PER MAAND)
85%
verdient minder dan 750 sol (193 euro)
15
%
verdient 750 sol (193 euro)
In de provincies schommelt het gemiddeld loon tussen 100 (26 euro) en 250 sol (64 euro)
GESLACHT
95,6 % 4,4 % VROUWEN
MANNEN
© IDWF
Slechts 2 op de 10 heeft een officieel contract
WAT IS SOCIALE BESCHERMING?
We voeren ook campagnes in het park om duidelijk te maken dat ze er niet alleen voor staan. Zo delen we sleutelhangers uit met daarop de contactgegevens van IPROFOTH. Als een huishoudwerkster aan de deur wordt gezet omdat ze opkomt voor haar rechten, kan ze zo gemakkelijk contact opnemen met onze organisatie. We stellen een soort ‘opvangruimte’ ter beschikking waar ze tijdelijk terechtkan en helpen haar ook zoeken naar ander werk, bij een werkgever die wel de rechten respecteert. Huishoudwerksters voelen zich dikwijls eenzaam en denken dat de familie waar ze voor zorgen de enige familie is die ze hebben. Ze hebben amper vrije tijd, maar als ze dan al
Sociale bescherming verwijst naar elke vorm van beleid dat risico’s, kwetsbaarheid, ongelijkheid en armoede aanpakt via systemen van transferten aan de bevolking, in geld of in natura/diensten. Het heeft dus als doel mensen te beschermen tegen de risico’s die hen in de armoede kunnen drijven of houden, en dat door hen in staat te stellen te genieten van basisbescherming, -zorgen en -diensten en de sociale en economische barrières op te heffen die de toegang tot deze bescherming verhinderen. Sociale bescherming omvat: medische zorgen, pensioenen, allerlei uitkeringen (voor moederschap, invaliditeit, gezin, nabestaanden en werkloosheid; in geval van ziekte, arbeidsongevallen en beroepsziekten…) (zie ook p. 23).
eens op stap gaan, is de kans groot dat ze een man ontmoeten die hen van alles belooft. Helaas blijven ze vaak alleen achter, als alleenstaande moeder. Daarom verzorgen we ook een ‘mechita’, een kinderopvang. Terwijl de vrouwen overdag gaan werken, zorgen wij voor hun kinderen, tegen een redelijke prijs. IPROFOTH probeert zichzelf te financieren (onder andere via de kinderopvang), maar dat volstaat
lang niet om aan de noden te voldoen. We doen wat we kunnen om zoveel mogelijk persoonlijke begeleiding en steun te bieden.’
ONLINE www.wereldsolidariteit.be www.fos-socsol.be
MEER INFO OP DE TABLETVERSIE
I JANUARI-FEBRUARI-MAART-APRIL 2016
25