ใบความรู้ ที่ ๑ เรื่อง พันธกิจของภาษา ภาษา หมายถึง เครื่ องมือที่ใช้สื่อสารระหว่างมนุษย์ และเชื่อกันว่า มนุษย์เป็ นผูส้ ร้างภาษาและใช้ภาษา เป็ นเครื่ องมือในการดารงชีวติ ภาษาจึงมีความสาคัญต่อมนุษย์มาก ภาษามีหน้าที่และความผูกพันกับมนุษย์ใน หลายแง่มุม ดังนี้ ๑. ภาษาช่วยธารงสังคม สังคมมนุษย์จะอยูไ่ ด้อย่างสันติสุขก็เพราะมนุษย์มีน้ าใจไมตรี ต่อกัน มีการ ประพฤติปฏิบตั ิตนที่เป็ นแบบอย่าง เป็ นที่ยอมรับ มีฐานะ บทบาท และความสัมพันธ์ที่ถูกต้องเหมาะสม ปัจจัยสาคัญที่ทาให้สังคมเป็ นเช่นนี้ได้ คือ ภาษานัน่ เอง ๒. ภาษาช่วยแสดงปัจเจกบุคคล คาว่า “ปัจเจกบุคคล” หมายถึง ลักษณะเด่นของแต่ละคนที่ไม่ เหมือนกัน การใช้ภาษาของมนุษย์แต่ละคนนั้นย่อมมีวธิ ีการที่แตกต่างกัน ทั้งในด้านการใช้สานวนโวหาร การผูกประโยค การใช้คาศัพท์ รวมทั้งลีลาท่าทางในการสื่ อสาร ซึ่งสิ่ งต่างๆ เหล่านี้ สามารถสะท้อนให้เห็น ลักษณะของผูท้ ี่ใช้ภาษานั้นได้โดยง่าย ๓. ภาษาช่วยให้มนุษย์พฒั นา การพัฒนาของมนุษย์จะเกิดขึ้นได้กต็ อ้ งอาศัยการเรี ยนรู ้ การเรี ยนรู ้เกิดขึ้น ได้หลายๆ วิธี เช่น การบอกเล่า การขีดเขียน การจารึ ก การสนทนาโต้ตอบ การศึกษาค้นคว้า การอภิปราย โต้แย้งกัน ฯลฯ สิ่ งเหล่านี้ลว้ นแต่ตอ้ งใช้ภาษาทั้งสิ้ น เมื่อมนุษย์เกิดการเรี ยนรู ้กจ็ ะมีความคิดที่จะทาสิ่ งต่างๆ ที่ดีข้ ึนกว่าเดิม จึงกล่าวได้วา่ ภาษาช่วยให้พฒั นามนุษย์ ๔. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต อนาคตของมนุษย์หรื อขององค์กรต่างๆ นั้น สามารถกาหนดได้ล่วงหน้า การกาหนดอนาคตนั้นอาจเป็ นไปในรู ปแบบของการวางนโยบาย วางแผนงานหรื ออาจอยูใ่ นรู ปแบบของ คาสั่ง แผนงาน สัญญา กาหนดการ ใบสมัคร ฯลฯ ซึ่งล้วนแล้วแต่ตอ้ งใช้ภาษาเป็ นปัจจัยสาคัญที่สุด ๕. ภาษาช่วยจรรโลงใจ มนุษย์มีวธิ ีการเลือกสรรต่างๆ แล้วนามาเรี ยงร้อยให้เป็ นภาษาที่ไพเราะงดงาม เช่น ข้อเขียน บทเพลง นิยาย นิทาน หนังสื อต่างๆ ซึ่งทาให้เกิดอารมณ์สะเทือนใจให้ความชื่นบานแจ่มใส ให้ ความสนุกสนานบันเทิงใจ หรื ออาจนาเสนอภาษาเหล่านั้นในรู ปแบบของเสี ยงที่ออกอากาศทางวิทยุโทรทัศน์ ก็ได้ ซึ่งจะทาให้ผฟู ้ ังเกิดความรู ้สึกผ่อนคลาย สบายใจขึ้น จึงกล่าวได้วา่ ภาษาช่วยจรรโลงใจ
อิทธิพลของภาษาต่ อมนุษย์ นอกจากภาษาจะมีพนั ธกิจต่างๆ ดังกล่าวแล้ว ภาษายังมีอิทธิพลต่อความรู ้สึกหรื อความเชื่อของมนุษย์มา ช้านาน ดังนี้ ๑. มนุษย์เราจะนิยมในชื่อที่มีเสี ยงพ้องกับสิ่ งที่น่าชื่นชม เช่น “ขนุน” พ้องกับคาว่า “อุดหนุน” “มะยม” พ้องกับคาว่า “นิยม” เป็ นต้น และในทางกลับกัน มนุษย์จะหลีกเลี่ยงและรังเกียจชื่อที่พอ้ งกับความไม่น่า ปรารถนา ๒. การเรี ยนชื่อสิ่ งต่างๆ แม้วา่ เป็ นสิ่ งเดียวกัน แต่ชื่อที่เรี ยกอาจทาให้ความรู ้สึกของคนเราดีข้ ึน เช่น คาว่า “คนใช้” ถ้าเราใช้คาว่า “แม่บา้ น” หรื อ “ผูช้ ่วยแม่บา้ น” ก็จะเป็ นที่พอใจมากกว่า ๓. มนุษย์จะปลาบปลื้มกับภาษาที่ไพเราะ คาสรรเสริ ญเยินยอ และจะเสี ยใจหรื อเจ็บแค้น เมื่อได้ฟังคา กล่าวที่นินทาว่าร้าย
ใบงานที่ ๑ เรื่อง พันธกิจของภาษา ตอนที่ ๑ จองตอบคาถามต่ อไปนีเ้ พียงสั้ นๆ ๑. ตามความเชื่ อของมนุษย์ในสมัยก่อน เชื่อว่าผูส้ ร้างภาษา คือ................................................................................................. ๒. ต่อมาเชื่ อกันว่า ผูส้ ร้างภาษา คือ............................................................................................................................................ ๓. สันนิษฐานว่า ภาษาเกิดขึ้นเพราะ.......................................................................................................................................... ๔. เหตุที่กล่าวว่า ภาษาเป็ นสมบัติของมนุษย์ เพราะ................................................................................................................... ๕. ความเชื่ อของนักภาษาศาสตร์ เกี่ยวกับกาเนิ ดของภาษา คือ....................................................................................................
ตอนที่ ๒ จงพิจารณาว่า สถานการณ์ในแต่ ละข้ อต่ อไปนี้ แสดงถึงพันธกิจองภาษาในแง่ ใด ๑. ฉันชอบดูการประกวดนักร้องรายการ “เดอะสตาร์ ค้นฟ้ าคว้าดาว” แต่ละคนร้องเพลงได้เพราะมาก ................................................................................................................................................................................................... ๒. พิทยาเป็ นคนพูดจาโผงผาง ไม่ค่อยมีใครชอบ ................................................................................................................................................................................................... ๓. ปี นี้จะสอบโอเน็ท ในวันใกล้เคียงกับปี ที่แล้ว ................................................................................................................................................................................................... ๔. เดี๋ยวนี้การติดต่อสื่ อสารทาได้ง่ายมาก แค่พริ บตาเดียวก็ส่งข่าวข้ามโลกไปได้แล้ว ................................................................................................................................................................................................... ๕. จะเลือกเรี ยนอะไร คณะอะไร ดูแผนพัฒนาประเทศฉบับใหม่ไว้บา้ งนะ ................................................................................................................................................................................................... ๖. พี่สาวฉันกาลังเรี ยนปริ ญญาโท ต้องทาวิทยานิพนธ์ดว้ ย เห็นบ่นว่ายากมาก ................................................................................................................................................................................................... ๗. อาจารย์สอนภาษาไทยคนนี้ใจดี พูดจาไพเราะ นักเรี ยนชอบ ...................................................................................................................................................................................................
ตอนที่ ๓ จงพิจารณาข้ อความต่ อไปนี้ แล้วตอบคาถาม “วันนี้เป็ นวันจันทร์ วันแรกของสัปดาห์ที่ตอ้ งไปโรงเรี ยน ฉันตื่นขึ้นมาเพราะเสี ยงนาฬิกาปลุกดังลัน่ รี บเข้าห้องน้ า ทาธุ ระเสร็ จลงมาข้างล่าง ๑. แม่ บอกให้ รีบทานข้ าว ๒. แล้ วเอาการ์ ดแต่ งงานของญาติมาให้ ฉันดู บอกว่ าเย็นนี้ให้ รีบกลับ เพราะต้ องไปงานแต่ งงาน ฉันรับคาแล้วขึ้นรถมาโรงเรี ยน พอถึงห้องเรี ยนก็มีเรื่ องทาให้ฉนั อารมณ์เสี ย เพราะยายน้อย เหรัญญิกของห้องไถเงินแต่เช้า ๓. พูดไม่ ดีเหมือนเดิม หาว่ าเราขี้เหนียว ทั้งที่ยงั ไม่ได้พดู อะไร เรี ยนหนังสื อไปได้ครึ่ งวัน ตอนเที่ยงต้องรี บทานข้าว ๔. ต้ องเข้ าห้ องสมุด ทารายงาน ยังไม่เสร็ จต้องมาเรี ยนตอนบ่ายต่อ ค่อยยังชัว่ หน่อย ๕. เพราะ อาจารย์สอนร้ องเพลงด้ วย” พันธกิจของภาษาในแง่ ต่อไปนีต้ รงกับข้ อความใด ๑. ภาษาช่วยธารงสังคม
ตรงกับข้อความที่ ................................................................................................................
๒. ภาษาช่วยให้มนุษย์พฒั นา
ตรงกับข้อความที่ ................................................................................................................
๓. ภาษาช่วยแสดงปั จเจกบุคคล ตรงกับข้อความที่ ................................................................................................................ ๔. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
ตรงกับข้อความที่ ................................................................................................................
๕. ภาษาช่วยจรรโลงใจ
ตรงกับข้อความที่ ................................................................................................................
ตอนที่ ๔ จากส่ วนหนึ่งของเนือ้ เพลง “คุณลาไย” สะท้อนให้ เห็นถึงอิทธิพลของภาษาอย่างไรบ้ าง จงอธิบายให้ เข้ าใจ “....ชื่อดีก็มีถมไป จะเรี ยกลาไยทาไมเล่าหนา หรื อว่าฉันเป็ นคนบ้านนอกคอกนา ไม่รักฉันก็ไม่วา่ แต่อย่าเรี ยก คุณลาไย......” ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................
แบบทดสอบ เรื่อง พันธกิจของภาษา จงเลือกคาตอบทีถ่ ูกต้ องเพียงคาตอบเดียว ๑. ข้อใดแสดงให้เห็นว่าภาษาช่วยธารงสังคม ก. วิทยาเป็ นคนใจน้อย พวกเราต้องพูดปลอบโยนให้กาลังใจกันอยูเ่ สมอ ข. วิภาชอบอ่านหนังสื อการ์ ตูนมาก ต้องซื้ ออ่านทุกสัปดาห์ ค. วิภูเป็ นคนพูดจาโผงผาง ตรงไปตรงมา ไม่ค่อยเกรงกลัวใคร ง. เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ฉันไปประชุมสัมมนาเรื่ องพระราชบัญญัติการศึกษา ๒. “ก่อนเดินทางไปประชุมที่ภูเก็ตคราวนี้ ช่วยหาแผนที่ของจังหวัดภูเก็ตให้ผมด้วยนะ” คากล่าวนี้แสดงความสาคัญของ ภาษาข้อใด ก. ภาษาช่วยธารงสังคม
ข. ภาษาช่วยให้มนุษย์พฒั นา
ค. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
ง. ภาษาช่วยจรรโลงใจ
๓. ข้อใดบอกถึงความเป็ นปัจเจกบุคคลของสุ ดาได้ดีที่สุด ก. เวลาโกรธสุ ดาจะไม่พดู แต่ใบหน้าจะบึ้งตึง ข. สุ ดาร้องไห้ เมื่อน้อยใจ ค. สุ ดาชอบอ่านหนังสื อ เมื่อมีเวลาว่าง ง. เมื่อพบใครก็ตาม สุ ดาจะยิม้ และทักทายเสี ยงดังว่าสวัสดี ๔. อาชีพใดที่ได้ชื่อว่าใช้ภาษาจรรโลงใจมากที่สุด ก. แพทย์ พยาบาล
ข. ครู อาจารย์
ค. นักร้อง นักแสดง
ง. นักโต้วาที นักอ่านข่าว
๕. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับความเชื่อหรื อความรู ้สึกของมนุษย์ท้ งั สองชื่อ ก. พุทธรักษา ลัน่ ทม
ข. ซ่อนกลิ่น อโศก
ค. ดาวเรื อง มะยม
ง. กุหลาบ มะลิ
๖. ชื่อใดไม่มีอิทธิ พลในการนาไปใช้ในงานมงคล ก. ถ้วยฟู ทองหยิบ
ข. ขนมเปี๊ ยะ ต้มขาวต้มแดง
ค. ฝอยทอง เม็ดขนุน
ง. วุน้ เส้น ทองหยอด
๗. “ในครอบครัวมีกฎของครอบครัว ในโรงเรี ยนมีกฎของโรงเรี ยน ในประเทศมีกฎหมาย ในโลกมีกฎหมายระหว่าง ประเทศเพื่อช่วยให้มนุษย์อยูร่ ่ วมกันได้อย่างปกติสุข ถ้ามนุษย์ในสังคมซึ่ งมีกฎระเบียบและหลักปฏิบตั ิ แต่ไม่ประพฤติตาม ก็จะทาให้สังคมปั่ นป่ วนวุน่ วาย หรื ออาจจะต้องสลายตัวไปในที่สุด” ข้อความนี้แสดงประโยชน์ของภาษาในแง่ใด ก. ภาษาช่วยพัฒนามนุษย์
ข. ภาษาช่วยแสดงปั จเจกบุคคล
ค. ภาษาช่วยธารงสังคม
ง. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
๘. “ภาษาเป็ นเครื่ องมือช่วยให้มนุษย์สามารถถ่ายทอดความรู ้ความคิดแก่กนั และกัน ทาให้มีผรู ้ ู ้มากขึ้น และความรู ้ก็แพร่ ขยายออกไปมากขึ้นๆ” ข้อความนี้แสดงประโยชน์ของภาษาตรงตามข้อใด ก. ภาษาช่วยพัฒนามนุษย์
ข. ภาษาช่วยแสดงปั จเจกบุคคล
ค. ภาษาช่วยธารงสังคม
ง. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
๙. “วัดเอ๋ ยวัดโบสถ์ ปลูกข้าวโพดเจ็ดต้น เจ้าขุนทองมาปล้น....................................” บทเพลงกล่อมเด็กนี้แสดงประโยชน์ของภาษาด้านใด ก. ภาษาช่วยพัฒนามนุษย์
ข. ภาษาช่วยแสดงปั จเจกบุคคล
ค. ภาษาช่วยจรรโลงใจ
ง. ภาษาช่วยกาหนดอนาคต
๑๐. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์ของภาษาในด้าน “ภาษาช่วยกาหนดอนาคต” ก. สัปดาห์หน้ารายงานของคุณต้องเสร็ จนะ ข. สทศ. กาหนดให้สอบโอเน็ท ปลายเดือนกุมภาพันธ์น้ ี ค. คุณคิดว่างานนี้จะเสร็ จเรี ยบร้อยเมื่อไร ง. อาทิตย์หน้าผมจะไปภูเก็ต คุณช่วยจองตัว๋ เครื่ องบินให้ผมหน่อยนะ