ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Ζωή Κολοβού 3ο Γυμνάσιο Περιστερίου 2017-18 Γ1
ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ
ΒΙΟΣ Ο Οσιος Πορφύριος γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 στο χωριό Άγιος Ιωάννης του σημερινού Δήμου Ταμιναίων της Εύβοιας. Το κοσμικό όνομά του ήταν Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης και από πολύ νωρίς έδειξε έφεση προς το μοναχισμό. Ετσι, σε ηλικία 13 χρόνων και έχοντας τελειώσει μόνο την Β' Δημοτικού, μετέβη στη σκήτη της Άγίας Τριάδος, τα γνωστά "Καυσοκαλύβια" του Άγίου Ορους, όπου έζησε τα επόμενα 6 περίπου χρόνια, ως υποτακτικός σε δύο γέροντες μοναχούς, λαμβάνοντας το όνομα Νικήτας. Κατόπιν, λόγω σοβαρής ασθένειας, αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Εύβοια, όπου και εγκαταστάθηκε στην Ιερά Μονή Άγίου Χαραλάμπους Λευκών Ευβοίας, στο Άυλωνάρι της Εύβοιας. Σε ηλικία 20 ετών συναντήθηκε με τον Άρχιεπίσκοπο του Σινά Πορφύριο, ο οποίος αναγνωρίζοντας σε αυτόν πνευματικά χαρίσματα, τον χειροτόνησε πρεσβύτερο, δίνοντάς του και το όνομα με το οποίο έμελλε να γίνει γνωστός. Τα επόμενα χρόνια, επειδή το μοναστήρι του Άγίου Χαραλάμπους Λευκών έγινε γυναικείο, ο π. Πορφύριος εγκαταστάθηκε στη Μονή Άγίου Νικολάου, στην Άνω Βάθεια του σημερινού Δήμου Άμαρυνθίων, επίσης στην Εύβοια. Το 1940, σε ηλικία 34 ετών, μετέβη στην Άθήνα, όπου στις 12 Οκτωβρίου διορίστηκε ως Εφημέριος στην εκκλησία του Άγίου Γερασίμου, στην Πολυκλινική Άθηνών στην Ομόνοια. Στις 16 Μαρτίου 1970, έχοντας συμπληρώσει 35ετία, έλαβε μικρή σύνταξη από το Ταμείο Άσφαλίσεως Κληρικών Ελλάδος και αποχώρησε από τη θέση του
εφημερίου του Άγίου Γερασίμου, όπου όμως συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως το 1973. Τη χρονιά εκείνη έφυγε από την Άθήνα για να εγκατασταθεί αρχικά στον Άγιο Νικόλαο, στα Καλλίσια (σημερινή Καλλιθέα) της Πεντέλης και μετά από μερικά χρόνια στο Μήλεσι της Μαλακάσας, όπου και οικοδόμησε το Ιερό Ησυχαστήριο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Άπέκτησε σημαντική φήμη και πολλοί πιστοί τον επισκέπτονταν στον τόπο διαμονής του. Το Νοέμβριο του 1991 μετέβη στο παλαιό κελί του, στα Καυσοκαλύβια του Άγίου Ορους, όπου και κοιμήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Κατατάχθηκε στο Άγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, από την Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στη συνεδρίασή της που διεξήχθη στις 27 Νοεμβρίου 2013.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ
Η ΖΩΗ ΤΟΥ Ο Γεώργιος Φλωρόφσκυ γεννήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας στις 28 Άυγούστου του 1893 και είχε άλλα τέσσερα αδέλφια.Πήρε το όνομα του παππού του από την πλευρά της μητέρας του.]Ο πατέρας του, Βασίλειος Άντώνοβιτς Φλορόφσκι(18521928) ήταν διευθυντής της Θεολογικής Άκαδημίας και προϊστάμενος του Καθεδρικού Ναού της Μεταμορφώσεως], ενώ η μητέρα του, η Κλαυδία Γκεόργκεβνα Ποπρουζένκο (1863-1933), ήταν κόρη ενός καθηγητού της Εβραϊκής και της Ελληνικής γλώσσας.Η π΄ρωτη του ακαδημαϊκή δημοσίευση αφορούσε μιακριτική στο περιοδικό της Θεολογικής Άκαδημίας του Κιέβου για ένα βιβλίο της Άκαδημίας Επιστημών για τη σλαβική βιβλιογραφία.Το 1911 ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές του τιμώμενος με χρυσό μετάλλιο, κάτι που του έδινε τη δυνατότητα να εγγραφεί σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο επιθυμούσε,λόγω όμως ιατρικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε και της ανάγκης να βρίσκεται κοντά στο σπίτι του εγγράφηκε στο Πανεπιστήμο της
Οδησσού.Εγγράφηκε στον Τομέα Ιστορίας και Φιλολογιας Η πρώτη επιστημονική εργασία του π. Φλωρόφσκυ, με τον τίτλο «Αντανακλαστική έκκριση σιέλου», γράφτηκε υπό την καθοδήγηση ενός των μαθητών του Pavlov και δημοσιεύτηκε στα Άγγλικά το 1917 στο τελευταίο τεύχος του Δελτίου της Άυτοκρατορικής Άκαδημίας Επιστημών.Άπό το 1916 έως το 1919 δίδαξε λογική και φιλοσοφία στα Παιδαγωγικά Τμήματα Θηλέων-παραρτήματα τυ γυμνασίου Ά.Β.ΓκορέεβαΚοζλένκο της Οδησσού, γενική και ρωσική ιστορία στο Γυμνασιο Θηλέων της Σ. Ι.Βιντίσκαγια της Οδησσού.Τον Φεβρουάριο του 1919 έγινε καθηγητής του δημοσίου στο Τμήμα Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Άνώτερο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Διδασκάλου στην Οδησσό. Το φθινόπωρο του 1919 κλήθηκε να διδάξει στρατιωτική ψυχολογία στη Σχολή Πυροβολικού του Σεργίου στην Οδησσό,όμως λόγω της πολιτικής κατάστασης το τμήμα δεν λειτούργησε.
Η φυγή και η εγκατάσταση στη Βουλγαρία Το 1920 ο π. Φλωρόφσκυ, μαζί με τους γονείς του και τον αδελφό του Άντώνιο, έφυγε από τη Ρωσία και εγκαταστάθηκε αρχικά στη Σόφια της Βουλγαρίας. Άφησε πίσω του τον αδελφό του Βασίλειο, χειρουργό, ο οποίος πέθανε από ασιτία το 1924, και την αδελφή του Klaudia V. Florovsky, η οποία έγινε καθηγήτρια της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οδησσού. Η αποτυχία του Γεώργιου Φλορόφσκι να βρει ικανοποιητική εργασία τον ώθησε στην αναχώρησή του από τη Βουλγαρία.
Η μετάβαση στην Τσεχοσλοβακία Τον Δεκέμβριο του 1921 ταξιδεύει για την Πράγα. Η Άκαδημαϊκή Υπηρεσία της Επιτροπής Μέριμνας για τη Μόρφωση των Ρώσων μαθητών στη Τσεχοσλοβακία αναλαμβάνει να τον μετακινήσει δίδοντάς του σχετική υποτροφία. Ο πρόεδρος Τόμας Μάζαρικ, φιλορώσος ήταν υποστηρικτής του προγράμματος αυτού Το φθινόπωρο του 1922 αρχισε να διδάσκει μαθήματα ιστορίας της ρωσικής λογοτεχνίας στο Άνώτερο Εμπορικό Ινστιτούτο ενώ συνεργάστηκε στη Σχολή Ρωσικού Δικαίου στο σεμινάριο Φιλοσοφία του Δικαίου και Κρατικός Νόμος. Παράλληλα επεξεργαζόταν τη διατριβή του με θέμα Η Ιστορική Φιλοσοφία του Χέρτσεν. Εργάστηκε ως επισκέπτης καθηγητής στο Ρωσικό Πανεπιστημιακό Κέντρο της Τσεχοσλοβακίας στο τμήμα Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Δικαίου, από το χειμερινό εξάμηνο του 1922-1923.
Η δράση του στη Γαλλία Τέλη Σεπτεμβρίου 1926 μετακομιζει στο Παρίσι.Την ίδια χρονιά άρχισε να διδάσκει Πατρολογία στη Σχολή του Άγίου Σεργιου,η οποία είχε ιδρυθεί το προηγούμενο
έτος.Το μάθημά του περιελάμβανε του Πατέρες πριν την Ά' Οικουμενική Σύνοδο, τον Χρυσό αιώνα των Πατέρων έως την Εβδομη Οικουμενική,μια επισκόπηση της Βυζαντινής Θεολογίας και ένα ειδικο παράρτημα σχετικό με την ιστορία της ρωσικής θεολογίας. Επίσης δίδαξε ελληνικά, εισαγωγή στη φιλοσοφία και ποιμαντική θεολογία Καίρια ήταν η συμβολή του στον εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης της Σχολής. Το 1932 χειροτονήθηκε ιερέας και έθεσε τον εαυτό του υπό την κανονική εξάρτηση του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. Ξεκίνησε ως βοηθος στο παρεκκλήσι της Χριστιανικής Κίνησης Ρώσων Φοιτητών. Συμμετείχε στις δράσεις της Άδελφότητας του Άγίου Άλβανού και Άγίου Σεργίου η οποια ήθελε να προάξει τις Άγγλικανο-Ορθόοδοξες σχέσεις. Την δεκαετία του 1930 έρχεται σε διαφωνία με τον Σέργιο Μπουλγκάκοφ γύρω από τις Σοφιολογικές διδασκαλίες του δεύτερου. Ο Φλορόφσκι πραγματοποιεί συχνά ταξίδια μακρυά από τη Γαλλία. Το 1931 συμμετέχει στο σεμινάριο του Καρλ Μπαρτ Άπό το 1929 μέχρι τον Β παγκόσμιο πόλεμο ταξιδεύει στην Άγγλία για την προώθηση των στόχων της αδελφότητας του Άγίου Άλβανού και του Άγίου Σεργίου: παραδιδει διαλέξεις σε θεολογικά κολλέγια, όπως του Μάνσφιλντ στην Οξφόρδη, των Μεθοδιστών στο Ρίτσμοντ, στη Θεολογική Σχολή του Ντάραμ, στη Γλασκώβη, στο Εδιμβούργο, την Άμπερντίν, και τον Άγιο Άνδρέα.. Το 1936 επισκέπτεται την Ελλάδα για να συμμετάσχει στις εργασίες του 'Ά Συνεδρίου Ορθοδόξων Θεολόγων Οταν ξεσπά ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται στην Ελβετία στο Κλάρενς στα πλαίσια συνάντησης της Επιτροπής Συνέχισης της Κίνησης Πίστη και Τάξη. Μεταβαίνουν με τη σύζυγό του στη Γιουγκοσλαβία. Εκεί διδάσκει θρησκευτικά και υπηρετεί ως εφημέριος στην επίλεκτη μεραρχία της Ρωσικής Σχολής Ευελπίδων και στο Ινστιτούτο Νέων Γυναικών,γυμνάσιο αρρένων και γυμνάσιο θηλέων, τα οποία είχε ιδδρύσει η Ρωσική απικία μεταναστών στην πόλη Bela Crkva κοντά στα Ρουμανικά σύνορα. Άπό το 1945 και μετά ασχολείται με την οικουμενική κίνηση και τη σύσταση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Τον Οκτώβριο του 1944 φεύγει για την Τσεχοσλοβακία και στην Πράγα αρχίζει να διδάσκει Άγγλικά σε Τσέχους στα πλαίσια σχετικού προγράμματος. Στο τέλος του καλοκαιριού του 1948 εξελέγη στην Εκτελεστική Επιτροπή του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στη συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο Άμστρενταμ.
Η μετάβαση στις ΗΠΑ Τον Σεπτέμβριο του 1948 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες Το φθινόπωρο του 1955 με τη διαμεσολάβηση του αρχιεπισκόπου Μιχαήλ προσλήφθηκε ως επίκουρος καθηγητής Πατρολογίας και Δογματικής Θεολογίας στην Ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στο Μπρούκλιν της Μασαχουσέτης. Δεν ήταν μια πλήρης διδακτική θέση, αφού είχε κληθει να διδάσκει εκεί δυο φορές κάθε δεύτερη εβδομάδα κατα το φθινοπωρινό εξάμηνο. Στις αρχές του 1956 προσκλήθηκε να διδάξει Ιστορία της Άνατολικής Εκκλησίας στη Θεολογική Σχολή του Χάρβαρντ, από καθηγητές του πανεπιστημίου αυτού οι οποίοι είχαν σχετισθεί μαζί του στα πλαίσια της Οικουμενικής κίνησης.
ΝΙΚΟΣ ΝΗΣΙΩΤΗΣ
ΒΙΟΣ Γεννήθηκε στις 21 Μαΐου 1924 στην Άθήνα. Ο πατέρας του, Άγγελος Νησιώτης ήταν ιερωμενός καταγόμενος από τη Μικρά Άσία. Πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Ιόνιο Σχολή από το 1932 μέχρι το 1942 οπότε εισήχθη για σπουδές στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Άθηνών από όπου αποφοίτησε το 1947. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Ζυρίχη της Ελβετίας από το 1948 μέχρι το 1949 και παρακολούθησε μαθήματα του θεολόγου Εμίλ Μπρούνερ και του ψυχολόγου Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ. Μετά το διάστημα 1949-1951 οπότε πραγματοποίησε τη στρατιωτική του θητεία, επέστρεψε στη Βασιλεία της Ελβετίας για τη συνέχιση των μεταπτυχιακών του σπουδών παρακολουθώντας τους Καρλ Μπαρτ και Καρλ Γιάσπερς. Την περίοδο από το 1952 έως το 1953 μετέβη στο Βέλγιο, στο Καθολικό
Πανεπιστήμιο της Λουβαίν απ’ όπου έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα (Licence) φιλοσοφίας.
Η δράση του στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών Άπό το 1956 μέχρι το 1974 εργάστηκε στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και στο Οικουμενικό Ινστιτούτο στην Ελβετία. Στο τελευταίο διήλθε από όλα τα επίπεδα: εκπαιδευτής (1956-1958), υποδιευθυντής (1958-1962), συνδιευθυντής (1962-1965) και τέλος διευθυντής (1965-1974). Επίσης διετέλεσε αναπληρωτής γενικός Γραμματέας του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών από το 1968 μέχρι το 1972. Δύο φορές προτάθηκε για τη θέση του γενικού γραμματέα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών που όμως αρνήθηκε λόγω των ακαδημαϊκών υποχρεώσεών του στην Ελλάδα. Διετέλεσε ορθόδοξος παρατηρητής στη Β΄ Βατικανή Σύνοδο εκπροσωπώντας το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών και με την ίδια ιδιότητα συμμετείχε στις εργασίες των Πανορθοδόξων Διασκέψεων στην Ρόδο το 1961 και 1964. Άπό το 1977 μέχρι το 1982 ήταν πρόεδρος του Τμήματος «Πίστης και Τάξης» (Faith and Order) του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.
Η ενασχόλησή του με τον αθλητισμό Μέσα από τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο ασχολήθηκε με την καλαθοσφαίριση στην οποία διακρίθηκε λαμβάνοντας και τη θέση του εθνικού προπονητή. Διετέλεσε τακτικό μέλος και στη συνέχεια αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Άγώνων από το 1975 μέχρι το 1986, πρόεδρος της Εφορείας της Διεθνούς Ολυμπιακής Άκαδημίας (1977-1986) και μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδος στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Εισήγαγε πρώτος στην Ελλάδα τις νεώτερες τεχνικές στην καλαθοσφαίρση αναδεικνύοντας την ομάδα του σε πρωταθλήτρια της Ευρώπης.
Η θεολογική σκέψη του Ως θεολόγος πρότεινε την «περσοναλιστική» προσέγγιση της ελληνικής πατερικής σκέψης σε διάλογο με το σύγχρονο κόσμο, χριστιανικό και μη. Επικεντρωνόταν στην τριαδολογία και πνευματολογία της Ορθόδοξης θεολογικής παράδοσης ως υπέρβαση στην Ρωμαιοκαθολική θεολογική απολυτοποίηση του Θεού-Πατρός και
στον προτεσταντικό υπερτονισμό της θεολογίας του Υιού-Χριστού. Στα πλαίσια του Οικουμενισμού εισηγούνταν ό,τι προϋποθέσεις για την μεταξύ των Εκκλησιών ενότητα ήταν ο διάλογος και η αυτοκριτική. Ως προς τη θεολογική του γνωσιολογία ξεκινούσε από την απόρριψη της γνώσης του Θεού ως αντικειμένου, των γνωσιολογικών αρχών της αποδεικτικής νοησιαρχίας. Και οι Ορθόδοξες κατηγορίες της γνώσεως του Θεού κατά τον Νησιώτη είναι η μετάνοια ως αλλαγή τρόπου σκέψεως, η δυναμική πίστη εν ελευθερία και ως έργο αγάπης μέσα στον κόσμο και η ευχαριστία ως δοξολογία.
Η φιλοσοφική σκέψη του Ο άξονας της σκέψης πάνω στον οποίο κινήθηκε ήταν από τον υπαρξισμό στον περσοναλισμό. Πρώτος αυτός εισήγαγε στην Ελλάδα τους προβληματισμούς της υπαρξιστικής φιλοσοφίας με επιστημονική θεμελίωση και τεκμηριωμένες κριτικές επιφυλάξεις. Η φιλοσοφική του ιδιαιτερότητα έγκειται στο ό,τι δεν περιορίστηκε στην ανθρωπολογία αλλά επεκτάθηκε και στην κοινωνιολογία, στην ψυχολογία και την επιστημολογία.
ΜΑΡΙΑ ΣΚΟΜΠΤΣΟΒΑ
ΒΙΟΣ Η Άγία Μαρία γεννήθηκε το 1891 μ.Χ. στην Ρίγα της Λετονίας και το όνομα της, πριν παντρευτεί, ήταν Ελισαβέτα Πιλένκο. Οι γονείς της ήσαν πιστοί και ευσεβείς άνθρωποι που της μετέδωσαν από μικρή τα ουσιώδη της πίστης. Στα 14 της χρόνια θα πεθάνει ο πατέρας της, και η μικρή Ελισαβέτα θα νιώσει την αδικία του θανάτου, άρα και την απουσία του Θεού τον οποίο θεωρούσε πια ως ανύπαρκτο. Το 1906 μ.Χ. μαζί με την χήρα μητέρα της θα μετακομίσουν στην Άγία Πετρούπολη, όπου θα αναμειχθεί με τους κύκλους των διανοουμένων ιδιαίτερα με τον ποιητή Άλεξάντερ Μπλοκ. Επίσης, όπως τόσοι άλλοι σύγχρονοι της, θα γίνει μέλος αριστερών πολιτικών οργανώσεων, «για να πολεμήσω την αδικία μέσα στον κόσμο» όπως έλεγε αργότερα.
Το 1910 μ.Χ. η Λίζα θα παντρευτεί τον Ντμίτρι Κούζμιν-Καράβιεφ, ο οποίος ήταν μέλος των «Μπολσεβίκων». Ενας γάμος που έγινε όχι από αγάπη, αλλά από συμπάθεια περισσότερο. Συνέχιζε τις επαφές της με πολιτικούς και πνευματικούς κύκλους, ενώ αν και θεωρούσε τον εαυτό της άθεο, αναζωπυρωνόταν το παλιό της ενδιαφέρον για τον Χριστό, περισσότερο όμως ως ηρωική μορφή. Ετσι, παράλληλα με την συγγραφή ποιημάτων (είχε ήδη εκδώσει 2 ποιητικές συλλογές) αποφάσισε ν’ ασχοληθεί με τις θεολογικές σπουδές. Γράφτηκε λοιπόν στην Θεολογική Άκαδημία της Μονής του Άλεξάνδρου Νιέβσκυ στην Άγία Πετρούπολη, αλλά σημαντικά γεγονότα έμελλαν να συμβούν σε λίγο: ο γάμος της θα διαλυθεί το 1913 μ.Χ., αλλά τον Οκτώβρη του ίδιου έτους θα γεννηθεί το πρώτο της παιδί. Εμβαθύνοντας στις σπουδές της, παράλληλα όμως με την δική της προσωπική αναζήτηση της πίστης, θα συμπεράνει πως ο χριστιανικός ασκητισμός δεν συνίσταται στον βασανισμό του σώματος, αλλά το ενδιαφέρον για τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων, μαζί με το ενδιαφέρον για καλυτέρευση των κοινωνικών συνθηκών. Ετσι στράφηκε προς το μικρό Σοσιαλεπαναστατικό Κόμμα τον οποίο ήταν μακρόθεν των ιδεών του Λένιν.Η Μαρία όλο και πιο πολύ πια θα αφιερωθεί στην μελέτη και την κοινωνική εργασία στο Παρίσι. Εγινε μέλος της Ρωσικής Φοιτητικής Χριστιανικής Κίνησης, έργο που την έφερε σε επαφή με πάμφτωχους ρώσους μετανάστες στις πόλεις και τα χωριά σε όλη την Γαλλία.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΜΟΡΕΛ
ΒΙΟΣ Ο Άλέξανδρος Σμόρελ (1917-1943) ήταν ένας νεαρός φοιτητής της Ιατρικής στο Μόναχο της Γερμανίας, ο οποίος αντιστάθηκε εναντίον του ναζιστικού καθεστώτος και έχασε τη ζωή του από αυτό. Γεννήθηκε στο Orenburg της Ρωσίας ,όπου βαφτίστηκε Ορθόδοξος στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία .Ο πατέρας του ήταν γιατρός γερμανικής καταγωγής , ενώ η Ρωσίδα μητέρα του ήταν κόρη Ορθόδοξου ιερέα. Υπήρξε συνιδρυτής της αντιναζιστικής ομάδας << Λευκό Ρόδο >>.Το 1943, συνελήφθη και εκτελέστηκε από το ναζιστικό καθεστώς .Το 2012, η Ρώσικη Ορθόδοξη Εκκλησία τον κατέταξε μεταξύ των νέων Ρώσων αγίων μαρτύρων και ομολογητών. Η μνήμη του τιμάται στις 13 Ιουλίου.
ΟΛΙΒΙΕ ΚΛΕΜΑΝ
Βιογραφία Ο Olivier-Maurice Clement γεννήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1921, σε μια αγνωστική οικογένεια από τους Cevennes. Εγινε οπαδός του Ιησού Χριστού στην ηλικία των τριάντα ετών, μετά από μια μακρά έρευνα στον αθεϊσμό και στις ασιατικές πνευματικές. Είχε ανακαλύψει, διαβάζοντας τους χριστιανούς φιλοσόφους Νικόλαο Μπερντιάεφ και Βλάντιμιρ Λόσκυ (από τους οποίους θα γινόταν σπουδαστής και φίλος), τη σκέψη των Πατέρων της αρχαίας, αδιαίρετης Εκκλησίας, και έλαβε βάπτισμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, εντός του Γαλλόφωνη μητρόπολη του Πατριαρχείου Μόσχας στο Παρίσι. Περιέγραψε την παιδική του ηλικία, πνευματική περιπλάνηση και μετατροπή στην αυτοβιογραφία του, L'Autre Soleil (The Other Sun) (έκδοση 1986). Ως καθηγητής ιστορίας δίδαξε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Λύκειο Louis-leGrand στο Παρίσι. Ως καθηγητής του Ορθοδόξου Θεολογικού Ινστιτούτου Άγίου Σεργίου (Institut Saint-Serge) έγινε ένας από τους πιο αξιόλογους μάρτυρες του Ορθοδόξου Χριστιανισμού , καθώς και ένας από τους πιο
παραγωγικούς. Ηταν ιδρυτής της Ορθόδοξης Κοινότητας στην Δυτική Ευρώπη και συγγραφέας τριάντα βιβλίων για τη ζωή, τη σκέψη και την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τη συνάντησή τους με άλλους χριστιανούς, τις μη χριστιανικές θρησκείες και τον νεωτερισμό. Ηταν υπεύθυνος για το θεολογικό περιοδικό Contacts , και έγινε Doctor honoris causa στο Ινστιτούτο Θεολογίας στο Βουκουρέστι και στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβαίν. Στο πλαίσιο των διδακτικών δραστηριοτήτων του, ο Olivier Clement ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη ζωή και τη μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Γαλλία. Ενέπνευσε επίσης το έργο της Ορθόδοξης Κοινότητας στη Δυτική Ευρώπη από την ίδρυσή της στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και συμμετείχε σε Ορθόδοξα χριστιανικά συνέδρια στη Δυτική Ευρώπη από το 1971, όταν κάθε τρίτο έτος οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί από τις τέσσερις γωνιές θα συναντιόντουσαν στην ήπειρο για να προσευχηθούν και να προβληματιστούν μαζί . Μεταξύ των σύγχρονων ορθόδοξων θεολόγων ήταν αυτός που έδωσε μεγαλύτερη προσοχή στα ζητήματα της νεωτερικότητας. την οποία επιδίωξε να απαντήσει μέσω ενός ισχυρού και ποιητικού προβληματισμού, με ρίζες στην παράδοση της Εκκλησίας καθώς και δημιουργική και ανανεωτική. Ηταν συνομιλητής με διάφορους μεγάλους πνευματικούς ηγέτες της εποχής του ο Άγιος Σωφρός του μοναστηριού Maldon στη Βρετανία, ο Πατριάρχης Άθηναγόρας , ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β , ο θεολόγος Dumitru Staniloae , ο αδελφός Roger της Taizé , ο Andrea Riccardi , ιδρυτής της κοινότητας Sant'Egidio όλοι τους σχημάτισαν μια σχέση εμπιστοσύνης και φιλίας .Πέθανε στις 15 Ιανουαρίου 2009.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ
Βιογραφία Ηταν μαθητής του μεγάλου Ρώσου ορθόδοξου θεολόγου π. Γεωργίου Φλορόφσκι. Γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1931 στο Καταφύγιο Κοζάνης. Σπούδασε Θεολογία στο Άριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Άθηνών από όπου αποφοίτησε το 1955, στο οποίο το 1965 εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα «Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ καί τῷ Ἐπισκόπῳ κατά τούς τρεῖς πρώτους αἰώνας» και αναγορεύθηκε διδάκτορας. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και αναγορεύθηκε Μάγιστρος της Θεολογίας. Εχει διατελέσει καθηγητής δογματικής
θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και συστηματικής θεολογίας στα πανεπιστήμια Γλασκώβης (1973-1987), Θεσσαλονίκης (1984-1998), King’s College του Λονδίνου, Γρηγοριανού της Ρώμης και Γενεύης. Χειροτονήθηκε διάκονος στις 14 Ιουνίου 1986 και Πρεσβύτερος στις 15 Ιουνίου 1986. Στις 22 Ιουνίου 1986 εξελέγη από τη Άγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Μητροπολίτης Περγάμου, υπέρτιμος και έξαρχος κόλπου Άδραμυττηνού». Το 1993 εξελέγη μέλος της Άκαδημίας Άθηνών και το 2002 διετέλεσε Πρόεδρός της, όντας ο πρώτος Πρόεδρος Κληρικός. Είναι αντιπρόεδρος της επιτροπής Διαλόγου μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, καθώς και Διευθυντής του Γραφείου Εκπροσωπήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Άθήνα. Εκπροσώπησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε αρκετές διεθνείς συνελεύσεις. Υπήρξε ακόμη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Επιτροπής Πίστεως και Τάξεως του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.
Το έργο του Η συμβολή του επικεντρώνεται κυρίως στη θεολογία του προσώπου. Στα έργα του ασχολείται μεταξύ άλλων με την έννοια του προσώπου στη φιλοσοφία και στους Πατέρες της Εκκλησίας και υποστηρίζει ότι το πρόσωπο είναι η κεντρική έννοια της χριστιανικής οντολογίας, ενώ αναλύει με τον ίδιο τρόπο και την έννοια του τριαδικού Θεού: μία ουσία, τρία πρόσωπα. Κατά την οντολογία που αναπτύσσει με βάση τους Καππαδόκες Πατέρες, η ύπαρξη προϋποθέτει τη σχέση μεταξύ προσώπων και δε νοείται χωρίς αυτήν. Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε ο Θεός, ως πρόσωπο του Πατέρα στην Άγία Τριάδα, ο οποίος υπάρχει αφ’ εαυτού. Η μεγάλη συμβολή των Καππαδοκών Πατέρων κατά τον Περγάμου Ιωάννη ήταν ότι ταύτισαν τον όρο υπόσταση με τον όρο πρόσωπο, ο οποίος μέχρι τότε σήμαινε προσωπείο.
ΜΗΤΕΡΑ ΤΕΡΕΖΑ
Βιογραφία Η Μητέρα Τερέζα γεννήθηκε στις 26 Άυγούστου του 1910 στην Άλβανία από την πόλη Σκόδρα. Πήγε στο Νταρτζίλινγκ της Ινδίας το 1929 και ορκίστηκε ως μοναχή το 1931. Το 1937 δούλεψε σαν δασκάλα σε ένα σχολείο στην Καλκούτα. Το 1950, πήρε την άδεια από το Βατικανό για να ξεκινήσει το ιεραποστολικό της έργο. Το 1952 μετέτρεψε έναν παλαιό Ινδουιστικό ναό στην Καλκούτα σε κτίριο για την ίαση των ανθρώπων που πεθαίνουν. Επίσης, το 1955 άνοιξε ένα ορφανοτροφείο στην Καλκούτα. Στην συνέχεια άνοιξε νοσοκομεία και ορφανοτροφεία σε ολόκληρη την Ινδία αλλά και στην Ρώμη, την Τανζανία και την Άυστρία. Το 1979 κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο προκειμένου να βοηθήσει τους φτωχούς και τους αρρώστους. Ενδεικτικά, βοήθησε τους πεινασμένους στην Άιθιοπία, τα θύματα της πυρηνικής έκρηξης στο Τσερνομπίλ το 1986, καθώς και τα θύματα του σεισμού στην Άρμενία το 1988. Το 1983, κατά την διάρκεια επίσκεψής της στον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β', έπαθε καρδιακή προσβολή και έκτοτε κυκλοφορούσε με βηματοδότη. Η Μητέρα Τερέζα πέθανε το 1997 στην Καλκούτα της Ινδίας. Για τη δράση της έλαβε πολλές διακρίσεις, μεταξύ αυτών και το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1979 «σε αναγνώριση της βοήθειας που προσέφερε στους
δυστυχισμένους ανθρώπους […] τα παιδιά και τους πρόσφυγες […] για τους οποίους εργάστηκε ανιδιοτελώς τόσο πολλά χρόνια»
Αγιοποίηση Mετά το θάνατό της ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' ξεκίνησε τη διαδικασία αγιοποίησής της και στις 19 Οκτωβρίου 2003 οσιοποιήθηκε φτάνοντας το τρίτο από τα τέσσερα στάδια της διαδικασίας αγιοποίησης. Στις 4 Σεπτεμβρίου 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία με μία σεμνή τελετή στο Βατικανό όποτε κηρύχθηκε επισήμως από τον Πάπα Φραγκίσκο Άγία της Καθολικής Εκκλησίας.
Κριτική Η Μ. Τερέζα κατηγορήθηκε κυρίως από τον δημοσιογράφο, αρθρογράφο και συγγραφέα Κρίστοφερ Χίτσενς για θρησκευτικό φανατισμό, αφού «ενδιαφερόταν λιγότερο να βοηθήσει τους φτωχούς και περισσότερο να τους χρησιμοποιήσει σαν μία αστείρευτη πηγή εξαθλίωσης με την οποία τροφοδοτούσε την διάδοση των φονταμενταλιστικών ρωμαιοκαθολικών πιστεύω της». Η κριτική του έγινε μέσα από σειρά άρθρων, ντοκιμαντέρ και το βιβλίο Μητέρα Τερέζα: Θεωρία και πράξη σύμφωνα με το οποίο η Μ. Τερέζα ενστερνιζόταν την άποψη ότι ο ανθρώπινος πόνος είναι δώρο Θεού και ότι ενώ διακήρυττε ότι κρατούσε απολιτική στάση, συναναστρεφόταν στυγνούς δικτάτορες (Φρανσουά Ντιβαλιέ, Εμβέρ Χότζα) και απατεώνες (Τσαρλς Κήτινγκ) και κέρδισε εκατομμύρια αφορολόγητα δολάρια ενώ οι τρόφιμοι κλινικής της Καλκούτα εξακολουθούσαν να δέχονται ανεπαρκή ιατρική φροντίδα[11]. Το 2013 οι Σ. Λεριβέ και Ζ. Σενάρ του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ και η Κ. Σενεσάλ του Πανεπιστημίου της Οττάβα δημοσίευσαν έρευνά τους σύμφωνα με την οποία τα γεγονότα δεν δικαίωναν την καθαγιασμένη εικόνα της Μ. Τερέζας, η οποία ήταν αποτέλεσμα υπερβολικής προβολής από τα ΜΜΕ και ενίσχυσαν τις κατηγορίες του Χίτσενς. Επίσης, της έχει ασκηθεί κριτική για αρκετές πτυχές της δράσης της, ειδικότερα για την υποστήριξη ακραίων απόψεων κατά των αμβλώσεων ή της αντισύλληψης, για ζητήματα οικονομικής διαχείρισης, καθώς και για τις πραγματικές υπηρεσίες φροντίδας των ιδρυμάτων της.
ΝΤΙΝΤΡΙΧ ΜΠΟΝΧΕΦΕΡ
Ο Ντίτριχ Μπονχέφερ (4 Φεβρουαρίου 1906 - 9 Άπριλίου 1945) ήταν Γερμανός Λουθηρανός ποιμένας και θεολόγος. Επίσης συμμετείχε στο Γερμανικό κίνημα αντίστασης κατά του Ναζισμού, και ήταν ιδρυτικό μέλος της Ομολογητικής Εκκλησίας, η οποία εκδήλωνε αντίθεση στο Ναζισμό. Η ανάμειξή του σε σχέδια μελών της γερμανικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Abwehr, για τη δολοφονία του Άδόλφου Χίτλερ, είχε ως
αποτέλεσμα τη σύλληψή του, τον Άπρίλιο του 1943, και μετέπειτα την εκτέλεσή του με απαγχονισμό τον Άπρίλιο του 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου. Οι απόψεις του για το ρόλο του Χριστιανισμού στον κόσμο έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή στην θεολογική σκέψη. Η μνήμη του Ντίτριχ Μπονχέφερ, ως θεολόγου και μάρτυρα, τιμάται από τις Λουθηρανικές και τις Άγγλικανικές εκκλησίες στις 9 Άπριλίου.
ΜΑΡΤΙΝ ΛΟΥΘΕΡ ΚΙΝΓΚ
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ο νεώτερος (15 Ιανουαρίου 1929 – 4 Άπριλίου 1968) ήταν Άμερικανός ιερέας των Βαπτιστών, ειρηνιστής και οπαδός της δράσης μέσω της παθητικής αντίστασης, ηγέτης του Άφροαμερικανικού Κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων ανθρώπων. Άφού ολοκλήρωσε μια σειρά θεολογικών σπουδών, έλαβε θέση πάστορα σε εκκλησία των Βαπτιστών και αναμίχθηκε στον αγώνα των έγχρωμων για την απόκτηση πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Το 1955 ηγήθηκε της νικηφόρας εκστρατείας του μποϋκοτάζ των δημοσίων λεωφορείων της πόλης Μοντγκόμερυ της Άλαμπάμα (εξαιτίας του φυλετικού διαχωρισμού των επιβατών) και το 1957 αναγνωρίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ενός πανεθνικού οργάνου που θα συντόνιζε τον αγώνα των έγχρωμων ίδρυσε μαζί με άλλους, ιερωμένους και μη, τη Διάσκεψη της Νότιας Χριστιανικής Ηγεσίας (Southern Christian Leadership Conference), μία από τις κυριότερες αντιρατσιστικές οργανώσεις των Η.Π.Ά., και έγινε ο πρώτος της πρόεδρος. Το 1961 εμψύχωσε την εκστρατεία "Επιβάτες για την Ελευθερία", την κινητοποίηση που έφερε και το πραγματικό τέλος στους φυλετικούς διαχωρισμούς σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το 1962 ηγήθηκε του αγώνα εναντίον του φυλετικού διαχωρισμού στο Ολμπανυ της Τζόρτζια (Κίνημα του Ολμπανυ) και το 1963 βοήθησε στη διοργάνωση ειρηνικών πορειών διαμαρτυρίας στην πόλη Μπέρμιγχαμ (Άλαμπάμα)της Άλαμπάμα. Την ίδια περίοδο ηγήθηκε επίσης της «Πορείας στην Ουάσινγκτον» και εκεί εκφώνησε την ιστορική ομιλία του που ξεκινά με τη φράση «Εχω ένα
όνειρο...», στην οποία περιγράφει το όραμά του για ισότητα στην αμερικανική κοινωνία. Στις 14 Οκτωβρίου του 1964 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ για τους αγώνες του υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των έγχρωμων μέσω ειρηνικών διαμαρτυριών. Το 1965 ηγήθηκε της πορείας από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερυ, διαμαρτυρία για τη μη εκχώρηση του δικαιώματος ψήφου στους έγχρωμους. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του μίλησε εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, κριτικάροντας σφοδρά την αμερικανική κυβέρνηση και το 1967 εκφώνησε τον επίσης περίφημο λόγο του «Πέρα από το Βιετνάμ». Το 1968, και ενώ σχεδίαζε ακόμα μια πορεία προς την Ουάσινγκτον, την «Πορεία των Φτωχών», δολοφονήθηκε στις 4 Άπριλίου στο Μέμφις (Τενεσσί). Ο Κινγκ έλαβε μετά θάνατον πολλές διακρίσεις όπως το Προεδρικό Μετάλλιο για την Ελευθερία και το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου. Το 1986 η 15η Ιανουαρίου (η ημέρα της γέννησής του) ανακηρύχθηκε επίσημη εορτή στις Η.Π.Ά.
Τα πρώτα χρόνια Ο Κινγκ γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1929, στην Άτλάντα της Τζόρτζια από τον αιδεσιμώτατο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ τον πρεσβύτερο και την Άλμπέρτα Γουίλλιαμς Κινγκ, πρώην δασκάλα. Το πραγματικό όνομα των δυο Κινγκ – πατέρα και γιού - ήταν Μάικλ Κινγκ, αλλά ο πατέρας του, το άλλαξε σε Μάρτιν Λούθερ προς τιμήν του γερμανού Προτεστάντη θεολόγου, Μαρτίνου Λούθηρου. Το μεσαίο παιδί της οικογένειας Κινγκ, είχε ακόμα μια μεγαλύτερη αδερφή την Γουίλλι Κριστίν Κινγκ και έναν μικρότερο αδερφό, τον Άλφρεντ Ντάνιελς Κινγκ. Οι Κίνγκ ζούσαν στη λεωφόρο Ωμπερν, συνοικία των οικονομικά και κοινωνικά ισχυρών έγχρωμων της Άτλάντα και ο μικρός Μάρτιν μεγάλωσε έχοντας μια άνετη ζωή, που δεν τη σκίαζε τίποτα άλλό πέρα από τη ρατσιστική συμπεριφορά των λευκών της Άτλάντα. Ο ιερέας πατέρας του, που διοικούσε την εκκλησία Εμπενέζερ των Βαπτιστών της Άτλάντα ήταν ένα σημαντικό και αξιοσέβαστο πρόσωπο της κοινότητας των έγχρωμων και ο μικρός Μάρτιν μεγάλωνε μέσα στο πειθαρχημένο θρησκευτικό περιβάλλον της εκκλησίας που ήταν σαν δεύτερο σπίτι του . ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΡΆΤΣΙΣΜΟΥ: Ο Μάρτιν πήγε σχολείο 5 χρονών και κατάλαβε αμέσως την καταδίκη που ακολουθούσε τη φυλή του. Στα δημόσια κτίρια έβλεπε πινακίδες: “Μόνο για λευκούς”. Ενας αστυνομικός σταμάτησε το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε εκείνος με τον πατέρα του και είπε με αναίδεια στον πάστορα: “Δείξε μου την άδειά σου, μπόϋ”. Ο αιδεσιμώτατος έδειξε τον μικρό Μάρτιν: “Άυτός είναι μπόϋ, εγώ είμαι άντρας!”. Σε ένα μεγάλο μαγαζί μια λευκή γυναίκα άρχισε να βρίζει τον μικρό Μάρτιν: “Με πάτησες, αράπη!”. Ετσι ο Μάρτιν έμαθε από πρώτο χέρι τη λέξη που έδειχνε την περιφρόνηση των λευκών για το σκούρο χρώμα της επιδερμίδας. Παρόλο που στο σχολείο ήταν από τους καλύτερους μαθητές, είχε αποκλειστεί από τα παιχνίδια των λευκών παιδιών της γειτονιάς. Το παιδί του μπακάλη του είπε ότι δεν ήθελαν τη συντροφιά του, γιατί ήταν έγχρωμος....
Ο Κινγκ από παιδί, έπεσε θύμα των φυλετικών διαχωρισμών και της ταπεινωτικής συμπεριφοράς των λευκών προς τους έγχρωμους. Άπό την ηλικία των 6 ετών και όταν πρωτοπήγε σε χωριστό (μόνο για έγχρωμους) δημόσιο δημοτικό σχολείο, έχασε όλους τους λευκούς φίλους του, αφού πλέον δεν επιτρεπόταν να κάνουν παρέα. Παντού αυτός και οι όμοιοί του, βίωναν την ίδια ταπεινωτική συμπεριφορά, αφού δεν επιτρεπόταν να κάθονταν δίπλα σε λευκούς στα λεωφορεία, ούτε να συχνάζουν στα εστιατόρια, τα καταστήματα ή τα ξενοδοχεία των λευκών. Πολλές από τις αναμνήσεις του στοιχειώνονται από αυτές τις εμπειρίες της ταπείνωσης και της αλαζονικής συμπεριφοράς των λευκών.
ΝΤΕΣΜΟΝΤ ΤΟΥΤΟΥ
Βιογραφία Ο Ντέσμοντ Τούτου γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1931 στο Κλέρκσντορπ του Τράνσβααλ της Νότιας Άφρικής, μια πόλη με χρυσωρυχεία δυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ. Οι γονείς του ανήκαν στις φυλές Ξόσα και Τσουάνα. Σε ηλικία 12 ετών, η οικογένειά του μετακομίζει στο Γιοχάνεσμπουργκ. Λόγω οικονομικών στενοτήτων της οικογένειάς του, αναγκάζεται να εργάζεται και να πηγαίνει ταυτόχρονα σχολείο, στο Λύκειο Μπαντού του Γιοχάνεσμπουργκ. Άν και αρχικό του όνειρο ήταν η ιατρική, αποφασίζει να γίνει δάσκαλος, όπως και ο πατέρας του. Άρχικά εκπαιδεύτηκε ως δάσκαλος στο Κολέγιο Μπαντού της Πραιτώρια και το 1954 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Άφρικής και άρχισε να διδάσκει. Τρία χρόνια αργότερα παραιτείται από τη θέση του εξαιτίας ενός καινούργιου νόμου που περιορίζει τους μαύρους σε μια δεύτερης κατηγορίας εκπαίδευση («εκπαίδευση Μπαντού») σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Ξεκινά σπουδές θεολογίας και το 1961 χειροτονείται αγγλικανός ιερέας, έχοντας επηρεαστεί από πολλούς λευκούς κληρικούς στη χώρα, όπως τον επίσης πολέμιο του απαρτχάιντ Επίσκοπο Τρέβορ Χάντλστον. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 εγκαθίσταται μαζί με τη σύζυγό του, Λία Νομαλίζο (είχαν παντρευτεί το 1955), και τα τέσσερα παιδιά τους (Τρέβορ Ταμσάνκα, Τερέζα Ταντέκα, Ναόμι Νοντόμπι, Μφο Άντρέα) στο Λονδίνο, όπου λαμβάνει το διδακτορικό του δίπλωμα από το King's College. Κατά τη δεκαετία του '70, χρηματίζει υποδιευθυντής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών και διορίζεται πρωθιερέας του Γιοχάνεσμπουργκ κατά την περίοδο 1975-1976. Είναι ο πρώτος μαύρος που καταλαμβάνει αυτή τη θέση.
Άπό το 1976 ως το 1978 διατελεί επίσκοπος του Λεσότο. Άμέσως μετά αποδέχεται τον διορισμό του στη θέση του γενικού γραμματέα του Νοτιοαφρικανικού Συμβουλίου Εκκλησιών και από αυτή τη θέση (μέχρι το 1985) διακρίνεται σε εμβληματική εθνική και παγκόσμια φιγούρα για τα δικαιώματα των Μαύρων της Νότιας Άφρικής. Άν και ήταν ήδη αναγνωρίσιμη και σεβαστή εκκλησιαστική φυσιογνωμία πριν την εξέγερση του 1976 στις επαρχίες των μαύρων, τους μήνες λίγο πριν την εξέγερση του Σοβέτο άρχισε να γίνεται γνωστός στους λευκούς Νοτιοαφρικανούς για τις μεταρρυθμιστικές του ιδέες. Ο Τούτου διακηρύσσει μια μάχιμη πολιτική μη βίας, οραματίζεται «μια δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία χωρίς φυλετικές διαφορές», ενθαρρύνει την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στην κυβέρνηση της Πραιτώρια από τις χώρες που διατηρούν εμπορικές σχέσεις μαζί της, ενώ στα κηρύγματά του τονίζει ορισμένα κύρια σημεία:
Ισα πολιτικά δικαιώματα για όλους
Κατάργηση των νόμων της Νοτίου Άφρικής περί διαβατηρίων
Κοινό σύστημα εκπαίδευσης (κατάργηση εκπαίδευσης Μπαντού)
Παύση της αναγκαστικής απέλασης από τη Νότια Άφρική στα λεγόμενα μπαντουστάν
Η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση για αρκετά χρόνια αρνείται να του χορηγήσει διαβατήριο, παρεμποδίζοντας την επικοινωνία του με τη διεθνή κοινότητα. Το 1984, ο Ντέσμοντ Τούτου βραβεύεται με το Νόμπελ Ειρήνης, "για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ". Επειτα από μια βραχύχρονη θητεία ως Επίσκοπος του Γιοχάνεσμπουργκ, το 1986 εκλέγεται αρχιεπίσκοπος του Κέιπ Τάουν, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996. Ο Τούτου δέχτηκε θερμά τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις που ανήγγειλε ο Πρόεδρος Φρεντερίκ Ντε Κλερκ μετά την εκλογή του το 1989. Οι ρυθμίσεις αυτές περιλάμβαναν την άρση της απαγόρευσης λειτουργίας του Άφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου και την απελευθέρωση του Νέλσον Μαντέλα από τη φυλακή. Τα τελευταία χρόνια χτυπημένος από καρκίνο του προστάτη έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Εχει γράψει διάφορα βιβλία, το τελευταίο από τα οποία με τίτλο "Ο Θεός έχει ένα Ονειρο" (God Has a Dream). Διατηρεί ένα ιδιωτικό γραφείο κοντά στην κατοικία του στο Μίλνερτον του Κέιπ Τάουν.
Πολιτική - Ακτιβισμός Άναπόφευκτα, οι εκκλήσεις του Τούτου για δικαιοσύνη και συμφιλίωση στη Νότια Άφρική τον έθεσαν εντός της πολιτικής σκηνής, αλλά πάντοτε υποστήριζε ότι τα κίνητρα του ήταν θρησκευτικά και όχι πολιτικά. Άν και πολλοί από όσους ασκούσαν κριτική στον Τούτου προέβλεπαν ότι θα λάμβανε μέρος στην πολιτική σκηνή, όντας μέλος της κυβέρνησης, κάτι τέτοιο δεν έγινε. Άντιθέτως, αποτέλεσε
κυρίαρχο διαμεσολαβητή στη μετάβαση προς τη δημοκρατία. Το 1996, ο Νέλσον Μαντέλα τον κάλεσε να συμμετέχει στην Επιτροπή Άλήθειας και Συμφιλίωσης, ένα σώμα που ιδρύθηκε για να καταγράψει την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να διαλευκάνει τα εγκλήματα και τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν είτε από την κυβέρνηση είτε από τα απελευθερωτικά κινήματα κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ. Ο Τούτου δέχτηκε κριτική κατά την περίοδο που ήταν μέλος της Επιτροπής: παρόλο που έρευνα διεξήχθη και για τις δυο πλευρές και η αναφορά της έγινε αποδεκτή από την κυβέρνηση, ασκήθηκε κριτική από αυτούς που πίστευαν ότι δεν είχε επιτελέσει σωστά το σκοπό της και μεροληπτούσε σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην υπόθεση της Γουίνι Μαντέλα, για παράδειγμα, οπότε και ο Ντέσμοντ Τούτου κατηγορήθηκε ότι έδειξε ελαστικότητα ενώπιον κατηγοριών για σοβαρά εγκλήματα. Ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε τον έχει χαρακτηρίσει "μοχθηρό", καθώς ο Τούτου έχει ασκήσει έντονη κριτική για την θητεία του και τον έχει καλέσει να παραιτηθεί ή να έρθει ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ωστόσο πρόκειται γενικά για μια προσωπικότητα που απολαμβάνει την αποδοχή και το σεβασμό σε όλο τον κόσμο. Συχνά καλείται λόγω της εμπειρίας του για την επίλυση μακροχρόνιων αντιπαραθέσεων ανά τον κόσμο. Παραμένει ακτιβιστής για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον αγώνα κατά του AIDS, της φτώχειας και του ρατσισμού. Πιο συγκεκριμένα, έχει υπάρξει σύμβουλος για ΜΚΟ που επιθυμούν συμφιλίωση στη Βόρεια Ιρλανδία και προσκλήθηκε στα Νησιά Σολομώντα για να βοηθήσει στην ίδρυση τοπικής Επιτροπής Άλήθειας και Συμφιλίωσης. Άποτέλεσε τμήμα των διεθνών προσπαθειών για ειρήνευση της πολιτικής κρίσης στην Κένυα μετά τις εκλογές του 2006, ενώ τον Οκτώβριο του 2008, ταξίδεψε στην διαιρεμένη Κύπρο, όπου ενθάρρυνε και την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή πλευρά, Δημήτρη Χριστόφια και Μεχμέτ Άλί Ταλάτ, να στηρίξουν τις συνομιλίες διαπραγμάτευσης για την επανένωση του νησιού. Επιπρόσθετα, έχει κατηγορήσει το Ισραήλ ότι ασκεί πρακτικές απαρτχάιντ εναντίον των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΆ Τζορτζ Μπους (νεότερος) και ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ έχουν δεχτεί τα βέλη του Άρχιεπισκόπου Τούτου, ο οποίος τους ώθησε να παραδεχτούν ότι έσφαλαν, στηρίζοντας έναν "ανήθικο" πόλεμο στο Ιράκ, ενώ άσκησε κριτική και στην διπλωματική υποστήριξη που προσέφερε η κυβέρνηση της Νοτίου Άφρικής στη χούντα της Μιανμάρ. Πέρα από το Νόμπελ Ειρήνης, έχει λάβει το βραβείο Άλμπερτ Σβάιτσερ για τον Άνθρωπισμό, το βραβείο Ειρήνης Γκάντι, το Βραβείο του Ιδρύματος Ωνάση το 1981 και είναι ο πρώτος επίτιμος ηγέτης του Ιδρύματος Ειρήνης Πυρηνικής Εποχής. Επίσης, είναι πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Επιτροπής για την αλήθεια και τη συμφιλίωση, μέλος της επίτιμης επιτροπής της Διεθνούς συντονιστικής επιτροπής για την Δεκαετία για ένα πολιτισμό της Μη Βίας, Πρόεδρος των Πρεσβυτέρων και μέλος του συμβουλίου του Ιδρύματος Ειρήνης Πυρηνικής Εποχής.
ΜΑΧΑΤΜΑ ΓΚΑΝΤΙ
Ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι (2 Οκτωβρίου 1869 - 30 Ιανουαρίου 1948) ήταν Ινδός πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης ακτιβιστής. Υπήρξε η κεντρική μορφή του εθνικού κινήματος για την ινδική ανεξαρτησία και εμπνευστής της μεθόδου παθητικής αντίστασης χωρίς τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών. Η διδασκαλία του επηρέασε το διεθνές κίνημα για την ειρήνη και μαζί με τον ασκητικό βίο του συνέτειναν στο να καταστεί παγκόσμιο σύμβολο και ορόσημο της φιλοσοφικής και κοινωνικοπολιτικής διανόησης του 20ού αιώνα. Εγινε ευρύτερα γνωστός με την προσωνυμία Μαχάτμα, που φέρεται να του απέδωσε στα 1915 ο Ινδός νομπελίστας ποιητής και φιλόσοφος Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ και στα σανσκριτικά σημαίνει Μεγάλη Ψυχή.
Τα πρώτα χρόνια Γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1869, στο Πορμπαντάρ, μια μικρή πόλη στη δυτική ακτή της Ινδίας στην επαρχία Γκουτζάρατ. Η οικογένειά του ανήκε στην κάστα Βανισίγια, σύμφωνα με την ινδουιστική παράδοση του κοινωνικού διαχωρισμού σε κάστες. Ο παππούς του ήταν τοπικός κυβερνήτης του Πορμπαντάρ θέση στην οποία τον διαδέχτηκε ο γιος του και πατέρας του Μαχάτμα, Καραμτσάντ. Η μητέρα του, Πουτλιμπάι, που ήταν η τέταρτη σύζυγος του Καραμτσάντ (οι τρεις προηγούμενες είχαν πεθάνει κατά τη διάρκεια της
γέννας) επηρέασε καταλυτικά το χαρακτήρα του με την αγνότητα του βίου της, την ευγένειά και τη θρησκευτική πίστη. Μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο ασπαζόταν τις απόψεις του τοπικού θρησκευτικού κινήματος της Γκουτζαράτ, Τζαΐν, που πρέσβευε τις αρχές του μη-τραυματισμού οποιουδήποτε ζωντανού πλάσματος, τη χορτοφαγία, τη νηστεία ως μέθοδο αυτοκάθαρσης και την αμοιβαία ανοχή μεταξύ των μελών των διάφορων καστών και θρησκευτικών κινημάτων. Το 1876 η οικογένειά του μετακόμισε στην πόλη Rajkot και ο Μαχάτμα εγγράφηκε στο σχολείο. Την ίδια χρονιά αρραβωνιάστηκε την συνομήλική του Καστουρμπάι, κόρη του εμπόρου Gokuldas Makanji. Το 1881 εισήλθε στο Γυμνάσιο Alfred High School και δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την Καστουρμπάι. Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά το Χαριλάλ (1888), το Μανιλάλ (1892), το Ραμντάς (1897) και τον Ντεμντάς (1900).
Η μετάβαση στο Λονδίνο Στις 16 Νοεμβρίου 1885 πέθανε ο πατέρας του σε ηλικία 63 ετών. Το 1887 επέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις και εισήλθε στο Κολλέγιο Samaldas, αλλά οι σπουδές εκεί του φάνηκαν δύσκολες και η ατμόσφαιρα δυσάρεστη ώστε παρακολούθησε μόνο ένα ακαδημαϊκό έτος. Μετά από αυτό ένας οικογενειακός φίλος πρότεινε πως εάν ο Μαχάτμα επιθυμούσε να αναλάβει τη θέση του πατέρα του θα ήταν καλό να σπουδάσει νομικά, σπουδές που θα διαρκούσαν τρία χρόνια στο Λονδίνο. Ετσι ο νεαρός Γκάντι εκμεταλλευόμενος αυτήν την πρόταση μετέβη στην πρωτεύουσα της τότε Βρετανικής Άυτοκρατορίας στις 4 Σεπτεμβρίου 1888 και εγγράφηκε στο University College London. Ο Γκάντι φανταζόταν την Άγγλία σαν το κέντρο του πολιτισμού, χώρα φιλοσόφων και ποιητών. Η φανταστική του εικόνα όμως υπεχώρησε όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τον χλευασμό συμφοιτητών για τις ιδιαίτερες πολιτισμικές του συνήθειες ενώ συνάμα δυσκολευόταν να προσαρμοστεί προς τον δυτικό τρόπο ένδυσης και συμπεριφοράς. Η παραμονή του στο Λονδίνο επηρεάστηκε από την υπόσχεση, την οποία είχε δώσει στη μητέρα του, ενώπιον του μοναχού Becharji της ομάδας Τζαΐν, να απέχει από την κρεοφαγία, την οινοπνευματοποσία και την ερωτική ελευθεριότητα. Άν και πειραματίστηκε στην υιοθέτηση ορισμένων αγγλικών συνηθειών, εν τούτοις παρέμεινε χορτοφάγος συμμετέχοντας στην Ενωση Χορτοφάγων του Λονδίνου, όπου ανήκε και ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, εκλεγόμενος μάλιστα και μέλος της εκτελεστικής της επιτροπής. Μερικά από τα μέλη της Ενωσης ήταν επίσης μέλη της Θεοσοφικής Εταιρείας, η οποία είχε ιδρυθεί το 1875 με σκοπό την προώθηση της παγκόσμιας συναδέλφωσης και επικέντρωνε στη μελέτη της βουδιστικής και ινδικής βραχμανικής λογοτεχνίας. Άυτοί παρότρυναν τον Γκάντι να διαβάσει τη Bhagavad-Gita. Το ίδιο διάστημα ένας Χριστιανός φίλος του του πρότεινε να διαβάσει τη Βίβλο. Άν και βρήκε δύσκολη και ανιαρή την ανάγνωση της Παλαιάς Διαθήκης ενθουσιάστηκε με την Καινή Διαθήκη και ιδιαίτερα με την «Επί του
Ορους ομιλία». Μη έχοντας επιδείξει προηγουμένως ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θρησκεία μελέτησε θρησκευτικά έργα και πραγματείες, γεγονός που του ενεφύσησε την αρχή για τον σεβασμό κάθε θρησκείας και την υπεράσπιση της θρησκευτικής ιδιαιτερότητας.
Επιστροφή στην Ινδία Άφού πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις του τελευταίου έτους και έλαβε το πτυχίο του απέπλευσε για την Ινδία στις 10 Ιουνίου του 1891. Φθάνοντας στη Βομβάη πληροφορήθηκε ότι η μητέρα του είχε πεθάνει. Οι συγγενείς του σκόπιμα είχαν αποκρύψει την είδηση προκειμένου να αποφύγει τον συναισθηματικό κλονισμό, ως τόσο μακριά από την πατρίδα. Άρχικά έμεινε για λίγο στο Rajkot αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση του μικρού γιου του και των παιδιών του αδελφού του, ενώ λίγο αργότερα αποφάσισε να ανοίξει δικηγορικό γραφείο στη Βομβάη. Εκεί παρέμεινε μερικούς μήνες αναλαμβάνοντας μόνο μια μικρή υπόθεση. Οταν όμως προσήλθε στο δικαστήριο για να αγορεύσει έχασε το θάρρος του και δεν κατάφερε να αρθρώσει ούτε μία λέξη. Η αποτυχία στη Βομβάη τον έφερε πίσω στο Rajkot όπου προσπάθησε να σταδιοδρομήσει επαγγελματικά. Και εκεί όμως δεν κατάφερε να προοδεύσει και επί πλέον ένιωθε άβολα μέσα σ' ένα περιβάλλον γεμάτο ασήμαντες δολοπλοκίες και μικροπρέπειες. Τότε του προτάθηκε από την εταιρεία Dada Abdulla & Co. να την αντιπροσωπεύσει σε μία δικαστική υπόθεση στη Νότια Άφρική. Ο Γκάντι ενθουσιάστηκε από την προσφορά και ξεκίνησε για την Άφρική τον Άπρίλιο του 1893.
Κατά του απαρτχάιντ Φτάνοντας στη Νότια Άφρική βρέθηκε αντιμέτωπος με τον φυλετικό διαχωρισμό του απαρτχάιντ, ο οποίος εκδηλωνόταν από τους λευκούς εποίκους εις βάρος των ντόπιων έγχρωμων και των Ινδών μεταναστών. Ο ίδιος ο Γκάντι εκδιώχθηκε από την αίθουσα του δικαστηρίου επειδή αρνούνταν να βγάλει το παραδοσιακό ινδικό τουρμπάνι ενώ ακόμη μία φορά δέχθηκε βία από τον οδηγό ταχυδρομικής άμαξας λόγω του ότι αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση του σε κάποιον Ευρωπαίο επιβάτη. Άυτή η κατάσταση τον οδήγησε να δραστηριοποιηθεί πολιτικά, υπερασπιζόμενος τα ανθρώπινα δικαιώματα των συμπατριωτών του. Κατά την εικοσάχρονη παραμονή στη Ν. Άφρική φυλακίστηκε πολλές φορές για τους αγώνες του. Εκεί πρώτη φορά ξεκίνησε να διδάσκει την τακτική της παθητικής αντίστασης, μιας μεθόδου με σαφείς αναφορές στη σκέψη του κορυφαίου Ρώσου συγγραφέα Λέοντα Τολστόι. Στην άρνησή για τη χρήση βίας έναντι των καταπιεστών επηρεάστηκε, όπως ο ίδιος έλεγε, από τη διδασκαλία
του Ιησού Χριστού και τον Άμερικανό συγγραφέα Χένρι Θορό, ο οποίος είχε γράψει ένα δοκίμιο για την πολιτική ανυπακοή. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος των Μπόερς ο Γκάντι οργάνωσε σώμα τραυματιοφορέων για το βρετανικό στρατό και διηύθυνε μία μονάδα του Ερυθρού Σταυρού. Μετά τη λήξη του πολέμου επέστρεψε στον αγώνα για τα δικαιώματα των Ινδών μεταναστών και στα 1910 ίδρυσε το αγρόκτημα Τολστόι, κοντά στο Ντάρμπαν, μια συνεταιριστική παροικία για Ινδούς. Άργότερα η κυβέρνηση της Νοτιοαφρικανικής Ενωσης έκανε σημαντικές παραχωρήσεις στις απαιτήσεις του Γκάντι, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης των ινδικών γάμων και της κατάργησης του κεφαλικού φόρου. Ετσι αφού κατάφερε την απόδοση ουσιωδών δικαιωμάτων στους συμπατριώτες του αποφάσισε να επιστρέψει τον ίδιο χρόνο στην Ινδία.
Πορεία προς την ινδική ανεξαρτησία Επί δύο περίπου χρόνια ταξίδεψε σε πολλές περιοχές της Ινδίας προκειμένου να έρθει σε επαφή με τις απόψεις της σύγχρονης ινδικής κοινωνίας. Το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε στο πρόβλημα της επαγγελματικής μαθητείας, σύστημα στα πλαίσια του οποίου φτωχοί και αγράμματοι εργάτες δελεάζονταν ώστε να εγκαταλείψουν την Ινδία εργαζόμενοι σε άλλες βρετανικές αποικίες. Ο Γκάντι χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της παθητικής αντίστασης κατάφερε να προκαλέσει μεγάλη κινητοποίηση για αυτό το θέμα. Στη Βομβάη πραγματοποιήθηκε συνέλευση όλων των Ινδών ηγετών και καθορίστηκε η 31η Μαΐου 1917 ως η τελευταία ημερομηνία για την κατάργηση της επαγγελματικής μαθητείας. Εν συνεχεία ταξίδεψε σε όλη τη χώρα για να λάβει υποστήριξη του αγώνα του. Οι συγκεντρώσεις σε κάθε σταθμό της περιοδείας του ήταν τέτοιες, ώστε ανάγκασαν την κυβέρνηση να αναγγείλει ότι το συγκεκριμένο σύστημα εργασίας θα έπαυε πριν την 31η Μαΐου. Την περίοδο του Μεσοπολέμου αναδείχθηκε σε κεντρική μορφή του εθνικού αγώνα των Ινδών για ανεξαρτησία. Το κίνημα της ανεξαρτησίας άρχισε σύντομα να εξαπλώνεται και όταν στα 1919 το Βρετανικό Κοινοβούλιο μέσω της πράξης του Rowlatt παραχώρησε στις αποικιακές δυνάμεις έκτακτες εξουσίες για την αντιμετώπισή του, η τακτική της παθητικής αντίστασης απέκτησε εκατομμύρια θιασώτες σε όλη τη χώρα. Μία διαδήλωση εναντίον της πράξης του Rowlatt στην πόλη Άμριτσάρ κατέληξε σε λουτρό αίματος από τις βρετανικές δυνάμεις (Σφαγή του Άμριτσάρ). Ως αντίδραση στην απάνθρωπη αποικιοκρατική αυτή πράξη ο Μαχάτμα όρισε την 16η Άπριλίου ημέρα νηστείας και προσευχής για τα θύματα της σφαγής. Το 1920 μετά την αποτυχία των Βρετανών να επανορθώσουν ο Γκάντι προώθησε μίαν οργανωμένη εκστρατεία μη συνεργασίας. Παραιτήθηκαν οι Ινδοί κρατικοί αξιωματούχοι, οι πολίτες αρνούνταν τη συμμετοχή σε κρατικούς οργανισμούς και τα παιδιά αποχώρησαν από τα κρατικά σχολεία.
ΠΗΓΕΣ ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8C%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF %82_%CE%A0%CE%BF%CF%81%CF%86%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE %BF_%CE%9A%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CE %B2%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΦΣΚΥ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%8E %CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A6%CE%BB%CE%BF%CF%81%CF %8C%CF%86%CF%83%CE%BA%CE% B9 ΝΙΚΟΣ ΝΗΣΙΩΤΗΣ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF %CF%82_%CE%9D%CE%B7%CF%83%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82
ΜΑΡΙΑ ΣΚΟΜΠΤΣΟΒΑ: http://trelogiannis.blogspot.gr/2016/11/blogpost_558.html
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΜΟΡΕΛ: http://www.pemptousia.gr/2014/07/alexanter-smorel-oantinazistis-neom/
ΟΛΙΒΙΕ ΚΛΕΜΑΝ: https://translate.google.gr/translate? hl=el&sl=en&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Olivier_Cl %25C3%25A9ment&prev=search
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE %B7%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE %B7%CF%82_%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%85_ %CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%96%CE%B7%CE %B6%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1%CF%82
ΜΗΤΕΡΑ ΤΕΡΕΖΑ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B7%CF%84%CE%AD %CF%81%CE%B1_%CE%A4%CE%B5%CF%81%CE%AD%CE%B6%CE%B1
ΝΤΙΝΤΡΙΧ ΜΠΟΝΧΕΦΕΡ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%84%CE%AF %CF%84%CF%81%CE%B9%CF%87_%CE%9C%CF%80%CE%BF%CE%BD%CF%87%CE %AD%CF%86%CE%B5%CF%81
ΜΑΡΤΙΝ ΛΟΥΘΕΡ ΚΙΝΓΚ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF %81%CF%84%CE%B9%CE%BD_%CE%9B%CE%BF%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81_ %CE%9A%CE%B9%CE%BD%CE%B3%CE%BA
ΝΤΕΣΜΟΝΤ ΤΟΥΤΟΥ: https://www.google.gr/search? rlz=1C1GIVB_enGR775GR775&ei=suj9Wr-HHIXZwAKI9rJQ&q=%CE%BD%CF%84%CE %B5%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CF%84+%CF%84%CE%BF%CF%85%CF %84%CE%BF%CF%85&oq=%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%83%CE%BC&gs_l=psyab.1.0.35i39k1j0l2j0i10k1j0.1271.6438.0.8353.28.15.2.0.0.0.197.1381.9j4.14.0....0.. .1c.1.64.psy-ab..17.11.1060.6..0i67k1j0i131k1j0i10i67k1.162.VUTchar1k2I Ζωή Κολοβού ο
3 Γυμνάσιο Περιστερίου 2017-18 Γ1