2008-04-MO-2 by Acquire Publishing

#02 jaargang 5, april 2008

vakblad voor huisartsen - tandartsen - specialisten - fysiotherapeuten en andere onder nemers in de zorg

Een nieuwe praktijk

Begin met luisteren

Dure placebo’s

Financiële planning

Over het thema: • Een eigen praktijk? Een hele onderneming • Portret: Gert Jonkheer, huisarts • Mondzorgkliniek op basis van multisensoris aanpak • Geld lenen • Samen of Solo

VOORWOORD

Netwerken werkt! Solo of samen, eigenlijk werk je nooit alleen, maar altijd samen! Samenwerken doe je met verwijzers, medewerkers, maar ook met collegae en vrienden. Persoonlijk vind ik het zonde van mijn tijd om opnieuw het wiel uit te vinden, dus leer ik graag van anderen. Daarvoor moet je natuurlijk ook bereid zijn om zelf je informatie te delen en anderen te helpen. Hoe breder je dit neerzet hoe meer je in zo'n netwerk, want daar hebben we het dan over, aan elkaar hebt. Ook voor medici en praktijkmanagers is dit belangrijk en kan dit een enorme bron van kennis en inspiratie zijn. Speciaal voor de groeiende groep praktijkmanagers heeft MedischOndernemen het PraktijkManagers Netwerk opgericht. En daar ben ik eigenlijk heel erg trots op! Graag nodig ik alle praktijkmedewerkers van harte uit om hier lid van te worden! Hartelijke groet, Elsbeth Nijhoff Hoofdredacteur

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

INHOUDSOPGAVE

8 Crisis, what crisis?! Een man met verstandelijke beperking ziet een deur open staan, glipt ’s avonds naar buiten en verongelukt als hij een autoweg wil oversteken. Een demente bejaarde vrouw van 81 brengt haar kamergenoot van 80 om het leven. Crisiscommunicatie in de gezondheidszorg staat steeds hoger op de agenda. Wat te doen in geval van nood? Een gesprek met Douwe de Joode, van beroep ‘huisarts voor crisissituaties’.

16 Eigen praktijk? Een hele onderneming Het pad voor medici-ondernemers die besluiten een nieuwe praktijk te starten, gaat niet over rozen. Er is veel te regelen: een ondernemersplan schrijven, personeel aannemen, inrichting van de praktijk, de huisstijl en de website. En voor velen begint er pas na een paar jaar enige winst te ontstaan. Doorzetters krijgen er echter wel wat voor terug: voldoening en de mogelijkheid om zelf de kwaliteit van zorg te bepalen.

24 Wederzijds begrip door goed luisteren “Pas als we echt luisteren, zullen we anderen begrijpen.” Lees hoe u beter begrepen kunt worden door éérst de ander te begrijpen. En profiteer van de praktische handvatten hoe u een nog betere invulling kunt geven aan uw leiderschap binnen uw praktijk.

34 De ultieme geldlening Er wordt veel gesproken over financieren. En begrijpelijk. Want in bijna alle gevallen begint een succesvolle onderneming met een tocht langs financiële instellingen. En het lenen van grote bedragen, dat vaak gepaard gaat met hoofdelijke aansprakelijkheid, is een ingrijpende aangelegenheid. Welke financieringen bestaan er zoal? Welke voor- en nadelen kennen de verschillende vormen? Waar moet u op letten als u geld leent? 4

MedischOndernemen

#2 APRIL 2008

Talent

Passie

De innerlijke stem

Behoefte

Geweten

4 Kapiteins op 1 schip

Stelling: Samen of Solo?

Overal dezelfde mail als op kantoor

Financieel katern ABN

Crisis, what crisis?!

En verder 3 6 11 12 13

De visie van: Paul Frissen

voorwoord uitgelicht column Observer praktijk+ column Remon Hendriksen

46 Rente en belasting besparen 52 Levin 53 mens en werk 54 lezersservice en colofon 56 nascholingsagenda 58 column Jaap Peters

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

UITGELICHT

STRESSOREXIA ONDER WERKENDE MOEDERS Stressorexia is een nieuw fenomeen onder werkende moeders. Het komt vooral voor onder moeders van twintig tot veertig jaar. Ze zijn niet bereid hun eigen werkdruk te verminderen en willen te veel tegelijkertijd. Carrière, gezin, partner en huishouden krijgen prioriteit, maar goed eten en voor zichzelf zorgen niet. Het begint met het overslaan van een maaltijd vanwege stress of tijdgebrek. Deze moeders raken uitgeput en gestrest, waardoor ze hun eetlust nog meer verliezen. Het gevolg is een dramatisch gewichtsverlies. Het verschijnsel komt vooral voor bij vrouwen die juist zeer gemotiveerd en intelligent zijn, maar erg hoge verwachtingen hebben. Bron: ConsuMed

WITTE JAS Ruim dertig jaar geleden hebben huisartsen massaal hun witte jas uitgetrokken. Maar een aantal huisartsen in de dorpen Klarenbeek, Voorst en Wilp, doet bij wijze van proef de jas weer aan. De artsen willen zo hun professionaliteit onderstrepen en willen duidelijker herkenbaar zijn voor patiënten in de praktijk waar ook assistenten en medewerkers rondlopen. Ook zou het dragen van een witte jas bij onderzoek en behandeling hygiënischer zijn. Begin mei wordt besloten of men de jas aanhoudt of dat hij weer aan de kapstop moet. Bron: ZC 6

MedischOndernemen

Ex libris

NETWERKENWAAIER TIPS & TOOLS De Rotary, Hyves, Vrijmetselaars en studentenverenigingen? Misschien hebt u er nooit bij stil gestaan, maar dit zijn allemaal voorbeelden van netwerken. En ook u ‘netwerkt’ vast al veel vaker dan u denkt ... U laat u toch wel eens helpen door een ander? Of u krijgt een tip van iemand die met u meedenkt? En andersom: u verwijst een collega door naar een kennis die … Dat is netwerken. Maar soms zijn uw bestaande contacten niet genoeg. Bijvoorbeeld wanneer u iemand zoekt met zeer specifieke vaardigheden om mee samen te werken, of wanneer u wilt onderzoeken of het opzetten van een eigen bedrijf iets voor u is. Wanneer u merkt dat uw bestaande contacten niet voldoende zijn, is het moment aangebroken om uw netwerk uit te breiden. Daar gaat deze Netwerkwaaier over: het zo goed mogelijk gebruik maken van uw bestaande netwerk en het uitbreiden met nieuwe contacten als het nodig is. Auteurs: Fred Krautwurst BOE K EN en Nienke Verhoeven TIP ! Prijs: € 15 Uitgever: Thema ISBN: 978.90.5871.149.6

TIEN RISICOPROFIELEN VOOR EEN BURN-OUT Burn-out kost bedrijfsleven miljarden en mensenlevens Stressgerelateerde aandoeningen kosten de Europese Unie jaarlijks € 20 miljard euro, oftewel tien procent van het budget gezondheidszorgen. Stress is ook verantwoordelijk voor 50 tot 60 procent van de dagen ziekteverzuim. Drie tot vier procent van het Europees BNP wordt gespendeerd aan kosten in de gezondheidszorg omwille van psychische problemen. Dat meldt Express.be.

8 Angsthazen 9 Werknemers met een slechte work-life balans of te belastende verantwoordelijkheden 10 Werknemers die onder hun niveau werken “Typisch voor burn-out is het oprukkende cynisme. Plots lijken banen niet langer uitdagend, zelfs al houdt u als geen ander van uw werk. Ook typisch is het controleverlies en schuilt er gevaar in mogelijke agressieve uitbarstingen,” aldus de Brusselse psychiater Patrick Mesters.

Risicoprofielen Volgens Vacature zijn er tien risicoprofielen voor een burn-out: 1 Heldere denkers en visionaire geesten 2 Trouwe, enthousiaste en gedreven medewerkers 3 Hyperactieve High Potentials 4 Controlfreaks 5 Ja-knikkers 6 Altruïstische wereldverbeteraars, vooral als ze weinig assertief zijn 7 Perfectionisten lopen meer risico dan sloddervossen

Zelfmoord In Finland krijgt zeven procent van de werknemers te maken met een burn-out. In Franse bedrijven zijn er jaarlijks zo'n 400 zelfmoorden waarbij afscheidsbriefjes worden teruggevonden die aangeven dat de doelstellingen onmogelijk konden worden gehaald. Ook in Japan gebeurt vijf procent van de zelfmoorden om professionele redenen. Een deel van de kaderleden valt zelfs gewoon morsdood neer tijdens het werken of wordt zwaar ziek door overwerk.

INTERNETTERS SLAPEN SLECHTER Nog even een uurtje achter de pc mondt bij veel computergebruikers uit in een sessie waarbij tot diep in de nacht wordt gemaild, gechat en gesurft. Doorgewinterde computergebruikers zijn dan ook doorgaans niet erg tevreden over hun nachtritme. Dat blijkt uit een onderzoek van dokter Nakamori Suganuma van de universiteit van Osaka. Hij bekeek het avondpatroon van bijna zesduizend Japanners met zelfbenoemde slaapproblemen. De uitkomst bleek niet al te verrassend: bijna de helft van de slapelozen gaf aan dat hun slechte slaappatroon samenhangt met het feit dat ze 's avonds urenlang voor een beeldscherm doorbrengen – waarbij dat scherm overigens evengoed een televisie kan zijn als een monitor. Bijna veertig procent gaf het internet de schuld van zijn verstoorde slaappatroon. Opmerkelijk is dat respondenten die aangaven tot 's avonds laat met internet in de weer te zijn, feitelijk even veel uren slapen dan wie dat niet doet. "Ons onderzoeksresultaat geeft aan dat urenlang achter een beeldscherm zitten vlak voor bedtijd weinig effect heeft op de kwantiteit van de slaap, maar een erg groot effect op de kwaliteit ervan", aldus Suganuma. U bent gewaarschuwd…. Bron: www.osaka-u.ac.jp

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

INTERVIEW T E K S T: G E E R T D I J K S T R A FOTO’S: MARTINE SPRANGERS

MedischOndernemen

DOUWE

D E J O O D E I S D I R E C T E U R VA N C O M M U N I C AT I E A D V I E S B U R E A U D E J O O D E & PA R T N E R S B V

Crisis, what crisis?! Een man met verstandelijke beperking ziet een deur open staan, glipt ’s avonds naar buiten en verongelukt als hij een autoweg wil oversteken. Een jonge vrouw met het syndroom van Down is gelukkig in haar woning midden in een stadswijk. Zij schreeuwt met grote regelmaat haar geluk uit tot grote ergernis van de buren die al een jaar lang niet meer rustig in hun tuin kunnen zitten. Een demente bejaarde vrouw van 81 brengt kamergenoot van 80 om het leven. Crisiscommunicatie in de gezondheidszorg staat steeds hoger op de agenda. Wat te doen in geval van nood? Een gesprek met Douwe de Joode, van beroep ‘huisarts voor crisissituaties’.

“De alsmaar complexer wordende organisatiestructuren en behandelmethodes leiden tot een grotere kans op crisismomenten, zowel op vakinhoudelijk als organisatorisch gebied. Ook speelt de toenemende mondigheid van de burger, in combinatie met de toenemende honger van de media, een belangrijke rol. Tegenwoordig zijn er zoveel media die allemaal nieuws moeten vergaren. En de zorg is een gewilde sector. Daarbij komt dat ook gedupeerden veel eerder dan in het verleden zelf de pers zoeken om hun verhaal te doen of om hun recht te halen.” En hierbij speelt de zorg zeker geen thuiswedstrijd. “Een zorginstelling is een typische professionele organisatie. Het geleverde product stond heel lang gelijk aan een superieure techniek. Ook opleidingen besteedden puur en alleen aandacht aan de technische aspecten van het vak. En dan is het schrikken wanneer dat product ineens tegen je begint te praten en vragen begint te stellen”, schetst De Joode het proces waarmee zorgverleners in het recente verleden geconfronteerd werden. Had het voorkomen kunnen worden? Maar hoe dan om te gaan met een mislukte plastisch chirurgische ingreep, een demente bejaarde die onder vreemde omstandigheden komt te overlijden of brand op de operatiekamer. Of met conflicten in de arbeidsrechtelijke sfeer, ruzies tussen maten of als de NMa een inval doet? Juist in de zorg is het risico op imagoschade van personen en/of instelling groot omdat het direct met de gezondheid van mensen te maken heeft. De lat ligt hoog, en dat is wel eens frustrerend. Want ook al gaan er miljoenen behandelingen goed, die ene fout bepaalt toch het beeld. De Joode’s aanpak is simpel. “Ik begin standaard met de vraag ‘had het voorkomen kunnen worden’ was er sprake van een gedwongen opname, is er vannacht controle geweest, hoeveel mensen lagen er op zaal, etc. etc. Op basis daarvan ontrolt

zich een plan dat uiteraard per situatie verschilt, maar waar een aantal basisvragen beantwoord moeten worden: moet de inspectie geïnformeerd worden, zijn de familieleden of andere betrokken al geïnformeerd, moeten we zelf de pers inschakelen en zo ja wanneer, wie zijn de woordvoerders, wie stelt het persbericht op, welke maatregelen moeten intern genomen worden, hoe verloopt de communicatie intern, welke juridische consequenties zijn er, hoe ligt het qua verzekeringstraject”. Speel open kaart Bij het beantwoorden van al deze vragen spelen persoonlijke factoren onderhuids een belangrijke rol. Zoals de gekrenkte trots, waardoor veel specialisten of eerstelijns artsen van nature nogal eens de ontkenning inschieten. En dat is niet verstandig. “Door direct open kaart te spelen, worden regelmatig zaken in den minne geschikt. Openheid naar de patiënt of eventuele nabestaanden creëert een basis waardoor partijen niet zo snel loodrecht tegenover elkaar komen te staan.” Tegelijkertijd kan al te veel openheid averechts werken vanuit verzekeringsrechtelijk perspectief. Of je kunt voor je beurt praten. Een lastige balans, zo bevestigt De Joode. “Maar je kunt altijd een stap zetten en je medeleven tonen. Ook als een zaak nog in onderzoek is en je inhoudelijk nog niks kwijt kunt.” Bereid je voor Er moeten tijdens crisissituaties talloze beslissingen genomen worden, die voor een groot deel vooraf al in protocollen vastgelegd hadden kunnen worden. Daar hebben veel instellingen moeite mee. “Ze zien door de grote variatie in mogelijke calamiteiten niet de rode draad en wachten dus maar af tot er daadwerkelijk wat gebeurt. Ze leven bij de waan van de dag. Maar als ik bij trainingen vraag wat voor crisissituaties kunnen MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

INTERVIEW

optreden, ontstaat er al gauw een top drie of top vijf. Die kun je dus wel degelijk tot in detail doorspreken. En veel afspraken, bijvoorbeeld over communicatieverantwoordelijkheden en een makkelijk bereikbaar crisisteam, gelden voor elke situatie.” Communiceer helder “Iedereen filtert en verwerkt op een hele persoonlijke manier de stortvloed aan nieuwsprikkels. En er is een enorme vluchtigheid in het vergaren, opnemen en gebruiken van nieuws ontstaan. De dosering van pakweg twintig jaar geleden is volledig verdwenen. Dus moet je, wil je in beeld komen, op een gerichte manier, met een heldere boodschap naar een afgebakende groep communiceren. De praktijk van alledag Desgevraagd geeft De Joode op discrete wijze een aantal voorbeelden van crisissituaties uit het recente verleden. Een maatschap ziet een oudere collega steeds slechter gaan functioneren en fouten maken. Hoe moet je daarmee omgaan zonder hem te beschadigen en zonder verdere schade aan de zorg toe te brengen? Want deze oudere collega is een autoriteit en dreigt dingen te vertellen over zijn collega’s als ze hem ‘eruit willen werken’. Een maatschap medisch specialisten heeft slaande ruzie na een fusie. Een directeur ontslaat een hoofd van dienst. Gevolg na maanden: de directeur wordt ontslagen. “U bent naast de Raad van Bestuur de enige die het weet, maar morgenochtend wordt een medewerker van onze instelling door de politie van zijn bed gelicht. Hij werkt al 25 jaar bij ons en schijnt de laatste 20 jaar vooral stagiaires seksueel te hebben mis-

bruikt. Hoe gaan we dat communiceren…..?” Voorbeeld 1 “Mijn moeder had beter iemand kunnen vermoorden. Want in de gevangenis zou ze een beter leven hebben gehad dan hier in dit verpleeghuis.” Een 54-jarige man vertelt dit aan een journalist van het regionale dagblad. De man was het zat, vond nooit gehoor binnen de instelling, zag dat er een personeelstekort was en kwam op voor zijn moeder van 84 die altijd te laat uit bed werd gehaald, niet het eten kreeg wat zij wenste en zelden een douche zag. De directeur, gevraagd om een reactie, kon alleen maar melden dat er een personeelstekort was en dat het ziekteverzuim hoog was. Na het verschijnen van het artikel over vier kolommen met de kop ‘Instelling X strafkamp’, stond binnen de kortste keren de telefoon roodgloeiend en belde de directeur mij op om advies. Er is snel een persverklaring opgesteld waarin niet om de problemen heen werd gegaan, de informant niet negatief werd bejegend en waarin aan werd gegeven wat de problematiek was en hoe men daaruit wilde komen. Verder radiostilte, geen interviews, een gesprek met de berichtgever en vooral aandacht voor de interne communicatie. De weinige medewerkers liepen al op hun tenen, waren in tranen toen ze het artikel lazen en het ziekteverzuim liep op. Een bijeenkomst werd belegd waar alle medewerkers zich uit konden spreken en hun vragen konden stellen. Mijn bedoeling was rust te creëren, vertrouwen te herwinnen en samen met directie en medewerkers te zoeken naar oplossingen. Diezelfde week werd een tweekoloms advertorial in dezelfde regionale krant geplaatst met een eigen verhaal van de instelling

CV Douwe de Joode Douwe de Joode is directeur van communicatieadviesbureau De Joode & Partners BV te Laren (NH). Komend vanuit de journalistiek werkte hij als hoofd PR in profit en not for profit organisaties. Hij richtte de afdeling PR en Voorlichting op van het academisch VU Ziekenhuis en gaf er 8 jaar leiding aan. Aansluitend was hij enkele jaren stafmedewerker PR bij de LSV, Landelijke Specialisten Vereniging, nu Orde van Medisch Specialisten. De Joode was adjunct directeur voor de Benelux bij het Amerikaanse PR adviesbureau Hill and Knowlton en voorzitter van de landelijke beroepsvereniging NGPR, vereniging voor PR en Voorlichting. In 1989 startte hij zijn eigen (meer specialistische) communicatieadviesbureau. Douwe de Joode behaalde ter ondersteuning van zijn adviespraktijk, het kandidaats Nederlands Recht en de doctoraal keuzevakken Gezondheidsrecht en Ziekenhuiswetenschappen aan de UvA. Hij schreef een scriptie over het Medisch beroepsgeheim. Hij behaalde een lesbevoegdheid Voorlichtingskunde aan de LU te Wageningen, geeft gastcolleges aan universiteiten en binnen het HBO-onderwijs en is lid van de visitatiecommissie van NQA voor het HBO communicatieonderwijs. Hij publiceert in diverse tijdschriften. In 2001 verscheen bij Kluwer van zijn hand het boekje 'Communicatie in de Gezondheidszorg'. De Joode is gespecialiseerd in crisiscommunicatie en is tevens gecertificeerd mediator NMI en lid van de VMG, Vereniging Mediators in de Gezondheidszorg.

MedischOndernemen

COLUMN

gekoppeld aan een oproep om personeel. De journalist die wist dat ik daar adviseerde, verweet mij de organisatie monddood te maken. Dat moest dan maar even. Voorbeeld 2 ‘Eén van onze chirurgen meldde vanochtend dat uit een kwartaaltest is gebleken dat hij seropositief is. Het betekent dat wij alle patiënten die hij het laatste kwartaal heeft geopereerd, terug zullen moeten roepen voor een test op HIV. Het lijkt ons goed een persconferentie te beleggen en dit mee te delen’. Mijn advies was voorlopig geen persconferentie, niet onnodig alarmeren en voormalige patiënten niet onnodig via de media angst aanjagen. Maar als de donder de patiënten van het laatste kwartaal traceren en die samen met de GGD oproepen en testen. Naar deze patiënten toe open zijn over de reden en hen goed informeren over de mogelijke gevolgen. De Inspectie was al geïnformeerd. Interne communicatie kreeg zorgvuldige aandacht. Een communiqué lag klaar om uit te reiken en toe te lichten indien de media verhaal zouden komen halen. Er is geen besmetting aangetroffen. Het heeft nooit de publiciteit gehaald. Verwonderlijk, omdat toch een groot aantal voormalige patiënten de informatie kenden. Naam van de arts is uiteraard nooit genoemd. Helaas voor hem was het wel einde carrière. Voorbeeld 3 ‘Kunnen wij op korte termijn een afspraak maken?’ Aan de telefoon de secretaris van de Raad van Bestuur. Het blijkt dat zowel de medische staf als de OR het vertrouwen in de RvB hebben opgezegd. ‘Ik ben namelijk zojuist gebeld door de Volkskrant die dit heeft gehoord, iemand uit ons ziekenhuis heeft die journalist gebeld, en ik heb beloofd vandaag terug te zullen bellen.’ Telefonisch vraag ik door over de oorzaak, de bekendheid intern van dit conflict, hoe lang het al loopt, wat er al aan gedaan is, of er al eerder over is gepubliceerd, zo ja, waar en wanneer, de betrokkenheid van de RvT, of er gevaar voor de zorg is en geef ik eerste adviezen. Heel belangrijk is dat de situatie kort, op een A5je, wordt beschreven waarbij bekeken moet worden wat wel en wat vooral ook niet verteld kan worden in dit stadium. In deze situatie is het duidelijk dat het in de Volkskrant komt en dat andere media, ook radio en tv, er een vervolg aan zullen geven. Daarop ga je je gezamenlijk instellen. Bij zo’n crisis zorg ik ervoor snel aanwezig te zijn om een deel van de communicatiestrategie op mij te nemen. Ik zal nooit als woordvoerder optreden omdat ik te weinig van de organisatie weet. Mijn taak is het de woordvoerder te trainen zodat zij hun communicatieve taak intern en extern goed kunnen uitvoeren. Een snelcursus omgaan met de pers, wordt door mij dan vaak ter plekke verzorgd. MO

De zorg gaat aan vlijt ten onder

O B S E RV E R

De onderzoekscommissie onder leiding van Jeroen Dijsselbloem heeft feilloos de vinger op de zere plek gelegd: Het onderwijs in Nederland gaat aan vlijt ten onder. Aan vlijt en onvermoeibare vernieuwingsdrang van Haagse politici en onderwijsbobo’s die geen idee hebben wat er werkelijk in de klas gebeurt. Voor mij was deze conclusie geen verrassing. Voor u waarschijnlijk ook niet als u kinderen hebt of ooit een jonge medewerker in dienst hebt genomen. Rekenen en taal leveren voornamelijk vraagtekens op, geschiedenis en aardrijkskunde blijven voor de meeste scholieren terra incognita. Het politieke geloof in een maakbare samenleving treft juist de zwakkere leerling. En ik vraag het u: Is het met de gezondheidszorg in wezen niet hetzelfde gesteld? Ook dit beleidsterrein wordt sinds het aantreden van staatssecretaris Hendriks, we schrijven 1974, voortdurend geconfronteerd met veranderingen. Ook hier spelen politieke uitgangspunten en het geloof in een egalitaire en maakbare samenleving een hoofdrol. Of is het toevallig dat het onderscheid tussen ziekenfonds- en particulierverzekerden is afgeschaft? Het nieuwste idee-fixe is dat de zorg een markt is: Concurrentie tussen verzekeraars en zorgverleners zal de kosten moeten verminderen en de keuzemogelijkheden voor de consument moeten vergroten. Dream on! Zorgverzekeraars fuseren op grote schaal en voor u en mij valt er alleen maar minder te kiezen. Daarnaast krijgen zorgverzekeraars van de overheid een regierol waar ze helemaal niet voor toegerust zijn. Zij willen het liefst zo min mogelijk doorverwijzingen naar specialistische zorg en brengen de huisarts in stelling als poortwachter. Met als gevolg dat de wachtlijsten weer groeien. Wanneer dan uiteindelijk de afspraak met de specialist rond is, blijkt zijn rekening door het DBC-systeem volkomen onbegrijpelijk geworden. Een samenhangend en doeltreffend elektronisch patiëntendossier is in de tussentijd nog steeds niet van de grond gekomen! De zorg is een markt, maar het eigen initiatief van de zorgverlener is kapotgemaakt. Werken in de gezondheidszorg is een nine to five job geworden. Signalen van idealisten die hier niet in mee willen gaan, worden in Den Haag te vaak niet opgepakt. En ondertussen gaat er veel geld naar commissieleden, managers en beroepsvergaderaars: het gevolg van de gedetailleerde overheidsbemoeienis. Ik denk dat zolang de gezondheidszorg via een omslagstelsel wordt gefinancierd, het faillissement van de zorg in zicht is terwijl de bevolking vergrijst. Ik hoop niet dat het dan te laat is om een Parlementaire Onderzoekscommissie naar Gezondheidszorgvernieuwingen in te stellen. Observer

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

PRAKTIJK+

‘Sloop’-meubels

De meubels van COOP Furniture Collective worden gemaakt van materialen die afkomstig zijn uit sloop en renovatie. Als producent neemt COOP ten opzichte van de leefomgeving zijn maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid. Om die reden bieden ze ook mensen met een grote achterstand tot de arbeidsmarkt nieuwe kansen.

Prijzen vanaf € 350 Bron: http://coopfurniturecollective.blogspot.com/

Re t r o r a d i o Engelse retro. De nostalgische Engelse kwaliteitsradio’s hebben een authentieke jaren 50 look. Kies uw kleur!

Prijs: € 199,Bron: nonplusultra.nl

Als arts bent u vaak druk bezet en wilt u zo efficiënt mogelijk met uw tijd omgaan. Medische informatie en naslagwerken zijn onmisbaar, waar u ook bent. PharmaPhone is een mobiele telefoon + PDA met medische informatie en toepassingen die u helpen tijdens uw werk.

Een abonnement is beschikbaar vanaf € 12,45 per maand Bron: www.pharmaphone.nl

Overal toegang tot medische informatie

MedischOndernemen

COLUMN

Dure placebo’s

Remon Hendriksen huisarts

De zorgkosten rijzen de pan uit volgens zorgverzekeraars en overheid. Met name de kosten van geneesmiddelen zijn hun al jarenlang een doorn in het oog. Huisartsen worden daarom ook op allerlei manieren gestimuleerd om goedkoper voor te schrijven. Evidence-based en generiek! Dat zijn de motto’s van menig FTO-overleg en Elektronisch Voorschrijfsystemen van onze computers. Ik viel dan ook uit mijn stoel van verbazing toen ik de resultaten van een recent Amerikaans onderzoek onder ogen kreeg. Want wat blijkt? Dure placebo’s werken beter dan goedkope, zo heeft dit betreffende onderzoek aangetoond. U leest het goed. Dus terwijl ik menig avondje van mijn gezin gescheiden ben geweest in verband met het zoveelste overleg over de rationele keuzes tussen de verschillende statines of andere kostenverslindende preparaten blijkt dat nep en bedrog ook heel werkzaam kan zijn, vooral als er een flink prijskaartje aan hangt! Sterker nog; het dure placebo bleek zelfs 30% meer heilzaam te zijn dan het goedkope. Een verschil waar menig farmaceut die een nieuw zogenaamd evidence-based middel op de markt wil brengen flink jaloers op zal zijn. Dure placebo’s zijn dus bewezen effectief gebleken. Nu nog wachten op de bijpassende CBO-richtlijn zodat we de mensen straks ook geprotocolleerd kunnen gaan bedonderen. Ach, ik moest onwillekeurig denken aan dat andere onderzoek waarin werd aangetoond dat het (vermeende) positieve effect op de stemming van antidepressiva’s in de overgrote meerderheid van de gevallen ook weer berust op hetzelfde placebo-effect. De consument wil geen ratio en kostenbewustzijn. De consument wil magie! Nu de zorg markt is geworden dienen we dan ook meer met de wens van de klant rekening te gaan houden. We stoppen dus met die generieke kostenbewuste flauwekul en we gaan gewoon dure placebo’s voorschrijven. Merkpreparaten zijn wat mij betreft ook prima, als ze maar flink prijzig zijn. U moet er wel bij vertellen dat alleen het allerbeste goed genoeg is voor uw patiënten en dat daar best een prijskaartje aan mag hangen. Succes verzekerd!

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

Dentravel Tandheelkundige cursussen op unieke locaties Hua Hin, Thailand 31 oktober - 8 november 2008

'RONDOM KRONEN EN BRUGGEN' Dentravel organiseert in Hua Hin twee bijzondere cursussen: voor tandartsen en tandtechnici (nieuw dit jaar!) en voor assistenten en/of meewerkende partners. Michiel de Cleen, Peter Keizer, Fridus van der Weijden en Eric van der Winden (porselein technicus) verzorgen het tandheelkundige programma. Een unieke gelegenheid om in 1 week bijgepraat te worden over kronen en bruggen! Astrid Elzink-Tennekes verzorgt de training ‘praktijkorganisatie’ voor assistenten. Mondhygiënisten kunnen aansluiten bij hun cursus naar keuze. Het zijn niet alleen restauratieve en prothetische handelingen die het uiteindelijke behandelresultaat bepalen; endodontische en parodontale aspecten zijn minstens zo belangrijk. U leert hoe u moderne restauratieve, endodontische en parodontale inzichten kunt integreren om een mooier resultaat te bereiken. Bovendien wordt aandacht besteed aan het voorkomen én behandelen van complicaties. In deze cursus leert u welke voordelen het direct werken met de patiënt in het laboratorium heeft. Hoe de tandtechnicus de vorm, kleur, oppervlakte structuur, glans én tandvlees gunstig kan beïnvloeden en welke positieve uitwerking dit heeft op de totale esthetiek ten opzichte van het werken op afstand. Communicatie vormt de rode draad in de praktijkorganisatie. Astrid Elzink-Tennekes vraagt de assistenten om na te denken over hun werkomgeving. Tijdens deze training wordt er met opdrachten gewerkt, waardoor er veel aandacht aan de praktijksituatie gegeven wordt. U verblijft in het prachtige Anantara resort in Hua Hin, 180 km. ten zuiden van Bangkok. In de omgeving zijn er voldoende bezienswaardigheden. Voor de golfliefhebbers is het een paradijs met 5 prachtige golfbanen.

w w w. d e n t r ave l . n l

Contact gegevens: Dentravel T (075) 616 39 90 E info@dentravel.nl

Informatie over reis en verblijf: M&C Travel T (0297) 53 13 22 E info@mc-travel.nl

THEMA

Een nieuwe praktijk

- Een eigen praktijk? Een hele onderneming - Portret: Gert Jonkheer, huisarts - Mondzorgkliniek op basis van multe-sensorische aanpak - Geldlenen - Samen of Solo

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

THEMA THEMA THEMA T E K S T: K O O S J E D E B E E R

Vernieuwen & veranderen Het pad voor medici-ondernemers die besluiten een nieuwe praktijk te starten, gaat niet over de spreekwoordelijke rozen. Twee jaar buffelen voor van enige winst gesproken kan worden, is geen uitzondering. Ook komt het niet zelden voor dat ondernemers in de zorg met nieuwe ideeĂŤn een lans moeten breken voor anderen. Doorzetters krijgen er echter wel wat voor terug: Voldoening en de mogelijkheid om zelf de kwaliteit van zorg te bepalen. 16

MedischOndernemen

EIGEN PRAKTIJK? EEN HELE ONDERNEMING!

“Ik wilde voorkomen dat ik de vlag zou uithangen op het moment dat ik kon stoppen met werken”, zegt tandarts-ondernemer Andre Verhage over zijn keuze om de solopraktijk met 5.000 patiënten uit te breiden naar een volledig nieuwe praktijk met zeven stoelen voor 23.500 patiënten. “Ik zit al twintig jaar in het vak en heb alles gedaan wat iemand in de tandheelkunde kan doen. Wanneer ik deze stap niet zou hebben gezet, was de kans groot geweest dat ik zou zijn afgestompt.” Tien jaar geleden begon het idee om ‘iets anders’ te doen voor het eerst te kriebelen. De plannen om een grote praktijk te gaan managen kregen vorm tijdens een Master Class die Verhage tussen 2004 en 2006 bij opleidingsinstituut Catan volgde. Als onderdeel van deze studie schreef de tandarts een ondernemingsplan

“Soms moet je geluk hebben” dat in de twee daaropvolgende jaren steeds is aangepast. “Het business plan dwong mij om mijn gedachten te concretiseren. Ik begon met een marktonderzoek op te zetten in de regio. Zo heb ik collega’s in deze omgeving gebeld om na te gaan of zij bezwaar zouden hebben tegen de vestiging van een grote praktijk. Ook heb ik met verschillende zorgverzekeraars gesproken over hun toekomstplannen in de regio. Vanzelfsprekend keek ik verder goed rond waar in de omgeving veel gebouwd werd. De bouw van Ypenburg bleek net begonnen: Veertigduizend nieuwe woningen, terwijl hier maar één tandartsenpraktijk was gevestigd. Het was naar mijn idee een gouden kans.” Alle begin is moeilijk Roel van der Beek, productmanager Start- Kamer van Koophandel Nederland, raadt iedere medicus die een nieuwe praktijk wil beginnen of de omslag naar een grootschaliger ondernemersvorm wil maken, aan zich goed voor te bereiden. “Net zoals voor andere startende ondernemers geldt, is het ook voor zelfstandigen in de zorg aan te bevelen om een ondernemingsplan te schrijven. Daarnaast is het verstandig om na te gaan bij landelijke verenigingen aan welke eisen de zelfstandige ondernemer, los van specialistische kennis, moet voldoen.”

Ondernemen, iets voor u? • Ondernemersbloed? Test het op: www.deondernemerstest.nl • Nieuwe praktijk beginnen? Een stappenplan vindt u op: www.kvk.nl/bedrijfstarten • Waar blijft de winst? Wordt niet ongeduldig en neem geen overhaaste beslissingen. Er zijn coaches die de ondernemer in dit soort situaties kan raadplegen. Bijvoorbeeld via de Kamer van Koophandel.

Monique Satink, leidt samen met haar echtgenoot en een derde maat Move2be, een praktijk waarin fysiotherapie, fitness, bedrijfsgezondheid en diëtetiek op 750 m2 samenkomen. “Als voorbereiding op de nieuwe situatie hebben we in 2006 de organisatie neergezet: mijn man heeft een cursus bedrijfskundig management gevolgd. Daarnaast hebben we er hard aan gewerkt een HKZ-certificaat voor de praktijk binnen te halen. Ik kan iedereen die plannen heeft voor een nieuwe of grotere praktijk aanraden om dit certificatietraject te volgen om de onderneming een stevige basis te geven. Het heeft ons in ieder geval erg geholpen: we werden gedwongen om belangrijke zaken op een rijtje te zetten die je eigenlijk voor je uit wilt schuiven.” In 2002 kregen de eerste ideeën om een grotere praktijk te beginnen gestalte. Satink: “Onze vroegere fysiotherapiepraktijk had twee behandelkamers en een kleine oefenzaal. We misten de ruimte om onze activiteiten verder uit te breiden.” Deze situatie veranderde op het moment dat een grote groep huisartsen (drie praktijken) aangaf met de fysiotherapeuten te willen samen-

“Beter goed gejat dan slecht bedacht” werken in een nieuwe omgeving waar ook een apotheek zou komen. De huisartsen verenigden zich in een MOED-constructie (maatschappen onder een dak) en ook Move2be en de apotheek zouden zelfstandig blijven binnen het nieuwe medisch centrum. Twee jaar later kregen de plannen vorm met de bouw van een

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

THEMA THEMA THEMA

Inschrijving KvK verplicht Medici al dan niet verenigd in een maatschap zijn nu vaak niet verplicht zich in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Daar gaat dit jaar verandering in komen omdat per 1 juli 2008 een nieuw Handelsregister 2007 in gebruik wordt genomen. Uiterlijk eind 2009 moeten alle groepen ondernemers die nu nog niet in het Handelsregister staan, zijn ingeschreven. In verband met de Wet Personenvennootschappen die mogelijk gelijktijdig in werking treedt als het nieuwe Handelsregisterwet, zullen eerst alle maatschappen door de Kamer van Koophandel worden benaderd. Daarna zullen anderen van de Kamer van Koophandel een brief ontvangen met het verzoek zich in te schrijven.

pand op maat voor alle partijen. “Nieuwbouw heeft voordelen. Als eerste huurder kun je de indeling behoorlijk naar je hand zetten”, vindt Satink. “Aan de andere kant moet over alles, echt alles tot aan het laatste stopcontact en lichtpuntje toe een beslissing worden genomen. Dat is leuk maar intensief. Op een gegeven moment moesten we echt heel veel overleggen met elkaar.” Gluren bij de buren Voor ondernemers met plannen is het is altijd de moeite waard om te zien hoe anderen het doen. Tandarts Verhage heeft twintig praktijken van collega’s bezocht. “Gewoon om een gevoel te krijgen hoe ik het zou willen hebben. En ook met de gedachte: ‘beter goed gejat dan slecht bedacht’.” Verhage kwam tot de conclusie dat voor een optimale logistiek een rond gebouw het meest praktisch zou zijn. “Daar heb ik lang naar gezocht tot een kennis mij wees op een dergelijk gebouw aan de rand van Nootdorp. Precies op de juiste plek en ik kon het kopen! Soms moet je in het ondernemersschap ook gewoon geluk hebben.” Verhage zegt achteraf geen spijt te hebben van beslissingen in de logistiek die hij heeft genomen. “Waar ik meer tegenaan loop is de automatisering. Mijn praktijk is te groot voor de ICT die in deze branche gebruikelijk is. Binnen ‘Big Office’, een vereniging van tandarts-eigenaren met een grote praktijk, hoor ik dat vaker.” Ook Satink heeft tot nu toe geen spijt van gemaakte logistieke keuzes. Een van de drie nieuwe oefenzalen van Move2be ligt dicht bij twee behandelruimtes om de looplijnen zo kort mogelijk te houden. Daarnaast is rekening gehouden met een nog uitgebreidere dienstverlening in de toekomst door één behandelruimte zo

MedischOndernemen

ruim te houden dat deze geschikt is voor een kinderfysiotherapeut. De kost gaat voor de baat uit Move2be is een van de eerste praktijken in Nederland met verschillende disciplines, fitness, diëtetiek, fysiotherapie en bedrijfsgezondheidszorg, onder een dak. Door deze vakgebieden samen te brengen worden de behandelmogelijkheden vergroot en daarmee de kwaliteit van zorg verhoogd. Monique Satink verwacht dat, ook door de marktwerking in de zorg, er meer vergelijkbare centra zullen komen. Deze nieuwe invalshoek bleek echter te botsen met de gebaande paden van andere instanties. “Zorgverzekeraars zijn hier nog niet op ingesteld. Het verschijnsel ‘diëtiste’ in loondienst, kennen ze bijvoorbeeld niet met als gevolg dat ik lang heb moeten wachten voordat ik mijn declaraties vergoed kreeg.” Voor ondernemers in de zorg is het van essentieel belang dat ze in een vroeg stadium afspraken maken met zorgverzekeraars, zegt ook Van der Beek van de Kamer van Koophandel. “Daarnaast moeten starters beseffen dat ondernemen in de zorg veel kosten met zich meebrengt. De investeringsbegroting en de financiering zijn aspecten van het ondernemen die vaak worden onderschat. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van medische apparatuur die er niet om liegen. Gelukkig zijn er een aantal banken die gespecialiseerd zijn in het verstrekken van leningen aan medici. Vaak hebben ze hiervoor speciale afdelingen.” Geduld is een schone zaak Verhage heeft gesproken met verschillende financiers. “Wanneer je een serieus ondernemingsplan hebt, gaan ze echt wel het gesprek met je aan. Alleen viel het me op dat veel banken weinig kennis hebben van onze sector. Uiteindelijk heb ik een financier gevonden die mij ook nog wat kan leren.” Nadat de financiering rond is, is contact onderhouden met de bank het belangrijkste in het begin vindt de tandarts. “Het gaat om heel veel geld. Die druk voel ik nog steeds. Ik ben nu twee jaar bezig en bereikte pas na anderhalf jaar een omslag punt. Daarvoor moest er geld bij. Zolang je in gesprek blijft met je financier zijn er mogelijkheden, maar je moet het niet wegstoppen.” Een herkenbaar verhaal volgens Van der Beek: “Starters zijn van nature optimistische mensen met een drive! Het optimisme kan echter wel eens omslaan in negativisme als de omzet niet conform de prognose op gang komt. Mensen worden dan

EIGEN PRAKTIJK? EEN HELE ONDERNEMING!

ongeduldig en kunnen op basis van emoties vervolgens te snel misschien wel verkeerde beslissingen nemen. De startende ondernemer moet er rekening mee houden dat doorgaans het eerste jaar break-even gedraaid wordt en in het tweede jaar wellicht een lichte winstsituatie kan ontstaan. Geduld is een schone zaak in deze!”. Satink heeft sinds de opening van de nieuwe

startte, dat al het foldermateriaal en drukwerk in de nieuwe huisstijl af zou zijn. Dat gaf wel veel druk, maar achteraf zou ik het niet anders doen. Toen de praktijk daadwerkelijk openging, kwamen er zoveel andere dingen op me af, dat ik daar echt geen tijd meer voor gehad zou hebben. Bovendien had ik nu vanaf het begin materiaal waarin werd uitgelegd wie we zijn en

“Zet belangrijke zaken op een rijtje, schuif ze niet vooruit” locatie meer leden dan verwacht, maar ook voor Move2be geldt nog steeds dat budgetten er zijn om te worden overschreden’. “Mijn ervaring is dat wanneer je een verzoek voor extra financiering goed onderbouwt, banken meestal wel die ruimte geven. Niettemin zijn er zeker targets die we moeten halen!” Komt het zien! Onder meer om hun financiële doelstellingen te halen, moeten ondernemers in de zorg meer dan ze nu doen, kijken naar hun marketing stelt Van der Beek. In de medische wereld waar het not done, sterker nog, niet toegestaan is om jezelf als ‘de beste’ te verkopen zijn starters dit niet altijd gewend. “Toch is het belangrijk dat de mensen de weg naar de praktijk weten te vinden. Maak de buurt daarom duidelijk dat er een nieuwe praktijk is bijgekomen.” Satink heeft haar initiatieven aangekondigd in de plaatselijke krant en met advertenties. “Ik wilde ook per se voordat ik de praktijk

wat we doen.” Tandarts Verhage begon precies op het juiste moment op een kansrijke locatie en kreeg te maken met een luxe probleem. “Ik groeide te snel. Daardoor heb ik in korte tijd veel personeel moeten aannemen. Achteraf bleek dat ik hierin niet altijd de goede keuzes had gemaakt. Met mijn kennis van nu, zou ik meer de tijd nemen om medewerkers aan te nemen en op te leiden. Door overhaaste beslissingen, heb ik mensen moeten ontslaan en dat is natuurlijk heel vervelend. Ook zou ik gelijk twee praktijkmanagers aannemen. Nu had ik in het begin maar een praktijkmanager en daardoor bleven er dingen liggen. Dat gaf onnodige onrust.” Personeelsperikelen, een enorme tijdsinvestering en geregeld veel stress: Een praktijk starten waarom zou je het doen? Satink: “De voldoening. Je krijgt er veel voor terug. Ik heb nu het idee dat ik de kwaliteit zorg kan leveren die ik wil geven. Alleen daarom is het meer dan de moeite waard geweest.” MO

Wat doen de brancheverenigingen? • De NMT ondersteunt aangesloten tandartsen met verschillende praktische hulpmiddelen als het Digitaal Ondernemingsplan voor de Tandartspraktijk: een computerprogramma waarmee een eigen ondernemingsplan kan worden opgesteld. Daarnaast is er een NMT-Starterspakket en kunnen leden een beroep doen op begeleiding van een NMT-adviseur. Zie www.tandartsennet.nl onder ‘praktijkhouder/ondernemer’. • De LHV ondersteunt haar leden met juridisch advies. Vragen als: ‘welke juridische vorm moet ik kiezen voor mijn praktijk?’ en ‘wat komt er kijken bij het overnemen van een bestaande praktijk?’ worden beantwoord. Tevens geeft de vereniging algemeen advies en verwijst door bij specifieke vragen. Ook voor advies rondom personeel en de geldende cao kunnen huisartsen bij hun vereniging terecht. Daarnaast heeft de LHV een bouwadviesgroep waar huisartsen met al hun vragen over bouw en inrichting van de praktijk terecht kunnen. Deze beroepsgroep vindt op www.destartendehuisarts.nl een trefpunt voor jonge huisartsen. Ook via deze site te bestellen: ‘Het draaiboek praktijkstart’, geschreven door huisartsen die vlak voor, middenin en vlak na hun praktijkstart zitten. Gouden zetten, miskleunen en ervaringen in de dagelijkse praktijk van de startende huisarts vormen de basis van dit boek. Oudere collega’s en adviseurs die veel ervaring hebben met huisartsen gaven commentaar op de teksten en vulden aan. • De KNGF heeft op de site een starterspakket voor leden met daarin een aanmeldingsformulier klachtenregeling KNGF en algemene informatie over het starten en inrichten van een fysiotherapiepraktijk. Zie www.fysionet.nl onder het dossier praktijk start-einde.

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

THEMA TEKST EN FOTO: ERNA JANSEN

4 Kapiteins op 1 schip

Samen of solo? Gert Jonkheer, huisarts op Urk, antwoordt met grote stelligheid “samen”. Want de voordelen van een gezamenlijke praktijk zijn voor hem evident. Spreiding van werkdruk en specialisme en meer middelen om apparatuur te kopen zijn daar voorbeelden van.

Gert is in 1994 ingestapt als zesde huisarts in de toenmalige artsenassociatie op Urk. Eerst nog met een praktijk aan huis maar sinds 2006 werkt hij samen met drie andere huisartsen in Het Dok, centrum voor gezondheid en wonen. Daarvoor was er een nieuw samenwer20

MedischOndernemen

kingsverband ontstaan onder de naam Urker Huisartsen Maatschap (UHM). “Ook toen ik nog de praktijk aan huis had, ondervond ik al de voordelen van de maatschap” stelt Gert. “Je kunt gebruik maken van de aanwezige software, er zijn

P O R T R E T: G E R T J O N K H E E R , H U I S A R T S

al klanten en vervanging is beter te regelen. Ook de praktijkondersteuning was geregeld. Maar het échte samenwerken heeft vorm gekregen toen we zijn begonnen in Het Dok”. Het Dok is een prachtig, nieuw gebouw met een prettige, zakelijke uitstraling. In Het Dok werkt Gert samen met 3 andere huisartsen. Daarnaast hebben een fysiotherapeut, een diëtiste, een logopediste, een apotheek, de huiszorg en maatschappelijk werk hun intrek er genomen. Boven in het gebouw bevindt zich een dependance van het verzorgingstehuis met 30 wooneenheden. Meer apparatuur dan in een solopraktijk “Samenwerking biedt zoveel kansen” volgens Gert. “We kunnen als HOED (Huisartsen Onder Een Dak) profiteren van elkaars kennis. Zo vind ik astma/COPD bijzonder boeiend en een collega van mij is bijzonder geïnteresseerd in diabetes. Weer een ander legt zich toe op reizigersadvisering. Je kunt leren van elkaar! Daarnaast kunnen wij als HOED apparatuur aanschaffen die je in een solopraktijk niet aantreft omdat je de kosten deelt. Zo hebben wij laatst een spirometer en een tympanometer aangeschaft. (Om een aandoening van het middenoor op te sporen, red.)Deze staan in een behandelkamer opgesteld en worden door alle artsen gebruikt.” Samenwerking met specialisten uit het ziekenhuis De samenwerking gaat in Het Dok verder dan alleen de samenwerking tussen de artsen onderling. Het heeft voordelen om, een gang verder, even aan te kloppen bij de huiszorg of om te overleggen met de fysiotherapeut tijdens de koffie.

“Dít is de toekomst” De Urker Huisartsen Maatschap staat überhaupt positief tegenover elke vorm van samenwerking die de patiënt ten goede komt. Zo houdt een cardioloog van de IJsselmeerziekenhuizen spreekuur in Het Dok. “Een unieke situatie”, noemt cardioloog Menno Baars het. “We willen zo dicht mogelijk bij huis specialistische zorg bieden. Uiteraard gaat dat altijd in goed overleg met de huisartsen”. In maart van dit jaar is de kinderpoli erbij gekomen. “Enkele enthousiaste kinderartsen komen spreekuur houden in Het Dok” vertelt Gert. Ook vaatonderzoek wordt in Het Dok gedaan door een vaatlaborant die er tweewekelijks spreekuur houdt. In eigen ruimtes kunnen specifieke onderzoeken worden gedaan. Met behulp van echografie en Doppler apparatuur worden bloedvaten op afwijkingen onderzocht. “In de nabije toekomst hopen we nog enkele specialistische groepen te kunnen verwelkomen. Een ideale manier van werken” stelt Gert. “De lijnen zijn kort. Overleg met de specialisten kan direct plaatsvinden en een doorverwijzing of aanvullend onderzoek kan snel geregeld worden”.

Ook met de huisartsenpost (na vijf uur en in het weekend) is een goede samenwerking geregeld. Er worden in Het Dok in het weekend spreekuren gehouden zodat de patiënt niet altijd naar Emmeloord hoeft als er hulp nodig is die niet tot het reguliere spreekuur kan wachten. Daarnaast biedt Het Dok de mogelijkheid voor bloedafname, een trombosedienst, een hartfalenspreekuur, behandeling door een rookstopverpleegkundige, het aanmeten van kousen en hoortechniek.

“Samenwerking biedt zoveel kansen!” Om de patiënten nog beter te informeren wordt drie keer per jaar het mededelingenblad Dokwerk uitgegeven door de maatschap. Daarin worden allerlei wetenswaardigheden over de praktijk en behandelingen vermeld, maar er worden bijvoorbeeld ook tips gegeven waar de cliënten zelf hun voordeel mee kunnen doen. Daarnaast is er de site van het Urker Huisartsen Maatschap: (www.uhm-hetdok.nl.) 4 Kapiteins op 1 schip Naast de medische voordelen biedt de samenwerking ook andere voordelen. “We hebben nu 1 assistente die de financiële administratie voor ons regelt, terwijl eerst iedere arts dat zelfstandig deed of liet uitvoeren”. Gert vertelt trots: “Ons team bestaat uit 4 artsen, 1 praktijkmanager, 1 praktijkondersteuner, 2 praktijkverpleegkundigen en 9 assistentes. Een hele club. Het aansturen van zoveel mensen vraagt vaardigheden die ik tijdens mijn opleiding niet heb geleerd. Het ondernemer-zijn en sturing- en leidinggeven zijn nieuwe uitdagingen voor mij. Daarom is het fijn een praktijkmanager in dienst te hebben. Zij regelt voor ons alle praktische zaken. Wij houden de grote lijnen in de gaten”. Om de organisatie goed te laten verlopen, heeft iedere arts zijn eigen taken. “Maar”, zo stelt Gert, “we proberen iedere belangrijke beslissing in consensus te nemen. 4 Kapiteins op 1 schip; het werkt echt als iedereen dezelfde kant op wil!” Toch zal er ook binnen deze 4mans combinatie wel eens onenigheid zijn. “Zelden hoor” zegt Gert, “er moet wel eens wat water bij de wijn, maar als de bereidheid er is om samen te werken, dan lukt het ook om gezamenlijk de beslissingen te nemen”. Zal de praktijk er in de toekomst veel anders uit zien? “Nee, de eerste jaren niet”, zegt Gert, “wellicht dat we nog meer gaan samenwerken met andere partijen en dat we nog verder automatiseren. We willen graag een elektronische koppeling met de apotheek. Dat zou een stap voorwaarts zijn. Maar verder? …..Dít is de toekomst”. MO (Het is u vast opgevallen dat in dit artikel gesproken wordt over ‘op Urk’. Urk was vroeger een eiland in de Zuiderzee, vandaar dat Gert Jonkheer 'op Urk woont', red.)

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

Wat had ik ook alweer op 19 juni? Oh ja, samen met Katja naar Amsterdam voor Nationale Dag van de PraktijkManager! w w w. p r a k t i j k m a n a g e r s n e t w e r k . n l

1/4 van der Schoot Architecten

PERSONEEL T E K S T: C H A R L O T T E VA N D E N WA L L B A K E , H E E F T H A A R E I G E N C O A C H I N G E N C O N S U LTA N C Y B E D R I J F

Twee oren en één mond Wederzijds begrip door goed luisteren

“Pas als we echt luisteren, zullen we anderen begrijpen.” aldus Covey. In dit tweede deel over de theorieën van managementgoeroe Stephan Covey leest u hoe u beter begrepen kunt worden door éérst de ander te begrijpen. U krijgt inzicht en praktische handvatten hoe u een nog betere invulling kunt geven aan uw leiderschap binnen uw praktijk. Wederzijds begrip, daar gaat het om. Een mens heeft niet voor niets twee oren en één mond: daarmee kan hij twee keer meer luisteren dan spreken.

Wetenschappelijk onderzoek toonde aan dat slechts zeven procent van onze communicatie wordt overgebracht met woorden. Wanneer twee mensen met elkaar in gesprek zijn, is niet meer dan zeven procent een kwestie van horen. De overige 93% wordt geuit met non-verbale communicatie uitingen die je ziet als expressie en gebaren. Het is daarom van belang om ook aandacht te besteden aan de non-verbale communicatie; empatisch luisteren. Een voorbeeld dat illustreert hoe beperkt het communiceren met woorden is, is emailen. Wanneer met e-mail wordt gecommuniceerd, bestaat er kans op miscommunicatie. Dit kan omdat er

MedischOndernemen

alleen met woorden wordt gecommuniceerd. U ziet en hoort de ander niet waardoor het kan escaleren omdat de boodschap anders geïnterpreteerd kan worden dan uw intentie was. Wanneer we elkaar echt begrijpen, openen we de poort naar creatieve oplossingen Volgens Covey komen bijna alle problemen voort uit slechte communicatie. Niet iedereen beschikt over het talent om empatisch te luisteren naar zijn gesprekspartner. Dit geldt zeker ook in medische praktijken. Wanneer u echter investeert om éérst uw medische collega te begrijpen, zult u merken dat u zelf beter begrepen wordt. We hebben de neiging om dit om te draaien. Veel mensen luisteren niet met de intentie om te begrijpen, maar om te reageren. Gaat u maar eens na: hoe vaak hoort u opmerkingen in de trant van “Ik weet wat je bedoelt, dat heb ik ook...”. Veel leiders zijn zo overtuigd van zichzelf, dat ze niet in staat zijn om echt te luisteren. Het is daarom belangrijk om tijd te besteden aan het luisteren. Als u wilt dat uw gesprekspartner u werkelijk begrijpt, zult u creatief om moeten gaan met het oplossen van gezamenlijke problemen. Een goede praktijkhouder luistert naar zijn medisch team en helpt ze hun talenten ontdekken en ontwikkelen. Hij is hierdoor in staat een omgeving te creëren waarbij iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het eindresultaat. Dit kunt u realiseren door uw medewerkers initiatief te laten nemen. Initiatief kunt u bewerkstellingen door empatisch te luisteren en open

te staan voor nieuwe mogelijkheden. Stimuleer hen om zelf actie te ondernemen en vertel dat u hen liever hoort zeggen: “Het is mijn bedoeling om…”, in plaats van “Wat wil je dat ik doe?” Covey onderscheidt vijf niveaus van luisteren: 1 Empatisch luisteren 2 Aandachtig luisteren 3 Selectief luisteren 4 Doen alsof 5 Negeren Wanneer het niveau van aandacht toeneemt, stijgt de kwaliteit van het gesprek. Een goed gesprek kan dus alleen plaats vinden op het niveau van empathie. In onderstaand overzicht zijn de verschillende fases van luisteren weergeven waaraan de kwaliteit van luisteren is verbonden. Alleen bij empatisch luisteren gaat het daadwerkelijk om de ander. Een hulpmiddel van Covey om empatisch luisteren te oefenen is de ‘talking stick’. Degene die bij een overleg de stok vasthoudt mag net zo lang praten totdat hij zich begrepen voelt. Daarna geeft hij de stok door. Aan het eind van dit proces hoeft nog niet iedereen het met elkaar eens te zijn, maar heeft iedereen wel laten zien oprecht in staat te zijn geweest om naar de ander te luisteren. Integriteit blijkt uit de bereidheid te luisteren Volgens Covey gaat het vooral om de integriteit van de

leider, deze integriteit blijkt hoofdzakelijk uit de bereidheid te luisteren naar de ander. Alleen door ècht te luisteren kunt u de individuele motivatie van ieder teamlid ontdekken. Het geven van feedback draagt daaraan bij. Het is aan u als leidinggevende om binnen uw praktijk een cultuur te creëren waarin het geven van feedback wordt gewaardeerd. Wanneer u dus zelf complimenterende of corrigerende feedback krijgt, moet u dus, ook al bent u er niet mee eens, laten merken dat het goed is dat de ander zich uit. We hebben allemaal feedback nodig om onze persoonlijke groei verder te ontwikkelen. Samengevat Integere leiders luisteren niet alleen naar zichzelf, maar investeren ook in het luisteren naar hun teamleden. Echt luisteren. Dit kunt ook binnen uw praktijk realiseren door een cultuur te creëren waar ruimte is voor het geven en ontvangen van feedback. Bovendien is het belangrijk om zorgvuldig aandacht te besteden aan het zien en interpreteren van de non verbale communicatie van uw gesprekspartner. Door empatisch te luisteren laat u merken open te staan voor de mening en potentieel van uw collega. Covey: “Leiders kunnen verschil maken. Een roeping, ‘schreeuwt’ in ieder mens en wacht erop om gehoord te worden.” Ontwikkel uw empatische luistervaardigheden; luister twee keer meer dan u spreekt, en u zult merken dat de effectiviteit, de productiviteit, de sfeer en de samenwerking binnen uw team aanmerkelijk zullen verbeteren. MO

Manier van luisteren

Uiterlijke reactie (wat u zegt/ doet)

Innerlijke reactie (wat u voelt)

• Empatisch luisteren

Begrip hebben én begrip tonen. U luistert werkelijk, vraagt door, helpt de ander zijn probleem oplossen zonder zelf oplossingen of advies te geven.

U bent en voelt u werkelijk geïnteresseerd in het probleem van de ander en wilt hem helpen zijn probleem op te lossen.

• Aandachtig luisteren

U geeft de ander raad en advies, en zegt bijvoorbeeld: “dit moet je zo oplossen”.

U herkent wat de ander zegt en voelt wat hij bedoelt. U probeert een oplossing te geven die in uw situatie goed was.

• Selectief luisteren

U zegt dingen als: “ja, dat herken ik”. U hebt de neiging de ander niet uit te laten praten.

U bent meer geïnteresseerd in wat u is overkomen dan in het probleem van de ander.

• Doen alsof

U zegt dingen als “ja, ja”, maar u zou niet kunnen herhalen wat de ander zegt.

U bent met uw hoofd en uw gevoel niet bij dat wat de ander zegt.

• Negeren

U zegt/ doet niets, kijkt niet naar de ander.

U bent niet betrokken bij de ander.

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

STELLING T E K S T: J O L A N D A B O U M A N

Stelling: samen of solo? Hoewel het de landelijke tendens is om steeds meer groepspraktijken, een HOED of een MOED te starten, lijken de vele reacties op onze stelling juist het tegenovergestelde aan te tonen! ‘Samen' leidt tot te veel een vergader- en managementcultuur, waarbij het belang van de cliënt niet voorop staat en ‘solo' dient de cliënt beter. Misschien willen de solisten zich graag laten horen en hebben zij daarom massaal gereageerd? Vorm zelf uw mening! Op de website www.medischondernemen.nl treft u alle reacties aan. Onderstaand hebben wij er een aantal voor u geselecteerd.

De ‘solo’ praktijk moet in ere hersteld worden voor het behoud van de kwaliteit en controleerbaarheid. O.M. Surtea Ik ben iemand die van persoonlijk en direct contact houdt, dus solo. Grote organisaties gaan kapot aan vergaderculturen, dus niet efficiënt. Sabine Scheffers, tandarts Niet samen natuurlijk, maar solo. Als arts er voor de patiënt zijn! We moeten van de managerscultuur af, weg ermee, ook in het ziekenhuis! N. Kootkar Na 18 jaar alleen lokt het samen bijzonder. Alleen is maar alleen, 40 uur per week zonder gelijkwaardige collega om je heen is eenzaam. Natuurlijk zijn er allerlei mogelijkheden om dat te compenseren, maar toch..... A. van der Horst, tandarts te Ederveen De tendens binnen dierenartsenpraktijken is om samen te gaan. Dit komt vanwege de aanschaf van dure apparatuur. Iedere praktijk heeft röntgen, echo, scopie, enz en vanwege het regelen van diensten. Mensen willen graag bij dezelfde dierenartsenpraktijk in de spoed. Eigenlijk zou ik liever solo blijven, maar je ziet dat klanten voor de grotere praktijken kiezen. Dan zijn natuurlijk de vakantie, diensten, vrije dagen en PAO ook makkelijker te regelen. Dierenkliniek Het Hazewinkel 42

MedischOndernemen

Ik werd een jaar of 5 geleden nog wel bestempeld als 'uitstervend ras' omdat ik een solo praktijk heb. Ik merk dat de solopraktijken juist weer eerder populair worden bij patiënten. Ik heb veel vraag van patiënten van groepspraktijken dat ze liever '1 tandarts' willen. Vooral voor kinderen vinden ze het erg onrustig dat er veel wisseling is van behandelaars. Anoniem

GEEF UW MENING

Het juni nummer van Medisch Ondernemen heeft als thema: Werken op gelijk niveau. De stelling die wij u graag willen voorleggen is: Medici zijn niet aan te sturen, al helemaal niet door collega's! U kunt reageren via info@medischondernemen.nl of via onze website www.medischondernemen.nl. Alle reacties worden na verschijning van het magazine geplaatst op de website en een deel zal op deze pagina worden weergegeven.

De Mondzorgkliniek baseert zich op kernwaarden uit multi-sensorische aanpak Bij het starten van een nieuwe praktijk komt er veel op je af. En al gauw laat je je leiden door de waan van de dag. Een valkuil in de ogen van Casper Bots die, na de oprichting van het Nederlands Speekselcentrum, nu volop bezig is met de start van zijn Mondzorgkliniek in Bunschoten. Hij pakte het anders aan en ging op zoek naar de kernwaarden die als basis zouden moeten dienen voor alle te nemen grote en kleine beslissingen bij het starten en runnen van zijn kliniek.

Nadat Bots besloot om in de nabijheid van zijn woonomgeving een eigen praktijk te beginnen, viel zijn oog op Bunschoten. Een groeiende gemeente waar ruimte voor een nieuwe praktijk leek te bestaan. En hij had een heldere visie. “Ik wilde persé helder en onderscheidend zijn. En naar toekomstige patiënten duidelijk aangeven waar we voor staan. Dan is het van belang dat imago (wat je uitstraalt) en identiteit (wat je bent) in lijn zijn met elkaar. Dat lukt alleen wanneer je zelf het heft in handen neemt. Laat je niet leiden door de omstandigheden maar maak je eigen keuzes.” Nadat hij in contact was gekomen met Birgit Laemers van Vibes and Senses, en meer over haar ‘multi-sensorische’ aanpak te weten was gekomen, besloot hij een traject met haar in te gaan om deze visie vorm te geven. In een aantal sessies werden voor zijn Mondzorgkliniek de kernwaarden bepaald en vertaald naar zaken als de inrichting, klantcontact en communicatie-uitingen. Zintuigen prikkelen In de filosofie van Laemers moet je alle zintuigen op dezelfde manier prikkelen bij alle contactmomenten die je met een medewerker, een klant of een andere relatie hebt. Dat leidt tot een sterk en herkenbaar merk. Iets wat ook in de zorg van toenemend belang is. Ter voorbereiding op de sessies met interne en externe relaties heeft ze Bots eerst zijn visie op de praktijk en zijn kernwaarden laten toelichten. Daarin stonden waarden als ‘transparant’, ‘investeren’, ‘onbezorgd’, ‘u bent uniek’ en ‘bij de tijd’ centraal.

Sessie 1: Ruiken, voelen, horen Vervolgens werd een gezelschap van toekomstige medewerkers, toeleveranciers, patiënten, vrienden en andere relaties uitgenodigd voor de eerste sessie. Na een korte introductie werden de aanwezigen geblinddoekt en kregen ze een aantal geuren voorgeschoteld. Met het verzoek om aan te geven welke associaties die verschillende geuren opriepen; fris, fruitig, warm. Daarna ging de groep uiteen om zogenaamde moodboards te maken die in hun ogen pasten bij de kernwaarden, door uit tijdschriften en kranten die beelden te halen die ze bij die kernwaarden vonden passen. Een vergelijkbare sessie werd vervolgens gedaan met geluidsfragmenten, waarbij ook de vraag was om aan te geven welk fragmenten het best aansloten bij de kernwaarden. Aan het eind van de avond was er een set MO - jaargang 5 - februari 2008 - #01

FINANCIEEL T E K S T: D R . S Y B E T E R W E E M F P, P E N S I O E N D E S K N E D E R L A N D M E T M E D E W E R K I N G VA N D . V O S B P L A , P E N S I O E N D E S K V E L D H U I S , H E E R D E

aan geuren, beelden en geluiden verzameld passend bij de beoogde kernwaarden van de praktijk. “En zelfs na een pittige avond bruisde iedereen nog van energie”, voegt Bots enthousiast toe.

Sessie 2: De vertaalslag In de tweede sessie werd onder leiding van Mike Pearse, ondermeer verantwoordelijk voor de Pandadroom in De Efteling, de vertaalslag naar de praktijk gemaakt. De groep werd in tweeën verdeeld. Eén groep boog zich over de wachtruimte en een ander over de behandelkamers. Binnen de kaders van de bouwtekening en met de kernwaarden als leidraad, konden ze zich volledig uitleven. En kwamen op de proppen met talloze oplossingen voor de wachtruimte zoals een lage balie speciaal voor kinderen en gehandicapten, een boom met speelmogelijkheden voor elke

MedischOndernemen

leeftijd op passende hoogte en zithoeken met luxe fauteuils. Voor de behandelruimtes werd als thema de vier seizoenen gekozen. Elke behandelkamer zijn eigen sfeer en overal veel glas en zelfs transparante muren. “Met deze uitgangspunten is de architect aan de slag gegaan. En ik moet zeggen dat de meeste ideeën ook daadwerkelijk gerealiseerd konden worden binnen de beschikbare ruimtes en het budget”, licht Bots het vervolg toe. En: “Naast de inhoudelijke component is ook het proces zelf van grote waarde geweest. Mensen die in de toekomst bij de praktijk -in wat voor rol dan ook - betrokken zijn, hebben elkaar op deze manier goed leren kennen. En voelen zich ook echt betrokken bij de totstandkoming.” Vertaling naar de praktijk Naast de vertaalslag naar behandelkamers en wachtruimte, heeft Bots de kernwaarden breder toegepast.

Een willekeurige greep: - Transparantie over de tarieven, waarover de patiënt altijd vooraf wordt geïnformeerd. - Pinnen direct na afloop van de behandeling, of desgewenst gewoon een factuur. - Bewust tijd investeren in een langdurige relatie met de patiënt. - Optreden als begeleider van de mondgezondheid, met nadrukkelijk een grote eigen verantwoordelijkheid voor de patiënt. - Investeren in personeel qua kennis, tijd en aandacht. - Eerlijk en open communiceren naar patiënten, medewerkers en toeleveranciers. - Bij de keuze van de behandelunits toch uiteindelijk gaan voor de duurdere units met de gewenste ‘open’ uitstraling. - Geuren gebruik in het pand die aansluiten bij de beleving vanuit de geurproeven. Hierdoor moeten in De Mondzorgkliniek de typische tandartsgeuren voorkomen worden die nogal overheersen bij veel andere praktijken. - In de communicatie-uitingen een beeld creëren van onbezorgdheid, openheid en transparantie. - De patiënt in de toekomst laten kiezen of en zo ja, welke muziek hij of zij tijdens de behandeling wenst te horen. En ook nu nog worden de kernwaarden dagelijks gebruikt als handvat. “Onlangs hebben we het telefoonprotocol bepaald met de betrokken medewerkers. Dan liggen de kernwaarden er naast”. Toch is het niet altijd even eenvoudig, bijvoorbeeld omdat kernwaarden tegenstrijdig kunnen zijn. “Via internet reserveren is ‘bij de tijd’ maar omdat iedereen ‘uniek’ is moet je ook telefonisch of mondeling kunnen reserveren”, aldus Bots. Verder zijn een aantal kernwaarden zo abstract, dat ze voor de oplossing van een praktisch probleem nog wel een vertaalslag vragen. Toch is Bots uitermate tevreden en ziet hij de kernwaarden als een soort papieren sparring partner bij het dagelijks werk. “En het maakt duidelijk wat voor type ondernemer ik ben. Financieel gewin staat niet centraal, de lange termijn relatie met de patiënt wel.” Of het komt door deze filosofie is uiteraard de vraag, maar de start van De Mondzorgkliniek is veelbelovend. De personele bezetting is op orde, het pand is bijna klaar en De Mondzorgkliniek is inmiddels opgenomen in de waarneemgroep. “En de opvallende uitingen leidden, voordat de praktijk feitelijk er stond en we iets konden bieden, al tot meer dan 300 nieuwe patiënten!”

De kernwaarden De Mondzorgkliniek ten opzichte van tandartspraktijken

Kernwaarde: Transparant • Eerlijk • Duidelijk • Transparant • Openheid • Consistent • Puur • Open • Licht • Echt • Schoon • Fris Kernwaarde: Investeren • Gedeelde verantwoordelijkheid • Investeren, niet consumeren • Wederzijds commitment • Wisselwerking gebit-gezondheid Kernwaarde: Onbezorgd • Lachen/kauwen • Onbezorgd functioneren • Prettige sfeer • Teamspirit • Rust • Toegankelijk • Ruimte • Ontspannen • Comfortzone • Voorspelbaarheid in kwaliteit • Regelmaat Kernwaarde: U bent uniek • Persoonlijk plan • Ambachtelijk • Persoonlijk contact • Eigen identiteit • Zelf ontdekken • 2-80 jaar is welkom • Persoonlijk gemakt • Eenvoud in subtiliteit • Keuze opties • Welkom gevoel Kernwaarde: Bij de tijd • Early adaptor • Flexibel • Dynamisch

Voor meer info: www.demondzorgkliniek.nl www.studiobeer.nl

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

FISCAAL

LOO

T E K S T: D R S . D I R K M O N S T E R , AV I V O S C V A C C O U N TA N T S B E L A S T I N G A D V I S E U R S

Grote of kleine foutjes? In januari ontvingen tientallen duizenden belastingplichtigen een excuusbrief omdat de Belastingdienst de laatste termijn van de voorlopige aanslagen inkomstenbelasting 2007 pas na nieuwjaar had geïncasseerd.

Het saldo van bank- of girorekening per 31 december 2007 is daardoor te hoog ter grootte van die laatste termijn. In de brief wordt uitvoerig uitgelegd wat de implicaties van deze incassofout zijn voor de aangifte in Box 3 voor 2007 en 2008, en hoe men deze zelf kan corrigeren. Zou de Belastingdienst zo’n fout niet zelf moeten corrigeren? Veel medici besluiten -logischerwijze- snel dat dit een zaak voor de accountant is. Dat betekent contact met het kantoor van de adviseur zoeken. Zo hebben wij tientallen brieven ontvangen. En terecht. Maar hoe groot is nu eigenlijk het belang? Bij een laatste te laat geïncasseerde termijn van € 2.500 -geen ongebruikelijk bedrag voor een medicus- gaat het in totaal om € 30 over beide jaren 2007 en 2008. Toegegeven, geen geld om weg te gooien. Maar het belang staat in geen enkele verhouding tot alle moeite die er vanaf de excuusbrief van de Belastingdienst tot aan de juiste verwerking in de twee aangiftes wordt gedaan. Had de 46

MedischOndernemen

Belastingdienst deze fout niet beter intern bij de afhandeling van de aangiften kunnen afwikkelen? Zij beschikken immers over alle exacte gegevens over de door henzelf te laat geïncasseerde bedragen? Rente over de belasting tikt aardig aan Voor veel -met name startende- ondernemers ligt een veel groter belang bij het op de juiste wijze inschalen in de voorlopige aanslagen Inkomstenbelasting. De Belastingdienst rekent rente over de belasting, die wordt aangeslagen na 1 juli van het betreffende jaar. Als u bijvoorbeeld per 1 augustus 2008 een aanslag krijgt over het jaar 2007, betaalt u rente over de periode vanaf 1 juli 2007, ofwel over 13 maanden. De percentages worden per kwartaal vastgesteld (zie overzicht op www.medischondernemen.nl). Het rentetarief van de fiscus haalt u niet op uw spaarrekening. Als u het geld moet lenen bij een bank, kunt u overwegen de fiscus even als ‘bank’ te gebruiken. Maar als u het geld gewoon op een spaarrekening heeft staan, dan is rente betalen aan de fiscus echt zondegeld.

O N T H E T O M I N A C T I E T E K O M E N O M R E N T E E N B E L A S T I N G T E B E S PA R E N B I J D E F I S C U S ?

Omdat de belastingaangifte pas in de loop van het ‘volgende’ jaar wordt ingediend, betaalt u over belastingaanslagen, die fors hoger uitvallen, dan de voorlopige aanslag, meer dan anderhalf jaar rente. Dat kan heel lelijk oplopen. Niet alleen een rentebesparing, maar ook voordeel in Box 3 Nu is dit verhaal van het rente-effect wel redelijk bekend. Minder bekend is dat belastingschulden niet als schuld in Box 3 kunnen worden opgevoerd. Dit heeft ook financiële gevolgen. Wanneer u op 31 december 2007 bijvoorbeeld een ‘slapende’ belastingschuld hebt van € 30.000, dan kan u dat -naast het hiervoor genoemde renteverlies- ook nog eens € 360 aan Box 3 belasting kosten. Dit geldt uiteraard uitsluitend wanneer u door andere vermogenselementen ook daadwerkelijk Box 3 belasting betaalt. Wanneer u voor

1 oktober van het betreffende jaar de Belastingdienst hebt verzocht een (nadere) voorlopige aanslag op te leggen en die aanslag is op 31 december nog niet in uw bezit (en ik kan u verzekeren, dat dat nogal eens voorkomt), dan mag u het bedrag dat u voornemens was via die aanslag te betalen wel als schuld in Box 3 opnemen. Houd uw voorlopige aanslagen goed in de gaten. In de regel is het advies om er naar te streven met de voorlopige aanslagen inkomstenbelasting zo snel als mogelijk en zo adequaat als mogelijk in de pas te lopen. Dat bespaart bijna altijd rente en kan vaak ook nog een voordeeltje in Box 3 opleveren. Het is wel belangrijk, zoals uit het voorbeeld van het begin van dit artikel blijkt, niet voor relatief kleine bedragen de accountant of adviseur aan het werk te zetten. Als u een goed contact hebt met elkaar zal het niet moeilijk zijn hierover in een paar minuten te beslissen. MO

Renteaftrek voor aanhorigheden bij eigen woning Nu de renteaftrek voor de financiering van de eigen woning nog één van de weinige fiscale aftrekposten is, wordt het belangrijk om daar ook het maximale voordeel uit te halen. U weet dat de rente aftrekbaar is voor zover de lening is aangegaan voor de aankoop van de woning maar ook voor onderhoud of verbetering. Daarnaast kunt u ook de rente aftrekken als u een garage naast de woning koopt of een stuk extra grond om bij de tuin te trekken. Recent is nog een bijzondere uitspraak gedaan waar een belastingplichtige een weiland naast de woning had gekocht maar het fysiek niet bij de tuin had getrokken maar als zelfstandig weiland liet bestaan. In deze zaak werd de renteaftrek niet goedgekeurd. Lening verstrekken aan startende ondernemer! Er kan een belangrijk fiscaal voordeel worden behaald als u uw spaargeld aan een startende ondernemer uitleent. Voorwaarde is wel dat deze ondernemer de lening gebruikt voor de aankoop van bedrijfsmiddelen die tot zijn ondernemingsvermogen gaan behoren. Cruciaal is verder de leningsovereenkomst tijdig (= binnen 4 weken) bij de Belastingdienst te laten registreren. Uw fiscale voordeel bestaat uit een vrijstelling in Box 3 ad € 53.421 per persoon alsmede een extra heffingskorting van 1,3% van de gemiddelde waarde van de lening. Tevens kan een eventueel verlies op de lening tot maximaal € 46.984 in aftrek worden gebracht als blijkt dat de lening niet kan worden terugbetaald. Mocht u geen startende ondernemers kennen dan kunt u ook via de bank beleggen in een beleggingsfonds dat in aanmerking komt voor deze fiscale voordelen.1 Studerende kinderen en bijverdiensten Mocht u studerende kinderen hebben die recht hebben op studiefinanciering, dan mogen die in 2008 € 12.916 bijverdienen zonder dat zij op hun studiebeurs worden gekort. Wellicht dat zij wat werkzaamheden in uw praktijk kunnen verrichten (administratie e.d.) waarmee een geldelijke vergoeding voor u aftrekbaar kan zijn. Medische vrijstelling en omzetbelasting Recent is door de staatssecretaris van financiën een besluit uitgebracht waarin hij een nadere toelichting geeft op de met ingang van 1 januari 2008 gewijzigde medische vrijstelling in de omzetbelasting. Belangrijkste toevoeging is dat als de medische verrichting op verzoek van een derde wordt verricht de vrijstelling niet van toepassing is zelfs als die wordt verricht door een BIG geregistreerde medicus. U kunt hierbij denken aan de keuring voor een verzekering of de verrichtingen die artsen voor verzekeraars doen.

Het ei van Columbus gevonden? In de rubriek Notabenes presenteren we korte fiscale en financiële tips waarmee u direct uw voordeel kunt doen. Heeft u een gouden tip? Mail het naar info@medischondernemen.nl. Dank, namens uw collega’s!

NotaBene MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

A U T O M AT I S E R I N G T E K S T: G E R B E N VA N R I J N

Overal dezelfde mail en contactgegevens als op kantoor Herkent u het probleem dat u bepaalde gegevens thuis nodig heeft maar dat u daar niet over kunt beschikken omdat die gegevens op uw computer op het werk in Outlook staan? Ik vind dat altijd erg lastig. Maar er zijn oplossingen voor.

Hosting Om ervoor te zorgen dat uw Outlook overal en altijd up to date is, heeft u een speciaal programma nodig: Microsoft Exchange. Dit programma is wat minder gebruiksvriendelijk en daardoor wat lastiger in te stellen. En zoals met alle software kost het tijd om het enigszins te doorgronden. Ook updates en nieuwe versies moeten natuurlijk verwerkt worden. Zelf kies ik daarom steeds voor het gemak van software dat

“Zelf ontvang ik nauwelijks nog spam” ‘gehost’ is (op internet beschikbaar is gemaakt). Dit houdt in dat een bedrijf Outlook voor mij online beschikbaar maakt. Dat biedt grote voordelen voor service, onderhoud en beschikbaarheid. Het geschikt maken voor uw eigen mail kost maar een paar minuten en daarna heeft u overal en altijd toegang tot uw eigen

De voordelen van Outlook online op een rijtje: -

MedischOndernemen

altijd een backup van uw mail en contactpersonen virusscanner altijd up to date spam bestrijder altijd up to date mail altijd gesynchroniseerd mogelijkheid van delen adresboek mogelijkheid van delen agend

mail. In Outlook online kunt u zelf mailadressen aanmaken. Ook bent u nooit meer bestanden kwijt want het staat al op uw eigen pc én op een veilige manier op internet. Nieuwe pc? De toegangscodes invoeren en klaar is het. Als u alleen Hotmail gebruikt, dan is zo’n programma niet nodig, maar zodra u eigenlijk wel het voordeel van Outlook Express of Outlook inziet en ervaart, dan biedt Outlook online hetzelfde gemak als Hotmail met dezelfde mogelijkheden als Outlook. Bijkomend voordeel is overigens dat u dan ook altijd beschikt over de meest recente versie van Outlook. Meer voordelen Een Outlook online voorziening biedt nog veel meer voordelen. U beschikt altijd over een up to date virusscanner en spambeveiliger. Zelf ontvang ik nauwelijks nog spam. Wel kijk ik elke dag in de junk mail van Outlook omdat daar soms wel eens een gewenst mailtje in belandt, maar dan heb ik het over één verkeerd

O U L O O K O N D E R S C H AT

geplaatst mailtje per week en één spam mail per week in mijn inbox. Dat is goed te overzien. Een ander voordeel van een Outlook online voorziening kan zijn dat u de adresboeken en agenda kunt delen. Een adresboek delen is op zich een goed idee voor wat grotere praktijken. In zo’n adresboek kunt u bijvoorbeeld alle leveranciers met contactpersonen en bestelgegevens plaatsen, zodat collega’s en assistenten kunnen zien wie zij moeten hebben, als u zelf (per ongeluk) een keer weg bent. Agenda delen Privé vind ik de agenda delen een handige functie. In mijn Outlook kan ik de agenda van mijn vrouw makkelijk inzien. Zo kan ik voor vergaderingen in de praktijk buiten de werktijden meteen zien of dat ook afspreekbaar is. De laatste tijd komen er ook steeds meer leveranciers van Exchange online op de markt. Ik beperk me tot drie waarvan ik KPN en Intermedia ook getest heb. In beide gevallen ging dat overigens goed, met een alerte helpdesk. KPN heeft het voordeel van een Nederlandstalige helpdesk. Bij Intermedia valt de veel grotere mailbox op. Gedisciplineerde mailers die binGratis software is ook goed Als het gaat om beveilingssoftware is ‘gratis’ niet slechter dan betaald. Dat is de conclusie van het Britse computertijdschrift which? (www.which.co.uk). Alleen op het gebied van service blijven de gratis applicaties achter. Voor de gratis software moet u zelf meer doen. Uiteindelijk betaalt u dus met name voor de service. Fotogalerij 2008 Windows Live Picasa2 van Google heeft nu weer een volwaardige concurrent van Windows: Fotogalerij. Het gratis programma maakt het makkelijk om foto’s in te delen en te bewerken: www.get.live.com. Verder is het makkelijk om foto’s op internet toegankelijk te maken via bijvoorbeeld space of flickr (2 bekende foto deel sites: www.spaces.live.com en www.flickr.com). Verloren foto’s terughalen Wanneer foto’s zijn gewist van een geheugenkaart of niet meer leesbaar zijn, dan zijn ze niet altijd compleet verdwenen. Via SmartRecovery van www.pcinspector.de kunt u zelf de foto’s van de geheugenkaart of harde schijf terughalen. Het programma is ook beschikbaar in het Nederlands. Tv via uw computer Er zijn tegenwoordig makkelijke USB sticks te koop die tv kijken (en opnemen) via uw pc mogelijk maken. U hoeft geen kaarten in uw pc in te bouwen: de USB stick is voldoende. Computer!Totaal testte 6 verschillende USB oplossingen en kwam met de Terratec Cinergy

nengekomen attachments snel opslaan of verwijderen hebben aan 100 mb wel voldoende. Voor mijzelf is dat te weinig; ik heb meer mb’s nodig. U doet er dus goed aan om te kijken hoe groot uw mailbox nu is. MO

Drie aanbieders op een rijtje: Ze bieden allen dezelfde voordelen van Outlook online Perrit (www.perrit.nl) Grootte mailbox

200 mb 300 mb

Testperiode Taal (geen gedeeld adresboek of gedeelde agenda)

prijs per maand € 10,95 € 13,95 4 weken NL

KPN (http://www.kpn.com/zakelijk/mkb/mkb-homepage/softwareonline.htm) Grootte mailbox 100 mb € 4,95 200 mb € 9,95 Extra opslag 250 mb € 5,Testperiode 30 dagen Taal NL Intermedia (www.intermedia.net) Grootte mailbox 500 mb Testen Taal

€ 8,30 dagen Engels

Hybrid T USB XS van 109 euro als best geteste uit de bus: www.terratec.com. Gebruiker zonder rechten Het klinkt onaardig, maar voor een veilige computer is het belangrijk dat u uw personeel op een gebruikersaccount laat inloggen zonder administrator rechten. Dit voorkomt dat zij bedoeld of onbedoeld (door virussen) programma’s kunnen installeren. Hoe u dit doet, staat op www.medischondernemen.nl. Automatisch startende programma’s beheersen Veel ongewenste programma’s zorgen ervoor dat ze tijdens het opstarten in het geheim worden geladen. Op deze manier staan ze altijd paraat om u te kunnen ‘helpen’. Met Absolute Startup 6.0 (Euro 21) kunt u hier paal en perk aan stellen.(www.absolutestartup.com). Met het gratis AutoRuns voor Windows komt u overigens ook al ver! (www.microsoft.com/technet/sysinternals/utilities/autoruns.mspx). Software opruimen Sommige leveranciers zijn wel erg hardnekkig in het installeren van ongevraagde software, die u nooit zult gebruiken. PC Decrapifier ondersteunt Windows XP en Vista en scant uw computer op onnodige programma’s. U kunt zelf selecteren wat u wel of niet wilt verwijderen (www.pdecrapifier.com).

NotaBene MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

FINANCIEEL T E K S T: E D W I N B R U G M A N , V E R B O N D E N A A N V VA A F I N A N C I E E L E N E C O N O M I S C H A D V I E S B U R E A U

De ultieme geldlening Er wordt veel gesproken over financieren. En begrijpelijk. Want in bijna alle gevallen begint een succesvolle onderneming met een tocht langs financiële instellingen. En het lenen van grote bedragen – dat vaak gepaard gaat met hoofdelijke aansprakelijkheid – is een ingrijpende aangelegenheid. Welke financieringen bestaan er zoal? Welke voor- en nadelen kennen de verschillende vormen? Waar moet u op letten als u geld leent? En tenslotte: bestaat de ultieme geldlening? Lenen is handel in geld Allereerst een kleine economie-les: lenen is eigenlijk handel in geld. Stelt u zich voor, iemand heeft geld over en wil graag een aardige rente ontvangen en zet het geld op een deposito voor – stel – 4%. De bank kan dat geld vervolgens aan u lenen en vraagt bijvoorbeeld 5,5%. En verdient zo 1,5%. Hoewel dit een sterk vereenvoudigde weergave is, is het eigenlijk wel zoals het gaat. Met andere woorden: de bank is niets anders dan een handelaar. En de verdiensten bestaan uit het verschil tussen de betaalde rente en de ontvangen rente. Voor de bank is het heel belangrijk om ervoor te zorgen dat het risico dat u het geld niet kan terugbetalen zo klein mogelijk is. En daarom wil de bank zoveel mogelijk zekerheden hebben. Denk bijvoorbeeld aan de hypothecaire zekerheid op een woning of praktijkpand. Het verstrekken van zekerheid lijkt in eerste instantie niet zo’n probleem. Immers, de zekerheden

tevaste periode. Verder heeft u belang bij een zo hoog mogelijke boetevrije aflossing. Want normaal gesproken vraagt de bank een periodieke aflossing. Maar het staat u niet zomaar vrij om meer af te lossen. De bank heeft namelijk bij het ‘inlenen’ van het geld dat weer aan u is geleend rekening gehouden met een bepaald aflossingspatroon. Als u zomaar meer aflost, ondervindt de bank daar hinder van, en kan het de bank zelfs geld kosten. Daarom hanteert de bank boeterente bij gedeeltelijke of gehele aflossing wanneer deze hoger is en/of eerder plaatsvindt dan volgens de afgesproken datum. Hoe meer u boetevrij kunt aflossen, hoe minder boeterente u betaalt. U begrijpt het niet? Niets doen! Flexibiliteit en duidelijkheid is bij lenen erg belangrijk. Begrijpelijkheid ook. Als u het niet begrijpt, is er maar één advies: níet doen! In het algemeen zou kunnen

“Van aflossen is niemand armer geworden” worden slechts dan ingewonnen als u niet kunt betalen. Er kunnen zich echter situaties voordoen waarin u extra geldleningen nodig hebt. Juist in dergelijke situaties zijn zekerheden belangrijk. Tegengestelde belangen Uit het feit dat het om handel gaat, kunt u afleiden dat er tegengestelde belangen bestaan. U heeft er belang bij om zo min mogelijk rente te betalen, en zo min mogelijk zekerheden ‘weg te geven’. Zekerheden weggeven kan namelijk maar één keer! Bovendien heeft u niet alleen belang bij een zo laag mogelijke rente, u heeft er ook belang bij om die rente zo lang mogelijk laag te houden. Het gaat dan om de zogenaamde ren50

MedischOndernemen

worden gesteld dat hoe onduidelijker een financieringsconstructie is, hoe groter de kans dat u meer betaalt dan nodig. Voor de financiële instelling gewoon handel. Rondom de te lenen bedragen zijn er vele vormen van aflossing mogelijk. 1. Aflossingsvrije lening De meest simpele vorm van lenen is de aflossingsvrije lening. U leent een bedrag, spreekt de datum af waarop u aflost, de eventuele zekerheden en de hoogte van de rente. U bepaalt zelf hoe u aan het geld voor de aflossing komt. Deze methode is zéér flexibel, en heel transparant. En dus zijn de voorwaarden heel goed te vergelijken met voorstellen van andere banken. Het

PRAKTIJKLESSEN VOOR PRAKTIJKUITBREIDING

(enige) nadeel is dat u zélf de discipline moet opbrengen om daadwerkelijk te reserveren voor aflossing. Deze vorm is eigenlijk alleen interessant bij de financiering van onroerende zaken. Want de waarde daarvan blijft doorgaans redelijk stabiel. Dus bij het einde van de looptijd kunt u altijd de onroerende zaak verkopen en daarmee de lening aflossen. Maar let u op de volgende valkuil.

Denk aan de belastingdienst Huisarts Gorter kocht in het begin van de jaren ‘80 een praktijkpand. Hij kocht dit pand voor een bedrag van (omgerekend) 200.000. De waarde is door omstandigheden niet veel gestegen, de heer Gorter kan het pand verkopen voor circa € 220.000. De schuld bedraagt nog steeds € 200.000, want de heer Gorter heeft destijds gekozen voor een aflossingsvrije lening. De heer Gorter verkoopt het huis en stort € 200.000 aan de bank en heeft daarmee de lening afgelost. De heer Gorter heeft het geld dat hij heeft bespaard door niet af te lossen gebruikt voor allerlei leuke zaken. Carpe diem, was zijn motto. De belastingdienst was hij echter vergeten: de heer Gorter maakte weliswaar voor zijn gevoel nauwelijks winst op het pand, hij had wél jaren afgeschreven. De boekwaarde bedroeg slechts € 60.000. Daardoor kwam de belastingdienst met een aanslag van ruim € 83.000! Een goede planning had veel teleurstellingen kunnen voorkomen.

2. Lineaire lening Een andere eenvoudige leningsvorm is de lineaire geldlening. Daarbij vindt periodiek een gelijke aflossing plaats, totdat de geldlening geheel is afgelost. Het rentebedrag wordt dus steeds lager. Het grote voordeel van deze vorm is dat aan het einde van de leenperiode geen sprake meer is van een schuld. Deze vorm is in elk geval aan te bevelen bij de financiering van inventaris, inrichting en instrumentarium. Deze zaken hebben vaak na enige tijd weinig of geen waarde meer. Het is dan heel vervelend als er nog een restschuld aanwezig is als de praktijk om welke reden dan ook wordt beëindigd. Een voordeel van deze leningsvorm is ook dat naarmate de tijd verstrijkt het maandelijks aan de bank te betalen bedrag lager wordt. De aflossing blijft gelijk, maar de rente daalt. 3. Annuïtaire lening Een ingewikkelder leningsvorm is de zogenaamde annuïtaire geldlening. Bij deze geldlening wordt na bepaling van de rente en de looptijd een periodieke

annuïteit berekend. Deze annuïteit is een vast bedrag, bestaande uit een deel rente en een deel aflossing. Bij aanvang is het aflossingsdeel klein, en het rentedeel hoog. Omdat er wordt afgelost, wordt het rentedeel steeds lager en bestaat er steeds meer ruimte voor aflossing. Het aflossingsdeel wordt dus steeds hoger. Het voordeel van deze leningsvorm is dat het periodiek aan de bank te betalen bedrag steeds hetzelfde is. U weet dus waar u aan toe bent. Is het zo eenvoudig? Helaas niet. Wanneer rekening wordt gehouden met de fiscale regelgeving wordt het allemaal wat ingewikkelder. De aflossingsbedragen zijn niet aftrekbaar van de praktijkwinst. De zaken die u met het geld hebt aangeschaft zijn ofwel als kosten ten laste van de winst te brengen ofwel in de vorm van afschrijving. De aflossing

“De bank is niets anders dan een handelaar’ dus niet. De rentelasten zijn wél aftrekbaar. Uiteraard alleen in die gevallen dat sprake is van een voor zakelijke doeleinden aangegane geldlening. Bij de verschillende aflossingsvormen is in eerste instantie vrij snel duidelijk wat u per periode aan rente en aflossing moet betalen. Maar de afschrijving en de hoogte van de rente bepaalt uiteindelijk de belastingdruk. En het berekenen daarvan is maatwerk. Maak daarom een goede begroting waarin ook de belastingdruk is verwerkt om de werkelijke cashflow te kunnen vaststellen.

Risico of zekerheid Een interessante opzet kan een eenvoudige aflossingsvrije geldlening zijn. De aflossing aan het einde van de looptijd kan gedurende de looptijd bij elkaar worden gespaard of belegd. Wanneer de rente voor de lening is vastgesteld op bijvoorbeeld 5,5% en de ondernemer in kwestie wordt voor de top van zijn of haar inkomen belast tegen een tarief van 52%, dan bedraagt de netto-rentelast 2,64. Opbouwen van vermogen moet dan tenminste netto dat percentage opleveren wil het interessant zijn om niet af te lossen. Omdat het vermogen materieel tegen 1,2% wordt belast moet het rendement tenminste 3,84% bedragen. De ondernemer zal zelf moeten afwegen of hij of zij dat risico wil lopen.

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

PRAKTIJKVOERING T E K S T: R O G E R P. L E V I N , D D S ( V S )

Mondelinge vaardigheden: Een verborgen succesfactor U zult misschien verbaasd zijn om te horen dat mondelinge vaardigheden een van de meest belangrijke hulpmiddelen zijn voor een succesvolle praktijk. De reden? De kracht van mondelinge vaardigheden kan een drastische invloed hebben op hoe het team de medicus als leider ziet. Het heeft ook zijn impact op de effectiviteit van de staf, praktijk efficiency en de kwaliteit van de patiëntenzorg. Of u nu tegen een persoon spreekt, of tegen een hele groep, de mogelijkheid om te communiceren, leren en motiveren, zal bepalen hoe invloedrijk en succesvol u uiteindelijk bent.

Goede mondelinge vaardigheden zorgen er mede voor dat uw patiënten • een positieve ervaring hebben met de praktijk • een aanbevolen behandeling accepteren • terugkeren voor periodiek onderhoud en onderzoek • u aan anderen aanbevelen.

Verbale communicatie en eerste indrukken De Levin Group onderkent twee aspecten van mondelinge communicatie die de eerste indruk van de patiënt sterk beïnvloeden: 1 Lachen! Uw lach maakt de best mogelijke eerste indruk. Patiënten ontspannen vaak opmerkelijk bij het zien van een lach bij de teamleden. Onze consultants verbazen zich vaak over hoe weinig sommige medici en hun teamleden lachen in hun eigen praktijk. Waarschijnlijk wordt dit weerhouden door de focus op de uitvoering van hun klinische werkzaamheden. Juist door de patiënt te begroeten met een lach, geeft u hen het gevoel blij te zijn hun te zien. Dit draagt in belangrijke mate bij aan een positief gevoel voor de patiënt over de praktijk te krijgen. 2 Positieve houding Net als bij mensen, stralen kantoren een persoonlijkheid of houding uit. Is uw praktijk op dreef en ‘happy’, of serieus en somber (misschien te serieus)? Denk eens na over wat uw praktijk uitstraalt. Energie en enthousiasme? Of is de sfeer er één van arrogantie of spanning? De patiënten krijgen minder vertrouwen als zij met negativiteit geconfronteerd worden, zoals een slecht georganiseerde receptie, of gekibbel tussen de teamleden onderling. Patiënten merken het direct en hun indruk van de praktijk wordt er door gekleurd, zelfs wanneer deze situatie zich maar zelden voortdoet. Vraag uzelf af, of u zelf, als patiënt, wordt aangetrok52

MedischOndernemen

ken door een praktijk die professioneel is georganiseerd, energiek is en enthousiasme uitstraalt? Het gaat er om hoe u iets zegt Met een paar eenvoudige veranderingen kan iedereen zijn communicatie verbeteren. Begin met aandacht schenken aan de woorden die u gebruikt – zij hebben een enorme impact op de patiënt. Uiteindelijk beïnvloedt de manier waarop we iets zeggen de patiënt enorm. En daarmee beïnvloedt het de mate van therapietrouw, aanbevelingen aan vrienden en familie en de acceptatie van het behandelvoorstel. Waarom? Het is onze natuur om mensen te vertrouwen die we aardig vinden. Onthoud goed dat de patiënten hun mening vormen op basis van verschijning, body language en hoe het team met ze spreekt. De volgende punten zijn van belang: 1 Patiënten voelen zich aangetrokken tot positieve en enthousiaste teamleden 2 Positief taalgebruik door de medicus en zijn team leidt tot hetzelfde gedrag 3 Wanneer patiënten de arts aardig vinden, zal dit leiden tot vertrouwen 4 Patiënten die de arts vertrouwen zullen eerder de aanbevolen behandeling accepteren 5 Wanneer meer patiënten de arts vertrouwen zal het niveau van acceptatie van behandelvoorstellen stijgen. MO

MENS EN WERK

MARGRIET NIJP FYSIOTHERAPEUT TE MEPPEL “ITijdens mijn werk kan niet zonder water”

Ik bewonder mensen die ondanks tegenslag positief blijven. Ik erger me vreselijk aan indirecte communicatie. Ik word vrolijk van de stad Barcelona met de vele kleurige mozaïeken en mooie architectuur. In mijn vak geef ik extra aandacht aan het toepassen van vernieuwende technieken waardoor er mogelijk toch herstel optreedt. Tijdens mijn werk kan ik niet zonder water! Het laatste congres/seminar dat ik bezocht ging over somatisatie, herkenning en consequenties voor de behandeling. Mijn favoriete restaurant is een vegetarisch restaurant. Helaas is dat niet bij mij in de buurt aanwezig. Verder houd ik van ongedwongen sfeertjes in bijvoorbeeld een eetcafé. Mijn leukste reisbestemming van de afgelopen 5 jaar is Thailand. Veel schoonheid op het gebied van cultuur en de natuur; prachtige onderwaterwereld en lekkere lay-down stranden. Mijn favoriete ontspanning is relaxen op mijn magneetmat. Dat is een mat die een elektromagnetisch veld afgeeft waardoor lichaamscellen een betere spanning krijgen en dat ontspant heel goed.

Ik zou met de Dalai Lama een goed gesprek willen hebben over zijn spirituele inzichten, over gezondheid en de westerse wetenschap. Het mooiste van een medisch beroep is in mijn beroepssituatie de mens te mogen aanraken en raken. Hen te mogen begeleiden in hun ontdekkingstocht op zoek naar balans. Het grootste nadeel van mijn vak is dat als we een klacht niet kunnen verklaren, we denken dat er niets is. Vanuit een holistische visie zijn er dan misschien toch wel oplossingen. De spannendste ontwikkeling op mijn vakgebied is de toegenomen zelfstandigheid van ons gebied doordat de mensen vanaf 1 januari 2007 zonder verwijzing van de huisarts bij de fysiotherapeuten terecht kunnen (directe toegankelijkheid Fysiotherapie). Met mijn pensioen (60 jaar) ga ik met een nieuwe partner leuke trips maken en misschien nog een beetje werken. Wat zou u een startende collega willen meegeven? Blijf breed kijken. Er is meer dan alleen je eigen vakgebiedje.

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

LEZERSSERVICE

MedischOndernemen is een vaktijdschrift dat de vrije beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg ondersteunt bij het organiseren van hun praktijk. Artikelen in het tijdschrift geven antwoord op een vraag, zijn praktisch en aktueel. MO geeft u achtergrondinformatie, stappenplannen en handige tips. Als zorgverlener met een eigen praktijk blijft u zo op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen en trends in de praktijkvoering. MedischOndernemen organiseert eveneens congressen en cursussen over diverse onderwerpen uit het tijdschrift.

COLOFON

MedischOndernemen jaargang 5, nummer 2, april 2008

een uitgave van MedischOndernemen Postbus 75487 1070 AL Amsterdam T (038) 460 63 84 F (038) 460 63 18 info@medischondernemen.nl www.medischondernemen.nl

UW MENING TELT! TEVREDEN? SUGGESTIES?

hoofdredactie Elsbeth Nijhoff

art direction A5design

fotografie

Uiteindelijk telt alleen of u tevreden bent over het magazine, de nascholingsactiviteiten en de website. Daarom nodigen we u van harte uit om uw mening, wensen, ideeën aan ons door te geven. Stuur een e-mail naar redactie@medischondernemen.nl.

Martine Sprangers, Wim van Rooijen, Kees AB

aan dit nummer werkten mee Koosje de Beer, Edwin Brugman, Geert Dijkstra, Remon Hendriksen, Erna Jansen, Roger Levin, Dirk Monster, Observer, Jaap Peters, Gerben van Rijn, Charlotte van den Wall Bake, Niels Wildering,

OPROEP INTERVIEWKANDIDATEN!

drukker Joh. Enschedé Amsterdam

uitgever MedischOndernemen b.v.

MO laat graag collega’s aan het woord om te leren van hun ervaringen. Ook gunnen wij u een blik op de mens achter de medisch ondernemer. Wanneer u hier aan mee wilt werken, of wanneer u een collega weet die hier geknipt voor is, mail dan naar redactie@medischondernemen.nl. Vergeet niet uw naam, beroep, telefoonnummer(s) en e-mailadres te vermelden.

T (038) 460 63 84 info@medischondernemen.nl

MedischOndernemen verschijnt zes maal per jaar oplage: 17.000

advertentieverkoop Acquire Media B.V. Harald Jansen

WILT U MEDISCHONDERNEMEN BLIJVEN ONTVANGEN?

T (038) 460 63 84 info@acquiremedia.nl

abonnementen Bent u een vrije beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg, meldt u dan aan voor een abonnement tegen het gereduceerde tarief van € 29,50 per jaar. Vermeld uw beroep en afstudeerjaar. Wanneer u zich opgeeft als abonnee ontvangt u het eerste nummer gratis. Het

Om er zeker van te zijn dat u ook de volgende uitgaven van MedischOndernemen ontvangt, kunt u zich opgeven als abonnee van MedischOndernemen. Als nieuwe abonnee ontvangt u het eerste nummer gratis. Het abonnement (€ 29,50 per jaar) zal het daaropvolgende nummer ingaan. U kunt zich opgeven via www.medischondernemen.nl, een mail sturen naar redactie@medischondernemen.nl of bellen naar (038) 460 63 84.

abonnement zal het daaropvolgende nummer ingaan. Komt u niet in aanmerking voor het gereduceerde tarief? Dan betaalt u € 60 voor een jaarabonnement. Opgeven kan via www.medischondernemen.nl, bovengenoemd (e-mail)adres, telefoon- en faxnummer.

reageren op artikelen in deze uitgave? Stuur een e-mail naar redactie@medischondernemen.nl.

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

MedischOndernemen

D E V I S I E V A N P R O F. D R . P. H . A . F R I S S E N DECAAN EN BESTUURSVOORZITTER NEDERLANDSE SCHOOL VOOR OPENBAAR BESTUUR IN DEN HAAG EN H O O G L E R A A R B E S T U U R S K U N D E A A N D E U N I V E R S I T E I T VA N T I L B U R G . T E K S T: G E E R T D I J K S T R A

“Bij politici leeft een volstrekt irreëel beeld over wat je met marktwerking kunt bewerkstelligen!” Is marktwerking in de zorg in uw ogen zinvol? Natuurlijk zijn er veel landen waar zorg onder marktwerking wordt aangeboden. En van oudsher was dat in de Nederlandse zorg ook het geval. Maar op dit moment leeft er bij politici en beleidsmakers een volstrekt onrealistisch beeld van wat je met marktwerking voor elkaar zou kunnen krijgen. In een markt die economisch gesproken goed functioneert, waar bijvoorbeeld substitutie mogelijk is, leidt marktwerking puur en alleen tot een correcte prijs. Niets meer en niets minder. Maar volgens beleidsmakers en politici moet marktwerking zorgen voor de laagste prijzen, voor een bescheiden omzetgroei, verhoging van de efficiency, kwaliteitsverbetering, effectiviteitwinst. Irreële en bovendien tegenstrijdige doelstellingen! Het verbaast mij dan ook niet dat politici enkele weken geleden zo verrast reageerden toen ze geconfronteerd werden met sterk gestegen omzetcijfers in de zorg. Marktwerking in de zorg heeft in Nederland een veel te ideologische lading. Terwijl het niet meer is dan een economisch coördinatiemechanisme. Dat verkeerde beeld levert veel ruis op. Verder denk ik dat veel politici bewust hoog in zetten. In de hoop dat de hele discussie op korte termijn in ieder geval zal leiden tot een efficiencyslag op de routinematige activiteiten. Door hoog in te zetten, haalt men geruisloos dat punt binnen. Maar begrijp me goed, ik heb op zich geen bezwaar tegen marktwerking in de zorg. Dat kan best zinvol zijn op voorwaarde dat de prijzen kunnen stijgen en volumes kunnen toenemen. Zoals in elke vrije markt. En dus niet zoals nu waar verzekeraars in een verdringingsmarkt elkaar en de verzekerden uitkleden. Draagt maatstafconcurrentie dan bij aan een goede marktwerking? Maatstafconcurrentie is echt verschrikkelijk! Het is een enorme bureaucratisering van de hele zorg en dient geen enkel doel! Ik zit in de raad van toezicht van een ziekenhuis en vroeg de raad van bestuur destijds bij het invoeren van het DBC-model waarom men daar überhaupt mee aan de slag ging. Om de kosten inzichtelijk te maken, zei men. Maar dan? Wat kun je daar mee? In welke vrije markt liggen kostprijzen en kostenstructuren van organisaties vrij op straat? Kan het dan nog een interne functie hebben? Uiteraard, een professionele organisatie als bijvoor-

beeld een ziekenhuis moet altijd zicht hebben op de interne kosten. Maar daar is het DBC-model toch niet voor nodig mag ik aannemen. En dan wat anders, hoe ga je kwalitatieve aspecten als ‘het verlenen van aandacht aan een patiënt’ in een dergelijk statisch model gieten? Bovendien zijn er op een vrije markt mogelijkheden om je te differentiëren terwijl in de zorg elke arts ongeacht niveau voor een nagenoeg gelijk uurhonorarium werkt. Dus het DBC-model ook maar gelijk de prullenbak in? Zeker niet, het model heeft in een stukje van de zorg goed gewerkt. Voor de volstrekt routinematige handelingen heeft het zeker een sanerende functie gehad en heeft het de wachtlijsten laten verdwijnen. Maar het probleem met dit soort systemen is, dat ze te gulzig zijn. Ze willen altijd meer, en begeven zich ook op terreinen waar ze helemaal niet thuis horen. Met ICT-systemen is dat ook vaak een probleem. Ze leggen de organisatie hun rigide manier van denken op. Alles moet in termen

“Maatstafconcurrentie is echt verschrikkelijk” van Kosten/Opbrengsten gevat worden. En situaties die zich daar niet voor lenen, zijn op voorhand verdacht. Tot slot, hoe ziet in uw ogen de toekomst van de solopraktijk in Nederland er uit? De rol van de huisarts mag wel wat worden gerelativeerd, er zijn niet overal en altijd huisartsen (geweest). Dat gezegd hebbende: veel ontwikkelingen in de Nederlandse maatschappij bevorderen de toename van het aantal multidisciplinaire praktijken. Qua demografische ontwikkeling, waarin bijvoorbeeld de sterke toename van het aantal vrouwelijke artsen opvalt. Qua financiële ontwikkeling waarbij de staat en de verzekeraars de toegang tot de 2e lijns zorg willen beperken. En ook spelen praktische zaken een rol. Zoals het snel kunnen maken van afspraken, een bezoek buiten werkuren in kunnen plannen. Zaken waar de patiënt meer en meer om vraagt. En die zijn in een grotere setting eenvoudiger te realiseren. Bovendien vereist de toenemende druk op de huisarts een hoog en breed niveau van professionaliteit en kwaliteit. De veelzijdige solist, waar ik overigens veel respect voor heb, kan aan al die eisen steeds lastiger voldoen. Bovendien verdwijnt de huisarts die 80 uur in de week werkt en wiens vrouw een aantal ondersteunende taken verricht, snel van het toneel. MO MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

NASCHOLINGSAGENDA

CONGRESAGENDA EN CURSUSPROGRAMMA

O m g a a n m e t a g re s s i e - V VA A In deze training leert u met hulp van een acteur hoe u het conflictgesprek met ‘lastige’ patiënten kunt zien aankomen, hoe u de spanning kunt de-escaleren, en als het onverhoopt toch uit de hand loopt, het gesprek het beste kunt hanteren. Adviezen voor de samenwerking bij agressie binnen uw team worden daarbij volop gegeven. datum voor wie? plaats duur kosten geaccrediteerd

9 mei alle medici Utrecht 1 dag € 375 (niet-leden € 395) ja

Conflicthantering - Postgrade datum voor wie? plaats duur kosten accreditatie

15 mei specialisten Zeist 1 dag € 170 In aanvraag

P e r s o o n l i j k e e ff e c t i v i t e i t i n d e z o r g - V VA A Tijdens deze praktische training analyseert u uw werkomgeving (o.a. krachtenvelden), uw eigen functioneren (o.a. uw paradigma’s) en zult u oefenen met een acteur om uw communicatieve vaardigheden te verbeteren. data voor wie? plaats duur kosten

15 + 16 mei / 20 juni en 5 + 6 juni / 12 september alle medici Deurne en Hoevelaken 3 dagen € 1395 (niet-leden € 1495) (inclusief hotel obv vol pension)

Personeel in de medische praktijk - Medisch Ondernemen Deze dag concentreert zich op teamsamenstelling, functioneringsgesprekken en technieken voor het veranderen van gedrag. Een interactieve training vol praktische handvatten, tips en trucs in de vorm van levendige voorbeelden. Een goed geolied team vergt blijvend onderhoud. Hoe stuur je mensen aan, en misschien nog belangrijker: hoe stuur je mensen bij? Hoe pak je dissonanten aan? datum voor wie? plaats duur kosten geaccrediteerd

MedischOndernemen

20 mei Medici en praktijkmanagers Amsterdam 1 dag (middag en avond) € 435 (inclusief diner) ja

N M T C o ö rd i n e re n v a n p e r s o n e e l , praktijk en werkplek - Edin datum voor wie? Plaats duur kosten

23 + 31 mei en 25 + 28 juni assistenten (van cursus praktijkorganisatie) De Bilt 4 dagen € 1.495

Tijdmanagement - Postgrade datum voor wie? plaats duur kosten

4 juni apotheker, specialist, (verpleeg)huisarts Zeist 1 dag € 170

Dag van de PraktijkManager - MedischOndernemen Kom op 19 juni naar Amsterdam en maak kennis met collega’s uit het land. Een unieke kans om ervaringen uit te wisselen, contacten te leggen en uw netwerk uit te breiden. Praat met elkaar over onderwerpen die u dagelijks bezighouden zoals personeelszaken, communicatie, klantgerichtheid en planning. Laat u inspireren door boeiende sprekers. datum voor wie? plaats duur kosten

19 juni praktijkmanagers Amsterdam 1 dag (middag en avond) € 225 (niet-leden € 325)

NMT Praktijkorganisatie – Edin datum voor wie? plaats duur kosten

26 september, 10 en 24 oktober en 7 november assistenten (met management/organisatie taken) De Bilt 4 dagen € 1.495

M E E R I N F O R M AT I E E N A A N M E L D I N G :

Catan, School of Excellence T (0180) 41 38 09 F (0180) 41 07 30 53 info@catan.biz www.catan.biz

Edin T (030) 281 56 80 info@edin www.edin.nl

MedischOndernemen T (038) 460 63 84 F (038) 460 63 18 info@medischondernemen.nl www.medischondernemen.nl

Postgrade T (030) 693 83 43 (contactpersoon R. Weustink) nlpostgrade@gsk.com www.postgrade.nl

VVAA opleidingen T (030) 247 43 28 F (030) 247 46 47 (contactpersoon A. Hoek) opleidingen@vvaa.nl www.vvaa.nl

MO - jaargang 5 - april 2008 - #02

COLUMN

De kern van de zaak Lang geaarzeld welk medisch thema ik dit keer zou aansnijden. Toch maar de gezondheid van Ajax genomen en het schijnbaar ondoorgrondelijke gedrag van Johan in deze. Toch wil ik een lans voor hem breken. Met Ajax loopt het al mis sinds de beursgang. De analyse van de commissie Coronel is dan ook helder: we hebben het tegenwoordig bij Ajax over alles, behalve over de kern van de zaak. In dit geval is dat voetbal. Vaak vergelijk ik doorgeprofessionaliseerde organisaties met donuts: veel gebakken lucht, maar in de kern zit niets. En het lijkt wel of de donut groeit en groeit, terwijl de kern leeg blijft. Kortom we hebben het hier niet alleen over Ajax, maar inmiddels over half organiserend Nederland. Johan gaat voor de inhoud, bij voetbal heet dat technisch beleid, en hij moet van het gedoe daarom heen sowieso niet zoveel hebben. Een trainerscursus alleen om een papiertje te halen? Dat hoeft van Johan niet. Een dik rapport heeft hij dan ook helemaal niet nodig: je kunt immers als inhoudelijk vakman zo wel zien wat er aan de hand is. Het hoogste jeugdelftal van Ajax (A1) verliest thuis niet toevallig met 0-6 van Sparta A1. De week ervoor verloren ze met 3-0 van Feyenoord. Hier hebben we het, volgens Johan, over de kern van de zaak. En de kern van de zaak moet je bij wortels aanpakken: de jeugdopleiding. Johan, wars van management, fileert de jeugdopleiding, de belangrijkste belegging van een beursgenoteerde onderneming als Ajax, genadeloos in De Telegraaf. Wat zegt Johan? Hou rust in de tent met betrekking tot het donut-gedeelte (de managers). Die mensen doen er niet toe, want ze hebben van de kern van onze zaak toch geen verstand. Ze lopen van alles te managen, zijn sympathiek, zorgen voor mooie sponsorcontracten, TV-rechten, maar van voetballen hebben ze geen bal verstand. Je hoeft ze op dat punt dus ook niets te verwijten: ze snappen het gewoon niet, want het is niet hun beroep. Die mensen lopen te managen en als ze nou gewoon doen wat ik zeg dan komt het vanzelf goed met Ajax, aldus Johan. Klinkt misschien wat naïef, maar als je het beste met de zaak voor hebt is het logisch. De inhoud van wat Johan zegt zal ik hier niet letterlijk herhalen, maar wat hij zegt klopt als een bus: sinds de professionalisering 15 jaar geleden zijn alle functies binnen de club precies afgebakend. Iedereen is alleen nog met zichzelf bezig, zijn eigen carrière en is het verloop onder de jeugdtrainers te groot. Wie is er dan nog met de lange termijn bezig? Door al dat afbakenen in vakjes zijn de communicatielijnen bovendien te lang geworden en is het gemeenschappelijke belang verwaterd. Jonge spelers worden daardoor niet meer goed opgeleid en onvoldoende klaargestoomd voor het gemeenschappelijke belang: het eerste elftal van Ajax. Zolang we de jeugdopleiding niet goed krijgen blijft het dweilen met de kraan open en zullen de resultaten uitblijven. Draconische maatregelen zijn hard nodig, aldus Johan. En dan wil je daarmee beginnen een week later. Maar dan zegt De Heilige Marco: “Maar dat gaan we dus niet doen”. Tja, en kom je niet tot de kern van de zaak en dan moet je er helemaal niet aan beginnen. Jammer, dat ook Johan wordt gedwongen tot concessies en dan moet je niet bij JC zijn. Terecht!

MedischOndernemen

Jaap Peters is organisatieactivist en werkt bij ‘DeLimes organisatieontwikkeling’. Hij is auteur van het boek Intensieve Menshouderij en uitgever van het kwartaalmagazine Slow Management.

PREFERRED BANKING VOOR MEDICI: UW EIGEN SPECIALIST VOOR AL UW FINANCIELE ZAKEN ALSOF UW FINANCIEN EEN BEHANDELING KRIJGEN Bij medici lopen zakelijk en privé vaak in elkaar over. ABN AMRO biedt daarom persoonlijke dienstverlening die uw zakelijke en privéﬁnanciën integreert: Preferred Banking voor Medici. Onze gespecialiseerde adviseurs kennen de medische wereld goed en anticiperen daardoor snel op veranderingen. En daar hebt u in alle fasen van uw medische loopbaan voordeel van. Want of u nu

een huis koopt, een praktijk start, een samenwerkingsverband aangaat of juist uw praktijk overdraagt, uw persoonlijke Preferred Banker regelt het. Alsof uw ﬁnanciën een behandeling krijgen. Meer informatie over de services van ABN AMRO Preferred Banking voor Medici vindt u op www.abnamro.nl/medici

Belangrijke zaken moet u goed beschermen U zou hetzelfde met uw automatisering moeten doen! Uw computernetwerk is een kritisch onderdeel van uw organisatie. Voor het beheer, ondersteuning en het oplossen van storingen en calamiteiten komen The Data Caretakers in beeld. Met een aantal op de praktijk toegesneden diensten, zoals pro-actief- en remote netwerkbeheer, online backup en veilige internetverbindingen zorgen wij ervoor dat uw netwerk operationeel is en blijft. En omdat wij alle diensten in een abonnementsvorm hebben gegoten zijn de kosten zowel gering als inzichtelijk. Beheers uw kosten! Wilt u weten hoe uw netwerk er voor staat? Maak dan een afspraak voor een gratis systeemanalyse! (waarde â&#x201A;Ź 250,00)

T: 0172 447944 F: 0172 447949 W: www.thedatacaretakers.nl E: info@thedatacaretakers.nl Jac. P. Thijsseweg 4, 2408 ER Alphen aan den Rijn

Automatisering in de Praktijk