1940-2040
1915-2115
Թուրքական հոլոքոստ թե՞ Գերմանական եղեռն
2015 - լրանում է հայկական ողբերգության` Հայոց ցեղասպանության հարյուր ամյակը
Բազմիցս է խոսվել ցեղասպանության մասին տարբեր պատմաբանների կողմից, պարսավանքի խոսքեր
են
ամենավայրագ
ասվել
մարդկային երևույթի
1
պատմության վերաբերյալ,
փաստավավերագրական
ձևով
լուսաբանվել
են
անցյալի մութ էջերը, բայց այնուամենայնիվ քանի դեռ միջազգային մակարդակով գնահատական չի տրվել մի ազգի կողմից մյուս ազգի ֆիզիկական ոչնչացման նպատակով
իրականացված
բռնի
գործողություններին, պատմության մեջ
կարող են
կրկնվել նոր ցեղասպանություներ: Սույն հոդվածի նպատակն է` ևս մեկ անգամ անդրադառնալով
տեղի
ունեցած
իրադարձություններին, վերլուծական ակնարկի ձևով հասարակության ցեղասպանության
ուշադրությունը
բևեռել
ժամանակակից
հնարավոր
արտահայտումների վրա` որպես համամարդկային սպառնալիքի: Խոսելով ցեղասպանության մասին` նշենք, որ «ցեղասպանություն» եզրույթը շրջանառության մեջ է դրվել
հրեական
ծագումով
լեհ,
քրեական
և
միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Ռաֆայել
Լեմկինի
կողմից
1944թ-ին:
Լեմկինի
ընտանիքը Հոլոքոսթի զոհերից էր, և այս ձևով
2
Լեմկինը ցանկանում էր նկարագրել համակարգված սպանությունների և բռնությունների նացիստական քաղաքականությունը,
ինչպես
նաև`
1915թ.
Օսմանյան կայսրությունում հայերի դեմ իրագործված վայրագությունները: Դիտարկելով
ցեղասպանության
անցյալի
ժառանգության օրինակները, ներկայացնենք դրա իրականացման հնարավոր պատճառները: Դրանցից կարելի է առանձնացնել մի դեպքում կրոնական, մեկ այլ դեպքում ազգային մոլեռանդությունը: Խոսելով կրոնական մոլեռանդության մասին, նշենք, որ այն ունի
տարբեր
դրսևորումներ,
երբեմն
այն
արտահայտվում է տարբեր կրոնների հետևորդների միջև անհանդուրժողականության ձևով, վերածվելով բացահայտ հակամարտությունն կամ
կրոնական
հակամարտության:
Այդ
արտահայտվելով
ազգության
խմբի
նկատմամբ
ատելության
տեսքով` սերնդե սերունդ կուտակվում, խորացվում և ժամանակ առ ժամանակ պարբերաբար դրսևորվում է որևէ
կերպ:
Տարբեր
երկրներում,
տարբեր
ժամանակներում ազգայնական քաղաքականության
3
արդյունքում սպանել են, աքսորել,
թալանել կամ
վնասել: Առանձին դեպքերում իշխանության անցած անհատներն
են
դարձել
պատմության
անիվի
ճակատագրական շրջադարձերի հեղինակներ, որոնք հարմար
առիթի
դեպքում
ցեղասպանություններ: Գերմանիայում
իրականացրել
են
օրինակներ
են
Նման
նացիստական
կազմակերպած
Հոլոքոստը,
հանդիսացավ
որի
Երկրորդ
պատերազմը
և
կազմակերպած
Հայոց
ռեժիմի համար
առիթ
Համաշխարհային
Թուրքիայի
իշխանության
ցեղասպանությունը,
որի
համար առիթ դարձավ Առաջին Համաշխարհային պատերազմը: Ավելի հանգամանորեն անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանությանը`
շեշտենք,
որ
չնայած
այն
ծրագրավորվել էր դեռևս 1911-1912 թթ., որպես հարմար
առիթ
համաշխարհային
օգտագործվեց պատերազմը:
Առաջին Վերադառնալով
պատմական փաստերին` նշենք, որ երբ սկսվեց Առաջին
համաշխարհային
երիտթուրքական
պատերազմը,
կառավարությունը,
4
ջանալով
պահպանել
թուլացած
մնացորդները,
որդեգրեց
քաղաքականությունը. Թուրքական
Օսմանյան
կայսրության պանթուրքիզմի
այն
է,
կայսրության
հսկայածավալ
ստեղծում,
որը,
տարածվելով մինչև Չինաստան, իր մեջ կներառեր Կովկասի,
Միջին
Ասիայի
բոլոր
թուրքալեզու
ժողովուրդներին: Ծրագիրը նախատեսում էր բոլոր ազգային փոքրամասնությունների թուրքացում: Հայ բնակչությունը խոչընդոտ
դիտվում այս
էր
ծրագրի
որպես
գլխավոր
իրականացման
ճանապարհին: Վկայակոչելով փաստագրական աղբյուրները` ավելացնենք,
որ
Առաջին
համաշխարհային
պատերազմի նախօրեին Օսմանյան կայսրությունում ապրում էին ավելի քան երկու միլիոն հայեր, որոնցից մեկուկես
միլիոնը
մնացյալ
սպանվեց
հատվածը
կամ
1915-1923թթ., բռնի
իսկ
կերպով
մահմեդականացվեց, կամ ապաստանեց տարբեր երկրներում:
5
Հայոց ցեղասպանությունը աննախադեպ էր իր դաժանությամբ,
այն
կազմակերպված
պետականորեն
էր, պլանավորված,
լավ
բաժանված
առանձին փուլերի: Մասնագիտական գրականության մեջ
ծանոթանում
ենք
ցեղասպանության
իրականացման հաջորդական փուլերին, ըստ որի` նրա սկիզբը համարվում է 1915թ. ապրիլի 24-ին կատարված
հայ
ձերբակալությյունը,
մտավորականների
որին
հաջորդել
է
նրանց
մասսայական ոչնչացումը: Հայոց ցեղասպանության իրագործման երկրորդ փուլը հայ տղամարդկանց զորակոչն էր թուրքական բանակ, որոնք զինաթափվեցին ու սպանվեցին իրենց թուրք զինակիցների կողմից: Ցեղասպանության երրորդ փուլը նշանավորվեց կանանց,
երեխաների,
տեղահանությամբ`
դեպի
ծերերի
ջարդով,
սիրիական
անապատ:
Տեղահանության ընթացքում հարյուր հազարավոր մարդիկ
սպանվեցին
ոստիկանների,
քուրդ
թուրք
զինվորների,
ավազակախմբերի
6
կողմից,
մյուսները
մահացան
հիվանդություններից: երեխաներ
սովից,
համաճարակային
Հազարավոր
ենթարկվեցին
կանայք
բռնության:
ու
Տասնյակ
հազարավոր մարդիկ բռնի մահմեդականացվեցին: Ցեղասպանությունները եղել են և կկրկնվեն, կկրկնվեն`
քանի
դեռ
կա
կրոնական
անհանդուրժողականություն, քանի դեռ օրենքի ուժով չեն արգելվել այն կրոնները, որտեղ առկա են այլ կրոնների հանդեպ անհանդուրժողական դրույթները, քանի
դեռ
գործիչները,
չեն
պատժվել քանի
բռնություն
դեռ
քարոզող
ցեղասպանության
դատապարտումը ոչ թե արդարադատության, այլ քաղաքական շահերի խնդիր է: Ցեղասպանությունը կարող է իրականացվել, այսպես ասած, որոշակի պայմանների <կրիտիկական զանգվածի>
պարագայում,
հնարավոր կլինի մոտեցման հասկանալի վերլուծելով
որի
արտահայտումը
պետական խիստ օրենսդրական
բացակայության դարձնելու
դեպքում:
համար
միջազգային
7
Ասվածը
հավելենք,
որ
տարբեր
կազմակերպությունների
կողմից
կատարած
վիճակագրական հետազոտությունները, պարզվում է, որ
եվրոպական
ֆրանսիացիներ,
ազգերի
/բրիտանացիներ,
գերմանացիներ,
բելգիացիներ…/
մոտ ծնելիության մակարդակը շատ ցածր է, և նրանց բնակչության թիվը կտրուկ անկում է ապրում, իսկ Եվրոպա
ներգաղթյալ
մահմեդականների
թիվը
կտրուկ աճում է: Հետևություն անելով, ենթադրաբար կարող ենք պնդել, որ 2115-2120 թվականներին /հայերի ցեղասպանությունից 200 տարի անց/, թուրք բնակչության
քանակությունը
Գերմանիայում
կգերազանցի գերմանացիներին /թուրք-գերմանացի
հարաբերակցությունը կլինի մոտավորապես այնքան, ինչքան թուրք-հայ հարաբերակցությունն էր 19151920
թվականներին/,
երկրի
իշխանական
ընտրություններում կընտրվեն ազգությամբ թուրք ղեկավարներ, Գերմանիայում մահմեդական կրոնը կհայտարարվի
պետական
կրոն:
Այդ
դեպքում
փոքրամասնություն կազմող գերմանացիների կողմից մահմեդականության չընդունումը, քրիստոնեության շարունակական դավանումը, սեփական լեզվի և
8
մշակույթի
պահպանման
ձգտումը
կբերի
անհանդուրժողականության այնպիսի կուլմինացիայի, որն էլ իր հերթին, հարմար առիթի դեպքում, կվերաճի թուրքական իշխանությունների կողմից կատարվող հերթական ցեղասպանության: Մեկ
այլ
դիտարկմամբ`
եթե
դեպքերը
զարգանան այնպես, որ թուրքերի ներգաղթը դեպի Գերմանիա
շարունակվի
մինչև
2040-45
թվականներիը նույն տեմպերով, ինչ կատարվում է ներկա պայմաններում, ապա կանխատեսելի է, որ գերմանական
<արիական>
բնակչության
հետագա
բարձրացմանը
կենսամակարդակի
կխոչընդոտեն <ազգական արյունակից ծնողներից ծնված> թուրք բնակչությանը տրվող սոցիալական նպաստները:
Այս
ամենի
անհանդուրժողականությունն կվերաճեն
հաճախակի
արդյունքում
ու
ատելությունը
կրկնվող
կոնֆլիկտային
իրավիճակների, որոնք էլ կարող են, որոշակի առիթի առկայությամբ, բերել Գերմանիայի կողմից թուրքերի նկատմամբ կատարվող նոր հոլոքոստի:
9
Նման
առիթներ
կարող
են
լինել
պատերազմները, արտաքին անկայուն քաղաքական միջավայրը, ներքին քաղաքական անկայունությունը, սրացումները, կոնֆլիկտները: Բնակչության
քանակական
հարաբերակցությունների նման զարգացման մասին վկայում
են
տարբեր
հետազոտողների
կողմից
իրականացված գիտական ուսումնասիրությունները: Մասնավորապես
Գեորգի
Միրսկին`
իր
<Եվրոպան ու մահմեդականները> հոդվածում նշում է, որ «Գերմանիայում թուրքերը 1961-ից մինչև 1991 թվականները /30 տարվա ընթացքում/ ավելացել են 300 անգամ /7000-ից մինչև 2 մլն/ [1]: Գիտաշխատող Ալիչա Կիլիչլին իր հետազոտական հոդվածում նշում է, որ 2001-ին թուրքերի թիվը Գերմանիայում կազմել է 3,8 մլն. [2]: Մեկ այլ աղբյուրի` http://populationpyramid.net համաձայն Գերմանիայի բնակչության դինամիկան հետևյալ տեսքն ունի. [3]
10
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Այստեղ
տրված
է
Գերմանիայի
ընդհանուր
բնակչության դինամիկան այլազգիների հետ միասին, որոնց թվաքանակը աճում է` ի հակադրություն գերմանացիների: Ուղղահայաց
կոորդինատը
ցույց
է
տալիս
Գերմանիայի բնակչության թիվը միլիոններով: Եթե թուրքերին,
առանձնացնենք դիտարկելով
գերմանացիներին առանձին
և
վերցրած
յուրաքանչյուրի դինամիկան, ապա պատկերը կլինի այսպիսին.
11
80 70 60 50 40 30
Թուրք
20
Գերմ
10 0 1965 թ. 1975թ. 1980թ. 1990թ. 2000թ. 2010թ.
80 70 60 50 40
Թուրք Գերմ.
30 20 10 0 2020թ. 2030թ. 2040թ. 2055թ. 2070թ. 2080թ. 2090թ. 2100թ. 2115թ.
Այսպիսով. 2040` թուրքերի հոլոքոստ, թե՟ 2115` գերմանացիների ցեղասպանություն…
12
Հետգրություն. …….Նմանատիպ ուսումնասիրություններն հիմնականում վերաբերում են Եվրոպայի դինամիկային, եվրոպական ազգերի
թվակազմի
նվազմանը
և
մահմեդականության աննախադեպ աճին: <PewResearchCenter>
ամերիկյան
կենտրոնի
Եվրոպայի
տվյալների`
հետևյալ տեսքը. [4]
13
Եվրոպայում Համաձայն
հետազոտական դինամիկան
ունի
Սույն հոդվածում դիտարկվում է միայն գերմանացիների և թուրքերի
դինամիկան,
որը
ներկայացվում
է
ցեղասպանությունների համատեքստում, որովհետև այս երկու ազգերի մոտ են տեղի ունեցել պատմության ամենասարսափելի ցեղասպանությունները: Խոնարհվելով ցեղասպանությանը զոհ դարձած միլիոնավոր անմեղ մարդկանց հիշատակին, պետք է ասել, որ ապագայի կառուցման համար անհրաժեշտ է վերլուծել անցյալի սխալները` դասեր քաղելով դրանցից, իրատեսորեն գնահատել կատարվող ժողովրդագրական զարգացումները, եկող սերունդներին զերծ պահել նոր ցեղասպանությունների իրական սպառնալիքներից:
14
Օգտագործվել են.
1. http://www.politcom.ru/4788.html 2. http://www.iuee.eu/pdf-dossier 3.http://populationpyramid.net/ru 4. http://www.pewforum.org 5. http://www.genocide-museum.am 6. Հայկական Սովետական Հանրագիտարան
15