ՀՐԱՊԱՐԱԿՈԻՄՆԾՐ
ՍՏԵՓԱՆ
ՈՍԿԱՆՅԱՆԻ
ПУБЛИКАЦИИ
«ԱՐԷվՄՈԻՏՔԸ»
1864 — 1865
((Гш шЪնադիտական Արևմտահայ Юл կան չանի ակամա բի
դեմոկրատական
խմբագրությամբ
ընդհատումից
առաջ
ևս
Դեռևս առաջին
հետո
թ.
Լեոն,
որ
ի րավամ
մեջ
վերցրած
նրա
բ
կարող
վրա.
«0ատ
ցավում
ենք,—
մասին
մենք
ոչինչ
չենք
կարող
ըստ
երևույթին,
կք'^1
ասել.
ոչ
Է համ արվել
1864—•1865
միայն
Ստ.
ստիպված
նոր և
և
«Արևմուտքը»,
Ստ.
թթ՛է
այժմ,
այլև
Քառամյա
7գ—80
տա-
Էին։
գնահատողը,
տեղեկությունների
սեկը՝
1859
համարները,
նմուշներ
«՜Արև մ ուտ րի»
հիման թվի
տեսած
ու գիտական
հետազոտության
աղբյուրներից
Է Փարիզում,
հազվագյուտ
ուսումնասիրողն
վալուն
լույս
ցանկ)
պարբերականներից
հրատարակվել
գրադարանային 1901
մարտաշունչ
ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
Է եղել
տարեշրջանի
դրանցից
Է Լեոն,—
խոսել
Ո սկանл! լոկ
լրագրի
եղավ
քաղվածքների
այս
գտնել
ծա-
անուղղակի
մեկ-երկու
ազատամիտ
անհնարին
գործունեության
«Ստեփան
մասին
կատարած
որ
Ւիֆլիսում
Ո սկան յանի
երկրորդ
այդ
շրջանի
և Հետագա
186)
«Արևմուտքը»-։ Սակայն
Լեոն,
նական
արխիվում
նաբար
կատարել
նյութերից3» 4սյդ
պահվող Է նրա
այն
Էլ
սիրողներէ
մի
քանի
բարեկամներից
Գիտությունների
նյութերից
շարունակել
հանգելով
են
Ստ.
անհամողի
մեկն
Այգ
են
վկայում
ընդօրինակությունները,
ու մեկըճ
Ստ.
պատմության
Ո սկան յանի չ
որոնումները։
հոդվածների
ակադեմիայի
օգտվել
Է իր
Ոսկանյանի
հետևություններին,
պահվող
մեր
որովհետև
անձ-
որոնք
հավա-
а Արևմուտքի»
ինստիտուտում
գործունեության
նրա 1864
Լեոյի
արխիվի
ժ ամ անակակից նրանք
ևս
թ.
ուսումնա-
ձեռքի
տա Կ
ունեցել
«Արևմուտքի»
նոր
«Արևմուտքի» ճառներով,
տարեշրջանի
1864 —1865
դուրս
են
թթ.
մնացել
ուսումնասիրության
շրջանակիցԲայց,
ծունեության
արտահայտված
մասին
շուրջն
իրական
գաղափար
«Արևմուտքի»
ա յդպիսով,
լրացնելու
սին
Է
Ո սկան յանի
եղել Այդ
հարցն,
և ինչ
հայտնի
մամուլի
2
լու/ս
«Մուրճ»,
Նույն
1901,
տեղում,
«Ազազուն 1864
թ.
իշխան» 2-րգ,
չէէ
11,
Л? 12,
Էջ
Է առավել
Էր
А
որ
Էր. 12,
«Մինչև Էշ
հայտնաբերելու հարցին,
թե
Էր
և պատասխան
ծանոթ
ինչպի-
նաև
շատ
—
Լեոյին.
որոնում
Էին
և
1864
իրեն
տալիս։
Էր «Արևմուտքի»
1864
նաև
հավաքածուն6;
այն
պատասխաններ
հեղինակը,
վկայում
ունենալով
հետաքրքրում
նա
գորայդ
գործունեությունը
այն
տարբեր
գրքի
նկատի
համարները կարևոր
թթ.
հայտնաբերել
ամբողջական
Հարցնում
Է ջ 110—132,
Հետա-
ալիքներ
անցած
146—176։
171։ ձեռագրով
և «Ապտ-ուլ-Ազիղ և 7-րդ
անշուշտ,
նվիրված
60-ական
Է համարել
թվում,
Ժամանակին
աղբյուրները
համարներին,
ընթեռնելի
5-րդ
կարևոր
պատ-
պարբերականին
- հրապարակախոսական
նոր
հասկանալի
Ո սկան յանի
պակասող
հանգել
համառոտ
Л?
1901,
3 Բավականաչափ
«Արևմուտքի»
Ո սկանը}՝,—
այդ
տեսած
նա
նույն
Ո սկան յանի Ստ.
դրանց
խմբագրական
պատմության
տարիներին 1 Տե՛ս
գալով
Էության,
1*սկ
դարձյալ
ժամ անակահատվածի
Ստեփան
։
Ստ.
քներին,
վավերագրերը,
շրջանակից,
ըստ
Էր գրում
աղբյուրներում
Հայ ՛գա
Ստ.
Սարին յանի
կարծի
դուրս
հավաքաձուն
«Ինչպես
Р.
համարները,
անդրադառնալով
տվող
Ֆրա
թթ.։
Ա.
տեսած
վերահրատարակության
Խնդիրն,
1865
համարները։
լույս
նաև
չեն
արտագրված
և հավասարություն»
համարներից
(տե՛ս
ԳԱ
են
Ս.
Ո սկան յանի
վերնագրով պատմության
«Ազգային»,
նյութերը՝
«Արևմուտքի»
ինստիտուտի
արխիվ,
Լեոյի
ժամանակը,
երևան,
1955,
ֆոնդի ^ հատ. 1960,
Տե՛ս
Ա,
1,
Էջ 314,
5 Ա»
Ր.
հատ. 6 Նույն
Գ.
Հ ո վ հ ա ն ն ի ս յ ա ն ,
388 —389, Կարին
2,
Էջ
տեղում,
400,
յան, 431—477։ Էջ
477։
Նալբանդյանը
և
նրա
580։ Ակնարկներ
հայ
պարբերական
մամուլի
պատմության,
Երևան,
220
Հրապարակումներ
էին
արդեն
գիրն
Սենի
հասուն
կորդաց
և
երեսը
և ինքն
Մեջբերելով
վանական
են
աղբյուրին՝
թե'
նրանից
տընչող
խոսքերը,
«քՍտեփան
իր
բանաստեղծ
Ռուբեն
բանաստեղծի
խոսքի ուրեմն
եղած
Էր
յանի
կյանքի
չելու
հայ
վերջին
հոդվածին՝
1864
մերժելով որը
կյանքն
—1865
թթ.
առաջինի
հաստատվում
Է ճիշտ
տատուն
քաշված
«վկայում
Էր,
որ
վրա
և
եղել
են
1865
աշխատում
և
գրեի
ապա
հավատարիմ «Արևմուտքի0>
կարող
էին
հենվել
փոխել
են
հունվարի ՀՀմ յուռն
«Արևմուտքի»
թերթ
հա-
յանի
ձեռքի որոնք
նա
համարից^Յէ որտեղ
Է ունեցել
հիմքը
տեսածները,
Ոսկանյանից. 1-ի
էր
վերջին
Որբեր
լույս
իա յոլյէ,
Լեռն,
վստահության
1865-ին
թ՛
է
հրատարակել
Ավելացնենք.
Էր
ֆրանսերեն
միայն
մար-
թթ.
համարում
եղել
Արտաշես
և
վերջին
դադարից,
Տարիները
նույն
քաղվածքներ
գրած
է Պատմաբանի
և հնարավորություն
համ են այն մնաց
թշնամանքը
15-րդ
ուրեմն
ևրկըորգ
երբեք...»Ю,
հանդեսի
եղբորից՝
է
նա,
վստահությամբ
1864-ին»
նաև
անհա-
ընդարձակ
հայերեն
վրա
аձեռքում
են
որ
ընդհակառակն,
կռիվը։
հոդվա
նրա
է,
մեղ
դիմել
1864—1865
«Մասիսի»
շահեկան
և
նա
հարուցված
նույն
պատմաբանի
համար
ժամանակավոր
վկայության
հանդեսի
տարիները,
դեմ թերթի
թ.
Ո սկան յանի
Է արել
Ո սկան յանի
«Արևմուտքի»
հանգել
ավելի
մասնավորա-
Նաև անցել
նաև
լրացնենք» են
Ոսկան-
մոտիկից
հրատարակող
ճանա-
խմ բա գի ր ֊ հ ր ա՛-
, Ստ.
կարծիքը,
հա*
սին:
Ա յդպես
լով
հայ
մտքերն
խոսքերը
սկզբունքները—
1901
թվում
իրականությունից
պա ոտ կ ա խո
Նա
ապրում
35
Պոլսո
«Վերջին
Ոսկանյանի
թշնամիները,
այն
Ստ.
ժամանակ
Կ.
հակառա-
լրագրության
այլ,
եզրակացությունը
հրատարակվել
համարների
քաղվածքներ այդ
իր
է և որի
է։
որոնք
հանգուցյալ
ընդարձակ
Որ բեր յանն
դիմել
նկատմամբ
10—15
ստացել
նույն
որը
հոդվածի
հանդեսի
և նրա
չափազանց
նրանք,
այդ բերվող
է նրա
է.
չջարդեց.
գաղափարները,
նվիրված
և
խմբա-
յուր
խռոված
հայ
գրել
հողվածին,
այնտեղ
Ահա
բայց
համարել
պարզելոլ
կուռքերը
չհուսահատվելով
Որբերյանն
Ո սկան յանին
պես
ցիտելով
հոդվածին
Արևմուտքի թվով
արևելքը
զբաղելով՝
է
Հենվելով
Ոսկանը,
ձևը, որի
էրг
աոաջին
դիտել
այնուհետև
գրված
հին
մատնանշել
(քՆույն
փոխված
ստացած՝
լրջորեն
՚ հարցերը
առթիվ իր
սկզբունքներին...»^:
Հեղինակը,
իսկ
զբաղեցնող
սակայն,
արտահայտության
մարները,
թե՛
մը
անհրաժեշտ
մարտնչողըЛ
Լեոն
մասին.
ավելի
նշանով,
մահվան
և
Ո սկանը,
խմբագրի
նա
սկսավ
Լեոն
Իրեն
նույն
կերպարանքը
սիրտ
г
չարավ,
ոգին,
իրաց
Սահմանադրության 1
հարցական
թվում»։
անելով
տակ
ետև,
П սկան յանի
ապստամբ
Ստ.
և
հանդարտ
հատվածը,
կոմպրոմիսներ
մնում
ավելի
հան կա յցէ)
այդ
ուղեկցել
դեպս,
ափերեն
և
հրատարակությանց,
անդորրացուց
է
մը
դարձընելեն
սարակության,
խոսքերն
Վոսբորի
միտք
համարները,
որը,
չունենալով
ուսումնասիրող
դիմել
«անհավանական Էր կատարված
հետևության,
կռվաններ
ու գործունեությունը Է
4՝ալեմ
խոսքերը»
և
քաղվածքներով։
սակայն,
ինչպես
հանդերձ,
լռելյայն
պատմաբանը,
քյարյանի
գրքին
ընդունելով
րիտական
նշվեց,
հետագա
վիճարկել
են,
և
չգտնեՈր բեր
երկրորդի այդպիսի
յանի
հայտնած
մոտեցմամբ
նա
ուսումնասիրողները, նույնիսկ
հաս-
հակառակ
կարծիքը
հայտնել։ Ստ.
Ասկան
շրջանի
հետ
է \ոկ
այն
համարները,
«Մուրճ»,
9
Նույն Նույն
И
«Մասիս»,
>3 Ռ.
յանին։
1865,
են
դրանց
Որբեր
ղրանց Այդ
էջ
տեղում
№
10,
1901, յանն,
փոխարեն, քաղվածքներից
էջ
73—75,
վերոհիշյա/
մասին
շատ
գրապահոցներում գաղափար
Պատմություն
էջ
հարցերից
հայ
«Ար ևմոլտք
հանդեսի
տարե-
միակը
նույնպես
լիամփոփ
լրագրության,
երկրորդ
հարցը
հարցեր չկան
տվող
իյ>
չէ,
որ
մնում
են .
1864—1865
թթ•
աղբյուրները։
Վենետիկ,
1894,.
էջ
191։
171:
172։
։
1901,
հնարավորություն
12,
և
Սկզբունքային
որ հայրենական
А?
տեղում,
10
12 «Մուրճ»,
յանի%
պատճառով,
1901,
բազմաթիվ
Հետազոտողներին։
Գ ա լ ե մ ք յ ա ր յ ա ն ,
8
գործունեության
չպարզաբանված
զբաղեցնել
բացակայում
7
ներ,
հրապարակախոսական
կապվող
շարունակում չլուծված
յսւնի
Л? 15, Л?
էջ 225—228։
12,
ի դեպ,
էջ իր
բազմակետեր օգտվող չունենալով «Մասիս»,
՚
171։
կատարած
քաղվածքներում
չդնելով։ Լեոն,
բնականաբար,
բնագրային 1901,
Առանձին
Л? 15,
թույլ
տեղերում
է տվել էլ
նա
մեջբերումները
ճշտությանը էք 226—227
հետևելու և «Մռւբճ»,
էական
բացթողում-
«սրբագրել» կատարել
է Ոи է ըստ
(հմմտ. 1901,
կան֊
Որբեր՛ «Արևմուտք»,.
М
12,
էջ
1:72ի
Ստեփան
Այժմ
այդ
12
Համարների
/ու
օրվանից
և ապա 1-ից
վերանում
ամբ ո ղ ջ ակ ան 1864
թ.
1-ը
կարծում
կօգնի
որոշակի
և նրա
Հարմար
Համարեցինք
րևոր
շարք
մի
դերձէ
այն
Հարցը,
տըրվարի
1 -ից
նող
որևկ
Ստ.
Ասկանյանը
երբ
Հձ * 12)
փաստ
1865
թ.
ընկերության»
մուտքը»,
եթե
ունեցել։
Պարզ
դարձնելս՛, Բ՛եր ևս
կ նաև
այն,
որ
իր
տալու
կր Զմյուռնիայում
չկր
և տալ
որ
Այս
կարող
այդ
Է
թ.
փե-
պատասխա՛ երևում
չկ
կ,
Էր
Համարից որ
«Արև-
Հ՝։յութ
յուԱ
կ
Հայտնի
իՀարկե,
չեն
Հարցերին
որ
«гՈւսում-
Հե.ոո
ընթերցողներին
եթե,
կտան
1865
Հարցին
ժամանակ
առանց
կաՀան-
անպատասխան
և ձեռնարկել 12~րդ
երկար
մ ենք
առավել
Հաղորդումներից
Հրատարակությունը, պատասխան
ոչ։
գոր-
Համար
քաղվածքներով
տակավին
թե"
ենթադրել,
Հունվարի
ուսումնասիրողնե-
Հրատարակությունը,
Համարը,
կ,
թ.
մատենագիտությունը,
շրջան ակից
գտնվում
Ո սկան յանը
1865
1—9-ը
Հրապարակախոսական
Հետո
նրա
շարունակվել
որոշակի
նեղ
մամուլի
պարբերականի
որոնումները
որևկ
կ
սկսած
պատկերացում
զմյուռնաՀայ Մնում
Ստ.
թթ՛
տեսած
Л? Л?
տրվող
Համապատասխան
դադարել
արդեն
Հրատարակությունը
դադարեցնել Հետագա
վերջերից
—1865
ունենալուց
նրա
Բայց
Հիմնադրմանը15|
նրա
տակ
լույս
վերաՀրատարակվե-
պատմությունն
կոնկրետ
անոտացիան՝
կ տեսել
չկ։
Հանդեսը
ստորև
մատենագիտության
լայն
ձեռքի
լո ւյս
Հայտնի
1864
թթ.
ժամանակաշրջանը՝
զարգացման
Առավել
գալ
շատ
են
ընկած
Համարների
կ վերջնականապես
Հետո
մեղ
1-ն
221
1864—1865
ընդգրկում
Ո սկան յան ի
դուրս թև
թթ.
ժամ ան ակ ահա տվածը՝
Այդ
մասին։
Համարները
թե
գալու մտքի
Ստ.
ուտքի»
երբեմն
1
Ղրանք
երևան
1864—1865
կ «Արևմուտքի»
Հունիսի
Հասարակական
քիչ
տակ
աո
10—12-ը։
տալով
այս
ձեռքի
1 ֊իք)
կրկին
«Արևմ
նյութերի
1 ո։ տ րի»
«Արևս
նասեր
Հայ
«Արևմուտքը»
լուս ա տիպը*4*
Л? М
գաղափար
ծունեության
մնում
Հետո
փետրվարի
ենք,
կ. մեր
փետրվարի
ընդհատվելուց
առ
րին՝
բացը
Ո սկան յանի
արգելել։
նույնպես։
I Մ.
1864,
ՓԵՏՐՎԱՐԻ
1. Ս. Ո . - - Երկու խ ո ս ք , Էջ Չորս խմբա
տարվա
գիր
Ստեփան
որ անսալով յալի
երեւելի
որպեսզի
Նա դրում
և եկեղեցիներու
խոսքով
րսենք
քսան
տարի
1—8
հ ո դվա ծ֊ա
խնդրանքին,
կիրքերու
կայծերր
ռաջա բան ով
նպատակ
դուրս
մ արդերու
և ո չ իսկ
է
մեջ
մեր
համար
ճշմարիտ
կյանքր
մաշելե
((անց՛
մեր
բո-
համար.
մեկ
դուրս
կրնանք
ոչ
երևա կա յել
Հայրենիքճ
րնդհանուր
չբոր-
ազատություն
ազատությունե
ետև...
և ազատություն
բառով
և գրելու
բարոյական
Է,
խառնել
համար,
միտքի վասնզի
հայտնում
և միտքերր
երկու
և ա զդերու
ազատություն,
չունի
չցայտին ահա
ազատություն
((Արևմուտքիս
մարդու
մարդկության
անծա-
միտքով»։
14 Մենք
նախ
մատենադարանից, վիրս ած դարձել
մեր ենք
նրա
Հայտնում
նրա
եւ.
«Արևմուտքիս
տնօրեն
Ար.
(ծ Բանբեր
թ.
Հակոբյանի
ստացանք 1864 —1865
Հոգացո
թ.
Գարտաշյանից՝
ղությամր,
Л? 10-ի 1970
Համալսարանի3>,
և Հարակից
Հուլիսին,
(ГԱրևմուտքի})
1865
Երևանի
բովանդակությանը 1971
կատարված
Հարգարժան
ստացանք
Հոդվածում
ԱյնուՀետև, ծուից
արհեստ
գտնելու
ռայելու
Էջ
վերահրատարակվող
աչս
անձերիУ)
տեսակ
գիրքերու
կախություն
կրկին
իր
համար.
ամեն ոչ
Հետո
Ազատություն
կրոնքի
։
1,
Է. С С Ա զ ա տ ո ւ թ յ ո ւ ն և հ ա յրենիք*
լոր դա վան ութ յո ւնր։
գիտություն
М
ՀԱԿՈՐՑԱն
1—2։
Ո սկան յանն
ОС շատ
մո/սիրր...
բոքեն»։
դա դա րի ց
1,
Ն.
մի
շարք
որի
Л>Л*
թ.
սեպտեմբերին։ 1971,
Л" 2,
Փարիգի
Նուպարյան
Այդ
Համարին
կջ 148—167}
Հայկական 1 — 12-ի
Համար
մատենադարանի
լուսատիպ
մեր
խորին
Հավաքա-
ընդօրինակությունը շնորհակալությունն
։
15 Տե՛ս
сքԱրշալույս
արարատյանյ),
1865,
դեկտեմբերի
նը ֊ անդրա-
Հարցերի։
Անթիլիասի թթ.
լուսատիպը՝
11
և
1866,
փետրվարի
5։
ենք
շ 26 Հրապարակումներ
2.
Ս. ՈՍԿԱՆՅԱՆ.— Ա զ գ ա յ ի ն , էջ
Ազգային
սահմանադրության
պւ՝ույ»|ունր չքննել, նուն
հետ.—
կտավին
արժեքը
մերկ
ձգելով
(Гսահմանի
լռին
գործ
ակնածելու
լռիկ
հիշի,
«Ինչ
որ չենք
ըսեր,
պետություն
որ
Ըստ
խոստանում հրաւԼիրել, որում
վավերացուցեր Պոլսի
նա
ները
հարկավ
կսրբե,
կմաքրե,
սկիզբը
կրնա
3.
Նկատի
նյութ
ունի
թագավորի
համար ծառերի
Ան գլի այի րիկայի
այն
ոռոգման փոստային
վարած ազնիվ
փափագ
է
Հակառակ
Պարթևին
դեպքում
առջև
գտնվի,
դնել
ունի
Ւ վերջո
և
զայն
նա
չփնտրել, մոտենալ
նույն անդուլ
և
«Մարդու միշտ
ազգուարարած-
սրբագրվելու։
(կարդա՝
զինք.— որ
խմբագիրն
և
դատապարտէ
Երբ Մ.
Հ.)
լուսավորության իր
խոսքը։
5—-6։ ուղերձը,
որի
առթիվ
պնդում
է
իր
իրավացիությունը։
բնակչության
Փարիզի միջոցները. հնարք.
Անգլիայի
Առևտրական զոհերի
և ձիերի
թվական
հիվանդանոցները
տնտեսությունը. վրա
ատենա-
ատենապետությունը
փ ա յլութ յուն ը,
խնդրի
Երկրի
պատերազմի
ձիերի
որ
ունին
է.
գուշակության
Ազգային
հնարել...»։ զենք
գրում
6—8։
մամուլից։
ծախսված
հունձ
մեթրով»։
է ավարտում
ամանորյա
առաջադրած
Մ ա ն ր | П 1 г Ь г , էջ են
մը
գրեթե
ի վերջէ այսպես
կընեն
առատ
սահմանին
են և կարոտություն կսրբագրե
Լավ
որ
«հանգստություն
ուրիշ
ըրածը
«ավելի
Ա ւ ՝ Լ մ ո ս ո ք ք ւ ալ չափ
է տալիս
կամք մէկէ
ըսելու
շահը»։
դրված
թուղթեն
ազգաբնակչությունը.
ման
«որ
զարնել
առանց
Ո սկանյանը
մը»,
առնուլ
հայրենիքի
և կընդունի
հոդվածով
առթիվ
ելնել,
իր
առնուլ
կրնար
օր
վրան
Ո սկան յանը
պակասավոր
վրա
իյորհուրդ
սեպվիլյ),—
Քաղված սիայի
է նաև,
Ս . Ո . — Ն ա ր ո լ ե ո ն Я՛-ի էոսոր, էջ
նախորդ
4.
և եթե
պատերոլ
պակասավոր մը
դատե
չբավարարվել
կսաԼրվի»,
ընտրելու փոխվի
սահմանէ
համար
բազմություն
չենք
բերնով
որ Խոսքն
որ ա ս ս ա ո ս ա ք լ
ետ
է լռել,
«ատենապետը
հիշեցնում
հասարակությանը հիմին
սերն
որ
է զայն,
սնաւիառությունը
սերմանելով,
և «Հայաստանի
է
է Րարիզի
աշխ ա տի լ, իր դրած թյան
կամ
ամէետքը
չըլլան»։
կնիքը
մը,
զայն
հունտեր
ըսելու
գահի
կետ
Р աշա յին
ունի
ստիպված
պաըթևությունը»
«Արևմուտքը» իսկ»։
ատյանը
ալ
Ջևելեն
(Гասիական
միապետի
կես
մենք
և հագնելու
հայրենասերներն»
և ատենապետ
«այս
«հին
ուզեր
ՍաՏէքանա-
լուսավորությանը,
որ
կրթությունը
հիմնելու
Հայտնում,
ազգը
սուրբ
չենք
Քաղքին
բոլոր
արիտ
Խոստովանելով,
կթողունք...
չմոռանա
«ճշմ հերկել
ուրեմն
ծաղրի
Վսեմ
զորություն
մեզ
Րաշան...
կարելոլ
և ծառայել
որ «կհնազանդի
ակոսը
Պոռանք
է անում
և Ֆուատ
տվողը
երբեք...»։
հայրենիքին
պատրաստվի»,
բեր
տեսնել»
կդնենք
հայասեր
շուտով
կոչ
մը հաստատել
արտոնությունը
զայն...
հեգնասերներոլ
հասարակությանը,
Նա պիտի
ունի...
և
«Սահման
Ֆուատ
չէ հապա
ծածկ վին
թուղթ
տալով»։
հանել
ւր ապրի
հարցնելու
Պոլսի
մեկդի
առթիվ,
երկինք
, բյո
անդամները
ուղղելով
մը
հապա
ապրի
2—5,
ծովային կետերը
Փարիզի թիվը
թիվն
նավատորմը.
Փարիզի
ազգային
և նյութական
Ան գլիա յում.
տվյալները. և հիվանդների
բուժՊտղա-
մի
հատվածում.
գրադարանը. կորուստները.
Խռովություն
Ֆրան-
ԱմեԾախ-
՛Մ ա դա գա ս-
Ստեփան
կարում.
Ծեծի
դրոշին
Ո սկան յան ի
կիրառումն
«Արևմուտքրյ)
անգլիական
բանակում
ՓԵՏՐՎԱՐԻ
15,
Л? 2,
1. I). Ո.— ԿԻԹԱՌ անուն հ ա ն դ ե ս ը , Հայ
կանանց
կրթության,
անդրադառնում
կանի
անդրանիկ 2.
էջ
մտավոր
է հայ
համարին
հաջորդ
(«Զինվոր
ծեծել
Անգլիայի
կ
9—16
9—13
զարգացման
իյմբագրոլհոլ
խնդիրներն
հրատարակած
խստությամբ
առաջ
առաջին
գնահատելով
քաշե-
պարբերա-
ա/ն։
համարումհ
Մանրամասն նվիրված
վերլուծում
վրացիների սուր
վրաց
կյանքը,
ժողովրդի
«Տգիտությունը, ունեին, անվրդով
տիրեն
կրոնքին
Մամուլից տադրութ
քաղված
Ներում
որ վեպում
և քաղաքական իրենք
են
պետությունը հպատակ
միայն
ավերներոլ
բերում
Նա գրում
և նենգություն
որպեսզի
է
աղավաղված
պտուղ
է. շահ
ժողո-
քաղեն
ու
վրա՝)։
15—16։ լուրեր
և հետաքրքրական
նյութերի
ամփոփ
վերար-
16։
է խնդրում
մեկը.
«զինք
վեպը՚
յուն։
4 . Ագւյ, էջ
միայն
հրատարակած
հարաբերությունները։
և բարոյականին
3 . Մանր լուրեր, էջ
է,
թշնամություն
սերմանվիւն
թ.
П սկան յան ը հանդես
գտնում
իշխանությունը
և քեն,
՛ստեպ
1862
կյանքին։
հայ-վրացական
կրոնական մեջ
Քան թե լի
վերաբերմունք,
որ ատելություն
վուրդներու
է Հ.
ընտանեկան
քննադատական
5-րդ
Л» 1-ում
էջի
«զենք
տեղ
կսրբե»
գտած
վրիպակների
համար
և
ուղղում
արտահայտությունը՝
պետք
է
կարդալ
կսրբե»։ 1864,
1. Ս. ՈՍԿԱՆՅԱՆ Պատասխանում տպա գրված «Լրագիր
վտանգ
մը
դին բնական 2.
М
3,
էշ
17—24
Պ ա տ ա ս խ ա ն քանի մը ագգսւյիններու, էջ
«ծուռ»
կնմ անի
մը դիտած ուրեմն
1,
պարբերականի
մեկնաբանողներին
Պաշտպանելով
է եվրոպական
առնունք
ՄԱՐՏԻ
է «Կիթառ»
հոդվածը
նոր թշնամանքին.
րում
223
Ս. Ո . — Կ, ուրնիներուն վրւս գ ր վ ա ծ ւէեպ Ար, էջ 13 —15
(վերջը
է.
РР՛
պատիվ չըներ» )ւ 1864,
լով,
1864 — 1865
մամուլի
պահնորդ
ժամանակ
ձայն
սովորույթները
Եվրոպայեն
գեղությունը
լույս
եբևելի
քննադատելու
որ օգնություն
կուրորեն և ոչ սնգուր։
հոդվածի
անդուլ
հասնին»,
ընդօրինակելուն, Լույսը
կբավե,
ըլլա»,
վերջը),
դեմ
համարում ուղղված՜
իրավունքը,
կհարկադրվի
Ս. Ո.— Կ|ուր(ւիներուն ւ|րւս գ ր վ ա ծ վեպ մ ը , էջ
( նույն վերնագրով
ն ախ որդ
և «Արևմուտքի»
զինվորի, տալ,
մասին
17,
18—20
գրում հսկել
Ինչ ապա՝
որ մեր
ու
վերաբե«փոխ սերուն-
• շ շ ^
Հրապարակ
3 . կ ա ր մ ի ր քի_թ, էջ 20—21 Ծանուցման վել է
մեջ
«Ս.
(բան
ռլմնե
у
щ
щ
ր
ա и տ ե ղծություն
Ո , » ֊ ն հայտնում
•
է,
)։
որ «կծու
ոտանավորն»
ուղարկ-
իրեն: 4.
0 ՝ | ո ւ ց ա գ ն ո ւ բ յ ո ւ ն , էջ
Եվրոպայի
հյուսիսում
«Բն ականորեն քաջ
ազգը
մենք
մղվող
տկարին
կսիրԼնք
է դանիական
21։
իր
պատերազմ
հետ
ենք
ազատության
մի գնդի
ի մասին
հզորին
դեմ,
և ժրության
է, որի
առթիվ
գրում
և Տանըմարքայի
համար,..»։
է.
վւոքր
և
Վերարտադրում
դյուցազնությունը։
5 . Ընկերության օգուտը, էջ 21։ Փարիզի է,
որի
թատրոնի
անդամները
վանդներին սոլ
խնամ ելու
տվեք
կընե
ծառաների
օրական
և ես ձեզ
համար։
«Հեռատես»
նվիրելով,
խոստանամ
ընկերության
միջոցներ
0՛Լա յա զգի ք,—
դրում
Հայաստանի
Ս. Ո . — Ս ո ս կ ա լ ի հ ր դ ե հ , էջ
Սանտյագոյի հերի
են
մասին
հավաքում
է հեղինակը,—
շինությունը։
Չորս
հի-
°ՐԸ
մեկ
միլիոն
սոլ
մի
եկեղեցում
21—22։
բռնկած
հրդեհի
և նրա
հետևանքների
ու
զո-
մասին: 7.
Ա լ ժ ե ր ի ա յ ի ն ա դ գ ա հ ւ ս մ ա ր ը , էջ
Վիճակ ա դրական նակն
ավելացնում
դասընկերոջ՝
8.
է
ստացած
աջակցել
պ. դը
և
լեռնականներին,
լիքին
մասին
իր
սիրելի
«զարհուրելի
տե-
«լեռը
ազատության
կպատասխանե իր
կույս
էֆենդիին,
դեմ,
զանազան
լուրեր՝
հաշիվնե-
որ
որը պարապ
ուսումնասիրելու
ՄԱՐՏԻ
գյուղում
ապառաժները։
Մինաս
վարժարանի
արդյունքները աթոռ
քաղված
չի
գտել
մ ամ
ուլից,
նպատակով
ուղևորու-
15,
М
4,
1;չ
25—32
25—27։ բնակվողների
անշուշտ
է հեղինակը,
անցնիք,
հեղի-
Լուին։
1 . Լ ե ռ ն ա կ ա ն ք , էջ
հինօրյա
վիճակի հաղորդած
ազգային
է Ր. Ղռան համար,
1864,
Ք աղաքում
հայոց
ի զմի ր ցի
բողոքում
ազգայիններին՝
Լեռն ականը
վատթար Մ արթենի
Փարիզի
ներկա յա ցուցչի։
ձեռնարկող
գրում
հետևություններին
23—24։
մամուլում,
հայերի
խնդրանք
ժողովրդի վիրա բույժ
է տալիս
իրավունք
հրապարակի 200000
արվող
։
Պատվիրաններ
թյուն
արաբ
Մ ա ն ր լ ո ս ՛ ե ր , էջ
քննելու
22—23։
տեղեկություններից
զինվորական
ղեկությունները»
մի
սու
օրը...»։ 6.
րը
հիմնած
մեկ
նկատի կչափե
վառոդի հողը
ունենալով իր քայլով
զինվոր Վերեն
է.
բերանով. կոխեք,
Փառաբանում
զե յթո ւնցին ե րին ։ և վիհերը
ասպարեզ
կընդունի
մի
տարբերությունը։
ունի
հրամանը — Բռնավորք, դահավիժ
կթնդացնե
Լեռնականը, իր
դա ր ավան դը
և վարեն
վառոդով։ և
եկած
լեռներուս կ գլոր իք,
վահան՝ սպառնա-
ոտքե և
է
անդին
ազատություն
Ստեփան
գողնալու
ատեն
համար
կգտնեք
մարմիններու կաթե
կեռ,
որ ձեր
հոս։
և այս
Ա հ լեռնականը անհուն
պինդ,
ձյունով
դուգն
կսիրեմ
առաջ
դեմ
Լեռները զգալու
տվավ
և
չան ընիր
ետքը
չպիտի
ձեզի
ձեր
թույլ
մեզ
իրեն
հապա
եր-
թողու
երբեք
ազատասիրության երբ
համար,
կնշմարեմ
զիրենք
և լեռն եր,ո լ
ամպերով
գոտե-
իջեր
մեջ
կոտրած
պես
են և իրեն
տնկվելով
վասնզի
չեն
ժամանակ
հան-
ձգեր,
ապա
բերում
եմ։
լեռի
հոն
Մ յուսեի
պես,
ծա վալեր
զավակ
հույսր
երբեմն դը
գետերու
վրա
լեռներու ազգիս
է Ալֆրեդ
կդղրդի)),
ծովադեմ
և մարդկության
և այսօր
ուտելու
հ իշե ցն ո ւմ
ոտքը
որ
մը
միտքս
տողը՝
իր
սա-
է...
Նախահայրս վրա
է։
իր
Օտարին
կտանիմ.*.Տ)։
((Ա զգա մ,
((հազվագյուտ
Վեր-
որ
ազատու-
հեղինակից»
մի
ֆրանսերեն։
2.
Ս.
Ո
Ծ ա ն յաւ[ էշն
համարներում
տեսուչ
այս
Ա.
մասին։
լուսամիտ
զմյուռնահայ
Վերհիշում
գաղթօջախում
է
տեղի
լուսավորության» պժգալի
ու
իրենց
հայու
փոխել
կամ
լայն դեմ։
կամ
կատարեն
մինչև
վտարանդության
բուն
((Այո',
դեպի
Մ ա ն ր լ ո ւ ր ե ր , էջ
սլիտի
և ոչ
ծպտվի և
վերջն ալու
Զանհեթեթ Հսւնւ)ես,
ուղղված
գրվածները)), М
I
ոչ
լ,
ու
բուռն
ու
որ իղմիրցիք հայու
լուսավորվիլ
պիտի
զըղհա-
նշանով,
իրենց մը
((անոր
ֆրենկոտ այսինքն
ու այնուհետև քաղաքի
առթիվ ((ճշմարիտ
ըմբոստությամբ
ուրանալով
աշխատին
ուրիշ
Հովհ՝.
է
(Հֆրենկոտության» եմ,
է
սովորությունների
դա սա վանգելու
և բոլորովին
հայու կարծիք
շարժումնին
կողմը
հակելով՝
քննվում
են
օրը»։
31—32։
ԱՊՐԻԼԻ
1,
կ
33—40
արքայ ազուն
իշխանի
Ս. Ո . — Ա զ ա զ ո ւ ն ի շ խ ա ն , էջ
Պ ամֆլետն
գտած
պահելով,
Հայաստան
պատմում
վարժարանի
առաջադրում
խնդիրները,
համոզված վրա
հրապույրքը,
1864,
1.
հա-
Պ՝ր՛ Կոստանդյանի,
ֆրան սերենր
տարածում
հ ում որով
կենցաղի
պայքարը,
և հայություն
լայնցընել
պիտի
3.
(շարունակությունը
ուսումնառության,
բարքի,
բուռն
լուսավորվելու
սիրտով միտք
ու
զարտուղության
միմոսությունը
իր
վարժարանում ունեցած
արդյունքների»
լեզվով,
31
հոգաբարձուներ
վարք
է Զմյուռնիայում
օր մը
էջ 27—
Ո սկան յան ը նուրբ
վարժարանում
Փ ափազյանի,
ծառանում
յուր,
ակնարկում
Մեսրոպյան
Նուպարյանի,
զմսուր
)։
Վերհիշումների Զմյուռնիայի
15
են
պատվարներոլ
վերջե,
գրավ
և հացը
սիրտիս
յերու
այս ինձ,
ազատությունը
վար
ի
վբա
հատված
ջան
ազատեք
քով
ազգերու...
վասնզի
կսիրեմ
հեղինակը
թյունը
գավազան
բռնավորության
ե
մեջեն
լեռներու
արևը
իրեն
բնական
բաշխ
կսիրեմ,
և ժայռերու
հույսը
վիհերե
կտա
վասնզի
և լուծ
Լեռները րերու
ոսկե
մեր
պսակված... կսիրեմ,
արշավանքին
անցնի
ազատության
մեջ
բռնավորք,
չկա
իյնանք...
բերկրություն
Լեռները
ջորդ
զմեզ
հեռու
անկողին
լեռները մեր
թթ. 23.Т
Ասկե
կերս/ասե
Աստված
երկաթը
1864—1865
անխուսելի։
հոս,
Բռնավորք
դա ր անն ե ր ու մեջ
տեսքր
«Արևմուտքը»
մահ
չուն ինք
համար... գրավ
յանի
մահ,
թաւէի շ ե աթոռ
պահպան
ջում
Ո սկան
է Լևոն
(Г սուտ ում ուտ
.Д? 5,
33—36։
հրատարակումները»։
դեմ.
Հեղին
ակը
նրա գրում
շ
Հրապարակումներ
26
է.
(ГԶարմանալին
դրվածները գիրը
վտանգի 2.
վածի
այն
ընդուներ
է,
մեջ դրեր
Ս. II.
որ
խոհեմ
ազգայիններ
և պաշտպաներ են Եվրոպայի
Հր ան տի (Ստ. յԼած է՝ 1863
էշ
էշ 36—39
39—40
Ո սկան յանի
թեթևսոլիկի
կերպով
մը
ազգային
խըն֊
վերնագրով
հոդ-
կողմերը»։
Ծ ա ն | ւ ս ւ | էշն զ մ ս ո ւ ր յ ո ւ ր ,
շարունակությու նը), 3. Հ Ր Ա Ն Տ . — Գ ա ա ւ ն ,
այսպիսի
են և անկողմնակի
(նույն
(բանաստեղծություն)։
ծածկանունն
է)
բանաստեղծությունը
թվագըր-
թ.,
4 . Մանր լուրեր, էշ 40։ Գրություն՝ լու աղերսով ցավով իր
Պողոս
Տատ յան
Կ. Պոլսից
կհարկադրվի
ազգային
ազգին
այսպիսի
սերը
ուրիշ
ծառայություն
նանց
տոնը,
Հարդան
ընելս։
քաշ
ազատ ութ յա ն»։
աղերս
Օրս/ել
թյուն
միապետի
մասին։
րության
ի նչ
Խոր միշև,
սարության
2.
զինքը,
նահատակ
որ
կփափագի է
Վարդա-
է,
վասնզի են,
այլև
6,
էջ
խոստանում
41 — 48
և հավասարություն,
Ո и կան յանն
((քանի
մը
գովում
է
սուլթանի է,
է
ինքնապետու-
ընել...
է ժամանակին
սպասելով, հռչակվող
այլ
անցկացնելով
անգամ
բարոյական
ետքը,
արտահայտում
և զուգակշիռ
հայտնել
Օսմանյան որ
մորթը հավասա-
Նապոլեոն իր
է
հպատակների
բերած
անկե
41—43г
և քննում
իր
բռնավորություն
վրա
է մի
արձագանքում
խոսքերը»՝
էշ
111-ի
կարծիքը
հավա-
մասին։
Ս. П . — Մարգի էլ տը Ղի լ մ ե ր , էշ 44 — 46։
վասնզի
է
վես/ի
հիման
հեղինակին,
ինք ալ կհարգվի
3.
վրա
նաև
Ժ.
Սանդի
այն
ազգերոլ
գրած
պիեսի
«ժողովրդին,
որ
«Պոլսեցի որպեսզի
քանի
մեկը
մը
թյուրք
հայեր, լեզվի
Արե.մճ1 ս ո ք ի ն արժանի
պարոն
տարբերություն վրա յոթ»։ է օտարների
բժիշկ
Սերվիչյանը
կամ Դա առջև։
վերլուծությամբ
տաղանդը
կհ արգե
у
մեջ»։
Ս. Ո Ս Կ Ա Ն Յ Ա Ն . — Ք ա ն ի մ ը հ ա յ ե ր ո ւ մ ա տ ն ո ւ թ յ ո ւ ն ,
վածներեն
գել
արժանի
կրոնքի
կծառայե
փոխելու
սկզբունքների
փ առա բանում
րուն
բանի
նկատմամբ
Րր նույնանուն
որով
գովեստի
((Ւ նչ հարկ
տարակուսանք
իրագործման
և սուլթանի
մը
М
եկող
հարցնում՝
փետուր
փ ոխ ե» ։
15,
Հումորով
և ապա
հաստատել,
նշվել
միայն
Սուլթան Ասյտ-ուլ-Ագիղ հանդես
տնտեսությունը ևս
ԱՊՐԻԼԻ
կայսրության
զորությունները
ևս
լրագրերից:
ծածկանունով
հավասարության
տպագրե-
«ԱրԼմուտքր
եթե
Մանչեստրում
հայրենասիրություն
է ուրեր
և հրավիրել այսուհետև,
որ ոչ
առթիվ
հեղին ակին.
չընդոլնիլ
Հաղորդում,
1Տ64,
Օսմանյան
մը
մահվան
նյութի
զբաղեցնե
նիզակակիցները
1. 0 . Օ Ր Պ ե Լ . —
բեյի
ուղարկված
նյութերու
«Այսպիսի
և իր
մեծապատիվ
հանդեսին
մեկ
երկու
իղմիրցիներոլ
թարգմաներ պատիժ
և Ֆուատ տրվի
կհրավ իրեր
փառասիրություն քսություն ((Արևմուտքը»
իր է,
իր
շողոքորթ ծունր
բաշային
հանդգնության
ազգասիրություն
պաշտոնին գնել
ութ յուն, կամ
46—47։
ծափով,
վսեմ
այն
էշ
ընել
վերաբերված հայությունն քծնել
չի կարողг
մեր
հոդ-
ղրկեր
են
համար, և ոչ
ան-
խնդիրնեանար«հ՛այ ո է
Ստեփան
Ո սկան
շուքը
և մեր
չունի
և ատենապետության
ժեր,
գիտցածը
կըսենք,
մեզ
վասնզի
մատնությունն
իսկ
չիյնար...»։
Մանր
ւուրեր,
էշ
մասին
տեղեկություններ
հ ա и կրնա լ,
թադրե
մեծ
որ այս
հանդեսի
((ազատությունը
է և ոչ ֆեսի
ուղղված
227
թթ.
«Սպառնալիք մը
յոթերորդ
«Հայաստան
առթիվի
մարդիկ
իր
կան,
տում,
որ
նությունն
ներքև
օրենք
սահման՛
բան
մը
չար-
ծածկված»։
հարվածն
ուրիշ
կծու
(Տայս
ամենը « վեհ
վւ՚եպ,
էջ
Ուղղում 6.
է։
և
Այդ
Եթե
կայուն
շենք
կունենար
ուղղում
տեղ
«Դժվարին
խնդիր
խնդիր
քաղաքական կբերկրինք բայց...»։
Աղիզը
քանի
Ս.
3.
1 ! |ւ|սււ|ի
նմաաթոռ
լուրեր
Թյուրապետը
1,
М
7,
էջ
լիորեն
համառոտ
դնելով
լրագրերից:
հրաժարվել առ
պարոն
է.
«Այ-
Օրպել
գըր-
49 — 56
է...»։
և նրա
Կա «երկու
է Բուի1^իք)❁-՛
ու ծավ։ նաև
մյուս վ՚ոքր
որ
հավասարությունն զմսուր
վերշըհ Լրէյ.
էշ
Ստ.
-53—55г
մը
49—51։
ծանր
Փորձենք
կկրե
թագավորի
հռչակելուց
«Հավա
սակայն վրա-
և ազատության բերնե
և ոչ միայն հետո
ու ազատությունն (նույն
առջև,
սպաս
կտանի...
վսեմ
մասին, իր՝
բառ
մը
որ
պետք
սուլթանի
ազ-
«վեհափառ
ազատության,
ար-
օրենքի
այսպիսի է այն
հա-
քաղաքային
ուրեմն
խոսում
է
սարոլթյունը
հավասարություն
յոԱ՚ Ր , էջ 51—53
բառ
հավասարության
П սկան յան ը պարզաբանում
տեսակ
մը զրկել
էշ
այսպիսի
մեշ...
տալ
սկզբունքները.
ազգություններին հրավերք
Ո . — Ծսւ՚նյավ էշն
ժողովրդին
զգուշությամբ
հավասարություն
երբ
Հավասարություն
դրոշմ
կզարնենք
մեկնել,
տեսիլ
իր առջև,
Եվ Ոսկանյանը
այդ,
2. վածի
մ՝
կպարտավորի
համբոլրե»,
նկա-
և անպատեհ
Զանազան
Բարի զի մեշ,
և կտարածվի
արդարության
ունենալ
բացի
կելնե
(սիվիէ
օրենքը
է նկատի
վարող
ՄԱՅԻՍԻ
հա սկա ցութ յունը
Մենք
և
հավասարության
Ս ո ւ լ թ ա ն Ա պ տ - ո ւ լ - Ա զ ի դ ե. հ ա վ ա ս ա ր ո ւ թ յ ո ւ ն ,
բերնեն
լսելով,
լրտես
դեմ
վրիպակը։
է հավահարությունը
Այսպիսի
այս
բծոտ
տալով»։
Հաղորդված սնանկ,
ГЦв Йе СОПЙё, 2 3 " '
ազգայիններոլ
դարության
չէ և
48։
1. 0 . ՕՐՊԵԼ.—
վասարության
կեն֊
կարգերի
տեսիլներու
տեղ
գտած
1864,
յոք»։
լավ
գործ
անպատիվ, տիրող
գոր-
անսւնունո
բարեկամություն»։
է կիսատ
Ա ր ե ւ մ ո ւ տ ք ի ն կվերաբերվի
թագավորի
((Рш/д մարդու
ժողովում
գայթակղություն
հասցեով՝
և աշխատինք
Պոլսից.
է Պոլսում
հետևություն
և ազգային
պատվավոր
ծպտված
գործակալությունը
ինչոր
է այս
ոչ
ազգային
գովեստը
48։
«Արևմուտքի» նուհետև
եթե
տալ
հավասարության
է էշ 34-ում
Ա զ դ , էջ
լուր
Պոլսի
խոսքն
օտարներոլ
5.
է «Արևմուտքի»
հաղորդվում
կերպով
թե
ե րոլ»,
կկանգնվի
արվում
վախկոտություն
տեղեկության
17,*
186 о
48։
կրնա
գին,
բաց
դրսևորվեր
ծերի
երբ
ներքև
դեմ
մի նամակում
և
1864—
կբավեն»,
ճակատնիս
Անանուն
մը
ոլտքըյյ
.»։
4.
վելու
а Արևմ
մը
«Արևմուտքի»
հայրենասիրություն այսօր..
յանի
որ գա իր անբաժանելի վերնագրով
Ապտ-ուլքույրը են: հոդ-
Հրապարակումներ
շ 26
Երգը, սեր
որի
հեղինակը
ազգայիններին,
նում
հեղինակը
շեշտում
ընթերցողներին իրենց
ուրիշ
է երդի
երգեր
մեծարել
Զանազան
լուրեր
1102
մի գովեստ
կըսվի
ընտանիքներու
դիզել
ամեն
ծածկվփնք ընտանիքի,
ու մատով
М
Ռընանի
ղաքը
8,
էշ
այսօր Մեկ
տե սիլ
«Հայրենիքի երկրային
արևը
հայրենիքի
վունքի, թյան
իր
ունի
սինքն
անկախությունը։
արդարոլթյունե
ազատություն, մուտքր
հիշատակը
Ազատություն ունինք
և ո չ
երբ
գոհ
և զվարթ
հեղինակը ավելի
արդարությունը
վանգելով և Հայրենիք
ուրեմն ի լույս ուրեմն
ելնել միշտ
և
միշտ։ վերցնել»։
նվիրական կնվիրվի
է և
սերը
իր
իրա-
համար
անմահու-
է արդարության
նշանա-
մեջ»։ վասնզի...
բան։
Աստ-
Հայրենիքի
սերը
ինքնօրենություն՝
մարդու
այ-
համար,
կենթադրե
կնշան ա կե հայրենիք։
սիրուն
ու քնոտ
սերը
անոր
կենթադրե
ազատության
ունենա-
չկրնար
կսիրենք,
ազգեր ո լ համար,
քա-
կպահվի
մը
և ոչ ուրիշ
1'նքն օրեն ութ յուն,
և
Հայրենիք
Հայրենիքի
և ահա
մը
կտա...
Այս
ընդգծում
կնշանակե
հարաբե-
քաղաքի
կմաքրվի,
սիրով...
տարեգիրներու
կախում։
մյուսը...
է,
Անկախությունը
ուներ
սերը...
կըզ-
ըմբռնած
և ոչ թշնամի
շենք
մանավանդ
պատմության
ին քնօր են ութ յուն,
իրավունք
հայրենիքի
սյուն
ևս
մը
աչքով
բաղադրությամբ
մեկ
տունը, մենք
կըմբռնենք
որ գյուղը դրացի
Այն
հայրենիք
ազգություն
բոլորտիքը
մեջ,
արդարություն
մը
է,
նպատակի
և ուր
կամ
հայրենիք
սեր
խոսքը,
կշինեն... Փոքր
ազատության
հայրենիքե
հավիտենական
դրոշ
կզոհե
կքարոզի
«Մենք
կծնի
սերերու
արևին
է
կմեծբնտռել
կերպով...
հոռի
արտասուքով
հոդով,
ինչպես
զգայութենէ ամեն
Մասնավորելով կությունը.
հայրենիք
և
մը խանձարուր
և թե
հորիզոնը դրինք
զորությոլններոլ
չկազմեր,
է
յանը
հոն
անընդհատ
բարի
ու բազմության տուն,
էությունը
մը կծաղկի
գրեթե
թե
և մեծ
վւառք
Ո սկան
և կաշխատի
և քաղաքակիցներու քով,
կկապե
արդարության, արժանի
մը
Քրիստոսի» դա
Ստ.
տեսակ
կհաջորդեն
բարոյական
ամենը
ա զգութ յան
հայրենիք
մյուս
այս
հետ
Հայրենիքին
ստո-
57—60։
ուր ընտանիք
կհուզվինք
մարմին
«Վարք
էջ
Հայրենիքը
շահ ե ր ու և համոզումներու
կնշանակե
լով...
ուր
նյութերու
մը
տակ
է
57—64
կամփոփվի
տարրերը...
ազգականներու
ե րու,
հայ
հեղինակին։
կտորը,
և իրարու
փոսը, օր մը,
կեդրոնի
է անում պատրաստ
«Արևմուտքը»
հասկացությունը,
մը
որոնցմով
շոշավւած
րությունն
հողին
ալ հայրենիքի
այն
պիտի
այն
կմեծանան
անոնք
կծնինք...
գանք
վեհ
15,
մ
հայրենիք
ամեն
ազդումները,
համար,
ված
ՄԱՅԻՍԻ
նաև
մասին.
շնորհու
բազմություն
ապրելու
ուր սերունդները
ուր
մեջ
բացատրելով
և հոն
մը
որոնց
Խորությամբ է. «Հայրենիք
փլավ-
նախաբա-
Բանաստեղծության
Հ ա յ ր ե ն ի ք ե. հ ա յ ր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յ ո ւ ն ,
կամ
կոչ
« Ա ր ե մ ո ւ տ քո
1. Հ Ր Ա է ւ Տ . —
գրել
Այն
դրգալով»։
արժանանալու
1864,
նա
ձգել.
է
բազմակետեր։
մ ամ ուլից,
և իր կողմից
նվիրված Ոչ մեծ
նշանակությունը,
կո ղմ
են
է,
շնչովւ
55—56։
նախատինքի
համարում
մի
հայու
դրված
Մ ա ն ր լ ո ւ ր ե ր , էջ
գիրքը
Ո սկան յանն ու թեթև
և երգելու
երգերը
փոխարեն
Ստ.
է երգիծական
այլազգի
րագրության 4.
հավանաբար
դրված
անունը
և
ազգայիններու
վերստին։
Սակայն...
ԱրԱ-
հայրենիքին ձայն
տալ... ոչ
մեկը
Ստեփան
Ո սկան յանի
«Արևմ
ոլտքը»
1864
— 1865
22»
РР •
Ա ՛ խ սա ՐՈ I 1| ՀԱՅԱՍՏԱՆյ , վ ի շ տ ե ր ո ւ օ թ և ա ն , Ն ա վ ՝ ն ա վ ա ս տ ի ն դուրկ մ ե ծ մ ր ր կ ի ա տ ե ն : ...Կնշ մարենք, նան...և վրա
որ
Հայաստանի
հեղինակը
և օտար
վիճակը
հայտնե, հարվածները
ներս
երևան
թվե,
չունիմ
չհարգե
զիս
հապա
բազուկի...
և օտարության
նա։
Հարազատ
լավ
գիտե,
ավելի
սեպելով
Անանուն
մի
է կաթոլիկներին, նը մերկացվում երբ
ները
մը
3 . Ս. Ո
ինքնորեն անցնի
զատվիլ
կրոնավորի
դեմ
է ուղղված,
երեկո յան
սեղմում
է ստանում պիտի
մարդերու կրոնքը
գործի
չէ այն,
առաջ
Լամարթին,
Լաֆոնթեն մուխի
կուրավասնզի
ուղղված
մ՝ է»,
դեպի...
Պաշտպանում
այն
բայց...
որն
թյուն
կեղեքել
նզովում՛
Նրա
երկդիմությու-
շողոքորթ
կրած
ութ յունը»
ամեն
են։
у
թշվառություն-
Երբ
ժողովուրդին
պիտի
հորը
կրիտիսություն
Լաֆոն թենին
տեսնեն,
կփորե...
կընե...
վրա իր քսած
1):
և
կուզե
մուրը
պիտի
նման
«երկդիմի
մարգերն»
հզոր
իրենց
նավեր գորտը։
է.
են
թղթակցություն),
լրագրին,
որը
ռազմանավ
օգտավոր կբերե
այն
Գևորգ տետրին,
պատճառը
թագավոորի
«հե-
«որ
հայք
ճամբան»:
«Ներքին
կամ
62—63:
Հունաստանի
փառաբանող
և անվերնագիր
գտնում ահա
թ երթերում է նրան
է «Սի եք լ»
է և նիհարություն
թեն ի առակի
կհսկեմ
առավոտյան
«վայրաքարշ
դիմում կորուստի
ծախսերով
հեղինակը
կրթություն— վուրդը
վրա
ապրիլ»։
ձեռքը։
որ մեր
հիմա
ֆրանսիական
ծաղրը,
հայազգի
մեծ
չղրկեր,
փոշվո
հեռու
պատրաստված
կըսենք,
ը դատել,
5 . (Անստորագիր
թյանը՝
սուգը
պես...»։
կերթան
թյան
որ իր մոր
Լ ա ֆ ո ն թ ե ն ե Լ ա մ ա ր թ ի ն , էջ 6 2 :
Վերարտադրելով ղինակը
կկըր-
կարոտու-
իր հայրենիքը
4 . 0 . ՕՐՊ՚ Ե Լ.— Հ ե | լ ս ւ ս ս ս յ ի թ ա դ ա վ ա ՝ ր ե հ ա յ մ ո , էջ
րի դեմ
զիս
բարև
է նրանց նրա
ընողը՝
վերքերը
և ավետիքի
60—61։
զգան,
ձեռքով
Զավակ-
և կողակցիս
հայ
ա զգա յինք
զրկումը
ուժգին.—
կգա,
քան թե իրմե
իսկ
բուն
ատեն
ինձ
էջ
տեսակ
«Պարոն
կրնար
է, հարված
որ ժողովրդի
կբնտռե,
երկդիմի կրոնավոր,
արդյոք
այս
չեմ
զավակ
վայելելու
գիրկս
իրեն քով մեռնել
2. ՀՐԱՆՏ.—
«բայց
իմ
որ ես հողես
լավ
Ո հ հարազատ
հողի
ու «իր
նկարագրե,
անցավ, բարևի
կավել-
գա օտար
մասին
պոոա
ժամանակը
զավակներս
բարօրությունը
զավակը
մեծ
և...
տեղ
այցի
հալածումը
ցուցընե
Խոսելու կհյուծե,
ոգին
հայերի
հանե,
վերքերը
ահա ձեր մոր վիճակը...
պակասելու
որ Հայրենիքի
ենթարկվող
վտանգը
և թշվառությունը
թյուն
է,
զգայություններին
պատմե, ծեն
ավերակները
ցանկանում
գնդեր քան
էջ 63:
քննադատում
ձեռք
բերելու
ապահովություն, եղածները։ զրահելու թե
զորություն»։
համար։ բարի
Հարկ միտքով,
է հունիսի
և բաժ անդի
տերուԹղթակցու-
տնտեսություն առնուլ, ծայրը
Դա հիշեցնում
և ժողո-
խենթուէ
Լաֆոն-
Հրապարակումներ
շ 26
В. Ա. . 0 , — Մ ե յ ե ր պ ե ր , էշ 63г Հաղորդում Վոողխոսք
է «անդյուտ
ասում
Նրա
լուրեր
Հա (.տնում ձլարելի որուն ներու
ապա
ազգային
քանի
կարծիք
դպրության
վրա
ալ երկարորեն
մուտքը պիտի
պիտի
որոնք
կամ
ամիսի
վեպ
հուռթի
խոսելու
է «փոքր
թատրի մասը
ատեն։
ՀՈՒՆԻՍԻ
1,
К
9,
կ
Արձագանքելով է Շամիլի
ֆրանսիական
գլխավորած
մի թերթի
շարժման
համար Արեւուր
ու ծաղրելի
դեպ-
65 — 72
65—66,
հոդվածին,
մասին
տեսիլ-
Անոր
մեջ...»։
1 . 0 . ՕՐՊԵԼ.— Թե ինչպես կ կ ո ր ծ ա ն ի ա դ դ մ ը , էջ
սում
«...Մեր
հոդվածներ,
երևելի
Ֆրան սա յի մայրաքաղաքին
մը,
Ի վերշե
անունով
բոլոր
որքան
կծաղրե։
ունինք։
րարիդյան
սկսի
և
և հինումին
մշակելու
կիսամսյա
պիտի
պարզ
թ ա տ եր գութ յուն
վրայոք
դիտավորություն
Արձաէյանք
1864,
մեշ
մը...
մը պակասությունները» չունի
նկարագրվին
կկատարվի!։
ազգային
տպագրելու
մը
այս
հրատարակե
կրկնվին
քերը,
ուղիղ
կհետևի
թատրի
անունով
գրված»,
մեշ հեղինակը, գեռ
գնահա-
լրագրերից։
« Ա ր Ա մ ո ւ տ ք ը հունիս
Լ դուստր
է ռամկորեն
•ժո զովուրդը
և
64,
է ընթերցողներին. Մայր
մահը
63—64։
և հաղորդումներ
.7.. 0 . 0 . — Ա զ դ , էշ
Հրատարակել
հեղինակի
մասինг
/.. .Ս՛անր յ ո ւ ր ե ր , էշ Զ՛անազան
թ ատ երգութ յունն երի»
Ստ.
և անում
որոշ
Ոսկանյանը
խո-
խորհրդածություն
-
Ներ,
2 . Л 1 Ա Ն Տ . — Նարոլեոն % և ւյադեթանի մ ը , էշ Հայազգի քավորն է
ուղևորը
ընդունել
քաղաքական
զարմացել
ծանր
էմիլ
խնդիրներ
ռությունը
ւյադեթանիներսււ հետ այլև
4Пաղանդը
հարգել,
անունի»,— գործիչներին
գնահատելու հայ
քի
«...Եվ
կհայտնվի
եթե
նվազ
վրդովալի
Ա հ բարեկամ, համարհվի, տգետի կիով թյամբ
ո՛ւր
կամ
ղր Թյ ուրբիայի
արտաքին
օրերը,
կպատվի։ Ազդերը
զարդերով»։
մեջ չանցնէր
...
այն.
որոնք
ժողովրդի միտքով
միայն
աղդ
Ըսածնիդ ոսկի
և
համար
ավելի
ուժով
պատերազմի
երկխոէ
արվում ստեղծված դիրև
միայն
ետին մարդ
կհավանիմ,
ոչ
համար...
ուր միտքը
են և ոչ բանակի
և սուր հարկավոր
շուքով
դաշտե
շահերու մարդը
ոչ
տաղանդավոր
զուգակշիռ
մը մեշ,
տեր
Մարդս
«— հոն
է
ունեցած
մարդկության
և ուր միտքի
միտքով
կսեպե
վրա
ու հրապարակախոսների
մեշ, են
չկա բնավ
կխանգարվի
հարաբե-
պատիվ
ղերի,
էլ
տաղանդը
թերթերոլ ասպարեզ
լուսավորություն
թավիշով։
ընթացքում մամուլի
մեր
Ոչ միայն
ու լրագրողների
Ֆրանսիայում արդյոք,
և վտանգալի
ուր միտքը
Այդ
Վեհափա-
հետ
մամուլի
խորհեր
Նորին
տաղանդի
և ուղևորի
մտքերը
խմբագիրների
ոչ հրապարակի
մը թուքումուրով կամ
մասին։
մամուլի,
և Եվրոպայում՝
միշև.
ազնվությունը իր
որ
՚ ունի։—
թա-
երկարորեն
Վեհափառությունը
է Ոսկանյանը
արտահայտում
Թուրքիայոլմ Վիճակի
Նորին
ճշմարիտ
պատասխանում ընթացքում
որ Ֆրանսիայի «և
գիտեր,
հարաբերություն
բարեկամություն։ վասնզի
իմանալով,
գը Ժիր արդենին
ու վրա...—
րություն,
սության
է մամուլից
է ժուռնալիստ
66—69,
կարոսկեկուռ
է և ոչ մը
բայց են հարգ
ոս-
զորուգիտնաք, և
շուք
Ստեփան
ընդունելու կամ
համար...
վախնալով
գայինն պով
ծայր
կարծիք
մարդկության
հիշատակվի։
թյուններ լպիտի
թե
ունի...
լույս
գտնել
վրա,
ծառայելու
և ընդհանուրին
սուտում
ուտ
Հայերը
կարդալով
քովն
հալածեր
քիլ
ժողովուրդ կեր֊
հրատարակուլույս
Ասով
լեմ
ցույց
կորուսնեն ուզեր
ըսել
ալ
մաս
Է
օրա-
տվաձ
Է, որ
ստորին
են
ազ-
անարգ
ալքի
պատիվ
տեղ
եղած
քիլ
ավելի
Է. հասարակությունն
և գիշատեր
րնտռելոլ
արձագանք
մեջ։
կպահեն
լրաղիրներ
ճշմարիտ
օրադիրներոլ
օգուտը
կարծիքներու
լռություն սուտ
անունը թե
յուն ը այնքան
զանոնք
23.Т
վրա յո ք և այսօր
կերևակայեն
գրողներու
թ յուրքոլթ
այնքան
թթ.
կապված՝
մը շինողի
կարծված
միայն
ազգայիններու
գիրներու
սիրով
լրագրության
մեծապես...
հանցանքը
1864—1865
((Ո հ դիտեմ...
ուր լրագիր
ազգայինք
կսիէալին
կրնան
սակայն
շահու
կստեն...»։
տվին
մեջ, Եթե
ունին
«Արևմուտքը»
օրագիրները
ծայրե
եր ո լ սուտ
կգտնվի
Ո սկան յանի
լուսավորության
շողոքորթության
ստորագրություններ
և
գտնելու
միտքովЛ)։ Այն բանից ըսին, քը Է,
հետո,
երբ հեղինակը
որ Ա ր և մ ո ւ տ ք |1 խայտառակ
դառնում
Է հայության
նա
кՊիտի
կրկնում
գրեմ,
պարտըկել քննել
Է իր
վերք
մը
և դարման
պահելու
մարդ
խաբել։
սիրություն
լէ այն
մը
տրորվի
զգա յութ յուն ր,
վուրդներու
մեջ»։
Ւնլ «Եթե
վերաբերում
վեր. .. բռներ, եթե
եթե
կեցցե
նոր
հետ հետ,
Կիլիկիայի
լեռներու
հայերու խնդրեր տալու
պես
այս
այն
վարւԼիլ
ըլլ լ վ։ ա ո
ընելով
* * * _
(թերևս
վտանգ
Ո սկան յանն
դայեկի
ազգասիրության ծագի
երեք
դներ
եթե
մը
եհ֊ եթե
ընկերուեթե
տեսակ
մը
ձեռնտվությունը արյունը
անձի
թափել
մը անունը
չէր քսվեր
անունը
Մ
գրվեր,
ծամծմեր,
անմեղներու մուր
կողմը
մարգերու
հասցներ,
է. գո-
աշխատեր,
անդամ
անունը
և հարգի
կիրքերով
և տիկին
փոխարինող ինքը՝
ազգասեր
պիտի
ՄիփթաՐյանք
օտար
հարյուրավոր
վայրենի կեր и/
և
ասում
ուտողները մարգերու
այն
4իլիկիայի ականջը
ժողոժողո-
ի գործ
մը
պոռար
եթե
ներքև
ծածկելու
եթե լրտեսությունը
թշնամվո
ժամանակ
և այս
որ մեծ
Ծածկանվանր ղինակի
ամենը
պահվըտող
հապա
և օտար
Ո սկան յանը ստակը
ընկերության
քարոզեր
և Ա ր և մ ո ւ տ ք ի ն վրա
այսպես
3.
փլեցին,
Ազգա-
կսիրե,
լուծին
լրբությունը
ըլլար,
արձագանքը
ըլլար,
ներքև
և Սահմանադրություն տունը
Ստ.
արտաքին
կըսվի..*
երկրներու
ժողովրդին
մը
անըմբռնելի
վերածնություն
և եթե առիթ
ռանգեի
ազգին
փիլոնի
խորությունը
և աշխատել
գերության
ապա
պես
քրիստոնյաներու
դավադիր եթե
Հայաստան
որոնք
կամ
զուրկ
Է վերքին ասոր
օտար
պարբերականին,
օրա գիրներոլ
մեջ
մեռոնն
մատնության
թյամբ,
ված
սուտ
ստվերի
եթե
րուժանիկներոլ
ցի
է իր
Արևմուտքը
միշտ
ընել
դար
Ւզմիրում,. 18ձ9-ին-
պակասությունները
մանավանդ
երկյուղում
կամ
պակասությունները
լավ
ել
խոս-
Էր դեռ
ազգասիրություն
որ հինգ
մնա
Զրուցակիցը
մը
Ավելի
որ ազգին
է,
և անբիծ
ազգի
միաբերան
անձ մըւ—м՛,,
Պոլսյյլմ
որ հռչակ
անհոգություն
ճշմարիտ
ա խ տա սի ր ութ յուն ։ Անհնարին վուրդ
թե
«ամենքը
անպատիվ
շուրջը։
սկզբունքը,
կնմանի...
քան
Պոլսում
կդառնան
ե. սրբադրվին.
բնտռել...
զարդերով
գծերի
հայտնի
անվարան
որ կարդան
Է թե
մ՝ Է և ես՝
բացասական
որ հ եղին ակ-խ մբա գրի խոսքերը
բայց
նշում
թերթ
կժա-
բնավ։
ժառանգել
Չուզեհամոզ-
անկե»։
մորժ
Սանս», էջ 69—
աստղանիշերի
է) նամակին
«Ս.
տակ Ո.»֊ն
70:
հանդես
կցել
է
եկող
հե-
ծանոթագրու-
Հր ա и/ արա կումն
2 3 2
թյուն,
որով
նուլ։
հայտնում
Մենք
Սուրբ
•մ ութ յուն
ունինք».
ձիքները,
որոնք
վնասաբեր հոդվածի
պատրաստ
հեղինակը Է»։
գրած
այն
վանքին որ
պարզվում
V անդից
բերվող
վրա
«իւ ստիվ
չենք
ուզեր
առ-
և ո՛չ դատել
և ըն դհ անրա ։։/ե и
այցելությունը
թշնա-
այն
կար֊
լուսավորության
0.
Օրպելը
\Է անգղիերեն
զիրենք
մը»
կթվի...
Է Սուրբ
վասնզի
երի
միշև։
հայոց
նաև
Է,
վայելեն,
Էշ
((ազատ ապա
որ
ստրկո-
պատվերը»։
ստորագրված),
ունի»,
վանքը ՝)!
ասվում
70—72։
թարգմանություն
թարգմանությունը
իմաստ
Սան-
Մխիթարյանի
Ղազարի
մասին
Է, որ երգը
է, որ «ազատ
ավելի
չի
Ղազազրույցն
իշխանության
որր
հայտնում
և նշում
Սուրբ այն
հարստոլթյոլննին
և երգ,
առաջին Իտալիայից
նվիրված
ուղեկցող
պաշտպանող
նախաբան
նախաբանում երգի
լի ընտրելի
ևս այցելել
Ֆրանսայի
տպավորությունը»։
Լամընեին
Մ խ իթարյանն
որ հանդարտորեն
միշտ
(Անվերնագիր
նյութը
նվիրված
հաղորդել
կնկարագրե
և հոն ընդունած
գլխավոր
Սանդին
գարուս
երկարորեն
։Լիպա и ան ոլհ ու և նրան
տրվի,
4.
Սանտ
Ժ.
(է՛Արևմուտքին»
«ուր
Է, որ Լամընեն
կրկնեն
ժորժ
մասին,
քաղվածքում
թող
պիտի
կան
նաև
Է «Արևմուտքից»
տիկին
նամակի
(Ւ դեպ,
րեն
ազգին
Է համարում
նամակի
Է ունեցել
իրենց
իи
հարկ
իր ըրած
տեղի
«եթե
մեր
մեր
ո չ բարեկամություն
գովել,
շնորհակալ
«Ը ստ Նա
դի վերարտադրվող Է,
համար
է լավը
մասնավորապես
համար.
վիպագիրն րու
կարծիքները՛
վանքին
կթէԼին»։
Նամակի
Սանդի
է, որ «ուրիշին
՛Հա զա րոլ
եր
բնադրեն
հիշեցնում
ավե-
է
հայկա-
առակր.
« Հ ա ս տ ու քարակ Է մեկ դին
Վ ա ՜ յ կա բարակ մանողին»: Երգն Հսնցնի»,
ուղեկցվում որը
5.
է Շեքսպիրից
և խտացված
ձևով
Մ ա ն ր լ ո ւ ր ե ր , էջ
Քաղված ա յցելութ
են
յանը
Նշում
է նրա
ապա
նկատում.
երկդիմի
մամուլից:
ազնիվ
«հավատալը,
տղայի
«Կարիպալտիին
1. (Անվերնագիր՝ 2.
16 1864 Վեցամսյա Հումը
Հանդեսի ծովէ
է նրա
մեկը
ընտ անիքներոլ պես..., ազնիվ
գործի
մ՝
ՀՈՒՆՎԱՐԻ
«Հին
բուն
ոխը
թող
որ
իմաստը։
է
Դարիբալդիի
և քաղաքական
նվիրված
անձերոլ»։
ընդհանուր և պարզ
ծավ։ի
սիրտը
ագիր
և գովեստի»,
չզգաց,
որ
և
Անդղիայի
էր»^°։ 1,
N
,10,
էջ
73—80
ն ա խ ա բան ֊ խ մ բա դրա կան ), էջ
0 . Օ Ր Պ հ Լ . — (Անվերն
հոդված՝
73։
((Արևմուտքի»
դադարման
մա-
73—77։
թ.
հունիսի
դադարից
շարունակվել
Հո դվա
Հաղորդումներից
«Լոնտրայի
քաղաքականության
էջ
բնաբանով^
72։
1865,
սին),
քաղված
արտահայտում
հետո
1-ից
հետո
«Արևմուտքը»
հրատարակվող
դադարել
համարների
կ
մինչև
էջա կալումը
1 8 6 5 ֊ի և
հերթական
հունվարի
1 ֊ը։
համ արա
կա֊
ենւ
հերթ ական՝
10-րդ
համարին,
ինչպես
նշեցինք,
մենք
անդրադարձել
ենք
աոանձին
Ստեփան
3.
(Խմբ ագրի
Ո սկան յանի
հոդվածը
ստացել
է տարիներ
է), էջ
77-78,
«Արևմուտքը»
նվիրված
առաջ
Մ.
5. վՐՈԻՅՐ [ Մ . Մամուրյան] Մանր
լուրեր,
էջ
թթ.
միջոցով
էջ
պապի
հռչակած
Ն ա մ ա կ Ե, էջ
79—80,
ՀՈԻՆՎԱՐԻ
15,
.V 11,
էշ
81—88
կայսրության
կոնդակի
երկրորդ
հետ կապված
Մտորումներ
ազատության,
դերի
անգլիական
մասին
ազդերինՏ> չկա
ուղղված
մարդիկ
բայց
կշարժին,
չեն ապրիր...
զիվ
թե
անոր
Рերում լով,
մեկ
թե
«պ.
մեյ
ծայրը
է Անգլիայի
մամուլով
լորդերի
դուրս
ծովային
Սերվիչյան
այնպիսի
այդ
ծաղիկը,
կելնե
անուն
բժիշկր
թող
կդրվինք,
աոսւնց պ ա տ ն ա ո բ հ ա յ տ ն ե լ ո ւ : Ազատ
մամուլը
3. Պարոն Չամուոնյան
երան գով
ու կնոջ
րնդհանուր
հետ
վերջերին
զրուցում
նաև հայերի լով, այն
հատուկ
բերան երկար
տրորվեր
նախապես
հա-
կերպովս։ ծանոթագրե-
«Ազատ
և
շատ բարություններոլ
էջ 83—86
հինգ
կիրքը դար
կարգե ամեն
առիթը
Եր արտաքին
անարգել բնել
հետ
(անստորագիր,
վրա., մտային
կրնանք
հարցերի
հավատքի
դուրս
ու բարքի
այս
վեր-
երևույթ
շուրջը.
որու
ներքև
և քաղաքային
ըմբռնել
թվիլ
Ասիայի
տեղ դնող
խոսքով.
այս,
և նախապես
տակ, բայց
բացատրում եթե
նշեէ.
մտածենք
ժողովուրդները-
զրկված
ապրելով,
տեղ կհարկադրվինք տիկնոջր
որի
ասիացիների,
քրիստոնյա
զբաղումներե
և սրտմտելու
ֆրանկի
է
նկատմամբ լծի
1853-ի
երիտասարդի,
Ընդգծում
են օտար
մը կրնա
քննադատու-
Շոգենավում,
է մի իզմիրցի
հարցերի
ճնշվում
բանաստեղծի
վարք
նկարագրությամբ,
ծանոթանում
է, ինչ
կերպարանքից
է իտալացի
թուրքական
վիճակի
կրոնական
բռնության են
անոր բուն խանում
ծուռումուռ
լսե)).
օրեր),
ուր ք ա ն մր շենք կրնար
և. տ ե ր Միշոն.
ակնարկ՝
հեղինակը
է նաև
որ նրանք
«Առջի
ինչ կփթթի,
համարում),
Երգիծական հուլիսի
գիտե
որ ա զ գ ի ն պ ա շ տ ո ն ա վ ո ր ն ե ր ը կ բ ո ն ա ւ լ ա տ ե ի ր ե ն ց ը ր ա ծ ն ե ր ը կ շ ո ե լ » :
ջը հաջորդ
թյամբ
«մյուս
ազատություն
մր ներքև
միշտ
խոսքերը՝
մեջ
ալ ունի,
մր
ալ
ու
շուրջը
«Ուր
(և Աստված որ քարի
և այն
պաշտոնյայի
վիճակի
Հռոմի
ազատության
կարծիքների
օրինակին,
օր կանցնեն
մը այն
և
82—83,
մամուլի
հայտնած
հետևել
կաշխատիւն,
Նայե
ընտրելու
դեպբերր,
մասնավորապես
ակնարկով՝
81—82,
գահապետ
2 . 0 . ՕՐՊԵԼ.— Լորտ Ր ա լ մ ե ր ս թ ո ն և մ ա մ ո ւ լ , էջ
նրա
որ
հրապարակում՜
78,
1. 0 . ՕՐՊԵԼ.— Ի շ խ ա ն Նսւբոլեոնի ը ն տ ր ո լ թ յ ո ւ ն ր , էջ է իշխանին
նամակին,
և որը
80,
1865,
Քննում
23.Т
Մ ա տ թևո и կաթողիկոսի
Սալբանդյանի
4 . 0 . ՕՐՊԵԼ.— Հ ւ ա մ և Հ ա յ ա ս տ ա ն , 6.
1864—1865
ներելու»։
Ո սկան յանը
պատաս-
« Հ ա գ ո ւ ս տ ս և ւլեմքս վ ւ ո խ վ ա ծ ե ն ,
բ ա յ ց ոչ ս ի ր տ ս » : քթերում է Չ ամ ուռճյանի տեր
Միշոնի
բանին,
ֆրանսերեն
որ Չամուռճյանր
մասին
այն
հրատարակված «համոզված
գրառումները, գրքում։
է թե Հռոմի
Դրանք հետ
որոնք
տեղ
հանգում միությունը
են
գտել են
այն
ամենևին
Հրա պարսէ I/ ոլմս
2 3 4
դժվարություն Է նրա կան
մը
չկրեր
միտումների
դեմ,
մի
՛գրության
երեք
5 . Ս. Ո Ս Կ Ա Ն Յ Ա Ն . — Անդրադառնում
գրիչով
իր
թյունը
մշակող
տալով
Պրուդոնին,
խորդներին, «ինչպես
որը
6.
են
1180
հ ամար) տույժի
ձակում
ե մը,
նակեմ
տաս
վեց
նություն
ա ա րի ե ի վեր:
միայն
յանում
Է իբրև
Հատկապես
համար
համաձայն «տգետ
պապին
ունեցանք
զինքը
օրինակ
ըէէ
օգուտը
այն
կգտնվի»,
ազատության, որ իր
7389 հար-
և կռիվս
տեղերը արևի
պաշտպաններէ
մինչև
Նշում
է,
կփնտռե,
«այսպիսի
որ
կշարու-
որոնք
ինձ».
բայց որն
տվավ, ռամիկէ
անոնց,
ա
չմերժեցին
հայրենիքին
և որն
բռնել
անխնա
բորանեո»
(տ պա գրե լ է
թալլվեցավ
բղկտվեցան
մը
տարում
զայն
Տունս
Թո ղ այս
և ոչ
եռանդի
բանադրանքները
պատ-
Մալթյուզիեն»
«Ք ոնթեմ
վեց
պես
կուզե
որ ուր
հալակվէայլի վեհանձ-
կատղություն»: ՓԵՏՐՎԱՐԻ
է,
X
12,
Է,
89 — 96
1 . 0 . Օ Ր Պ ն ! , . — Ս ր ր ա դ ա ն Բ ա ր ի ն կ ո ն ւ | ա կ ր , Էշ Խռստմանը
նասխալներ,
առաքինի,
և «պատիվ
իշխանությունը
համբար
կվայելե
1865,
մի շարք
է
«Լե
իտալական
բարեկամությունը
է «երբ
միտքերու
և ոչ կույր
ու նրանց
ունեցել
«Խիստ
մասին,
դատապարտեց:
առատամիտ
թուիքներու
է
թերթի
և պատիվս
մոլորվում
տեսակ
իր
անգամ
օր բանտի
բռնության
դագիտու-
Ոսկանյանը,
Արտատպում աղդն
ստացվածքս
իրենց
նրան
առավելություն
Լըրուին
է միայն
որտեղ
կաշ-
88,
«երեսունչորս
Ս. Սանբոլը մը
է բանտում,
«կյանքի ու
սոցիալական
Պիեր
արիությամբ»:
հուժկու
կառնու
գնահատելով,
հիշատակում
է Ստ.
մամուլից:
և 664
միշտ
գործերից գրել
ձեռք
և գիտությամբ»
Рլшնին,
հե-
իր
գտնվելով
գրիչը համար»
ուժով
սոբան-
անհաղթելի
ըսելով,
(Հ ան մ ե ո. ա զ ա ա ո / ՀՅ յ ո ւն )),
կիյնա
Սան բոլի,
լիրա
հինումին
էր
եկավ
բանվորին»
Լուի
դեմ
աքսորում
գտնելու
«մտքի
ծանոթագրում
Քաղված
ամեն
մը
Պրուդոնր
լրագրապետի՝
ծում
սկզբ ունքն
Մ ա ն ր լ ո ւ ր ն ր , էշ
կետս
«Մտքի
Էր
զբաղած,
ապստամբությունից
օրը
երբ
ստորա-
նվիրվել մը
կեղեքողներու
վերստին
դարման
Կապեին,
անձի»
և
իր
Պրոլդոնը
պաշտոնով
և գործելու նկուն,
87:
87—88,
փետրվարյան
վրա...»
շարքը,
երբ
և զանիկա
անցավ
հոգալ...»,
ըմբիշ
քաղաքա-
թարգմանիչն
մ ա հ ր , Էշ
համեստ
երբ 1848-ի
քան
և համեստ
հոդվածը,
կառնու
ներքև
զոհերի
•ճանչնալոլ»—
պ.
«և խիստ
վէրքերու
Նրա
(Չուսանին
իսկ
«պարբերության»,
ձեռք
ապրուստը
Է «ժողովրդին
վավոր
դրել:
հրապարակի
սում
բայց
Է
Р. ժ .
դժվարություններոլ
խատի
աստղանիշ
ժամանակը
կնետվի
Ըմբոստանում
Չ ամոլռճյանի
Էջ 86—
նշված,
(ֆորժե)»,
«խորհելու
կողմե.0։
թողնելով
չի
Է երեք
կդարբնե
բյուր
անգամվա
հեղինակը
գիտություններին
վորն եր ո ւ իրավունքը զենքեր
ազդին
Վ ե ր ն ա յ ե (բանաստեղծություն),
փոխարեն
ցիալական
Հայ
քննությունը»:
Ստեղծագործության
այս
այլ
դիտավորությունների 4. * * * . —
տո
բոլոր
եր
քննում, ծաղրելով
ծերունի հակադրվում
մը,
հակադրվում նրա որ իր Է այն
89—91,
ու հերքում
կոնդակը
և հենց
ժամ ան ակը առաշարկր
Է Հռոմի իրեն,
անդամ բանադրելոլ
որ
պապի ներկաչճանչնար». համար,
Ստեփան
ըստ
որի
թյան
((փիլիսոփայությունը
մը դիմելու)),
լիսովյայության դրում
նորոգում
բանադրել
է նաև
կթվի
Հռոմի
յությսււն, պետք թյուն
և ոսկեզօծ
ժողովուրդին այսպես
Նորին
և մյուս
((Այսպիսի
մը,
հիմը
և ոչ զենքի
հետ
միատեղ
ժողովուրդներու
փիլիսոփա
յության
վերջին
ըսելիք
է արդի-
սիրտը,
վարքը})։
Տերությունե,
և Տե֊
մը բնիկ ունի
Հռոմին-
սեր է և նպատակը՝ նաև
հապա
արքա-
իր պաշտոնը նորին
Պետրոսին լէ...
հե֊
Վեհափառու-
սուրր
Երբ
կա֊
կրել։
սրբություն
Իրմը՚
գործելիք))։ (նույն
վերնագրով
մը})
բովանդակու-
վերջր)։
3 . 0 . ՕՐՊԵԼ.— Հ ե տ ա ք ր ք ի ր կ ի ն ե ր , էշ Վերապատմում թյունն
և
նպատակ
2 . Պ ա ր ո ն Չաւքոսւնրսն և տեր Մ ի շ ո ն . էշ 91—95 ակնարկի
բարքը
բանադրանք
ըսվիլ
չմնար,
փի֊
մը է)) և Vդուստր
ռումբի՝
այս
կազմող
բանա-
կամ սուրբ
կամքը
հայտնու-
հաշվով
վասնզի
որուն
2Ց&
գերբնային
է որ բաժանվի
Սրբութ յուն ը կուզե
դավա զանի
կխոսի,
պետք
РР ՚
ու նրա պսակը
միտքը,
գիտության,
ազատության
առանց
թագավորություն
(Гեկեղեցին
Կրոնք
— 1865
որ պապը
է ((ժողովուրդի
փառքը?
ունի
համար..*
է տալիս,
ընտրած
1864
է սորվիլ
ճշմարտությունը։
և ոչ կրոնքին
տարելու
ցույց
ուտքը*
է գիտության
որն «անկախ
ր ութ յուն ը եկեղեցիեն» շահը
պետք
իրավունքը,
լուսավորության»,
տևություն
սԱրևմ
և պաշտպանում
է գիտությունր,
Պապը
Ոսկանյանի
առանց
է բեմադրվող
((փոքր
95—96։
կատակերգության
մեկնաբանությունների։
4 . Մանր լ»ւ1ւր, էշ 96։ Քաղված
ЖУРНАЛ
է մամ
ուլից;
«АРЕВМУТК»
СТЕПАНА ВОСКАНЯНА В 1864—1865 ГОДАХ (Библиография) М. Н. А К О П Я Н ( Р е з ю м е )
Воинствующий публицист-редактор, демократ Степан Восканян (1825—1901), один՛ из соратников М. Налбандяна, в 1855—1856, 1859 и 1864—1865 гг. в Париже издавал журналы «Аревелк» («Восток») и «Аревмутк» ( « З а п а д » ) . Номера журнала «Аревмутк», увидевшие свет в 1864—1865 гг., после четырехлетнего перерыва, остались неизвестными исследователям, изучавшим деятельность Ст. Восканяна и историю его журналов (Лео, А. Г. Иоаннисян» А. Б. Каринян и другие). Эти номера, ставшие библиографической редкостью еще в конце прошлого века, не имеются также и в отечественных книгохранилищах. Неоднократные попытки выявить их не увенчались успехом. Тем не менее «Аревмутк», издававшийся в 1864—1865 гг., имеет принципиально большое значение как для обобщения истории журнала, так и для полноценной характеристики публицистической деятельности Ст. Восканяна, вызвавшей противоречивые толки еще при жизни редактора. Предметом научной полемики был и до сих пор остается вопрос кажущегося отступления редактора-вольнодумца Ст. Восканяна от своих прежних позиций. Маши многолетние поиски номеров «Аревмутка» з а 1864—1865 гг., к счастью, з а вершились успехом, В одном из зарубежных армянских книгохранилищ были обнаружены номера (№ 1—12) «Аревмутка» за 1864—1865 гг. На основе копий этих номеров, полученных нами несколько лет тому назад, вниманию научной общественности предлагается расширенная библиография журнала за февраль—июнь 1864 г. ( № 1—9) и январь—февраль 1865 г. (№ 10—12).