blabla blablabla blablablablablabla blabla / blablablablabla blabla bla bla bla bla bla / bla bla blablablablabla bla blablabla / blablablablabla blabla blablablablabla / blablabla blablabla blablablablabla blabla bla / bla blablablablabla blabla bla blablabla blablablabla / blablablabla blablablabla blablablablabla blablablabla
Muurschildering “Your reality is a refection of your strongest belief” van Samuel Vanderveken bij WARP contemporary art platform
Cover Image : Detail of ‘The Angel of Hearth and Home’ by Max Ernst - 1937. Ernst created this painting for the Exposition international du surrealism which took place at the Galerie de Beaux-Arts in Paris. This painting is one of few in his career that were inspired from political events. Ernst painted ‘The Angel of Hearth and Home’ shortly after the defeat of the Spanish Republicans in the Spanish Civil War. In this conflict, Spanish fascist leaders were supported by Germany and Italy in their victory. Ernst’s goal was to depict the chaos that he saw spreading over Europe and the ruin that fascism brings to countries.
Stef Van Bellingen aan het werk bij WARP contemporary art platform
‘Your reality is a reflection of your strongest belief’ is de titel van de monumentale muurschildering die Samuel Vanderveken tot stand bracht voor de tentoonstelling ‘VERKNIPT’. Voor dit artistiek project werden 21 kunstenaars uitgenodigd om op basis van het propagandamagazine ‘Signaal’ nieuwe kunstwerken te creëren. Concreet verwijst de titel van de toonstelling ‘VERKNIPT’ naar de manipulatie en de transformatie van de originele magazines met de collage- of montagetechniek in het achterhoofd. Vaak migreren de oorspronkelijke beelden naar een nieuwe context en nestelen ze zich in de actualiteit waardoor er een kritische reflectie ontstaat over informatie en beeldvorming. Gezien de lawine aan globaal nepnieuws en met lokale verkiezingen in het vooruitzicht is dit opzet urgent. Het rijk geïllustreerde tijdschrift werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse militaire overheid uitgebracht in de bezette landen in de taal die daar gesproken werd. Door de pakkende foto’s; de overtuigende vormgeving en de brede waaier aan onderwerpen ontstond een verbluffend product dat sympathie diende op te wekken voor de oorlogshandelingen en het gedachtengoed van het nazisme. Samuel Vanderveken realiseerde een variant op de traditionele collagetechniek, in die zin dat hij zich weliswaar bediende van verschillende afbeeldingen uit dit beladen magazine, maar hij schilderde ze uit tot een semi-abstracte muurschildering. Omdat het
Cover van het Duitse propagandamagazine ‘Signaal’
werk na verloop van tijd zal verdwijnen werd het gehele ontstaansproces gedocumenteerd via een timelapsefilm (zie laatste pagina). Zijn allereerste muurschildering dateert van 2011. In de projectruimte YARD in Leuven inspireerde de kunstenaar zich op abstracte optische illusies, en dit vormde het beginpunt van zijn interesse in een verborgen, gedeconstrueerde realiteit en de zeggingskracht van het abstracte beeld. De huidige muurschildering koppelt de abstraherende tendens aan de verhalende mogelijkheden van de cartoon. In “Your reality is a reflection of your strongest belief” functioneren twee verticale kleurvelden als elkaars antagonisten, wat versterkt wordt door de woorden Hope en Fear. De centrale vormen in de compositie hebben een hybride oorsprong. Enerzijds raakte Vanderveken
Vanderveken bij zijn muurschildering in projectruimte YARD te Leuven, 2011
Schets voor de muurschildering “Your reality is a reflection of your strongest belief� - Samuel Vanderveken 2018
Afbeeldingen uit het magazine ‘Signaal’ die ter inspiratie dienden voor de muurschildering
gefascineerd door een serie onderwaterfoto’s over de strijd op leven en dood tussen een inktvis en een haai. Maar er is eveneens een nagenoeg absurde foto van een vrouw in een winterlandschap. Alsof het een alledaags of onschuldig voorwerp betreft, omarmt ze een bom die tot boven haar hoofd uittorent. Het beeld wekt de indruk dat ze een immens kerstgeschenk koestert of ze verkeerdelijk een obus gebaard heeft en daar enigszins potsierlijk mee pronkt. De informatie uit dit bronmateriaal is niet langer herkenbaar als dusdanig en werd vertaald naar amorfe vormen,
monochrome stroken met accentuerende contouren die de interactie tussen lichamen, aantrekking- en afstoting of beheersing en onderwerping uitdrukken. Er zijn eveneens, identiek aan het cover van dit tijdschrift, rode cirkelvormige inlassingen die de aandacht trekken. Hier vormt de inspiratie een fotoreeks met de gelaatstrekken van een Stuka-vliegenier. Met een smalfilm-camera werden de opeenvolgende gezichtsexpressies van een duikbommenwerper geregistreerd tijdens het droppen van
Schets van de ‘emoticons’ gebaseerd op de gelaatstrekken van een Stuka-Vliegenier
een projectiel. Via de veranderende fysiologie wordt dus niks minder dan een bombardement beschreven – zonder evenwel gewag te maken van menselijke slachtoffers. De aparte foto’s werden in het tijdschrift voorzien van commentaar. ‘Terwijl de ogen van de piloot op het doel gericht zijn heerst er in zijn hart een stoutmoedige vastberadenheid’ komen we te weten. De gelaatsspieren verkrampen tijdens de duik wanneer het toestel een kilometer naar beneden suist in slechts een paar tellen. De tanden worden dan ook op elkaar geklemd, maar eens de bom gelost, normaliseert de bloedsomloop en gaan de ogen reeds op zoek naar een volgend doelwit. Dit alles gaat gepaard met ‘het trotse bewustzijn - één van de stoutmoedige Stuka-vliegeniers van de Duitse luchtmacht te zijn’. Het is typerend voor de retorische strategie van ‘Signaal’ en propaganda in bredere zin, dat de horror versluierd zit in de heroïek. Waanzin wordt van zijn fysieke impact en
Reeds in 2009 maakt de kunstenaar gebruik van tekst bij een ‘alien’-sculptuur met de naam ‘SKRPTNDSK’. Het stelt een wezen voor van een andere planeet met een eigen taal. Hoewel de universele reikwijdte van het Esperanto dit concept beïnvloedde, gaat het evenzeer over de complexiteit en de moeilijkheid van de communicatie. Dit slaat eveneens op de kunstenaar en het vinden van een eigen taal of schriftuur. Nog steeds blijft de beschrijving van die
dramatische ernst ontdaan. Samuel transformeerde de aparte gezichtsuitdrukkingen van de vliegenier eigengereid tot emoticons, één ervan bracht hij aan op een buitenmuur van de tentoonstellingsruimte. De referentie naar de vormgeving van de covers van ‘Signaal’ vinden niet alleen terug in het herkenbare lettertype bovenaan de schildering, maar eveneens via de rode rand, waar de gebruikelijke titel, nummering en datering van het tijdschrift staan. In de schildering van Samuel Vanderveken is deze marge voorzien van een tekst in een aantrekkelijke, maar onleesbare taal. ‘Alien’-sculptuur SKRPTNDSK en zijn taal, 2009
zoektocht door kunstenaar Pierre Alechinsky relevant. Als linkshandige werd hij gedwongen om met zijn rechterhand te schrijven: ‘De maatschappij heeft mij een pen in de rechterhand gedrukt, ik heb een potlood in mijn vrije linkerhand genomen’. Hij vroeg zich af of kunst en persoonlijke vrijheid, niet evenzeer een revolte was tegen opgelegde en aangeleerde dwangmatigheden?
Duitsland terug groot worden, wat vandaag onaangenaam bekend in de oren klinkt als : ‘Make America Great Again’. Ronald Reagan gebruikte deze leus voor het eerst tijdens zijn presidentiële campagne in 1980– verwijzend naar tijden waarin het beter zou zijn geweest. De huidige Amerikaanse president nam er op 12 november 2015 een patent op dat ervoor zorgde dat hij er exclusieve rechten op verkreeg voor zijn politieke doeleinden. Steeds dient de werkelijkheid - of het traditionele informatie is, of een kunstwerk betreft - geïnterpreteerd te worden. Kunstwerken nodigen daar vaker toe uit en vragen om decodering of een andere leesattitude. Op die manier stimuleert kunst tot een kritische en bevragende houding. Een ingesteldheid die niet iedereen even noodzakelijk acht omdat ze de eigen, gevestigde positie of waarheid wel eens durft te ondermijnen. Stef Van Bellingen / Curator van ‘VERKNIPT’
100ex.
Enkele screenshots uit de timelapse van het vijf-daagse werkproces, gerealiseerd door Melvan Vanderstylen
acotiad [at] gmail [dot] com - September 2018 - © Samuel Vanderveken / WARP contemporary art platform
De laterale tekens van de muurschildering refereren naar runentekens die eeuwen geleden ontwikkeld werden in het hoge Noorden – een streek waar de nationaalsocialistische ideologie inspiratie uit putte. Op basis van runentekens ontwikkelde Guido von List de ariosofie of nazimystiek met als doel de Duitse identiteit te doen heropleven via het voorchristelijke Germaanse heidendom. Op die manier zou