ΡΑΨΩΔΙΑ Α (350-431) Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ-ΘΕΤΙΔΑΣ ΙΛΙΑΔΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΔΟΜΗ Η δέηση του Αχιλλέα (στ.350-357) Ως τόπος προσευχής του Αχιλλέα επιλέγεται από τον ποιητή η ακρογιαλιά:
γιατί θέλει να απομονωθεί από τους άλλους για να έχει απόλυτη ηρεμία και αυτοσυγκέντρωση την ώρα της προσευχής επειδή ο τόπος είναι ενδεδειγμένος για προσευχή προς τη μητέρα του, αφού η Θέτιδα είναι θεότητα της θάλασσας
Στην προσευχή του ο Αχιλλέας (στ. 247-254) α) Εκφράζει έμμεσα παράπονο για τη λιγόχρονη ζωή του (στ. 353) β) Εκφράζει το μεγάλο του παράπονο για την προσβολή της τιμής του (στ.354-357) γ) Αποδίδει στο Δία την ευθύνη για την ατίμωσή του. (στ. 354-355) δ) Ο Αχιλλέας γνωρίζει ότι θα πεθάνει πριν το τέλος του Τρωικού πολέμου. Αντιστάθμισμα όμως για τον πρόωρο θάνατο ήταν η τιμή που θα κέρδιζε ο ήρωας.
Η εμφάνιση της Θέτιδας (στ. 358-364) Η εμφάνιση της Θέτιδας: Μας βγάζει από την πολεμική ατμόσφαιρα και τον ψυχρό χώρο του στρατοπέδου και μας βάζει σε μια οικογενειακή στιγμή (σε αυτή την οικογενειακή ατμόσφαιρα συμβάλλει και ο στίχος 397 «συχνά στο σπίτι του πατρός...» Χάρη στην παρουσία της γνωρίζουμε μια ακόμη πτυχή του χαρακτήρα του Αχιλλέα. Η Θέτιδα ως θεά γνωρίζει τα γεγονότα, όμως ρωτά το γιο της να της πει, γιατί αυτό εξυπηρετεί την ποιητική οικονομία (μιλά ο γιος στη μητέρα- ακούγεται και η πλευρά του θιγμένου) Το παράπονο και το αίτημα του Αχιλλέα (στ. 365-413) Αφήγηση γεγονότων που προηγήθηκαν (στ. 365-393)
Ο Αχιλλέας αναδιηγείται την ιστορία παραλείποντας κάποια γεγονότα και υπερτονίζοντας κάποια άλλα. Παρουσιάζει δηλαδή με υποκειμενικό τρόπο το περιστατικό.
Έτσι, αποσιωπά: α) την υβριστική του συμπεριφορά προς τον Αγαμέμνονα β) τη σκέψη του να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα γ) την παρέμβαση της Αθηνάς δ) την επικύρωση με όρκο της απόφασής του να αποσυρθεί από τον πόλεμο ε) τη συμφιλιωτική προσπάθεια του Νέστορα (που υποδηλώνει πως η σύγκρουση ήταν μάλλον σε προσωπικό επίπεδο ή σε επίπεδο εξουσίας)
Τα γεγονότα αυτά που σκόπιμα παραλείπει ο Αχιλλέας θα μας προσανατόλιζαν προς έναν θυμό που προκλήθηκε από εκδικητική μανία.
Από την άλλη, υπερτονίζει κάποια άλλα γεγονότα όπως: α) την άσχημη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα προς τον Χρύση β) τις ολέθριες συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς (λοιμός στο στρατόπεδο) γ) τη δική του προσπάθεια να εξιλεωθεί ο Απόλλωνας δ) την απελευθέρωση της Χρυσηίδας ε) την αδικία που έκανε σε βάρος του ο Αγαμέμνονας. Τα στοιχεία αυτά που εξαίρει ο Αχιλλέας μας οδηγούν προς ένα θυμό που προκλήθηκε από έλλειψη τιμής προς το πρόσωπο του και αδικία σε βάρος του. Η επανάληψη της ιστορίας από τον Αχιλλέα ίσως φαίνεται περιττή αλλά δεν είναι. Μαθαίνουμε έτσι τη γνώμη του θιγμένου για τα γεγονότα που συνέβησαν. Στην ουσία η αφαίρεση της Βρυσηίδας είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, διότι ο Αχιλλέας έχει πολλές φορές υποτιμηθεί στη διάρκεια του τρωικού πολέμου. Δικαιολογείται έτσι ο θυμός του. Παρουσιάζεται αδικημένος και ατιμασμένος. Διατύπωση του αιτήματος του Αχιλλέα (στ. 394-414) Ο Αχιλλέας, λοιπόν, παρακαλεί τη Θέτιδα να ζητήσει από τον Δία την αποκατάσταση της τιμής του με τη συντριβή των Αχαιών από τους Τρώες. Έτσι θα φανεί η αξία του και η αδικίαπροσβολή του Αγαμέμνονα απέναντί του. Στην αρχή το αίτημα παρουσιάζεται σαν κάτι φυσιολογικό που ζητά ένα παιδί (στ.408-409). Στη συνέχεια, όμως, η απαίτηση γίνεται εγωιστική και εκδικητική σχεδόν απάνθρωπη (στ. 411413). Στόχος, τελικά, του Αχιλλέα είναι να πάρει εκδίκηση από τον Αγαμέμνονα. Στο στ. 396 ο Αχιλλέας απευθυνόμενος στη Θέτιδα της ζητάει να πάει στο Δία και να του ζητήσει αυτή τη χάρη «αν χάρη του’ κάμε ποτέ με λόγον ή με έργον». Έχουμε στο στίχο αυτό την αρχή της προσφοράς και της ανταπόδοσης. Η Θέτιδα έχει το θάρρος να μεταφέρει στο Δία το αίτημα του γιου της, επειδή κάποτε τον είχε σώσει από μεγάλο όλεθρο, όταν οι άλλοι Ολύμπιοι (Ήρα, Αθηνά και Ποσειδών) πήγαν να τον δέσουν. Η προσφορά αυτή δημιουργεί υποχρέωση στον Δία να ανταποκριθεί στο άιτημά της (Θυμηθείτε και τον Χρύση που ζητά ανταπόδοση από τον Απόλλωνα για τη συνολική του προσφορά στον θεό) Η υπόσχεση και η προτροπή της Θέτιδας (στ. 414-431) Υπόσχεται να μιλήσει στο Δία. Προτρέπει το γιο της να αποσυρθεί από όλες τις δραστηριότητες των Αχαιών. Το αφηγηματικό σχέδιο του Ομήρου: Με την υπόσχεση της Θέτιδας ο Όμηρος αποκαλύπτει ακόμα περισσότερο το αφηγηματικό του σχέδιο, το οποίο αποκάλυψε αρχικά στο προοίμιο και στη συνέχεια με τον όρκο του Αχιλλέα.
Εβελίνα Τσίντζιρα – Μαρία Πέτρου