2007-10-VIB-1 by Acquire Publishing

j a a r g a n g

0 1

verkeer in beeld is het onafhankelijk platform voor verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen

2008

verkeer

#03

feb

#04

april 2008

#05

juni

2008

#06

sept

2008

#01

okt

2007

#02

dec

2007

in beeld

G R AT I e 1 edi S tie inclus ief beurs catalo gus

Nieuwe as geeft Deventer stadsentree met allure

1 november 2007 - Houten

voorwoord

verbinding

colofon Verkeer in beeld is een onafhankelijk en informatief vakblad op het gebied van verkeerstoepassingen en mobiliteitsoplossingen. Het informeert de lezer met een mix van achtergrondartikelen,

projectbeschrijvingen,

product-

nieuws en columns elke twee maanden over

Verkeer en verbinding. Verkeer is verbinding. Verkeer willen wij verbinden.

de praktische kant van hun vak. adviesraad Verkeer in beeld laat zich adviseren door een aantal praktijkdeskundigen uit diverse segmenten van de markt, te weten: Robert

Want ook al geeft verbinden ons vak bestaansrecht en staat het bol van terminologie die verbinding suggereert - mobiliteitsmanagement, netwerkmanagement, VanAnaarBeter - toch verbazen we ons er over hoe weinig effectieve verbindingen er in de markt zijn. Hoeveel leren we van elkaar? Hoe vaak spreekt u een collega die al eens een vergelijkbaar project in het verleden bij de hand heeft gehad? Hoe vaak laat u zich door toeleveranciers objectief informeren over nieuwe verkeerstoepassingen of mobiliteitsoplossingen?

Coffeng (Oranje-woud), Jolanda van Oijen (XTNT), Gerwin IJzer (Rijkswaterstaat), Martin Courtz

(Provincie

Drenthe)

Gerrit

Bekkernens (Witteveen + Bos). medewerkers Aan dit nummer werkten mee: Ronald Buitenhuis, Kees de Graaf, Rolf Vogel / FotoXperience, Geert Dijkstra, Frank Bekker,

In de gesprekken die wij met mensen uit alle geledingen van de branche voerden bij de ontwikkeling van het concept Verkeer in Beeld bleek een opvallend gebrek, en tegelijk behoefte, aan kennisuitwisseling. In de breedste zin van het woord. We hebben dat vertaald in een mix van achtergrondartikelen, projectbeschrijvingen, productinnovaties en columns.

Jolanda van Ooijen, Gerrit Bekkernens, Melle Smets oplage en bereik Verkeer in beeld verschijnt in een oplage van 7.500 exemplaren en bereikt alle beleidsma-

Concreet, mooi vormgegeven, prettig leesbaar. Met in dit nummer ondermeer een boeiend verslag van de ontwikkeling en realisatie van de as binnenstad-Colmschate in Deventer, Shared Space in Langelo en een case over parkeerproblemen in Nieuwerkerk aan de IJssel. Verder de LocknGo-ervaringen in Eindhoven en de het gebruik van Utopia 2007 in Rhenen.

kers en uitvoerenden bij de rijksoverheid, provincies, gemeenten, projectontwikkelaars, aannemers. advertenties Het grote bereik en de onderscheidende formule maken Verkeer in beeld tot een uiterst

Dag Verkeer & Mobiliteit Verkeer in Beeld is ook de officiële beurscatalogus van de Dag Verkeer & Mobiliteit die op 1 november in Houten plaatsvindt. Een overzicht van deelnemers, een beursplattegrond en entreebewijzen treft u in dit nummer aan. Mail uw mening! Wij hebben ons uiterste best gedaan om met dit eerste nummer een goede afspiegeling te geven van onze ideeën. Of we daar in geslaagd zijn? Dat bepaalt alleen u. We stellen uw mening dus enorm op prijs. U kunt het mailen naar info@verkeerinbeeld.info Wij hebben dit nummer met veel plezier voor u gemaakt, en hopen dat u het met hetzelfde plezier zult lezen!

geschikt advertentiemedium om op indringende wijze de doelgroep te bereiken. Wilt u een advies op maat, neem dan contact met ons op via (038) 4606384 of info@verkeerinbeeld.info abonnementen Een abonnement op Verkeer in Beeld kost € 49,95 per jaar (inclusief btw en verzendkosten). U kunt zich aanmelden voor een abonnement via (038) 4606384 of info@verkeerinbeeld.info Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan

De uitgevers

ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Geert Dijkstra Harald Jansen

vormgeving after5design druk Thieme Twente

#01 - okt 2007

inhoud

#01 oktober 2007 Nieuwe as geeft Deventer allure Acht jaar is eraan gewerkt: de vernieuwing van de oude provinciale weg die de binnenstad van Deventer verbond met het oosten, waaronder de dorpskern Colmschate. De bouw van duizenden woningen aan deze kant van de stad maakte een aanpassing van de infrastructuur noodzakelijk. Maar hoe vernieuw je een drukbereden weg, waaromheen op verschillende plekken ook nog eens driftig wordt gebouwd? Geen eenvoudige opgave. Herman de Vroome en Roderik Tonen maakten namens de gemeente Deventer deel uit van het projectteam dat voorbereiding en uitvoering begeleidde. Een reconstructie onder de noemer ‘de winkel moet open blijven tijdens de verbouwing’.

12 Pilot LocknGo Eindhoven

Om de toenemende druk van de automobiliteit in binnensteden een halt toe te roepen, stimuleren gemeenten het gebruik van de fiets. Fietsdiefstal is voor de potentiële fietser echter een ernstige belemmering. De standaard oplossing die door gemeenten veelal gekozen wordt, is het aanbieden van een mix van bewaakte fietsenstallingen (steeds vaker gratis) en fietsrekken met goede aanbindmogelijkheden. Het eerste is vanwege de bijbehorende kosten nauwelijks opschaalbaar en het tweede biedt eigenlijk te weinig bescherming tegen de professionele fietsendief. De vraag is of een ‘best of both worlds’-oplossing mogelijk is. Een geslaagde pilot in Eindhoven zet Lock’n’Go in ieder geval neer als een serieuze aanvulling.

Shared Space in Langelo De stafkaart van Langelo van honderd jaar geleden en een café zijn twee ogenschijnlijk wonderlijke ingrediënten uit een verkeersplan, die er echter wel voor hebben gezorgd dat Langelo weer de dorpse sfeer van vroeger terug heeft gekregen. Het verkeer raast niet langer als een dolle door het dorp. De shared space ideeën van Hans Monderman zijn er naadloos op te plakken. ‘Een rotonde was verkeerstechnisch misschien wel het best geweest, maar paste totaal niet in het dorpsbeeld.’

38 Objectieve beoordeling parkeerprobleem woonwijk Iedere gemeente heeft woonwijken met een tekort aan parkeerplaatsen voor bewoners. De parkeervraagstukken houden de wethouder en de ambtenaren volop bezig. Bij bijeenkomsten in de wijken staat het onderwerp hoog op de bewonersagenda. Hoe kan de gemeente ervoor zorgen dat de discussies over parkeren zijn gebaseerd op feiten, in plaats van hoog oplopende emoties? En hoe bepaalt de gemeente of er daadwerkelijk sprake is van een parkeerprobleem? In Nieuwerkerk aan den IJssel is het afwegingskader parkeren leidraad bij een objectieve beoordeling van de parkeersituatie in de wijk Zuidplaspolder.

44 4

vib

verkeer in beeld

inhoud

#01 oktober 2007

turborotonders Someren

evenementen & mobiliteit

beurscatalogus

dambrug Deventer

autoluwe schoolomgeving

digitale flistpaal

#01 - okt 2007

trottoirafrit

kort nieuws

Trottoirafrit PB

Gemakkelijk het trottoir op en af met nieuwe trottoirafrit voor rolstoelgebruikers Tijdens de week van de toegankelijkheid hebben de gemeente Eindhoven en Leicon Verkeersgeleiding een nieuw afritelement voor rolstoelgebruikers geïntroduceerd. “Het nieuwe element voorziet in een groeiende behoefte naar een verbeterde toegankelijkheid van de openbare ruimte”, aldus directielid Henk Jan Röfekamp van Leicon uit Steenwijk. “Dankzij de contacten van Paul Barts in Eindhoven met zowel het Platform Gehandicapten Eindhoven (PGE) als met de gemeente kunnen de rolstoelgebruikers het voetpad voortaan gemakkelijk op en af.” Ergernis Zoals het zo vaak gaat met de ontwikkeling van nieuwe producten, is het afritelement voor rolstoelgebruikers geboren uit ergernis. “Tijdens mijn regelmatige wandelingen met twee vrienden, die beide in een rolstoel zitten, werd ik vaak geconfronteerd met slecht onderhouden of belabberd aangelegde open afritten bij trottoirs. Verzakkingen, plasvorming bij de opgang of een te steile hellingsbaan vormen voor rolstoelen, rollators en scootmobiels een ware hindernis”, aldus Paul Barts. Tijdens het jubileumcongres van het PGE in Eindhoven werd dit probleem aan de kaak gesteld en Barts bood aan hiervoor een oplossing te zoeken. De gemeente Eindhoven was direct geïnteresseerd in deze ontwikkeling, en toonde zich bereid deze innovatie te ondersteunen. “Via zijn zakelijke netwerk belandde Paul bij ons. Hij vroeg ons met hem mee te denken over een speciaal betonele6

Nieuw: LunaviaTM

ment dat de geschetste problemen zou moeten kunnen ondervangen. Een geweldige uitdaging voor ons bedrijf waarbij we een beroep konden doen op onze brede kennis van en ervaring met prefab betonproducten”, aldus Röfekamp. Functioneel en duurzaam Vanuit de praktijk werd een pakket van eisen en wensen geformuleerd op basis waarvan het eerste ontwerp tot stand is gekomen. Daarbij is rekening gehouden met de gebruikersgroepen én de beheerders van de openbare ruimte. “Het uiteindelijke ontwerp is zowel functioneel als duurzaam voor alle partijen”, aldus Röfekamp. “Het element, dat ruim 3 meter lang en 1 meter breed is, is vormvast zodat verzakkingen en onderlinge hoogteverschillen worden voorkomen. Door het aangebrachte tegelmotief met schijnvoeg past het element in het straatbeeld. Het element is bovendien onderhoudsvriendelijk, verplaatsbaar en door de vloeiende overgangen binnenin het element bijzonder voetgangervriendelijk. Daarmee past het ontwerp bij de ontwikkelingseisen van het Ministerie van VROM. De Leicon Trottoirafrit PB – met de benaming PB eert het bedrijf de initiator Paul Barts – is vanaf eind november 2007 beschikbaar. De gemeente Eindhoven is de eerste gemeente die de trottoirafrit toepast in het project KruistraatWoenselse Markt waarvoor subsidie is ontvangen van het Ministerie van VROM. Inlichtingen Leicon Steenwijk T (0521) 524224 www.leicon.nl

In verband met service en onderhoud is het soms wenselijk om het voorschakelapparaat in een lichtmast achter het mastluik te plaatsen, het zogenaamde Remote Gearing. Dit betekent dat de ontsteekpuls van een lamp een grotere afstand dan normaal (EVSA in het armatuur) moet afleggen. Met conventionele bekabeling is hierbij de kans op ontsteekfouten erg groot. In veel gevallen zal de lamp zelfs niet ontsteken, vooral als de lampen al wat op leeftijd zijn. De ELDTRAFFIC LUNAVIATM kabels hebben een speciale constructie waardoor de lampen normaal kunnen ontsteken. Op basis van onderzoek op verzoek van Rijkswaterstaat Oost Nederland is de ELDTRAFFIC LUNAVIATM -RG/100 voor deze toepassing ontwikkeld. De LUNAVIATM is geschikt voor stalen, aluminium, composiet en houten lichtmasten. "Eldra dichtte het gat in de systeemopbouw van Dynamische– Openbare-Verlichting (DOV). Door het uitwisselen van ervaringen in de praktijk is in goede samenwerking met ELDRA ter verbetering van het lampmanagement gezocht naar een optimale verbindingskabel tussen het elektronisch VSA en de Lamp. Een schoolvoorbeeld met resultaat waarbij de buiten en binnen wereld elkaar ontmoeten," aldus Han Buurman, Adviseur Elektrotechniek van Rijkswater-staat Oost Nederland. In de komende tijd zal er nader onderzoek worden gedaan om de LUNAVIATM serie verder te ontwikkelen en af te stemmen op de toekomstige openbare verlichtingsinstallaties.

Inlichtingen Electro-Draad B.V. Ittervoort T (0475) 566767 www.eldra.nl

t vib

verkeer in beeld

kort nieuws

Parkeren met je mobiele telefoon

Parkeerbord met nummer van de parkeerzone

Voor het parkeren aanmelden via mobiel

Digitale parkeerkaart achter de voorruit van de parkeerzone

Inlichtingen Park-Line T 0900PARKLINE www.park-line.nl #01 - okt 2007

In een gestaag toenemend aantal grote Nederlandse gemeenten is het parkeren met de mobiele telefoon mogelijk. Met als belangrijk voordeel dat de automobilist niet meer van te voren de parkeertijd hoeft in te schatten. En hij hoeft dus ook niet meer met muntgeld of pin/chippas op zoek te gaan naar een parkeerautomaat. Gebieden waar mobiel parkeren actief is, worden op de parkeerborden en/of parkeerautomaten ter plekke aangegeven. Hierop staat tevens het corresponderende nummer van de betreffende parkeerzone vermeld. Aanmelden Voordat de gebruiker met zijn mobiele telefoon van deze parkeerfaciliteit gebruik kan maken, dient hij zich eerst bij exploitant Park-Line aan te melden. Dat kan telefonisch of via het internet. De ‘digitale parkeerkaart’ die achter de voorruit van de auto wordt gelegd, is dan gekoppeld aan het opgegeven mobiele telefoonnummer en kenteken van de gebruiker. Werkwijze Doet de gebruiker een stad aan die een overeenkomst heeft met Park-Line dan kan hij de kaart gebruiken. De klant belt Park-Line met zijn mobieltje en toetst de tariefcode in die op een parkeerautomaat staat vermeld. Op dat moment gaat de parkeertijd in en gaat de digitale teller lopen. De parkeerwachter kan met zijn handscanner de parkeerkaart achter de voorruit controleren en zo zien of de auto daadwerkelijk is aangemeld en de parkeertijd is ingegaan. Bij het verlaten van de plek meldt de gebruiker zich via hetzelfde nummer af, waarna de teller wordt stop gezet. Wanneer wordt vergeten af te melden ontvangt men binnen twee uur of na een langere of kortere periode een herinnerings-sms’je. Aan het eind van de maand worden alle parkeergelden afgerekend door middel van een automatische incasso. Met behulp van dezelfde transpondertechnologie als bij het mobiel parkeren worden twee volgende parkeerproducten gedigitaliseerd. Bij de digitale vergunningen worden papieren vergunningen vervangen door een digitale vergunning. Bij garageparkeren wordt parkeergeld betaald door midt del van de transponderkaart.

‘Brabant Abora’s’ in Woudrichem Na Gelderland en Overijssel gaat de Abora-lijn van OFN ook in Brabant het straatbeeld verfraaien. OFN won onlangs de aanbesteding uitgeschreven door de samenwerkende gemeenten in de regio West Brabant, en zal deze gemeenten in de komende jaren gaan voorzien van haltemeubilair. De Abora abri en fietsoverkappingen zijn uitgevoerd volgens de wensen van de provincie en zullen, al naar gelang de locatie, in verschillende uitvoeringen gebruikt gaan worden. Nieuw in de Abora-lijn voor Brabant is de Abora Bank: een zeer comfortabele, ruime driepersoonsbank. De bank is voorzien van armleuningen aan beide zijden, een extra steuntje voor wat minder goed ter been zijnde reizigers. Als eerste West-Brabantse gemeente zijn in Woudrichem de eerste serie abri’s, fietsoverkapping en losse fietsparkeervoorzieningen, afvalbakken en banken geplaatst en geopend door wethouder C. Ambachtsheer. Ook andere gemeenten in Noord-Brabant zullen de Brabant Abora lijn gaan volgen als onderdeel van de nieuwe huisstijl van het OV in Noord Brabant. Gemeenten en Provincie kiezen samen voor één uniforme kwaliteitsuitstraling met één verbindende basiskleur voor alle voorzieningen op alle locaties. Deze kleur, donkerpaars, is goed toepasbaar in zowel landelijke omgevingen en historische kernen, als in moderne stedelijke omgevingen. Inlichtingen OFN Buren T (0344) 576677 www.ofn.nl

t 7

kort nieuws

Digitale flitspaal In Nijkerk is onlangs de eerste digitale flitspaal van Nederland in bedrijf gesteld. In deze nieuwe flitspaal zit geen filmrolletje meer. Het hele proces verloopt digitaal waardoor bovendien verwerking van gegevens sneller en efficiĂŤnter plaats kan vinden. Bij een geconstateerde snelheidsovertreding wordt automatisch het kenteken gelezen en de voertuigklasse bepaald. Deze gegevens komen terecht in een apart bestand dat digitaal naar het verwerkingssysteem van de betreffende Politieregio wordt gestuurd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van beveiligde communicatievoorzieningen, waarbij Imtech ICT bij de ontwikkeling een belangrijke rol heeft gespeeld. Leverancier Peek heeft ook voor de zuil zelf een onderscheidend ontwerp neer willen zetten, door zich niet te baseren op de oude flitskast, maar een elegante stalen zuil van vier meter hoog te ontwikkelen. Die tevens minder opvalt in de omgeving. De nieuwe digitale flitspaal is gecertificeerd door het Nmi (Nederlands Meetinstituut) en goedgekeurd door het BVOM (Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie). De plaatsing in Nijkerk is onderdeel van een opdracht van BVOM voor levering van 40 digitale flitst palen in de provincies Groningen, Drenthe, Gelderland en in Twente.

File op A9? Parkeer de auto en pak de trein!

Maatwerk voor interne baan ECT Begin september heeft CityTec een grote slagboominstallatie geplaatst bij een nieuw depotterrein op de Maasvlakte. Een twintigtal slagbomen moet de interne baan van overslagbedrijf ECT scheiden van twee doorgaande wegen. Zodat de lange containertransporten vanaf het nieuwe depotterrein niet gehinderd worden door het verkeer op de doorgaande weg. In opdracht van ds+V heeft CityTec het elektrotechnische ontwerp en de uitvoering voor haar rekening genomen. De totale installatie maakt gebruik van 58 detectielussen om de kans op aangereden slagbomen door deze installatie te verminderen. Bovendien worden de slagbomen op een andere manier aangestuurd dan in het verleden. Omdat de tweede slagboom altijd openblijft zolang er verkeer gedetecteerd wordt, kan er geen verkeer tussen de slagbomen terecht komen. De verwachting van Citytec is dat er voor andere, soortgelijke kruisingen op de Maasvlakte ook voor deze techniek gekozen zal worden. t

Vanaf 1 augustus verwijzen elektronische borden boven de A9 bij Uitgeest automobilisten bij file naar het P+R terrein Krommenie-Assendelft. Daar kunnen ze overstappen op de trein in de richtingen Amsterdam en Gouda. Als er een file staat die langer is dan zes kilometer tussen de aansluiting Uitgeest en knooppunt Badhoevedorp, wordt de verwijzing geactiveerd. Bovendien verschijnt de verwijzing alleen op het bord als er voldoende parkeerplaatsen zijn op het terrein. En als de doorstroming op de N203 tussen de A9 en Krommenie soepel verloopt. De verwijzing naar het P+R terrein is permanent, maar kan ook tijdens het groot onderhoud van de A9 een bijdrage leveren aan een zo goed mogelijke t doorstroming.

vib

verkeer in beeld

kort nieuws

Géén licht in de duisternis Massief glazen wegdekreflectoren, ook wel glasbolreflectoren, zijn in opmars. Vooral in buitengebieden zijn ze bijzonder geschikt, zo leert de ervaring in ondermeer de provincies Flevoland en Gelderland. Het succes komt voort uit een aantal specifieke eigenschappen van de wegdekreflectoren. Ze reflecteren uitstekend, 360 graden, en dat uiteraard alleen als het nodig is. Zo leveren ze een bijdrage aan het bestrijden van de lichtvervuiling in de buitengebieden. In gebruik zijn ze goedkoop en milieuvriendelijk, omdat ze geen energie gebruiken en er bij plaatsing geen kabels nodig zijn. “Voor de plaatsing van één lantaarnpaal kunnen ongeveer 35 wegdekreflectoren worden geplaatst”, aldus Van Wylick. “Reflectoren maken in sommige situaties de plaatsing van zowel bermpalen als lantaarnpalen zelfs overbodig. Ze geven een rustig wegbeeld en dragen bij aan de verkeersveiligheid”. Recente toepassingen De massief glazen reflectoren zijn al ruim vijftien jaar op de markt en hebben zich proefondervindelijk bewezen. Op dit moment voorziet ondermeer de provincie Flevoland ruim 600 kilometer provinciale wegen van reflectoren in het asfalt. Frits Braaksma, hoofd Wegen van de Provincie Flevoland, legt uit: “Onze provincie is al enkele jaren bezig de wegen duurzaam veiliger te maken. We doen dat ondermeer door ribbelstroken aan te leggen en #01 - okt 2007

door de traditionele bermpalen te vervangen door de glasbolreflectoren. Bermpalen worden snel vies en het schoonmaken is, vanwege de vereiste verkeersmaatregelen, een relatief kostbare zaak. De wegdekreflectoren hebben eigenlijk alleen maar voordelen: ze zijn veilig en duurzaam. En uit eigen onderzoek blijkt dat de weggebruiker ze ook als een verbetering ervaart, onder meer omdat ze rustig ogen.” Ook in Gelderland winnen de reflectoren aan terrein. Roberto Ovaa, Projectleider Realisatie Provincie Gelderland, vertelt: “We plaatsen de reflectoren ondermeer in scherpe bochten en op rotondes. Op plaatsen dus waar het vanuit verkeersveiligheidsoogpunt gewenst is. Daar zorgen de wegdekreflectoren voor extra attentiewaarde”. In Gelderland treft de weggebruiker ze verder aan op de Veluwe en daarbuiten ook op komgrenzen. Verder worden de glasbolreflectoren steeds meer toegepast voor decoratieve doeleinden, zoals bij de Betuwelijn. Daar zijn 5000 glasbolreflectoren op willekeurige plekken in de spoordijk aangebracht. Het resultaat is een nachthemel bij daglicht.

Varianten De keuze in wegdekreflectoren is groot. De massief glazen reflectoren, zoals die in Flevoland en Gelderland werden en worden geplaatst, zijn niet te vergelijken met de reeds bestaande kunststof en aluminium varianten. Die worden namelijk op het wegdek geplakt, terwijl de glasbolreflectoren worden gemonteerd ín het wegdek. Dat verhoogt de kwaliteit van de bevestiging en vermindert de kans op beschadiging. Die degelijkheid van de reflectoren, is vooral in het buitengebied van belang. De wegen daar worden nogal eens bereden door zware tractoren en andere landbouwvoertuigen. Maar ook sneeuwschuivers walsen over de reflectoren heen. Zonder problemen, zo blijkt. De leverancier, van Wylick Wegdek-reflectoren BV, geeft drie jaar garantie op zowel het product, de montage en de reflectie. Inlichtingen Van Wylick Wegdek-reflectoren bv Sint Michielsgestel T 073 - 55 101 55 www.wylick.nl

column

Melle Smets Parttime Directeur Snelwegmuseum w w w. s n e l w e g m u s e u m . n l

De snelweg, de jongste streek van Nederland! De snelweg wordt door de meeste mensen ervaren als een ‘horizontale lift’. Een verkeersriool om zo snel mogelijk van A naar B te komen. Maar de snelweg is veel meer dan een gebruiksvoorwerp. Door de snelwegen zijn de afstanden veel kleiner geworden. Waardoor een dagje naar het strand, het bos of de stad mogelijk is geworden. Ook hoef je niet meer, zoals vroeger, dicht bij je werk te wonen. De snelweg heeft de beleving van onze omgeving en het gebruik van ons land, ingrijpend veranderd. Als je de plattegrond van de Nederlandse snelwegen bekijkt, zie je meteen de contouren van het land. Het snelwegnetwerk is zó fijnmazig dat je er de kaart van Nederland moeiteloos in kan tekenen. Vanaf de aanleg van de eerste snelweg in 1936 tussen Voorburg en Zoetermeer is het Nederlandse snelwegnet uitgegroeid tot een netwerk van 2.346 kilometer lengte. Waarop dagelijks honderdduizenden mensen en talloze goederen onderweg zijn. De snelweg is uitgegroeid tot het grootste culturele bouwwerk van de afgelopen decennia. Tijdens de wederopbouw zijn veel snelwegen aangelegd. Toen werd volop rekening gehouden met het omliggende landschap. Hier kwam aan het eind van de jaren ’80 echter de klad in. De snelweg wordt sindsdien weggemoffeld achter geluidschermen, schaamgroen en tunnels. De snelweg is een landschap op zich geworden. Ook de bebouwing langs de snelwegen heeft zich door de jaren heen aangepast aan de snelheid van de voorbij razende automobilisten. De bedrijventerreinen, kantoorparken en woonboulevards zijn geheel toegespitst op de automobiel, met grote lichtreclames en veel parkeergelegenheden. Aangezien steeds meer mensen de weg op gaan en de files langer worden, is de snelweg een onderdeel geworden van ons dagelijks bestaan. Tankstations groeien uit tot warenhuizen voor de automobilist. De broodjessmeerfabrieken en de voorgesneden fruithapjes centrales draaien op volle toeren. En de familie Van der Valk zag de automobilist als doelgroep, maakte handig gebruik van de karakteristieke Nederlandse boerderij en ontwikkelde het typisch Nederlandse snelwegmotel. Zelfs de dieren hebben een plek gekregen in het snelweglandschap in de gedaante van de ecologische verbindingszone. Soms kruist de mensen snelweg de ecologische snelweg met wildviaducten en tunnels. Snelwegen kunnen we als een streek beschouwen. Een streek die net als bijvoorbeeld de Achterhoek zijn eigen landschap, bouwstijlen, gerechten en gebruiken kent. Met de snelweg als streek in gedachten, verandert het eindeloze asfaltlint in een idyllisch landschap. En denk je bij het invoegen; ‘ik ben er’ in plaats van de kilometers tot de plaats van bestemming af te tellen. Tijd dus voor een discussie over de ontwikkeling van een hernieuwde integrale visie op het Rijkswegennet. Enerzijds door aan te tonen dat de snelweg en al haar randverschijnselen niet slechts incidenten zijn maar een eigen wereld, een streek vormen. Anderzijds door de snelweg te presenteren als de meest gebruikte openbare ruimte van ons land. En het centrum van ons toekomstig cultureel erfgoed. Tijd voor een Snelwegmuseum! #01 - okt 2007

Deventer

Vernieuwde s

vib

verkeer in beeld

door: Kees de Graaf - foto’s: fotoXperience Rolf Vogel, Aflib Nijsse NiceDesign

tadsentree met allure As binnenstad-Colmschate in Deventer opgeleverd

A C H T J A A R I S E R A A N G E W E R K T: D E V E R N I E U W I N G VA N D E O U D E P R O V I N C I A L E W E G D I E D E B I N N E N S TA D VA N D E V E N T E R V E R B O N D M E T H E T O O S T E N , WA A R O N D E R D E D O R P S K E R N C O L M S C H AT E . D E B O U W VA N D U I Z E N D E N W O N I N G E N A A N D E Z E K A N T VA N D E S TA D M A A K T E E E N A A N PA S S I N G VA N D E I N F R A S T R U C T U U R N O O D Z A K E L I J K . M A A R H O E V E R N I E U W J E E E N D R U K B E R E D E N W E G , WA A R O M HEEN OP VERSCHILLENDE PLEKKEN OOK NOG EENS DRIFTIG WORDT GEBOUWD? GEEN EENVOUDIGE O P G AV E . H E R M A N D E V R O O M E E N R O D E R I K T O N E N M A A K T E N N A M E N S D E G E M E E N T E D E V E N T E R D E E L U I T VA N H E T P R O J E C T T E A M D AT V O O R B E R E I D I N G E N U I T V O E R I N G B E G E L E I D D E . E E N R E C O N STRUCTIE ONDER DE NOEMER ‘DE WINKEL MOET OPEN BLIJVEN TIJDENS DE VERBOUWING’.

Het gesprek met Herman de Vroome en Roderik Tonen vindt

den zij ingezet voor de aanpak van een verouderde provinciale

plaats in het modern ingerichte kantoor van de gemeente

weg. De Vroome over de start van het project: “In de zeventiger

Deventer, dat van verre zichtbaar is en in de volksmond al de

jaren wilde Deventer uitbreiden. Op dat moment – 1974 – is de

naam ‘de kassa’ heeft gekregen, refererend aan die mooie oude

oude dorpskern Colmschate, daarvoor behorend bij de gemeen-

exemplaren die vroeger menig toonbank sierden. Binnen is een

te Diepenveen, via een grenscorrectie bij Deventers grondgebied

grote ruimte ingericht als ontmoetings- annex vergaderruimte

gekomen. In twintig jaar tijd zijn daar vervolgens circa 6.000

en nemen we plaats aan een hoge tafel die wel wat weg heeft

woningen gebouwd (in de karakteristieke woonerfstijl voor die

van een bar in een café. De tijden veranderen, niet alleen in de

tijd, red.). Later werd aan de noordkant daarvan nog de Vinex-

kantoorinrichting maar ook in de stadsinrichting. De aanpak van

locatie Vijfhoek toegevoegd, waar eveneens een kleine 4.600

de as tussen de binnenstad van Deventer en de stadsuitbreiding

woningen werden gerealiseerd.”

Colmschate is daar een treffend voorbeeld van. De Vroome en Tonen hebben – als enkele van de weinigen – vanaf het begin de

Verouderde weg

voorbereiding en uitvoering van dit majeur project meegemaakt.

In termen van verkeersaanbod van en naar de binnenstad van

Ze zijn ingehuurd via externe bureaus, respectievelijk Civitas

Deventer veroorzaakte de bouw van deze twee nieuwe stadswij-

Advies en Impect. Eind negentiger jaren van de vorige eeuw wer-

ken een heel ander beeld dan de decennia daarvoor. Decennia is

#01 - okt 2007

Deventer

overigens qua tijdsbestek beperkt uitgedrukt, aangezien al eeu-

gemeente Deventer de notie van urgentie. De weg moest aange-

wen geleden hier een karrenspoor ontstond dat Deventer ver-

pakt worden, omdat anders de interne bereikbaarheid van de

bond met het oosten. Een plek met historie dus, maar daarover

stad teveel onder druk zou komen te staan. Een eerste schetsont-

later meer. Tonen: “De weg kreeg de functie van regionale ver-

werp voor de as werd vervaardigd en niet snel daarna werd

bindingsweg, maar verloor de functie van nationale verbindings-

besloten de weg van west (binnenstad) naar oost (Colmschate)

weg. Het deel binnen de gemeente Deventer was gelet op de

aan te pakken, over een lengte van 3,5 kilometer. De Vroome:

ontwikkelingen aan de oostkant van de stad niet meer op zijn

“Achteraf is het altijd opvallend om te zien dat er in dit land altijd

functie berekend.” Kwantitatief was sprake van een forse groei

eerst nieuwe woongebieden worden aangelegd en vervolgens

van het autoverkeer, die letterlijk in goede banen moest worden

pas wordt nagedacht over de verbindende infrastructuur, maar

geleid. Kwalitatief bleek de weg onder meer niet meer goed

dat terzijde. Overigens is in Deventer ook het tegenovergestelde

geschikt voor fietsers. Tonen: “Je moet je het beeld van zo’n

zichtbaar: infrastructuur die wel wordt aangelegd, maar nooit

oude provinciale weg voor ogen halen: één rijbaan, twee stro-

afgemaakt.” De Vroome verwijst naar het tracé van rijksweg

ken. Voor fietsers bepaald geen veilige situatie. Daar kwam bij

A48, die ooit bedacht werd om het knooppunt Velperbroek bij

dat op sommige plekken de woningen zo ongeveer met hun

Arnhem te verbinden (‘achterlangs’) met Hoogeveen. Een deel

voordeur aan de straat stonden; een gevolg van de historisch

van dat tracé ligt in Deventer, maar werd nooit verder uitgevoerd

gegroeide situatie ter plekke. Dat leidde tot hele curieuze situa-

omdat het Rijk te kampen kreeg met voortschrijdend inzicht en

ties, bijvoorbeeld op een plek waar het fietspad achter een

de verbinding schrapte.

woning langs moest worden geleid omdat er op de rijbaan een-

Een van de eerste opgaven voor het projectteam was het nauw-

voudigweg te weinig plek was voor alle verkeersdeelnemers.” De

keurig bekijken van het schetsontwerp. Tonen: “Dat ontwerp

Vroome vult aan: “Een bouwcentrum dat aan de weg ligt had in

was ontstaan nadat een aantal varianten de revue was gepas-

de oude situatie een directe, met een verkeersregelinstallatie

seerd. Uiteindelijk lag dit ontwerp voor, opgesteld door een

geregelde aansluiting op de weg, omdat je anders niet met de

extern bureau. Maar al snel bleken er nog de nodige foutjes in te

auto het terrein op of af kon komen.”

zitten, met name op het punt van de verkeersveiligheid. Toen hebben we de regie weer even teruggenomen. Per deeltracé

Infra te laat

hebben we zelf het ontwerp verder uitgedetailleerd, onder meer

Medio jaren negentig van de vorige eeuw ontstond bij de

rekening houdend met zichthoeken en dergelijke.”

vib

verkeer in beeld

Overal bouwplaatsen

doen bij een natuurlijke barrière zoals het Overijsselse Kanaal?

Nadat het ontwerp gereed was gekomen, kon aan de westelijke

Hier rolde een ingenieuze oplossing uit de bus. De Vroome: “De

kant van het tracé met de uitvoering worden gestart. De knoop

bestaande betonplaat die hier al lag hebben we ongeveer zeven

van het tracé met de entree naar de naastgelegen Rivierenbuurt

meter in noordelijke richting verschoven, circa 0,90m laten zak-

werd even overgeslagen, omdat nog onduidelijk was hoe de

ken en vervolgens ingepast in de nieuwe weg. Daarnaast is een

inmiddels in gang gezette wijkvernieuwing van Rivierenbuurt

tweede betonplaat gelegd. De fietsers mogen over een prachti-

zich zou verhouden tot de infrastructuur. Rondom het begin van

ge nieuwe stalen fietsbrug naar de overkant, ontworpen door

de as, bij het voormalige slachthuis, werd eveneens druk getim-

architect Hans van Heeswijk. Deze architect ontwierp eerder de

merd. Dat tekent volgens de Vroome de moeilijkheidsgraad van

Bolkesteinbrug, een stukje verderop en eveneens over dit kanaal

dit soort binnenstedelijke projecten: “Rondom het project

gebouwd. Deze bruggen zijn daarmee familie van elkaar.”

gebeurt er ook nog eens van alles. Bij het begin van de as werd bijvoorbeeld de nieuwbouw van de Sociale Verzekeringsbank

Tunnel onder spoor

gerealiseerd. De keten van dat bouwbedrijf stonden midden in

De belangrijkste ‘knoop’ in de as werd een stuk verder naar het

de zuidelijke rijbaan van de nieuwe weg. Ook moesten we enige

oosten gevormd door de plek waar de spoorlijn Deventer-

tijd nog een oude trafo midden in het tracé laten staan, omdat deze pas verwijderd kon worden toen deze inpandig in het SVBgebouw kon worden aangebracht. Timing is dus essentieel met dit soort projecten; alles hangt met alles samen.” Daarnaast was een belangrijke opgave het vinden van voldoende ruimte voor de nieuwe weg, die met 24 meter fors breder was dan de oude met

1 Het nieuwe profiel van de weg, met twee rijbanen, middenberm, tussenberm en breed fietspad.

10 meter. Tonen: “Dat nieuwe profiel bestaat uit twee rijbanen van ieder 6,5 meter breed, een 5,5 meter brede middenberm,

2 Detail van de nieuwe lichtmast, die op termijn langs alle hoofdinfrastructuur van Deventer wordt gebruikt.

een tussenberm en dan een breed vrijliggend fietspad.” Zie zo’n profiel maar eens door een bestaande stedelijke structuur te persen. Diverse panden die te dichtbij lagen werden aangekocht en ‘geamoveerd’, zoals dat zo mooi heet in vakjargon. Maar wat te #01 - okt 2007

3 Voor de bermen is gekozen voor een (kort geknipt) grasgazon. 4 De nieuwe fietsbrug, naar een ontwerp van architect Hans van Heeswijk. 15

Enschede/Arnhem/Berlijn de nieuwe provinciale weg N348 kruist

Improviseren in het werk

en de spoorlijn Deventer Zutphen de as Binnenstad-Colmschate

Tijdens de uitvoering van de verschillende werkzaamheden

kruist. Drie tunnels waren hier noodzakelijk om aan de ene kant

kwam de genoemde historie van de weg op meerdere plekken

ruimte te bieden aan de as binnenstad-Colmschate, met twee

naar voren. De Vroome hierover: “Zo vonden we bijvoorbeeld de

maal twee rijstroken, een fietspad en een voetpad. Aan de ande-

resten van het oude karrenspoor. De oude gebakken Waaltjes,

re kant vroeg de N348 om twee maal twee rijstroken voor de

over een breedte van 3 meter en een lengte van honderden

auto. Een separate fietstunnel maakte het geheel compleet.

meters. Indrukwekkend!” Constructief overleg met de Deventer

Tonen: “Samen vormde dit één werk, door ons al snel ‘de

stadsarcheoloog vond plaats om wegvernieuwing en archeolo-

knoop’ gedoopt. Alleen al organisatorisch was dat behoorlijk

gisch onderzoek zo goed mogelijk op elkaar aan te laten sluiten.

complex. ProRail voerde daar de regie, binnen een samenwer-

Tonen: “Uiteindelijk zijn de archeologen – hoe gek het misschien

kingsverband dat met de provincie en de gemeente Deventer

ook klinkt – blij met het feit dat er op een gegeven moment

was aangegaan. De gemeente keek uiteraard over hun schou-

weer een weg over de archeologische vindplaats wordt aange-

ders mee.” Ronduit spectaculair was de aanleg van dit kunst-

legd. Daarmee wordt de vindplaats het beste geconserveerd

werk. De Vroome: “Een tunnelbak van zo’n zeventig meter leng-

voor het nageslacht.”

te werd in één week in de herfstvakantie onder het spoor

Ook op andere terreinen moest het nodige worden gecommuni-

geschoven. Er was zelfs een tribune gebouwd om iedereen goed

ceerd. De Vroome en Tonen vormden samen met de financieel

zicht te geven.” Tonen beaamt: “Een mooi staaltje werk.” Haast

verantwoordelijke projectmanager de ‘harde kern’ van het

was wel geboden, omdat de NS dit drukke stuk spoor het liefst

gemeentelijk projectteam. Van daaruit werd intern gecommuni-

zo min mogelijk willen missen (De Vroome: “En dat aanvullende

ceerd met allerhande disciplines die tijdens de rit hun bijdrage

busvervoer kost ze echt klauwen met geld!”). Enkele aardige

leverden. Tonen noemt als voorbeeld de inbreng van de gemeen-

details maakten de aanleg van de knoop compleet, zoals een

telijke verlichtingsexpert: “Voor deze belangrijke as moest ver-

transparante grondwaterstand in één van de tunnelwanden.

lichting worden gebruikt die de weg een sterke eigen identiteit zou mee geven. Daar is uiteindelijk een groene lichtmast uit

Een laatste uitdaging vormde het feit dat halverwege de as een

Frankrijk met een witte uithanger voor gevonden, die op een

nieuwe school voor 1.200 leerlingen werd opgeleverd, waarvan

gegeven moment ook op de andere hoofdinfrastructuur van

de leerlingen sportonderwijs genoten in de sporthal ter hoogte

Deventer zal worden toegepast.” Op vergelijkbare manier werd

van Colmschate – het laatste deeltracé. De Vroome: “De politiek

bijvoorbeeld met de gemeentelijke afdeling stedenbouw over-

had al toegezegd dat de leerlingen de sporthal veilig moesten

legd. De Vroome: “Stedenbouw heeft vooral in het begin een

konden bereiken. Toen hebben we in de winter – met sneeuw –

belangrijke adviserende rol, omdat op dat moment bijvoorbeeld

asfalt staan draaien om het op tijd af te krijgen. Ook een bijzon-

keuzes worden gemaakt over de bomen en het inzaaien van de

der gezicht.”

bermen. Voor deze as hebben we een zomereik gekozen, met

vib

verkeer in beeld

Deventer

5 De as Deventer-Colmschate, waarbij overigens nog sprake is van een verkeersplein op de kruising Snipper-lingsdijkAmstellaan-Hanzeweg. In de laatste planvorming is echter sprake van een 'standaard' vierarmig kruispunt.

een omtrek van circa 35 cm. Daardoor ontstaat gelijk een vol-

Heijmans, Ballast Nedam, KWS en Krekel – hadden eerder in

wassen groen beeld. Ook de keuze voor de verlichting is uitein-

Deventer een groot project gedaan en werden door de gemeen-

delijk door de stedenbouwkundige gemaakt.”

te uitgenodigd voor het eerste deel van de as. Daarbij werd voor de Design & Construct-formule gekozen, op dat moment in

Het projectteam bewaakte eveneens de externe communicatie;

Nederland echt een noviteit.” De bouwbedrijven leverden hierbij

in bestaand stedelijk gebied met zijn veelheid aan partijen en

onder meer het uitvoeringsontwerp aan, na inschakeling van

belangen bepaald geen overbodige luxe. De stad moet als ‘orga-

Witteveen + Bos en Arcadis. “Fabuleus”, zo kenschetst De

nisme’ wel kunnen blijven functioneren. “Sommige stadsbewo-

Vroome achteraf deze fase. “Het proces is echt heel goed verlo-

ners hebben wat moeite met wegafsluitingen en maken dan bij-

pen, omdat alle partijen er iets van wilden maken. Iedereen

voorbeeld creatief gebruik door met de auto alvast het nieuwe,

stond op scherp, iedereen wilde dat het project een succes werd.

brede fietspad in te wijden”, zo geeft De Vroome aan. Tonen: “Om de hinder van de bouwwerkzaamheden zoveel mogelijk te

Het tweede deeltracé hebben we ook nog gedaan, maar toen

beperken werd veel aandacht besteed aan omleidingen. Want

voelden wij al dat de scherpte terugliep. Uiteindelijk hebben we

een afsluiting aan de ene kant van de stad kan tot opstoppingen

toen de resterende delen weer ‘traditioneel’ aanbesteed op de

leiden helemaal aan de andere kant van de stad. Daarom heb-

markt. Maar als leerervaring heeft het zeker zijn nut bewezen.”

ben we onder meer een Taakgroep Logistiek ingesteld, met daar-

Een aantal aspecten kan lastig bij de bouwbedrijven worden

in onder meer vertegenwoordigers van het MKB en de hulpdien-

neergelegd, zo geeft Roderik Tonen aan: “Neem de gevolgen

sten. Dat overleg heeft goed gewerkt.” De Vroome: “Specifiek

van een wegafsluiting of een omleiding voor de rest van de stad:

voor het tweede wegvak hebben we bewoners uit de aangren-

dat kan een aannemer die hier niet bekend is met de situatie

zende wijk gevraagd om elke maand een kop koffie aan het

onmogelijk goed inschatten. Daarnaast moet je als gemeente

einde van de dag te komen drinken. Dan konden ze aangeven

voortdurend de vinger zelf aan de pols houden, ook tijdens de

welke overlast er werd ondervonden en wat daaraan zou kun-

uitvoering. Bij de knoop onder de spoorlijn was bijvoorbeeld

nen worden gedaan. Het haalde vooraf al veel kou uit de lucht.”

geen asfalt aangelegd in de tunnels, omdat ProRail gewend is om alleen het kunstwerk in beton op te leveren. Daar moet je

Voorbeeldproject

dus zelf bovenop blijven zitten.” De Vroome: “Wat dat betreft is

Aan het slot van ons gesprek bekijken we de rol van de uitvoer-

het een groot voordeel dat wij het gehele project hebben mee-

ders in het geheel. Ook op dit punt blijkt dit project een ‘voor-

gemaakt. Roderik en ik hebben inmiddels aan een half woord

beeldmatig’ karakter te hebben, zo maakt Herman de Vroome

genoeg; we zijn echt op elkaar ingespeeld. Daarnaast weten

duidelijk. “Zowel bij de bouwbedrijven als bij de gemeente

we hoe het project in de loop van de jaren is ontwikkeld en

Deventer bestond eind jaren negentig de behoefte om ervaring

geëvolueerd. Dat collectieve geheugen heb je nodig bij een lang-

op te doen met nieuwe contractvormen. Vier bouwbedrijven –

lopend project als dit.”

#01 - okt 2007

t 17

kort nieuws

Plattegrond in A3-formaat

De Info Take wordt op strategische punten langs invalswegen in steden en aan de rand van bedrijfsterreinen en recreatiegebieden geplaatst. Na het simpel overhalen van een hendel produceert de machine gratis een plattegrond van het gewenste gebied in A3-formaat. De zuil kan ook gevuld worden met brochures of informatie over actuele zaken en aankondigingen, zoals mededelingen over het werk aan de weg gedurende een bepaalde periode. In samenspraak met de opdrachtgever kan de inhoud van de af te geven flyer door Infostop worden ontwikkeld. De Info Take behoeft geen energieaansluiting, de werking is volledig mechanisch. Het middenframe van het

apparaat is gemaakt van 3 mm dik roestvaststaal, de zijkappen zijn met polyester glasvezel versterkt. Het afneemmechanisme met vertraging tegen ongewenst gebruik, is gepatenteerd. De eerste Info Take werd mei dit jaar geplaatst bij het station Koog Zaandijk. Het apparaat verstrekt moeiteloos meer dan 100 plattegronden per dag aan bezoekers van de Zaanse Schans. De papiercapaciteit bedraagt 2000 exemplaren. Inlichtingen Infostop Amersfoort T (033) 4561314 www.infostop.nl

Verkeersregistratie in de woonwijk

Er is een blijvende behoefte aan nauwkeurige verkeersregistraties binnen dorpen en steden. Voor het registreren binnen de bebouwde kom heeft Telwerk bv de Minuteman EVR (Event Recorder) ontwikkeld. Dit apparaat registreert de impacten. Vervolgens kan op kantoor met behulp van een uitgebreide software-bibliotheek voor de vertaling zorg gedragen worden. De impacten worden vertaald naar voertuigsoort, snelheid en intensiteit. Met behulp van het programma VDA Pro is het mogelijk om flexibel met de verzamelde gegevens om te gaan. Omdat er impacten zijn geregistreerd en er niet is gemeten met vaste vooraf ingestelde waarden, kunnen de variabelen achteraf gewijzigd worden. Meerdere personen kunnen de gegevens dus bewerken en opslaan naar eigen keus. De recorder registreert voertuigen die 5 kilometer of harder rijden. Een belangrijk voordeel is verder, zo meldt Telwerk, dat de recorder ingezet kan worden op wegen met gemengd verkeer. Als bijvoorbeeld motorisch verkeer en fietsers over dezelfde

rijbaan rijden, dan registreert de recorder alles en worden de gegevens via het programma uitgesplitst geleverd. In het verleden vormde de registratie van langzaam verkeer op gemengde wegen een groot probleem en was daardoor maar ten dele mogelijk. Naast de Minuteman EVR verricht verkeers-onderzoeksbureau Telwerk BV alle vormen van visuele (parkeeronderzoeken, kentekenonderzoeken, kruispunttellingen, enquetes en natuurtellingen) en mechanische tellingen (slangtellers, lus-tellers en radarinstallaties) om het verkeer en verkeersstromen te registreren.

Inlichtingen Telwerk Zwaanshoek T (023) 584 06 46 www.telwerkbv.nl

vib

verkeer in beeld

kort nieuws

Bewegwijzeringborden uit aluminium lamellen

Het door Agmi BV ontwikkelde ALISA-systeem voor bewegwijzering werd de afgelopen tien maanden op een achttal locaties in het land geplaatst. In totaal verschenen er ongeveer 350 van deze nieuwe aluminium bewegwijzeringborden langs de wegen. Het ALISA-systeem - (Aluminium Lamellen Innovatief Systeem Agmi) - is geheel modulair, waarbij de borden zijn opgebouwd uit aluminium lamellen. Het systeem is naast bewegwijzeringborden tevens bruikbaar voor diverse constructies, zoals portalen, zweepmasten, T-masten en bermconstructies. Op de aluminium borden ontstaat vrijwel geen dauw of rijpaanslag, zodat de teksten in alle weersomstandigheden goed leesbaar blijven. “Bij de huidig toegepaste stalen borden”, aldus Agmi “treedt dit verschijnsel wel op en worden de borden minder goed leesbaar, hetgeen niet bevorderlijk is voor de verkeersveiligheid”. Folie Door lamellen toe te passen waarbij de retro-reflecterende folie geheel tot de

#01 - okt 2007

randen komt, ontstaat een mooi strak bord met nauwelijks zichtbare bordnaden. De afmetingen van deze modulaire aluminium borden zijn vrij te bepalen. Ook extra grote exemplaren zijn dankzij het lage soortelijk gewicht van aluminium gemakkelijk te hanteren. De borden worden beschermd tegen corrosie door het natuurlijke oxidatieproces van aluminium. Ten behoeve van semi-permanente/tijdelijke informatie op de borden wordt gebruik gemaakt van een soort folie die bij verwijderen geen storende lijmresten achterlaat en het oppervlak niet beschadigt. Montage ALISA-borden zijn gestandaardiseerd en kunnen zonder constructieve aanpassingen gemonteerd worden aan de huidige stalen constructies, zoals vakwerk-porta-

len, kokerportalen, zweepmasten, bermschoorconstructies en berm-enkelvoudige-mastconstructies. Bestaande signaaluithouders en/of achtergrondschilden kunnen hergebruikt en onder de aluminium lamellenborden gemonteerd worden. Het ALISA-systeem kan goed gebruikt worden als vervanging van de grote blauwe stalen borden die onder andere bij autosnelwegen geplaatst zijn. De constructie van de lamellen-borden is nagenoeg naadloos en ze kunnen in alle gewenste grote afmetingen geleverd worden. In plaats van een staalstelling kan dit nieuwe systeem ook uitgevoerd worden met twee aluminium I-staanders. Een belangrijk voordeel hiervan is dat het maaiwerk dan sterk vereenvoudigd wordt, meldt Agmi.

Inlichtingen Agmi Tegelen T (077) 3739100 www.agmi.nl

kort nieuws

Verbeterde luchtkwaliteit dankzij Groene Golf Bij de reguliere vervanging van de verkeersregelinstallaties op de Maasboulevard in Rotterdam is tevens gekeken naar maatregelen om de doorstroming nog verder te optimaliseren en om de situatie goed leefbaar te houden. Met behulp van dynamisch verkeersmanagement – groene golf – is het verwachte gunstige effect op de luchtkwaliteit ter plekke gerealiseerd. De route via de Maasboulevard is voor Rotterdam van groot belang voor de bereikbaarheid van de stad en het centrum. Tussen de Erasmusbrug en Kralingen is een bepaalde doorstroomsnelheid noodzakelijk om een gewenst niveau van stedelijke bereikbaarheid te garanderen. Op dit tracé liggen zeven geregelde kruispunten op een traject van twee kilometer. In het Rotterdamse Verkeersbeleid is vastgelegd dat ‘op de bundels de bereikbaarheid van het centrum optimaal moet zijn…’ Infrastructurele uitbreidingen zijn daarbij meestal niet mogelijk, omdat inpasbaarheid te kort schiet. Vandaar dat ook bij de reguliere vervanging van de VRI’s op de Maasboulevard extra aandacht werd besteed aan maatregelen om de verkeerslichten verder te optimaliseren met dynamisch verkeersmanagement (DVM). Groene golf Behalve de Maasboulevard kent de gemeente Rotterdam meerdere drukke doorgaande routes door de stad. Op deze zogeheten ‘bundels’ verslechtert de luchtkwaliteit door het vele optrekken en weer afremmen van motorvoertuigen. Eén van de maatregelen om die luchtkwaliteit te verbeteren, is het creëren van Groene Golven op die routes. Na groen

licht op het eerste kruispunt kunnen de volgende kruispunten onbelemmerd gepasseerd worden. De Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting (dS+V) van de gemeente Rotterdam schakelde DHV in om de realisatie van de Groene Golven te ondersteunen. Het bureau onderzocht de mogelijkheden en de inpasbaarheid, programmeerde de software voor de verkeersregelingen, hield toezicht op de uitvoering op straat en droeg ten slotte de vergaarde kennis over. De eerste groene golf werd onlangs op de ‘bundel’ Maasboulevard geopend door wethouder Baljeu van Verkeer en Vervoer. Op het traject is het aantal kruispunten teruggebracht van zeven naar vijf. Resultaten simulatie In een (statische) TRANSYT-studie werd eerst de optimale regelstructuur voor het netwerk vastgesteld. Op basis daarvan zijn de te verwachten prestaties in beeld gebracht. Bij optimalisatie van een dergelijke netwerkregeling gaat het om de operationele doelstelling die voor het netwerk geldt. Hierbij is gestreefd naar een minimalisatie van het aantal stops op de doorgaande route Maasboulevard/ Boompjes, die verkeerskundig de hoofdstroom vormt in het netwerk. De aanname is dat bij minder stops op de hoofd-

routes, minder schadelijke stoffen (Nox en PM10) worden uitgestoten en dat daardoor de luchtkwaliteit verbetert. Minimalisatie van stops op deze route betekent vrijwel automatisch ook minimalisatie van verliestijden. Zeker vanuit milieukundig oogpunt was dat een goede keus. Uit de simulatieresultaten (VISSIM) bleek dat de signaalplanregelingen met de groene coördinatie (groene golven) op de Maasboulevard en Boompjes, op sommige momenten ruim 18 procent minder stops tot gevolg hebben in vergelijking met de solitaire voertuigafhankelijke regelingen. De meeste winst wordt behaald in de drukste periode van de spits, maar ook in de aanloop naar de spits presteert de signaalplanstructuur net iets beter. Daarbij is het wel zo dat de gewenste coördinaties – een belangrijke wijziging in de regelfilosofie die met de signaalplanstructuur is geïmplementeerd – ontbreken in de solitaire voertuigafhankelijke regelingen. Deze zijn ‘slechts’ voorzien van een vrije koppeling waarmee een hoofdrichting door een aankomend peloton kan worden vastgehouden wanneer deze toevallig groen is. Een vrije koppeling is dus afhankelijk van toeval, terwijl deze juist binnen de signaalplanstructuur hard zijn geprogrammeerd. Daardoor was op voorhand een reductie van het aantal stops te verwachten. Inlichtingen DHV Amersfoort T (033) 468 2836/3058 www.dhv.nl

vib

verkeer in beeld

kort nieuws

Elektrisch verwarmde hellingbanen Het mag dan in dit land minder vaak vriezen dan voorheen, gladheid op wegen en op open afritten komt nog vaak voor. In de natte herfst- en wintermaanden schommelt de temperatuur en de vochtigheid in de lucht - vaak ’s nachts maar ook overdag - rond de 0° C. Met name de combinatie van temperatuur en vocht in dat gebied van de thermometer veroorzaakt dikwijls spekgladde rijbanen. En een dergelijke gladheid op bijvoorbeeld hellingbanen en open afritten dient met het oog op de veiligheid vermeden te worden. Met zout of zand strooien, staats steeds vaker ter discussie omdat op termijn het milieu daarvan de rekening gepresenteerd krijgt. Bovendien kan het zout het beton aantasten en zand is er vaak de oorzaak van dat de waterafvoer wordt verstoord. En deze beide middelen voldoen overigens pas als door voldoende verkeer de strooimiddelen zijn ingereden. De hellingbanen naar en van het grote parkeerdek bovenop de reusachtige betonnen ‘doos’ - waarin zich ondermeer het station bevindt - die

in Barendrecht over de sporen van de Betuwelijn is gebouwd, worden elektrisch verwarmd. In opdracht van Combinatie Inrichtingsplan Barendrecht (BAM en Pro-Rail) heeft het bedrijf Fortecs deze hellingbaanverwarming aangelegd. Vorstvrij Het geïnstalleerde Freeway® verwarmingssysteem zorgt ervoor dat de twee open afritten in wintertijd niet glad worden door bevriezing of sneeuwval. Meerdere sensoren in het systeem meten zowel de temperatuur als de hoeveelheid vocht en sturen met de verzamelde gegevens vervolgens de thermostaten aan. De installatie wordt alleen geactiveerd als de combinatie van temperatuur en vocht daartoe aanleiding geeft. Het systeem is zodanig ontworpen dat bij inschakeling de warmte snel en gelijkmatig aan de bovenliggende rijbaan wordt afgegeven. Het is dus overal op de hellingbanen snel even warm zodat spanningen in het wegdek en de schadelijke

gevolgen daarvan vrijwel uitgesloten zijn. De twee hellingbanen waarin de verwarming is aangebracht beslaan een oppervlak van in totaal 1500 vierkante meter. In het systeem is ca. 250 Watt per vierkante meter geïnstalleerd en dat garandeert die eerder genoemde snelle opwarmtijd. Als de verwarming het gewenste niveau heeft bereikt, wordt de 400 Volt installatie teruggebracht op 230 Volt. Dat levert een flinke energiebesparing op. Met meldingen via de gsm wordt de beheerder op afstand op de hoogte gehouden van de status van de hellingbaanverwarming. De schakelkasten worden door Fortecs, op basis van de specifieke eisen die per project aan het systeem worden gesteld, op maat en in eigen beheer vervaardigd. Zodoende is het mogelijk om extra’s zoals potentiaal vrije contacten, GSM-meldingen, kWhmeters en andere gewenste technische zaken in te bouwen. Inlichtingen Fortecs Purmerend T (0299) 462734 www.fortecs.nl

In de verwarming is 250 Watt per vierkante meter geïnstalleerd #01 - okt 2007

kort nieuws

Pipe-Lock RS voor VRIâ&#x20AC;&#x2122;s Het Pipe-Lock systeem voor plaatsing van verkeersborden en straatmeubilair is recentelijk uitgebreid met de RS-serie. Deze producten zijn speciaal ontworpen voor VRI's en straatverlichting. Waar binnenshuis kabels in buizen worden gelegd van gestandaardiseerde aansluitpunten via centraaldoos naar de meterkast worden buitenshuis kabels los in de grond gelegd, bedolven onder zand en bestrating. Uitbreiding of vervanging kost veel geld en veroorzaakt veel overlast voor het publiek. Dus wordt inmiddels gefilosofeerd over servicetunnels ten behoeve van gas-, licht-, water- en telecomservices. Het aardige is dat in het buitenland juist het omgekeerde gebeurt. Binnenshuis worden kabels in het stucwerk gesmeerd en buitenshuis worden deze in mantelbuizen gelegd. De aansluitpunten buiten zijn doorgaans wel gestandaardiseerd. De elektrische installatie moet vervangen of gerepareerd kunnen worden zonder de bestrating open te breken, kosten en overlast worden zo tot een minimum beperkt.

buis. Dit stopcontact heet 'Pipe-Lock RS'. Samen met standaard mantelbuizen en zogenaamde hand-holes kan voor relatief weinig geld een systeem worden gebouwd dat alle voordelen biedt voor aanleg, onderhoud en vervanging van de infrastructuur. Zonder de bouw van complete servicetunnels. Ook de onderhoudskosten zijn beperkt en vervanging van bijvoorbeeld een lichtmast, een VRI of de bekabeling ervan kan gebeuren zonder graafwerk en zonder de traditionele overlast. De aanleg van de infrastructuur kan in het vervolg door de civieltechnische aannemer gebeuren, zonder dat er een rol kabel of lichtmast aanwezig hoeft te zijn. Desgewenst kunnen objecten tegen lage kosten tijdelijk worden verwijderd of geplaatst. En door de constructie kan het meeste montagewerk sneller en dus veiliger op straatniveau worden uitgevoerd, binnen een heel kleine ruimte.

lichtmasten eenmaal per jaar worden verwijderd en later weer worden teruggeplaatst. Dit levert kosten, overlast en mogelijk gevaar voor het publiek op. De sierbestrating is niet geschikt voor haken breekwerk. Samen met Essent Lighting is gekozen voor het Pipe-Lock RS systeem. Verwijdering en herplaatsing van de lichtmasten is nu snel en goedkoop te realiseren. De afwerking van de tijdelijke situatie is perfect. Het publiek kan zonder gevaar lopen op de plaats waar eerst een lichtmast stond. Onderhoud toegangscontrole gemeente Heerlen VTN heeft in het pleinenplan in Heerlen toegangscontrole met aanmeldzuilen en verkeerslichten gerealiseerd en geplaatst in natuursteen. Al snel na oplevering werd het eerste poortje aangereden, met forse vervangingskosten tot gevolg. Samen met de gemeente Heerlen is gezocht naar een duurzaam systeem dat vervanging van de poortjes mogelijk maakt zonder de bestrating te beschadigen. Gekozen werd voor het Pipe-Lock RS systeem.

Pipe-Lock RS systeem Speciaal voor in Nederland gebruikte buismaten wordt nu een gestandaardiseerd aansluitpunt aangeboden als 'stopcontact' aan het einde van de mantel-

Tijdelijke verwijdering lichtmasten Gemeente Sittard-Geleen Ten behoeve van de kermis in de Gemeente Sittard-Geleen moeten de

Inlichtingen Essent Lighting PowerCast bv T (073) 8558486 T (0413) 490049 www.powercast bv VTN T (0345) 547474 t

1 2 3 4 22

Pipe-Lock RS systeem Geleen met lichtmast Geleen zonder lichtmast Toegangscontrole in Heerlen

4 vib

verkeer in beeld

project kort

Lock’n’Go als stadsbreed bewaakt fietsenstallingsnetwerk

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat meer dan 40% van alle autoverplaatsingen korter is dan vijf kilometer. Dit zijn afstanden die ook prima te fietsen zijn. Vaker gebruik maken van de fiets is niet alleen gezonder, maar verbetert ook de luchtkwaliteit en bespaart ruimte. Onderzoek van CROW (zie leidraad #01 - okt 2007

Fietsparkeren) heeft uitgewezen dat fietsdiefstal een ernstige belemmering vormt voor het stimuleren van het fietsgebruik. Zo noemt ruim 30% van de mensen die zelden of nooit de fiets gebruiken als reden de angst voor diefstal. Van de mensen waarvan ooit een fiets gestolen is geeft 25% aan daardoor veel minder te zijn gaan fietsen. 23

project kort

Men heeft een zekere drempel om de stalling te gaan gebruiken. Maar mensen die eenmaal de stalling gebruikt hebben, willen niet meer zonder.

Bewaakt, onbewaakt of een combinatie? Als gevolg van het diefstalprobleem besluiten gemeenten steeds vaker tot het inrichten van (meer) bewaakte fietsenstallingen. De beheerkosten van een bewaakte stalling zijn hoog. Daardoor is een bewaakte stalling feitelijk alleen rendabel bij een groot volume en een voldoende bezettingsgraad. Er zijn echter binnen een gemeente maar weinig locaties die zodanig aantrekkelijk zijn dat een bewaakte stalling rendeert. Vooral omdat fietsers niet bereid zijn om meer dan 100 meter te lopen naar de eindbestemming. Op de meeste locaties voor fietsparkeren is eigenlijk een kleinschaligere bewaakte oplossing noodzakelijk. Maar deze voor de gebruiker ideale oplossing is onbetaalbaar. Het concept Lock’n’Go is een innovatief stallingconcept dat de voordelen van een bewaakte stalling combineert met de voordelen van een traditioneel fietsenrek. Naast een zeer hoge veiligheid tegen diefstal en gebruiksgemak onderscheidt het Lock’n’Go concept zich door beschikbaarheid (24 x 7) en een stallingsplaats dicht bij de eindbestemming. Daarmee bevordert Lock’n’Go de fietsmobiliteit,

want dit zijn vandaag de dag voor reizigers stuk voor stuk redenen om de fiets thuis te laten staan. De stalplaats In een Lock’n’Go stalling, ontworpen door Kooymans Industrieel Ontwerp uit Eindhoven, wordt het frame van de fiets met een klem vergrendeld. Meer dan 98% van het huidige type fietsen blijkt te passen. De vergrendeling wordt met een Mifare® pas door de gebruiker geactiveerd en gedeactiveerd. De pas maakt gebruik van dezelfde techniek als OVfiets en de OV-chipcard, waardoor gebruik en uitwisseling van deze passen mogelijk is. Ook kunnen plaatselijke, reeds in omloop zijnde passen worden toegepast, indien deze voorzien zijn van de Mifare® techniek, bijvoorbeeld een stadpas. De geldigheid van de pas kan flexibel gedefinieerd worden binnen één of meerdere Lock’n’Go stallingen, zowel plaatselijk als landelijk. Dankzij de tegenover elkaar gelegen opstelling en het hoog-laag stallen, kunnen er veel stalplaatsen op een kleine ruimte geplaatst worden. De stalling is modulair opgebouwd waarbij de capaciteit kan variëren van 8 tot 512 fietsplaatsen. Uiteraard zijn een permanente stroomvoorziening, goede verlichting, informatieborden en

eventueel een overkapping aanvullende voorwaarden. Beheersorganisatie meegeleverd Voor ondersteuning van de Lock’n’Go stallingen is een beheerorganisatie nodig voor uitgifte en beheer van de passen, het onderhouden van de stallingen en, voor noodgevallen, het hebben van een storingsdienst. Deze beheerorganisatie wordt door Lock’n’Go meegeleverd. De kracht qua business model van het Lock’n’Go concept is dat met kleine volumes dicht bij de eindbestemming (sociaal) veilige stallingsplaatsen kunnen worden aangeboden zonder dat de beheerkosten noemenswaardig toenemen. Dit betekent dat voor vergelijkbare beheerkosten van één bewaakte stalling in korte tijd een volledig netwerk van veilige Lock’n’Go stallingsplaatsen over de hele stad kan worden uitgerold.

vib

verkeer in beeld

Architectuur en beheersomgeving Het systeem heeft een centrale Lock’n’ Go-server waarop de centrale database draait met klantgegevens, pasgegevens, stallingsgegevens en transacties. Dit levert een schat aan managementinformatie op. Op stallingniveau kunnen bezettingsgraden geanalyseerd worden en op gebruikersniveau kan het gebruik gemeten worden per periode, per locatie, etc. Uiteraard binnen de door de wet gestelde privacyrichtlijnen. Alle data worden realtime geupdate via een GPRS-verbinding, waardoor ook voor het dagelijks gebruik altijd de actuele gegevens beschikbaar zijn. Er is permanent inzicht in bezettingsgraden en bij problemen kan op afstand ingegrepen worden. Business model Het vraagstuk van betaald of gratis (fiets)parkeren houdt veel gemeenten bezig. Van de deelnemers aan de pilot in Eindhoven bleek ruim meer dan de beoogde 50% bereid te zijn om voor een jaarabonnement te betalen, namelijk ruim 90%. Het gemiddelde bedrag kwam iets boven de € 20,- per jaar uit. Met Lock’n’Go kan in principe elke financiële beleidskeuze gerealiseerd worden. Ook kan de opdrachtgever zelf bepalen welke diensten hij voor eigen rekening

wil nemen danwel aan de Lock’n’Go organisatie wil uitbesteden. Denk daarbij aan zaken als: - Initiële plaatsing - Beheer en onderhoud van de stallingen en helpdesk - Backoffice voor abonnementsbeheer en financiële afhandeling - Marketing en sales ten behoeve van de communicatie naar eindgebruikers (werving nieuwe pashouders, relatiebeheer met bestaande pashouders) Lock’n’Go in de Gemeente Eindhoven Uit een klantenonderzoek onder de pilotdeelnemers in Eindhoven is Lock’n’Go met een gemiddeld rapportcijfer van 7,8 door de 1.500 gebruikers als zeer goed beoordeeld. Mede daardoor is de bezettingsgraad zeer regelmatig hoger dan 90%. Van de gebruikers heeft 48% aangegeven dankzij Lock’n’Go makkelijker op de fiets naar de stad te gaan. Gebruiksgemak, betrouwbaarheid, hoge veiligheid en een korte loopafstand naar de eindbestemming worden door de gebruikers het meest gewaardeerd. Op dit moment wordt door de gemeente Eindhoven invulling gegeven aan de uitbreiding van het Lock’n’Go stallingsnetwerk. Met behulp van een subsidierege-

ling vanuit de Regio (SRE) zal de komende twee jaar op tenminste 25 stallingslocaties Lock’n’Go regionaal worden toegepast. Ook landelijk zal binnenkort verdere invulling gegeven worden aan het Lock’n’Go stallingsconcept, om te beginnen in de Gemeente Wageningen, die daarin financieel gesteund wordt door de Provincie Gelderland. Volume is vereist De kracht van de aanpak is dat, aanvullend aan de traditionele fietsbeugels en de bewaakte rijwielstallingen, er voor fietsers een stallingsoplossing komt die maximaal voldoet aan de gebruikswensen en toch de kosten voor de gemeente beheersbaar houdt. Volume is daarbij dé kritische succesfactor. Om volume in gebruikers te halen, is het noodzakelijk dat er uiteindelijk een netwerk van stallingen komt, waarbij op veel publiekstrekkende plaatsen Lock’n’Go-capaciteit beschikbaar is, zodat het gebruik zich niet beperkt tot slechts enkele locaties. Ook door het opschakelen van instellingen (scholen, campus, bedrijventerreinen, ziekenhuizen, et cetera) kan een wisselwerking worden gecreëerd tussen goede stallingsoplossingen bij private instellingen en oplossingen in de openbat re ruimte.

Samenwerking Lock’n’Go en OV-fiets Gebruikers van OV-fiets en Lock’n’Go kunnen met één pas gebruik gaan maken van elkaars diensten, zodat een totaalconcept voor een OV-reis kan worden geboden. Lock’n’Go vervult haar rol in het voortransport (veilig je eigen fiets stallen bij het station), en OV-fiets in het natransport (snel een fiets huren bij het station). Daarnaast krijgen gebruikers van OV-fiets een gratis abonnement op de Lock’n’Go stallingen en andersom.

#01 - okt 2007

project kort

Utopia 2007: optimale netwerkregeling met behoud van lokale flexibiliteit

Het verkeer wordt beter gestuurd en de doorstroming is verbeterd evenals de leefbaarheid met het oog op de luchtkwaliteit in de kern.

Utopia 2007 (Peek Traffic) combineert optimale adaptieve netwerkregelingen met de flexibele afwikkeling van het verkeer op kruispuntniveau. En met dit systeem is het mogelijk te optimaliseren op voertuigemissies. Daarmee komt een verbetering van de luchtkwaliteit binnen handbereik. Al jaren bestaat er een spanningsveld tussen verkeersregelingen op netwerkniveau en op kruispuntniveau. Coördinatie tussen meerdere kruispunten betekent al snel een verhoging van de wachttijden voor het langzaam verkeer en de minder drukke richtingen op het kruispunt. Maar met netwerkregelingen kan een betere coördinatie tussen de kruispunten onderling wor-den bewerkstelligd. Daarnaast kunnen netwerkregelingen een optimale doorstroming bereiken door de verkeersregelingen in een net met elkaar te verbinden en onderling informatie over de verkeersstromen te verstrekken. Wat met de beperkte reikwijdte van slechts locale regelingen nooit haalbaar is. Praktijkvoorbeeld Rhenen Een praktijkvoorbeeld in Rhenen (provincie Utrecht) illustreert de nieuwe mogelijkheden. Al sinds begin 2006 wordt het verkeer geregeld door Utopia. Tijdens de spitsuren is er sprake van oververzadiging en wordt het verkeer op de provinciale weg gedoseerd, ter voorkoming van stil26

staand verkeer in het dorp. Een nadeel van de netwerkregeling bleek een verhoging van de wachttijden voor het langzaam verkeer. En dat, terwijl er sprake is van druk schoolgaand fietsverkeer. “Rhenen kampte destijds ’s ochtends en ’s avonds in de spits, met files in de kern. Er was behoefte aan een systeem dat oververzadiging in de spitsen wist te voorkomen door het verkeer slim te regelen. Met een puur voertuigafhankelijke regeling red je dat niet,” zegt Albert van Leeuwen, Provinciehuis Utrecht, afdeling Wegen, “Het probleem was ondermeer dat de infrastructuur rond Rhenen veel van A naar B routes kent, dus evenzovele sluiproutes. Na installatie van Utopia 2007 is de gemeente redelijk tevreden met de resultaten. Het verkeer wordt beter gestuurd en de doorstroming is verbeterd evenals de leefbaarheid met het oog op de luchtkwaliteit in de kern. Vergeleken met de beperkte mogelijkheden van voertuigafhankelijke regelingen, is dit netwerksysteem een vooruitgang”.

vib

verkeer in beeld

Voertuigafhankelijke regelingen leidden tot verhoging van de wachttijden voor langzaam verkeer

Flexibiliteit In maart 2007 werd Utopia 2007 geïntroduceerd, waarin de flexibiliteit op signaalgroepniveau die bekend zijn uit de locale verkeersregelingen, is toegevoegd. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om het rechtsafslaande verkeer en het parallelle langzaam verkeer, afwisselend groen te geven in dezelfde tijd dat de hoofdrichting gecoördineerd groen heeft. Peek Traffic: “Als resultaat kan Utopia optimaliseren op verkeersstromen die in het netwerk van groot belang zijn terwijl de overige richtingen flexibel op basis van detectie afgehandeld worden. Dit concept is ook toegepast op de rustigere zijrichtingen. Het inzetten van Utopia 2007 heeft niet alleen tot gevolg dat de wachttijden aanzienlijk verminderen, maar ook kan de coördinatie nauwkeuriger plaatsvinden zodat de doorstroming in het netwerk verbetert”. In deze netwerkregeling zijn ook de optimalisatiealgoritmes verbeterd, zodat de verkeersregelingen beter de verwachte verkeersstromen en wachtrijen kunnen voorspellen. Als resultaat wordt de afstemming op netwerkniveau verbeterd en stuurt het systeem optimaal op de beleidsdoelen van de wegbeheerder: bijvoorbeeld op maximale doorstro#01 - okt 2007

ming, een gelimiteerde wachtrij of op het minimaliseren van het aantal stops. Luchtkwaliteit Doordat bij het inzetten van Utopia 2007 het aantal stops in het netwerk vermindert, zal ook de emissie van schadelijke stoffen door de voertuigen in het netwerk verminderen. Indien dit een belangrijke reden voor de inzet van dit systeem is, kan het netwerkprogramma zo worden ingesteld dat het optimaliseert op basis van het aantal stops. Peek Traffic werkt momenteel aan een luchtkwaliteitsysteem waarin onder andere deze mogelijkheden van Utopia 2007 worden aangesproken. Op die manier zorgt het dynamisch verkeersmanagement er in een groter verband van meerdere maatregelen voor, dat het milieu minder hinder van het verkeer ondervindt en dat de kwaliteit van de leefomgeving verbetert. Simulatiestudie Door middel van simulatiestudies is vooraf aangetoond wat de verschillen zijn tussen de geoptimaliseerde locale verkeersregelingen, de oude netwerkregeling en Utopia 2007. De simulatieresultaten van de installatie in Rhenen zijn in een aantal

grafieken weergegeven. De totale verliestijd is een optelsom van alle verkeer gedurende de simulatie van twee uur. De verliestijd is vooral een indicator voor doorstroming. Het aantal stops is een optelsom van alle stops inclusief zogenaamd stop-and-go verkeer. Het aantal stops is een belangrijke indicator voor de milieubelasting. Het totaal aantal voertuigen is het verkeer dat gedurende de simulatie door het netwerk is verwerkt. De totale wachttijd van het langzaam verkeer betreft het langzaam verkeer op één van de kruispunten in het netwerk waar de nieuwe functionaliteit ten behoeve van fietsers en voetgangers is doorgevoerd. De conclusie is dat ten opzichte van de oude netwerkregeling zónder de flexibele toevoegingen Utopia 2007 een aanmerkelijke verbetering is, zowel voor de afwikkeling van het langzaam verkeer als de verbeterde coördinatie op netwerkniveau.

Inlichtingen Peek Traffic Amersfoort T (033) 4541777 www.peek.nl

t 27

verkeer in beeld

1 november 2007 - Houten

beurscatalogus

Advier Advier is een onafhankelijk bureau dat ondernemerschap en specialistische kennis combineert om een maximaal resultaat voor haar opdrachtgevers na te streven. Het werkveld van Advier bevindt zich op de raakvlakken van verschillende disciplines zoals: mobiliteit, facilitair management, ruimtelijke ordening, vastgoed, logistiek, onderwijs, inkoop en management. D e l f t – T: 0 1 5 - 2 1 4 0 5 7 1 – w w w. a d v i e r. n l - s t a n d : 2 . 0 3 5

Advin bv Advin is een hoogwaardig advies- en ingenieursbureau dat volop in ontwikkeling is en behoort tot de top twintig van Nederland. We zijn actief op het gebied van Civiele Techniek, Elektrotechniek, Geodesie, Projectmanagement, Ruimte, Werktuigbouwkunde, Bouwkunde en Mobiliteit. Advin opereert vanuit de volgende vier regio’s: Hoofddorp, Steenwijk, Oss en Barendrecht. H o o f d d o r p - T: 0 2 3 - 5 6 8 0 1 0 0 - w w w. a d v i n . n l – s t a n d : 2 . 0 1 9

Agmi bv Agmi BV is een integrale probleemoplosser, specialist in het adviseren, ontwikkelen, produceren en installeren van producten en visuele informatiesystemen voor openbare veiligheid. Agmi BV verzorgt op turn-key basis het complete projectmanagement. Te g e l e n – T: 0 7 7 - 3 7 3 9 1 0 0 – w w w. a g m i . n l - s t a n d : 2 . 0 9 7

Denocard – Jadrimex bv Denocard BV is importeur van Metric (on-street parkeerautomaten) en van Mabyc (off-street parkeerapparatuur). Plaatsing, installatie en onderhoud vindt plaats in eigen beheer. C u l e m b o r g – T: 0 3 4 5 - 5 4 7 5 7 5 – w w w. d e n o c a rd . n l – s t a n d : 2 . 0 3 7

Diractive Diractive verzorgt voor u het belangrijkste traject van bewegwijzering met een breed pakket diensten: van algemene bewegwijzering tot toeristische routes en parkeerverwijzingen, zowel lokaal als interlokaal, zowel tijdelijk als permanent. Hierin beschikken wij over alle disciplines die nodig zijn voor een compleet en vakkundig bewegwijzeringproject, van advies & ontwerp tot productie en plaatsing. Ook beheer en onderhoud nemen wij graag voor onze rekening. C u l e m b o r g – T: 0 3 4 5 - 4 7 1 9 3 0 - w w w. d i r a c t i v e . c o m – s t a n d : 2 . 0 1 2

DTV Consultants Bij DTV Consultants is kennisoverdracht het sleutelwoord. We hebben een unieke balans gevonden tussen advisering en onderzoek enerzijds en cursussen en opleidingen anderzijds. We zijn daarom ook steeds op zoek naar manieren om onze kennis te delen. Adviseren is voor ons meer dan alleen een oplossing vinden voor het probleem van een opdrachtgever. Het is een kwestie van goed luisteren en het zoeken naar de vragen achter de vraag. B re d a – T: 0 7 6 - 5 1 3 6 6 0 0 - w w w. d t v c o n s u l t a n t s . n l – s t a n d : 2 . 0 1 3

Dynamicom Dynamicon is specialist op het gebied van openbare verlichting, verkeersregelinstallaties en lichtarchitectuur. Onze missie is het creeëren van een openbare ruimte die voelt als een huiskamer. Veiligheid, mobiliteit, comfort en duurzaamheid zijn daarin onze leidraad. Ons innoverend en oplossend vermogen onze kracht. Dynamicom, thuis in de openbare ruimte! A m s t e rd a m – T: 0 2 0 - 5 9 7 1 1 5 6 - w w w. d y n a m y c o m . n l - s t a n d : 2 . 0 9 6

Ebatech De PUTkast® voorziet in een toenemende behoefte aan straten, pleinen en parken zonder obstakels. De PUTkast onderscheid zich door robuustheid, altijd obstakelvrij, luchtbelprincipe en lage exploitatiekosten. De PUTkast kent vele uitvoeringen zodat voor elke vraag een passende oplossing is te bieden. Ebatech kan het gehele traject voor dergelijke oplossingen verzorgen. One stop shopping is het kenmerk van onze dienstverlening. A m s t e rd a m – T: 0 2 0 - 5 9 7 2 8 2 9 - w w w. p u t k a s t . n l – s t a n d : 2 . 0 7 2

Eldra ELDRA (Electro-Draad B.V.) is marktleider in specifieke bekabeling van infrastructurele systemen als openbare verlichting, verkeerdetectie, verkeersregelinstallaties en verkeersmanagement. ELDRA is een international opererende fabriek die gespecialiseerd is in ontwikkeling en levering van innovatieve kabeloplossingen voor systemen, netwerken, informatie- en communicatie technologie, en industriële en elektrotechnische toepassingen. Onder de merknaam ELDTRAFFIC® levert Eldra speciale kabels voor Verkeers- en Mobiliteitssystemen zoals Openbare Verlichting, Verkeersregelinstallaties, Detectie en Verkeersmanagement. I t t e r v o o r t - T: 0 4 7 5 - 5 6 6 7 6 7 - w w w. e l d r a . n l – s t a n d : 2 . 0 1 5

Essent Essent Lighting is naast openbare verlichting specialist op het gebied van verkeersregelinstallaties, dynamisch verkeersmanagement en parkeeren afsluitsystemen. Wij bieden onze klanten complete mobiliteitsoplossingen aan van advisering en ontwerp tot en met de realisatie en beheer en onderhoud, zulks vanuit een leveranciersonafhankelijke benadering. Essent Lighting beschikt over een regionale onderhouds- en beheerorganisatie. Deze activiteiten worden al vele jaren door heel Nederland naar tevredenheid uitgevoerd in o.a. de gemeenten Leeuwarden, Groningen, Enschede, Assen, Deventer, Bergen op Zoom, Roermond, Venlo, Kerkrade, Sittard-Geleen, Maastricht en voor de overheden van de provincie in Groningen en Limburg. M a a s b r a c h t – T: 0 7 3 - 8 5 5 8 4 5 3 – w w w. e s s e n t . n l – s t a n d : 2 . 0 1 7

Falkplan – Andes Falkplan-Andes produceert hoogwaardige data, software en consumer products met een geografische component. Op het gebied van verkeer & mobiliteit levert Falkplan-Andes softwareapplicaties voor beheer en distributie van ondermeer wegwerkzaamheden en wegkenmerken. Daarnaast verzorgen wij de productie, verrijking en manipulatie van geografische datasets zoals verkeerskundige netwerken en navigeerbare vectordata en bedienen wij de markt met producten ten behoeve van communicatie zoals mapviewers, routeplanners, mobile en alert services. E i n d h o v e n – T: 0 4 0 - 4 0 2 6 4 5 1 0 0 - w w w. f a l k . n l – s t a n d : 2 . 0 0 9

Geo Care Wij leveren gebruikersvriendelijke software waarmee de openbare ruimte en de infrastructuur op een professionele wijze worden beheerd. Wij bieden effectieve ondersteuning bij het maken van plannen en begrotingen. Wij voeren inspecties uit met behulp van moderne technologie. Dat levert betrouwbare data op tegen een aantrekkelijk tarief. Met ónze producten kunt ú het grootste deel van uw tijd en budget besteden aan beheer en onderhoud. Ve l p – T: 0 2 6 3 8 4 0 5 6 8 - w w w. g e o c a re . n l – s t a n d : 2 . 0 2 8

#01 - okt 2007

www.d

agvanverke

vib

verkeer in beeld

deelnemerslijst

e r e n m o b i l i t e i t .nl

#01 - okt 2007

bedrijf standnummer Advier 2035 Advin BV 2019 Agmi 2097 BRS Speedgates BV 2081 Denocard/Metric 2037 Diractive 2012 Dynamicom 2096 Ebatech 2072 Eldra 2015 Essent 2017 Falkplan Andes 2009 Geo Station 2027 Groenestein Beheersoftware 2101 Holcim Betonproducten 2018 INCAA Computers 2030 InfoStop 2091 Infra-lux 2092 Infrasite 2024 Infraspecials bv 2026 Inspectrum / GeoCare 2028 Inter (VCD) BV 2074 Intercodam Infra 2032 ipv Delft 2085 JL Systems 2010 Kaal Masten BV 2040 L&S Signaalverlichting 2094 Latexfalt B.V. 2034 Leicon Verkeersgeleiding 2088 Mobility-Linq 2033 Mobynes 2102 Naamplaat Bewegwijzering BV 2103 Nautikaris bv 2007 Octopus plan 2011 OFN ov plus 2079 Oranjewoud 2099 Paleco BV 2025 Peek Traffic 2090 Powercast 2087 Siemens 2014 Slagbomen.nl 2058 Street Print Nederland 2041 TG Lining 2098 TPA 2086 Traffic Service Van Strien 2044 Traffic Support B.V. 2021 Vakblad Parkeer 2020 Valmont Nederland 2095 Van Zijl BV 2093 VDL bewegwijzering 2006 Verkeer in beeld 2008 Via Advies 2023 VTN Verkeers-& Besturingstechniek 2016 Witteveen + Bos 2057 XTNT 2029 33

GeoStation GeoStation levert software voor onderhoud en beheer van verkeersborden en -maatregelen. Tevens verzorgt GeoStation de inventarisatie van de verkeersborden, -tekens op het wegdek en straatmeubilair. B e s t – T: 0 4 9 9 - 5 5 0 4 7 8 - w w w. g e o s t a t i o n . n l – s t a n d : 2 . 0 2 7

Groenestein Beheerssoftware Groenestein Beheersoftware bouwt, levert en installeert programmatuur voor het beheren van openbare buitenruimte op het gebied van o.a. wegen, verkeersvoorzieningen, groen, oeverbeheer, speel- en begraafplaatsen. De producten bestaan uit beheersystemen, GIS-koppelingen en ondersteunende applicaties. De programmatuur draait in een netwerk- of single userversie op alle gangbare systemen. Daarnaast verzorgen wij opleidingen in gebruik van programmatuur, installatie van software, conversie van gegevens en bouw van maatwerkprogrammatuur. Wa g e n i n g e n – T: 0 3 1 7 – 4 1 7 6 4 7 - w w w. g b o r. n l – s t a n d : 2 . 1 0 1

Holcim Betonproducten Holcim Betonproducten B.V. levert het complete pakket betonproducten voor de infrastructurele sector, zowel het totale bestratingsprogramma als het pakket rioleringsproducten. Holcim is daarnaast specialist in producten voor erosie bescherming, zoals Basalton® en Betomat®. Ten behoeve van de siermarkt levert Holcim het totale Holcim Gardencollection® programma. Verder levert Holcim prefab wanden voor de cascobouw, en complete stalvloeren en sleufsilo’s voor de agrarische sector. S l i e d re c h t – T: 1 8 4 - 4 3 0 4 3 0 - w w w. h o l c i m . n l – s t a n d : 2 . 0 1 8

Holland Traffic Control HTC presenteert producten die gebruikt worden voor het verkeer en in de weg en waterbouw. De Traffic Blocker en Traffic Pole worden ingezet om het autoverkeer te reguleren zonder de voetgangers en fietsers te hinderen. Artdeck® en Lightdeck® zijn brugdekprofielen die worden toegepast op fiets-voetgangers bruggen, steigers, bordessen, trappen en galerijen. In een groot aantal gemeenten zijn hiermee fraaie projecten gerealiseerd. M o e r k a p e l l e - T: 0 7 9 - 5 9 3 3 2 0 0 – w w w. h t c b v. c o m – s t a n d : 2 . 0 8 1

INCAA Computers Het ontwikkelen en leveren van systemen voor verkeerslichtbeïnvloeding door KAR, de landelijke standaard. Toepassing van dit systeem door Openbaar Vervoer en hulpdiensten (brandweer, ambulance en politie). Ook worden systemen geleverd om dynamische afsluitingen (slagbomen, verzinkbare afsluitingen, etc.) door middel van een KAR-bericht aan te sturen. Daarnaast ontwikkelen en leveren wij ook systeemoplossingen voor halte-informatiesystemen, op basis van LED-, LCD-, of TFT- technologie. A p e l d o o r n – T: 0 5 5 . 5 4 . 2 5 . 0 0 1 – w w w. i n c a a . n l - s t a n d : 2 . 0 3 0

Infostop Infostop BV verwerkt dagelijks meer dan 3500 informatieverzoeken, op meer dan 100 locaties in Nederland. Met outdoor informatiezuilen is Infostop dan ook Nederlands marktleider. Na 15 jaar ervaring heeft Infostop voor ieder vervoersknooppunt een idee over de gewenste vorm van informatieverstrekking. Kortom: Voor informatie over informatie heeft Infostop voor u informatie. A m e r s f o o r t – T: 0 3 3 - 4 5 6 1 3 1 4 - w w w. i n f o s t o p . n l – s t a n d : 2 . 0 9 1

Infra-Lux Complexe vraagstukken op het gebied van openbare verlichting, verkeerstechniek of mobiliteit? Infra-Lux heeft het antwoord! Infra-Lux is een jong, dynamisch en onafhankelijk elektrotechnisch ingenieursbureau, met ruime expertise op het gebied van infratechniek. Infra-Lux staat voor deskundigheid, kwaliteit en onafhankelijkheid met het doel om u te ontzorgen. Vu g h t - T: 0 7 3 - 6 8 4 0 4 4 5 - w w w. i n f r a - l u x . e u – s t a n d : 2 . 0 9 2

Infrasite Infrasite is het grootste infra vakmedium in Nederland. Nieuws, Projecten, Competence, Products, Catalogue, Innovaties, Carrière én Mobile. Gespecialiseerd in Mobiliteit, Verkeer, Wegen, Rail, Water, Energie, Pijpleidingsystemen, Constructie, Engineering en Ondergronds bouwen. InfraTenders levert u alle Europese infra tenders. Is door zijn zeer eenvoudige werking door iedereen te gebruiken. Specifieke tenderkennis niet nodig. Gespecialiseerd in infra. Elke dag alleen de relevante tenders in uw mailbox! ’s - H e r t o g e n b o s c h - T: 0 7 3 - 6 4 4 3 2 7 8 - w w w. i n f r a s i t e . n l / w w w. i n f r a t e n d e r s . n e t – s t a n d : 2 . 0 2 4

Infraspecials Infraspecials is specialist in en/of installateur van detectielussen, verkeers- en parkeersystemen, fysieke en selectieve afsluitingsproducten en 24-uur service. In opdracht van verkeers- en parkeersysteemleveranciers, aannemers en overheden realiseert ons bedrijf o.a. complete projecten met betrekking tot verkeersregelinstallaties, openbare verlichting, signalerings- en monitoringssystemen, snelheidsmarkering en –signaleringssystemen, roodlicht-/snelheidscamera’s, parkeeren slagboominstallaties en overige voorkomende verkeersinstallaties. R i d d e r k e r k – T: 0 1 8 0 - 4 8 1 1 1 1 - w w w. i n f r a s p e c i a l s . n l – s t a n d : 2 . 0 2 6

Inspectrum B.V. Inspectrum is landelijk opererend inspectiebureau gespecialiseerd in het systematisch verzamelen van beheerinformatie op het gebied van infrastructuur en openbare ruimte. Kwaliteit staat centraal door voorop te lopen in het gebruik van nieuwe technologieën. Onze werkwijze is innovatief, prijzen scherp, en afspraken komen wij na! Met de data die wij aanleveren, bent u in staat uw strategische beleids- en operationele beheerplannen goed te onderbouwen. Wij werken voor gemeenten, provincies, waterschappen, rijkswaterstaat, de ANWB en diverse adviesbureaus. I n s p e c t r u m B V - Ve l p – T: w w w. i n s p e c t r u m . n l – s t a n d : 2 . 2 0 8

Inter (VCD) bv Inter(VCD) bv is sinds 1970 actief binnen de professionele visualisatiemarkt. Zij heeft een vooraanstaande positie binnen het business –to-business segment als systeemintegratror en leverancier van audiovisuele concepten en systemen. Kernactiviteit is het projectmatig aanbieden en implementeren van audiovisuele maatwerkoplossingen. In nauw overleg met haar opdrachtgevers is een team van specialisten dagelijks bezig met en engineeren en installeren van de meest uiteenlopende audiovisuele projecten zoals auditoria, trainingscentra, collegezalen, boardrooms en meer specialistische projecten als electronic billboarding, led wall configuraties, 3D simulaties en het inrichten van control rooms. D u i v e n – T: 0 2 6 - 3 1 9 6 9 6 9 - w w w. i n t e r. n l – s t a n d : 2 . 0 7 4

www.d 34

a g v a n v e r k e e r e n m o b i l i t e i t .nl vib

verkeer in beeld

Intercodam Infra bv Intercodam Infra BV is een moderne organisatie die zich richt op advies, ontwerp en realisatie van projecten op gebied van sport & recreatie, verkeersveiligheid, infrastructuur en bouw. Het zwaartepunt van de activiteiten van Intercodam Infra BV ligt in Nederland, België en Frankrijk. Tot de meest bekende producten van Intercodam behoren de merknamen: Regupol, MeshTrack, Gumatec & Gumacon, Traffidur, Prefaest, Markeyetec, Markeyelight, Flexveld, Codaflex en Fastrack. A m s t e rd a m - T: 0 2 0 - 6 2 2 5 1 1 5 - w w w. i n t e rc o d a m . c o m – s t a n d : 2 . 0 3 2

IPV delft IPV Delft is specialist in het ontwerpen, engineeren en realiseren van buitenproducten, bruggen en industriële producten. U kunt bij ons terecht voor een krachtig ontwerp of gedegen advies. Maar we hebben ook verstand van engineering, projectmanagement en het complete realisatieproces. D e l f t – T: 0 1 5 - 7 5 0 2 5 7 5 – w w w. i p v d e l f t . n l - s t a n d : 2 . 0 8 5

JL Systems L u b b e e k ( B e l g i ë ) - w w w. j l - s y s t e m s . b e - s t a n d : 2 . 0 1 0

Kaal Masten bv Kaal Masten B.V. is een moderne, toonaangevende leverancier van o.a. alle soorten masten en constructies voor verkeer en openbare ruimten. Onder andere masten voor Verkeersregelinstallaties, voetgangersoversteekplaatsen, parkeerverwijssystemen, bebording, portalen etc. Ons totaalpakket omvat masten voor: Openbare verlichting, Reclame, Rail- en wegverkeer, Bewaking, Scheepsvaart en Telecommunicatie O s s – T: 0 4 1 2 - 6 7 4 7 4 7 - w w w. k a a l . n l – s t a n d : 2 . 0 4 0

Latexfalt Voor al uw vragen kunt u terecht bij LATEXFALT met haar producten en diensten voor constructieve, kleurrijke en bindende oplossingen voor de vloeren, wegenbouw en daken branche. K o u d e r k e r k a a n d e R i j n – T: w w w. l a t e x f a l t . c o m - s t a n d : 2 . 0 3 4

Leicon Leicon Verkeersgeleiding produceert en vermarkt prefab betonelementen voor de GWW-sector. Naast verkeers- en plateaudrempels heeft Leicon zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in de productie van busperron-elementen, busperronbanden en prefab rotonde rammelstroken en geleidebanden. Het bedrijf richt zich zowel op standaardoplossingen als op maatwerkproductie. Innovatie en productontwikkeling staan bij Leicon hoog in het vaandel. S t e e n w i j k – T: 0 5 2 1 - 5 2 4 2 2 4 - w w w. l e i c o n . n l – s t a n d : 2 . 0 8 8

L&S Signaalverlichting Leds & Strobes levert topkwaliteit signaalverlichting voor professionals en vrijwilligers die voor hun werk dag en nacht en onder alle weersomstandigheden opvallend herkenbaar moeten zijn. In ons assortiment zijn de bekende merken zoals: Vision Alert, Ecco, Hazard, Hella, Hänsch, Nova Electronics, Whelen en Able2. Sinds begin 2007 zijn wij importeur en verdeler van de PowerFlare LED safetylights voor Nederland. Signaalverlichting is een hoofdzaak, of het gaat om een standaardverlichting of een ‘custom made’ lichtbalk. Wij zijn gespecialiseerd in het zoeken en bedenken van passende oplossingen voor de klant. U i t g e e s t – T: 0 2 5 1 - 3 2 1 7 7 8 - w w w. s i g n a a l v e r l i c h t i n g . c o m – s t a n d : 2 . 0 9 4

Mobility Linq Stand: 2.033 Mobynes bedenkt en realiseert oplossingen voor uiteenlopende verkeersvraagstukken van wegbeheerders en -gebruikers. De oplossingen van Mobynes worden vertaald in systemen, diensten en abonnementen die veelal monitoring, verkeersmanagement en mobiliteitsinformatie omvatten. Wa a rd e n b u r g – T: 0 4 1 8 6 5 4 9 9 9 - w w w. m o b y n e s . n l – s t a n d : 2 . 1 0 2

Naamplaat Bewegwijzering De Naamplaat is sinds de overname van de Emaillefabriek Langcat in 1989 actief als prominent leverancier van bewegwijzering in Nederland en daarbuiten. Wij verzorgen bewegwijzeringprojecten in opdracht van Rijkswaterstaat, aannemers, wegenbouwers, provincie en gemeenten. De Naamplaat bv is ingericht om opdrachtgevers de complete zorg voor bewegwijzering uit handen te nemen. Ontwerp, productiegereed maken, produceren, montagematerialen, plaatsen op locatie, database, onderhoud en vervanging, schadeafhandeling. “One stop shopping” voor uw complete bewegwijzering! H a rd e n b e r g – T: 0 5 2 3 - 6 5 4 0 5 6 - w w w. n a a m p l a a t b e w e g w i j z e r i n g . n l – s t a n d : 2 . 1 0 3

Nautikaris De KAR Modem is een SATEL Radio Modem die door Verkeer en Waterstaat officieel is geaccepteerd als communicatiemiddel tussen de VRI’s en het openbaar vervoer, met als doel om de doorstroming van vooral het openbare busverkeer, maar ook trams, brandweer en ambulances in steden te bevorderen. Tevens wordt de ‘ARCHER’ getoond. Een robuuste PDA field PC, die stoot-, schok- en trillingsbestendig is en kompleet waterdicht. Ook tonen we de LYYN, een video image verbeteraar die onherkenbare beelden tot iets moois maakt. S a n t p o o r t - N o o rd – T: 0 2 3 5 3 8 9 5 0 2 - w w w. n a u t i k a r i s . c o m – s t a n d : 2 . 0 0 7

Octopus Plan w w w. o c t o p u s p l a n . b e – s t a n d : 2 . 0 1 1

OFN / OV plus Outdoor Furniture Nederland B.V. (OFN) is een organisatie met meer dan 15 jaar expertise op het gebied van het ontwerpen, produceren, installeren en onderhouden van straat- en perronmeubilair in al haar verschijningsvormen B u re n – T: 0 3 4 4 ) 5 7 6 6 7 7 – w w w. o f n . n l - s t a n d : 2 . 0 7 9

Oranjewoud Oranjewoud bundelt kennis, ervaring en enthousiasme in een organisatie. De werkwijze is innovatief en praktijkgericht met twee benen op de grond, waar nodig kritisch en sterk gericht op samenwerking. De adviseurs Mobiliteit hebben een brede en integrale kijk op verkeersvraagstukken, waarin zij zich bewust zijn van de cruciale rol van communicatie en het belang van een zorgvuldig bestuurlijk proces. Zij adviseren gemeenten, provincies, regio's en het rijk vanuit de drie thema's: (Be)leefomgeving, Gebiedsontwikkeling en Verkeersmanagement. De effecten van de oplossingen kunnen zij met behulp van verkeersmodellen voor u zichtbaar maken. #01 - okt 2007

O o s t e r h o u t – T: 0 1 6 2 - 4 8 7 0 0 0 - w w w. o r a n j e w o u d . n l – s t a n d : 2 . 0 9 9

Paleco BV Welkom bij Paleco: een dynamisch projectbureau gespecialiseerd in technologisch hoogstaande applicaties op het gebied van LEDverlichting. Het team van Paleco bestaat uit diverse experts met vele jaren ervaring op het gebied van elektronische en mechanische ontwikkeling. Vanuit Eindhoven, het innovatieve en technologische hart van Nederland, werken wij voor diverse (inter)nationale opdrachtgevers aan zeer uiteenlopende projecten. E i n d h o v e n – T: 0 ) 4 0 2 1 3 3 7 1 2 – w w w. p a l e c o . c o m - s t a n d : 2 . 0 2 5

Parkeer Magazine Parkeer is het vakblad dat onafhankelijk richting geeft aan parkeren en mobiliteit. Het informeert en adviseert over alles wat met parkeren te maken heeft. Van opleiding, onderzoek, advies, ontwikkeling, ontwerp tot uitvoering, techniek, exploitatie, beheer en ook de gebruiker wordt niet vergeten. Op 9 november verschijnt Parkeer met een verbeterde redactionele formule en in een compleet vernieuwde vormgeving! N i e u w e g e i n - T: 0 3 0 - 7 0 7 3 0 3 0 - w w w. p a r k e e r m a g a z i n e . n l – s t a n d : 2 . 0 2 0

Peek Traffic BV Peek Traffic bv ontwikkelt en integreert hoogwaardige verkeerssystemen die de doorstroming bevorderen, de veiligheid vergroten en het leefmilieu verbeteren. Zij heeft zich gespecialiseerd in het ontwikkelen, leveren en onderhouden van hoogwaardige elektronica- en softwareoplossingen ten behoeve van verkeers- en vervoersproblemen. De producten en systemen van Peek worden toegepast op snelwegen, stedelijke en provinciale wegennetten en in het openbaar vervoer. A m e r s f o o r t – T: 0 3 3 - 4 5 4 1 8 0 3 – w w w. p e e k t r a ff i c . n l – s t a n d : 2 . 0 9 0

Powercast S i n t - O e d e n ro d e – T: 0 4 1 3 - 4 9 0 0 4 9 - w w w. p o w e rc a s t . n l – s t a n d : 2 . 0 8 7

Siemens Nederland bv Siemens AG is wereldwijd marktleider van producten en diensten inzake Mobiliteit. Internationaal maken wij deel uit van het werkgebied ‘Industrial Solutions & Services’. Binnen Siemens Nederland N.V. treden wij naar buiten onder de naam Siemens ‘Intelligent Traffic Systems’. Met een deskundig en enthousiast team leveren wij onze producten en oplossingen en verzorgen wij de realisatie van uw projecten. Daarnaast ondersteunen wij bij service en onderhoud. Siemens kan zelfs zorgdragen voor een passende financiering. D e n H a a g – T: 0 7 0 - 3 3 3 2 5 1 5 - w w w. s i e m e n s . n l / t r a ff i c – s t a n d : 2 . 0 1 4

Slagbomen.nl Groothandel in toegangssystemen. D o e t i n c h e m – T: 0 3 1 4 - 3 9 2 3 9 0 - w w w. s l a g b o m e n . n l – s t a n d : 2 . 0 5 8

Streetprint StreetPrint Nederland v.o.f. houdt zich bezig met het decoreren van asfalt in allerlei soorten en toepassingen door straatwerk en andere patronen in asfalt aan te brengen tijdens en na het asfalteren. Toepassingen zijn: drempels, middengeleiders, rammelstroken, brugdekken, historische dorpskernen enz. Met Duratherm worden markeringen in het asfalt aangebracht worden bv in het kader van attentieverhogende maatregelen in 30 km gebieden en schoolzones. D e M e e r n – T: 0 3 0 - 2 8 7 6 9 2 4 - w w w. s t re e t p r i n t . n l – s t a n d : 2 . 0 4 1

TG Lining TG Lining bv ontwerpt en produceert geleideroutes voor visueel gehandicapten. De uitvoering van de route wordt aangepast aan het type ondergrond in binnen- of buitensituatie. Zowel blinden als slechtzienden kunnen gebruik maken van de route op ieder gewenste manier, de lijnen veroorzaken geen overlast en zijn zeer duurzaam. In onze stand kunt u een korte route uitproberen en vragen naar de mogelijkheden voor uw specifieke project. H e i l o o , T: 0 7 2 - 5 0 7 0 1 5 3 – w w w. t g l i n i n g . n l - s t a n d : 2 . 0 9 8

TPA traffic & parking automation TPA: een begrip op het gebied van verkeer en parkeren. Door het ontwikkelen, produceren en installeren van innovatieve systemen werkt het in Arnhem gevestigde TPA al vele jaren actief mee aan de verbetering van de mobiliteit. Service aan de relaties staat daarbij centraal. A r n h e m – T: 0 2 6 3 5 5 3 5 3 5 w w w. t p a - n l . c o m , s t a n d : 2 . 0 8 6

Traffic Service Van Strien bv Ontwerpen, plaatsen, onderhouden van alle soorten verkeersmaatregelen. Ve l d d r i e l – T: 0 4 1 8 - 6 3 7 7 0 - w w w. t s v s . n l – s t a n d : 2 . 0 4 4

Traffic Support Heeft u werkzaamheden gepland? Heeft het verkeer begeleiding nodig? U kunt tijdelijke verkeersregelinstallaties plaatsen. Of bestaande installaties herprogrammeren. Wellicht kiest u voor een verkeersomleiding. Maar, u kunt ook kiezen voor de inzet van verkeersregelaars. Een relatief goedkope en een zeer betrouwbare oplossing. Bij de inzet van verkeersregelaars heeft u geen kans op fouten in de programmering. Het is een stuk goedkoper dan tijdelijke VRI's en duren de werkzaamheden wat langer, dan blijven de verkeersregelaars van Traffic Support ook langer. Z w o l l e - T: 0 3 8 - 4 2 5 6 7 4 0 - w w w. t r a ff i c s e r v i c e . n l - s t a n d : 2 . 0 2 1

Valmont Nederland bv Valmont Structures is dé specialist op het gebied van functionele en decoratieve masten, constructies en accessoires, in staal of in aluminium. Deze masten worden vooral toegepast in openbare verlichting, bewegwijzering, verkeersinstallaties, communicatie, stroomdistributie en beveiliging. Inmiddels beschikt Valmont International over meer dan 43 vestigingen in 16 landen. Valmont is de ideale partner om bijzondere toepassingen, geheel op klantspecificatie, te ontwikkelen en te fabriceren. M a a r h e e z e - T: 0 4 9 5 - 5 9 9 9 5 9 - w w w. v a l m o n t . n l – s t a n d : 2 . 0 9 5

www.d 36

a g v a n v e r k e e r e n m o b i l i t e i t .nl vib

verkeer in beeld

Van Zijl bv VAN ZIJL B.V. maakt veilig spelen leuk! Het originele Veiligheidsgras® en de Softlandings rubbergietvloer zijn geschikt als valdempende ondergrond voor onder speeltoestellen. Daarnaast hebben wij Gazongras in ons assortiment; diverse hoogwaardige soorten kunstgras die o.a. kunnen worden toegepast op rotondes, bermen, sportvelden, dakterrassen en golfterreinen. Voor het creëren van een kleurrijk, permanent spel of het aanbrengen van thermoplastische wegmarkering, bieden wij u de Pleinplakkers en Van Zijl Wegmarkering. B e r g e i j k - T 0 4 9 7 - 5 9 8 6 5 9 - w w w. v a n z i j l . b i z – s t a n d : 2 . 0 9 3

VDL Bewegwijzering Bewegwijzering is een vak. Een vak dat gaat over functionele specificaties, maar ook over het aansturen van de logistieke keten. VDL Bewegwijzering verstaat dat als geen ander. Door onze jarenlange ervaring, onze deskundigheid en onze bewezen kwaliteit op het terrein van leesbaarheid, stabiliteit en onderhoudbaarheid. VDL Bewegwijzering produceert immers al ruim 50 jaar perfect leesbare en onderhoudsvrije borden. E i n d h o v e n – T: 0 4 0 - 2 8 2 9 9 2 2 - w w w. v d l b e w e g w i j z e r i n g . n l – s t a n d : 2 . 0 0 6

Verkeer in Beeld Dit nieuwe magazine presenteer elke twee maanden achtergronden en actualiteiten, projecten productinformatie zodat u weet wat er speelt in de markt, leert van collega’s. Daarmee is het een onafhankelijke informatiebron voor zowel beleidsmakers als uitvoerderenden in de verkeerswereld. Z w o l l e – T: 0 3 8 - 4 6 0 6 3 8 4 – w w w. v e r k e e r i n b e e l d . i n f o – s t a n d : 2 . 0 0 8

VIA VIA is een innovatieve organisatie met een schat aan ervaring op het gebied van verkeer en vervoer. De professionele adviseurs van VIA baseren hun adviezen op gegevens van jarenlange onderzoekservaring, gebruikmaking van methodieken en kennis van databestanden. Dit gecombineerd met in eigen huis ontwikkelde software. Het zijn mensen die tijdens de ontwikkeling van een advies vanuit de opdrachtgever denken en de uitwerking uit de handen van de opdrachtgever kunnen nemen. Vu g h t – T: 0 7 3 - 6 5 7 9 1 1 5 - w w w. v i a . n l – s t a n d : 2 . 0 2 3

VTN Verkeers- & Besturingstechniek BV VTN Verkeers- & Besturingstechniek bv is een systeemonafhankelijk installatiebedrijf binnen de inframarkt, waaronder Verkeer & Vervoer, alsook Infratechniek en installeert eenvoudige tot complexe verkeerskundige oplossingen, ontwerpt aanvullende besturingssystemen, softwareontwikkelingen en verzorgt hiervoor ook het onderhoud en beheer. De specialistische kennis en kunde richten zich vooral op: verkeerstechniek, parkeeren toegangstechniek, openbaar vervoer, brugbesturingen, sluizen, tunneltechnische installaties, vliegveldinstallaties, riool- en poldergemalen en daarbij behorende services. C u l e m b o r g – T: 0 3 4 5 6 - 5 4 7 4 7 4 - w w w. v t n . e u – s t a n d : 2 . 0 1 6

Witteveen + Bos Witteveen+Bos levert advies- en ingenieursdiensten voor projecten in de sectoren water, infrastructuur, ruimte en milieu en bouw. Typerend voor onze werkwijze is de multidisciplinaire projectaanpak. Onze opdrachtgevers zijn overheden, het bedrijfsleven, industrie en verschillende soorten samenwerkingsverbanden. Wij bedienen hen vanuit acht vestigingen in Nederland en zes in het buitenland. D e v e n t e r - T: 0 5 7 0 - 6 9 7 5 1 1 - w w w. w i t t e v e e n b o s . n l – s t a n d : 2 . 0 5 7

XTNT Experts in Traffic and Transport XTNT Experts in Traffic and Transport onderzoekt en ontwikkelt oplossingen voor de huidige en te verwachten verkeers- en vervoerproblemen en ondersteunt de uitvoering daarvan. XTNT doet dit met en voor haar opdrachtgevers, de verkeersdeelnemers en belanghebbenden. XTNT combineert technisch advies én advies op gebied van procesbegeleiding, marketing en communicatie. Hierdoor maakt XTNT niet alleen een goed (technisch) plan, maar verwerft zij ook draagvlak voor deze plannen. U t re c h t – T: 0 3 0 - 2 3 9 8 0 6 0 - w w w. x t n t . n l – s t a n d : 2 . 0 2 9

#01 - okt 2007

Langelo

vib

verkeer in beeld

tekst en fotografie: Ronald Buitenhuis

Drents dorp Langelo niet langer meer asfaltlint zonder relatie met omgeving D E S TA F K A A RT VA N L A N G E L O VA N H O N D E R D J A A R G E L E D E N E N E E N C A F É Z I J N T W E E O G E N S C H I J N LIJK WONDERLIJKE INGREDIËNTEN UIT EEN VERKEERSPLAN, DIE ER ECHTER WEL VOOR HEBBEN G E Z O R G D D AT L A N G E L O W E E R D E D O R P S E S F E E R VA N V R O E G E R T E R U G H E E F T G E K R E G E N . H E T V E R K E E R R A A S T N I E T L A N G E R A L S E E N D O L L E D O O R H E T D O R P.

D E S H A R E D S PA C E I D E E Ë N VA N H A N S

M O N D E R M A N Z I J N E R N A A D L O O S O P T E P L A K K E N . ‘ E E N R O T O N D E WA S V E R K E E R S T E C H N I S C H M I S S C H I E N W E L H E T B E S T G E W E E S T, M A A R PA S T E T O TA A L N I E T I N H E T D O R P S B E E L D . ’

Wie Langelo vanaf Norg nadert, moet

voor de inrichting van de openbare ruim-

aangestuurd door de BOKD, hetgeen

eerst een flink aantal lage drempels over.

te. Kern is dat de openbare ruimte wordt

staat voor Brede Overleggroep Kleine

Net hoog genoeg om niet door te jakke-

vormgegeven als mensruimte die sociaal

Dorpen. Dit is een Drentse organisatie die

ren, laag genoeg om stiekem toch de

gedrag tussen weggebruikers bevordert.

vooral als taak heeft om bewoners te

snelheid erin te houden. Een zestigkilo-

Dat betekent minder verkeersborden,

mobiliseren (en te faciliteren) om hun

meterzone moet er extra voor zorgen dat

drempels, vluchtheuvels en zebrapaden

stemgeluid in overheidsplannen door te

het geen racebaan wordt daar in het

en meer eigen verantwoordelijkheid voor

laten klinken. Het waren ook de burgers

lommerrijke Drenthe. In de kern van

de verkeersdeelnemers. Op die manier

van Langelo die aan de bel trokken over

Langelo zelf hebben ze die reeks van

kan een automobilist zich in dorpen, bin-

de - in hun beleving - steeds onveiligere

drempels als verkeersremmende maatre-

nensteden, woonwijken en op het platte-

verkeerssituatie in Langelo. Zelfs in dit

gel niet doorgetrokken. Je vindt er in het

land voegen naar de wereld van voetgan-

kleine, rustieke dorp neemt de verkeers-

dorp geen hobbels en ook geen rotonde

gers, spelende kinderen en fietsers.

drukte toe. De weg door Langelo is zo’n

om de snelheid eruit te halen. Er is geko-

weg die iedereen kent. De - in dit geval-

zen, zonder het overigens expliciet zo te

Gevoel van leefbaarheid

N373 slingert door allerlei dorpen als een

benoemen, voor de ‘geest van Hans

liep achteruit

lang lint asfalt. Langelo is daarbij vooral

Monderman’ en zijn Shared Space ge-

De gekozen verkeerskundige oplossingen

een passeerstation. Vrijwel niemand

dachte. Shared Space is een Europees

in Langelo komen voort uit nauw overleg

hoeft er te zijn, en het gros van de auto-

project dat nieuw beleid wil ontwikkelen

tussen provincie, gemeente en bewoners

mobilisten zoeft er door. Veel ongelukken

#01 - okt 2007

Langelo

gebeurden er niet, maar het gevoel van

dorpskarakter van Langelo weer verster-

ten. Menigeen schoot rechtdoor, maar

onveiligheid nam toch toe. Aan 50 kilo-

ken. Maar hoe? Er werd in Langelo lange

inmiddels is men eraan gewend en heeft

meter hield in ieder geval vrijwel niemand

tijd druk gediscussieerd over de vraag of

de maatregel effect. Iedereen stopt keu-

zich. ‘De bewoners van Langelo hadden

de N373 in het dorp een 30 of 50 kilome-

rig en daarmee is een groot deel van het

het gevoel dat de leefbaarheid van hun

ter weg moest worden. De provincie koos

knelpunt opgelost. Maar er gebeurde

dorp achteruit liep’, vat Foppe Koen, pro-

niet voor de langzame variant omdat het

meer. Zo speelde het plaatselijke café een

jectleider verkeer en vervoer van de pro-

een doorgaande weg betreft. Dat zou de

toch wel opmerkelijke rol. Vroeger was je

vincie Drenthe de problemen samen. En

doorstroom van het verkeer gaan belem-

er als automobilist al voorbij voordat je er

dus gingen provincie (omdat het een pro-

meren. Kern van de oplossing om de

erg in hand, nu is er een terras gecreëerd

vinciale weg betreft), gemeente, en dor-

doelstellingen toch te bereiken, werd uit-

aan de voorkant. De ruimte daarvoor

pelingen middels de BOKD met elkaar in

eindelijk gevonden in een oude stafkaart

kwam vrij door aan de overkant van de

conclaaf.

van Langelo. Waar de doorgaande weg

weg parkeerplekken te realiseren. Foppe

–gezien vanaf het zuiden - nu midden in

Koen: ‘Het effect ervan is dat je nu het

PODOE-methode

het dorp (op de Brink) links afbuigt, daar

café direct ziet, waardoor je het gevoel

Om tot een goed plan te komen, introdu-

liep de weg vroeger rechtdoor. Foppe

krijgt dat je een dorp binnenrijdt.

ceerde de provincie de zogenaamde

Koen: ‘We hebben als het ware de oude

Instinctief gaan mensen dan toch minder

PODOE-methode, hetgeen staat voor

situatie weer hersteld. De weg loopt nu

hard rijden.’ Monderman indachtig, is er

Probleem, Oorzaken, Doelstellingen,

rechtdoor en heeft ook voorrang. Maar

dus een relatie ontstaan tussen omgeving

Oplossingen en Evaluatie. Foppe Koen:

de doorgaande route gaat linksaf, zodat

en weggebruikers. Passerende fietsers

‘Vaak zien mensen een probleem en wil-

auto’s nu af moeten remmen om af te

zullen er op een mooie zomerdag eerder

len daar direct oplossingen voor verzin-

slaan. De weg rechtdoor is er wel, maar

stoppen omdat het café ‘opengebroken’

nen. PODOE zorgt ervoor dat je de tus-

wordt dus nauwelijks gebruikt. We had-

is. De parkeervakken aan de overzijde

senstappen ook maakt. Door bijvoor-

den hier ook voor een rotonde kunnen

hebben door het gebruik van gele klin-

beeld goed na te denken over de doel-

kiezen. Verkeerstechnisch een prima

kers een extra accent gekregen.

stellingen, krijg je vaak heel andere, en

oplossing, maar dat paste absoluut niet

betere oplossingen.’ Doelstellingen in

in het dorpse karakter van Langelo.’

Prominent in het dorp is nu ook de kleur van de weg. De zijkanten zijn gravelrood

Langelo waren onder meer: snelheid terugbrengen, doorgaand verkeer ont-

Relatie tussen omgeving en wegge-

gekleurd waardoor de indruk is gewekt

moedigen, de bebouwde kom accentue-

bruikers

dat er een fietsstrook ligt. Formeel is dat

ren, geen fietspaden aanleggen, voet-

Effect is dat je nu feitelijk op de Brink

niet zo, ondermeer omdat de witte belij-

gangers een eigen plek geven, zo min

aanrijdt, in plaats eraan voorbij. In het

ning ontbreekt. De provincie heeft in het

mogelijk barrières en het landelijke

begin even wennen voor de automobilis-

ontwerp bewust geen hiërarchie willen

vib

verkeer in beeld

aanbrengen om de verkeersdeelnemers

blijkt te werken. Overall hebben de maat-

de weg nu bij het dorp hoort, en dat weg

te laten voelen dat de ruimte gemeen-

regelen effect gesorteerd. ‘We zijn nu

en dorp geen twee losse elementen zijn.

schappelijk gebruikt dient te worden.

twee jaar verder en uit een evaluatie blijkt

Het is niet langer een asfaltlint dat zonder

dat het aantal auto’s per dag niet toe-

relatie door het dorp slingert. Bewoners

Shared Space in de praktijk werkt

neemt. Dat blijft stabiel op 5.000. Gezien

hebben ook het idee dat het gevoel van

In de shared space opvatting wordt expli-

het stijgende verkeersaanbod had dat

veiligheid weer is toegenomen.

ciet gesproken over het bevorderen van

groter moeten zijn. Kennelijk kiezen

sociaal gedrag, en de partijen denken dat

mensen nu automatisch andere routes

Goede interactie

onder meer zo te kunnen bewerkstelli-

omdat er toch barrières zijn ontstaan.

Los van dit verkeerstechnische effect, is de provincie vooral tevreden over de goede interactie tussen overheid en

Shared Space werkt in de praktijk

bewoners die er is geweest. Koen: ‘Zo hebben we bijvoorbeeld gediscussieerd over de aanleg van klinkers. Dat zou beter passen bij het dorpse karakter,

gen. En passant is er ook een voetpad

Automobilisten en vrachtverkeer nemen

maar maakt wel meer lawaai, kost meer

aangebracht en is de verlichting ver-

nu eerder een andere provinciale weg

onderhoud en is gladder. Samen hebben

nieuwd. Foppe Koen: ‘Er is nu één uni-

(zonder obstakels) die iets verderop ligt.’

we gekozen voor asfalt.’ En zo zijn er ook

form voetpad en de traditionele hoge

Ook de gemiddelde snelheid is naar

geen drempels aangelegd en dus ook

lantaarnpalen zijn vervangen door lagere,

beneden gegaan, maar ligt wat betreft

geen rotonde. Dat paste niet in het

anders vormgegeven palen passend bij

hoog.

dorpsbeeld en kostentechnisch is de hui-

de dorpse schaal. Het verlichtingsniveau

Vooralsnog hopen ze met gedragsveran-

dige oplossing minstens zo interessant.

is nu weliswaar lager, maar past veel

deringscampagnes gebruikers tot een

Kost het aanleggen van een rotonde zo

beter bij de sfeer van het dorp.’ Links en

lagere snelheid te bewegen. Handhaving

maar vier ton, nu is het gehele project

rechts heeft extra beplanting ook het

door of flitspalen of politie-ingrijpen wil

voor zeven ton gerealiseerd. Niet verwon-

dorpsgevoel verhoogd. Op drie plekken

de provincie zo lang mogelijk proberen af

derlijk dat de provincie Drenthe momen-

zijn wel duidelijk zichtbare remmingen

te houden. De snelheid is overigens wel

teel kijkt of het project in Langelo door-

aangebracht. Aan het begin van het dorp

gelijkmatiger geworden door de aanpas-

vertaald kan worden naar andere dorpen.

(vanuit Norg) is direct een ‘chicane’ aan-

singen in het dorp. De extreme pieken

gebracht. Verderop is een wegversmal-

zijn eruit, scheuren door het dorp lijkt

Niet ieder dorp leent zich daarvoor, maar

ling die we ook weer terugvinden als we

beduidend minder te zijn geworden.

waar mogelijk zal Drenthe de opgedane

het dorp uitrijden. Ook die versmalling

Maar belangrijkste effect is toch wel dat

ideeën in Langelo gaan kopiëren.

#01 - okt 2007

provincie

nog

altijd

project kort

Samenwerking lost problemen op

Het groot onderhoud van de A9 tussen Velsen en Badhoevedorp stond al langere tijd op agenda van Rijkswaterstaat. ‘Omdat het verkeersaanbod in de zomer minder groot is en daarom zouden de werkzaamheden aan deze weg geen al te grote verkeersproblemen opleveren …’, werd het in de zomer van dit jaar gepland. Een operatie van formaat.

In eerste instantie werd er van uitgegaan dat door het toepassen van het zogeheten 3-1-systeem de aannemer bij dit grootschalige project voldoende ruimte voor zijn werkzaamheden zou krijgen. Dat betekent één smalle rijstrook op de weghelft waar gewerkt wordt en twee rijstroken in twee richtingen op de andere weghelft. Bij nader inzien bleek eind vorig jaar dat van deze werkwijze moest worden afgeweken. De aannemer had toch na een verdere bestudering van de plannen, meer ruimte nodig. Na een zorgvuldige doorberekening van de te 42

ondernemen werkzaamheden moest dit bedrijf in augustus 16 dagen van 24 uur de beschikking hebben over een volledige rijbaan. Dat betekende dat het verkeer gedurende drie aaneengesloten weekeinden en tien werkdagen, zijn weg moest vinden over één rijbaan met drie versmalde stroken. Zelfs in een relatief rustige zomermaand zou een dergelijke vermindering van de wegcapaciteit omvangrijke verkeersproblemen tot gevolg hebben. Want twee van deze smalle wegstroken voor het verkeer naar het noorden waren nodig om verhoogde filevorming op de

A10 te voorkomen. Zodoende zou er dus slechts één strook beschikbaar blijven voor verkeer richting Amsterdam. En dat was te krap… Oplossingen Er moest dus een andere oplossing worden bedacht. En daarvoor was goed overleg met andere wegbeheerders in de regio noodzakelijk. Alexander van Baar, projectleider verkeersmanagement van Rijkswaterstaat Noord-Holland die tijdens het groot onderhoud aan de A9 deze zomer verantwoordelijk was voor de vib

verkeer in beeld

doorstroming van het verkeer: “Toen uit onze berekeningen duidelijk werd dat we een paar weken met een flinke capaciteitsvermindering te maken zouden krijgen, zijn we met alle belanghebbenden rond de tafel gaan zitten. Natuurlijk werden de mensen uit de regio daar niet vrolijk van, maar in goed overleg waarin de vele voors en tegens aan bod kwamen, zijn we erin geslaagd oplossingen te vinden om de te verwachten verkeersproblemen zoveel mogelijk te verlichten”. Het was zeker niet gemakkelijk om tot passende oplossingen te komen om de verkeersstromen met zo weinig mogelijk vertragingen op gang te houden. Natuurlijk had dergelijk onderhoud reeds eerder plaatsgevonden aan bijvoorbeeld de A4 en de A10. Bij die projecten kon de verkeersoverlast beperkt blijven door de toepassing van verschillende vormen van verkeersmanagement èn door het aanbieden van goedkoop openbaar vervoer. Bij het werk van de zomer aan de A9 ging die vlieger helaas niet op. Zo zijn bijvoorbeeld de herkomst en de bestemmingen van de regelmatige gebruikers van dit wegtraject zo gespreid in de regio, dat het gericht uitdelen van openbaar vervoer abonnementen weinig soelaas bood. Modelstudies Feit is natuurlijk, dat niet alleen Rijkswaterstaat in augustus een probleem had op de A9, maar ook de gemeenten en de provincie op de wegen in de omgeving. De oplossing van dat probleem kon alleen tot stand komen in goed en creatief overleg met alle betrokkenen. Bij de speurtocht naar een adequate en bevredigende oplossing voor alle partijen werd de expertise van Vialis in de arm genomen. Met de hulp van modelstudies werd in een aantal studies overlegd welke strategieën het beste resultaat hadden. Uiteindelijk kwam daar een definitief werkmodel uit dat aansloot bij de lokale verkeerskundige praktijk, dankzij de lokale kennis van wegbeheerders die optimaal benut kon worden. “Uit de diverse overlegrondes komt naar voren welke gebieden of objecten in de regio goed bereikbaar moeten blijven en welke verkeerstechnische maatregelen voor de betrokkenen wel of niet aanvaardbaar zijn’, zegt Willem K. Mak van Vialis, “De #01 - okt 2007

verschillende modelstudies zijn een onmisbaar hulpmiddel bij deze stapsgewijze aanpak om tot een zo goed mogelijk werkend pakket maatregelen te komen”. Zachte maatregelen Filevorming kon weliswaar tijdens het onderhoud aan de A9 niet voorkomen worden, maar dat was ook niet te verwachten. Wel zorgde men ervoor dat met behulp van een afgewogen maatregelenpakket het tijdens die periode net zo druk was als op een drukke dag in november. De meest ‘harde’ maatregel die getroffen werd, was het afwisselend afsluiten van af- en opritten van de A9. Daarnaast stelde Rijkswaterstaat een aantal effectieve ‘zachte’ maatregelen in werking die ook sterk hebben bijgedragen aan een zo goed mogelijke doorstroming van het verkeer. Zo werden er toch zo’n drieduizend OV-abonnementen uitgedeeld aan automobilisten die minstens drie dagen per week van deze snelweg gebruik maakten. Daarnaast werden de verschillende informatiemiddelen ingezet om weggebruikers te wijzen op de diverse alternatieve routes. Op informatiepanelen langs de weg werd vermeld hoelang de reistijd bedroeg als men daarvan gebruik maakte. Alle informatie over deze alternatieve routes alsmede de voortgang van de werkzaamheden, was

dagelijks te vinden op de website van de Verkeersinformatiedienst VID www.vid.nl Per rijstrook invoegen Om de verkeersafwikkeling te vergroten bij een samenvoeging werd op de A9 ten noorden van de Velsertunnel als extra maatregel geëxperimenteerd met het per rijstrook invoegen op de rijbaan. Het verschil met het individueel ritsen is, dat hier auto’s per rijstrook om de beurt invoegen. Er werd voor gekozen om dit per rijstrook ritsen te regelen met een semigeautomatiseerde installatie. Dit betekent dat de tijdelijke verkeersregelinstallatie waar nodig wordt bijgestuurd door een weginspecteur. Uit eerdere praktijkproeven met per rijstrook invoegen, door alleen aanwijzingen van een weginspecteur, kwam naar voren dat dankzij deze manier van ritsen, de capaciteit van een rijstrook toeneemt met 200 voertuigen per uur. Al de hier boven beschreven maatregelen hebben er in augustus toe geleid dat het verkeer tijdens het groot onderhoud van de A9 op de hoogte van Velsen/Badhoevedorp, zonder al te veel vertragingen of files, zijn weg toch goed kon vervolgen. (Dit artikel is gebaseerd op een publicatie in Matrix 32 (september 2007), het vakblad van Vialis. Voor meer info kijk op t www.vialis.nl)

parkeren

vib

verkeer in beeld

door: Annet Groenewegen, gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel, Jolanda van Oijen, XTNT Experts in Traffic and Transport

Objectieve beoordeling parkeerprobleem woonwijk Casus: de wijk Zuidplaspolder in Nieuwerkerk aan den IJssel

I E D E R E G E M E E N T E H E E F T W O O N W I J K E N M E T E E N T E K O RT A A N PA R K E E R P L A AT S E N V O O R B E W O N E R S . D E PA R K E E RV R A A G S T U K K E N H O U D E N D E W E T H O U D E R E N D E A M B T E N A R E N V O L O P B E Z I G . B I J B I J E E N K O M S T E N I N D E W I J K E N S TA AT H E T O N D E R W E R P H O O G O P D E B E W O N E R S A G E N D A . H O E K A N D E G E M E E N T E E RV O O R Z O R G E N D AT D E D I S C U S S I E S O V E R PA R K E R E N Z I J N G E B A S E E R D O P F E I T E N , I N P L A AT S VA N H O O G O P L O P E N D E E M O T I E S ? E N H O E B E PA A LT D E G E M E E N T E O F E R D A A D W E R K E L I J K S P R A K E I S VA N E E N PA R K E E R P R O B L E E M ? I N N I E U W E R K E R K A A N D E N I J S S E L I S H E T A F W E G I N G S K A D E R PA R K E R E N L E I D R A A D B I J E E N O B J E C T I E V E B E O O R D E L I N G VA N D E PA R K E E R S I T U AT I E I N D E W I J K ZUIDPLASPOLDER.

Zoals in vele gemeenten is in de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel het parkeren in woonwijken een terugkerend aandachtspunt. Vooral in de wijk Zuidplaspolder zijn veel bewoners ontevreden over het parkeeraanbod. Bewoners en bezoekers vinden dat zij lang moeten zoeken naar een parkeerplaats en/of ver van hun bestemming moeten parkeren. De discussies tussen de gemeente en haar bewoners zijn gebaseerd op beleving en emotie: er is namelijk geen #01 - okt 2007

inzicht in de omvang van het daadwerkelijke probleem. Daarnaast zijn de bewoners ervan overtuigd dat het de taak van de gemeente is de problemen op te lossen. Maar is het parkeerprobleem wel een probleem van de overheid? Is de overheid verantwoordelijk voor het (gratis) aanbieden van ruimte voor toegenomen privĂŠautobezit? Theoretisch is het antwoord: nee. In de praktijk is de overheid echter wel verantwoordelijk voor het afwegen van belangen, verdelen van de openbare ruimte, handhaving, verkeers-

veiligheid en toegankelijkheid voor hulpdiensten. Om deze reden heeft de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel besloten naar haar inwoners te luisteren en aan de slag te gaan met de parkeerproblemen die de inwoners beleven. Belangrijk hierbij is dat niet de straat met de hardste roepers aan bod komt voor extra parkeerplaatsen, maar dat de straat met het grootste probleem als eerste wordt bekeken. Om dit mogelijk te maken, heeft de gemeente samen met adviesbureau XTNT een beslissingsstruc45

parkeren

tuur over het al dan niet realiseren van extra parkeercapaciteit opgesteld. Het afwegingskader wordt nu toegepast om de parkeersituatie in de wijk Zuidplaspolder te beoordelen. De wijk Zuidplaspolder De oorzaak van het parkeerprobleem in de wijk Zuidplaspolder ligt met name in het huidige hoge autobezit in combinatie met de lage parkeernormen die tijdens de bouw van de woonwijk golden. Garages worden vaak niet gebruikt om de auto te stallen. De beperkte parkeerruimte leidt daarnaast niet automatisch tot een lager autobezit. De consequentie van te weinig parkeerruimte is dat er wordt geparkeerd op plaatsen waar het niet mag of niet wenselijk is, zoals in groenvoorzieningen en in bochten. Dit zorgt voor verkeersonveilige situaties, veel zoekverkeer en bovenal voor ergernis en discussies tussen gemeente en bewoners. De parkeercapaciteit in de wijk Zuidplaspolder kan niet eenvoudig worden uitgebreid, omdat de openbare ruimte schaars is. Bovendien biedt uitbreiding vaak geen stedenbouwkundige kwaliteitsverbetering voor de omgeving. Voor grootschalige parkeerfaciliteiten ontbreken de ruimte en de financiering. Het (verder) invoeren van parkeerregulering biedt geen oplossing, omdat alle belanghebbende partijen zich tegen deze vorm hebben uitgesproken. Het afwegingskader De objectieve beslissingsstructuur over het al dan niet realiseren van extra parkeercapaciteit is vormgegeven in het afwegingskader parkeren. Het afwegingskader is een verzameling van criteria waarop het parkeerprobleem kan worden beoordeeld. Deze criteria zijn richtinggevend voor de uitwerking van oplossingen. Het afwegingskader wordt niet alleen gebruikt om ontwerpen en uitgewerkte oplossingen te beoordelen en tegen elkaar af te wegen aan het eind van het ontwerpproces. Het is juist een belangrijk sturend element in de beleidsvoorbereiding. Het afwegingskader leidt tot eenduidige beslissingen over: • Uitbreiden van parkeerplaatsen versus het accepteren van een hoge parkeerdruk en/of loopafstand. • Groenvoorzieningen versus parkeer46

voorzieningen en omgevingskwaliteit. • Financiering van de aanleg van nieuwe parkeerplaatsen. Het afwegingskader wordt dus gebruikt om parkeerproblemen in bestaande wijken inzichtelijk te maken, hiervoor oplossingen te zoeken en deze te prioriteren. Het afwegingskader kan niet worden gebruikt om te bepalen hoeveel parkeerplaatsen in een nieuw te bouwen wijk moeten worden aangelegd, of om grootschalige herschikking van groen in parkeerruimte mogelijk te maken. Het afwegingskader geeft inzicht in de volgende zaken: • of er een parkeerprobleem is; • wat de oorzaak van dit probleem is; • welke maatregelen het probleem kunnen oplossen; • wat de beste maatregel is; • welke prioriteit de maatregel heeft; • hoe de maatregel kan worden gefinancierd; • wanneer de maatregel kan worden ingezet. Opstellen afwegingskader Bij het opstellen van het afwegingskader voor de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel zijn meerdere disciplines binnen de gemeente betrokken, zoals verkeer, stedenbouw, beheer en groen. Dit zorgt voor intern draagvlak bij de gemeente voor de te gebruiken methode. Eind 2006 zijn het afwegingskader en het plan van aanpak voor de toepassing ervan vastgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. Het afwegingskader is daarnaast ter inzage gelegd in het Raadhuis en het is opgenomen op de internetsite van de gemeente. Tevens is de methode onder de aandacht gebracht in de Nieuwerkerkse verkeersflits. Deze folder wordt twee keer per jaar gemaakt en huis aan huis verspreid. De verkeersflits heeft als doel de bewoners van Nieuwerkerk

bewust maken van hun verkeersgedrag. De stappen van het afwegingskader Het afwegingskader is een stroomschema met veertien vragen. Iedere vraag moet beantwoord worden met ja of nee. Het antwoord op een vraag leidt daarmee tot een andere vervolgvraag, of zorgt voor de conclusie dat er geen parkeerprobleem in een segment is. Op deze manier worden de segmenten met een parkeerprobleem gescheiden van de segmenten zonder parkeerprobleem. In grote lijnen worden de volgende stappen doorlopen bij het toepassen van het afwegingskader. 1 Informeer de bewoners Informeer de bewoners over de werkwijze en nodig hen uit eerste ideeën voor oplossingen in te dienen. In maart 2007 heeft de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel de bewoners van de wijk schriftelijk geïnformeerd over het te doorlopen proces en heeft hen uitgenodigd om ideeën aan te leveren. Dit leverde veertien eerste oplossingsrichtingen op. Tussen de ideeën zaten meerdere bruikbare oplossingen. 2 Bepaal het probleem Verdeel de wijk in segmenten van 100 bij 100 meter en meet per segment of er een hoge parkeerdruk is (95 procent) in de avonduren. De wijk Zuidplaspolder is verdeeld in 83 segmenten. In twee nachten tussen twaalf en vier uur is het aantal geparkeerde auto’s geteld. Er is het volgende geregistreerd: • het aantal auto’s geparkeerd in een parkeervak; • het aantal auto’s op de rijbaan; • het aantal foutgeparkeerde auto’s; • het aantal auto’s geparkeerd op eigen terrein; • het aantal invalidenparkeerplaatsen; • het aantal geparkeerde vrachtwagens, caravans, aanhangers en containers; • de plaatsen waar inefficiënt wordt geparkeerd. Op basis van het onderzoek is de parkeerdruk bepaald. Hiervoor is het aantal auto’s in de openbare ruimte gedeeld door het aantal legale plekken in de openbare ruimte. In 32 segmenten bleek de parkeerdruk 95 procent of hoger te zijn. vib

verkeer in beeld

3 Bepaal bereikbaarheid voor hulpdiensten Breng in beeld of er parkeerplaatsen moeten vervallen in verband met de toegankelijkheid voor de hulpdiensten. Of er een parkeerprobleem is, wordt niet alleen bepaald door de parkeerdruk. Het is mogelijk dat de auto’s op een correcte wijze worden geparkeerd, maar dat deze auto’s de hulpdiensten verhinderen om hun bestemming te bereiken. Daarom maakt ook een onderzoek naar de bereikbaarheid voor hulpdiensten onderdeel uit van het afwegingskader. In de wijk Zuidplaspolder heeft de meting van de politie deels plaatsgevonden. Dit heeft niet geleid tot het benoemen van extra knelpunten. De brandweer heeft haar onderzoek nog niet uitgevoerd. De reden hiervoor is dat een dergelijk onderzoek voor de brandweer en politie niet makkelijk op korte termijn in te plannen is. Aandachtspunt is dus tijdige afstemming met de hulpdiensten zodat zij een onderzoek in hun planning kunnen opnemen. 4 Bepaal de oorzaak van het probleem Stel vast of de parkeerplaatsen op eigen terrein en op de openbare weg efficiënt en optimaal worden gebruikt. De resultaten van het parkeeronderzoek geven inzicht in op welke plaatsen: • er fout wordt geparkeerd; • het eigen terrein niet wordt gebruikt; • invalidenparkeerplaatsen niet worden gebruikt; • veel bedrijfsauto’s en caravans worden geparkeerd; • de parkeerplaatsen inefficiënt worden gebruikt. Indien deze situaties zich voordoen in een segment en daarmee een parkeerprobleem veroorzaken, dan hoeft het aantal parkeerplaatsen niet noodzakelijkerwijs te worden uitgebreid. De oplossing ligt dan bij het gedrag van de bewoners. Door bewoners bewust te maken van hun parkeergedrag en hun bereidheid tot aanpassen te beïnvloeden, kunnen deze problemen worden aangepakt. In de wijk Zuidplaspolder zijn plaatsen aan te wijzen waar bijvoorbeeld fout wordt geparkeerd. Dit wordt echter veroorzaakt door een gebrek aan parkeerplaatsen en niet het gedrag van de inwoners. #01 - okt 2007

5 Corrigeer de parkeerdruk Corrigeer de aangewezen probleemsegmenten op basis van stap 3 en 4. In stap 3 en 4 is meer inzicht ontstaan in de parkeerproblemen in de segmenten. De segmenten waarin de hulpdiensten problemen ondervinden worden toegevoegd aan de te onderzoeken segmenten. De segmenten met een te hoge parkeerdruk volgens het parkeeronderzoek en waarin volgens stap 4 de oorzaak van het probleem niet een tekort aan parkeerplaatsen is, worden uit het stappenplan gehaald. Op deze manier wordt een correctie aangebracht in de probleemsegmenten. In de wijk Zuidplaspolder had de correctie geen effect op het aantal probleemsegmenten.

van 1,7 parkeerplaatsen per woning te liggen.

6 Stel een streefwaarde vast Stel vast tot welk aantal parkeerplaatsen (per woning) uitbreiding gewenst is (de “norm”). In de gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel is ervoor gekozen het aantal parkeerplaatsen niet onbeperkt uit te breiden. De gemeente streeft naar 1,7 parkeerplaatsen per woning, inclusief parkeerplaatsen op eigen terrein. Belangrijk hierbij is wel, dat er nooit meer parkeerplaatsen worden toegevoegd dan waar daadwerkelijk behoefte aan is. Omdat de situatie en parkeerproblematiek per wijk verschillen, kunnen de grenswaarden van de afwegingscriteria per wijk verschillen. In de Zuidplaspolder bleken alle probleemsecties ook onder de streefwaarde

8 Bepaal mogelijke oplossingen Is na correctie van de punten 3 en 4 de parkeerdruk nog steeds 95 procent of hoger en zit het aantal parkeerplaatsen onder de “streefwaarde”, breng dan de uitbreidingsmogelijkheden van de parkeerplaatsen in beeld. Mogelijke oplossingen zijn profielwijzigingen, herindeling van parkeervoorzieningen en omzet van groenvoorzieningen (vooral “restgroen”). De gemeente stelt een volgorde vast van toe te passen oplossingen. Kan de weginfrastructuur worden heringedeeld, dan heeft dit de voorkeur boven het veranderen van groenvoorzieningen in parkeerplaatsen. Voor de wijk Zuidplaspolder worden op dit moment de oplossingsrichtingen ver-

7 Informeer bewoners Informeer de bewoners over de uitkomsten van het onderzoek. De gemeente Nieuwerkerk aan den IJssel heeft de bewoners schriftelijk geïnformeerd. Voor ieder segment is een brief opgesteld, waarin is aangegeven hoe hoog de parkeerdruk is en welke vervolgactie de gemeente gaat ondernemen. De bewoners hebben positief gereageerd op de brief. Meerdere bewoners hebben een reactie naar de gemeente gestuurd. Zij bevestigen het bestaan van de parkeerproblemen en geven suggesties voor oplossingsrichtingen.

parkeren

der uitgewerkt. Nadat de brief aan de bewoners was verstuurd, hebben zij ook nieuwe suggesties gedaan voor de oplossing van de parkeerproblemen. De gemeente verwerkt deze ideeĂŤn in de nog uit te werken oplossingen. 9 Prioriteer de segmenten Prioriteer de segmenten op basis van van tevoren vastgestelde criteria. Niet alle segmenten kunnen tegelijk worden aangepakt. Prioriteer daarom de verschillende segmenten op basis van: 1 Het tekort aan parkeerplaatsen. Het verschil tussen het benodigde aantal parkeerplaatsen en het aanwezige aantal parkeerplaatsen wordt berekend. De grootte van het verschil bepaalt de omvang van het parkeerprobleem. 2 Het aantal woningen in het segment. 3 De tijdsspanne. Er moet worden uitgezocht of de uitbreiding van de parkeerplaatsen kan worden meegenomen bij andere geplande werkzaamheden, zoals onderhoud van groen-

voorzieningen, vervanging van groenvoorzieningen, rioleringswerkzaamheden, herbestrating en verkeerskundige herinrichting. Voorwaarde is dat de werkzaamheden binnen drie jaar plaatsvinden. Als de combinatie binnen drie jaar niet mogelijk is, dan moet het parkeerprobleem afzonderlijk worden aangepakt. 4 De bestemmingsplanprocedure. 5 De kosten per parkeerplaats. 10 Peil het draagvlak Breng het draagvlak bij bewoners die direct met de oplossing in aanraking komen in beeld met een enquĂŞte. Indien vijftig procent of meer positief

stemt over de veranderingen, dan leidt dit tot een positief advies aan het college van Burgemeester en Wethouders. 11 Ga over tot besluitvorming Werk het projectplan voor de oplossing verder uit en leg dit inclusief het advies van de bewoners ter besluitvorming voor aan het college van Burgemeester en Wethouders. De laatste stap van het afwegingskader is de besluitvorming. In Nieuwerkerk aan den IJssel betekent dit dat het college van Burgemeester en Wethouders moet beslissen over het uitvoeren van de oplossingen.

Conclusie Het toepassen van het afwegingskader parkeren zorgt voor goed inzicht in de omvang en oorzaak van het parkeerprobleem in bestaande woonwijken. Het proces is zeer transparant, zodat ook voor bewoners duidelijk is welke stappen worden ondernomen en hoe besluiten worden genomen. Het afwegingskader zorgt voor een objectieve beoordeling van problemen, waardoor het grootste probleem wordt aangepakt, en niet de straat of buurt met de hardste roepers. t advertentie

kort nieuws

Iets nieuws onder de zon…

Intercodam introduceert de Markeyelight® LED-lichtbakens voor open in de weg. Ze zijn voorzien van de laatste techniek op het gebied van zonnecel energie. De TSA-converter geeft verbeterde rendementen tot 300 procent van de conventionele technieken. Deze gepatenteerde techniek zorgt voor een zeer efficiënt gebruik voor het laden en ontladen van de Li-ion batterij. En het systeem werkt tijdens normale daglicht omstandigheden, ook zonder direct zonlicht. Producten met de TSA converter ‘inside’ hebben een hoge betrouwbaarheid. De Markeyelight® Solar Road Studs van TSA02 worden exclusief door Intercodam op t de markt gebracht.

Inlichtingen Intercodam Infra BV Amsterdam T (020) 6225115 www.intercodam.com

Speedstopper De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft zich achter het onderzoek geschaard van de ANWB met betrekking tot de veiligheid in deze zones, waaruit bleek dat veel gemeenten een ’schijnveiligheid’ creëren door wél een 30-km bord in woonerven te plaatsen, zonder concrete snelheidsbeperkende maatregelen te nemen. Slechts 15 procent van de weggebruikers blijkt zich aan de maximumsnelheid te houden. De overige 85 procent rijdt dus (veel) te hard. Deze situatie heeft er de afgelopen vijftien jaar mede toe geleid, dat het aantal verkeersdoden in de 30-kilometerzones met bijna negen procent steeg tot ongeveer 40 per jaar, plús nog eens 800 gewonden. En dat terwijl het totaal aantal verkeersslachtoffers in ons land daalde. Goedkoop alternatief Van der Vorst levert met de Speedstopper een effectieve en relatief goedkope ver-

#01 - okt 2007

keersdrempel. Deze is vervaardigd van sterk, weersbestendig rubber en kreeg na uitvoerig testen door politie, brandweer en ambulance een zeer goede waardering, aldus de leverancier. “Het systeem is goedkoper dan de bestaande verkeersdrempels, de levensduur is langer en de montage eenvoudiger.” De verkeersdrempel is verder geschikt voor parkeeren bedrijfsterreinen, voor parkeergarages en in de buurt van scholen of centra voor ouderen. Ze bestaan uit losse delen van 90 cm. Op de weg kan een fietsstrook of wandelgedeelte dus drempelvrij worden gelaten. Speedstoppers zijn voorzien van reflectoren, zodat ze ook in het donker goed zichtbaar zijn en geen onnodige schade aan voertuigen veroorzaken. In de gaten en ribbels in de onderkant, kunnen kabels en buizen worden weggewerkt. Inlichtingen Van der Horst Schoorl T (072) 5095807 www.verkeersdrempel.com

project kort

Turborotondes in Someren

Ter bestrijding van de onveilige en onoverzichtelijke verkeerssituatie bij de conventionele aansluitingen van de toe- en afritten van A67 op de N266 zijn twee turborotondes aangelegd. Een onvermijdelijke maatregel op deze plek langs de Zuid-Willemsvaart waar de verbindingsweg tussen Someren en Helmond bij elkaar komt. Waar een parallelweg tussen de open afritten doormeandert, met onduidelijke rijrichtingen voor fietsers, een carpoolplaats, een bushalte en ook nog eens de nabijheid van een sluis met brug waar ook een deel van het verkeer zijn weg overheen moet vinden.

“Het was duidelijk dat hier iets moest gebeuren”, zegt Anita Smits-van Delden, algemeen projectmanager. ”De verkeersveiligheid schoot ernstig te kort. In ongevallenanalyses kwam de zuidelijke aansluiting zelfs als ‘black spot’ naar voren. In 2003 werd een onderzoek gestart naar welke verkeers-technische oplossing op deze onoverzichtelijke plek het meeste soelaas zou bieden”. Uit de verkeerskundige analyse kwam duidelijk naar voren dat zogeheten tuborotondes zowel ten noorden als ten zuiden van de A67, een 50

eind zouden maken aan de problemen met open afritten naar de snelweg. Op grond van de door de provincie Noord-Brabant gemaakte eerste schetsontwerpen, vervaardigde Witteveen+Bos het definitieve ontwerp en bestek. Tevens begeleidde dit bureau de inlichtingen en de uiteindelijke aanbesteding. Oorspronkelijke situatie De N266 maakt onderdeel uit van het regionaal verbindend net en heeft als functie de verbinding van Someren met de A67. Van oorsprong werd de weg

vormgegeven als 80 kilometer weg, parallel aan de Zuid-Willemsvaart en met kruisingen uitgevoerd als T-aansluitingen. Het 80 kilometer wegvak waarin de aansluitingen liggen, wordt ook nog eens doorkruist door fietspaden en/of een parallelweg. Met name de situatie ter plaatse van de zuidelijke aansluiting was zorgwekkend. Het uitzicht en de slechte overzichtelijkheid, de complexe verkeersbewegingen, het vele verkeer in werkelijk alle richtingen en de dikwijls te hoge snelheid die op de N266 werd gereden, werden destijds onderkend als de voorvib

verkeer in beeld

naamste oorzaken van ongevallen en veel bijna-aanrijdingen.

als een meer ovale vorm met een spiraalbelijning van de rijstroken. Deze rijstroken lopen altijd automatisch van binnen naar buiten en het verkeer hoeft op de rotonde niet meer te weven. De turborotonde heeft de voorkeur boven een standaard tweestrooksrotonde omdat deze een grotere capaciteit heeft. Die extra capaciteit komt voort uit het feit dat voorzichtige rijders die moeite met weven hebben, ook voor de driekwartrotonde-beweging de buitenste strook blijven ge-bruiken. Bij de turborotonde kan dat niet, het verkeer wordt gedwongen om afhankelijk van de gekozen rijrichting de binnenste rijstrook te gebruiken. De weggebruiker wordt met behulp van belijning, geleidebanden, pijlmarkering, bewegwijzering en voorsorteerborden geïnformeerd.

VRI of turborotonde Een planstudie moest uitmaken of deze gecompliceerde verkeerssituatie veiliger kon worden gemaakt door de aanleg van rotondes of van VRI’s. Ook werden de oplossingen met bijvoorbeeld twee VRI’s of de aanleg van twee rotondes tegen elkaar afgewogen. Bij een VRI wordt de wachttijd voor het verkeer steeds opnieuw opgebouwd. Deze wordt bepaald door de cyclustijd, de groentijdverdeling van de regeling, het percentage vrachtverkeer en het aankomstpatroon van het verkeer. De lengte van een wachtrij bij een rotonde wordt voornamelijk bepaald door de intensiteit/capaciteit (I/C)-verhouding. Hoe hoger die is, hoe langer de wachttijd zal zijn. Over het algemeen blijkt dat de wachtrijen en wachttijden bij een rotonde lager zijn dan bij een VRI. Psychologisch gezien zullen deelnemers aan het verkeer minder moeite hebben om bij een rotonde te wachten, omdat men kan zien dat er verkeer op de rotonde zit. Dit in tegenstelling tot een VRI waarbij men soms moet wachten zonder dat overig verkeer zichtbaar is.

kruispunten’. Daar komt bij dat in stille en nachtelijke uren een rotonde een lage snelheid afdwingt. Op kruispunten met een VRI wordt juist in die perioden vaak met hoge snelheid gereden en veelvuldig rood licht genegeerd. Wat leidt tot flankaanrijdingen, die vaak ernstig letsel tot

Ei- en knie-rotonde Voor de noordelijke aansluiting is nu een zogenoemde ei-vormige turborotonde aangelegd. Voor de meer complexe zuidelijke aansluiting is gekozen voor een knie-rotonde. Aan deze kant van de snelweg was in de nieuwe situatie geen fysieke ruimte meer om open afritten naar een carpoolplaats te realiseren. Ter wille

Twee turborotondes, meer capaciteit Op grond van ondermeer capaciteitsberekeningen voor de te verwachten verkeersintensiteit op zowel de noordelijke als zuidelijke aansluitingen op de A67, heeft de provincie Noord-Brabant een aantal jaren geleden besloten tot het aanleggen van twee turborotondes. Want ‘op een rotonde is er per definitie sprake van een lagere conflictsnelheid en het splitsen van de verschillende conflictenstromen. De kans dat een aanrijding voor automobilisten en fietsers ernstig afloopt, is aanzienlijk kleiner dan op

gevolg hebben. Het type turborotonde werd enige jaren geleden bedacht en ontworpen door L. G. H. Fortuijn van de provincie Zuid-Holland. Aanvankelijk alleen op een aantal plaatsen in deze provincie toegepast, maar later ook elders in het land vanwege het lagere aantal aanrijdingen dat er op plaatsvond vergeleken met kruispunten en ‘normale’ enkelstrooks rotondes. Een turborotonde is een speciale vorm van een meerstrooksrotonde. In plaats van de traditionele tweestrooksrotonde met concentrische belijning is een turborotonde uitgevoerd

van een grotere verkeersveiligheid worden zowel de carpoolplaats als de bushalte verplaatst naar een plek ten westen van de aansluiting aan de zuidkant. De parallelweg, waarop in het verleden automobilisten vaak halsbrekende toeren uithaalden, is nu uitsluitend voor fietsers toegankelijk. Op de ei-rotonde aan de noordzijde is de rechtdoor gaande verkeersstroom het meest belangrijk. De knie-rotonde aan de zuidkant is gecompliceerder van constructie omdat er drie zijtakken op aansluiten aangevuld met t een extra bypass.

#01 - okt 2007

project kort

Bushaltes naar 18 centimeter

De Technische Universiteit (TU) Delft en het Landelijk Bureau Toegankelijkheid (LBT) hebben de voorbije maanden een onderzoek uitgevoerd naar ‘het in- en uitstappen van mensen in het openbaar vervoer met een functiebeperking’. Het busvervoer (2010) en het treinvervoer (2030) moeten voor iedereen toegankelijk zijn. Dat hebben de opeenvolgende ministers van Verkeer en Waterstaat altijd benadrukt. Om te kijken wat er nu precies gebeurt als mensen met een rolstoel, rollator of bijvoorbeeld op krukken een bus of tram in willen stappen, werden in een hal van de Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen een perron en diverse voertuigen nagebootst. De gegevens die uit dat onderzoek kwamen, waren de aanleiding om een groots opgezette actie te starten om de bushaltes op te hogen tot 18 cm, passend bij de lagevloerbus die aan een opmars bezig is. Daarvoor zijn speciale busbanden nodig die hoger zijn dan normale trottoirbanden. Deze maatregelen om de toegankelijkheid te vergroten, worden niet uitsluitend toegepast in het stadsvervoer waarvoor Europese regels gelden. Ook zijn er afspraken gemaakt om het leeuwendeel van de stations volledig toegankelijk te maken.

bestaat uit de infrastructuur van het perron, de aansluitende weginfrastructuur en de toegangswegen tot het perron. De infrastructuur heeft een directe invloed op de toegankelijkheid van het openbaar vervoer en daarmee op het comfort van de reiziger. De eisen die aan een goede halteplaats worden gesteld, zijn door CROW naar richtlijnen vertaald zoals naar

voren gebracht in Publicatie 233. De door Holcim Betonproducten BV ontwikkelde Haltebanden en Halteplaten voldoen volledig aan deze richtlijnen. Marker bump Een veilige en efficiënte halteplaats staat of valt met een soepele aankomst en vlot vertrek van de bus. Dankzij de bijzondere vorm van de door Holcim geproduceerde halteband en de optionele uitrusting met de (in Engeland beproefde) ‘marker bump’, kan de buschauffeur het perron zo dicht mogelijk naderen zonder dat de bus en de halteband beschadigd raken. De halteband is zo gevormd dat ook het kleine hoogteverschil tussen perron en bus geminimaliseerd wordt. Daarmee wordt het uitstappen – vooral voor mindervaliden, kinderen en ouders met kinderwagens – aanzienlijk vergemakkelijkt. Verder is deze band voorzien van een oppervlaktestructuur die aan alle actuele kwaliteits- en veiligheidseisen voldoet. De beloopbaarheid is bij elk weertype gegarandeerd. De haltebanden en halteplaten vormen samen de halteplaats. De zogenoemde halteplaat bestaat uit een eindplaat (240 x 120 x 12 cm) voorzien van

Constructie De infrastructuur van een bushalteplaats 52

vib

verkeer in beeld

gids-geleidelijnen, een noppenprofiel en een zwart/wit blokmarkering. De standaard plaat met dezelfde afmetingen is daarentegen alleen voorzien van gidsgeleidelijnen en de zwart/wit blokmarkering. Er zijn diverse pasplaten leverbaar en alle uitvoeringen zijn mogelijk met een breedte van 150 cm. De perronplaat is slijtvast en voorzien van een strook uitgewassen grijs graniet, dat onder alle weersomstandigheden goed beloopbaar blijft. Inlichtingen Holcim Sliedrecht T (0184) 430 430 www.holcim.nl #01 - okt 2007

t 53

autoluw

door: Robert Coffeng (Oranjewoud), Bart Pastoor en Renee Wijtvliet (ROVL)

Autoluwe schoolomgeving

HET GEDRAG ROND HET HALEN EN BRENGEN OP SCHOLEN IS MENIGEEN EEN DOORN IN HET OOG. NIET ZELDEN LEIDT HET VIER KEER PER DAG TOT EEN CHAOS ROND DE SCHOOL. BOVENDIEN LEREN K I N D E R E N N I E T M E E R O M T E O V E R L E V E N I N D E J U N G L E VA N H E T V E R K E E R . T E R W I J L N A A R S C H O O L FIETSEN EN LOPEN JUIST GOED IS VOOR DE ZELFREDZAAMHEID. EN HET IS VEILIGER, GEZONDER EN B E T E R V O O R H E T M I L I E U . O M D E O U D E R S E N K I N D E R E N B E H U L P Z A A M T E Z I J N M E T D E G R O T E S TA P (ALLEEN NAAR SCHOOL) IS EEN UITGEKIEND PROGRAMMA NODIG. IN LIMBURG LOOPT MOMENTEEL D AT P R O G R A M M A . E N M E T S U C C E S .

vib

verkeer in beeld

In het afgelopen jaar is gewerkt aan een Autoluwe schoolomgeving bij 500 Limburgse scholen. Op initiatief van Provinciale Staten is twee jaar geleden gestart met de campagne Autoluwe schoolomgeving. Een intensieve samenwerking tussen Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid, Veilig Verkeer Nederland, Consent, basisscholen, gemeenten, politie en diverse aanbieders van producten en diensten die een bijdrage leveren aan een veilige schoolomgeving leidde tot meer synergie tussen samenwerkingspartners, een herkenbare campagne en beter bewustzijn bij ouders en kinderen over veiligheid en het verplaatsingsgedrag bij school-thuis routes. Doelstellingen Hoofddoel van het project Autoluw was het ‘veiliger maken van de school-thuis route en de schoolomgeving voor met name 0-12 jarigen, door bewuster gebruik van vervoermiddelen te stimuleren’. Doel is ook om kinderen meer in beweging te krijgen en de leefomgeving te verbeteren. In het project zijn drie pijlers onderscheiden: Pijler 1: Veiliger Hierbij staan de schoolomgeving en de school-thuisroute centraal. Pijler 2: Zelfredzaamheid in het Verkeer De vaardigheden van kinderen als verkeersdeelnemer zijn hierbij het uitgangspunt. Pijler 3: Gezonder en leefbaarder Met als belangrijkste uitgangspunt ‘Meer bewegen is gezond’. Minder autogebruik is beter voor het milieu. Naast deze drie doelstellingen werd ook ‘Samenwerking tussen alle partijen die een positieve bijdrage aan de hoofddoelstellingen kunnen leveren’ als belangrijk procesdoel vastgesteld. Samenwerking tussen bijvoorbeeld basisscholen, ouders, Veilig Verkeer Nederland district Limburg, Onderwijsbegeleidingsdienst Consent, gemeenten, politie en diverse aanbieders van producten en diensten die een bijdrage leveren aan een veilige schoolomgeving. Door samenwerking ontstaan mogelijkheden voor integrale oplossin#01 - okt 2007

gen, zoals veilig verkeersgedrag en veilige schoolomgeving en handhaving. De samenwerking werd geconcretiseerd door frequent overleg, afstemming van werkzaamheden en uitwisseling van ideeën. Daardoor konden reguliere activiteiten en speciale actiemomenten soepeler opgepakt en uitgevoerd worden en versterkten ze elkaar. Waar de verschillende organisaties eerst los van elkaar scholen en gemeente overvielen met veel verschillende ideeën, initiatieven en mailings, is het nu voor scholen en gemeenten overzichtelijker op welke wijze zij aan kunnen haken bij de verschillende acties en thema's. Tijdens de workshop Autoluw op de onderwijsdag in Urmond van 7 maart jl is dat nader toegelicht aan scholen, gemeenten en politie. Grip op Gedrag Oranjewoud heeft in de aanbesteding van het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Limburg voor schooljaar 2006 – 2007 de meest concurrerende aanbieding gedaan. Oranjewoud ontwikkelde een plan van aanpak dat is getoetst aan de hand van de Grip op Gedrag – methodiek van Oranjewoud. Hierbij staan de gedragsbeïnvloedende aspecten ‘kennen’, ‘kunnen’, ‘willen’ en ‘doen’ centraal. Mensen moeten eerst weten wat het project Autoluw inhoudt, ze moeten vervolgens weten hoe ze daar zelf mee aan de slag kunnen, en, heel belangrijk, ze moeten het ook willen voordat ze het daadwerkelijk gaan doen. Communicatiecampagne Vanuit Grip op Gedrag is voor Autoluw gekeken naar de zowel directe als indirecte doelgroepen zoals ouders, kinderen en leraren. De aandacht ging vooral uit naar de bereikbaarheid en beïnvloedbaarheid van deze doelgroepen en de geschikte (communicatie)middelen om het gedrag van de doelgroepen positief te beïnvloeden. De inzichten van deze methodiek resulteerden in de uitwerking van een communicatiecampagne, waarvoor een activiteitenkalender Autoluw 2006-2007 als basis diende. De communicatiecampagne was er op gericht om in eerste instantie de aspecten ‘kennen’ en ‘willen’ positief te beïnvloeden, en tegelijkertijd te laten zien wat er concreet door de doelgroepen gedaan zou kunnen

worden in samenwerking met anderen om een Autoluwe schoolomgeving te creëren. Stappenplan De campagneaanpak Autoluw Oranjewoud zag er als volgt uit:

van

1 Quick-scan: inventarisatie & analyse Door middel van deskresearch, gesprekken met partners en workshops zijn de volgende vragen geïnventariseerd: - Wat zijn de doelen van de samenwerkingspartners. - Wat zijn ervaringen in 2005/2006? Waarbij gebruik is gemaakt van de nul-meting vanuit de scan en de haalen brengmonitor. - Waar staan de doelgroepen in termen van Grip op Gedrag. - Welke activiteiten zijn al geformuleerd of zijn al gepland. - Op welke wijze dragen de activiteiten bij aan de doelstellingen. - Zijn er aanvullende kansen of mogelijke activiteiten. 2 Ontwikkeling uitvoeringsplan Op basis van deze inventarisatie en analyse is een uitvoeringsplan opgesteld voor 2006/2007. Dit plan bestond uit een omschrijving van de activiteiten, een tijdsplanning en een draaiboek voor uitvoering van deze activiteiten. 3 Grootschalige bijeenkomsten Op 21 september 2006 is in het noord Limburgse Well feestelijk gestart met het tweede campagnejaar ‘Autoluwe schoolomgeving’ en de ‘Op voeten en fietsen naar school’-dag voor de hele provincie Limburg. De kinderen van basisschool Vitus arriveerde met 't Boemeltje bij de school, daarbij doen ze tijdens de route naar (en van) school te voet verschillende ‘stations’ aan. Dat zijn vaste plaatsen waar de ouders de kinderen naar toe kunnen brengen en weer kunnen ophalen. Zo hoeft niet ieder kind apart gebracht te worden waarmee een chaos van haalen brenggedrag voor de school voorkomen wordt. Onder begeleiding (sociale veiligheid speelt hierin ook een rol) wandelt de groeiende/krimpende groep kinderen naar en van school. Verkeersbrigadiers staan op plaatsen waar de loopbus moet oversteken. Zo 55

autoluw

merk voor verkeerseducatie op de school.

komen alle kinderen veilig en op voeten aan op school. Net zoals bij een bus- of trein zijn er stations en is er een dienstregeling. Met behulp van spandoeken werd het verkeer langs de school gewezen op de actiedag van de school. Basisschool De Liaan in Helden heeft op diezelfde dag aandacht gevraagd voor onder andere de onveilige verkeerssituatie op de oversteekplaats van de Molenstraat in Helden. Wethouder Ralf Janssen, zelf actief als verkeersbrigadier op het bewuste punt, heeft 's ochtends het startsein voor een ludieke actie gegeven. De oversteekplaats op de Molenstraat was feestelijk versierd en passerende automobilisten kregen een bloemetje en een folder uitgereikt. Dit alles om de automobilisten erop te wijzen hoe ze door aangepast rijgedrag kunnen zorgen voor een veilige oversteekplaats voor de schooljeugd. Op vrijdag 8 december heeft op basisschool 't Kempke in Geleen de actiedag ‘Laat je zien’ plaats gevonden met een aantal leuke en leerzame activiteiten. En op dinsdag 19 juni 2007 zijn de kinderen van de basisschool in Itteren (een wijk in Maastricht) te voet naar en van school gegaan met het zogenoemde ‘Boemeltje’. Naast het ‘Boemeltje’ maakten o.a. een verkeersplein, voertuigoefeningen en een verkeersclown onderdeel uit van het programma. In de middag is door wethouder Hazeu van Maastricht het verkeersveiligheidslabel van de school onthuld, een belangrijk kwaliteitskeur56

4 Communicatieve activiteiten Via diverse communicatiemiddelen werden doelgroepen enthousiast gemaakt om een bijdrage te leveren aan het behalen van de doelstellingen. Naast algemene informatie lag de nadruk op het communiceren van goede voorbeelden. Concrete activiteiten waren: • De activiteitenkalender Autoluw werd verstuurd naar alle Limburgse gemeenten en basisscholen. • De digitale nieuwsbrief ‘Autoluw Nieuws’ is verstuurd in januari en april 2007 naar alle Limburgse gemeenten en basisscholen. • (Verdere) plaatsing van de schoolborden ‘Binnen een Flits – Denk aan de kids’. • Persberichten met daarin de centrale boodschap van Autoluw rondom elk actiemoment. • Autoluw werkte mee aan de organisatie van de Onderwijsdag 2007 op 8 maart en verzorgde een workshop Autoluw waar vertegenwoordigers van scholen, gemeenten en politie aan deelnamen. • Regelmatig zijn in samenwerking met VVN en Consent schriftelijke mailingen en e-mailingen verstuurd aan scholen en gemeenten om hen nader te informeren over Autoluw. • De website www.autoluw.nl is continu up-to-date gehouden en veelvuldig onder de aandacht gebracht. De website is een verzamelpunt geworden

van alle activiteiten ten aanzien van verkeersveilige schoolomgeving. Met ondermeer uitleg over en promotie van het project Autoluw en de activiteitenkalender. Voorbeeldactiviteiten worden benoemd en kort toegelicht. Tevens zijn er verwijzingen naar website/contactpersonen. Scholen kunnen hun Autoluw activiteiten melden via de website en alle (bekende) activiteiten van scholen staan weergegeven. 5 Uitvoeren 10-gouden regels De monitor (haal/brenggedrag ouders en kinderen) en de 10-gouden regels (school-omgeving) werden uitgevoerd. Scholen hebben de bijhorende enquête massaal ingestuurd. Uit deze enquête blijkt dat de Limburgse scholen gemiddeld een voldoende scoren op een veilige schoolomgeving. Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde.

De tien gouden regels: 1 De route naar school is veilig 2 De straat voor de school is veilig 3 Er is een veilige oversteekplaats 4 Er is een veilige schooluitgang 5 Kinderen hebben onbelemmerd uitzicht 6 Voor ouders is er voldoende wachtruimte 7 Er zijn fietsenrekken voor de ouders 8 En voor de kinderen is er een goede fietsenstalling met voldoende rekken 9 De schoolbus krijgt de beste parkeerplek 10 De school heeft een verkeersouder en een verkeerscommissie

6 Coördinatie Oranjewoud droeg zorg voor de gehele coördinatie van de activiteiten die in het kader van het uitvoeringsplan benoemd waren en bleef de samenwerkingsbereidheid positief beïnvloeden en bewaken. Activiteitenkalender Aan het begin van het schooljaar is een activiteitenkalender Autoluw ontwikkeld die inzicht gaf in alle activiteiten, producten en diensten die scholen en gemeenten kunnen inzetten om samen te werken aan een Autoluwe schoolomgeving. vib

verkeer in beeld

De kalender was niet bedoeld om aan te geven in welke periode welke activiteiten uitgevoerd zouden moeten worden, maar diende als overzicht waarin activiteiten werden ingepland op basis van de thema’s: • Veilig naar school • Laat je zien • Goede voornemens, gewoon doen! • Meten is weten

ook met Consent en VVN gesproken om het label nog duidelijker als paraplu te gebruiken voor de verschillende verkeersveiligheidsdoelstellingen op scholen. Zodat de communicatie naar scholen over het onderwerp verkeer, verkeersveiligheid en een Autoluwe schoolomgeving beter wordt gestroomlijnd. Er zijn concrete afspraken gemaakt om eenduidiger vanuit het label met één gezamenlijke website, nieuwsbrief, kalender en benaderingswijze naar de doelgroepen te communiceren. Naast het label kunnen de haalen brengconvenanten nog meer gestimuleerd worden. Het is een goede manier om afspraken te maken met ouders van kinderen over het haalen brenggedrag. Tevens is de politie in dat geval bereid om meer in te zetten op handhaving gericht op parkeren rond de school dan wanneer er geen convenanten zijn. Belangrijkste resultaten Meerdere malen hebben de partners naar elkaar geuit tevreden te zijn over deze nieuwe, meer integrale manier van

samenwerken, waarmee een basis is gelegd voor nog meer efficiencyvoordeel en synergie in de komende jaren. De kalender is wijd verspreid onder alle Limburgse scholen en gemeenten. In combinatie met publicatie van de kalender op de website www.Autoluw.nl en de promotie van de kalender tijdens alle acties en evenementen van Autoluw, VVN en Consent hebben de doelgroepen de kalender niet kunnen missen. Bij circa 30 basisscholen, verspreid over de hele provincie, is invulling gegeven aan de thema's Veilig naar school, Laat je zien, Goede voornemens, gewoon doen! en Meten is weten door actiedagen, actieweken en andere activiteiten en campagnes te organiseren. Daarnaast voldoen nu circa 27 basisscholen aan de eisen om het Limburgs Verkeersveiligheidslabel te krijgen door structureel aandacht te schenken aan praktisch verkeersonderwijs, een veilige schoolomgeving en een veilige schoolthuisroute. En tot slot laat het gebruik van de internetsite www.autoluw.nl nog t steeds een stijgende lijn zien.

Tevens werd rond het begin van elk nieuw thema een actiedag georganiseerd als publiciteitsmoment en stimulans voor scholen. De activiteitenkalender Autoluw 2006-2007 is in samenwerking met VVN en Consent opgesteld en verzonden naar alle scholen en gemeenten in Limburg. De kalender is tevens bij alle actiedagen door ROVL en VVN gepromoot. De aard van de vragen (informatie over en aanmelding voor activiteiten, vraag voor Autoluw-promotiemateriaal) die naar aanleiding van de activiteitenkalender bij de projectorganisatie binnen kwamen, wijzen erop dat de kalender zorgvuldig bekeken en gelezen is en ook heeft aangezet tot actie in kleine (bijvoorbeeld het ophangen van kalender op school) en grote (zoals de organisatie van een actiedag) vorm. Keurmerk Ook in Limburg is gestart met het landelijk keurmerk, waarvan een Autoluwe schoolomgeving een belangrijk onderdeel vormt. En dus past het uitstekend in de doelstellingen van Autoluw. Er is dan #01 - okt 2007

kort nieuws

De bermDRIP De drieregelige standaard DRIP (Dynamisch Route Informatie Paneel) kent iedereen van met name de fileinformatie. De bermDRIP langs de kant van de weg wordt ingezet voor velerlei andere doeleinden. Rond en op de ring A10 bij Amsterdam werden zes van deze bermDRIP’s geplaatst. Vier op de toeleidende wegen in de richting van de ring en twee op de ring zelf. Een geslaagde test. In Nederland staan al sinds 1990 DRIP’s op het snelwegennet die ondermeer de omvang van files tonen. Maar de behoefte aan een breder inzetbaar informatiepaneel leidde tot een diversiteit aan borden en een soort wildgroei op het nationale wegennet. Medio 2005 staken de betrokken RWS-diensten op initiatief van AVV de koppen bij elkaar om tot een gezamenlijke definitie van een dergelijk veelzijdig informatiepaneel te komen. De eisen die de verschillende disciplines liepen weinig uiteen, zoals de mogelijkheid om boodschappen met betrekking tot werk-in-uitvoering te melden of het brengen van waarschuwende teksten in geval van onvoorziene gebeurtenissen op de weg. Ook het tonen van informatie met betrekking tot evenementen scoorde hoog (P+R). Qua vorm en uitvoering ging de voorkeur uit naar een combinatie van een tekst met een grafische afbeelding (vaak een waarschuwingsteken of een ander RVV-bord). En het moest qua grootte uiteraard plaatsing naast de weg mogelijk maken. Eén uniforme bermDRIP In Engeland wordt al een aantal jaren een nieuw type informatiepaneel gebruikt, de zogenaamde MS4 (Motorway Signal 4) met een afmeting van circa 3 x 4 meter, twee kleuren-LED’s (rood en geel) en vrij programmeerbaar. In eerste instantie werd het voornamelijk toegepast voor het tonen van tekstregels. Deze MS4 is als basis gebruikt voor het definiëren van het nieuwe Nederlandse standaard informatiepaneel, ondermeer vanwege de beschikbare researchgegevens omdat er meerdere fabrikanten waren die ervaring 58

hadden met het bouwen van dit type informatiepaneel. Op het AVV-testcentrum in Delft werden vervolgens experimenten gestart met ondermeer het te kiezen lettertype, lichtintensiteit e.d. Er is specificatie opgesteld, gebruikmakend van de Engelse ervaringen, maar ook van de inmiddels geldende Europese norm voor informatiepanelen. Op details werden wijzigingen aangebracht. Zo zijn de Nederlandse bermDRIPs (geleverd door Aro Electronics, ’s Hertogenbosch) niet rood/geel maar rood/wit en werd er een andere ophangconstructie gedefinieerd die een betere bereikbaarheid ten behoeve van beheer en onderhoud biedt. Wit in plaats van geel licht geeft een beter contrast met het rood, en bovendien eist het Nederlandse RVV dat een waarschuwingsbord uitgevoerd moet zijn in rood en wit.

Richtlijn Om te voorkomen dat er een veelheid aan onderling totaal verschillende afbeeldingen zou ontstaan, werd in 2006 de richtlijn voor de informatievoorziening op bermDRIP’s opgesteld die standaard layouts definieert en regels geeft voor het gebruik van tekst en (regel-) pictogrammen. Bij het samenstellen van deze richtlijn ‘informatievoorziening op bermDRIP’s is een aantal keuzes gemaakt, meestal op basis van bestaande (Engelse) ervaring. Bijvoorbeeld ‘de lettergrootte en het lettertype en de dikte van de driehoek. Ook in Nederland wordt nog onderzoek uitgevoerd dat in de toekomst tot verbetering van de zichtbaarheid en leesbaarheid van deze panelen kan leiden. (Adviesdienst Rotterdam)

Verkeer

vib

Vervoer, t

verkeer in beeld

kort nieuws

Opwaardering Dambrug Kazernestraat tot stadsentree

De Kazernestraat is een van de belangrijkste entrees voor de binnenstad van Deventer. In het verleden heeft op deze plek lange tijd een brug gelegen. Tot voor kort bestond de oorspronkelijke kruising van de kazernestraat met de Buiten-gracht uit een gronddam, met een (niet zichtbare) duikerbuis. De herinrichting van de aangrenzende Emma-straat en Emmaplein gaven aanleiding om deze 'dam' op te waarderen. Bij de opwaardering was het doel om de kruising met het water beter zichtbaar maken, daarbij gebruik makend van de bestaande duikerbuis. Er moest meer het gevoel van een echte brug ontstaan en, in het verlengde daarvan, een maximale beleving van het water. Als randvoorwaarde gold dat er moest worden aangesloten op het karakter van de Buitengracht. Scheiden fietsers en snelverkeer In het kader van herinrichting was een wegprofiel gedefinieerd van vier rijstroken met aan weerszijden fietsen voetpaden. Het geheel heeft een breedte van ca. 23 meter. Er is in het ontwerp voor gekozen om in het midden van de dambrug de fietsen voetpaden omlaag te #01 - okt 2007

laten lopen en tegelijk de weg hier een lichte toog te geven. Hierdoor wordt het brede wegprofiel visueel versmald en wordt een prettiger langzaamverkeerkarakter gecreĂŤerd. Het ontstane hoogteverschil tussen weg en fietspaden is uitgevoerd met basaltkleurige betonbanden. Ter hoogte van het midden van de gracht staan in deze strook twee lage gemetselde muren. Hierop staan speciaal ontworpen lichtmasten. Een en ander maakt de kruising met het water zichtbaar en zorgt, samen met de verlichting en muurelementen voor een poortwerking. Detaillering De dambrug is uitgevoerd in een gemetselde damwandconstructie, waardoor de

brug aansluit bij de gemetselde wanden langs de Buitengracht. De duikerbuis ligt weliswaar onder waterniveau, maar een inkassing in de wand maakt de kruising met de duiker zichtbaar. De hekwerken bestaan uit een handregel en een tussenregel met gietwerk balusters. Een eigentijds ontwerp dat overigens op subtiele wijze refereert aan historische hekwerken. Een effect dat onderstreept wordt door de keuze voor een antraciete kleur. Er is veel aandacht gegeven aan de detaillering, waaronder de diep liggende voegen van het metselwerk, natuursteen hoekstukken voor het metselwerk en een stalen latei boven de inkassing. In de zuidwesthoek bieden brede trappen toegang naar een bordes aan het water. Dit zorgt tevens voor een logische aansluiting op de kademuur langs de gracht.

Inlichtingen Ipv delft T (015) 750 25 75 www.ipvdelft.nl

t 59

kort nieuws

Mobiliteitsmanagement bij (publieks-) evenementen

Naast de reguliere werkzaamheden waar iedereen Heijmans van kent, zet het bedrijf de aanwezige kennis en het beschikbare materieel ook in bij evenementen. Van der Linden Verkeerstechniek, 100% dochter van Heijmans, is gespecialiseerd in wegafzettingen, omleidingroutes en verkeersstromen bij tijdelijke situaties. Onder de naam Evenementenservice biedt het diensten aan zoals het, mede, opstellen van het verkeersplan, inzet van materieel of mensen en diverse aanvullende facilitaire diensten. Bij kleinere en bij grootschalige evenementen zoals het bezoek van de koningin aan Zeewolde tijdens Koninginnedag, de Rotterdamse zomerkermis of recentelijk voor de Bavaria City Racing.

In augustus van dit jaar werd het Bavaria City Racing racespektakel voor het derde achtereenvolgende jaar in het hart van Rotterdam georganiseerd. Binnen het door de Rotterdamse politie tot in detail in 360 pagina’s uitgewerkte verkeersplan verzorgde Evenementenservice de bouw van het tijdelijke racecircuit en was ze verantwoordelijk voor alle alternatieve verkeersstromen die het afsluiten van de binnenstad met zich meebracht. Het project is opgeknipt in een zevental fases, waarbij de vijfde fase de hoofdfase is. De eerste fase begon op donderdagochtend. En op maandagmiddag, binnen de maximaal beschikbare 24 uur na afloop van het evenement, werd de zevende fase afgesloten. In die periode zijn ondermeer vijf kilometer aan stalen en betonnen 60

barriers geplaatst en weggehaald en is er in het weekend gebruik gemaakt van 570 (afzet)hekken, 600 ge-/verbodsborden, 100 redactieborden, 12 actiewagens en honderden geleidebakens. In totaal zijn drie coördinatoren en 20 mensen bijna fulltime aan de slag met de opbouw, controle en het verwijderen van al het materieel. “Om de bezoekers uiteindelijk met een goed gevoel naar huis te laten gaan, is de aftocht net zo belangrijk als het evenement zelf”, aldus Harold Mulder, projectleider van Evenementenservice. “Bij het vertrek is de Feel Good Factor net zo belangrijk als bij de aankomst. Dat lukt bijvoorbeeld bij de grote evenementen zeker niet altijd, zo heb ik zelf al diverse malen ervaren. Terwijl de infrastructuur er zich vaak wel voor leent.

Met een aantal maatregelen kunnen de vertrektijden teruggebracht worden”. Pragmatisme “We merken elk jaar dat de veiligheidsregels toenemen. Tegelijkertijd merk je in Rotterdam een gezond pragmatisme. Er is geen overkill aan borden en maatregelen, die noodzakelijk zouden zijn wanneer we ons volledig aan de CROW publicaties 96b zouden conformeren. Er is gekozen voor een doordachte insteek. Zo worden er bijvoorbeeld alleen verkeersborden geplaatst waar ze een expliciete functie hebben. Het verkeersplan wordt door de verkeersdeskundige van de politie Rotterdam Rijnmond vervaardigd en deze bouwt een groot deel zelfregulering in het plan in”, aldus Mulder. Die verrasvib

verkeer in beeld

send genoeg ook aangeeft dat juist de Rotterdamse mentaliteit een belangrijke bijdrage levert aan het welslagen van het evenement. “We hadden zeker het eerste jaar veel meer problemen verwacht bij het afsluiten van een aantal belangrijke verkeersaders in het hart van de stad. Maar de Rotterdammers zijn trots op hun evenementen, pakken zaken pragmatisch op en schikken zich. Volgens mij kan zo’n evenement als dit in geen enkele andere grote stad georganiseerd worden”. Aanpak Bij elk evenement wordt vooraf gemonitord op het te verwachten aantal bezoekers en de verdeling over auto, fiets of OV. Uiteraard naast een exacte analyse #01 - okt 2007

van de locatie en dergelijke. Dan worden er diverse scenario’s uitgewerkt op basis van ontwikkelde rekenmodellen. Tijdens de evenementen kan zo, indien nodig, nog van scenario gewisseld worden wanneer het aantal bezoekers sterk afwijkt of bijvoorbeeld het weer een grote impact heeft. Ter onderbouwing van het plan wordt de presentatie aan de opdrachtgever na akkoord uitgewerkt in een aantal gedetailleerde verkeersplannen. Daarop staan per fase aangegeven welke maatregelen op welke locatie getroffen moeten worden. Kernpunten Belangrijke peilers onder elk projectplan zijn het verkeersplan, het bouwproces, een goede fasering en een strakke door-

looptijd van alle activiteiten. “We kunnen op basis van onze ervaring bij inmiddels tientallen projecten per situatie een passende oplossing aandragen”, licht Mulder toe. “Zo hebben we een groot deel van de mogelijke problemen bij parkeercontroles tijdens het bezoek van de Koningin aan Zeewolde ondervangen door toegangstijden en –locaties door middel van stickers te reguleren. Helder voor de gebruikers, omwonenden en helder voor de verkeersregelaars. Simpel en effectief”.

Inlichtingen www.evenementenservice.com

t 61

column

Gerrit Bekkernens Witteveen + Bos

Rotondes Als u dit blad open slaat heeft u de zomervakantie weer achter de rug. Grote kans dat u met de auto naar Frankrijk bent geweest. Ook zo genoten van die mooie Autoroutes? En zeg nou zelf: wat vond u van die grote rotondes? Heerlijk toch? Dat rijdt tenminste een beetje door. De afgelopen jaren viel me tijdens vakanties in Zuid-Europa steeds meer op dat de rotondes daar nogal afwijken van de rotondes in Nederland. Niet zozeer de voorrangsregeling – die is de afgelopen jaren in de meeste landen wel gelijk getrokken – maar meer de vormgeving. Ik kon me niet aan de indruk onttrekken dat de buitenlandse rotondes duidelijker, overzichtelijker en vloeiender zijn vormgegeven en, misschien wel juist daardoor, gemakkelijker te berijden zijn. Ook viel me op dat ze landschappelijk gezien vaak mooi en strak ingepast zijn, hetgeen bijdraagt aan een goede herkenbaarheid. En ieder jaar werd dit beeld versterkt als ik weer terugkwam in Nederland: op het oog krap bemeten rotondes met moeizaam draaiende vrachtwagens, weifelende automobilisten, lage rijsnelheden en kapot gereden verhardingen en bermen. Geërgerd stelde ik mij de vraag: wat is er toch mis met de Nederlandse rotonde? En wat is nou zo anders aan een willekeurige rotonde in het buitenland? Niets werkt zo motiverend als ergernis en irritatie, dus ben ik me gaan verdiepen in de Nederlandse en buitenlandse rotondes. Al snel kwam ik er achter dat de ontwerpfilosofie totaal verschillend is. Waar in Nederland nog steeds de opvatting heerst dat een rotonde moet worden gezien als een serie haakse T-aansluitingen waarbij de automobilist nagenoeg tot stilstand moet komen voordat de rotonde kan worden opgereden, wordt in de rest van Europa (en ook in bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Australië) het oprijden van een rotonde gezien als een ritsbeweging, het samenvoegen of convergeren van twee verkeersstromen. En andersom, de rotonde verlatend, is het uitvoegen of divergeren in plaats van afslaan. Dit verschil is duidelijk te zien in de vormgeving: haakse aansluitingen met relatief kleine bochten en smalle rijstroken en middengeleiders in Nederland ten opzichte van vloeiend vormgegeven en ruim bemeten toe- en afritten in het buitenland. Vooral bij meerstrooks rotondes is het verschil enorm: de idioot krappe vormgeving in Nederland waarbij nauwelijks ruimte is voor twee naast elkaar manoeuvrerende auto’s, staat in schril contrast met de ruim gedimensioneerde, bijna ver-keerspleinachtige, rotondes in een willekeurige buitenlandse stad. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de turborotonde. Het principe van in- en uitvoegen is hier wel heel verder te zoeken: voor het linksaf slaan moet de rotondering worden gekruist (!) en van rijstrook verwisselen is onmogelijk door de betonnen rijstrookscheidingen. Daarom zie je zelfs de meest ervaren automobilist op zo’n rotonde de fout ingaan. Wat zeg ik: zelfs diegenen die deze rotondes ontwerpen, moeten toegeven dat ze zich midden op een turborotonde wel eens afvragen of ze op de goede rijstrook zitten. Dat kan niet de bedoeling zijn. Want goed en duurzaam veilig ontwerpen is het creëren van een verkeerssituatie die meteen voor iedereen begrijpelijk, overzichtelijk en veilig is. Ik denk dat we de bestaande ontwerpfilosofie in Nederland kritisch onder de loep moeten nemen en meer naar het buitenland moeten kijken. Dus volgend jaar toch maar weer op vakantie naar Frankrijk!

vib

verkeer in beeld