ขนมไทย
Thai desserts
คำนำ เนื้อหาหลักของสื่อ เรื่องขนมไทยในแตละภาคของประเทศ ,วัตถุดิบในการปรุงขนมไทย ,การแบงประเภท ของขนมไทย,ประวัติความเปนมาของขนมไทย
จุดมุงหมายของสื่อ ตองการใหผูรับสาร ไดรับรูเรื่องราวเกี่ยวกับขนมไทย และประวัติความเปนมา ออกแบบ สื่อเพื่อกลุมเปาหมายนักเรียน นักศึกษา และบุคคลทั่วไปที่สนใจเรื่องราวเกี่ยวกับขนมไทย
แนวความคิดในการออกแบบ รูปแบบของงานจะเปนการใชกราฟฟคงายๆ แทนขอความ หรืออินโฟกราฟฟค แทนขอมูลขอความยาวๆ ทำใหดูนาสนใจ และนาอานมากกวาการที่ใชขอความอธิบายทั้งหมด เพื่อใหผูรับสารเขาใจ และจดจำไดงายขึ้น หากมีขอผิดพลาดประการใด ผูจัดทำขออภัยมา ณ ที่นี้ดวย และจำนำคำติชม มาแกไขในงานตอไป
ผูจัดทำ นางสาว ญาดา ทวยหาญศักดิ์ทวี รหัสนิสิต 55710997 สาขาออกแบบสื่อนวัตกรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยนเรศวร
สารบัญ หนา 1 ขนมไทย หนา 2 ประวัติความเปนมาของขนมไทย หนา 3 การแบงประเภทของขนมไทย หนา 4 ขนมที่ทำใหสุกดวยการกวน ขนมที่ทำใหสุกดวยการนึ่ง หนา 5 ขนมที่ทำใหสุกดวยการเชื่อม ขนมที่ทำใหสุกดวยการทอด หนา 6 ขนมที่ทำใหสุกดวยการนึ่งหรืออบ ขนมที่ทำใหสุกดวยการตม หนา 7 วัตถุดิบในการปรุงขนมไทย หนา 8 ขนมไทยในแตละภาค หนา 9 ขนมไทยภาคเหนือ ขนมไทยภาคคกลาง หนา 10 ขนมไทยภาคอิสาน ขนมไทยภาคใต หนา 11 ขนมในพิธีกรรมและงานเทศกาล หนา 12 ขนมในพิธีกรรมและความเชื่อ หนา 13 ขนมที่มีชื่อเสียงเฉพาะถิ่น หนา 14 อางอิง
‘’ขนมไทย” มีเอกลักษณดานวัฒนธรรมประจำชาติไทย คือ มีความละเอียดออนประณีตในการเลือกสรรวัตถุดิบ วิธีการทำที่พิถีพิถัน รสชาติอรอยหอมหวาน สีสันสวยงาม รูปลักษณชวนรับประทาน ตลอดจนกรรมวิธีที่ประณีตบรรจง
‘’ประวัติความเปนมาของขนมไทย” ในสมัยโบราณคนไทยจะทำขนมเฉพาะวาระสำคัญเทานั้น เพราะขนมบางชนิดจำเปนตองใช กำลังคนอาศัยเวลาในการทำพอสมควร สวนใหญเปน ขนบประเพณี ขนมไทยดั้งเดิม มีสวนผสมคือ แปง น้ำตาล กะทิ เทานั้น สวนขนมที่ใชไขเปนสวนประกอบ เชน ทองหยิบ ทองหยอด เม็ดขนุน นั้น มารี กีมาร เดอ ปนา (ทาวทองกีบมา) หญิงสาวชาวโปรตุเกส เปนผูคิดคนขึ้นมา ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการพิมพตำราอาหารออกเผยแพร รวมถึงตำราขนมไทยดวย จึงนับไดวา วัฒนธรรมขนมไทยมีการบันทึกเปนลายลักษณอักษรครั้งแรก ตำราอาหารไทยเลมแรกคือ ‘’แมครัวหัวปาก” ในสมัยตอมาเมื่อการคาเจริญขึ้นในตลาดมีขนมนานาชนิดมาขาย และนับวา เปนยุคที่ขนมไทยเปนที่นิยม.
การแบงประเภทของขนมไทย
ขนมที่ทำใหสุกดวยการกวน ขนมตะโก
ขนมเปยกปูน
ขนมลืมกลืน
ขนมที่ทำใหสุกดวยการนึ่ง ขนมตาล
ขนมน้ำดอกไม ขนมชั้น
ขนมที่ทำใหสุกดวยการเชื่อม ขนมเม็ดขนุน ขนมทองหยอด
ขนมกลวยเชื่อม
ขนมที่ทำใหสุกดวยการทอด ขนมกลวยทอด
ขนมกง ขนมคางคาว
ขนมที่ทำใหสุกดวยการอบ ขนมกลีบลำดวน ขนมหมอแกง
ขนมทองมวน
ขนมที่ทำใหสุกดวยการตม ขนมถั่วแปป
ขนมเรไร ขนมตม
วัตถุดิบในการปรุงขนมไทย
ขาวไมแกจัด ,ขาวออน
น้ำตาลจากตาลหรือมะพราว ,น้ำตาลออย ,น้ำตาลทราย
ถั่วเขียวเราะเปลือก ,ถั่วดำ ,ถั่วลิสง ,งาขาวและงาดำ
สีเขียว ไดจากใบเตย ,สีน้ำเงินจากดอกอัญชัน , สีเหลืองจากขมิ้น ,สีแดงจากครั่ง ,สีดำจาก กาบมะพราวเผาไฟ
มะพราวออน ,มะพราวทึนทึก ,มะพราวแก
เริ่มเปนสวนผสมของขนมไทยตั้งแตสมัย สมเด็จพระนารายณมหาราชซึ่งไดรับอิทธิพล จากขนมของโปรตุเกส
กลวยที่ใชสวนใหญเปนกลวยน้ำวา
กลิ่นน้ำลอยดอกมะลิ ,กลิ่นดอกกระดังงา ,กลิ่นเทียนอบ ,กลิ่นใบเตย
ขนมไทยในแตละภาค
ขนมไทยภาคเหนือ สวนใหญจะทำจากขาวเหนียว และสวนใหญจะใชวิธีการตม เชน ขนมเทียน ขนมวง ขาวตมหัวหงอก มักทำกันในเทศกาลสำคัญ เชนเขาพรรษา สงกรานต ขนมวง ขนมตมหัวหงอก
ขนมเทียน
ขนมไทยภาคกลาง
สวนใหญทำมาจากขาวเจา เชน ขาวตัง นางเยี่ยวเล็ด ขาวเหนียวมูน และมีขนมที่หลุดลอดมา จากรั้ววัง จนแพรหลายสูสามัญชนทั่วไป เชน ขนมกลีบลำดวน หมอขาวหมอแกง ขนมกลวย ขนมกลวย
ขนมหมอแกง
ขนมกลีบลำดวน
ขนมไทยภาคอี ส าน เปนขนมที่ทำกันงายๆ ไมพิถีพิถันมากเหมือนขนมภาคอื่น ขนมพื้นบานอีสานไดแก ขาวจี่ บายมะขามหรือมะขามบายขาว ขาวโปง
ขนมขาวจี่
ขนมไทยภาคใต
ขนมขาวโปง
ชาวใตมีความเชื่อในเทศกาลวันสารท เดือนสิบ จะทำบุญดวยขนมที่มีเฉพาะในทองถิ่น ภาคใตเทานั้นเชน ขนมบาหรือขนมลูกสะบา ขนมไขปลา เปนตน
ขนมไขปลา
ขนมบา
ขนมไทยในงานเทศกาล งานตรุษสงกรานต์ ที่พระประแดง และราชบุรี ใชกะละแมเปนขนมประงานตรุษ สารทไทย เดือน 10 ทุกภาคยกเวนภาคใต ใชกระยาสารทเปนขนมหลัก นอกจากนั้น อาจมี ขาวยาคู ขาวมธุปายาส ขาวทิพย สวนทางภาคใต จะมี ขนมสารทเดือนสิบ โดยใชขนมลา ขนมพอง ขนมทอนใต ขนมบา ขนมเจาะหูหรือขนมดีซำ ขนมตม (ขาวเหนียวใสกะทิหอใบกะพอตม ตางจากขนมตมของภาคกลาง) ยาสาด (กระยาสารท) ยาหนม (กะละแม) โดยขนมแตละชนิดที่ใชมีความหมายคือ ขนมพอง เปนแพพาขามหวงมหรรณพ ขนมกงหรือขนมไขปลา เปนเครื่องประดับ ขนมดีซำเปนเงินเบี้ยสำหรับใชสอย ขนมบา ใชเปนลูกสะบา ขนมลาเปนเสื้อผาแพรพรรณ เทศกาลออกพรรษา การตักบาตรเทโว เดือน 11 นิยมทำขาวตมผัดหอดวยใบตอง หรือใบออย ธรรมเนียมนี้มาจากความเชื่อทางศาสนาที่วา เมื่อประชาชนไปรอรับเสด็จพระ พุทธเจาเมื่อทรงพุทธดำเนินจากเทวโลกกลับสูโลกมนุษย ณ เมืองสังกัสสะ ชาวเมืองที่ไปรอ รับเสด็จไดนำขาวตมผัดไปเปนเสบียงระหวางรอ บางทองที่มีการทำขาวตมลูกโยนใสบาตรดวยเชน ชาวไทยเชื้อสายมอญที่จังหวัดราชบุรี ในชวงออกพรรษา ที่จังหวัดนครศรีธรรมราชมีประเพณีลากพระและตักบาตรหนาลอ ซึ่งจะใชขนมสองชนิดคือ หอตม (ขาวเหนียวผัดกะทิหอเปนรูปสามเหลี่ยมดวยใบพอ) และหอมัด (เหมือนหอตมแตหอดวยใบจากหรือใบมะพราวออนเปนรูปสี่เหลี่ยมใชเชือกมัด) ในชวงถือศีลอด ในเดือนรอมฎอน ชาวไทยมุสลิมนิยมรับประทานขนมอาเกาะ เดือนอาย มีพระราชพิธีเลี้ยงขนมเบื้อง เมื่อพระอาทิตยโคจรเขาราศีธนู นิมนตพระสงฆ 80 รูป มาฉันขนมเบื้องในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เดือนอาย ในจังหวัดนครศรีธรรมราชมีประเพณีใหทานไฟ โดยชาวบานจะกอไฟและเชิญพระสงฆมาผิงไฟ ขนมที่ใชในงานนี้มี ขนมเบื้อง ขนมครก ขนมกรอก ขนมจูจุน กลวยแขก ขาวเหนียวกวน ขนมกรุบ เดือนสาม ทางภาคอีสานมีประเพณีบุญขาวจี่ ซึ่งจะทำขาวจี่ไปทำบุญที่วัด ชาวไทยมุสลิมมีประเพณีกวนขนมอาซูรอในวันที่ 10 ของเดือนมูฮรอม
ขนมในพิธีกรรมและความเชื่อ การสะเดาะเคราะหและแกบนของศิลปนวายัง-มะโยงของชาวไทยมุสลิมทางภาคใต ใชขาวเหนียวสามสี (ขาว เหลือง แดง) ขาวพอง (ฆีแน) ขาวตอก (มือเตะ) รา (กาหงะ) และขนมเจาะหู สำหรับบางทองถิ่นใชขนมตมดวย พิธีแตงงานของชาวไทยมุสลิม จะมีพิธีกินสมางัตซึ่งเปนการปอนขาวและขนมให เจาบาวเจาสาว ขนมที่ใชมี กะละแมหรือขนมดอดอย ขนมกอหรือตูปงปูตู ขนมลา และขาวพอง ขนมที่ใชในงานบวชและงานทอดกฐินของชาวไทยเชื้อสายมอญในจังหวัดราชบุรีไดแก ขนมปลาหางดอก และลอดชองน้ำกะทิ ในงานศพ ชาวไทยเชื้อสายมอญในจังหวัดราชบุรีนิยมเลี้ยงเม็ดแมงลักน้ำกะทิ การบูชาเทวดาในพิธีกรรมใดๆ เชน ยกเสาเอก ตั้งศาลพระภูมิใชขนมตมแดง ขนมตมขาว เปนหลักในเครื่องสังเวยชุดธรรมดา [20] ชุดใหญเพิ่ม ขาวตอก งาคั่ว ถั่วทอง ฟกทองแกงบวด ในพิธีทำขวัญจุกใชขนมตมขาวตมแดงดวยเชนกัน เครื่องกระยาบวช ในการไหวครูเพื่อทำผงอิทธิเจ ใชขนมตมแดงตมขาวเชนกัน พิธีเลี้ยงผีของชาวไทยเชื้อสายมอญในจังหวัดราชบุรีใช ขนมบัวลอย ขนมทอด ขนมที่ใชในพิธีไหวครูมวยไทยและกระบี่กระบอง ไดแก แกงบวด (กลวย เผือกหรือมัน) เผือกตม มันตม ขนมตมแดงตมขาว ขนมชั้น ถวยฟู ฝอยทอง เม็ดขนุน ในการเลนผีหิ้งของชาวชอง บนหิ้งมีขนมตม
ขนมที่มีชื่อเสียงเฉพาะถิ่น กรุงเทพมหานคร เขตธนบุรีมีขนมฝรั่งกุฎีจีน เขตปทุมวันมีขนมกลีบลำดวน จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดตราด มีทุเรียนกวน จังหวัดฉะเชิงเทรา มี ขนมชั้น จังหวัดชลบุรี ตลาดหนองมน มี ขาวหลาม จังหวัดชุมพร มีขนมขาวควายลุย จังหวัดตรัง มี ขนมเคกเมืองตรัง จังหวัดนครปฐม มีขนมผิงและขาวหลาม จังหวัดนครสวรรค มี ขนมโมจิ ขนมฟกเขียวกวน จังหวัดปราจีนบุรี มี ขนมเขียว จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สวนใหญเปนผลไมเชื่อม ผลไมกวน เชน มะยมเชื่อม พุทรากวน ที่ตำบลทาเรือ มีขนมบาบิ่น จังหวัดพัทลุง มี ขนมกานบัว จังหวัดพิษณุโลก อำเภอบางกระทุม มีกลวยตาก จังหวัดเพชรบุรี เปนแหลงที่มีขนมหวานที่มีชื่อเสียงมานาน โดยเฉพาะขนมที่ทำมา จากตาลโตนดเชน จาวตาลเชื่อม โตนดทอด ตังเม สวนขนมชนิดอื่นที่มีชื่อเสียง ตั้งแตสมัยรัชกาลที่ 4 เปนตนมาคือ ขนมขี้หนู ขาวเกรียบงา ขนมหมอแกง จังหวัดสตูล มี ขนมบุหงาบูดะ ขนมโรตีกาปาย และ ขาวเหนียวกวนขาว
อางอิง
ขอมูลจากเว็ปไซต http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B8%99%E0%B8%A1 %E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2
ขอมูลจากหนังสือ
ขนมไทย: เอกลักษณและคุณภาพ ปที่จัดพิมพ : 2550 ชื่อผูแตง : กมลวรรณ แจงชัด
จัดทำโดย นางสาวญาดา ทวยหาญศักดิ์ทวี รหัสนิสิต 55710997 ออกแบบสื่อนวัตกรรม คณะสถาปตกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยนเรศวร