ระบบโรงเรือนปลูกฟกสและการใหน้ําแบบน้ําหยด ชีรวรรธก มั่นกิจ
มะเดื่อฝรั่ง หรือ ฟกส (Fig) อยู ใ นวงศ Moraceae ชื่ อ วิ ท ยาศาสตร Ficus carica L. ไมผลกึ่งร อ นปลู ก เป น การค า ในแถบเมดิ เ ตอร เ รเนี ย น เช น อิ ต าลี สเปน กรี ก ตุ ร กี จอร แ ดน เปนผลไมที่เชื่อกันวาชวยชะลอความแก ในยุ โ รปและตะวั น ออกกลางนิ ย มผลิ ต เป น ผลไมส ด และอบแห ง โดยเฉพาะในตุรกี และจอรแดน นิย มทํ า ฟก ส อ บแห ง ส ง ออก ฟก ส เ จริ ญ เติ บ โตดี ใ นเขตร อ นและมีอุ ณหภู มิ ในฤดูหนาวที่ไมต่ําเกินไป เพราะถ า อุ ณหภู มิต่ํ า เกิ น ไปจะไมค อ ยติ ด ผล อุ ณหภู มิที่ พอเหมาะไมค วรต่ํ า กว า 12 องศาเซลเซียส ดังนั้นในประเทศไทยจึงสามารถปลู ก ฟก ส ไ ด เ ป น อย า งดี ใ นแทบทุ ก ภาคของประเทศไทย ฟกสเปนไมผลที่เจริญเติบโตเร็วสามารถใหผลผลิตภายใน 3 เดือนหลังจากยายปลูก พุมตนของฟกส ไ มใ หญ มาก นักสามารถปลูกถี่ ๆเพื่อใหไดผลผลิตตอ ไร สู ง ดี ก ว า ปลู ก ห า ง มีพัน ธุ ทั้ ง ที่ เ หมาะสํ า หรั บ รั บ ประทานสดและ แปรรูป (รศ.ฉลองชัย แบบประเสริฐ) ทดสอบการปลูกในโรงเรือน ระบบโรงเรื อ น จากการวิจ ัยพบว า ต น ฟก ส ที่ ป ลู ก ในแปลงกลางแจ ง ทุ ก สายพัน ธุ มีก ารระบาดของโรคราสนิ ม (Physopella fici) มากกวาตนที่ปลูกภายใตสภาพโรงเรือนในระบบปด ซึ่งพบการระบาดอย า งรุ น แรงบริ เ วณ ใบและผล โดยอาการที่ใบจะพบแผลสีเหลืองหรือมีสีน้ําตาลบนใบ เมื่ อ พลิ ก ดู ใ ต ใ บบริ เ วณแผลดั ง กล า วจะพบ กลุมผงสีน้ําตาลหรือสีสนิม กลุมผงนี้ คื อ สปอร แ ละก า นสปอร ข องเชื้ อ ราซึ่ ง ทํ า ลายพืช ทํ า ให ใ บเหลื อ ง เมื่อ ความชื้นในอากาศเหมาะสมจะทําใหเกิดการแพรระบาดของโรค ทําใหใบร ว งหล น และเชื้ อ จะเข า ทํ า ลายที่ ผ ล ปรากฏจุดสีน้ําตาลหรือสีดําบนผลทําใหผลเนาในที่สุด แมลงศัตรูที่สําคัญคือ ดวงหนวดยาง (fig beetle) เจาะ ลําตนเพื่อวางไข และกลายเปนหนอนกัดกินเนื้อเยื่อภายในลําต น ฟก ส ทุ ก สายพัน ธ แ ละทุ ก ต น ที่ ป ลู ก ในแปลง กลางแจง แตไมพบปญหานี้ในตนที่ปลูกภายใตสภาพโรงเรือนในระบบปด (รศ.ฉลองชัย แบบประเสริฐ) การทดสอบระบบโรงเรือนปลูกมะเดื่อจึงใชโรงเรือนหลังคาพลาสติกใสโพลีคาร บ อเนตซึ่ ง ให แ สงส อ ง ผานได 90 % และปองกันแสง UV ทําใหโรงเรือนไมรอนเกินไปสําหรับฟกสสามารถเจริ ญ เติ บ โตได ดี หรื อ ติ ด พัดลมขนาด 50 นิ้วไวระบายอากาศรอน หลังคาพลาสติกสามารถปองกันฝนซึ่งทําให ผ ลผลิ ต เสี ย หายจากเชื้ อ ราแอนแทรกโนส หรือใบเปนโรคราสนิมซึ่งทําใหใบรวงหลนหรือผลผลิตต่ํา ดานข า งโรงเรื อ นโดยรอบป ด ด ว ย ตาขายไนลอนสีขาวขนาดตา 25 เมส เพื่อกันแมลงศัตรู
โรงเรือนหลังคาพลาสติกใสโพลีคารบอเนตดานขางโรงเรือนโดยรอบปดดวยตาขายไนลอนสีขาว
ระยะปลู ก การปลูกในโรงเรือนควรใชดินผสมปลูกลงในวงซีเมนตขนาดเสนผานศูนยกลาง 1.20 เมตร สู ง 60 เซนติเมตร หรือยกรองดินปลูกใหมีระยะระหวางสันรองหางกัน 3 เมตรและปลูก ให มีร ะยะต น ห า งกั น 4 เมตร ความยาวของรองปลูกตามขนาดความยาวของโรงเรือน 109 เมตร
ยกรองปลูกระยะระหวางแถวหางกัน 3 เมตร ระหวางตนหางกัน 4 เมตร คลุมดินดวยพลาสติกสีขาวกันวัชพืช ลดการระเหยของน้ําในดินและชวยสะทอนแสงเพิ่มความสวางในโรงเรือน
ระบบการควบคุ มทรงพุม ในการทดสอบระบบควบคุมทรงพุมใชเสาเหล็กสูง 2 เมตร ปกทุก 12 เมตรขึงลวดเป น 3 ชั้ น ใช มัด และประคองกิ่งใหอยูในแถวงายตอการดูแลและมี ช อ งว า งเป น ทางเดิ น เพื่อ ใช เ ลี้ ย งพุมต น ให มีลํ า ต น สู ง จาก พื้นดิน 30 เซนติเมตรแลวเลี้ยงกิ่งแขนงออก 2 ขางไปตามลวดใหเปนแนวขนานกับพื้นยาวข า งละ 1.50 เมตร ถึง 2.00 เมตร แลวตัดปลายยอดกิ่งแขนงเพื่อใหแตกกิ่งแขนงยอยเจริญตั้งขึ้นเอาไว ผ ลผลิ ต และเมื่อ ให ผ ลผลิ ต แลวตัดกิ่งแขนงยอยใหสั้นลงเหลือตา 3 – 5 ตา เพื่อใหแตกกิ่งแขนงใหมที่ จ ะให ผ ลผลิ ต ใหม การควบคุ มทรง พุมนี้ทําใหใชพื้นที่โรงเรือนไดอยางมีประสิทธิภาพ โลง ดูแลและเก็บผลผลิตไดงาย
ปกเสาเหล็กสูง 2 เมตร ทุก 12 เมตรขึงลวดเปน 3 ชั้นเพื่อใชประคองและมัดกิ่งใหอยูในแถว
ระบบการให น้ํา แบบน้ํา หยด เนื่องจากฟกสเปนพืชที่ตองการน้ํานอยและงายตอการเกิ ด รากเน า หากพบว า มีดิ น แฉะหรื อ น้ํ า ขั ง บริเวณเขตพุมตนหลังจากใหน้ําไปแลว 30 นาทีแสดงวาดินสูญเสียการระบายน้ําทําใหตายได การให น้ํ า ควรให น้ําอยางสม่ําเสมอ และอยาใหมากเกินไปจนดินขาดอากาศ ระบบใหน้ําแบบน้ํา หยดเปนระบบที่เหมาะสมให น้ํ า นอย บอยๆ และน้ําไมเปยกโคนตนไมทําใหฟกสเสี่ย งตอการเกิดรากเนา ระบบน้ําหยดออกแบบใหใชระบบทอ พีอี ขนาดทอเมนยอย 63 มม. ขนาดท อ ย อ ย 25 มม.มัด ท อ ยอยติดกับลวดเสนลางสุดเพื่อใหทอลอยอยูเหนือพลาสติกคลุ มดิ น และใช หั ว น้ํ า หยดอั ต รา 4 ลิ ต รต อ ชั่ ว โมง จํา นวน 5 หัวตอตน ใชเวลาใหน้ําวัน ละ 3 ครั้งๆละ 5 นาที คิดเปนปริมาณน้ํา 5 ลิตรตอตนตอวัน
เจาะทอยอยและติดตั้งหัวน้ําหยด จํานวน 2 หัวตอตนในระยะแรกและเพิ่มเปน 5 หัวตอตนเมื่อพุมตนเริ่มใหญขึ้น
ทอยอย พีอี และ หัวน้ําหยดที่ติดตั้งแลว แขวนลอยเพื่อใหง ายตอการตรวจสอบการไหลและการอุดตันของหัวน้ําหยด
ติดตั้งวาลวไฟฟา (Solenoil Valve) ควบคุมเวลาการเปดปดดวยคอนโทรลเลอร
ผลการเจริญเติบโต การปลูกฟกสในโรงเรือนทําใหลดความเสียหายของใบจากโรคราสนิมเนื่องจากไมมีค วามชื้ น จากฝน เมื่อใบมีคุณภาพดีสังเคราะหแสงเต็ มที่ผลผลิตจึงสมบูรณและมีคุณภาพ ไมโดนกระทบและเสียหายจากฝน การใชร ะบบให น้ํ า แบบน้ํ า หยดป อ งกั น ไมใ ห ลํ า ต น เป ย กน้ํ า เลี่ ย งจากการเป น โรคโคนเน า การ เจริญเติบโตสม่ําเสมอตอเนื่องให ผ ลผลิ ต ดี ควบคุ มเวลาการให น้ํ า อั ต โนมัติ ป ริ มาณน้ํ า ต อ ต น ต อ วั น มีค วาม แนนอนการเจริญเติบโตของแตละตนใกลเคียงกัน
การเจริญเติบโตสม่ําเสมอจากการไดน้ําและปุยปริมาณใกลเคียง
รูปรางพุมตนเปนแผงอยูในแถวจากการใชเสาและลวดบังคับรูปรางและขนาดตามตองการ
ผลผลิตที่ได