Radeis nr. 1 - 2018 by ABVV

rode adviezen, denkpistes en eisen van en voor senioren

GEPENSIONEERD ? STAP IN EEN FLEXI-JOB

Of hoe onze sociale zekerheid verder wordt uitgehold. SINDS JANUARI 2018 KUNNEN GEPENSIONEERDEN AAN HET WERK GAAN IN DE HORECA EN DE HANDEL. Gepensioneerden en werknemers die al een andere job hebben, kunnen ermee bijverdienen zonder belastingen te betalen op de extra inkomsten en de werkgever geniet een verlaagd tarief van 25% werkgeversbijdrage. Vandaag zijn bijna 1200 gepensioneerden aan het bijklussen in een flexi-job. Staatssecretaris voor de Bestrijding van de Sociale Frau-

IN DIT NUMMER

1 2018

Olivier Pintelon: ‘Werken we allemaal teveel?’

eAttest in plaats van doktersbriefje

‘Wist je dat’ en ‘Rood kruiswoord’

de Philippe De Backer (Open VLD) spreekt van een succes. ABVV Senioren ziet het juist als een achteruitgang. Het gaat vaak om gepensioneerden die aan de slag moeten, omdat ze niet rondkomen met hun huidig pensioen. Deze regering wil niet investeren in waardige pensioenen. Integendeel, wie geld te kort komt, moet gewoon maar even bijklussen.

Ico Maly over Nieuw Rechts

Rood roest niet: Willem De Witte

Ook hebben we nog een lekker ROOD RECEPT op pagina 8. Ontdek het binnenin…

RADEIS 1 I 2018 2 edito

Waarde kameraden, 8 maart is Internationale Vrouwendag. Op 14 maart houden we opnieuw Equal Pay Day en brengen we de oude maar nog steeds actuele syndicale eis Gelijk Loon voor Gelijk Werk opnieuw onder de aandacht… Laat ons echter ook eens kijken naar vrouwen en pensioen. De rechtse federale regering heeft de aanval tegen de vrouwen ingezet. En het gevaar schuilt in de onwetendheid van het brede publiek. Immers, wanneer deze regering de gelijkgestelde periodes afschaft of inperkt worden vooral vrouwen getroffen. Wanneer deze regering eist dat alleen volledige loopbanen van 45 jaar volledige pensioenrechten geven, worden talloze vrouwen geraakt die hun

loopbanen onderbraken voor opvoeding van kinderen of het opnemen van zorgtaken. De vrouwonvriendelijkheid van dit rechts beleid dient dringend onder de publieke aandacht te worden gebracht. Einde maart zullen ABVV en ACV hierrond trouwens een actie op poten zetten teneinde de aanval op de pensioenen van vrouwen onder de aandacht te krijgen en te bestrijden. Want indien we niet reageren, riskeren tienduizenden vrouwen in de armoede terecht te komen op het einde van hun werkende loopbaan… Dat is voor het ABVV onaanvaardbaar. En dus roepen we jullie allen op om gemobiliseerd te zijn van zodra we het actiemoment lanceren… ! Caroline Copers afgevaardigd bestuurder Linx+

campagne

#zorgzonderzorgen ABVV Senioren trokken met de campagne Zorg Zonder Zorgen de straat op. In Oost-Vlaanderen, Kempen en Limburg werden er reeds verschillende marktacties georganiseerd. In WestVlaanderen werd er rondgegaan

op de nieuwjaarsfeesten. In totaal werden er al 3000 handtekeningen verzameld. Maar we zitten nog niet aan ons einddoel! Daarom een warme oproep aan al de mensen die nog niet getekend

hebben, ga naar www.abvvsenioren.be en klik op de link #zorgzonderzorgen. Want we willen toch allemaal een betaalbare en warme ouderenzorg?

RADEIS 1 I 2018 3

WERKEN WE ALLEMAAL TE VEEL ? looncompensatie. Voor jonge ouders benadert het forfait het normale loon, maar voor ploegarbeiders is het geen aantrekkelijke formule. Maar de strijd om tijd is terug en mensen zijn bereid om daarvoor te staken. Dat vind ik straf. Tijd is het meest schaarse, democratische goed dat we hebben We hebben maar 24 uur per dag. Tijd die je verloren hebt, kan je niet inhalen. We moeten vandaag terug een strijd voeren om tijd eerlijker te herverdelen in onze samenleving. Je bent een grote voorstander van arbeidsduurvermindering (ADV). Wat zijn de argumenten? De belangrijkste reden vandaag is de veralgemening van het tweeverdienersmodel. Onze norm voor voltijds werk is onvoldoende mee geëvoluMensen die meer eerd. De vrouw heeft dan 50 uren per haar (her)intrede week werken, zijn gedaan op de arbeidsop de highway naar markt einde jaren 60. hartziekten, hoge Dit is een grote verbloedruk, enz andering op gezinsniveau. Het huishouOlivier Pintelon delijk werk moet nu verdeeld worden tussen beide partners. Gezinnen met kinderen gaan De sociale strijd van IG Metall heeft het thema arbeidstijd opnieuw bijgevolg individueel bricoleren op de agenda gezet. Het akkoord dat de grootste vakbond in Europa met al dan niet vrijwillig deeltijds afsloot in Baden-Württemberg geeft recht op een loonsverhoging van werk en tijdskrediet, en dat vooral 4,3% en een vermindering van de arbeidstijd naar 28 uur per week in 4/5de formules. Één van de partgedurende twee jaar. Het akkoord is niet alleen toonaangevend voor ners zet hierbij een stap achteruit de rest van Duitsland, maar in heel Europa. en dat zijn vaak vrouwen. Hun carWe praten met Olivier Pintelon , politicoloog en medewerker rière blijft wat steken in de onderstudiedienst BBTK. Hij schijft momenteel aan zijn eerste boek ‘De ste treden van de carrièreladder. strijd rond tijd’ (EPO, 2018). Arbeidsduurvermindering is een Volg je de ontwikkelingen in IG belangrijke driver voor man-vrouw om naar 28 urenweek te gaan Metall? Wat zijn je bedenkingen? voor jonge ouders en ploegar- gelijkheid. Met 4/5de als nieuwe norm voor voltijds werk, stimuleer Het systeem van IG Metall is beiders, met een forfaitaire

RADEIS 1 I 2018 4

je gelijke deelname aan de arbeidsmarkt en gelijke verdeling van huishoudelijke taken. Het tweede argument heeft alles te maken met gezondheid. Bij experimenten waar de arbeidstijd onder de 38 uur werd gebracht, zien we een gezondheidswinst. Bijvoorbeeld Kelloggs heeft in de jaren 30 een zesurenshift ingevoerd. Dit had een enorm positief effect op de gezondheid en het sociale leven van de werknemers. Een recent experiment in het rusthuis Svartedalen te Göteborg (Zweden) gaf dezelfde resultaten. De verpleegkundigen gingen van een 8 uren-shift naar 6 uur per dag en de nachtshift van 10 uur naar 8 uur. Dit had een serieus effect op hun gezondheid. De verpleegkundigen gingen actiever leven en sliepen meer. Hun bloeddruk nam zelfs af.

je mensen autonomie geeft over hun arbeidstijd, moet die collectief omkaderd worden. Dan heeft het wel een positief effect op de gezondheid. Kan een kortere werkweek een oplossing zijn voor de hoge werkloosheidscijfers? Een betere verdeling van de betaalde arbeid is het derde motief voor arbeidsduurverkorting. Werkuren zijn zeer ongelijk verdeeld in ons land. In de jaren 50 en 60 waren er 50.000 officiële werklozen, vandaag zijn dat er acht keer meer! Dit heeft voor een deel met wetgeving te maken, maar het geeft wel aan dat het aantal werklozen bijzonder hoog is. Een kortere werkweek kan arbeidstijd eerlijker verdelen naar werklozen toe, maar ook naar deeltijds werkenden. Dat zag je heel sterk in Frankrijk. Rond 2000 is daar een 35 urenweek ingevoerd. Bedrijven die een kortere werkweek invoerden, hadden minder deeltijdse vacatures in de aanbieding.

Op termijn heb je dus gezondere werknemers. Als je veel en onregelmatig werkt, is dat slecht voor je gezondheid. Vooral de overurencultuur Voor mensen die is nefast. De Ameri- in shiften werken, is een zesurendag kaanse werkcultuur “Work hard, play hard”, nuttiger. Voor kenniswerkers en kent ook bij ons meer en meer opgang. Bij- kaderleden, moeten voorbeeld bij con- we eerder gaan naar sultancy, kaderleden, een vierdagenweek. kenniswerkers aan universiteiten. Voor Olivier Pintelon de jaren 80 werkten hoogopgeleiden minder dan laaggeschoolden, maar vandaag is dat volledig gekeerd. Je hebt geen uren meer, je bent autonoom. Maar dat is vooral autonomie om heel veel te werken. Dit is zeer nefast voor de gezondheid. Mensen die meer dan 50 uren per week werken, zijn op de highway naar hartziekten, hoge bloedruk, enz. Ook shiften en nachtwerk zijn zeer ongezond voor de werknemer. Na tien jaar nachtwerk neemt het risico op borstkanker bijvoorbeeld toe. Als de werkgever beslist over de indeling van de arbeidstijd, is dat nefast voor de gezondheid van de werknemer. Als

Je hebt het over de aanpak van werkloosheid, is dit in de praktijk haalbaar? Er is een verschil

tussen theorie en praktijk. Eerst de theorie. Economische modellen zeggen dat ADV geen grote impact heeft op de werkgelegenheid, omdat jobs niet deelbaar zijn. Of omdat werklozen niet altijd het geschikte profiel hebben. Maar in de praktijk zien we dat experimenten van ADV een positief effect hebben op de werkgelegenheid. In de jaren 90 heeft Portugal zijn werkweek verkort van 44 uur naar 40 uur met positief effect op werkgelegenheid. Ook in Frankrijk heeft de 35 uren week 350.000 extra jobs opgeleverd. ADV helpt zeker ook in crisissituaties. In plaats van naakte ontslagen, kort men de arbeidstijd in. Bedrijven hebben hier ook voordeel bij, want ze moeten geen ontslagvergoeding betalen. Een bekend voorbeeld is Volkswagen. Het bedrijf heeft in 1993 in Duitsland, de 28-urenweek ingevoerd om jobs te redden. Een recent rapport van de ILO toont aan dat dergelijke vormen van ‘arbeidsdelen’ heel effectief waren om jobverlies tijdens de crisis te vermijden. In Zuid-Europa waar er een enorme werkloosheid was, is er ironisch genoeg op geen enkel moment arbeidsduurverkorting doorgevoerd. Een gemiste

RADEIS 1 I 2018 5

maatregel. Ook de arbeidstijd van kaderleden moet worden begrensd. Zij kampen momenteel met een te hoge werkdruk. in Frankrijk hebben ze voor kaderleden de arbeidstijd uitgedrukt in een maximaal aantal werkdagen per jaar: max. 217. Of dit in België de ideale oplossing is, weet ik niet. Maar dit is wel een lacune in de huidige wetgeving en daar moeten we specifieke maatregelen tegen nemen. ADV is geen luxe, onze huidige arbeidsorganisatie is niet langer houdbaar. Vooral mensen met weinig grip op hun werk, hebben baat bij ADV.

naar 45 uren. Men wil naar een systeem waar de uren per week aangepast worden aan het werk. Maar dat rijmt totaal Olivier Pintelon niet met een gezinsleven. Het hele politieke discours gaat de verkeerde richting In het licht van de huidige regeuit. Zij schermen met het argument ringsmaatregelen, kan ADV een dat werknemers flexibiliteit willen, oplossing bieden. We denken maar maar dat is niet waar. Werknemers aan de afbouw van de landingswillen autonomie. Werknemers wilbanen. len niet dat hun baas bepaalt wanneer zij moeten werken. WerkneAls we kunnen gaan naar een 30 mers willen zelf bepalen wanneer à 32-urenweek, komt dit de hele loopbaan ten goede. Mensen wer- ze werken. De regeringsmaatregelen komen vooral de werkgever ten ken met twee, hebben een gezin en allerlei verantwoordelijkheden. goede. Mensen in zware beroepen hebben het extra zwaar. Zij houden dat niet Je had het daarnet al over de positieve invloed van collectief omvol aan het huidige werkritme. ADV is geen luxe, onze huidige arbeids- kaderde autonomie. Hoe zie je dat organisatie is niet langer houdbaar. dan? Autonomie moet omkaderd worVooral mensen met weinig grip op hun werk, hebben baat bij ADV. den. Ook voor mensen die in hun job al veel autonomie hebben, moeten 40% van onze arbeidsmarkt zijn arbeiders, maar ook veel bedien- er collectieve regels zijn. Arbeidstijd moet geregistreerd worden. Dat den hebben geen grip op hun arbeidstijd. Denk maar een kassies- kan op een moderne manier door bijvoorbeeld nauwgezet takenpakter, zij kan geen uur later komen. ketten te analyseren of via apps, Hoe staat de regering hier tegenniet de klassieke prikklok. over? Collectieve arbeidsduurverkor- Je bent wel voorstander van meten arbeidstijd? ting is voor deze huidige regering Ik ben voorstander van het totaal onbespreekbaar. Ze versoebegrenzen van arbeidstijd. Dat kan pelen zelfs de limiet van overuren en zetten de vakbonden buitenspel. op verschillende manieren. Je kan de arbeidstijd begrenzen door de De wet-Peeters is geen cadeau. De werknemer moet hyper-flexibel zijn. mailserver buiten de werkuren af te sluiten. Is een stevige, maar goede De maximale grens is opgetrokken kans, echt een voorbeeld van ideologische blindheid. In Portugal wilde men zelfs de arbeidsduur terug verhogen. Gelukkig is de Trojka daar niet in geslaagd.

Hoe zie je de ADV praktisch? Dat is afhankelijk van de sector, bedrijf en profiel. Arbeidsduurverkorting is een kameleon met vele gedaanten. Voor mensen die in shiften werken, is een zesurendag nuttiger. Voor kenniswerkers en kaderleden, moeten we eerder gaan naar een vierdagenweek. Het is gemakkelijker voor hen om zich voor een dag af te schermen, dan voor een paar uren. Het is een mythe dat jobs niet opdeelbaar zijn. Ik ken mensen die directeur zijn van een kenniscentrum onder de vorm van twee deeltijdse jobs en dat werkt. Van tel is de arbeidsorganisatie. Er moeten duidelijke afspraken worden gemaakt inzake de verdeling van het takenpakket. Maar ook de mentaliteit moet veranderen. De lange werkweek geldt nog steeds als statussymbool bij hoge functies. Lange, nachtelijke vergaderingen is een cultureel gegeven, maar je sluit er geen betere akkoorden mee. Liever kort en efficiënt. ADV met loonbehoud en extra aanwervingen, is dat financieel haalbaar? Als de productie elk jaar 1% efficiënter wordt door het gebruik van o.a. nieuwe technologie, is ADV haalbaar voor bedrijven. De overheid speelt een cruciale rol. De wetgeving moet akkoorden stimuleren van ADV met loonbehoud, waarbij 50% van de vrijgekomen tijd wordt gecompenseerd door vervangende aanwervingen. Het is een grote mythe dat ADV een grote kost is voor bedrijven. Het probleem zit eerder in de conservatieve ingesteldheid van veel bedrijven. Dat

RADEIS 1 I 2018 6

betekent immers dat men kritisch moet kijken naar de eigen werking. Maar het kan ook voor bedrijven een opportuniteit zijn om het werk efficiënter gedaan te krijgen. Niet door de werkdruk te verhogen, maar door alle processen in de organisatie te evalueren. Hoeveel tijd verliezen we niet met mails beantwoorden en vergaderingen? Hier is veel marge. Maar dit moet effectief in heel het bedrijf toegepast worden. Veel bedrijven hebben vandaag een 35 urenweek op papier, maar in praktijk werkt men 38 uren. In dit systeem neemt ADV de vorm aan van compensatiedagen. De werkgever beslist soms wanneer je de ‘extra verlofdagen’ opneemt. Denk aan een collectieve sluiting tussen kerst en nieuwjaar. De compensatiedagen dienen om de kalme momenten op het werk te verminderen en dit verhoogt soms de werkdruk. De publieke sector in Frankrijk heeft de overschakeling van een 39 urenweek naar een 35 urenweek volledig via ADV-dagen gedaan en dat is verkeerd gelopen. Het personeel kon de extra vakantie niet opnemen en de werkdruk nam alleen maar toe. ADV moet altijd gepaard gaan met afspraken rond een efficiëntere arbeidsorganisatie en compenserende aanwervingen. Per week moet men tijd creëren. Als je het collectief doorvoert, willen mensen niet terug. Zaterdagwerk was sterk ingeburgerd in de jaren ‘50. Niemand wil vandaag het weekendwerk terug invoeren. De overheid moet volgens jou ADV met loonbehoud stimuleren. Hoe zit je dat? Toen de 35 urenweek werd ingevoerd in Frankrijk, kreeg de werkgever een korting op zijn bijdragen aan de sociale zekerheid op voorwaarde dat hij een minimum aantal extra aanwervingen deed. Na twee jaar is de wetgeving afgezwakt en was het voldoende als de werkgever voorzag in compensatiedagen. De impact op werkgelegenheid werd kleiner en vandaag werken de

Ineens naar een 30 uren week is een te grote stap, op vlak van arbeidsorganisatie en loonkost. Je moet een wettelijke stappenplan creëren met de 30-urenweek als einddoel over een 20-tal jaar. Olivier Pintelon Fransen terug 39 uur per week. Maar de oorspronkelijke wetgeving in Frankrijk was wel een goede praktijk. In België kan de wetgever een gelijkaardige prikkel creëren. Het heeft een positieve impact op de werkgelegenheid. België is kampioen bijdragekortingen. Je kan perfect een aantal financiële stimulansen heroriënteren. Er werden toch al eerder stappen gezet in die richting door de federale regering? Inderdaad. In 2001 voorzag Laurette Onkelinx (PS) bijdragekorting aan bedrijven die vrijwillig de overgang maakten naar een 32 of 35 urenweek. Maar de prikkel is te klein om het in de praktijk mogelijk te maken. De bijdragekortingen gelden maar voor maximum 4 jaar en dekken maar ongeveer een kwart van de kost van ADV. Hoe zie je het dan wel gerealiseerd? Ineens naar een 30 urenweek is een te grote stap, op vlak van arbeidsorganisatie en loonkost. Je moet een wettelijke stappenplan creëren met de 30-urenweek als einddoel over een 20-tal jaar. De eerste horde is 35 uur. Bedrijven hebben bijvoorbeeld tien jaar de tijd om zich aan de nieuwe norm aan te passen. Uiteindelijk zou na twintig jaar de 30-urenweek kunnen worden veralgemeend. Bedrijven of sectoren die in tussentijd met de vakbonden een akkoord sluiten rond ADV met extra aanwervingen, krijgen een korting op de RSZ-bijdragen. Het zal ons twee

decennia kosten om deze stappen te zetten. Vooraleer de 35 of 30-urenweek in voege is, dringt een experimenteerfase op bedrijfsniveau zich op. Goede praktijken kunnen andere werkgevers inspireren. Een voorbeeld is de Franse wet-de Robien uit de jaren 90. Volgens een simulatie van het Planbureau kan een Belgische vertaling van die wet 93.000 jobs opleveren. Een arbeidsduurvermindering kan de poort openzetten voor goedkoop overwerk. Hoe voorkom je dat in tijden van platformeconomie en flexi-jobs? Dat is een reel risico als je ADV gaat koppelen aan annualisering van de arbeidstijd. Men zal gemiddeld minder werken, maar men moet wel nog enorme pieken opvangen in de arbeidstijd, een 45-uren week bijvoorbeeld. Dan zal men veel minder overuren betalen. Dit moet men vermijden door wetgeving. Men moet annualisering van de arbeidstijd en overuren ontmoedigen. Maar de Wet-Peeters maakt natuurlijk wel moeilijk.

RADEIS 1 I 2018 7

sociale zekerheid

Klassieke dokterbriefje maakt plaats voor eAttest Op 1 januari 2018 zag het elektronisch attest het licht. Je moet niet meer naar je lokale ziekenfonds om je papieren attest binnen te brengen, je huisarts en je ziekenfonds regelen alles voor jou. Perfect dus voor de sloddervossen, die al eens vergeten een getuigschrift binnen te steken. Let wel, je huisarts is niet verplicht om gebruik te maken van het e-attest. WAT MOET JIJ DOEN? —— Je gaat naar de huisarts of de huisarts komt bij jou op huisbezoek. Als de omstandigheden het toelaten (bv. een internetverbinding is noodzakelijk), kan de huisarts ervoor kiezen om een e-attest op te maken —— Je betaalt het bedrag voor je consultatie aan je huisarts. —— Je huisarts stuurt een e-attest naar je ziekenfonds. —— Je krijgt een ontvangstbewijs van je arts. Dat hou je best even bij, want aan de hand van het nummer op dit bewijs, kan je de betaling op je bankrekening controleren. —— Enkele werkdagen later ontvang je de terugbetaling van je ziekenfonds op je bankrekening.

WELKE VOORDELEN? —— Minder administratieve rompslomp om een terugbetaling te krijgen —— Milieuvriendelijk, want minder papier —— Fouten door een onleesbaar handschrift van je arts zijn niet meer mogelijk —— Een snellere terugbetaling —— Je kan geen papieren attesten meer kwijtraken IK HEB RECHT OP EEN DERDEBETALERSREGELING. Als je recht hebt op een derdebetalersregeling, bijvoorbeeld omdat je een verhoogde tegemoetkoming hebt, dan verandert er voor jou niets met de komst van het e-attest. Je betaalt enkel je persoonlijk aandeel aan je arts.

HOE ZIET HET ONTVANGST BEWIJS ERUIT? In tegenstelling tot het papieren getuigschrift ziet het ontvangstbewijs van e-attest er niet altijd hetzelfde uit. Volgende informatie staat wel altijd vermeld op het ontvangstbewijs: —— Jouw persoonsgegevens —— De gegevens van de arts —— De datum —— Een uniek referentienummer (bestaande uit 19 cijfers). HOE HERKEN IK DE TERUGBETALINGEN OP MIJN BANKREKENING? Als vrije mededeling bij de bankoverschrijving staat steeds het unieke referentienummer dat ook op het ontvangstbewijs staat, aangevuld met de boodschap “raadpleging huisarts”.

RADEIS 1 I 2018 8

ROOD RECEPT

Borsjt Borsjt komt oorspronkelijk uit Oekraïne, maar is ook in Rusland en andere Oost-Europese landen populair. Het is een stevige soep die soms vegetarisch, maar meestal op basis van vleesbouillon gemaakt wordt. Rode biet is het belangrijkste ingrediënt. Borsjt wordt geserveerd met zure room en dille. BEREIDING 1. Bak het vlees mooi goudbruin in olijfolie en

snij in reepjes zodra het vlees is afgekoeld. 2. Fruit de ui en knoflook in boter. Voeg het

vlees toe zodra de groenten zacht zijn. 3. Doe vervolgens de tomatenpuree, verse

tomaat, aardappelblokjes en laurier in de pan. Al roerend even laten aanbakken. Vul de runderbouillon met water aan tot 1,5 liter en laat maximaal 1 uur op laag vuur koken met het deksel op de pan. 4. Schil ondertussen de rode bieten. Snijdt ze in

blokjes en voeg ze bij het vlees. 5. Laat alles zachtjes koken, totdat de bieten

hun kleur hebben verloren. 6. Voeg de witte kool en de wortel toe 7. Van het vuur halen en op smaak brengen met

zout en peper. 8. Serveer met zure room en dille.

INGREDIËNTEN

Tomatensaus •• 250g varkens- of rundvlees •• 1 ui (gesnipperd) •• 1 teentje knoflook (naar smaak) •• 1,5 liter water •• 1 tomaat, in blokjes gesneden •• 1 blikje tomatenpuree •• 2 laurierbladen •• 2 grote rode bieten, in blokjes •• 1/2 witte kool, fijngesneden •• 2 wortels •• 2 grote aardappelen, in blokjes •• zout •• peper •• dille, fijngesneden •• zure room

RADEIS 1 I 2018 9

GELD niet gelukkig maakt? Wie te veel geld heeft, riskeert om opnieuw ongelukkig te worden.

Negen op tien Belgen vindt dat iedereen, ongeacht leeftijd, geslacht, gezinssituatie of seksuele voorkeur aan de top van een bedrijf kan staan? Toch voelde 14 procent van mensen met niet-Belgische roots zich afgelopen jaar GEDISCRIMINEERD.

Mensen met een portie ZELFSPOT gelukkiger en zelfzekerder zijn?

KURKUMA je geheugen een boost geeft?

WIST JE DAT…

Meer dan 1/3de van de Belgische grootouders de kleinkinderen wel eens mee neemt op VAKANTIE? Niet enkel naar zee, maar ook steeds vaker op citytrip, naar de Caraïben, op cruise of voor een avontuurlijke rondreis.

Tegen 2100 ook enkele Belgische steden onder water komen te liggen? Volgens de universiteit van Colorado zou de ZEESPIEGEL tegen het einde van deze eeuw wel eens heel snel kunnen stijgen met 66cm.

Dat KANT-EN-KLAAR maaltijden het risico op kanker vergroten? Mensen die dagelijks fabrieksmatig geproduceerd voedsel eten, lopen 23% meer kans. Het gaat onder andere over spek, worst en ham als ze bewaarmiddelen bevatten, maar ook voorgebakken brood, verpakte snoepjes, ontbijtgranen, frisdranken en instant soep, gezouten groenten in blik.

Een wagon van de ORIËNT EXPRESS al jaren in Brupark staat? Het rijtuig werd gebouwd in Italië in 1927, en door de Compagnie Internationale des Wagons-Lits gebruikt tot 1965. Daarna werd het een horecazaak op de Heizel in Brussel. Het Maldegemse stoommuseum heeft de wagon nu aangekocht ter restauratie.

HORIZONTAAL

2. Plankenkoorts

De PESTEPIDEMIE die in de 14de eeuw Europa teisterde, niet verspreid werd door ratten, maar door mensen en hun vlooien?

ROOD KRUISWOORD 2

3. Sportterm 5. KG 9. Griep 3

VERTICAAL 5

1. Oost-Europese soep 6. Ontslagtermijn

4. Plant

7. Reisdocument 8. Internationale arbeidsorganisatie

RADEIS 1 I 2018 10

t te n e k k chpa s? n u l e r e n w n a a i s te r u t S rme a r a na

GEEN

die in d n kbo ctieve a v e we d oor colle n e k kv ter Vers tielfabrie t? x a de te pslag ga so loon

IN K R E EDEW

M R A MA

N E D J I L MEDE

De verandering begint op FOS.ngo

Bij FOS draait ontwikkelingssamenwerking ook ĂŠcht om samenwerking. Wereldwijd voeren mensen de sociale strijd en FOS doet mee!

RADEIS 1 I 2018 11

nieuw rechts

Nieuw Rechts dwingt vakbonden in het politieke offensief In 2012 schreef cultuurwetenschapper Ico Maly een doctoraat over de ideologie van N-VA. Zijn analyse? Deze partij maakt deel uit van de antiverlichting. Vrijheid, gelijkheid, mensenrechten: dat moet allemaal plooien voor de etnoculturele natie en dan vooral voor de belangen van diens economische elites. Alsof de belangen van havenbaron Huts en die van de gewone Vlaming dezelfde zouden zijn. De reguliere media gaven weinig aandacht aan Maly zijn kritiek, wellicht omdat ze dachten dat N-VA een gematigde nationalistische partij was die extreemrechts de wind uit de zeilen zou halen. Nu komt Maly met een nieuw boek, getiteld NIEUW RECHTS. Hij waarschuwt opnieuw. Zijn de geesten er vandaag wel rijp voor? Is dit boek een verderzetting van uw vorig boek? Klopt. Mijn vorig boek kwam in een tijd waarin N-VA nog het voordeel van de twijfel kreeg: de algemene consensus was toen dat het om een centrumrechtse partij ging. Ondertussen is er veel veranderd. Veel media hebben zelf de antidemocratische houding aan de lijve mogen ondervinden. N-VA zet die media steeds weer neer als elementen van de politiek correcte kerk. Interviews worden geweigerd en men zet de nodige intimidatiecampagnes op om kritische journalisten de mond te snoeren. Hopelijk weten ze nu beter. Vakbonden werden ook op intimidaties getrakteerd. Er zijn de laatste jaren ook zoveel incidenten vanuit N-VA hoek geweest die de stellingen uit mijn boek be- een internationaal kader en leg ik uit hoe zo’n politieke omwenteling vestigden, dat de maskers hopelijk in tijden van digitale media werkt. aan het afvallen zijn. De tijdsgeest is ook anders: Trump als president Hoe dan? was toen ondenkbaar. Je merkt hoe de grens voortdurend opschuift, Facebook, Twitter, je hoort sommigen zeggen dat je daar allemaal het nieuwe normaal groeit. We niet teveel aandacht schuiven verder weg, aan moet geven. Dat zeg maar. Racisme zou Het online actidigitale media geen relatief zijn, de demovisme is vandaag wezenlijk impact hebcratische besluitvorheel bepalend, ze ben op het maatming loopt verder vast, construeren onder schappelijk debat en het mediaspektakel andere mee de de politiek in het bijneemt het over. Ik sigidee dat N-VA ‘de zonder. Dat is vreemd naleerde die politieke stem van het volk’ natuurlijk. Elk nieuw evolutie al in mijn docvertegenwoordigt. medium heeft maattoraat, in mijn nieuw schappelijke en poliboek plaats ik het in Ico Maly

tieke impact gehad. De komst van de krant schept een publieke sfeer. De komst van radio zorgde ervoor dat nieuws uit één hoek van de wereld live kon gevolgd worden in een andere. Media en hoe ze ingezet worden, hebben politieke impact. We onderschatten hoe digitale media gebruikt worden als techniek om een politieke ideologie te pushen. Het online activisme is vandaag heel bepalend, ze construeren onder andere mee de idee dat N-VA ‘de stem van het volk’ vertegenwoordigt. Tegelijk zien we ook een verschuiving van de manier waarop we over democratie denken. Het gaat niet meer om het nastreven van het algemene belang vanuit bepaalde normen en waarden. Politici gaan steeds meer rekening houden met die zogenaamde stem van het volk. Dat buikgevoel. Dat is een gevaarlijke evolutie omdat je bijvoorbeeld ziet hoe propagandacampagnes online vanuit de alt-right (voluit: alternative right) beweging een bepaalde ‘stem’ voeden en vormen, die dan nadien de norm moet zijn voor onze democratie. Kortom, via een spel met computeralgoritmes en een trollencultuur kan je zo een fictieve werkelijkheid creëren die sommige politici vervolgens gebruiken om hun eigen programma door te drukken en desondanks stellen dat ze slechts bezig zijn met datgene wat het volk wilt. je noemt dat de ‘cyberdemocratie’. Kan je dat even toelichten? Cyberdemocratie was het utopische geloof dat de digitale media een nieuwe, verbeterde democratie zouden baren. In essentie dient het als een instrument tegen de democratie. Je ziet al vanaf de jaren 1990, in ons land bijvoorbeeld met iemand als Guy Verhofstadt. Het discours is gekend. We zouden

RADEIS 1 I 2018 12

naar de burger moeten luisteren. Er zou een kloof zijn. Die kloof was het middenveld. Vakbonden en middenveldsorganisaties werden ervan beschuldigd om de stem van de burger te modeleren. Digitalisering en referenda zouden dit middenveld overbodig maken. De digitale media en de stem van het volk dienen hier om de geloofwaardigheid van de politieke besluitvorming en het middenveld op de helling te zetten. Het beleid zou rechtstreeks moeten gaan praten met de burger. Natuurlijk is inspraak iets dat je voortdurend moet opzoeken, maar onder het mom van participatie gaan sommige politici dan beweren dat zij weten wat ‘de mensen’ willen. Maar hoe weet je dat? Omdat het in een opinie in de krant staat en velen dat vervolgens napraten? Digitale media herscheppen wat we vandaag verstaan onder ‘de publieke opinie’. Theo Francken zou electoraal een kampioen zijn en de populairste politicus van Vlaanderen. We gaan er echter aan voorbij dat dit een constructie is via online peilingen. Door dat steeds opnieuw te herhalen, wordt het voor waar aangenomen en krijg je, zoals bij Trump, electorale overwinningen. Het gevolg is dat politieke partijen steeds meer die kunstmatige publieke opinie achterna lopen en zich blind staren op hun eventueel electoraal succes. Als je dan ondertussen via de nodige mediastrategieën ervoor kan zorgen dat je die ‘stem van het volk’ kan sturen, heb je veel macht. Wat de werkelijke zorgen van de mensen zijn, kun je dan gewoon overslaan. Ook voor de vakbonden is dat een groot probleem: je merkt als vakbeweging wat rechtse regeringen allemaal aan sociale afbraak willen realiseren, maar via klassieke campagnes en informeren van militanten op de werkvloer krijg je die harde realiteit nog moeilijk onder de aandacht van een breed publiek. De waan van de dag blaast het voortdurend weer weg. Je verwacht als sociale partner ook dat je iets kan realiseren via sociaal overleg, maar het politieke spel verloopt van-

pen een internationale politieke ruimte waarbinnen een bepaalde taal en cultuur groeit. Je ziet dezelfde memes en dezelfde aanpak in Vlaanderen. Dries Van Langenhove, lid van de studentenvereniging KVHV en Vlaams-nationalistisch activist ging op zomerkamp bij de pan-Europese identitaire beweging die samenwerkt met altright. In de herfst erna richt hij Schild & Vrienden op. Die jongerenHoe gebeurt dat dan, die stem van vereniging combineert het offline het volk via digitale media? activisme en de meme-cultuur van de alt-right. Ze specialiseren zich in Met de opgang van Trump en de alt-right beweging kregen we daar het online verspreiden van memes, een duidelijk voorbeeld van. Je ziet FAKE NEWS, identitaire bloed&boallemaal clubjes online activisten dem verhaaltjes en HATE SPEECH. die dezelfde boodschappen uitstu- Daarnaast is er de klassieke achren en herhalen. Ze gebruiken een terban van N-VA, die gaat van fernieuwe taal met memes, van die vente ‘keyboard warriors’ tot oude ironische prentjes die gemaakt zijn dametjes die hun dagen vullen met om viraal te gaan. Als je de algo- liken van Facebook-boodschappen ritmen kent van bijvoorbeeld Face- van ‘onze Theo’ Francken. Zo lijkt book en de interactie van je eigen het alsof het om veel mensen gaat. achterban nauwkeurig monitort, Met als gevolg dat ook andere pardan weet je op welk uur je best iets tijen met die boodschappen rekepost. Als zo’n boodschap meteen ning gaan houden en niet langer pakweg tien likes krijgt, dan pikt Fa- werken vanuit hun eigen idealen cebook het op en is het vertrokken. of waarden. Neem CD&V, die zetDoorgaans gaat het ten in op ‘het moediom een kleine groep ge midden’. Maar dat Met de opgang trollen maar doordat is slechts een slogan, van Trump en de ze voortdurend actief geen programma! alt-right beweging zijn, lijkt het alsof het Het gaat niet over vikregen we daar een om veel mensen gaat. sie maar het behouduidelijk voorbeeld Zo creëer je de illuden van een positie van. Je ziet allemaal sie dat dit het volk is tussen andere partijclubjes online dat spreekt. Stel dat en in. activisten die de vakbond, met zijn dezelfde boodschapWat is er eigenlijk zo duizenden militanten, pen uitsturen en nieuw aan dat nieuw ook op die manier straherhalen. rechts? tegisch te werk gaat, het zou nogal Ico Maly impact hebben! Dat vraagt wel om een gecoördineerde aanpak. daag goeddeels buiten de klassieke structuren. Kijk naar de Brexit of Trump. Dat zijn geen toevallige zaken. Het gaat om politieke evoluties die volledig buiten de politieke instituten een eigen leven gaan leiden en uiteindelijk wel een diepe impact hebben. De uitdaging is vervolgens hoe je een greep krijgt op die cultuurstrijd in tijden van digitale media.

Dat is Amerika… Maar evengoed ons land. Er zijn duidelijk uitwisselingen tussen de alt-right beweging en jongeren van N-VA. Digitale media schep-

RADEIS 1 I 2018 13

te zetten. Niet door een oorlog, zoals vorige eeuw, maar door economische oorlog. De naties moet voluit meestappen in de co n c u r re n t i est r i j d . Dat staat haaks op de klassenstrijd binnen elk land. Gelijkheid en mensenrechten moeten opzij als het de Cyberdemocratie concurrentie tussen was het utopische naties in de weg zit. geloof dat de Exit ook, internatiodigitale media een nale solidariteit. nieuwe, verbeterde ‘Ja maar’, zo klinkt het Je hoort wel meer over democratie zouden dan, ‘vergeleken met ‘de ruk naar rechts’. baren. In essentie buurland x, zijn onze Dat gaat echter over dient het als een jobs te duur.’ Zulke arveel meer dan politici instrument tegen de gumenten dienen dan die ‘zeggen waar het democratie. als dooddoener om op staat’. Met de glode deur van elk debat balisering kwamen lan- Ico Maly mee dicht te slaan. Of den die inzetten op nog: ‘buurland boven sociale zekerheid onbiedt meer flexibiliteit!’, ‘buurland der druk te staan. Democratische besluitvorming, onze verzorgings- zuid vangt nog minder vluchtelinstaat, sociaal overleg, het zit alle- gen op en wij willen geen aanzuig effect!’. Zo geeft de nationale remaal in de weg van een neoliberaal beleid dat wilt besparen om te ver- flex het neoliberalisme een nieuwe adem: landen worden tegen elmarkten. De rijken worden rijker. De werkende mens moet steeds harder kaar uitgespeeld, een RACE TO THE werken voor minder geld. Nieuw BOTTOM. rechts komt dat neoliberalisme te De ontwrichting die dat veroorzaakt, hulp door de illusie van een tegen- werd al vanaf Reagan en Thatcher beweging in het leven te roepen. opgevangen door de geborgenheid Nationalisme zou plots een warme van ‘de natie’ te benadrukken. Dat deken zijn, de geborgenheid van nationalisme gaat gepaard met een het eigen volk, tegen die kille glo- conservatieve en xenofobe moraal. balisering die zoveel verandering De angst en wrok die leeft, wordt zo brengt. Dat zit verpakt in leugens politiek gebruikt. Trump, het Front en verdraaiingen. National, Wilders en N-VA in eigen ‘De natie’, daarmee bedoelen ze land: het zijn geen klassieke conbijvoorbeeld niet de verzorgende servatieve partijen omdat ze net overheid die inzet op het algemeen zoals progressieve partijen geloven belang maar een etnoculturele in maakbaarheid, strijd en verandelotsgemeenschap die nationalisti- ring geloven. De kracht van de versche belangen voorrang geeft op andering, weet je wel. Maar dan wel individuele rechten en vrijheden. om de klok naar haar het verleden ‘Het volk’, dat zijn dan niet de wer- terug te draaien. Ze promoten het kende mensen binnen een bepaald nationalisme als oplossing, als hoegrondgebied wiens sociale rech- der van onze tradities en onze naten we moeten verdedigen maar tionale identiteit. Deze tegenbewehun politieke achterban die hun gingen zouden van onderuit komen, opvattingen tot norm wilt maken. ook al worden ze van bovenaf geHet nationalisme dient eigenlijk stuurd en gesponsord. om de werkende mensen van ver- Het is een gevaarlijke evolutie omschillende landen tegen elkaar op dat democratie meer en meer tus-

sen haakjes komt te staan. Een middenveld dat inspraak wilt, wordt aangepakt. Die verstoren de harmonie die er binnen een natie zou moeten zijn, ook tussen elite en zij de het werk moeten doen. Exit sociale strijd. Het sociale overleg moet niet alleen tot elk land of regio afzonderlijk worden herleid – zodat vakbonden van verschillende landen of landsdelen tegenover elkaar komen te staan – maar ook tot het niveau van stad of bedrijf. Het komt neer op een vleugellam maken van syndicale strijd. N-VA is inderdaad behept met ‘neutraliteit’. Daarin zie je de machtsstrijd. Organisaties die subsidies krijgen, moeten zich politiek afzijdig houden? Komaan, dat betekent dat je als middenveld jouw maatschappelijke opdracht niet meer kan opnemen. Je moet aan de ketting. Vakbonden moeten ook in hun mand. Nieuw rechts zoekt een stok om mee te slaan: Arco-dossier, weg met dat stakingsrecht, enzovoort. Neutraal zijn is een mooi woord voor neutraliseren. In een gezonde democratie moeten burgerinitiatieven en civiele organisaties kunnen werken aan hun maatschappelijke opdracht en die is ook politiek van aard. Nu onze democratie ziek is, moeten ze dat niet minder doen, maar méér. Vakbonden moeten door die intimidaties niet terugplooien op zichzelf, zich beperken tot dienstverlening en het verhogen van bijvoorbeeld de eindejaarspremie. Ze moeten net politieker worden. Het goede leven van de werkende mensen, dat is van belang. Dat is nu ook de inzet want dat staat op het spel. Het goede leven is niet iets dat we gaan bereiken door het verheerlijken van de grootsheid van onze natie, tegen andere naties in, maar wel door het mogelijk maken van de sociale rechten en mensenrechten voor iedereen. Of om het met de campagneslogan van ACOD te zeggen: MAKE OPENBARE DIENSTEN GREAT AGAIN! Strijden voor het algemeen

belang.

RADEIS 1 I 2018 14

Trefdag Limburg

20 mei 2018

Ontdek dit jaar met Linx+ LEVENDIG LIMBURG, waar mijnerfgoed niet onder het stof is blijven zitten maar herrezen is in een creatieve toekomst. We spreken af in Bokrijk waar je de verhalen van het leven in de Sixties kan ontdekken. Strek je de benen graag wat verder, wandel of fiets dan mee en bezoek de mooiste architectuurpareltjes, laat je meevoeren met de verhalen uit het gekleurd verleden van de citĂŠs en ontdek hoe dit verleden de hefboom werd naar de toekomst.

Surf voor alle info naar www.linxplus.be Vanaf 1 februari tot uiterlijk 20 april kan je inschrijven via de website, bij je regio-medewerker of via info@linxplus.be / 02 289 01 80. V.U.: Caroline Copers, Watteeustraat 10, 1000 Brussel

RADEIS 1 I 2018 15

rood roest niet

Willem De Witte een onverzettelijk engagement… Willem De Witte, heeft sinds de studentrevoltes in 1968 een onverzettelijk engagement om de wereld te verbeteren. De mijnstakingen in Limburg hebben op hem grote indruk gemaakt. Zij zijn voor hem het ultieme symbool van syndicale strijd. Ben je in een rood nest geboren? Neen, helemaal niet. Wanneer is je sociaal engagement ontstaan? De studentenrevoltes in 1968. In mei 1966 had je de staking van Leuven Vlaams. Ik zat toen in mijn laatste jaar op het college en men riep op om solidair te zijn. En dan mee geëvolueerd van ‘Leuven Vlaams’ naar ‘Bourgoisie buiten’ in mei ’68. Ik heb dan 2 jaar rechten gestudeerd, het dagboek van Che Guevara gekocht en het rode boekje. In oktober ’69 zat ik in Leuven in mijn derde jaar rechten. Het studentenvakverbond organiseerde een solidariteitsactie met de stakingen. Dan ben ik een paar weken vanuit Leuven naar de staking van Monroe in Sint-Truiden geweest. In Januari ’70 was er de grote mijnstaking. Die heeft een blijvende indruk op mij nagelaten. Één van de mijnwerkers in Eisden verdiende als manouvre, de laagste job onder de grond, 380 frank per dag. Dit was ontzettend weinig. Na 6 weken staken, had hij in december 700 frank per dag. De mijnwerkers zijn altijd blijven herhalen: ‘staken loont’. Dat ben ik nooit vergeten. Was je toen al lid van de vakbond? Neen, ik ben pas lid geworden in 1973. Mijn eerste vakbondsboekje was van de Algemene Centrale. Ik heb verschillende jobs in de bouw gehad: o.a. de Caravanfabriek van Houthalen en een jaar lang in DAF. Vanaf jaren ‘90 ben ik aan de slag gegaan op de dienst sociaal recht van het ACOD als Gesco. Daar heb ik een 20-tal jaar gewerkt tot aan mijn pensioen.

Wat vonden je ouders daarvan? Mijn moeder vond dat ik goed sociaal werk deed voor alle migranten in de mijnstreek. Met mijn vader heb ik veel discussies gehad over mijn engagement voor de derde wereld. Binnen de vakbond hebben we altijd veel solidariteitsacties gedaan met vakbonden uit El Salvador, Filipijnen, Colombia. In Limburg was er een Limburgs El Salvador front. Dat was toen samen met de Culturele Centrale. We hebben ook heel wat acties gevoerd aan de Brusselse ambassade voor de vrijlating van vijf Cubanen. Mijn vader geloofde daar allemaal niet in. De Amerikanen hadden het daar voor het zeggen en volgens hem konden we daar niets aan doen. Ik heb wel altijd geloofd dat we de wereld kunnen veranderen. Was je in de bouwsector reeds syndicaal afgevaardigde? Neen. Ik deed wel altijd mee aan de syndicale acties. Ik was ook altijd aanwezig op alle 1 mei stoeten. Dat kan ik nog altijd niet missen. Je hebt vervolgens 20 jaar gewerkt op de sociaal juridische dienst van ACOD. Wat was je functie daar? Ik stond in voor de sector openbare besturen, gemeente en OCMW, en mensen van het spoor. Ik bereidde de juridische dossiers van de arbeidsrechtbank voor. Toen ik pas begon, was er een proces opgestart van buschauffeurs die allemaal een beroepsziekte hadden van de slechte stoelen in de bussen. Dat proces heeft geduurd tot na mijn pensioen. Na 2010 hebben die mannen pas gelijk gekregen. Sommigen waren

zelfs al overleden. Recht in België is niet altijd rechtvaardig. Omwille van de lange periode? Aan het arbeidsrecht moet wettelijk nog veel veranderen. Ik had verschillende stagiaires rechtspraktijk. Ik zei altijd: “je moet eerst luisteren naar het verhaal en nagaan of die persoon gelijk heeft menselijk gezien, dan pas kijk je of hij het wettelijk kan halen.” Bijvoorbeeld inzake pesten op het werk, is het niet altijd vanzelfsprekend om de wet aan jouw kant te krijgen. Zelfs bij gevallen waar het overduidelijk is. Het is zo een subjectief gegeven. Het gaat niet om een gebroken been, zoals bij een arbeidsongeval. Het leveren van bewijslast is heel moeilijk. Kwam het vaak voor dat je mensen niet kon verder helpen wegens een gebrek aan bewijs? Mijn eerste zaak was een vrouw die tijdens haar zwangerschap ontsla-

RADEIS 1 I 2018 16

gen was, door een OCMW notabene. Ik heb me daar toen heel hard voor ingezet, maar er waren onvoldoende bewijzen. Een ander verhaal is de opzeg van een poetsvrouw door een stadsbestuur omdat ze zogezegd niet voldeed voor haar werk. Ik ga dat verdedigen bij de burgemeester, maar ik krijg geen gelijk. Die vrouw is ontslagen om eigen fout. Achteraf bleek dat iemand van het stadsbestuur in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen, eigen familie een post wilde geven. Pure stemmingsmakerij. Wat is je het meest bijgebleven? De mensen van basiseducatie en de witte woede. Naast de dienst sociaal recht, was ik ook de dienst ‘mee organiseren van de betogingen’. We hadden een grote publimobiel. Ik ging met de auto mee in de betogingen en de acties van de witte woede hebben toen grote indruk gemaakt. Ik zat toen een paar jaar in het paritair comité 329. De onderhandelingen gingen toen vooral over de rimpeldagen in de zorg, extra vakantiedagen voor oudere werknemers. Dankzij de acties van de witte woede is die regeling er door gekomen. Wat waren je ervaringen als lid van een paritair comité? Een paritair comité is belangrijk om zaken wettelijk vast te leggen. Als bleuke duurt het wel even voor je kan volgen. Daar worden toch wel

radeis 1 · 2018 JAARGANG 13 januari-februari-maart 2018 verschijnt driemaandelijks Afgiftekantoor 9000 Gent Erkenningsnummer P608427 BC 30003 ABVV-Senioren Hoogstraat 42 - 1000 Brussel v.u. Caroline Copers Voor vragen, opmerkingen, adreswijzigingen: 02 289 01 80 of dorien.deloof@linxplus.be

wat technische discussies gevoerd. Daar zag je dat syndicale actie nodig is om verandering te bekomen bij de werkgevers. En dat waren nog sociale werkgevers. Wat is voor jou belangrijk in het vakbondswerk? Solidariteit organiseren en de mensen bewust maken dat je wel echt iets kan bereiken als je samen actie voert. En dat we een andere maatschappij nodig hebben. Binnen de vorming moet dat ook duidelijk gemaakt worden. Het vormingswerk is enorm belangrijk.

Als Ford Genk gesloten is heb ik praktische alle dagen mee pikket gestaan. De sluiting heeft een enorme impact gehad op de regio. En nu heb je weer de sluiting van Carrefour Genk. Gelukkig is de solidariteit groot.

Waar moet de vakbond in de toekomst op inzetten? Waar liggen de grote uitdagingen? Jongeren moeten de vakbond Je bent nog steeds actief mee helpen sterop het ABVV? ker maken. We moeten deze Ja, ik ben in actief bij ACOD boodschap uitSenioren en ABVV senioren. Willem De Witte dragen. Ook als Ik doe nog altijd mee aan ABVV Senioren. Het is broodnodig, syndicale acties en sta ook mee zeker nu met een rechtse regering pikket. Toen Ford Genk sloot, heb en je kan daar heel veel mee bereiik praktisch alle dagen mee pikket gestaan. De sluiting heeft een enor- ken. Daarnaast is de solidariteit met vluchtelingen belangrijk. Dat geme impact gehad op de regio. En nu heb je weer de sluiting van Carre- beurt nu nog te weinig. We moeten four Genk. Gelukkig is de solidari- tegenwoord bieden aan Theo Francken, met zijn eng wereldbeeld. Er teit groot. Ik voel dat ook rond de is nood aan een alternatieve stem. pensioenen of de betaalbaarheid van onze ouderenzorg. De mensen Welke boodschap wil je nog meezijn daar wel echt mee bezig. geven aan de jonge mensen? Je komt zelf uit Genk. Wat is de Geloof dat je de wereld kan veranreële impact van de sluiting van deren en zet je daar voor in. Carrefour? Dat gaat om een 80-tal mensen. Denk je dat de jongeren vandaag Veel mensen komen van bij Ford. niet individualistischer zijn dan Zij dachten dat ze bij Carrefour vroeger? konden blijven tot aan hun pensi- Ik denk dat niet. In mei ’68 veroen. Mensen zagen het niet aan- scheen er een artikel in de krant komen. Het is een slag in hun ge- ‘la France s’ennuie’, Frankrijk verveelt zich. En een paar weken later zicht. Genk is de armste stad van Vlaanderen, haasje over met Maas- lag heel Frankrijk overhoop. Hetmechelen. Er is enorm veel kansar- geen wat mij in mei ’68 heeft aangezet om mij sociaal te engageren, moede. Maar de solidariteit in Genk is heel groot, ook met de midden- dat komt opnieuw. Daar ben ik van overtuigd. Ik zeg niet morgen, maar stand. Misschien ook door wat we er broeit wel iets. Kijk maar naar allemaal hebben meegemaakt. Dat Corbijn in het Verenigd Koninkrijk is toch wel belangrijk. We leven in een wereld waar er veel mis loopt, of Podemos in Spanje. maar waar mensen zich ook echt willen inzetten. Want vakbondswerk is toch nog altijd inzet buiten uw uren.