คติ 5 นรก (นิรโย)
กำ�เนิดเดรัจฉาน (ติรจฉานโยนิ)
อัพพุทนรก (อพฺพุโท นิรโย) นิรัพพุทนรก (นิรพฺพุโท นิรโย) อพพนรก (อพโพ นิรโย) อฏฏนรก (อฏโฏ นิรโย) อหหนรก (อหโห นิรโย) กุมุทนรก (กุมุโท นิรโย) โสคันธิกนรก (โสคนฺธิโก นิรโย) อุปปลกนรก (อุปฺปลโก นิรโย) ปุณฑริกนรก (ปุณฺฑรีโก นิรโย) ปทุมนรก (ปทุโม นิรโย) สคา. สํ. 15/185/603
มหานรก (มหานิรย) นรกคูถ (คูถนิรย) นรกเถ้ารึง (กุกฺกุลนิรย) ป่างิ้ว (สิมฺพลิวน) ป่าต้นไม้มีใบเป็นดาบ (อสิปตฺตวน) แน่น้ำ�ใหญ่ น้ำ�เป็นด่าง (ขาโรทกา นที) อุปริ. ม. 14/261/517
อเวจีนรก (อวีจินิรย) อายุ 1 กัปป์
วิ. จุลฺล 7/136/402
โลกันตรินรก
จตุกฺก. อํ. 21/131/127
พวกมีหญ้าเป็นภักษา (ติณภกฺขา) พวกมีคูถเป็นภักษา (คูถภกฺขา) พวกเกิด แก่ ตายในที่มืด (อนฺธกาเร ชายนฺติ อนฺธกาเร ชียนฺติ อนฺธกาเร มียนฺติ)
พวกเกิดแก่ตายในน้ำ�
(อุทกสฺมึ ชายนฺต ิ อุทกสฺมึ ชียนฺติ อุทกสฺมึ มียนฺติ)
พวกเกิดแก่ตายในของโสโครก (อสุจิสฺมึ ชายนฺติ อสุจิสฺมึ ชียนฺติ อสุจิสฺมึ มียนฺติ )
อุปริ. ม. 14/245/176
เปรตวิสัย (ปิตฺติวิสโย)
มนุษย์ (มนุสฺสา) พระเจ้าจักรพรรดิ (จกฺกวตฺติ)
โครงกระดูกลอยอยู่ในเวหาส (อฏฺฐิสงฺขลิกํ เวหาสํ) ชิ้นเนื้อลอยอยู่ในเวหาส (มํ สเปสึ เวหาสํ) ก้อนเนื้อลอยอยู่ในเวหาส (มํ สปิณฺฑํ เวหาสํ) บุรุษไม่มีผิวหนังลอยอยู่ในเวหาส (นิจฺฉวึ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษผู้มีขนเป็นดาบลอยอยู่ในเวหาส (อสิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นหอกลอยอยู่ในเวหาส (สตฺติโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นลูกธนูลอยอยู่ในเวหาส (อุสุโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นประตักลอยอยู่ในเวหาส (สูจิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นเข็มลอยอยู่ในเวหาส (สูจิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีอัณฑะใหญ่เท่าหม้อลอยอยู่ในเวหาส
อิติวุ. ขุ. 25/173/200 ติก. อํ. 20/217/520
ตระกูลสูง (อุจฺเจ กุเล)
กษัตริย์มหาศาล (ขตฺติยมหาสาลกุเล) พราหมณ์มหาศาล (พฺราหฺมณมหาสาลกุเล) คหบดีมหาศาล (คหปติมหาสาลกุเล) สคา. สํ. 15/117/396 อุปริ. ม. 14/291/593
(กุมฺภณฺฑํ ปุริสํ เวหาสํ)
บุรุษจมอยู่ในหลุมคูถจนมิดศีรษะ บุรุษผู้จมอยู่ในหลุมคูถ ใช้มือทั้งสองกอบคูถกิน หญิงผู้ไม่มีผิวหนังลอยอยู่ในเวหาส หญิงมีกลิ่นเหม็นน่าเกลียดลอยอยู่ในเวหาส หญิงผู้มีน้ำ�เหลืองไหลเยิ้มเต็มไปด้วยถ่านเพลิงลอยอยู่ในเวหาส ตัวกะพันธ์ไม่มีศีรษะ มีตาและปากอยู่ที่อก ลอยอยู่ในเวหาส ภิกษุลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของภิกษุนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว ภิกษุณีลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของภิกษุณีนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สิกขมานาลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสิกขมานานั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สามเณรลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสามเณรนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สามเณรีลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสามเณรีนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว นิทาน. สํ. 16/256/639. มหา. วิ. 1/211/295.
เทวดา (เทวา)
ตระกูลต่ำ� (นีเจ กุเล) ตระกูลจัณฑาล (จณฺฑาลกุเล) ตระกูลพราน (เวณกุเล) ตระกูลจักสาน (เนสาทกุเล) ตระกูลช่างทำ�รถ (รถการกุเล) ตระกูลเทขยะ (ปุกฺกุสกุเล) สคา. สํ. 15/116/393 อุปริ. ม. 14/290/592
เทวดาที่นับเนื่องในหมู่คนธรรพ์ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี ปรนิมมิตตวสวัตตี พรหมกายิกา อาภา ปริตตาภา อัปปมาณาภา อาภัสสรา สุภา ปริตตสุภา อัปปมาณสุภา สุภกิณหกะ เวหัปผละ อวิหา อัตปปา สุทัสสา สุทัสสี อกนิฏฐะ อากาสานัญญาจยตนะ วิญญาณัญจายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ม.ม. 12/376/491
กำ�เนิดเดรัจฉาน (ติรจฉานโยนิ)
นรก (นิรโย) อัพพุทนรก (อพฺพุโท นิรโย) นิรัพพุทนรก (นิรพฺพุโท นิรโย) อพพนรก (อพโพ นิรโย) อฏฏนรก (อฏโฏ นิรโย) อหหนรก (อหโห นิรโย) กุมุทนรก (กุมุโท นิรโย) โสคันธิกนรก (โสคนฺธิโก นิรโย) อุปปลกนรก (อุปฺปลโก นิรโย) ปุณฑริกนรก (ปุณฺฑรีโก นิรโย) ปทุมนรก (ปทุโม นิรโย)
มหานรก (มหานิรย) นรกคูถ (คูถนิรย) นรกเถ้ารึง (กุกฺกุลนิรย) ป่างิ้ว (สิมฺพลิวน) ป่าต้นไม้มีใบเป็นดาบ (อสิปตฺตวน) แน่น้ำ�ใหญ่ น้ำ�เป็นด่าง (ขาโรทกา นที)
สคา. สํ. 15/185/603
โลกันตรินรก
อุปริ. ม. 14/261/517
อเวจีนรก (อวีจินิรย) อายุ 1 กัปป์ วิ. จุลฺล 7/136/402
จตุกฺก. อํ. 21/131/127
พวกมีหญ้าเป็นภักษา (ติณภกฺขา) พวกมีคูถเป็นภักษา (คูถภกฺขา) พวกเกิด แก่ ตาย ในที่มืด
(อนฺธกาเร ชายนฺติ อนฺธกาเร ชียนฺติ อนฺธกาเร มียนฺติ)
พวกเกิด แก่ ตาย ในน้ำ�
(อุทกสฺมึ ชายนฺติ อุทกสฺมึ ชียนฺติ อุทกสฺมึ มียนฺติ)
พวกเกิด แก่ ตาย ในของโสโครก
(อสุจิสฺมึ ชายนฺติ อสุจิสฺมึ ชียนฺติ อสุจิสฺมึ มียนฺติ ) อุปริ. ม. 14/245/176
เปรตวิสัย (ปิตฺติวิสโย) โครงกระดูกลอยอยู่ในเวหาส (อฏฺฐิสงฺขลิกํ เวหาสํ) ชิ้นเนื้อลอยอยู่ในเวหาส (มํ สเปสึ เวหาสํ) ก้อนเนื้อลอยอยู่ในเวหาส (มํ สปิณฺฑํ เวหาสํ) บุรุษไม่มีผิวหนังลอยอยู่ในเวหาส (นิจฺฉวึ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษผู้มีขนเป็นดาบลอยอยู่ในเวหาส (อสิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นหอกลอยอยู่ในเวหาส (สตฺติโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นลูกธนูลอยอยู่ในเวหาส (อุสุโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นประตักลอยอยู่ในเวหาส (สูจิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีขนเป็นเข็มลอยอยู่ในเวหาส (สูจิโลมํ ปุริสํ เวหาสํ) บุรุษมีอัณฑะใหญ่เท่าหม้อลอยอยู่ในเวหาส (กุมฺภณฺฑํ ปุริสํ เวหาสํ)
บุรุษจมอยู่ในหลุมคูถจนมิดศีรษะ (ปุริสํ คูถกูเป สีสกา นิมุคฺคํ) บุรุษผู้จมอยู่ในหลุมคูถ ใช้มือทั้งสองกอบคูถกิน (ปุริสํ คูถกูเป นิมุคฺคํ อุโภหิ หตฺเถหิ คูถํ ขาทนฺตํ)
หญิงผู้ไม่มีผิวหนังลอยอยู่ในเวหาส (นิจฺฉวึ
อิตฺถึ เวหาสํ)
หญิงมีกลิ่นเหม็นน่าเกลียดลอยอยู่ในเวหาส (อิตฺถึ ทุคฺคนฺธํ มงฺคุฬึ เวหาสํ)
หญิงผู้มีน้ำ�เหลืองไหลเยิ้มเต็มไปด้วยถ่านเพลิง ลอยอยู่ในเวหาส (อิตฺถึ อุปกฺกํ โอกิลินึ โอกิริณึ เวหาสํ) ตัวกะพันธ์ไม่มีศีรษะ มีตาและปากอยู่ที่อก ลอยอยู่ในเวหาส (อสีสกพนฺธํ เวหาสํ) ภิกษุลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของภิกษุนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว ภิกษุณีลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของภิกษุณีนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สิกขมานาลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสิกขมานานั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สามเณรลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสามเณรนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว สามเณรีลอยอยู่ในเวหาส ผ้าสังฆาฏิก็ดี บาตรก็ดี ประคตเอวก็ดี ร่างกายก็ดี ของสามเณรีนั้น อันไฟติดทั่วลุกโชติช่วงแล้ว นิทาน. สํ. 16/256/639 มหา. วิ. 1/211/295
มนุษย์ (มนุสฺสา) พระเจ้าจักรพรรดิ (จกฺกวตฺติ) อิติวุ. ขุ. 25/173/200 ติก. อํ. 20/217/520
ตระกูลสูง (อุจฺเจ กุเล) กษัตริย์มหาศาล (ขตฺติยมหาสาลกุเล) พราหมณ์มหาศาล (พฺราหฺมณมหาสาลกุเล) คหบดีมหาศาล (คหปติมหาสาลกุเล) สคา. สํ. 15/117/396 อุปริ. ม. 14/291/593
ตระกูลต่ำ� (นีเจ กุเล) ตระกูลจัณฑาล (จณฺฑาลกุเล) ตระกูลพราน (เวณกุเล) ตระกูลจักสาน (เนสาทกุเล) ตระกูลช่างทำ�รถ (รถการกุเล) ตระกูลเทขยะ (ปุกฺกุสกุเล) สคา. สํ. 15/116/393 อุปริ. ม. 14/290/592
เทวดา (เทวา) เทวดาที่นับเนื่องในหมู่คนธรรพ์ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี ปรนิมมิตตวสวัตตี สหัสสพรหม ทวิสหัสสพรหม ติสหัสสพรหม จตุสหัสสพรหม ปัญจสหัสสพรหม ทสสหัสสพรหรม สตสหัสสพรหรม อาภา ปริตตาภา อัปปมาณาภา
เทวดา (เทวา) อาภัสสรา สุภา ปริตตสุภา อัปปมาณสุภา สุภกิณหกะ เวหัปผละ อวิหา อตัปปา สุทัสสา สุทัสสี อกนิฏฐะ อากาสานัญญาจยตนะ วิญญาณัญจายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ ขนฺธ. สํ. 17/281/537 อุปริ. ม. 14/172/318
เทวดาที่นับเนื่องในหมู่คนธรรพ์ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี ปรนิมมิตตวสวัตตี
เวหัปผละ
พรหมกายิกา
อากาสานัญญาจยตนะ วิญญาณัญจายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ
อาภา ปริตตาภา อัปปมาณาภา อาภัสสรา สุภา ปริตตสุภา อัปปมาณสุภา สุภกิณหกะ
อวิหา อัตปปา สุทัสสา สุทัสสี อกนิฏฐะ
ขนฺธ. สํ. 17/281/537 ม. ม. 12/376/491