2009-02-MO-1 by Acquire Publishing

#01 jaargang 6, februari 2009

vakblad voor huisartsen - tandartsen - specialisten - fysiotherapeuten en andere onder nemers in de zorg

Financiën Erna andere heading Over het thema: ▲ Geldzaken in de praktijk ▲ Bespaar op uw accountant ▲ Praktijkvoering

Bijlage PraktijkManagers Netwerk

AzG: geen avonturiers

Marktwerking, een sprookje

advertentie

VOORWOORD

Door de ogen van uw patiënt Eind vorig jaar ging ik er even een weekendje tussenuit. Wat doet dat de mens goed: afstand nemen van de dagelijkse beslommeringen, zowel qua werk als privé-leven. Vol frisse ideeën en plannen weer terug en aan het nieuwe jaar begonnen! Mijn motto voor dit jaar: ‘Bekijk de praktijk door de ogen van een kritische patiënt.’ Dat is erg onthullend. Kleine dingen als een arts die meteen bij binnenkomst zegt dat de uitslag goed is, in plaats van eerst de feitelijke onderbouwing te geven. Vriendelijkheid maakt toch voelbaar een verschil. Wat lekker om bij voorbaat een bevestiging te horen dat men het dossier bekeken heeft en weet waarover het gaat. Of dat de arts weet dat u al een dag vol onderzoeken achter de rug heeft. Hoe onmenselijk voelt het eigenlijk wanneer iemand u niet eens aankijkt van achter de balie of hoe ontluisterend is het als iemand nog even de privé-afspraak voor vanavond rondmaakt, terwijl u als patiënt te horen krijgt dat de uitslag wel erg beroerd is. Het is onvoorstelbaar wat je waarneemt als je van perspectief wisselt. Misschien is een mysterie patiënt in de vorm van een bekende of collega geen gek idee. Mijn ervaring leert dat dit essentiële zaken zijn die er toe doen! Wanneer uw patiënt voelt dat hij serieus behandeld wordt, heeft hij vertrouwen in uw vakkundigheid en zal hij meer ontspannen zijn, beter instructies opvolgen etc. Beleef het zelf en probeer geregeld te kijken door de ogen van uw patiënt!

Hartelijke groet,

Elsbeth Nijhoff Hoofdredacteur MedischOndernemen

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

INHOUDSOPGAVE

8 “Ik aarzel om het woord idealisme te gebruiken” De wereldverbeteraar en de beroepsavonturier kunnen beter een andere uitdaging zoeken. Wie bij Artsen zonder Grenzen wil werken, moet nuchter en flexibel zijn en over een groot aanpassingsvermogen beschikken. Een interview over het personeelsbeleid bij AzG.

16 Geldzaken in de praktijk “In een gezonde praktijk is de debiteuren- en crediteurenadministratie op orde, wordt de boekhouding op tijd verwerkt en salarissen elke maand betaald. Dit klinkt als een open deur, maar voor veel medici is het nog een hele opgave. Hoewel het hoog op de prioriteitenlijst hoort te staan, lijken tijd en aandacht voor de financiën nog wel eens te ontbreken.

34 Bovenop het nieuws met RSS Internet is oneindig groot en daarin schuilt zijn kracht en zijn zwakte. Goede informatie sneeuwt gemakkelijk onder en interessante websites verliest u snel uit het oog. Met RSS downloadt u nieuwsberichten van websites op dezelfde wijze als e-mail. Zo blijft u gemakkelijk op de hoogte van het laatste nieuws.

40 Marktwerking, een sprookje Columnist Jaap Peters nodigt alle abonnees van MedischOndernemen uit voor: (1) een prikkelende lezing, (2) het kijken naar de Film SiCKO om een beetje in de stemming te komen en (3) een leuk debat. Een echt ‘Wij-maken-ons-ZORGen-congres’. De columnist als organisatieactivist.

MedischOndernemen

#6 DECEMBER 2008

Uitgelicht

De visie van Rob Barnasconie

Bespaar op uw accountant

Reclame in de zorg

PM bijlage

Observer

En verder

voorwoord

PMnetwerk info

3 Voorwoord

30 Levin

Kliekvorming

12 Praktijk+

31 Mens en Werk

10 PM, werk en andere zaken

13 Column Remon Hendriksen

32 Ruzie maken hoort erbij

11 Train your Brain

15 Marktplein

36 Colofon en lezersservice

12 Column Maaike Straathof

20 Portret Bart Malenstein

38 Nascholingsagenda

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

UITGELICHT

WERKNEMER HEEFT GENOEG VAN SORES VAN COLLEGA Een groeiende groep werkenden verlangt naar een nieuwe zakelijkheid. Dat meldt plezieropjewerk.nl. Tegenwoordig moet u een halve psycholoog zijn om begrip te tonen voor alle sociale problemen van medewerkers en collega’s. Problemen op het werk, maar ook privé-problemen vragen regelmatig aandacht. Van een aanstaande scheiding een onverwerkt jeugdtrauma of kinderen die om de haverklap de griep heb-

jaar geleden zo’n 22 procent van de werkgevers en werknemers slecht omgaan met werknemers die wel

ben, de groeiende irritatie over de verplichte sociale maandagochtend praatjes die soms tot de lunchtijd in beslag lijken te nemen. Ook het geneuzel over zelfontplooiing en passie in het werk is niet aan iedereen besteed.

heel veel privé mee naar het werk nemen, uit een recent onderzoek van plezieropjewerk.nl blijkt dat inmiddels 34,7 procent van de werkgevers en werknemers genoeg heeft van het gepamper. Zij verlangen naar een duidelijke hiërarchie, besteding van de werktijd waarvoor het bedoeld is (namelijk het werk) en een strikte scheiding tussen werk en privé. Bron: Managersonline.nl

Hiërarchie Het einde lijkt dan ook in zicht te komen. Konden twee

LANGDURIGE SAMENWERKING AMREF Flying Doctors, de grootste Afrikaanse gezondheidsorganisatie, en VVAA, de grootste ledenorganisatie voor (para)medici in Nederland, gaan een langdurige samenwerking aan. Beide partijen hebben dit tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van VVAA in Utrecht aangekondigd. Naast ondersteuning in fondsenwerving bestaat de samenwerking voor een belangrijk deel uit de uitwisseling van kennis, tijd en netwerk. 6

MedischOndernemen

LEEF LANGER MET STRUCTUUR Structuur en organisatie; de een gruwt er van, de ander kan niet zonder. Maar volgens onderzoek door de universiteit van Californië dragen structuur en discipline wel bij aan een langer en gezonder leven. Zij deden onderzoek bij bijna negenduizend mensen uit de VS, Canada, Scandinavië en Duitsland. Ambitieuze en gedisciplineerde mensen zouden gemiddeld gezien vier jaar langer kunnen leven, dan impulsief en ongeorganiseerd levende mensen. Bijkomende factor is dat mensen met veel zelfcontrole en discipline minder vaak

roken en drinken en minder stress ondervinden. Voor de van nature impulsieve en ongeorganiseerde mensen is er echter hoop: oprechte en bedreven mensen leven ook langer. Bron: Consumed

FIETSENDE WERKNEMER IS GOEDKOPER EN GEZONDER Werknemers die naar hun werk fietsen, blijken gemiddeld een dag per jaar minder ziek te zijn en besparen hun baas dus kosten. Dat blijkt uit het onderzoek 'Fietsen naar het werk' van TNO in opdracht van de ministeries van Verkeer en Volksgezondheid, zo schrijft P&O Actueel. Een derde van de werkenden fietst regelmatig naar het werk. Voornamelijk uit gezondheidsoverwegingen. Binnenkort start staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer) een proef met bedrijven om fietsen financieel

Iedereen op de fiets Belangenorganisaties Bovag en RAI willen het aandeel van het fietsen in de totale mobiliteit laten stijgen tot 30 procent in 2020. Iedereen zou volgens hen een

aantrekkelijker te maken voor het personeel. Zo kan een medewerker die voor zijn werk korte afstanden op de fiets aflegt negentien eurocent per kilometer krijgen. Dat kan ook al voor het woon-werkverkeer, maar lang niet alle werkgevers doen dat.

steentje moeten bijdragen om het fietsgebruik te stimuleren en zo een duurzame samenleving te bewerkstelligen. Meerdere doelen worden daar mee gediend: bereikbaarheid, luchtkwaliteit, volksgezondheid en ruimtebeslag. Zeker met de elektrische fiets is veel winst te behalen, stellen de belangenorganisaties. Bron: P&O Actueel

Ex libris

TIP !

PRETTIG SAMENWERKEN Dwarsliggers, dat zijn die lastige mensen die maar niet doen wat u wilt dat ze doen, of die juist doen wat u niet wilt dat ze doen. U hebt waarschijnlijk dagelijks met ze te maken, op het werk, in de supermarkt, tijdens feestjes, op bezoekjes aan uw schoonfamilie. Betweters, Sluipschutters, Jaknikkers en hun collegadwarsliggers kunt u werkelijk overal tegenkomen. Hoe voorkomt u nu dat ze u gek maken en hoe kunt u ze gericht aanpakken? In dit boek vindt u een toptien van de meest irritante typen mensen en de bijbehorende strategieën om met deze dwarsliggers om te gaan. Maar ook: wat te doen als uw omgeving u zo'n dwas-r

ligger vindt? De auteurs laten op humoristische wijze zien hoe u niet alleen anderen kunt veranderen maar ook uzelf. Want uiteindelijk geldt voor iedereen: hoe minder lastig u zelf bent, des te minder lastige mensen u zult tegenkomen. Auteurs: Rick Brinkman en Rick Kirschner Prijs € 19,95 ISBN: 9789055943173 www.scriptum.nl MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

INTERVIEW T E K S T: C O R I E N VA N Z W E D E N FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: MARTINE SPRANGERS

"Ik aarzel om het woord idealisme te gebruiken" KORT CV Pim de Graaf (1951) studeerde geneeskunde aan de Universiteit Utrecht. Hij werd opgeleid tot huisarts en volgde de tropenopleiding. Tussen 1981 en 1988 werkte De Graaf als tropenarts in Mozambique en Rwanda. In 1999 werd hij directeur van het International Centre van het NIZW (Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn) Sinds 2007 werkt hij als freelance consultant, gespecialiseerd in het beleid van de Europese Unie op het gebied van gezondheid. Pim de Graaf is al meer dan vijftien jaar actief voor Artsen zonder Grenzen. Hij was onder meer operationeel directeur en hoofd van de medische afdeling. In mei 2008 is hij verkozen tot voorzitter.

MedischOndernemen

P I M D E G R A A F, V O O R Z I T T E R A R T S E N Z O N D E R G R E N Z E N

De wereldverbeteraar en de beroepsavonturier kunnen beter een andere uitdaging zoeken. Wie bij Artsen zonder Grenzen wil werken, moet nuchter en flexibel zijn en over een groot aanpassingsvermogen beschikken. Voorzitter van Artsen zonder Grenzen Pim de Graaf – in het verleden zelf tropenarts – legt uit waarom. "Voor het welslagen van een missie is het belangrijk dat iemand met de juiste verwachtingen vertrekt." Een interview over het personeelsbeleid bij AzG.

“Ik aarzel om het woord idealisme te gebruiken. Maar wat de professionals bij Artsen zonder Grenzen bindt, is toch het oprechte verlangen om iets te betekenen voor mensen die het minder goed getroffen hebben dan zijzelf." Dat zegt arts en consultant Pim de Graaf, die sinds mei 2008 voorzitter is van Artsen zonder Grenzen (AzG). De Graaf weet waar hij het over heeft. Hij is al

te zijn binnengestapt. Van de 100 geïnteresseerden die zo'n avond bezoeken, neemt niet meer dan 20% serieus contact met ons op." In de selectiefase speelt verwachtingenmanagement een grote rol. Medewerkers moeten van tevoren een zo goed mogelijk beeld krijgen van wat hen tijdens een missie te wachten kan staan. De Graaf: "De kans dat

meer dan vijftien jaar betrokken bij de bekende noodhulporganisatie, die artsen, verpleegkundigen, para-

iemand tijdens een missie gedesillusioneerd raakt en vervroegd terugkeert, wordt groter als hij of zij met

"Veel mensen hebben irreële verwachtingen van ons werk. Ze denken aan glorieuze daden en het redden van de mensheid." medici en andere professionals uitzendt naar ontwikkelingslanden. Daar worden de uitgezonden medewerkers samen met lokale professionals ingezet bij het

verkeerde verwachtingen is vertrokken. Je kunt niet voorkomen dat een bepaald percentage van de uitgezondenen eerder terugkeert dan gepland, maar als die

verlenen van medische hulp aan slachtoffers van rampen, oorlogen en conflicten. De Graaf: "Het is geen gemakkelijk werk en de omstandigheden kunnen heel

groep te groot wordt, is er blijkbaar iets mis met je selectieprocedure. Daar moet je goed op letten."

zwaar zijn. Je moet goed weten waar je aan begint." Aan het selecteren van nieuwe medewerkers wordt

Lastige dilemma's Een van de belangrijke selectiecriteria is: kan iemand

daarom bij Artsen zonder Grenzen veel aandacht besteed. Pim de Graaf: "Het begint met een proces van zelfselectie. Veel mensen hebben irreële verwachtingen van ons werk. Ze denken aan glorieuze daden en het redden van de mensheid. Maar de dagelijkse praktijk is helemaal niet zo glorieus en het werk vraagt veel van onze medewerkers. We organiseren geregeld voorlichtingsavonden waar we dat allemaal uitleggen. Veel geïnteresseerden haken meteen al af. De een ontdekt dat hij niet aan de eisen voldoet, de ander schrikt terug voor de consequenties van een buitenlandse missie en een derde blijkt met een totaal verkeerd beeld

zich snel en soepel aanpassen aan lastige omstandigheden? Pim de Graaf: "Je moet voor dit werk erg flexibel zijn. Elk land heeft zijn eigen opvattingen over gezondheid en ziekte en eigen behandelprotocollen. Die kunnen sterk verschillen van wat in je eigen land gebruikelijk is. Dat vergt veel van het aanpassingsvermogen. Daarnaast moet je erop voorbereid zijn dat je met ingewikkelde dilemma's te maken zult krijgen. Neem het gebruik van Aids-remmers. Soms is het beter om een Aids-patiënt maar liever niet te behandelen, hoe lastig dat ook uit te leggen is. Stel de situatie in een gebied is onrustig, je hebt geen ondersteuning van een

Enkele getallen: • Artsen zonder Grenzen was in 2007 werkzaam in 64 projecten in 25 verschillende landen. • Via AzG waren in 2007 800 professionals uitgezonden onder wie 422 medische professionals (212 artsen en 210 paramedisch). • Hun werk zou niet mogelijk zijn zonder de gemiddeld meer dan 5.000 (medische en niet medische) medewerkers uit de projectlanden met wie nauw wordt samengewerkt. • De gemiddelde uitzendduur is zeven maanden. • 26% van de uitgezondenen keert om verschillende redenen vervroegd terug. • Op het kantoor van AzG Nederland werken 179 mensen, van wie verscheidene een medische achtergrond hebben. (bron jaarverslag 2007)

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

INTERVIEW

"Je kunt niet voorkomen dat een bepaald percentage van de uitgezondenen eerder terugkeert dan gepland, maar als die groep te groot wordt, is er blijkbaar iets mis met je selectieprocedure." laboratorium en je weet dat je hooguit een maand de tijd hebt. Een patiënt heeft niets aan een behandeling met Aids-remmers die na een paar weken weer stopt. Niets doen is in dit geval beter dan iets doen." Een algemeen profiel van de uitgezonden medewerker kan Pim de Graaf niet schetsen. Daarvoor zijn de ver-

verslechterd is. Dat is heel zwaar voor de betrokken medewerkers. Ze moeten hun patiënten in de steek laten op een moment dat het er echt om spant." Ook individuele medewerkers haken soms af. Dat kan bijvoorbeeld komen door gezondheidsproblemen of familieomstandigheden. Een enkele keer is het werk te

schillen te groot. Hij zegt: "We zenden veel jonge mensen uit die aan het begin van hun carrière staan. Maar er zijn ook vijftigers en zelfs zestigers bij, die aan het einde van hun loopbaan graag nog een tijdje voor AzG willen werken. Deze groep brengt veel werkervaring mee en heeft vaak een uitgebalanceerde persoonlijkheid. Soms hebben we professionals die midden in hun carrière een break nemen om een of meer missies voor AzG te doen. Voor verpleegkundigen is het vaak makkelijker om er tijdelijk uit te stappen dan voor artsen. Maar een enkeling doet het toch: zo hebben we een chirurg gehad, die na het voltooien van zijn opleiding –

zwaar en houdt iemand het domweg niet vol. De Graaf: "Een van de gouden regels bij AzG is dat mensen hun eigen afweging maken. Als een medewerker aangeeft dat hij de stress niet meer aan kan of zich onveilig voelt, zal de organisatie dat respecteren. We gaan geen druk op iemand uitoefenen om toch te blijven. We doen er als organisatie alles aan om de veiligheid te bewaken, maar er blijven altijd risico’s. Een enkele keer gaat het helaas mis. In 2008 zijn drie van onze mensen omgekomen door een bermbom in Somalië en in 2004 waren er vijf dodelijke slachtoffers in Afghanistan. Zoiets is een verschrikkelijke dreun voor de organisatie. Je neemt

het moment dat de collega's gaan settelen – voor ons heeft gewerkt. Overigens hebben ook veel medewerkers op het kantoor in Amsterdam een specifieke moti-

alle protocollen weer onder de loep en vraagt je af wat je kunt verbeteren. Maar een 100% veiligheidsgarantie kunnen we nooit geven."

vatie voor dit werk." Debriefing

Gouden regels De Graaf kent de alledaagse werkelijkheid van een medische professional in een ontwikkelingsland van binnenuit. Hij begon zijn loopbaan als tropenarts, eerst in Mozambique, later in Rwanda. "Die ervaringen helpen me om gemotiveerd te blijven voor dit werk," zegt

Bij Artsen zonder Grenzen wordt in teams gewerkt die altijd multicultureel zijn samengesteld. In veel landen ondersteunen uitgezonden medewerkers de bestaande gezondheidszorg. Ze helpen lokale artsen en verpleegkundigen op basis van wat er nodig is. Soms is er van reguliere gezondheidszorg geen sprake, zoals in vluch-

hij. "Mijn situatie destijds was anders dan van een arts die wordt uitgezonden door AzG. Het ging om een reguliere uitzending voor langere tijd en ik had geen groot logistiek apparaat achter me. Toen in Mozambique in 1984 vanwege de oorlog de bevoorrading stil kwam te liggen, kon ik mijn werk niet meer doen. Ik had geen verbandmiddelen en medicijnen meer en kon niet eens een simpele verdoving geven. Wat moet je dan nog als arts? Ik ben weggegaan. Dat was een lastig besluit. Je laat de mensen in de steek op een heel moeilijk moment. Ik heb daarna een jaar als huisarts in Nederland gewerkt, maar het ging toch weer kriebelen. Vervolgens heb ik me opnieuw laten uitzenden - nu naar Rwanda." Wat Pim de Graaf meemaakte – gedwongen terugkeer vanwege algeheel gebrek aan middelen – zal een medi-

telingenkampen. Dan moet AzG zelf een kliniek uit de grond stampen. De Graaf: "De juiste samenstelling van een team is een hele puzzel. Als de situatie erom vraagt, sturen we een ondersteuner die voor een week of drie kan worden ingezet om het team te helpen. Dat is vaak nodig als een team in extra moeilijke omstandigheden verkeert en de stress hoog is opgelopen, bijvoorbeeld wanneer er in de buurt gevochten is."

sche professional die met AzG weggaat niet snel overkomen. AzG staat garant voor de bevoorrading, al kan het natuurlijk wel voorkomen dat er gebrek is aan één bepaald item. Maar ook bij AzG komt vervroegde terugkeer voor, al gaat het daarbij gelukkig om uitzonderingen. De Graaf: "Soms moet een heel team terugkeren, bijvoorbeeld omdat de veiligheidssituatie

over de carrièreperspectieven doorgepraat. Als iemand opnieuw wil worden uitgezonden, kijken we of daar mogelijkheden toe zijn. In de meeste gevallen is een rustperiode van een week of zes nodig, al heb je ook medewerkers die na drie weken alweer opgewekt vertrekken naar een volgend land. Dat zijn mensen die heel snel kunnen schakelen."

MedischOndernemen

Als medewerkers na een missie terugkeren naar Nederland, wordt er veel aandacht aan de zogeheten debriefing besteed. Niet alleen worden alle medische kwesties geëvalueerd, er zijn ook gesprekken waarin vragen aan de orde komen als: hoe functioneerde het team en wat was je eigen rol daarbinnen? Wat doet AzG goed en wat kan beter? De Graaf: "Er wordt ook

P I M D E G R A A F, V O O R Z I T T E R A R T S E N Z O N D E R G R E N Z E N

"Je moet voor dit werk erg flexibel zijn."

Enkele vragen die iemand zichzelf zou kunnen stellen, wanneer hij/zij overweegt om bij AzG te gaan werken: 1 Ben ik in staat om mijn leven thuis voor minimaal negen maanden achter me te laten? 2. Ondersteunen vrienden en familie mijn keuze? 3. Hoe kijk ik aan tegen leven en werken in onzekere omstandigheden, waarbij sprake kan zijn van levensgevaar? 4. Kan ik me snel en makkelijk aanpassen aan steeds wisselende omstandigheden? 5. Kan ik omgaan met lange periodes van isolement en verveling? 6. Kan ik werken in een multiculturele context en me aanpassen aan andere manieren van werken? 7. Ben ik in goede fysieke en mentale conditie en bestand tegen stress? 8. Kan ik goed functioneren in een team? 9. Kan ik zelfstandig werken en mijn eigen beslissingen nemen? Je zou zeggen dat medische professionals die een veeleisende missie voor Artsen zonder Grenzen hebben vervuld in Nederland zeer gewild zijn. Maar dat is helaas lang niet altijd het geval, zegt Pim de Graaf. "Toen ik net afgestudeerd was, gold tropenervaring voor een arts nog als een prĂŠ, maar de tijden zijn veranderd. Tegenwoordig is men bang dat je tijdens je missie weinig relevants hebt bijgeleerd of dat je zelfs vaardighe-

den zult moeten afleren. De druk op de opleidingen is veel groter dan in mijn tijd. Basisartsen hebben tegenwoordig vaak het idee dat ze meteen door moeten stromen naar een opleidingsplaats, omdat ze er anders niet meer tussen komen. Dat is jammer. Gelukkig zijn er nog steeds professionals die zich hier niets van aantrekken en ondanks alles kiezen voor een uitzending met Artsen zonder Grenzen. Daar zijn we erg blij mee." MO MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

PRAKTIJK+

Lummelen PAASKNUFFEL

Leuk om aan de kinderen te geven die uw praktijk bezoeken: een sleutelhanger met een kuiken eraan. De Lümmel is multifunctioneel. Of u nu ontspannen wilt zitten, de laptop of spelcomputer gebruiken of lekker wilt loungen. Het kan allemaal met de Lümmel. Meerdere Lümmels

Prijs: vanaf € 0,61 per stuk bij afname van 100 stuks

kunt u als puzzelstukjes in elkaar zetten.

Prijs: € 179,-

Bron: www.paas-gift.nl

Bron: www.nonplusultra.nl

WAKKER MET JE EIGEN MUZIEK Het gepiep van een wekker is voor veel mensen niet het ideale geluid om wakker mee te worden. Met een prettig muziekje wordt u veel lekkerder wakker. Deze wekker is eenvoudig in te stellen zodat uw favoriete nummer, playlist of album afgespeeld wordt bij het wakker worden. De wekker heeft een universele dockplaat voor de meeste iPod modellen- behalve de ipod shuffle en ipod touch.

Prijs € 59,95 Bron: www.gadgethouse.nl

MedischOndernemen

COLUMN

Thuis-zorg

Remon Hendriksen huisarts

“Dokter, dit is onverantwoordelijk. Het valgevaar is te groot. Dit is thuis niet te organiseren”. De verpleegkundige van de thuiszorgorganisatie was het er kennelijk niet mee eens dat de betreffende heer weer naar huis ging na een verpleeghuisopname. Vast en zeker had zij een protocol waar uit de beslisboom bleek dat dit risico te groot was. Haar vraag was dan ook of ik nog iets aan die situatie kon veranderen. De man waar het om ging was 89 jaar oud. Een vriendelijke, zachtaardige man. Een beetje dementerend, maar absoluut niet lastig voor zijn omgeving. Wel was hij slecht ter been. Jarenlang wist zijn inmiddels 80-jarige echtgenote hem te assisteren tijdens zijn dagelijkse schuifelpasjes van rolstoel naar bed, van bed weer naar rolstoel en van rolstoel naar toilet. Totdat hij een keer viel en zijn arm brak. Via het ziekenhuis kwam hij terecht in een tijdelijke verblijfkamer van het verpleegtehuis. Om te kunnen revalideren. Dat revalideren bleek een uiterst moeizaam proces. De man was er doodongelukkig en hij wilde niets liever dan naar huis. Regelmatig werd hij door zijn echtgenote en kinderen tijdens hun bezoek aangetroffen in zijn eigen ontlasting, waarbij het soms nog een hele tijd duurde voordat er hulp voorhanden was. “Dat kunnen wij toch veel beter”, zo kreeg ik regelmatig van de familie te horen. Toen hij na maanden uiteindelijk weer in staat was zijn om met hulp zijn dagelijkse schuifelpasjes naar rolstoel, bed of toilet te maken, vond de familie het welletjes en besloot om hem weer gewoon mee naar huis terug te nemen. Tegen het advies van het verpleegtehuis in. En tegen de zin van de thuiszorgorganisatie. Ik wil die organisaties echt niet afvallen; uiteraard hadden zij hiermee de beste bedoelingen. Maar de heer en zijn familie waren natuurlijk wel degelijk op de hoogte van de 'risico’s'. Dat waren risico’s in de categorieën vallen, heupen breken, longontstekingen en overlijden. Schijnt niet meer te mogen voor een 89-jarige hulpbehoevende, dementerende man zonder enig perspectief. Maar de gedachte dat hij die risico’s gewoon thuis zou oplopen maakte deze man weer intens gelukkig. Groot gelijk, toch?

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

advertentie

K UW TS OO PLAA RTENTIE ADVE

IS G R AT

MedischOndernemen.nl is vernieuwd! 1. Op de voorpagina van MedischOndernemen klikt u aan de

De afgelopen weken is de website van MedischOndernemen flink onder handen genomen. Voor en achter de schermen zijn talloze wijzigingen doorgevoerd om uw bezoek voortaan nog prettiger te maken. Door de werkzaamheden was het MartkPlein tijdelijk niet bereikbaar, maar inmiddels is dit hersteld. Door het gebruik van nieuwe software is het niet mogelijk uw oude inloggegevens voor MarktPlein te gebruiken, daarom zult u zich opnieuw moeten registeren. Dit gaat als volgt:

VA K A N T I E / HUIZEN

rechterzijde op MarktPlein. 2. MarktPlein verschijnt en aan de rechterzijde ziet u nu een extra menu: Inloggen op MarktPlein. 3. Klik hier op Registreer en vul het formulier in. 4. U ontvangt op het ingevulde e-mailadres een bevestigingsmail. Open deze. 5. Klik op de link in de mail en uw registratie wordt voltooid. 6. Keer terug naar MarktPlein en log in. Mogelijk geeft MarktPlein de melding dat uw e-mailadres al wordt gebruikt. In dat geval kunt u een alternatief e-mailadres opgeven, waar de bevestigigsmail naar toe wordt gestuurd. Het is (nog) niet mogelijk het oude mailadres te verwijderen. Redactie MedischOndernemen

TE HUUR: 6 persoons vrijstaand huis in Ardennen LE BOULAC, een rustiek park in Izier, gemeente Durbuy (75 km van Maastricht). Ons vrijstaande huis, Berkenweg 2, is geschikt voor 6 pers. en beschikt over openhaard, houtkachel en CV. Op het park zijn 2 tennisbanen, speeltoestellen, openluchtzwembad, Auberge en géén disco! Prachtige natuur om direct vanuit het huis wandelend te verkennen. Contact: M.J.M. Inglot, inglotm@xs4all.nl - T (0032) 86 400486 - www.boulac.be

TE HUUR: 5 persoons huis op Kreta Voor een heerlijke vakantie op rustig Zuid-Oost Kreta: uw eigen huis, gelegen op een beboste berghelling bij de mooie baai van Agia Fotia, 800 meter van het strand. Ook geschikt voor kleinere kinderen. Omgeving geliefd bij wandelaars. Er zijn drie huizen voor 3 tot 5 personen op de berg, dus u kunt met vrienden/familie op vakantie, zonder elkaar voor de voeten te lopen. In het dal en aan zee zijn restaurants. Er is een winkel in de buurt. Informatie: www.kretanvilla.com

eer Advert ATIS! ook GR Kijk op www.medischondernemen.nl en maak uw eigen advertentie kostenloos aan in een van de volgende categorieën: • Praktijkinventaris • Interieur / Inrichting • Koop / Verkoop • Werk • Vakantie / Huizen De online geplaatste advertenties worden deels ook in het tijdschrift opgenomen.

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

THEMA THEMA THEMA

P R A K T I J K A D M I N I S T R AT I E

T E K S T: K O O S J E D E B E E R

Geldzaken in de praktijk “In een gezonde praktijk is de debiteuren- en crediteurenadministratie op orde, wordt de boekhouding op tijd verwerkt en salarissen elke maand betaald. Daarbij heeft de praktijkeigenaar overzicht over de verschillende geldstromen binnen zijn organisatie”, zegt Rolf van Mierlo docent bij opleidingsinstituut Catan. Dit klinkt als een open deur, maar voor veel medici is het nog een hele opgave. Hoewel het hoog op de prioriteitenlijst hoort te staan, lijken tijd en aandacht voor de financiën nog wel eens te ontbreken. 16

MedischOndernemen

HOUD ZELF DE CONTROLE

Wie kiest voor de zorg, kiest niet per definitie voor de financiële rompslomp eromheen. Voor veel medici is de financiële administratie van de praktijk eerder een noodzakelijk kwaad dan een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering. Rolf van Mierlo merkt in zijn opleidingspraktijk nog geregeld dat veel cursisten in wezen hun eigen cijfers niet kunnen lezen. “Onbestaanbaar! Vanzelfsprekend kun je taken aan medewerkers of

patiënt niet direct te laten betalen, zal deze een factuur thuis bezorgd moeten krijgen. Ook hier staat de praktijkeigenaar voor de keuze om dit zelf te doen of uit te besteden aan een zogenoemd clearing en factoringbureau. Deze dienstverleners sturen in naam van de medicus de nota naar de patiënt en zorgen ervoor dat deze wordt geïnd. Onder tandartsen is FenCS van NMT bekend, maar ook bureaus als Infomedics en Fa-med

externe partijen uit besteden als het je niet boeit - het

nemen op verzoek het betalingstraject van u over.

“Nieuwe investeringen blijven komen. Het is moeilijk hier beslissingen over te nemen. Op macroniveau is mijn bedrijf gezond, op microniveau blijft het spannend.”

leven is te kort om slechte wijn te drinken - maar uitein-

Volgens Rolf van Mierlo is dit naast het direct afsluiten

delijk moet de praktijkeigenaar zelf de controle houden. Onkunde, maar ook desinteresse zijn te vaak een

van contracten met verzekeraars of VECOZO de meest elegante oplossing. Michel Klarenbeek, operationeel

vrijbrief om blindelings te varen op accountants en adviseurs.” Boter bij de vis? Het innen van nota’s is een zorg die elke praktijkvoering met zich meebrengt. Huisartsen kunnen nota’s

directeur van Kies Mondzorg dat bestaat uit zeven praktijken, werkt voor de afhandeling van de nota’s samen met een clearing en factoringbedrijf. “Geld staat binnen vijf weken op onze rekening. Het debiteurenrisico hebben we afgekocht dus ook wanbetalers zijn niet onze zorg.” Tandarts Stefan Meutermans laat het

vaak direct bij de zorgverzekeraar declareren of via VECOZO. Binnen dit internetportaal kunnen zorgverleners verzekeringsgegevens van patiënten raadplegen en digitaal declareren bij de 49 aangesloten verzekeringsmaatschappijen. Praktijkmanager Patricia Snijders van een grote huisartsenpraktijk met 6.500 patiënten maakt dankbaar gebruik van deze mogelijkheid en

innen van nota’s eveneens over aan een externe clearing en factoringservice en ontvangt zijn declaraties twee weken later. Onbetaalbare rekeningen zijn daarentegen wel zijn risico en worden in mindering gebracht op de andere declaraties. Zowel Meutermans als Klarenbeek plaatsen kanttekeningen bij de dienstverlening van clearing en factoring,

declareert alles via VECOZO. Ook voor de tandheelkunde wordt deze mogelijkheid steeds interessanter, merkt Caroline Cuppens, praktijkmanager van T.X. de Jong Tandzorg BV, een praktijk met twintig medewerkers. “Wij declareren het basispakket steeds vaker zonder problemen via VECOZO. Bij

want als het mis gaat, gaat het ontzettend mis volgens beiden. Klarenbeek. “Je geeft iets uit handen en staat machteloos. Ik kan geen nota’s terughalen en het komt voor dat patiënten ten onrechte eindeloos aanmaningen krijgen toegestuurd. Nu steeds meer zorgverzekeraars aanbieden om het innen over te nemen, kan ik me

andere declaraties betalen patiënten bedragen beneden de vijftig euro contant of met pin. Voor hogere rekeningen staat een betalingstermijn van 21 dagen.”

voorstellen dat we een deel direct bij de maatschappijen gaan declareren.”

Cuppens heeft deze keuze bewust gemaakt om binnen de praktijk de dienstverlening transparant af te ronden. Van Mierlo ziet niettemin wel degelijk bezwaren tegen contante betaling omdat geldzaken de overhand kunnen krijgen op de patiëntenzorg binnen de praktijk. “Zeker de receptioniste zou het niet moeten doen. Zij is het eerste gezicht van de praktijk en moet gastvrouw zijn, geen caissière.”

Wie controleert de boeken? In een geoliede administratie komt het geld niet alleen binnen, maar wordt het ook uitgegeven. Hypotheken moeten worden afgelost, leveranciers worden betaald. Het is verstandig om elke dag de binnenkomende nota’s te controleren, vindt Rolf van Mierlo. “Er worden nog te vaak spookfacturen betaald omdat binnenkomende nota’s automatisch op een stapeltje ‘te betalen rekeningen’ terecht komen. Boek correcte nota’s in en betaal leveranciers op tijd! Wanneer jij je correct opstelt, lopen zij ook harder voor jou.” De boekhouding van alle binnenkomende en uitgaan-

Clearing en factoring Wanneer het niet mogelijk is de zorg direct bij de verzekeraar te declareren of wanneer u besluit om de

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

THEMA THEMA THEMA

de rekeningen kun je zelf doen of uitbesteden aan een externe partij of medewerker. Van Mierlo: “Waar je ook voor kiest, ik vind het belangrijk dat het bijgehouden wordt. Als je het zelf doet, betekent dat dus eens in de twee weken aan de slag!” In de praktijk van Caroline Cuppens wordt de boekhouding in eigen beheer gedaan. De medewerkers van de receptie controleren de begrotingen, zijn verantwoor-

lopen, bovendien zijn er in deze fase meer shoppers in het patiëntenbestand.” Voor de boekhouding maakt de praktijk van Cuppens gebruik van boekhoudprogramma Multivers. “Onze tandartsen werken graag met het patiëntenprogramma Exquise. Helaas heeft dit weinig mogelijkheden om gegevens te exporteren waardoor ik data in Multivers opnieuw moet invoeren. We hebben een maatwerkprogramma afgestemd op

delijk voor het versturen van declaraties en beantwoorden vragen van patiënten over de rekeningen. Als

onze praktijk overwogen, maar dat werd te duur.” De twee programma’s toegesneden op de huisartsen-

‘Als het mis gaat met clearing en factoring, kan het ontzettend mis gaan. Je geeft iets uit handen en staat machteloos.’

praktijkmanager betaalt Cuppens de leveranciers, doet

praktijk die Patricia Snijders gebruikt kunnen gegevens

de boekhouding en de salarisadministratie in een uur per week. “Doordat wij zelf verantwoordelijk zijn, zit-

wel probleemloos van elkaar inlezen. “We zijn als een van de eerste praktijken overgestapt op Tetrahis en

ten wij kort op de bal. Zo hebben we maar twee procent dubieuze debiteuren. Achteraf raad ik iedereen overigens aan om de financiële administratie bij de start van een nieuwe praktijk voor twee jaar wel uit te besteden. Dan zijn er nog te veel andere zaken die

Tetrafin, twee programma’s die nog in ontwikkeling zijn. Hoewel zo’n ontwikkelingsfase tijd kost, is het een voordeel dat onze opmerkingen in de programmatuur zijn meegenomen. Zo is bijvoorbeeld de lay-out van recepten en nota’s aangepast.”

TIPS EN TRICKS

◗ ◗ ◗ ◗ ◗ ◗ ◗ ◗ ◗ ◗ 18

MedischOndernemen

Houd zelf altijd de eindcontrole en het overzicht ook wanneer taken worden uitbesteed aan medewerkers of externe partijen. Doet u zelf de boekhouding? Houd deze dan goed bij, dat betekent eens in de twee weken aan de slag! Kijk wat de mogelijkheden zijn om nota’s direct bij verzekeraars, VECOZO of via clearing en factoring te innen. Betaal geen spookfacturen. Maak een persoon verantwoordelijk voor het controleren van binnenkomende nota’s. Betaal leveranciers op tijd. Besteed de financiële administratie bij de start van een praktijk gedurende twee jaar uit. Er zijn dan te veel andere zaken die aandacht vragen. Houd overzicht over de geldstromen. Maak begrotingen en reken investeringen door. Onderzoek de mogelijkheden om de accountant online in de boekhouding te laten meekijken. Ook Key Practice Indicatoren kunnen helpen om grip te houden op de financiële bedrijfsvoering. Houd de cashflow in bedwang met een liquiditeitsplanning waarin seizoensinvloeden en vakanties zijn meegenomen. Maak duidelijke afspraken met de accountant, onder meer over de snelheid van verslaglegging van het afgelopen boekjaar.

HOUD ZELF DE CONTROLE

De centrale boekhouding van Kies Mondzorg wordt door het team van Klarenbeek gedaan in het programma Accountview. “We zijn met vijf mensen verantwoordelijk voor alle administratieve overhead van de praktijken. Vanaf volgend jaar wordt dit team in een aparte BV ondergebracht zodat de kostendoorberekening aan de praktijken nog zuiverder wordt.” Overzicht De dierenartsen in het Diergeneeskundig Orthopedisch Centrum Amsterdam, de praktijk waar Monique Beerepoot werkzaam is, gebruiken voor de patiëntenadministratie het programma RXworks. Daarin wordt een exportbestand gemaakt dat Beerepoot vervolgens kan inlezen in boekhoudprogramma Exact. “Mijn belangrijkste toegevoegde waarde als praktijkmanager is echter dat ik meer grip op de financiële praktijkvoering heb. Ik maak begrotingen die ik met de opgemaakte resultaten vergelijk voor een goed overzicht over de geldstromen. We hebben onlangs een derde orthopeed aangenomen, dan reken ik wel uit welke omzet deze chirurg moet halen om voor de praktijk iets op te leveren. Ook de aanschaf van bijvoorbeeld een digitaal röntgenapparaat reken ik door zodat we een goede prijsstelling voor de foto’s kunnen maken.” De accountant van Caroline Cuppens kan online meekijken in het boekhoudprogramma Multivers. Een groot voordeel volgens deze praktijkmanager, want het scheelt aanzienlijk in de kosten. “Voorheen was ik 8.000

Key Practice Indicators De Amerikaanse tandarts Roger Levin merkte dat veel van zijn collega’s moeite hebben met het financiële aspect van de praktijkvoering. Hij ontwikkelde een aantal Key Practice Indicators, bouwstenen voor een meetbaar managementsysteem. Vijf belangrijke zijn: • Productie: Hoeveel patiënten wilt u behandelen? Is er een behandelplan voor elke patiënt? • Debiteuren: Rekeningen zouden voor 90 procent direct betaald moeten worden, de overige tien procent binnen 30 dagen. • Overhead: Als praktijkeigenaar moet u weten hoeveel het elke dag kost om het licht aan te doen. • Aantal nieuwe patiënten: Welk beleid voert u om hun aantal te vergroten? •

Gemiddelde productie per patiënt: probeer ze te binden voor het hele zorgpakket.

Zie ook: http://www.dentalcompare.com/ featuredarticle.asp?articleid=85

lenen? In welke vorm? Ondanks het geregelde overleg met de accountant is het moeilijk hier beslissingen over

euro aan accountantskosten kwijt, nu gebeurt hetzelfde werk voor 5.000 euro per jaar. Bovendien is de accountant meer betrokken en signaleert per kwartaal opvallende cijfers. Hierdoor kan ik gericht bijsturen in onze rentabiliteit, omzet en kosten per behandelaar of zelfs per behandeling.” Stefan Meutermans houdt zogenoemde Key Practice

te nemen. Op macroniveau is mijn bedrijf gezond, maar op microniveau blijft het spannend.”

Indicators bij om houvast te krijgen op de financiën. “Ik maak onder meer statistieken van de totale praktijkproductie, de productie per tandarts en het aantal behandelplannen. Daarnaast wil ik per kwartaal overzichten hebben van de vaste en variabele kosten.” Toch blijft het lastig om de praktijk te financieren en over-

volgens de docent van groot belang om goede afspraken met de accountant te maken. “Ik merk dat medici de hoofdprijs betalen aan accountants, maar achteraan in de rij staan bij verslaggeving. Ik heb dit jaar cursisten gehad die net de verslaglegging van 2006 hebben gekregen.

zicht te houden over de cashflow vindt Meutermans. “Nieuwe investeringen blijven komen. Hoeveel moet ik

Absurd natuurlijk. Denk je dat andere bedrijven genoegen hiermee nemen? Het lijkt me van niet!” MO

Een goede liquiditeitsplanning waarin van tevoren wordt geschat hoeveel geld op welk moment ter beschikking komt, is een vereiste om een praktijk financieel te sturen, vindt Rolf van Mierlo. Daarbij is het

‘Medici betalen de hoofdprijs aan accountants, maar staan achteraan in de rij bij verslaggeving. Sommige cursisten hebben net de verslaglegging van 2006. Absurd!’

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

PORTRET T E K S T: E R N A J A N S S E N

Leve de marktwerking Wie er van uit gaat dat de zorg er in de toekomst nog hetzelfde uitziet als vandaag de dag, heeft het bij het verkeerde eind volgens Bart Malenstein, directeur van de Bergman Kliniek in Bilthoven. “Er zullen meer gespecialiseerde ziekenhuizen ontstaan. Voor specifieke schouderklachten ga je naar Bilthoven, voor kanker ga je naar Amsterdam.”

De Bergman Kliniek is een van de zelfstandige klinieken in Nederland. Gelegen op het voormalige sanatoriumterrein Berg en Bosch in Bilthoven. In het oude klooster

tegenwoordig anders, nu kunnen we prijsonderhandelingen voeren”. Om deze zorg te faciliteren is het gebouw in 2005 ingrijpend verbouwd en daarmee de

worden diverse behandelingen aangeboden. Bergman Medical Care richt zich op de verzekerde zorg met de

capaciteit verdubbeld. Er staan nu 16 bedden en 4 op de vercouver. Alle zorg is gericht op korte behandelingen waarbij de patiënt uiterlijk de volgende dag weer naar huis kan. “De klant staat bij ons centraal. Geen wachtlijsten, we werken ook ’s avonds, vriendelijk en gespecialiseerd personeel, mooie comfortabele omgeving en goede nazorg zijn belangrijke ingrediënten in ons concept. De specialisten die bij ons werken hebben vaak ook een job in een ziekenhuis”. Maar daar kunnen

Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis geen winst mag uitkeren. Ik stel een Big Bang voor. specialismen orthopedie, vaatchirurgie, neurochirurgie

ze volgens Malenstein vaak hun ei niet kwijt. In de Bergman Kliniek kan dat naar zijn zeggen, wel. Géén Raad van Bestuur of cliëntenraad waarmee gesteggeld

en plastische chirurgie. Onder het label Bergman Beauty Clinics biedt de Bergman Kliniek cosmetische behandelingen zoals huidtherapie en esthetische plastische chirurgie. Daarnaast heeft men een eigen cosmeticalijn ontwikkeld. “Al in 1999 werden wij, als één van de eersten, een zelfstandig behandelcentrum”. Toch duurde het tot 2005 voordat de Bergman Kliniek serieus werk is gaan maken

moet worden, maar korte lijnen en grote slagvaardigheid is het credo. “En zo verbinden we top specialisten aan onze kliniek. We bieden ze meer mogelijkheden en middelen. We werken hier samen; we zijn partners. Een maatschap hoeft hier niet te vechten tegen de RvB. De specialist kan hier zijn werk doen en wij faciliteren alles. Er is hier geen ruimte voor geneuzel. En dat maakt dat wij bijvoorbeeld uitgegroeid zijn tot hét schoudercen-

van de verzekerde zorg. Als reden geeft Malenstein aan: “De vergoeding die je in der tijd kreeg van de zorgverzekeraars was niet interessant. Dat is gelukkig

trum van Nederland”. Dat ondernemen bij Malenstein in het bloed zit, wordt duidelijk als hij zijn toekomstplannen voor de kliniek ontvouwt. “We willen in het Gooi een nieuwe kliniek bouwen die volledig gespecialiseerd is in orthopedie. Op de huidige locatie wordt dan plastische chirurgie en vaatchirurgie uitgebreid. We willen centers of excellence creëren. En dat is de klant veel waard. Als hij weet dat de beste zorg bij ons wordt aangeboden, dan is hij bereid te reizen om die zorg ook te krijgen.” Ook voor de Beauty Clinics liggen de plannen klaar. In Amsterdam is in mei 2008 de tweede medical-spa vestiging geopend. Klanten kunnen hier diverse niet-operatieve cosmetische behandelingen ondergaan en de beauty producten kopen. Zelfs de plastisch chirurg komt naar de MediSpa in Amsterdam om cliënten te spreken. “Dit concept werkt goed en we willen het verder uitrollen.” De media-exposure die de Bergman

De Bergman Kliniek is eigendom van de familie Malenstein. Vader Wim is in 1994 opgetreden als investeerder toen twee plastisch chirurgen de toen nog kleine kliniek van dokter Bergman overnamen. Die samenwerking verliep niet zoals gehoopt en de 2 chirurgen zijn uitgekocht. Het bedrijf wordt nu gerund door niet-medici uit een gezin. Dochter Margreet doet de beautylijn en de MediSpa’s, zoon Thijs is verantwoordelijk voor Marketing en Public Relations en zoon Bart is aangesteld als CEO. Vader Wim vervult een rol op de achtergrond als sparringpartner.

MedischOndernemen

B A R T M A L E N S T E I N , D I R E C T E U R VA N D E B E R G M A N K L I N I E K I N B I LT H O V E N

Beauty Clinics krijgen draagt zeker bij aan het succes. Naast diverse advertenties wordt het programma ‘Gewoon Mooier’ (uitgezonden op RLT4 – zondag, 11.15 uur) in Bilthoven opgenomen. Nog meer wensen voor de toekomst? “Ja! Wat mij betreft gaat alles lang niet snel genoeg. We hebben nog te veel te maken met gedicteerde prijzen en algehele starheid van het systeem. Ik stel een Big Bang voor.

ste 70% van de ziekenhuiszorg vrij. En laten we dan ook direct het beleid voor de ziekenhuizen aanpakken. Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis geen winst mag uitkeren aan stakeholders. Je moet toch beloond worden voor het behalen van een goed rendement en het nemen van risico’s door te investeren in vooruitgang? Nu worden budgetten maar opgemaakt, anders worden ze voor het komende jaar naar beneden

Nu een jaartje knokken en dan in januari 2010 tenmin-

bijgesteld. Dat kan anders”.

Zelfstandige klinieken zijn van oorsprong dagbehandelcentra maar tegenwoordig worden er tevens klinische behandelingen uitgevoerd. Ze zijn opgezet en gefinancierd uit private middelen. De klinieken kenmerken zich door een bedrijfsmatige aanpak zonder bureaucratie. Klantvriendelijkheid, kwaliteit, efficiency en marktgerichtheid zijn de basisprincipes. De zelfstandige klinieken, die zijn verenigd in de ZKN, zijn voor iedereen toegankelijke medische centra. De specialisten die er werken leggen zich erop toe ingrepen zoveel mogelijk in dagbehandeling uit te voeren. De ZKN laat door onafhankelijke specialisten onderzoeken of klinieken aan strikte kwaliteitseisen voldoen. Dit gebeurt middels visitaties. Klinieken kunnen alleen aansluiting vinden bij de ZKN als deze visitaties met goed gevolg verlopen. Dan nog vindt ieder jaar opnieuw visitatie plaats om te waarborgen dat de aangesloten leden hun kwaliteit op peil houden. De ZKN is als vereniging erkend om namens alle particuliere klinieken onderhandelingen te voeren over de minimumtarieven die de klinieken mogen hanteren voor verzekerde zorg. De klinieken werken met een vestigingsvergunning van het Ministerie van VWS. Bron: www.zkn.nl

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

advertentie

MedischOndernemen

BIJLAGE

#05

Manager in de praktijk

Train your Brain

Help, weer één zwanger!

advertentie

VOORWOORD

Bijna 100 Het is een spannend jaar geweest, waarin we het PraktijkManagers Netwerk hebben ontwikkeld in de vorm van een eigen site en forum, een nieuwsbrief en de eerste Dag van de PraktijkManager. En al 97 leden! Volgend jaar gaan we verder ontwikkelen, met in januari de eerste regionale (ontbijt)sessie in Enschede en op 16 juni de (tweede) Dag van de PraktijkManager. Naast het zorgvuldig samengesteld programma, kan ik u er in ieder geval van verzekeren dat er voldoende netwerktijd zal zijn! Ook op gebied van nascholing en opleiding zijn wij druk bezig met allerhande ontwikkelingen. Wij houden u op de hoogte! Wij horen graag uw ideeĂŤn en suggesties! Uw inbreng in het invullen van het programma van de Dag van de PraktijkManager wordt erg gewaardeerd! Of wanneer u wilt helpen bij het op touw zetten van regiosessies bij u in de buurt, of zelfs in uw praktijk, laat het ons weten! Netwerken, dat werkt! Tot in 2009!

Elsbeth Nijhoff PraktijkManagers Netwerk

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

BIJLAGE

MANAGER IN DE PRAKTIJK

T E K S T: G E E R T D I J K S T R A

PM BIJLAGE - MO

I N T E R I M - M A N A G E R I N E K E VA N D E R E N T B R A AT

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

BIJLAGE

PRAKTIJKMANAGER, WERK EN ANDERE ZAKEN

MedischOndernemen

S E R V I C E PA G I N A

MO - jaargang 5 - december 2008 - #06

BIJLAGE

PERSONEEL

T E K S T: C H A R L O T T E VA N D E N WA L L B A K E , H E E F T H A A R E I G E N C O A C H I N G E N C O N S U LTA N C Y B E D R I J F

Roddel en achterklap HOE BIEDT U GERODDEL HET HOOFD?

Het werken in een medische praktijk heeft vaak veel weg van een soap. Waar mensen zijn, is roddel. Roddel in de vorm van lof of laster. Achterklap draagt echter bij aan een slechte werksfeer en dus een improductieve praktijk. Als praktijkmanager kunt u dit doorbreken.

PM BIJLAGE - MO

RODDEL EN ACHTERKLAP

Roddel kan louter een argeloze manier van praten over een collega zijn, waarbij teamleden elkaar goed kunnen leren kennen. Roddelen is echter een communicatievorm waarbij u alert moet zijn. Negatief geroddel is nu eenmaal een veel gebruikte manier om anderen tegen elkaar uit te spelen. Good guys en Bad guys

Lovend geroddel kan een positief effect hebben op de samenwerking in een team. Het maakt de verhoudingen in een team duidelijk en geeft de medewerkers de gelegenheid om hun eigen mening over derden te toetsen aan die van anderen. Deze manier van communiceren binnen een team is gezond en heel gewoon. De ‘good guys’ bespreken informatie over hun collega’s zonder kwade bedoelingen. Deze groep wil vaak op de hoogte blijven en luistert en kletst lekker mee. Laster roddel kan daarentegen leiden tot fricties en vijandigheid. Werknemers kunnen geruchten gaan verspreiden over collega’s die ze als hun concurrent zien. Ze kunnen ook mensen tegen elkaar uitspelen, waarbij ze in staat zijn hun eigen betrokkenheid goed te verhullen. Dit veroorzaakt onherroepelijk wrijvingen. Het is daarom aanbevelenswaardig om negatief geroddel de kop in te drukken en liever nog te voorkomen. De ‘bad guys’ willen scoren ten koste van een collega of door geroddel hun eigen positie versterken. Deze manipulators gaan meestal heel geraffineerd te werk, waardoor het lang niet altijd opvalt. De rol van de praktijkmanager

Negatieve praat bederft de werksfeer binnen de praktijk. Daarom aan u de uitdaging om lovende roddel te bevorderen en laster roddel te bestrijden. Waar het om draait is hoe u er mee omgaat. Het spreekt voor zich dat u zelf het goede voorbeeld geeft door open en eerlijk te communiceren en geen negatieve of compromitterende informatie over een teamlid te verspreiden. Daarnaast is het belangrijk dat u niet reageert als aan u een roddel wordt verteld. De indruk wekken dat u erboven staat en tegelijkertijd de informatie in uw achterhoofd houden, is de beste manier om met roddel om te gaan. Een andere manier om misprijzende roddel tegen te gaan is door een duidelijke organisatiestructuur neer te zetten. Door een ‘eilandencultuur’ binnen de praktijk te voorkomen en een verscheidenheid aan type medewerkers in huis te hebben.

Wanneer het volgende gesprek?

♥ ♥

Snelle interventie Spreek iemand die negatieve geruchten verspreidt daar meteen op aan

♥ ♥

Zoek uit Achterhaal waarom de aanvankelijke positieve houding van een teamlid veranderd kan zijn en onderzoek of er nog resten van zijn positieve houding merkbaar zijn

♥ ♥ ♥ ♥

Open deuren Gesloten deuren werken geroddel in de hand. Open communicatie Deel informatie snel en openlijk met iedereen, zeker als er belangrijke veranderingen betreft

♥ ♥

Pas op uw woorden

♥ ♥ ♥

Bespreek gevoelige zaken op minder zichtbare plaatsen Geef het goede voorbeeld Praat niet over een collega die daar zelf niets van weet Belangrijk is dat u de ‘roddels’ over uzelf niet persoonlijk aantrekt.

Conclusie

Pas er voor op om meegesleurd te worden in het geroddel binnen de praktijk. U loopt het risico dat dit snel escaleert. Laster roddel levert absoluut een negatieve bijdrage aan de samenwerking en zal uw functie als praktijkmanager er niet eenvoudiger op maken. Overstijg de roddels door zelf niet op de geruchten in te gaan, zo voorkomt u dat de indruk ontstaat dat u zelf gevoelig bent voor de achterklap. Pak daarnaast de aanstichter(s) direct aan door deze met zijn gedrag te confronteren. Vertel welke alternatieve houding u van hem verwacht. Laat weten dat u hem in het vervolg zult aanspreken op overmatig roddelen en niet schroomt om de juiste beslissingen te nemen waar nodig. Daarnaast is het belangrijk om meteen het tij te keren in de bedorven cultuur. Een zieke sfeer, leidt tot zieke collega’s en een zieke praktijk. Wie goed in zijn werk is en hart voor de zaak heeft, probeert geen wit voetje te halen. Sterker nog; niet meedoen getuigt juist van ruggengraat en lef.

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

BIJLAGE

MedischOndernemen

TRAIN YOUR BRAIN

TRAIN YOUR BRAIN Tijdgebrek is zo oud als de mensheid. Meer doen in minder uren, tijd vinden voor alle klussen, urgenties opgelost en creatief bezig zijn en daarbij een ontspannen werkgevoel hebben. Wie wil dat niet? In de praktijkmanagementtraining van Catan School of Excellence wordt veel aandacht besteed aan timemanagement omdat we steeds meer willen in minder tijd. Ons werkplezier wordt voor een groot gedeelte bepaald door niet harder te werken maar juist wel slimmer te werken. De training besteedt zowel aandacht aan klassiek als modern timemanagement.

VRAAG ANTWOORD

Wat is het verschil tussen modern en klassiek timemanagement? Klassiek timemanegment heeft ons geleerd heel veel zaken handiger te doen. Modern timemanagement vertelt ons wat over de beleving van tijd. Wat gaat er sneller, een goede of een slechte film?

VRAAG

Wanneer hebben de meeste mensen het gevoel dat ze een perfecte dag hebben gehad zonder dat ze uitgeblust op de bank vallen en het gevoel hebben dat ze die dag geleefd zijn? Als je iets afgemaakt hebt, je eigen planning hebt kunnen volgen en als je een prestatie hebt geleverd, kijk je snel

ANTWOORD

terug op een heerlijke dag. VRAAG ANTWOORD

Als ik een actielijst heb waar begin ik dan? Bepaal eerst of je de klus echt zelf moet doen en bepaal of het nu moet gebeuren. Start met de urgenties en agendeer de niet urgenties.

VRAAG ANTWOORD

Wat moet ik doen met een urgentie die niet perse door mij uitgevoerd moet worden? Deze acties delegeer je aan iemand die bekwaam is en een duidelijke instructie van jou ontvangt. Bij problemen ben jij altijd in de buurt om te ondersteunen. Delegeren is niet afschuiven.

VRAAG ANTWOORD

Wat is het verschil tussen effectief en efficiënt? Effectief is doelmatig ofwel moet de klus wel gedaan worden? Wat gebeurt er als deze klus blijft liggen? Efficiënt is zo slim mogelijk met mensen en middelen om gaan.

VRAAG ANTWOORD

Hoe breng ik structuur aan in mijn kantooromgeving? Besteed vanaf nu elke week een half uur aan het organiseren van structuur zodat je nooit meer hoeft te zoeken. Mappen, bakken, systemen e.d. Dit half uur verdien je al na 3 weken terug. In een gemiddelde werkomgeving wordt er een week per jaar gezocht!

VRAAG ANTWOORD

Hoe voorkom ik dat anderen mij de gehele dag storen? Maak afspraken wanneer jij gelegenheid hebt om gestoord te worden. Organiseer een soort spreekuur. Doe dit ook m.b.t. telefoongesprekken.

VRAAG ANTWOORD

Op welke mannier kan ik het beste NEE zeggen? Zeg vriendelijk Nee! “Dank je wel dat je aan mij gedacht hebt om deze klus te doen. Ik zou je graag willen helpen maarr op dit moment lukt het mij niet.“ Omdat het vaak zo bot of kattig gezegd wordt hebben veel mensen moeite met Nee zeggen.

VRAAG ANTWOORD

Het e-mailgebruik neemt enorm toe. Hoe voorkom ik dat ik de hele dag met mijn mail bezig ben? Zet het signaal dat er mail binnenkomt uit. Zorg ervoor dat je een aantal keren per dag tijd hebt om al je binnenkomende mail te lezen of te scannen.Beantwoord korte vragen direct. Sla belangrijke vraagstukken op en agendeer ze. Stuur niet voor jou bedoelde mail door of delegeren het. Verwijder direct alle rotzooi. En als je de browser verlaat is elke keer je postvak leeg.

Deze TRAIN YOUR BRAIN pagina is powered by Catan, School of Excellence

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

COLUMN

De risico’s van een personeelsuitje Het is een goede gewoonte om minstens één keer per jaar met alle collega’s iets te ondernemen. Dat lijkt een min of meer modisch verschijnsel: we hebben onder andere bloemstukjes gemaakt, van een High Tea genoten, geschilderd, gefietst en kloot geschoten. Dat laatste is een Twents vermaak en betreft een kloot (soort bal) en een sterk alcoholisch drankje dat er niet om bekend staat dat je er trefzeker door gooit. Maar goed, elk jaar is het weer spannend wat er op het programma staat en wie het gaat organiseren. Vorig jaar was er bij de organisatie (ik dus!) de behoefte om eens iets stoers te gaan doen. Ik had het even gehad met mijn softe kant. En dus werd besloten om te gaan karten. In Twente zijn er prima banen, zowel binnen als buiten maar gelet op het weer en de snelheid die binnen bereikt kon worden, kozen we daar voor. Na een korte uitleg hezen we ons in de overall, haarnetje op en een helm van het type dat ik nog nooit op had gehad ten tijde van mijn eerste gemotoriseerde vervoermiddelen. Maar stoer was het! De eerste heat (ronde) probeerde iedereen te wennen aan de kart, gassen was makkelijker dan remmen en als je veel stuurt en remt tegelijk, raak je in een slip. Ons werd vriendelijke verzocht na aanrijdingen, slippartijen en andere ongelukken waarbij je tegen de stroom in op de baan stond, in ieder geval niet die kant op te rijden! Snel keren en letten op het invoegen! De tweede heat stond ik in het klassement bij de snelle rijders. Dat kon beter en vol vaart ging ik van start. Na een aantal inhaalmanoeuvres waarbij je duidelijk kon zien dat er een talent aan mij verloren was gegaan ging ik bijna aan kop. Hoe het precies gebeurde weet ik niet meer maar ik slipte, tolde rond en maakte een geweldige klap tegen de vangrail. Ik voelde mijn tanden en kiezen op elkaar klappen en alle spieren in mijn nek en schouders protesteren. Wat was dat een klap! Na de rit een enorme bult op mijn rug en ’s avonds twee bloeduitstortingen op mijn schouderbladen. Ik ben dagen stijf en stram geweest en kon alleen maar dankbaar zijn dat geen van de assistentes deze klap hadden gemaakt, het werken aan de stoel zou echt moeizaam zijn geweest. Ik heb het nu gehad met mijn stoere kant en ga op zoek naar een activiteit die mijn creatieve kant uitdaagt. Maaike Straathof 12

PM BIJLAGE - MO

advertentie

ADVERTORIAL T E K S T: G E E R T D I J K S T R A - F O T O ’ S : K E E S A B

EVERT WATERLANDER: “Met een duidelijke strategie kun je tegen een stootje!” Heldere doelen en termijnen voorkomen emotionele reacties tijdens recessie

Het economisch nieuws wordt beheerst door de kredietcrisis. Teruglopende omzetten, ontslaggolven, uitgestelde investeringen en forse vermogensverliezen door kelderende beurskoersen. Maar wat zijn de consequenties voor privé en praktijk van zorgondernemers? Juist in een verslechterend economisch klimaat, is het belangrijk om doelen en termijnen helder te hebben, betogen Evert Waterlander (Hoofd Beleggingsstrategie) en Mirjam Warning (Specialist Financiële Planning) van ABN AMRO. Om zo emotionele beslissingen te voorkomen. 24

MedischOndernemen

ADVERTORIAL

Allereerst schetst Waterlander, vanuit zijn deskundigheid als beleggingsexpert, zijn visie op de ontwikkelingen: “Wat mij opvalt, is dat de reacties tot nu toe wat gelaten zijn. Terwijl we in mijn ogen wel geconfronteerd gaan worden met de grootste economische neergang sinds de Tweede Wereldoorlog. Die gelatenheid komt volgens mij doordat de koersdaling voor veel mensen onverwacht kwam. En bovendien kunnen we

betrokken zijn bij je portefeuille. Mirjam Warning: “Het klinkt cru, maar een belangrijke vraag daarbij is wat iemand kan of wil begrijpen. Vermogensbeheer is complex en je moet er tijd voor vrij kunnen en willen maken om het goed te doen. Doe je het half, laat het dan aan een specialist over. Wil je het zelf, dan ondersteunen wij de actieve vermogensbeheerder met allerlei trainingen via internet of klassikaal. Naast opleiding wordt

nog niet echt overzien wat de consequenties zijn. Die onzekerheid heeft er toe geleid dat de kredietcrisis is doorgeslagen in een vertrouwenscrisis. En dat zet een rem op de economie, die eigenlijk niet nodig is.”

ook advisering steeds belangrijker.” De trainingen vindt u op www.abnamro.nl/tradeglobeacademy.

Breng structuur in je vermogensbeheer Eén consequentie is alvast wel helder, de beurs is gekelderd en het vermogen van veel mensen is fors geslonken. De term ‘veilig vermogensbeheer’ dringt zich op, maar wat is veilig? “Het klinkt misschien gek in deze

Nauwelijks consequenties voor de praktijken Voorzien jullie naast de besproken consequenties van de crisis voor het vermogen van de medisch ondernemer ook consequenties voor de praktijkvoering? Waterlander: “Eigenlijk niet of nauwelijks. Wellicht dat mensen met een basisverzekering minder aanvullende behandelingen nemen. Daar staat tegenover dat juist

tijd, maar vermogensbeheer, mits goed uitgevoerd, is per definitie veilig. Dan bepaalt de klant bewust de marges en het risicoprofiel en gaat bewust met risico’s

nu er een groter beroep op allerlei geledingen van de zorg wordt gedaan. Meer stress leidt tot druk op huisartsenpraktijken, fysiotherapeuten en dergelijke.” En

om”, aldus Waterlander. Is dat geen theoretisch verhaal dat iemand die net een fors deel van zijn vermogen

krijgen starters of doorstarters die willen investeren in inventaris, goodwill en dergelijke het moeilijker om

heeft zien vervliegen, toch moeilijk zal accepteren? “Uiteraard zijn er pijnlijke situaties ontstaan en hoop je altijd op vermogensgroei. Maar juist op dit soort momenten wordt duidelijk dat je altijd voor jezelf een strategisch kader moet formuleren. Met twee peilers: wat zijn je doelen en wat zijn de termijnen. Hoe langer

een financiering rond te krijgen? Warning: “ABN AMRO heeft haar kredietbeleid ten aanzien van het medische segment niet aangepast. De spelregels zijn hetzelfde gebleven, ze worden alleen wel stringenter toegepast. Er wordt nog beter gekeken naar de draagkracht versus de hoogte van kredietverplichtingen.

de termijn waarop je je doelen wilt realiseren, hoe meer risico je kunt nemen. Zo’n kader geeft je houvast, ook wanneer je vermogen zich negatief ontwikkelt.”

Maar uiteindelijk is ook de medisch ondernemer daarbij gebaat. ABN AMRO wil nog steeds de bankier zijn van dit segment!”

Wapen je tegen emotie Dat klinkt allemaal heel logisch qua doelen en termijnen, maar waarom gebeurt het dan vaak niet? “Tot

Specifieke ‘crisis’-producten? En heeft de recessie nog impact op jullie producten- en dienstenpakket? Warning“Het is niet zo dat er nu aller-

voor kort waren mensen nogal eens verblind door rendementskansen. Successen op de beurs deden het goed bij de borrel en dan is de verleiding groot om ook in te stappen. Ook zijn de details, vandaag een plusje scoren, veel interessanter en spannender dan de grote lijnen. En het formuleren van doelen blijkt vaak lastig. Het

lei nieuwe concepten ontwikkeld worden. ABN AMRO biedt een breed en compleet pakket, waarmee iedereen uit de voeten kan. Daarbinnen zie je wel verschuivingen”. Ze licht een paar belangrijke ontwikkelingen toe.

dwingt je tot keuzes voor langere termijn en daar willen mensen vaak niet aan. Toch is het cruciaal en wapent het je tegen de waan van de dag. Beleggen is

Via banksparen kunnen klanten bij het opbouwen van extra inkomen voor later profiteren van dezelfde fiscale voordelen als bij een verzekering, zonder dat men

al gauw emotie, en daar moet je boven staan. Want de psyche van de mens kan op de beurs flink tegen je werken. Zo vindt niemand het van nature prettig om uit te stappen in een stijgend beursklimaat. Maar als je je doelen bereikt hebt, moet je dat gewoon doen. Blijft er vervolgens nog wat over, dan mag je daarmee doen wat je wilt.”

een verzekering hoeft af te sluiten. Daardoor blijven de kosten laag en houdt men meer geld over voor de opbouw van het vermogen. Banksparen kan via de ABN AMRO Leefrente en de ABN AMRO Pensioen Aanvulling.

ZELF DOEN? Is eenmaal het kader gecreëerd en zijn doelen, termijnen en risicoprofielen geformuleerd, dan blijft er nog één belangrijke vraag over: hoe intensief wil je zelf

Banksparen

Gestructureerde producten De belangstelling voor gestructureerde producten neemt toe. Waterlander plaatst een kanttekening: “Op het oog is deze trend logisch en ABN AMRO biedt ook goede oplossingen zoals aandelenproducten met hoofdsomgarantie of klikproducten die koersstijgingen MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

ADVERTORIAL

MIRJAM WARNING: “De honger naar informatie is nauwelijks te stillen”

veilig stellen. Toch moeten juist deze producten goed passen in je strategie en is een goed advies vanuit de bank nodig om te bepalen of dit product het beste past bij jou doelen en termijnen. Anders is bijvoorbeeld een beleggingsfonds voor de langere termijn een goed en goedkoper alternatief.” MET/ZELF/DOOR ABN AMRO biedt drie scenario’s, te weten: ZELF, MET en DOOR. In het eerste scenario doet de klant alles zelf, in het tweede scenario trekt hij of zij samen op met zijn adviseur en in het laatste scenario laat de klant alles aan de adviseur over. Warning: “Op dit moment groeien de uitersten. Een deel van de klanten gaat het zelf doen, wil besparen op kosten en gaat via internet alles regelen om het maximale rendement te halen. Een ander deel laat het volledig aan ons over en vertrouwt 26

MedischOndernemen

op de deskundigheid van onze vermogensspecialisten. Tegelijkertijd is de honger naar informatie over de markt, de eigen portefeuille, eigen analyses niet te stillen. Feiten, meningen, visies worden gevreten. Wij voorzien daarin door dagelijkse nieuwsvoorziening en door allerlei tools op beleggingsgebied aan te bieden. Zie www.abnamro.nl/beleggingstools. Heeft u ook behoefte aan informatie en advies over uw vermogen, neem dan contact op met de Beleggings Advies lijn (tel: 0900-9215) of ga naar de speciale site www.abnamro.nl/beleggen. Voor vragen over praktijkfinanciering kunt u bellen met één van onze specialisten voor medici. Ga naar www.abnamro.nl/medici voor de contactgegevens.

COLUMN

O B S E RV E R

Over eenheid van kennis

“Consilience”. Het was een begrip dat ik niet kende, maar dat ik onlangs mijn tijdschriften doorbladerend, wel tegen kwam. Zoekend op Wikipedia vond ik de uitleg: consilience of de eenheid van kennis staat voor het samenvoegen van kennis door feiten. Consilience vindt zijn oorsprong in het oude Griekse idee van een intrinsieke ordelijkheid die onze kosmos regeert en begrijpelijk wordt door logisch te redeneren. Door theorieën die op feiten zijn gebaseerd uit verschillende disciplines met elkaar te verbinden ontstaat een leidend beginsel voor uitleg en begrip. Het begrip is voor het eerst gebruikt door William Whewell in zijn boek “The Philosophy of Inductive Sciences” uit 1840. De bioloog Edward Osborne Wilson besteedde er opnieuw aandacht aan in zijn boek “Consilience, The Unity of Knowledge”, gepubliceerd in 1998. Wilson probeert in zijn boek de culturele kloof tussen natuur- en menswetenschappen te overbruggen. Eerder had C.P. Snow in 1959 al de stelling geponeerd dat het ontbreken van verbindingen tussen natuur- en menswetenschappen, de twee culturen van de moderne samenleving, een belangrijke belemmering is voor het oplossen van de wereldproblemen. Tot zover mijn inleiding, maar wat heeft dit te maken met medisch ondernemen? Veel! Zeker wanneer we onderscheid maken tussen micro- en macroniveau. Op microniveau is een ondernemer in staat zijn ideeën vorm te geven door menskracht en kapitaal te bundelen tot een effectieve en efficiënte productie of dienstverlening. Om zover te komen, moet de ondernemer over een groot aantal eigenschappen en voldoende kennis beschikken. Kennis die afkomstig is uit totaal verschillende disciplines. Een ondernemer wordt geacht het een en ander te weten van economie, accountancy, wetten en regels, maar ook van personeelszaken en de bijbehorende psychologie en sociologie. Als medisch ondernemer wordt er nog meer van u verwacht. U moet niet alleen de kennis hebben van de gemiddelde ondernemer, maar ook nog uitblinken op uw vakgebied! Consilience ten top, want als succesvol medisch ondernemer bezit u de capaciteit om de brug te slaan tussen de natuur- en menswetenschappen en bij te dragen aan de uitleg aan, begrip bij en zorg voor uw patiënten. Op macroniveau ontbreekt consilience te vaak in de gezondheidszorg. Managers denken in hokjes waardoor bij hen de eenheid van kennis volledig ontbreekt. Een onwenselijke situatie die leidt tot verkokering en –erger noghet niet tot stand komen van betekenisvolle doorbraken. Willen wij op macroniveau problemen kunnen oplossen, dan lijkt mij een fundamentele mentale ommezwaai bij iedereen die er toe doet een eerste voorwaarde. Observer

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

FISCAAL T E K S T: E D W I N B R U G M A N , V E R B O N D E N A A N V VA A F I N A N C I E E L E N E C O N O M I S C H A D V I E S B U R E A U F O T O G R A F I E :

8 Tips om geld te besparen BESPAAR OP UW ACCOUNTANTSKOSTEN

Uw boekhouding is vaak in handen van een accountant. Heeft u erover nagedacht welke afspraken u met hem maakt, of bent u uitgegaan van zijn expertise op dit vlak? Hierbij een aantal waardevolle en kostenbesparende tips.

in uw branche voordoen vaker tegen zodat hij daar goed op kan inspelen. Dat is in uw voordeel Tevens hoeft hij de kennis niet speciaal voor uw onderneming op te doen en dat is dan ook weer voordelig (in uren die hij bij u declareert).

Kies een accountant die bij u past

Heeft u een accountant die past bij u en uw onderneming? Sommige kleine ondernemers maken gebruik van de diensten van een internationaal gerenommeerd accountantskantoor. Heeft u de gespecialiseerde kennis van deze bedrijven werkelijk nodig? Bij de meeste kleine ondernemers is dat niet het geval. Het is nuttig hiernaar te kijken, omdat grote accountantskantoren doorgaans hogere tarieven in rekening brengen dan kleine. U betaalt dan voor kennis die u niet gebruikt. Tevens zijn de persoonlijke contacten bij een kleiner kantoor vaak beter en de lijnen korter. Kies een accountant die uw branche kent

2 28

MedischOndernemen

Heeft uw accountant ook andere ondernemingen/praktijken uit uw branche in zijn klantenkring? Als dat zo is, heeft hij ervaring met uw branche en komt hij de financiĂŤle kansen, mogelijkheden en problemen die zich

Maak prijsafspraken vooraf

Sommige accountants willen zich niet vooraf vastleggen op een prijs, omdat ze niet vooraf kunnen inschatten hoeveel uren ze aan uw administratie zullen besteden. Dat argument klinkt redelijk, maar toch moet een ervaren accountant een goede indicatie kunnen geven van het aantal uren dat hij met uw onderneming bezig is â&#x20AC;&#x201C; en dus de rekening die u gaat krijgen. Probeer dit zo helder mogelijk te krijgen, of maak een vaste prijsafspraak in ieder geval voor de vaste jaarlijkse werkzaamheden. Maar bijzondere/incidentele werkzaamheden zullen hier bijna nooit onder vallen.

B E S PA A R O P A C C O U N TA N T S K O S T E N

ming en kunt u sneller op situaties inspelen mocht dat nodig zijn.

Doe wat u kunt zelf en lever alles zo netjes en volledig mogelijk aan

Al het werk dat u zelf al heeft gedaan, hoeft de accountant niet meer voor u te doen. Dat scheelt in de factuur. Lever daarbij alles netjes aan in bijvoorbeeld een ordner en zorg dat alle bankafschriften en onderliggende stukken aanwezig zijn. Ontbrekende stukken moeten altijd later opgezocht worden en dat scheelt tijd en mogelijk frustratie. Maak ook afspraken met de accountant hoe hij de administratie zo ‘handig’ mogelijk aangeleverd krijgt.

Splits zakelijk en privé

Bewaar de jaarlijkse overzichten goed

Ieder jaar krijgt u van uw bank maar ook van uw verzekeringsmaatschappij een overzicht met daarop de gegevens van bankrekeningen, hypotheekgegevens, spaarpolissen, verzekeringen enz. Bewaar deze overzichten goed of maak een kopie en bewaar deze gegevens bij elkaar. Voor de jaarrekening evenals voor de aangifte inkomstenbelasting zijn deze zaken essentieel voor uw accountant. Hieronder vallen ook gegevens over de waarde van uw eigen woning (aanslag gemeentelijke belastingen of woz-beschikking), lijfrentepolissen e.d. Houd regelmatig uw boekhouding bij

Hoe langer het geleden is dat financiële feiten zich hebben voorgedaan, hoe lastiger het is om te achterhalen wat er speelde. Door regelmatig uw boekhouding bij te werken komt u later minder problemen tegen en bespaart u extra werkzaamheden van zowel uzelf als van de accountant. Tevens houdt u hiermee meer feeling met uw eigen onderne-

Denk aan de extra lijfrente-aftrek Mocht u een pensioentekort hebben dan kunt u tot en met 31 maart 2009 nog extra pensioenpremie storten en deze in de aangifte over 2008 in aftrek brengen. Tegenwoordig heeft u twee mogelijkheden: u kunt kiezen voor de traditionele verzekeraar maar u kunt ook kiezen voor banksparen. Dit betekent dat u uw lijfrentepremie op een geblokkeerde bankrekening stort waarop u of een vaste spaarrente krijgt of een keuze maakt voor beleggingsfondsen. Privégebruik auto van de zaak pakt ruw uit Een recente uitspraak van de rechtbank heeft weer eens duidelijk gemaakt dat de bijtelling voor de auto van de zaak ruw en onrechtvaardig kan uitpakken. Het ging om een werknemer die door een herseninfarct en

Het is efficiënter aparte bankrekeningen te hebben voor zakelijk en privé en deze bankrekeningen ook als zodanig te gebruiken. Alle zakelijke bonnen/facturen dienen dus betaald te worden vanuit de zakelijke bankrekening en alle privé-uitgaven vanaf de privé-rekening. Dit geldt ook voor de creditcard- rekeningen. Wat precies zakelijk en privé is kunt u ook bespreken met uw accountant Maak een uitdraai van de internetbankrekening

Steeds meer mensen hebben een internetbankrekening waarbij ze geen afschriften meer op papier ontvangen. Deze gegevens zijn op Internet slechts tijdelijk beschikbaar (vaak max. 1,5 jaar). Om ervoor zorg te dragen dat deze gegevens niet verloren gaan is het wijs om minimaal 1x per jaar hiervan een uitdraai te maken of in ieder geval de gegevens hiervan op te slaan op uw computer (denk dan ook aan een goede back-up). Met bovenstaande tips moet het mogelijk zijn om te besparen op de kosten van uw accountant. Ook de accountant zelf zal echter blij zijn met het o.a. goed aanleveren van de administratie. Het bespaart namelijk beide partijen veel tijd en moeite met het achterhalen van zaken die van belang zijn voor o.a. de jaarrekening en de aangifte inkomstenbelasting. Tijd die veel beter en nuttiger ingezet kan worden voor de adviserende rol die uw accountant veelal ook zal hebben.

volgende revalidatie gedurende 6 maanden een rijontzegging had. Hij kon en mocht zijn auto dus niet gebruiken. Ook zijn echtgenote kon vanwege lichamelijke beperkingen de auto niet besturen (zij had een eigen aangepaste wagen). Ondanks deze feiten kreeg de inspecteur toch gelijk van de rechter zodat een bijtelling voor het hele jaar gold. Cruciaal is of de auto ter beschikking blijft staan. Dat hij feitelijk niet gebruikt wordt of kan worden doet niet ter zake. De enige oplossing in dit soort gevallen is het inleveren van de autosleutels bij de werkgever. Pas op dat moment staat hij niet langer ter beschikking.

NotaBene MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

PRAKTIJKVOERING E D W I N B R U G M A N , V E R B O N D E N A A N V VA A F I N A N C I E E L E N E C O N O M I S C H A D V I E S B U R E A U

Extra korting!

Extra korting! RECLAME MAKEN IN DE ZORG Decennia lang was het ‘not done’ te adverteren als zorgverlener. Zorgverleners die dat tóch deden handelden in de ogen van hun collega’s in strijd met het aanzien van het beroep en werdenerzocht dat toch vooral niet meer te doen. Inmiddels heeft zich een stille revolutie voltrokken. Nieuwe toetreders op de zorgmarkt adverteren volop. Maar ook bestaande zorgverleners zien kansen en profileren zich richting doelgroep middels reclame-uitingen met prachtige beloften. Hoe belangrijk is die reclame eigenlijk? Wat levert ze op? En hoe kom je tot een evenwichtig en effectief reclamebeleid? Een belangrijke regel binnen de reclamewereld is dat ongeveer de helft van de gelden die aan reclame worden besteed wordt verspild. Men weet alleen niet wélke helft…Reclame werkt. Er zijn echter vele vormen van reclame waaruit een zorgondernemer kan kiezen. Een onderneming met een lange staat van dienst én een vaste schare patiënten kan waarschijnlijk in veel 30

MedischOndernemen

gevallen prima uit de voeten met een goedkope vorm van reclame: de mond-op-mond reclame. Maar een nieuwe praktijk zal zich bekend moeten maken, en in veel gevallen zelfs moeten concurreren met bestaande aanbieders. Dan moeten andere vormen van reclame worden gezocht. En vaak komt dat dan neer op één of andere vorm van adverteren.

RECLAME IN DE ZORG

Positionering Voordat een zorgondernemer aan reclame moet gaan denken is het van groot belang dat hij of zij een duidelijk beeld heeft van de positie van de eigen onderneming in de markt. En van de gewenste positie. Wie wil men zijn voor de uiteindelijke klant? Waarin onderscheidt de onderneming zich van andere aanbieders? Waarom moet de klant kiezen voor déze onderneming?

Er zijn veel adviseurs en bedrijven die u kunnen helpen bij het formuleren van de visie en de missie van de onderneming. Bij een goede voorbereiding door uzelf hoeft zo’n traject niet heel erg duur te zijn. Er is veel goede literatuur beschikbaar die u daarbij op pragmatische wijze bij kan helpen. Betrek ook uw personeel erbij. Want intern draagvlak kan een hoop teleurstellingen voorkomen. Want een boodschap die niet wordt gedragen door medewerkers zal nooit overtuigend zijn.

Natuurlijk speelt dit vraagstuk zich alleen af in die regio’s waar sprake is van ruim voldoende zorgaanbod. Dus er zullen veel zorgprofessionals zijn die zich nog niet zo druk maken. Maar vaststaat dat steeds meer spelers zich op de zorgmarkt begeven, met nieuwe concepten. Mogelijk is er vandaag nog geen concurrentie. Maar misschien is die er morgen wél. En wat dan? Veel ondernemingen schieten in de ‘reclamereflex’ als er zich plotseling een concurrent aandient. Zonder meer toegeven aan die reflex betekent vaak dat het geïnves-

op een duurzame manier – naar buiten kan worden gebracht. Men moet vaststellen of – gelet op de verwachte markt- en concurrentiepositie – zonder al te veel problemen klanten kunnen worden geworven, of dat dat – door heftige concurrentie – op lange termijn lastig zal zijn. In het laatste geval kan niet worden vol-

teerde geld net zo goed had kunnen worden weggegooid. Reclame maken is in feite een onderdeel van het volle-

staan met een korte campagne die alleen tot doel heeft om de onderneming bekend te laten worden. Natuurlijk is een website nodig. Een website is geschikt

dige ‘communicatie-pakket’. En daaronder vallen zowel de externe als de interne communicatie. De buitenkant

om meer informatie kwijt te kunnen dan in een advertentie, en heeft vooral een ondersteunende functie. Dit

moet in overeenstemming zijn met de binnenkant: als er aan patiënten beloften worden gemaakt, moeten die natuurlijk worden nagekomen. Door de professionals en de ondersteunende staf binnen de onderneming.

natuurlijk naast de vele andere functies die een website kan hebben (informatie bieden aan patiënten, de mogelijkheid om vragen te stellen en afspraken te maken etcetera).

Een goed communicatiebeleid begint met nadenken. Eventueel met hulp. Pas als dat nadenken heeft geleid tot een duidelijke visie op de positionering van de onderneming kan de volgende stap worden gezet. Wat wordt de boodschap naar de klant en naar de medewerkers?

Reclame werkt Stel van tevoren een budget vast voor het maken van de format: hoe ziet het uitdragen van de boodschap er feitelijk uit. Met andere woorden: wat is de opmaak van de advertentie en andere uitingen? Stel daarnaast

Interne marketing Hoe zorgt u ervoor dat het gedrag van uw medewerkers – met inbegrip van de binnen de onderneming werkzame zorgprofessionals, inclusief uzelf – in overeenstemming is met de boodschap die u wilt uitdragen? Mogelijk zijn daar trainingen voor nodig. Zeker

een budget vast voor de verspreiding van de uitingen, via internet, media of misschien per post, rechtstreeks aan de doelgroep, of aan verwijzers.

indien de onderneming jaren een soort monopolie had wil het nog wel eens gebeuren dat medewerkers niet bepaald in de gaten hebben dat hun salaris feitelijk

vraag meerdere offertes op. Overleg met ondernemers in uw regio, júist vanuit andere branches. Daar is vaak al veel ruimere ervaring opgedaan met communicatie

door de patiënt – de klant – wordt betaald. Als het werk intern is gedaan komt de volgende fase. Het vaststellen op welke wijze de boodschap – het liefst

en adverteren. Zij kunnen u mogelijk de weg wijzen naar goede en betrouwbare hulp tegen een redelijke prijs. MO

Onderhandel Onderhandel voor het hele pallet over de kosten, en

Middels een advertentie worden patiënten gewezen op de dienstverlening van een nieuwe oogheelkundige kliniek. De advertentie belooft een zeer klantvriendelijke aanpak. ‘Alles draait om u’. Hoe groot is de teleurstelling wanneer de telefoon niet of pas heel laat wordt opgenomen, en de telefoniste een slechte bui heeft? Of het personeel achter de balie heeft vooral oog voor elkaar, en laat de patiënt rustig wachten? De externe boodschap kan pas worden gebracht zodra het personeel óók die boodschap kent, en bovendien begrijpt welk gedrag bij die boodschap past. Anders is het geld dat aan de advertentiecampagne is uitgegeven al gauw voor niets geweest.

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

PR J KI EVW OERING I NATKETRI V T E K S T: R O G E R P. L E V I N , D D S ( V S )

Mond-tot-mondreclame Tips en trucs die er voor zorgen dat uw tevreden klanten andere klanten naar u doorverwijzen

Hoe krijgt u meer klanten in de praktijk? Eén van de mogelijkheden is te adverteren op websites, radio en televisie en in magazines. We noemen dit externe marketing. Maar er bestaat ook een andere mogelijkheid: interne marketing.

Natuurlijk is externe marketing nodig. Zo moet bijvoorbeeld iedere praktijk investeren in een kwalitatief goede website. En een kleine advertentie kan soms ook

‘Zegt het voort’! Dank de klant voor het compliment en vraag of hij zijn ervaring wil doorvertellen aan anderen en dat nieuwe patiënten van harte welkom zijn in de

goed werken. Maar een van de beste manieren om het patiëntenaantal te laten groeien is interne marketing. Uw huidige tevreden patiënten kunnen door mond-totmondreclame een groei van uw praktijk bewerkstelligen. Maar hoe zorgt u er nu voor dat uw cliënten uw praktijk bij anderen onder de aandacht brengen?

kliniek. Wellicht voelt dat eerst wat ongemakkelijk. Maar u kunt er van uit gaan dat de klant best wil meewerken. En als er dan nieuwe patiënten zich aanmelden, dan bent u als arts aan zet. U kunt uw klant persoonlijk opbellen en hem bedanken. Uw klant zal dat zeker waarderen en nog meer klanten wijzen op uw praktijk. U kunt natuurlijk ook een handgeschreven, persoonlijk berichtje sturen. Ook dit wordt zeker gewaardeerd en zal leiden tot een nog groter enthou-

Klantvriendelijkheid Zorg er voor dat uw patiënt het gevoel heeft dat hij speciaal is. Ontwikkel met iedere klant een band en zorg dat de klant zo tevreden wordt dat hij er niet over piekert om bij u weg te gaan. Als dat zo is zal de klant uw praktijk ook aanraden bij familie en vrienden. Deze manier is echt velen malen effectiever dan het versturen van een mailing of het plaatsen van een advertentie. Bedanken Het team speelt bij interne marketing een belangrijke rol. Zij moeten ervan doordrongen zijn dat het echt helpt om steeds tegen een tevreden klant te zeggen:

MedischOndernemen

siasme over uw praktijk. Een ander idee is om uw klanten een cadeau aan te bieden als dank. Cadeaubonnen voor een leuke restaurantje of een populaire winkel worden op prijs gesteld. Interne marketing zal leiden tot een toename van het aantal patiënten door mond-tot-mondreclame. En dat is goed voor uw onderneming, u draait meer winst. Verbeter daarom uw klantvriendelijkheid, zorg voor tevreden patiënten, bouw een band met ze op en vraag hen de positieve ervaringen door te vertellen. Het werkt! MO

MENS EN WERK

HESSEL ENGELBREGT

NEUROPSYCHOLOOG TE ALKMAAR/AMSTERDAM

Hessel Engelbregt

Ik bewonder mensen die zich hebben laten leiden door een innerlijke wens. Dat maakt voor mij het verschil maakt tussen een maatschappelijk geslaagd mens en een levenskunstenaar. Ik erger me aan zaken waarbij ik vermoeden van onrecht heb, maar totale onmacht voel om het tij te keren. Voorbeelden zijn de oorlogen waarbij we zijn betrokken, misbruik van het energievraagstuk voor een hernieuwde

licht, moeilijke keuze. Het restaurant heeft een prettig combinatie van informaliteit, uitstekende service, goede kwaliteit en een bijzonder creatieve vegetarische keuken. Mijn favoriete ontspanning is beoefening van Yoga, TaiqiQuan (Chinese bewegingsleer) en Aikido. Ik zou met Srila Bhakti Sundar Govinda Maharaj een goed gesprek willen hebben over het doel van het leven. De hin-

atoomenergielobby en aan claims die worden gelegd op eigendom van noord- en zuidpool.

doeïstische leermeester vertaalt en verhaalt de woorden van de oude vedische literatuur.

Ik word vrolijk van yoga, sport en lange wandelingen. Muziek maken en ernaar luisteren en filosoferen over de essentie van het leven en de grootsheid van de schepping maken het compleet.

Het mooiste van een medisch beroep is de combinatie van wetenschap, hulpverlening en strategiebepaling in de spanning tussen wensen en schaarste aan middelen.

In mijn vak geef ik extra aandacht aan zgn. ‘neurofilosofie’.

Het grootste nadeel van mijn vak is het risico om de tijd te vergeten.

Naast ‘evidence’ based werken kun je in de hersenwetenschappen niet om het feit heen dat veel van de werking totale mysterie is. Nadenken en combineren van disciplines maakt het werk niet alleen leuker maar vergroot ook de vrijheden bij het stellen van onderzoekshypotheses.

De spannendste ontwikkeling op mijn vakgebied is de steeds verschuivende verhouding tussen hoop op fundamentele antwoorden (bijvoorbeeld door recent MRI onderzoek) en de theorie dat het brein nooit zichzelf kan leren kennen.

Tijdens mijn werk kan ik niet zonder hoop op vooruitgang. Het laatste professionele congres/seminar dat ik bezocht ging over toegepaste hersenwetenschappen. Mijn leukste reisbestemming van de afgelopen 5 jaar is Istanbul, op de voet gevolgd door diverse anderen, waaronder Hamburg. Mijn favoriete restaurant is De Waaghals in Amsterdam wel-

Met mijn pensioen (ongepland) ga ik eens goed nadenken waar ik op dat moment zin in heb. Wat zou u een startende collega willen meegeven? Start alleen wanneer je het idee hebt dat je in zelfstandigheid kan bereiken wat je het liefst wilt doen. Voel je vervolgens ook daadwerkelijk vrij om je primair bezig te houden met de dingen die je intrinsiek belangrijk vindt. Zolang je dat niet doet blijft de buitenwereld aan je trekken, zonder dat je het gezochte plezier beleeft van de resultaten van je werk.

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

PERSONEEL T E K S T: C H A R L O T T E VA N D E N WA L L B A K E , H E E F T H A A R E I G E N C O A C H I N G E N C O N S U LTA N C Y B E D R I J F

Ruzie maken hoort erbij CONFLICTHANTERING: HOE MOET DAT?

Waar wordt samengewerkt, ontstaan conflicten. Soms langdurig, soms futiel. Conflicten hebben een functie; ze zijn belangrijk voor de ontwikkeling in een team. Echt samenwerken lukt immers alleen als uw team ook op de juiste wijze met conflicten om weet te gaan. Als dit het geval is dan zal uw team zich ontwikkelen tot een stevig team en beduidend betere resultaten boeken.

Binnen een medische praktijk goed omgaan met conflicten, vergt van u als leidinggevende wel het een en

de ander van weinig belang is, dan kan doordrukken een goede methode zijn. Is de onderlinge relatie echter

ander. De manier waarop u omgaat met conflicten is namelijk toonaangevend of uw team het maximale kan bereiken. Bij medische praktijken wordt vaak met een overzichtelijk aantal mensen intensief samengewerkt; omstandigheden waaronder gemakkelijk conflicten kunnen ontstaan. Conflicten kunnen leiden tot stress en minder arbeidsvreugde bij medewerkers. Dit leidt dan tot een verhoogd verzuim en verminderde prestaties en een hoger verloop. Voor u dus een reden om er goed mee om te gaan.

wel van belang, dan is het waarschijnlijk raadzamer om samen te werken, compromissen te sluiten of toe te geven. Wanneer het eigenlijk nergens overgaat, dan is het waarschijnlijk het beste om het conflict te vermijden.

Ralph Kilmann ontwikkelde een model waarin vijf manieren om conflicten te hanteren worden benoemd. Iedere stijl heeft zijn voor- en nadelen. Er is geen goede of slechte stijl. Het is ook mogelijk dat u meerdere wijzen van conflicthantering gebruikt. Als de relatie met 34

MedischOndernemen

De vijf hoofdstijlen van conflicthantering volgens Kilmann zijn: 1. Vechten Met het doordrukken van eigen belang, zonder met de ander rekening te houden, wordt nooit een â&#x20AC;&#x2DC;win-win situatieâ&#x20AC;&#x2122; bereikt. Deze stijl kan zinnig zijn als u weet dat u gelijk heeft en er weinig tijd is. Maar u doet er verstandig aan alleen door te drukken in situatie waarbij dat voor uw gevoel echt noodzakelijk is.

CONFLICHTHANTERING

2. Vermijden Als u conflicten liever uit de weg gaat, heeft u weinig zorg om uw eigen belangen en ook weinig zorg om de relatie met de ander. Vermijden van conflicten doen we vaker dan we onder ogen willen zien. Het vermijden hoeft niet altijd negatief te zijn. Als de ander bijvoorbeeld duidelijk machtiger is en strijd niets oplost, dan is vermijden de beste keuze. 3. Aanpassen Als u in conflictsituaties gemakkelijk toegeeft, heeft u weinig zorg voor uw eigen belangen en veel zorg voor de relatie met de ander. Een conflict zal niet snel escaleren, maar het resultaat van een onderhandeling zal ongunstig voor u uitvallen. Besef dat het soms prima is om toe te geven, bijvoorbeeld als het voor u niet zo’n groot belang is en de ander er gewoon een plezier mee doet.

Hoe gaat u zelf om met conflicten Het kan natuurlijk ook zo zijn dat u zelf in een conflict betrokken raakt. Met deze tips bent u in staat om het conflict tot een goed einde te brengen: 1. Breng uw eigen mening goed onder woorden 2. Luister naar de ander en probeer hem/haar te begrijpen 3. Vraag door en leg vervolgens beide belangen naast elkaar 4. Bedenk samen oplossingen waarbij u beiden bereid moet zijn iets toe te geven 5. Maak er geen persoonlijke kwestie van en ontwijk elkaar niet na het oplossen van het conflict. Mediation In veel gevallen willen de betrokkenen hun conflict wel oplossen, maar soms ontbreekt het aan de vaardigheid om dit op een goede manier te doen. Betreft het een

4. Onderhandelen Samen kijkt u naar beide belangen en dan wordt een

kleine onenigheid dan kunt u de beide conflictmakers in gesprek laten gaan onder uw leiding. Wanneer het conflict groot is of als u er zelf bij bent betrokken, dan

keuze gemaakt, zodat ieder even veel krijgt. Het gaat er niet om wie er beter van wordt, maar dat het eerlijk

is het verstandig de hulp in te roepen van een onafhankelijke derde. Pas wanneer u zich er van verzekerd hebt

verdeeld is. Het sluiten van compromissen is vooral nuttig als een tijdelijke oplossing en ook als de belangen niet al te groot zijn. Bovendien kan het u ook veel tijd besparen.

dat een conflict onoplosbaar is, dan is ontslag een uiterste mogelijkheid. Een ontslagvergunning zal u eerder worden verleend wanneer u met dossiervorming kunt aantonen dat u er alles aan heeft gedaan om het conflict op te lossen.

5. Samenwerken Met deze stijl bent u sterk genoeg om voor uw eigen belangen op te komen, maar bent u zich er van bewust dat u voor het beste resultaat afhankelijk bent van de ander. Gezamenlijk tot een oplossing komen is zeker een zinnige manier als uw belangen niet ver uiteen liggen en als u elkaar nodig heeft voor de uitvoering.

Maak korte metten met conflicten Effectieve conflicthantering voorkomt dat conflicten onnodig veel tijd, energie en geld kosten. Daarnaast wordt door goed optreden de schade aan de betrokkenen beperkt en zal het in een betere praktijkvoering resulteren.

Met deze vuistregels kunt u voorkomen dat conflicten binnen uw praktijk niet uit de hand lopen: 1. Achterhaal de oorzaak van het conflict Deze oorzaak biedt u informatie op basis waarvan u kunt bepalen hoe u met dit conflict omgaat. 2. Kies geen partij Pas op het moment dat alle feiten boven tafel zijn, bent u in staat een oordeel te maken. 3. Vraag om bereidheid tot een oplossing Als de betrokkenen toezeggen bereid te zijn om te werken aan de oplossing, dan bent u al halverwege. 4. Inventariseer de problemen en wensen van beide partijen, met deze informatie kunt u een oplossing aan de betrokkenen voorstellen die voor iedereen werkt.

TIP • Sta bij het selectieproces van een nieuwe medewerker niet alleen stil bij de werkervaring en opleiding, maar let ook op de persoonlijkheidskenmerken. Vriendelijk en emotioneel stabiele mensen laten zich minder snel uit het veld slaan door een onenigheid. • Vat botsingen niet altijd persoonlijk op. • Investeer in een open cultuur met een teamgeest.

❦

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

THEMA THEMA THEMA

A U T O M AT I S E R I N G

T E K S T: G E R B E N VA N R I J N

Bovenop het nieuws met RSS

Internet is oneindig groot en daarin schuilt zijn kracht en zijn zwakte. Goede informatie sneeuwt gemakkelijk onder en interessante websites verliest u snel uit het oog. Met RSS downloadt u nieuwsberichten van websites op dezelfde wijze als e-mail. Zo blijft u gemakkelijk op de hoogte van het laatste nieuws. Internet barst uit zijn voegen van de interessante sites. Een nieuwe fiets koopt u via marktplaats, NU.nl bezoekt u voor het laatste nieuws en voor ondernemersartikelen gaat u natuurlijk naar de website van MedischOndernemen. Maar er is veel en veel meer, en wie alle interessante websites wil bijhouden heeft daar een dagtaak aan. Met RSS wordt dit een stuk makkelijker en in dit artikel leggen we uit hoe het werkt.

mailtjes maar koppen van artikelen. Spreekt een kop u aan dan opent u met een muisklik het artikel op de bijbehorende website. Door dit 'koppensnellen' volgt u eenvoudig meerdere nieuwssites, maar ook bijvoorbeeld reacties op interessante discussie op een internationaal medisch forum.

RSS, wat is het? RSS is een techniek om informatie van websites te bekijken zonder de eigenlijke website te bezoeken. Het is te

Wat heeft u nodig? Voor het werken met RSS zijn een RSS-feed en een feedreader nodig. De RSS-feed zet de informatie van een website om in een bestandje dat de feedreader uitleest. Feeds herkent u aan een oranje icoontje of de let-

vergelijken met e-mail, maar nu downloadt u geen

ters RSS. Feedreaders zijn onder te verdelen in twee

MedischOndernemen

BOVEN OP HET NIEUWS

RSS in de praktijk Een praktijkvoorbeeld verduidelijkt het gebruik van RSS. Als eerste zoeken we een RSS-feed en Medisch Ondernemen.nl biedt een interessante aan. Je opent hem in Outlook als volgt. -

Open de website www.medischondernemen.nl Klik op het oranje icoontje RSS net onder de adresbalk in Internet Explorer of er precies achter in

stappen toe aan Outlook of Netvibes Beide diensten stellen ook zelf feeds voor, waar u zich direct op kunt abonneren. In Netvibes staan ze onder Onmisbare Widgets. Ook zijn er op internet talloze feed-gidsen waarin per onderwerp gezocht kan worden naar feeds. Een voorbeeld hiervan is rss.pagina.nl, maar deze is niet medisch georiÎnteerd. Op de website van Medisch Ondernemen staat een lijst van goede feeds die dit wel zijn. Zelf een feed maken In plaats van afwachten tot een bezoeker uw website bezoekt kun je met RSS-feeds nieuws actief aanbieden, en dat kan interessant zijn voor ondernemers. Met Feedburner opent u eenvoudig een eigen feed. Dit zijn de stappen.

Firefox De inhoud van de RSS-feed wordt getoond Klik met de rechtermuisknop in de adresbalk van de

Kopieer de url van de pagina waar u de feed van wilt maken, bijvoorbeeld http://www.naamvandepraktijk.nl/nieuws/.

browser Klik in het menuutje dat zich opent met de linker-

Ga naar www.feedburner.com Plak hier het adres in en klik op next

muisknop op kopiÎren Open Outlook Klik in de linkerkolom (bij Postvak IN) met de rechtermuisknop op RSS-kanalen Selecteer Nieuw RSS-kanaal toevoegen en klik hier met de linkermuisknop op

Feedburner oppert een naam voor de RSS-feed. Pas deze desgewenst aan Maak nu een gebruikersaccount aan om de feed te activeren Klik op Activate Feed en de RSS-feed is een feit Selecteer de url van de feed met de linkermuisknop

Er opent zich een nieuw menuutje. Plak hier met Ctrl + V de RSS-feed in Bevestig met toevoegen en vervolgens Ja Outlook haalt voortaan automatisch het laatste nieuws van MedischOndernemen op

Een uitstekende online RSS-reader is Netvibes en hier installeert u de feed op de volgende wijze. -

en kopieer hem met Ctrl + C. Sluit het scherm nog niet af Met Outlook of Netvibes kan de RSS-feed nu getest worden.

Promotie Werkt de RSS-feed, keer dan terug naar de FeedBurner-

Kopieer via bovenstaande stappen de RSS-feed van de pagina medischcontact.artsennet.nl Ga naar www.netvibes.com, meld u gratis aan en log in

website (log eventueel opnieuw in) en klik op next. In de volgende schermpjes kunt u extra instellingen van FeedReader opgeven, bijvoorbeeld voor het gebruik met iTunes. Een interessante optie staat onder Publicize -> Chicklet Chooser. Hier staat de HTML-code die direct verwijst naar de zojuist aangemaakte feed. Voegt u

Klik op Inhoud Toevoegen en selecteer Een feed toevoegen Klik met de rechtermuisknop in het invoerveld en

deze code toe aan de website dan krijgen bezoekers het oranje icoontje te zien, waarmee ze zich direct kunnen abonneren op de feed.

klik met links op Plakken Bevestig met Voeg Feed Toe Wordt de feed gevonden dan verschijnt er een icoontje. Klik hierop Bevestig definitief met Toevoegen aan mijn pagina

RSS feeds vinden Nu duidelijk is hoe u RSS-feeds toevoegt is het de vraag waar u ze vindt. RSS-feeds zijn sowieso herkenbaar aan een oranje icoontje op websites, waar je meestal direct op kunt klikken. De pagina die wordt geopend bevat de RSS-feed en deze voegt u volgens bovenstaande

aflevering op. Zo biedt Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde wekelijks een audio-interview met de auteur van een artikel aan. http://www.ntvg.nl/jaargangen/ podcast/ntvg_podcasts.xml

soorten: offline en online readers. Met een offline reader downloadt u feeds net als e-mail zodat u de berichten ook zonder internetverbinding kunt bekijken. Ze worden vaak geÔntegreerd in mailprogramma's, zoals Outlook. Online readers staan op internet en deze maken doorgaans gebruik van een inlog-systeem. Het voordeel van online readers is dat ze op elke computer met internet opvraagbaar zijn.

Tips & tricks RSS is ideaal voor het bijhouden van nieuws, maar denk ook eens hieraan. - Marktplaats biedt feeds aan van zoekresultaten. Dit kan handig zijn om bijvoorbeeld bij te houden of iemand interessante praktijkruimte in de buurt aanbiedt. - Bij fora kunt u zich vaak abonneren op discussies. Reageert iemand dan krijgt u per RSS bericht. - Radioprogramma's worden vaak aangeboden als Podcasts en via RSS haalt u automatisch de nieuwste MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

LEZERSSERVICE

MedischOndernemen is een vaktijdschrift dat de vrije beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg ondersteunt bij het organiseren van hun praktijk. Artikelen in het tijdschrift geven antwoord op een vraag, zijn praktisch en aktueel. MO geeft u achtergrondinformatie, stappenplannen en handige tips. Als zorgverlener met een eigen praktijk blijft u zo op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen en trends in de praktijkvoering. MedischOndernemen organiseert eveneens congressen en cursussen over diverse onderwerpen uit het tijdschrift.

COLOFON

MedischOndernemen Jaargang 6, nummer 1, februari 2009

een uitgave van MedischOndernemen b.v. Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T (038) 460 63 84 F (038) 460 63 18 info@medischondernemen.nl www.medischondernemen.nl

UW MENING TELT! TEVREDEN? SUGGESTIES? Uiteindelijk telt alleen of u tevreden bent over het magazine, de nascholingsactiviteiten en de website. Daarom nodigen we u van harte uit om uw mening, wensen, ideeën aan ons door te geven. Stuur een e-mail naar redactie@medischondernemen.nl.

hoofdredactie Elsbeth Nijhoff

art direction A5design

fotografie Martine Sprangers

aan dit nummer werkten mee Koosje de Beer, Michel van den Bosch, Edwin Brugman, Geert Dijkstra, Remon Hendriksen, Erna Jansen, Roger Levin,

OPROEP DEELNEMERS ADVIESRAAD

Observer, Jaap Peters, Rutger Steenbergen, Maaike Straathof,

De redactie van MedischOndernemen komt graag in contact met medici met een eigen praktijk of met medici die in een samenwerkingsverband werken. Graag horen we van u wat u bezighoudt. Met welke (onderne-

drukker

mers)vragen wordt u bijvoorbeeld geconfronteerd? Wat zijn uw struikelblokken, waarin heeft u zich bekwaamd en waarin moet u nog groeien? Vier keer per jaar willen we met u over deze onderwerpen van gedachten wisselen, zodat we de inhoud van het blad nog beter kunnen afstemmen op de wensen van de lezers. Bent u geïnteresseerd, laat het ons weten per e-mail en wij nemen contact met u op. Het e-mailadres is: redactie@medischondernemen.nl.

Charlotte van de Wall Bake en Corien van Zweden.

Thieme Nijmegen

MedischOndernemen verschijnt zes maal per jaar oplage: 17.000

advertentieverkoop Acquire Media B.V. Harald Jansen en Gerjan Raidt T (038) 460 63 84 info@acquiremedia.nl

WILT U MEDISCHONDERNEMEN BLIJVEN ONTVANGEN?

abonnementen Bent u een vrije beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg, meldt u dan aan voor een abonnement tegen het tarief van € 60 per jaar. Vermeld uw beroep en afstudeerjaar. Wanneer u zich opgeeft als abonnee ontvangt u het eerste nummer gratis. Het abonnement zal het daaropvolgende nummer ingaan.

Om er zeker van te zijn dat u ook de volgende uitgaven van MedischOndernemen ontvangt, kunt u zich opgeven als abonnee van MedischOndernemen. Als nieuwe abonnee ontvangt u het eerste nummer gratis. Het abonnement (€ 60 per jaar) zal het daaropvolgende nummer ingaan. U kunt zich opgeven via www.medischondernemen.nl, een mail sturen naar redactie@medischondernemen.nl of bellen naar (038) 460 63 84.

Bent u geen medicus, dan betaalt u € 90 voor een jaarabonnement. Opgeven kan via www.medischondernemen.nl, bovengenoemd (e-mail)adres, telefoon- en faxnummer.

reageren op artikelen in deze uitgave? Stuur een e-mail naar redactie@medischondernemen.nl.

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

MedischOndernemen

DE VISIE VAN STEVEN VAN EIJCK T E K S T: G E E R T D I J K S T R A

We moeten van het georganiseerde wantrouwen af! In de ‘Visie van …’ maakt MedischOndernemen een ronde langs de diverse beroepsverenigingen om te horen hoe het is gesteld met het ondernemerschap in hun sector. In dit nummer een gesprek met Steven van Eijck voormalig staatssecretaris en nu ondermeer voorzitter van de Landelijke Huisartsen Verenigingen.

Hoe staat het met het ondernemerschap bij uw leden? “Het ondernemerschap is sterk in opkomst. Niet voor niets droeg de laatste Huisartsenbeurs de naam Booming Business. En ook het toenemende aantal jonge, vrouwelijke huisartsen geeft aan zelf verantwoordelijkheid te willen dragen voor een eigen patiën-

maar een huisarts schrijft heus niets zomaar voor! Als we naar de zorg zelf kijken, zal door de substitutie het basispakket groeien. En gaat er op een andere manier aanvullende zorg aangeboden worden. Verzekeraar en zorgaanbieder kijken samen naar de kenmerken van de hun populatie van patiënten en maken daar op maat

tenpopulatie. Het LHV-bestuur richt zich op drie peilers: een toenemende marktwerking, forse investeringen in modernisering en innovatie en de ontwikkeling van

afspraken over. In een Vinexwijk met veel jongeren wordt gericht aandacht besteed aan overgewicht en bewegen. In een achterstandswijk kun je rekening hou-

de POH (Praktijk Ondersteuner Huisartsen). Voor de twee laatste factoren zijn we destijds een open einde regeling overeengekomen met het ministerie, om initiatieven uit de markt te ondersteunen. Dan is het teleurstellend dat we nu in een impasse verkeren met de Minister die de hand op de knip houdt. Het succes wordt afgestraft. Niet vanwege een budgetoverschrijding op deze twee punten maar op de basishuisartsenzorg waar, door de vergrijzing, simpelweg de rekensom van het

den met taal- en cultuurverschillen.” Ondernemen is voor iedereen? “Zoals ik al aangaf, zijn in ieder geval de jonge huisartsen enthousiast. Maar ook de ervaren huisartsen kunnen in het opzetten van samenwerkingsverbanden al hun kennis, creativiteit en servicegerichtheid kwijt. Maar zorg wordt op maat ingevuld en er blijft in veel situaties gewoon ruimte voor solopraktijken.”

tarief keer het aantal behandelingen hoger uit valt.” Waaruit blijkt het groeiende ondernemerschap?

En dan toch een slechte telefonische bereikbaarheid! “Laat ik duidelijk zijn. Als de spoedeisende hulp niet

“Je ziet bijvoorbeeld een groot aantal samenwerkingsverbanden ontstaan. Groepspraktijken gericht op het vergroten van de interne organisatie maar ook interdisciplinaire samenwerkingsverbanden. Zoals, oneerbiedig gezegd, de zorgstraten voor bijvoorbeeld COPD-patiënten, patiënten met overgewicht, stressbehandeling, begeleiding van chronisch zieken, de nazorg van oncologiepatiënten en ga zo maar door. Alle vereiste disci-

bereikbaar is, mogen ze mij persoonlijk bellen. Want daarvoor geldt geen enkel excuus. Toch zit er ook een andere kant aan de medaille. Door de beperkte financiële ruimte kunnen doktersassistenten van de gevraagde 50 uur gemiddeld maar 30 uur invullen. En dan moeten ze ook nog oren uitspuiten, bloeddruk meten en dergelijke. En ook de administratieve werkzaamheden in een toenemende bureaucratische omgeving. Schilder dus

plines zoals fysiotherapeuten, longartsen, diëtisten en huisartsen ontwikkelen samen een behandelings- en preventieplan om de patiënt van A tot Z te begeleiden. Hier snijdt het mes aan twee kanten. De patiënt krijgt betere zorg, in een vroeger stadium, hoeft minder snel naar een ziekenhuis en kan langer in de buurt verzorgd worden. En de kosten gaan fors naar beneden als meer zaken in de eerste lijn worden opgelost. Om deze substitutie van de 2e naar de 1e lijn echt van de grond te krijgen, moet overigens echt het plafond van de tarieven af. Het kan niet zo zijn dat goed ondernemerschap wordt afgestraft met lagere tarieven!”

vooral niet de huisartsen als geldwolven af die met een betere organisatie en met techniek dit probleem wel oplossen. En spreek je als politiek niet tegen door ons vervolgens uit te nodigen om aan buitenlandse delegaties uit te leggen hoe goed wij onze zorg georganiseerd hebben. Laat ze maar eens kiezen: of geld vrij maken of de consequenties accepteren.”

Zijn er meer systeemaanpassingen nodig? “Zeker! We moeten in de zorg leren uitgaan van vertrouwen in plaats van het huidige georganiseerde wan-

En wat doet de LHV? “We hebben in de afgelopen twee jaar in snel tempo aanvullende diensten ontwikkeld op allerlei gebieden zoals het onderhandelen met de verzekeraars of het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden. En er is ook een bouwadviesgroep en een grote juridische afdeling. We voeren gesprekken met grote financiële dienstverleners om maatwerk producten voor onze

trouwen. Je kunt wel tot in het oneindige gegevens blijven verzamelen om het systeem overeind te houden,

leden te ontwikkelen en starten met de LHV Academy. Te veel om op te noemen.” MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

NASCHOLINGSAGENDA

Management in de gezondheidszorg - VVAA

CONGRESAGENDA EN CURSUSPROGRAMMA

Een negendaagse leergang die u op zeer praktische wijze de managementtaken leert waar u als zorgprofessional onvermijdelijk mee te maken hebt of krijgt, maar niet voor bent opgeleid: Strategie & beleid, Financieel Management, Marketing / PR & Praktijkorganisatie, Communicatie, Samenwerken & Leidinggeven, Personeelsbeleid, Timemanagement, Vergaderen & Besluitvorming en Onderhandelen.

datum

9 januari, 4 februari, 17 maart, 2 april (startdata)

voor wie? plaats duur kosten

zorgprofessionals Utrecht 9 dagen € 2.900, niet leden € 3.250

Delegeren in de praktijk - MedischOndernemen Deze training is een intensieve voorbereiding op een degelijke taakdelegatie in de praktijk. Onderwerpen als werkbesprekingen, (zelf)opleiden en rapporteren worden behandeld.

20 januari 2009

datum voor wie? plaats duur kosten

tandartsen en praktijkmanagers Amsterdam 1 dag € 430 (leden 10% korting)

datum

27 – 31 januari

voor wie?

praktijkmanagers, mondhygiënisten, alle medici Ugchelen 5 dagdelen € 2.700

De doorbraak – Catan De training is een echte ontdekkingsreis en we gaan op intelligente wijze aan de slag met het hoofd en hart: doorspekt met oefeningen, ervaringen, dialogen, zelfonderzoek en allerhande bespiegelingen. Spelenderwijs, met humor en tegelijk met de nodige diepgang. Gegarandeerd succesvol.

plaats duur kosten

De assistent met managementtaken – Edin Steeds meer taken worden gedelegeerd aan de assistent. Deze assistent dient dan wel voldoende competenties te bezitten en te worden ondersteund met voldoende basisvaardigheden om deze taken op adequate wijze te kunnen uitvoeren. In deze training komen verschillende vaardigheden aan bod vanuit zowel theoretisch als praktisch oogpunt. 40

MedischOndernemen

datum

2 februari, 3 februari, 3e dag in overleg

voor wie? plaats duur kosten

assistent met managementtaken Maarn 3 dagen € 1.395

Time- en stressmanagement – VVAA datum voor wie? plaats duur kosten accreditatie

3 maart planverantwoordelijken / praktijk managers / behandelaren Utrecht 1 dag € 340, niet leden € 385 ja

Effectief communiceren & informeren - VVAA Voor communicatie geldt het principe van de communicerende vaten; u bepaalt de kwaliteit van uw communicatie, niet de ander. Tijdens deze training worden de mechanismen en de gereedschappen voor een effectieve presentatie uitgelegd en geoefend. Ook wordt aandacht besteed aan de juridische aspecten van de communicatie en de informatieplicht jegens uw patiënten conform de WGBO.

datum

11 maart

voor wie? plaats duur kosten

zorgprofessionals Utrecht 1 dag € 340, niet leden € 385

accreditatie

datum voor wie? plaats

16 juni 2009

Dag van de PraktijkManager Alle praktijkmanagers! Amersfoort

CONGRESAGENDA EN CURSUSPROGRAMMA

Tijd is een belangrijke factor binnen de praktijk van de hedendaagse zorgprofessional. Een hele kunst om alle ballen in de lucht te houden! Een gebrek aan tijd bepaalt mede de kwaliteit van het werk en is veelal de oorzaak van stress. In deze workshop leert u sturen met de tijd, in plaats van dat de tijd u stuurt.

M E E R I N F O R M AT I E E N A A N M E L D I N G :

Catan, School of Excellence T (0180) 41 38 09 www.catan.biz

Edin T (030) 281 56 80 www.edin.nl

MedischOndernemen T (038) 460 63 84 www.medischondernemen.nl

Postgrade T (030) 693 83 43 www.postgrade.nl

VVAA opleidingen T (030) 247 43 28 www.vvaa.nl

MO - jaargang 6 - februari 2009 - #01

INTERVIEW

Marktwerking, wie gelooft in die sprookjes? Eigenlijk verbaas ik me al jaren over het gemak waarmee, jullie in de gezondheidszorg, je naar de slachtbank, die marktwerking heet, laten leiden. De Commissie Dijsselbloem, onderwijs, sprak vorig jaar haar verbazing uit over het gegeven dat docenten nooit eens serieus in opstand waren gekomen tegen bijvoorbeeld ‘het nieuwe leren’. De overheden houden uitverkoop van onze elektriciteitsbedrijven, de nieuwe topman van de NS begint gelijk over overnames en de zorgverzekeraars gaan patiënten belonen bij de keuze van een beter hospitaal (NRC, 10 januari 2009). Nu moet het toch niet gekker worden. Wie gelooft nu dit soort braaftaal? U? Gaan Achmea en Agis bepalen wie van u tot de top hoort? Mag CZ zeggen wat haar voorkeursartsen zijn in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg? Heel bijzonder. Ik verzin dit niet, het staat allemaal op voorpagina van het NRC. En dat doen we allemaal met droge ogen, terwijl de kredietcrisis in volle hevigheid de fundamenten en stabiliteit van onze samenleving op losse schroeven zet. Overal ter wereld moeten de overheden als vangnet dienen om de uitwassen van het neoliberalisme te neutraliseren. Organisaties kunnen mensen op straat zetten en uitsluiten van werk, maar de maatschappij als totaliteit kan dat niet. In Amerika trouwens wel, waarom denkt u dat 50 van de 300 Amerikanen onverzekerd rondloopt? Maar goed, Amerika heeft gekozen en wel voor The Change van Barrack Obama. De marktwerking in de gezondheidszorg daar is doodziek. Het is een van de duurste van de wereld en kindersterfte is zelfs dramatisch hoog. Het beste onderwijs, de beste gezondheidszorg, de groenste stroom moeten juist voor iedereen toegankelijk zijn. Misschien juist wel voor de minder bedeelden. Ons soort mensen, medici en columnisten, redt zich wel. Maar dat is natuurlijk het pijnlijke. Ons soort mensen maakt die keuze voor anderen en dan zeggen we dat het in hun belang is: die marktwerking met zijn gemaakte klantvriendelijkheid en vermeende efficiëntie. Weet u wat het probleem is? Slecht leiderschap en slecht management. ‘De markt’ moet dan iets afdwingen wat normaal gesproken kennelijk niet gebeurt. Inmiddels weten we toch wat de markt afdwingt: marktconforme salarissen, schaalvergroting, bureaucratieën die hun weerga niet kennen, opbreken van de patiënt in legoblokjes (DBC’s), kwaal-productiestraten in onze ziekenhuizen, etc. Alleen het taalgebruik is al stuitend voor iemand met een medische achtergrond, lijkt me. Maar misschien denkt u wel echt dat het allemaal beter gaat worden door marktwerking. Misschien bent u dan zelf wel patiënt? Ik roep maar wat hoor, er is toch nooit iemand die op een column reageert. Zullen we eens klein beginnen? Ik nodig alle abonnees van MedischOndernemen uit: (1) ik houd een prikkelende lezing, (2) we kijken daarna samen de Film SiCKO om een beetje in de stemming te komen en (3) tenslotte organiseren we een leuk debat met Achmea, Agis en CZ. Een echt ‘Wij-maken-ons-ZORGen-congres’. Zullen we dat doen? Mail me, … als je durft: jaap.peters@delimes.nl, dan kunnen we beginnen met de eerste regiobijeenkomst. De columnist als organisatieactivist.

MedischOndernemen

Jaap Peters is organisatieactivist en werkt bij ‘DeLimes organisatieontwikkeling’. Hij is auteur van het boek Intensieve Menshouderij en uitgever van het kwartaalmagazine Slow Management.

advertentie