Οι βαθμίδες της Εκπαίδευσης: Στοιχειώδης, μέση και ανώτερη
• Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο δεν ήταν υποχρεωτική. • Τα σχολεία ήταν ιδιωτικά και εκκλησιαστικά. • Τα κορίτσια κι ένας μεγάλος αριθμός αγοριών, που οι γονείς τους δεν είχαν να πληρώσουν δίδακτρα, δεν πήγαιναν σχολείο, αλλά έμεναν στο σπίτι. Την εκπαίδευσή τους αναλάμβαναν οι γονείς, οι γιαγιάδες και οι παππούδες. Μάθαιναν στα παιδιά ιστορίες για τη ζωή και τον τόπο τους και τα ασκούσαν να διατηρούν τα έθιμα και τις παραδόσεις των Βυζαντινών. Τα κορίτσια μάθαιναν από τις μητέρες τους να κεντούν, να πλέκουν και να υφαίνουν.
Η Στοιχειώδης Εκπαίδευση: Aπό την ηλικία των έξι πήγαιναν στο σχολείο όπου διδάσκονταν τα "ιερά γράμματα", δηλαδή το αλφάβητο, ορθογραφία, κανόνες γραμματικής και στοιχειώδη αριθμητική. Ως βάση για να διδάξουν αυτά τα πράγματα οι δάσκαλοι έπαιρναν χριστιανικά κείμενα και έτσι η διδασκαλία είχε χαρακτήρα περισσότερο θρησκευτικό. Αποστήθιζαν ιστορίες από τον Όμηρο, την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και από τους μύθους του Αισώπου. Μάθαιναν ακόμη να τραγουδούν και να ψέλνουν. Ασκούνταν επίσης στο να ακούν προσεχτικά το δάσκαλό τους και να προφέρουν σωστά τα λόγια τους. H πρωτοβάθμια αυτή εκπαίδευση διαρκούσε περίπου 4 με 5 χρόνια.
Η μέση εκπαίδευση- εγκύκλιος παιδεία • Το σχολείο του γραμματιστή ή μαΐστρου ξεκινούσε από την ηλικία των 10-12 ετών. Τέτοια σχολεία υπήρχαν στις περισσότερες πόλεις της αυτοκρατορίας. Τα δίδακτρα πληρώνονταν από τους μαθητές. Σε μερικές περιπτώσεις χρηματοδοτούνταν από την Εκκλησία ή την πολιτεία. Οι δάσκαλοι των σχολείων αυτών ήταν μορφωμένοι λαϊκοί. Η φοίτηση σε αυτά διαρκούσε 4-5 χρόνια. • Υπήρχαν δύο κύκλοι μαθημάτων: α) Τριτύς / Κύκλος των τριών μαθημάτων(γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία) β) Τετρακτύς / Κύκλος των τεσσάρων μαθημάτων(αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική)
Η ανώτερη εκπαίδευση : • Για τα ανώτατα κρατικά και εκκλησιαστικά αξιώματα απαιτούνταν ανώτατη μόρφωση που παρεχόταν μόνο στην πρωτεύουσα από την αυτοκρατορική αυλή και το Πατριαρχείο. Στην ανώτατη μόρφωση είχαν πρόσβαση μόνο γόνοι επιφανών οικογενειών του Bυζαντίου, γιοι ανώτατων αξιωματούχων και ανιψιοί ή προστατευόμενοι μητροπολιτών. • Ανώτερες σχολές υπήρχαν σε διάφορες πόλεις του κράτους, όπως στην Κων/πολη , στην Αθήνα , στην Αλεξάνδρεια , στην Αντιόχεια • Ξεχωριστή ακμή γνώρισε το Πανδιδακτήριο, το Πανεπιστήμιο της Κων/πολης ή Πανεπιστήμιο της Μαγναύρας, η Πατριαρχική Σχολή.
Οι δάσκαλοι
Οι δάσκαλοι
Δάσκαλοι ήταν οι λόγιοι της εποχής οι οποίοι έγραφαν επίσης εγχειρίδια για τους μαθητές τους και αντέγραφαν χειρόγραφα για βιοποριστικούς λόγους. Το επάγγελμα του δασκάλου θεωρούνταν πολύ σημαντικό και σεβαστό και συχνά ήταν επίσης και η αρχή μιας επιτυχημένης διοικητικής καριέρας, όπως έγινε στην περίπτωση του Γεώργιου Ακροπολίτη και του Νικηφόρου Βλεμμύδη.
Οι γυναίκες στην εκπαίδευση
Τα κορίτσια στο Βυζάντιο δεν είχαν γενικά πρόσβαση στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση. Εξαίρεση αποτέλεσαν κάποιες περιπτώσεις γυναικών ευγενούς καταγωγής και μεγαλωμένες σε καλλιεργημένο κοινωνικό περιβάλλον, που ανέπτυξαν ιδιαίτερη πρωτοβουλία για τη μόρφωσή τους. Κατόρθωσαν τελικά μ' αυτόν τον τρόπο να "επιβάλουν" και τη γυναικεία παρουσία στους πνευματικούς κύκλους της εποχής τους και να κερδίσουν την αναγνώριση των σύγχρονών τους διανοουμένων.
• Εργασία των μαθητών της Β΄1 τάξης • Αναγνώστου Δημήτρη
• Ευθυμίου Δημήτρη