2010-11-SB

p

u

b

l

i

c

d

e

s

i

g

n

In dit nummer o.a.

• Stadsbreed Lichtplan Rotterdam • Van groen sportpark tot multifunctioneel stadspark • Den Haag plaatst historische verlichting terug

M MA AG GA AZZ II N NE WEBSITE EN E-ZINE

Groen Groen

Spelen

• Verlichting op nieuw transferium Hoogkerk bij Groningen Meubilair

Advies

21e j a a rg a n g n o v e m b e r 2 0 1 0

Bestrating

Licht Licht

w w w. s t r a a t b e e l d . n l

meubilair

Islero Een krachtig en “fonkelend� zitelement

Babbe serie Hoteldebotel op Babbe

Amalia rooster Sterren stralen in Almelo

Boomvaas Hengelo Meer kleur op straat

maatwerk

Morse Een nieuwe lente, een nieuwe code

Rondello Perfect in uitstraling en kwaliteit

boombescherming

Baloon

verlichting

De nieuwe standaard: modern en verantwoord

Ful met Led Functionaliteit en esthetiek komen samen in harmonieuze soms onconventionele creaties

Voor meer informatie of uitgebreide documentatie bel: 0575 - 58 39 11

www.samson.nl

Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer gaf Carve in 2006 de opdracht om het sportpark Middenmeer Voorland om te vormen tot een multifunctioneel stadspark. Sinds de oplevering dit voorjaar, wordt ‘Meerpark’ intensief gebruikt door volwassen en kinderen uit de omgeving. Hoe een groen sportpark een multifunctioneel stadspark werd. Pagina 36

Licht

Het Meerpark in Amsterdam

Bestrating

De historische Berlage mast is het toonbeeld van het Haagse straatmeubilair en voor haar bewoners een waardevolle bijdrage aan de identiteit van de stad. In de jaren zestig werden veel van deze lichtmasten echter vervangen door verlichting met een meer industriële uitstraling. De nota ‘Op straat gezet’ betekende een kentering in het Haagse straatbeeld: de historie herleeft dankzij het terugplaatsen van de ouderwetse lichtmasten, maar wel met de moderne techniek van nu. Pagina 27

Advies

Oude tijden herleven in Den Haag

Meubilair

Vlakbij het belangrijke verkeersknooppunt Hoevelaken ligt kantorencomplex ‘Bijen en Vlinders’. Adviesbureau Haver Droeze ontving van Van Bekkum Projectontwikkeling in Hooglanderveen de opdracht om het terrein rond de kantoorgebouwen in te richten. Stromend water, kersenbomen, riet en cortenstaal brengen de landelijke omgeving terug in de kantorentuin. Pagina 22

Spelen

Water, groen en kersen verlevendigen kantorentuin

Groen

De gemeente Rotterdam kocht in 2005 haar openbaar verlichtingpark terug van CityTec. Met de ontwikkeling van het Lichtplan Rotterdam brengt de havenstad niet alleen de beeldkwaliteit terug in haar straten, maar zorgt zij ook voor efficiënt beheer en hoogstaande lichtprestaties tegen minder energieverbruik. De eerste stadsbrede visie voor openbare verlichting in Nederland. Pagina 10

Inhoud

Stadsbreed Lichtplan Rotterdam

Bij de voorpagina: Louis Poulsen verlicht nieuw transferium Hoogkerk bij Groningen, zie ook pagina 18-19.

MA AG GA AZ Z II N E M WEBSITE EN E-ZINE

En verder in dit nummer van Straatbeeld tientallen informatieve berichten over nieuwe producten, gerealiseerde projecten, columns, kort nieuws en meer. Verdeeld over de sectoren spelen, bestrating, groen, licht, meubilair en advies.

Colofon Informatief vakblad voor iedereen die betrokken is bij ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Met onder meer analyses, productbeschrijvingen, branche-informatie en projecten.

Straatbeeld is een uitgave van Acquire Publishing bv Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T: 038-4606384 F: 038-4606318 W: www.acquirepublishing.nl

Buitenspeelplek Pluk

Design fietsparkeren

Uitgever Geert Dijkstra Hoofdredacteur Geesje Rietveld

De Bron Vathorst

Medewerkers Wim Nijmeijer, Frank Bekker, Jaap Groot, Marjan van Elsland, Erna Jansen, Agnes Joostema De FloorTrigger

Grafische vormgeving Studio Birnie, Twello Druk Ten Brink Meppel

Standing Garden IGOV Kenniscafés

Advertentie-acquisitie Acquire Media Michiel Noordzij Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T 038 460 63 84 E info@acquiremedia.nl Abonnementen Voor alle informatie over abonnementen op het tijdschrift, de emailnieuwsbrief, de website en andere activiteiten van Straatbeeld, stuurt u een email naar abonnementen@acquirepublishing.nl.

’Het DNA van Kloosterveen’ © Acquire Publishing. Alle rechten voorbehouden. Reproduc-

Hekwerk Boj

tie in enige vorm of op enige wijze verboden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Acquire Publishing zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Zwolle.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

LED-armatuur DUNE

Vensterbank

Triangel; Buitengewoon verlichtingsarmatuur uit de zeer complete Triangel-serie.

Eigenzinnige vorm met grote lichtopbrengst en lichtverspreiding.

Monolite; Een lichtvoetige blikvanger, deze Monolite verlichtingszuil. Voor plekken waar het licht extra spectaculair en effectief moet zijn.

Specchio; Uit de Monet-serie, deze verlichtingsmast van sierlijke eenvoud. De Specchio geeft ook nog eens fraai verspreid licht.

Mag het op straat een beetje huiselijk zijn?

Huiselijk licht voor buiten: de Abatjour uit de Monet-serie is een lichtarmatuur met een traditionele ‘lampenkap’. Prachtig elegante vorm en verkrijgbaar in vele verschillende RAL-kleuren. Perfect voor aankleding en verlichting van promenades, winkelstraten of andere plekken die sfeer- en stijlvol verM O N E T A B A TJ O U R

licht moeten worden.

MEER WETEN? VRAAG HET 400 PAGINA’S DIKKE FALCO GROTE BUITENBOEK AAN. BEL (0546) 55 44 44 OF KIJK OP WWW.FALCO.NL

groen en geel Marjan van Elsland (’49, moeder van drie volwassen kinderen) heeft in Wageningen bosbouw gestudeerd en vervolgens 32 jaar voor de Bomenstichting gewerkt. Ze schrijft haar column echter vooral als kritische gebruiker van de openbare ruimte.

Boom op bouwplaats Gisteren heb ik hoofdschuddend het verhaal van een boomverzorger aangehoord. Nu ga ik het u vertellen, want het is lachwekkend, tranentrekkend en leerzaam. Het speelt zich af in ‘een gemeente in Nederland’ en aangezien ik heb beloofd dat ik geen namen zou noemen, zult u het hiermee moeten doen. Die naam is trouwens ook niet zo interessant want dit soort verhalen speelt zich écht niet alleen daar af; ik hoor ze (te) vaak en blijf mijn hoofd schudden.

en de aannemer rekende de gemeente erop dat dit geen problemen zou opleveren. Op de groeiplaats zou niets gebeuren, dus het was niet nodig een dure groenwacht in te schakelen. Ware het niet dat de bouwaannemer een onderaannemer inschakelde en vergat daarbij de afspraken over de boom door te geven. Toen de boomverzorger dit voorjaar eens ging kijken bij ‘zijn’ boom, bleek dat bij het plaatsen van een damwand de wortelkluit voor eenderde was verdwenen.

Een boom stond in de weg en in Nederland is het dan zo dat de boom weg moet. De weg kan nooit weg, al zou je dat als logisch denkend mens wel eens willen. Maar gelukkig vond de gemeente de boom mooi genoeg om hem een tweede leven elders te gunnen. Ze gingen hem verplanten naar een mooi plekje waar hij verder oud mocht worden. Iedereen blij, zelfs de boekhouder, want de kosten, geschat op ongeveer c40.000, waren peanuts vergeleken bij de totale projectkosten.

Het verhaal gaat verder. Na voltooiing van de bouw van de woonwijk werd de groeiplaats zoveel mogelijk in de oude staat hersteld, in de hoop dat de boom er opnieuw in zou gaan wortelen. Het gaat om een linde en hij is vitaal en gezond, dus er is goede hoop voor herstel.

Eind goed, al goed? NEE, want de gemeente had er even niet aan gedacht dat er nog een pad moest worden aangelegd. Onder de boom natuurlijk...

Het bedrijf van mijn zegsman kreeg de opdracht voor de voorbereiding en verplanting; een mooie klus die twee jaar voorbereid mocht worden. Dit gebeurde door een ruime wortelkluit (5,5 x 5,5 m) af te steken en in een bekisting te zetten. De kluit werd gevoed volgens de nieuwste inzichten om hem te stimuleren veel nieuwe wortels te groeien binnen de bekisting.

Kennelijk lukte dat, want in die twee jaar werd de boom groter en gezonder dan hij in jaren was geweest. De verplanting was een hele klus, maar verliep succesvol en ook over de nazorg waren goede afspraken gemaakt.

Zolang als ik bezig ben met bomen (>35 jaar) gaan dit soort dingen steeds weer mis. Ondanks alle reorganisaties blijven gemeenten logge instanties die niet creatief en soepel kunnen omgaan met het simpele gegeven dat een boom zijn wortels nodig heeft. Woorden schieten tekort, maar als columnist ga ik natuurlijk toch naar enkele woorden zoeken. ‘Langs elkaar heen werken’, ‘domheid’, ‘geldverspilling’, ‘communicatiestoringen’, ‘oogkleppen’, ‘misplaatste zuinigheid’, ‘ad hoc werken’, ‘niet verder kijken dan je neus lang is’. Graag suggesties voor meer woorden!

Tot zover niets aan de hand. Maar er moest in de omgeving van de boom nog wel even een woonwijkje gebouwd worden. Door goede afspraken te maken met de projectontwikkelaar

Marjan van Elsland Wilt u reageren of meer columns lezen?

Ga naar www.straatbeeld.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

7

nieuws

Parkzone langs Amsterdam-Rijnkanaal

fotograaf Raphael Drent

Integraal beheer Culemborg

De gemeente Culemborg heeft Afvalverwijdering Rivierenland (AVRI) opdracht gegeven om een proef te starten met het integrale beheer van de openbare ruimte in de wijk Terweijde. AVRI zal daarbij inwoners actief betrekken.

Het Utrechtse college van B&W heeft ingestemd met het definitieve ontwerp voor een groene parkstrook langs het Amsterdam-Rijnkanaal in Utrecht. De strook biedt plek aan een fiets- en wandelboulevard, aan speelgelegenheden en recreatie.

Het proefproject betreft een uitbreiding van de werkzaamheden van AVRI in de wijk Terweijde. De keuze voor de wijk is gebaseerd op metingen waaruit blijkt dat in deze wijk het meeste zwerfafval ligt. De extra taken zijn onder andere het opruimen van zwerfafval, blad en hondenpoep, het verwijderen van onkruid en kleine reparaties aan straatmeubilair en losliggende stoeptegels. Ook zal ze meer taken met betrekking tot handhaving gaan vervullen. De inwoners van Terweijde zullen actief bij deze taken worden betrokken.

De herinrichting betreft onder meer het creëren van een wandel- en fietsboulevard, waarvoor de Rooseveltlaan wordt versmald en parkeerplaatsen worden verplaatst. Het gebied in de wijk Kanaleneiland krijgt ook meer sportvelden, speeltoestellen en recreatie- en verblijfsgebieden, met nieuwe openbare verlichting en zitgelegenheden.

De herinrichting is een maatregel uit het wijkactieplan ‘Kanaleneiland Leert!’ en het Groenstructuurplan Utrecht.

Op www.straatbeeld.nl kunt u een presentatie van het definitieve ontwerp downloaden.

Meest bekeken op www. s t r a a t b e e l d . n l Herinrichting dorpscentrum Limburgse Reuver

Studenten ontwerpen hangplek Hoorn

Geel of wit licht? Dordrecht hield buurtonderzoek

Omdat de aanleg van de A73 het doorgaande verkeer door het Limburgse dorp Reuver aanzienlijk had verminderd, kon het centrum een grootschalige opknapbeurt ondergaan. Plangroep Heggen maakte een integraal ontwerp voor de doorgaande Rijksweg, het Raadhuisplein en het stationsplein.

Het Architectuurcentrum Hoorn heeft vijftig studenten Vormgeving uitgedaagd een eigen hangplek te ontwerpen. Het winnende ontwerp zal worden aangeboden aan de gemeente. De ideale locatie voor de plek wordt bepaald aan de hand van GPS vastgelegde bewegingspatronen van de jongeren.

De gemeente Dordrecht is in 2009 op de Stadspolderring twee proeven gestart met gele en witte, dimbare straatverlichting. Doel was om verkeersveiligheid en sociale veiligheid te combineren met energiebesparende verlichting. Recent heeft de evaluatie van het buurtonderzoek plaatsgevonden.

8

S t r a a t b e e l d november 2010

Genomineerden OVL-awards

De gemeenten Helmond, Assen, Groningen, Stadskanaal en Heerenveen en de provincie Gelderland zijn genomineerd voor de OVL-awards 2010. Dat heeft de Taskforce Verlichting bekend gemaakt. De OVL-awards worden uitgereikt tijdens het Klimaatcongres op 17 november.

De OVL-Awards zijn ingesteld door de Taskforce Verlichting voor de meest ambitieuze en/of inspirerende gemeenten en provincies op het gebied van energiebesparing in de openbare verlichting. De gemeenten Assen, Heerenveen, Stadskanaal en Helmond zijn genomineerd voor hun ambitieuze plannen en behaalde resultaten, de gemeente Groningen voor haar bijdrage aan innovatie.

Assen, Heerenveen en Groningen waren tevens initiatiefnemers van de Light Challenge voor studenten. De provincie Gelderland is een kanshebber vanwege de ondersteunende rol richting gemeenten en andere provincies, en tien procent eigen energiebesparing.

Shared Space speelplein in woonwijk Vliedberg Rondom de nieuwe multifunctionele accommodatie de Caleidoscoop in de wijk Vliedbergen (Vlijmen) heeft Parklaan Landschapsarchitecten BV de buitenruimte heringericht.

Het speelplein werd een ‘Shared Space’ met opvallende kenmerken zoals grote betonnen aaibeesten en stenen mozaïek randen.

Westbroekplein beste speelplek

Een Mysterie Team van jongeren heeft het Westbroekplein uitgeroepen tot beste speelplek van Amsterdam. Met de Aldo van Eijckprijs die daarbij hoort, wint het plein een evenement ter waarde van M 5.000. De prijs is een initiatief van de gemeente om jongeren te betrekken bij het inrichten van speelplekken.

Dit jaar reikt de gemeente Amsterdam voor het eerst de Aldo van Eijckprijzen uit voor het beste speelveld en het speelveld met de meeste potentie. De winnaars worden bepaald door een Mystery Team, een groep van tien jongeren tussen de veertien en negentien jaar oud. Beleidsadviseurs Sport van elk van de zeven stadsdelen zijn gevraagd om één veld in goede, en één veld in slechte staat te selecteren voor het Mysterybezoek. Het Westbroekplein in stadsdeel Zuid-Oost kwam als beste uit de bus. Het stadsdeel heeft het plein overigens met hulp van jongeren gerealiseerd.

Kastanjeplein beste plein van Amsterdam In het boek ‘Amsterdamse pleinen’ hebben auteurs Bob Witman

en Hilde de Haan het Kastanjeplein uitgeroepen tot het beste plein van Amsterdam. Ook de Amsterdammers zelf hebben in een onderzoek van de Dienst Onderzoek en Statistiek eind 2009 het plein met een 7,6 de hoogste waardering gegeven.

Straatbeeld publiceert elke week relevante nieuwsberichten, uitgebreide projectbeschrijvingen en informatieve productbeschrijvingen op haar website. Heeft u, net als vele van uw collega’s, al een abonnement op de tweewekelijkse Straatbeeld emailnieuwsbrief? Meld u gratis aan op www.straatbeeld.nl.

S t r a a t b e e l d november 2010

9

Lichtplan Rotterdam Een stadsbrede visie voor openbare verlichting

De gemeente Rotterdam kocht in 2005 haar openbaar verlichtingpark terug van CityTec. Jarenlang inkoopbeleid dat niet over de grenzen van deelgemeenten, wijken of zelfs straten reikte, in combinatie met uiteenlopende inrichtingsplannen met ieder hun eigen ontwerpuitgangspunten, had geresulteerd in een wildgroei aan verschillende lichtmaterialen. Met de ontwikkeling van het Lichtplan Rotterdam brengt de havenstad niet alleen de beeldkwaliteit terug in haar straten, maar zorgt zij ook voor efficiënt beheer en hoogstaande lichtprestaties tegen minder energieverbruik. De eerste stadsbrede visie voor openbare verlichting in Nederland.

Tijdens Rotterdam 2007 City of Architecture, nodigden de gemeente en The European Lighting Designers Association zes internationaal bekende lichtontwerpers uit om voor zes locaties aan het Rotterdamse waterfront een verlichtingsplan te ontwikkelen en uit te voeren. Een maand lang was het resultaat te bewonderen. Het bleek een inspiratiebron voor het gemeentebestuur om ambities en afdelingen te bundelen en in 2010 tot één alomvattende lichtvisie voor de hele stad te komen.

Hoe verliep de ontwikkeling van het plan? Wat zijn de doelstellingen?

Hoe staat het met de uitvoering? Een interview met projectmanager Anne de Leeuw, Arno Struik van Gemeentewerken - Beheer Buitenruimte en Onnie Tjia van dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (dS+V) - Stedenbouw/Landschap.

Het Lichtplan Rotterdam is gestoeld op drie poten, drie vlakken waarop winst behaald moet worden. Al-

10

S t r a a t b e e l d november 2010

lereerst moet al het lichtmeubilair gestandaardiseerd worden. De wildgroei aan verschillende masten, armaturen en lampen maakt het beheer inefficiënt en kostbaar, en de controle en verbetering van lichtprestaties praktisch onmogelijk. De tweede poot is de beeldkwaliteit van de stad, zowel bij dag als bij nacht.

De nieuwe openbare verlichting moet, samen met de ontwikkelde ontwerprichtlijnen, de verblijfsfunctie van de openbare ruimte bij nacht versterken en moet qua vormgeving een passende aanvulling zijn op de ‘Rotterdamse Stijl’. Dit handboek werd in 2008 samengesteld ten bate van een eenduidige basiskwaliteit van de openbare ruimte. Ten slotte moet het lichtplan bijdragen aan het behalen van de doelstelling van het Rotterdam Climate Initiative (RCI). De doelstelling van dit ambitieuze klimaatprogramma, waarin de gemeente samenwerkt met Havenbedrijf Rotterdam NV, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs, is onder

meer vijftig procent minder CO2 uitstoot in 2025 ten opzichte van 1990. Aangezien openbare verlichting binnen gemeenten de meeste energie verbruikt, kan op dat gebied een grote slag worden geslagen.

De V isie: Slim Licht “Een alomvattend lichtplan voor een hele stad is nieuw, uniek in Nederland. Dus ook voor de afdelingen die het plan moesten uitwerken en uitvoeren was het een groot leerproces”, vertelt projectmanager Anne de Leeuw. “Vandaar dat we de hulp inschakelden van Ulrike Brandi Licht (UBL), een lichtplanning en –ontwikkelingbureau gevestigd te Hamburg.” Op basis van standaardisering, beeldkwaliteit en energieverbruik, ontwikkelde UBL in samenwerking met de gemeente een visie en masterplan voor het nachtbeeld van Rotterdam stadsbreed. Bij de Gebiedsuitwerking Centrum vervulde UBL een adviserende rol. De visie met de titel Slim Licht blinkt volgens de gemeente uit in eenvoud en behaalt winst bij het integraal oplossen van de drie opgaven.

Slim Licht is allereerst warm, wit licht.

“Met een waarde tussen 2800-3200 Kelvin”, nuanceert Arno Struik, werkzaam bij Beheer Buitenruimte van Gemeentewerken, de afdeling die verantwoordelijk is voor de

Prinsenhoofd

lichtberekeningen en de plaatsing van verlichting. “Wit licht zorgt voor sociale en verkeersveiligheid.

De kleur scoort namelijk het beste wat betreft herkenning van kleur en gezichten. En het is energiezuiniger dan de oranje en gele natriumlampen die voorheen werden gebruikt.”

De eigenschappen van warm wit licht zorgen tevens voor een aangenamer uitgelichte openbare ruimte, een pré die Onnie Tjia van dS+V wil benadrukken. “Daarbij komt dat straks overal in de publieke ruimte dezelfde kleur licht schijnt. Die eenheid brengt rust.” Zo biedt wit licht een integrale oplossing voor zowel energiebesparing als beeldkwaliteit.

Behalve wit licht, adviseerde UBL lagere en gebalanceerde lichtniveaus toe te passen binnen de bandbreedte van de Nederlandse Praktijk Richtlijnen. Tjia: “Met gelijkmatig licht ontstaan geen donkere vlekken in het straatbeeld. Ook hoeft het oog zich niet bij elke straat aan een ander lichtniveau aan te passen.“ Daarnaast heeft UBL aanbevolen om het licht effectiever te richten met minder verblinding. Gerichte verlichting zorgt voor minder verstrooiing en lichtvervuiling en is daarmee ook energiebesparend.

Een van de meest opvallende aspecten van de Lichtvisie betreft de aanbeveling voor minder masten, zowel qua aantal als typen. Tjia:

“Minder masten drukt de beheerkosten, minder lichtpunten drukt het energieverbruik. Bovendien zorgen minder masten dat het straatbeeld rustiger is, minder rommelig.” De masten die wel worden geplaatst, moeten volgens richtlijnen een vanzelfsprekende plek binnen het straatprofiel innemen.

Om het aantal masten te verminderen gaat de gemeente meer hangende verlichting toepassen.

Het aantal soorten armaturen en masten dient te worden beperkt tot een aantal families. Daarbij dienen masten en montages geschikt te zijn voor multifunctioneel gebruik waaronder licht-, verkeers- en bebordingsfuncties. Ook worden meerdere armaturen aan één mast bevestigd, worden lampen gebruikt met betere lichtprestaties en armaturen die gerichter licht produceren. De nieuwe armaturen moeten ook dimbaar zijn.

“Als gemeente hebben wij altijd aan de bovengrens van de NPR vastge-

Afrikaanderpark, foto J.G.J. Tjia

stelde lichtnormen gezeten”, vertelt Struik. “Met dit nieuwe lichtplan willen we nauwkeuriger omgaan met de eisen van de NPR. Daarnaast willen we tijdens nachtelijke uren wanneer het verkeersaanbod aanzienlijk lager is, ook dimmen.”

Behalve het stadsbrede karakter van het Lichtplan, is ook de nadruk die op het nachtbeeld wordt gelegd nieuw. De Leeuw: “Voorheen werd vooral ontworpen met het oog op het dagbeeld, maar met dit Lichtplan wordt ook nagedacht over het beeld dat ’s nachts ontstaat.

Samen met Ulrike Brandi zijn wij in dialoog gegaan over de betekenis van het nachtbeeld voor Rotterdam; de ‘architectuur van de nacht’, de citybranding en de economische rol van de nachtelijke ambiance van Rotterdam. In die dialoog is duidelijk geworden dat een goed lichtplan niet alleen vastlegt welke lichtpunten

De Rotterdamse Stijl De BomenStructuurVisie en het Lichtplan werden weliswaar apart ontwikkeld van het Handboek Openbare Ruimte Rotterdamse Stijl, maar de beleidsdocumenten staan in nauw verband met elkaar.

Centrumbank

De Rotterdamse Stijl betreft een volledige visie voor de inrichting van openbare ruimte, de daarbij horende bestratingsmaterialen en een eenduidige stijl in straatmeubilair.

Na een open aanbesteding kreeg

Rotterdammertje

NPK Design de opdracht om het straatmeubilair te ontwerpen.

NPK werkt nog aan een ontwerp voor de lichtmasten binnen de palenfamilie.

Boomrooster Rotterdamse Stijl

S t r a a t b e e l d november 2010

11

waar komen, maar juist ook waar duisternis moet worden gecreëerd.”

Dit uitgangspunt vormt één van de richtlijnen in het masterplan dat de visie Slim Licht vertaalt naar een ruimtelijke aanpak.

Het masterplan: een systematische aanpak Een stadsbreed lichtplan vraagt om duidelijke handvatten voor de ontwerpers. In geval van Lichtplan Rotterdam berusten deze op de systematiek van de Rotterdamse Stijl. Daartoe zijn de Rotterdamse gebieden en wegen ingedeeld in typologieën en categorieën. Centra, groene gebieden, waterfronten en woon- en werkgebieden zijn voorbeelden van gebiedstypologieën. Onder wegtypologieën vallen onder meer stadsboulevards, lanen, woonstraten, parklanes en singels.

De wegen zijn daarnaast gecatego-

Visiekaart Lichtplan Rotterdam

12

S t r a a t b e e l d november 2010

riseerd aan de hand van hun functie binnen de Rotterdamse infrastructuur, zoals hoofdwegen, fiets- en voetgangerspaden en wegen op stadsdeelniveau.

Voor de typologieën en categorieën zijn ontwerpcriteria opgesteld, gebaseerd op een viertal richtlijnen: • Het lichtontwerp moet voldoen aan de normen van NPR; • De verlichting moet de ruimtelijke identiteit van de Rotterdamse typologieën versterken; • Waar nodig of mogelijk moet zo min mogelijk licht worden gegenereerd en duisternis behouden; • Het lichtmeubilair moet passen binnen de stijlkenmerken van de Rotterdamse Stijl.

De ontwerpcriteria van het Lichtplan hebben als belangrijkste doel de kwaliteiten van het dagbeeld ook ’s nachts zichtbaar te houden, wat ten goede komt aan de ambiance, de herkenbaarheid van typisch Rotter-

damse landmarks en de oriëntatie van bewoners en bezoekers van de stad. Uiteraard moeten de lichtontwerpen tevens bijdragen aan de sociale en verkeersveiligheid.

Aan de hand van de richtlijnen en ontwerpcriteria, kan op basis van de typologieën en categorie waartoe een plek behoort, een systematische aanpak voor het lichtontwerp worden bepaald.

Uitwerking ontwerprichtlijnen Om te zorgen dat de openbare verlichting ’s nachts een eenheid blijft, wordt ook het lichtontwerp zelf gestructureerd aangepakt. Naast de basisverlichting wordt er ontworpen in lichtlagen. Tjia legt uit: “De basis lichtlaag is opgemaakt uit de gewone openbare verlichting, zoals straatverlichting. Vervolgens worden, op die plekken waar dat van toepassing is, gebalanceerd andere lichtlagen toegevoegd. Bijvoorbeeld de aanlichting van bijzondere

De lichtlagen op het Leuvehoofd Het Leuvehoofd is een plein langs de Maas waar zich verschillende lichtlagen voordoen.

Verlichting waterfront

Aanlichting kunstwerk ‘de Boeg’ van Fred Carasso

stadselementen, zoals kunst, groen of monumenten. En dan zijn er nog aanvullende lagen van privaat licht, zoals etalage- of gevelverlichting die van invloed zijn op de openbare ruimte.”

Door de verschillende lichtniveaus volgens de richtlijnen van het masterplan toe te passen en de lichtniveaus van de verschillende lichtlagen goed op elkaar af te stemmen, wordt een eenheid geschapen in het lichtbeeld stadsbreed.

Gebiedsuitwerking Centrum: de binnenstad als City Lounge De opdracht aan UBL omvatte behalve het ontwikkelen van een visie en een masterplan voor het nachtbeeld, ook een gebiedsuitwerking voor het centrum van Rotterdam. In die uitwerking is het algemene binnenstadsplan van de gemeente centraal komen te staan: de binnenstad als City Lounge.

Het begrip City Lounge verwoordt de kernopgave van het ruimtelijk economisch beleidsplan voor het centrum Rotterdam: de binnenstad ontwikkelen tot een kwaliteitsplek voor ontmoeting, verblijf en vermaak voor bewoners, bedrijven en bezoekers. Kortom, de buitenruimte als de woonkamer van de stad. Bij de uitwerking van het lichtplan voor het centrum ligt het accent op een drietal ambities binnen het City Lounge concept.

• De verlichting moet de verblijfskwaliteit van de buitenruimte vergroten, niet alleen op vroege winteravonden maar ook met het oog op de vierentwintig-uurs economie; • De verlichting moet de routing

Verlichting plein

van de binnenstad versterken, de zogenoemde Verbonden Stad; • De verlichting moet de identiteit van Rotterdam als Rivierstad versterken.

De City Lounge krijgt binnen de Gebiedsuitwerking Centrum op een aantal praktische manieren vorm. De verblijfskwaliteit van de openbare ruimte wordt onder meer vergroot door het inzetten van warm wit licht voor een aantrekkelijke beeldkwaliteit en gevoel van sociale veiligheid.

Maar ook door het plaatsen van minder masten voor een prettiger straatbeeld, het beter afstemmen van gevel-, etalage- en straatverlichting en het uitlichten van karaktervolle elementen.

Verlichting aangrenzende hoofdweg

Verlichting openbaar groen

De Verbonden Stad Deze laatste werkwijze speelt tevens een rol in de ambitie om de identiteit van Rotterdam als Verbonden Stad uit te lichten. Tjia: “In de stad hebben we verschillende soorten gebiedsprofielen, in te delen in plekken en lijnen. Plekken zijn bijvoorbeeld pleinen, bijzondere gebouwen of parken, lijnen zijn straten. Door de lijnen in het centrum aan te pakken en de plekken te transformeren tot mooie verblijfsplekken, ontstaat als het ware een route van verbonden, prettig ingerichte buitenruimte. Deze ‘Verbonden Stad’ wordt ’s nachts door middel van openbare verlichting op een mooie manier gepresenteerd.” Bijkomend voordeel is dat die verbindende straten in publiekstrekkende gebieden vaak winkel-

Energiebesparing LichtplanRotterdam Het Lichtplan Rotterdam heeft haar beoogde bijdrage aan de doelstelling van Rotterdam Climate Initiative (RCI) nu al gehaald. Waar het RCI in 2025 vijftig procent minder CO2 uitstoot wil realiseren ten opzichte van de start in 1990, is het energiegebruik van de openbare verlichting al gedaald van 48 miljoen KWh in 1990 naar 27 miljoen KWh in 2010.

In het Lichtplan wordt op meerdere manieren energie bespaard.

• Dimmen. Waar mogelijk en wenselijk wordt tussen 23:00 en 05:00 uur de functionele openbare verlichting gedimd tot de ondergrens van NPR; • Duisternis. Waar mogelijk en wenselijk wordt verlichting weggelaten en/of verwijderd. Groengebieden, singels en waterfronten zijn daar

voorbeelden van; • Energiezuinige lampen en armaturen. Hiertoe is in de deelgemeente Charlois een mock-up gehouden om verschillende kleurtemperaturen te beoordelen, met als eindresultaat de keuze voor warm wit licht (2800-3200 K). Alle oude gele en oranje lage druk natrium lampen worden nu vervangen door energiezuinige, warm witte CPO verlichting in armaturen die gericht licht geven; • Led-proefprojecten. Gemeente Rotterdam voert al sinds 2007 proefprojecten uit met verschillende kleuren en soorten led-verlichting. In deelgemeente Feijenoord loopt momenteel een proef met verschillende led-oplossingen aan het Witteveenplein.

S t r a a t b e e l d november 2010

13

Rotterdam een ideaal platform om zich te profileren als unieke Europese stad. Om deze reden krijgen de waterfronten in het Lichtplan een speciale status en eigen richtlijnen.

In de visie van UBL wordt het water bij de stad betrokken door het in het duister gelaten.

Mock-up waterfront, foto NPK Design

straten zijn. Door ’s avonds met harmonieuze verlichting de aandacht te vestigen op deze winkelstraten, kan de ambiance van deze routes worden gestimuleerd en daarmee de avondeconomie.

Het afstemmen van de verlichting in winkelstraten op de openbare straatverlichting vormt wel een uitdaging binnen de Gebiedsuitwerking Centrum. De Leeuw: “Het komt geregeld voor dat winkeliersen ondernemersverenigingen een lichtplan ontwikkelen voor de gevels, luifels, etalages of feestverlichting in hun straat. Dat wil de gemeente Rotterdam graag faciliteren. Maar wij vragen de stakeholders wel rekening te houden met de richtlijnen van het nieuwe Lichtplan. Dus vragen wij hen om meer warm wit licht toe te passen en oog te hebben voor energieverbruik en duurzaamheid.”

Rotterdam als Rivierstad De identiteit van Rotterdam als Rivierstad is een logische afgeleide.

De havenstad is gevestigd aan de Maas, waarin tevens de Schie en de Rotte uitmonden, en de Nieuwe Maas slingert majestueus dwars door de binnenstad. Deze ligging biedt

De Leeuw: “Langs de kade wordt ’s avonds met verlichting een comfortzone ingericht om te wandelen en te verblijven. Door het water zelf in het duister te laten, kan men vanaf de kade naar de overkant kijken waardoor het water tussen de kades bij de stad wordt getrokken. Zouden we het waterfront zelf vol aanlichten, dan zou dat een verblindend effect hebben dat een barrière opwerpt tussen de stad en rivier.”

Langs de Westerkade in de deelgemeente Centrum staat momenteel een mock-up met uiteenlopende waterfrontarmaturen en masten om te beoordelen welk dag- en nachtbeeld voor het waterfront als nieuwe Rotterdamse standaard zal worden ingevoerd. Ook de toepassing van led-techniek aan waterfronten wordt onderzocht.

Status quo en uitdagingen In 2009 kreeg Gemeentewerken de opdracht om 8000 lage druk natriumarmaturen op hoofd- en verzamelwegen te vervangen met dimbare armaturen met wit licht.

Door een versnelde uitrol in het kader van de Economische Impuls zijn nu circa 6000 armaturen vervangen.

De rest volgt zo snel mogelijk. Nog dit jaar moet de witte verlichting ook worden uitgerold bij de waterfronten, bruggen en singels. Hiertoe zal binnenkort een keus gemaakt

worden uit de masten en armaturen uit de mock-up aan het waterfront.

Het gekozen armatuur zal dan direct kunnen worden toegepast aan de Westerkade, de Boompjeskade en het Leuvehoofd. Daarna moeten de singelarmaturen worden geselecteerd.

De keus voor armaturen stelt de verantwoordelijke afdelingen voor een grote uitdaging. De Leeuw: “Hoe kies je een armatuur uit een catalogus die voldoet aan alle eisen? We hebben overwogen om een stadsarmatuur te laten ontwerpen, maar hebben daar, gezien de enorme innovatieslag die gaande is in de openbare verlichtingswereld, vrij snel onze vraagtekens bij gezet. En juist die snelle ontwikkelingen maken ook de keus voor bestaande armaturen moeilijk. Hoe kan continuïteit in het straatbeeld over een langere periode worden behouden wanneer de lichtindustrie zich zo snel ontwikkelt? Als gemeente wil je immers ook profiteren van innovaties op het gebied van energieverbruik en lichtprestaties.”

Als antwoord op die vraag heeft Rotterdam stijlkenmerken bepaald die naar eigen inzien met de tijd meegaan. De te kiezen armaturenfamilie zal in ieder geval aan die stijlkenmerken moeten voldoen.

Aangezien het Lichtplan betrekking heeft op alle deelgemeenten van Rotterdam, zijn zij voorafgaand aan de bestuurlijke goedkeuring van de Visie door de gemeenteraad en van het Masterplan door het college van B&W, uitgebreid geraadpleegd.

Voor het einde van dit jaar wordt de Gebiedsuitwerking Centrum ter instemming voorgelegd aan de Deelgemeente Centrum.

Armaturen mock-up waterfront

Indal Fusion (uithouder)

14

S t r a a t b e e l d november 2010

Indal Disq (paaltop)

Philips Citysoul (uithouder)

Philips Cityspirit (paaltop)

Project1:Opmaak 1

30-03-2007

11:11

Pagina 1

Starlight voor sfeerverlichting tijdens eindejaarsfeesten!

Starlight makes

your world

shine

In december verschijnt T O TA A L L I C H T C O N C E P T Starlight is gespecialiseerd in het ontwerpen, produceren en monteren van op maat gemaakte verlichting op locatie.

To ep assin g :

w in k elst r at en * w in k elcen t r a st ad s- en d o r p scen t r a *m ar k t en in d ivid u ele w in k els * g eb o u w en OOK VOOR VERLICHTING OP MAAT MET GEBRUIK VAN LOGO OF SPECIFIEK ONTWERP. Alle producten worden vervaardigd volgens de strengste normen, de CE richtlijnen en de NEN 1010 norm.

Starlight is gecertificeerd volgens de nieuwe ISO norm 9001:2000.

BEZOEK ONZE VERNIEUWDE WEBSITE: STARLIGHTHOLLAND.NL L.J. C os ter s tr aat 15, 8141 GN H EINO. Pos tbus 19, 8140 A A H EINO. Tel. 0031 572 39 11 56, Fax. 0031 572 39 24 91 E-m ail: info@s tar lightholland.nl W W W.S TA R LIGH TH OLLA ND .NL

LCD BV ibc_weg 3c 5683 pk best the netherlands t +31 (0) 499 372 222 f +31 (0) 499 372 444 e lcd@lcdinfo.nl i www.lcdinfo.nl

het Straatbeeld Jaarboek met daarin naast de gebruikelijke product- en projectbeschrijvingen ook een uitgebreid leveranciersregister en een aantal thema artikelen gebundeld onder de noemer ‘Budget, beleid, beheer’.

Buitenspeelplek Pluk Een klein Zandvoort aan Zee Kleine kinderen kunnen zich kostelijk vermaken met zand en water. Geef ze een schep en emmer en ze fantaseren er lustig op los, of het nu echt op het strand is of gewoon thuis in de zandbak. Die fascinatie voor zand, water en modder kunnen de kleintjes nu volledig uitleven in de nieuwe buitenspeelplek Pluk in Zandvoort. Overal in het ontwerp en in de diverse spelaanleidingen is een vleugje ‘zee’ aanwezig.

boek Pluk van de Pettenflat en met die insteek hebben we een eerste schetsidee voor de speelplek gemaakt”, zegt ir. Aafje Meijer, ontwerper speelruimte bij Speelplan. “Maar het aangrenzende kinderdagverblijf en de gemeente waren gecharmeerd van een inrichting waarin het thema ‘Zandvoort aan zee’ duidelijk naar voren kwam. Dus dat ontwerp heb-

ben we uiteindelijke samen met de mensen van het kinderdagverblijf verder uitgewerkt”.

Strandhut, boot en zeesterren De speelplek bevindt zich bij het kinderdagverblijf dat is gevestigd op de hoek van het appartementengebouw. Het verblijf is bedoeld voor de allerkleinsten van 0 tot 5 jaar, in de fase voordat ze naar groep 1 gaan. De gebruikelijke objecten en speelmogelijkheden maken deel uit van de inrichting: een grote zandbak, ruimte om met fietsjes te rijden, fantasiespel, waterspel, een huisje, enzovoort. Deze inrichting is vormgegeven en uitgevoerd met een duidelijke verwijzing naar het thema ‘Zandvoort aan zee’.

Het huisje met rode en witte banen doet denken aan een strandhutje.

De zandbak is niet zomaar een bak met zand, maar een ruim bemeten zandbak-boot met patrijspoorten, die in de hoek van het terrein is geplaatst en doorloopt in het hek dat de speelplek van de omgeving afsluit.

Een andere leuke speelaanleiding voor de kleintjes zijn de typische driehoekige Zandvoortse blauw-gele

Pluk is ongeveer één jaar geleden van een lokatie elders in Zandvoort verhuisd naar zijn nieuwe vestiging in de buitenruimte bij een nieuw appartementengebouw dat eigendom is van Woonstichting de Key. In opdracht van de gemeente Zandvoort, en in samenwerking met projectontwikkelaar De Key en deskundigen van de gemeente, heeft ontwerp- en adviesbureau Speelplan het plan gemaakt voor de inrichting van de speelplek.

Ook de openbare ruimte rondom het nieuwe appartementencomplex werd door Speelplan technisch uitgewerkt, aanbesteed en gerealiseerd.

“De naam Pluk deed ons meteen denken aan het succesvolle kinder-

16

S t r a a t b e e l d november 2010

vlaggetjes van hout die in de wind lijken te wapperen. De aangelegde paadjes, verhard met gele zandkleurige steentjes en versierd met zeesterren, nodigen de kinderen uit om eindeloos rondjes te fietsen.

speelse wijze hebben we ook natuurlijke elementen opgenomen in de inrichting. Voor de meer avontuurlijke, dappere kleintjes is op dezelfde plek als de trap en de glijbaan een klauteruitdaging gecreeërd van een

dwarsliggende boomstam en een aantal stapstenen.” Een ander natuurlijk element dat favoriet is bij de kinderen is het puntvormige huisje van wilgetenen, waarin het goed verstoppen is.

De betonnen muur, die deel uitmaakt van het fundament van het appartementengebouw, is vrolijk beschilderd met zee- en vismotieven. Deze schildering is gerealiseerd samen met Emma Repelaer van Driel van Wonderfulwall. Het blauw van de zee en de kleurige vissen maken dit klein Zandvoort aan zee compleet.

i Ontwerp- en adviesbureau Speelplan Almere T: 036-5236127 www.speelplan.nl

Glijbaan en stammetjestrap Ten opzichte van de deur naar de binnenruimte van het kinderdagverblijf ligt het speelveldje op een lager niveau. Kinderen en ouders komen binnen via een trap en een geleidelijke opgang voor rolstoelen en buggies naar binnen. Aan de zijkant is het omhooggaande pad afgesloten door een houten palissadewand. Het pad omhoog is een geliefd speelobject om met fietsje of driewieler op en af te rijden. Gebruik makend van deze speelse aantrekkingskracht heeft Speelplan bovenaan een glijbaan gemonteerd. De helling wordt ook nog op een andere manier benut, meldt Meijer. “Op

S t r a a t b e e l d november 2010

17

Louis Poulsen verlicht nieuw transferium Hoogkerk

Fotografie FotoXperience

In de overgangszone van landelijk naar stedelijk gebied ligt tussen de A7, de Drentselaan en de Groningerweg, het gloednieuwe transferium Hoogkerk.

Gebouwd om Groningen voor reizigers vanuit het westen goed bereikbaar te maken, omvat het terrein onder andere bushaltes, parkeerplaatsen, fietsenstallingen en wachtruimtes. Om alle voorzieningen helder overzichtelijk te maken en reizigers een gevoel van veiligheid te geven, kreeg Louis Poulsen de opdracht het transferium te verlichten.

Het realiseren van meerdere transferia op strategische punten aan de invalswegen naar de stad, en het ontwikkelen van HOV-assen (Hoogwaardig Openbaar Vervoer), vormen een essentieel onderdeel van het Groningse beleid om stad en regio goed bereikbaar te houden.

Een mooi voorbeeld is het eer-

18

S t r a a t b e e l d november 2010

der gerealiseerde en succesvolle transferium langs de A28 bij Haren.

Met dit beleid wordt de positie van het openbaar vervoer versterkt en krijgen automobilisten een aantrekkelijk vervoersalternatief geboden tussen de regionale woonkernen en het stadscentrum.

Het transferium bij Hoogkerk is gebouwd om de stad Groningen met name voor reizigers vanuit het westen goed bereikbaar te maken.

Alle buslijnen uit het westen stoppen op dit transferium dat met de speciale busbaan over een snelle verbinding met het Hoofdstation in

de stad beschikt. Fiets, auto en bus komen op dit knooppunt bij elkaar; behalve een groot aantal parkeerplaatsen zijn er ook fietsenstallingen, kluisjes, toiletten en een wachtruimte ingericht op het terrein. In totaal zijn 600 parkeerplekken aangelegd en er wordt rekening mee gehouden dat dit aantal op termijn tot 1000 wordt uitgebreid.

Het reizigersgebouw op het busplein bevat een royale wachtruimte en een aparte ruimte voor de chauffeurs. De wachtruimte heeft een transparant karakter gekregen. Reizigers houden zo contact met de omgeving en hebben goed overzicht op de perrons. De open inrichting van deze wachtruimte en de overzichtelijke concentratie van de bezoekers van het transferium, geeft de mensen een aangenaam gevoel van veiligheid. De openbare verlichting draagt bij aan deze overzichtelijkheid en veiligheid.

Uitgekiende verlichting Op het transferium Haren langs de A28 aan de zuidkant van Groningen, werd destijds wat betreft de verlichting gekozen voor het Icon Mini Opal armatuur van Louis Poulsen. Bij dit nieuwe transferium Hoogkerk is de keus opnieuw op dit armatuur gevallen. Verder is enkel gekozen voor lichtmasten met dubbele en enkele

wachtruimte geschiedt met hetzelfde type armatuur, uitgevoerd met een CPO-TW 60W lichtbron op een lichtpunthoogte van tien meter. ‘Het Icon Mini Opal armatuur kenmerkt zich niet alleen door zijn tijdloze vormgeving zowel overdag als ’s nachts, maar zeker ook door zijn lichttechnische eigenschappen zoals de nieuwe reflector met verschillende posities voor de lichtbron. Hierdoor is het mogelijk om zowel een symmetrische als een asymmetrische uitstraling te verkrijgen’, stipuleert Louis Poulsen.

Dynamisch reizigersinformatiesysteem Op de belangrijkste knooppunten op het traject tussen transferium Hoogkerk en het hoofdstation in de

uithouder, in tegenstelling tot het transferium Haren waar lichtmasten staan met meerdere armaturen op verschillende lichtpunthoogten.

Het parkeergedeelte in Hoogkerk wordt door dit armatuur aangelicht met een Multitronic VSA geschikt voor een 32/42W TC-TEL lichtbron op een lichtpunthoogte van zes meter. Het aanlichten van het weggedeelte rond de bushaltes en de stad, is een dynamisch reizigersinformatiesysteem (DRIS) actief. Het geeft de reiziger inzicht in de betreffende buslijnen, vertrektijden, perrons en mogelijke vertragingen. ‘Een dergelijk reizigersinformatiesysteem vormt samen met het verkeersmanagementbeleid de toekomst van het optimaliseren van vervoersstromen naar de stad’, concludeert de gemeente Groningen bij de introductie van het systeem. Om de reizigers zo lang mogelijk in de wachtruimte bij elkaar te houden, wordt hier de dynamische informatie middels een drietal grote schermen aangeboden en is de wachtruimte aangenaam vergelicht.

i Louis Poulsen Hoofddorp T: 023-565003 www.louispoulsen.com/nl

S t r a a t b e e l d november 2010

19

Beste burgemeester, 40% besparen op energie stemt niet alleen uw kiezers gelukkig.

STZ in Altavia

Info: iGuzzini illuminazione Benelux - Museumstraat 11 A - 2000 Antwerpen Tel. +32 (0) 32411400 - Fax +32 (0) 32486648 - iguzzini.be, info@iguzzini.be

Archilede, ENEL Sole by iGuzzini.

De nieuwe iGuzzini LED-armaturen voor openbare verlichting reduceren het energieverbruik met maar liefst 40% in vergelijking met traditionele systemen! Bovendien verbeteren ze de lichtkwaliteit en beperken ze de lichtvervuiling. En ze zijn niet alleen zeer innovatief, ze passen ook in elke omgeving door hun stijlvolle en sobere vormgeving.

Deze armaturen worden aangestuurd door intelligente elektronica, zodat de verlichtingsinstallatie aangepast kan worden aan verschillende verkeerssituaties en stedelijke inrichtingen. Hierdoor wordt het licht zeer nauwkeurig op het te verlichten wegdek gericht, zonder overbodige opwaartse lichtstroom. Het resultaat is een uitstekende uniforme verlichting van de rijweg, een minimale belasting van de omgeving ĂŠn een opmerkelijke energiebesparing. (464.000kW/u en 195.000kg CO2 per 1000 lichtpunten per jaar).

De nieuwe iGuzzini armaturen zijn dus niet alleen goed nieuws voor de portefeuille van uw kiezers en alle andere bewoners van uw stad of gemeente. Het verbetert ook hun veiligheid en wooncomfort en laat hen opnieuw genieten van het mooie uitzicht van de nachtelijke sterrenhemel.

Ga naar www.iguzzini.be voor meer informatie over de nieuwe iGuzzini LED-armaturen en over het onderzoek naar betere openbare verlichting. iGuzzini illuminazione spa, Italy.

Better Light for a Better Life.

Design fietsparkeren met Metalco In de cortenstaal collectie van Metalco zijn twee uniek vormgegeven fietsparkeerstandaards opgenomen. De Chiave heeft de vorm van een sleutel, de Lucchetto de vorm van een hangslot.

Chiave De Chiave fietsstandaard is geheel vervaardig uit acht millimeter dik cortenstaal. Twee sleutelvormen zijn op 63 mm afstand van elkaar, parallel gemonteerd op twee roestvrijstalen elementen met antidiefstal fixatiedelen. Op de plek waar het voorwiel tussen de vormen geplaatst wordt, is een gat uitgespaard met een diameter van tachtig millimeter, zodat de fiets met een los slot aan de standaard bevestigd kan worden.

De hoogte van de Chiave is 895 mm, met een lengte van 386 mm.

natie met een behuizing gemaakt van dertig en tien millimeter dikke cortenstaalplaat. Het geheel vormt een perfecte uitvergroting van een hangslot. Constructiebevestigingen zijn onzichtbaar gemaakt. In dit geval wordt de fiets niet in, maar tegen de standaard aangezet als tegen een fietsnietje. De antidiefstal schroeven zijn gemaakt van roestvrij staal. De Lucchietto is 900 mm hoog en 415 mm lang.

Het cortenstaal van beide fietsparkeerstandaards wordt gezandstraald

Lucchetto Fietsstandaard Lucchetto bestaat uit een gebogen vijftig millimeter dikke buis van geborsteld en gepolijst roestvrijstaal, in combi-

en behandeld volgens een door Metalco doorontwikkeld oxidatieproces. Verankering gebeurt middels inbetonnering of met een veertig millimeter dikke voetplaat die op een betonblok of met keibouten rechtstreeks op de bestrating wordt gefixeerd. De modellen zijn geschikt voor alle soorten fietsen, zowel stads- als MTB en racemodellen.

i HB International BV Hengelo T: 074-2503526 www.hbfashion.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

21

Water, groen en kersen verlevendigen kantorentuin

Fotografie Roel de Vringer

Vlakbij het belangrijke verkeersknooppunt Hoevelaken ligt kantorencomplex ‘Bijen en Vlinders’. Het complex werd ruim 1,5 jaar geleden gerealiseerd aan de rand van bedrijventerrein Wieken/Vinkenhoef in Amersfoort. Tussen het omliggende landelijke gebied en de kern van het bedrijventerrein, zijn de kantoorgebouwen neergezet, grenzend aan een laan met hoge bomen en woningen met karakteristieke mansarde kappen. Adviesbureau Haver Droeze ontving van Van Bekkum Projectontwikkeling in Hooglanderveen de opdracht om het terrein rond de kantoorgebouwen in te richten.

“We werden geconfronteerd met een bestaand bouwkundig ontwerp van KPMV architecten, met het verzoek de totale buitenruimte op een passende wijze vorm te geven”,

zegt ing. Koos Iestra van Haver Droeze. “De gebouwen staan in een landelijk gebied waar niet zo lang geleden nog weiland was. Ons idee was daarom om die buitenruimte voornamelijk met groen op zo’n manier in te richten, dat de kantoortuin eraan herinnert hoe het gebied er oorspronkelijk uitzag.”

Bloesem, water en cortenstaal De basisingrediënten voor de inrichting van het ruitvormige terrein zijn halfverharding, hagen, water, planten en vruchtbomen. Het middengedeelte waarop de kantoorgebouwen staan ligt iets boven het maaiveld; de toegangsweg en de parkeerplaatsen langs de randen van het terrein zijn lager gesitueerd. De halfverharding

is qua kleur afgestemd op die van de architectuur.

Verspreid over het hele terrein zijn een aantal plekken gecreëerd waar gras, riet en bloemen herinneren aan het oorspronkelijk landelijke gebied en fraai contrasteren met het omliggende terrein en de gebouwen. “Het thema groen is in dit ontwerp heel wezenlijk en treedt in contrast met de omgeving sterk op de voorgrond”, zegt Iestra. “Op het terrein is een aantal sierkersen geplant die straks gedurende enkele weken een mooie roze bloesem vertonen.

We hebben voor bloesembomen gekozen omdat ze niet alleen qua stijl goed passen bij de elegantie van de bebouwde omgeving, maar ook duidelijk thuishoren in dit voormalig landelijke gebied.”

Het regenwater dat van de gebouwen naar beneden komt, verdiende in de visie van Haver Droeze een speciale benadering, ook weer met het oog op het voormalige natuurgebied. Het water is zichtbaar en beleefbaar gemaakt door het via een aantal brede goten over het terrein te laten stromen, voordat het uiteindelijk in de grond verdwijnt. “Niet alleen het zichtbaar maken van het

22

S t r a a t b e e l d november 2010

water was een thema in het ontwerp, ook het geluid van stromend water geeft een gewenste bijdrage aan de beleving van deze buitenruimte”, benadrukt Iestra.

De brede goten zijn gemaakt van cortenstaal dat mooi afsteekt tegen het grijs van de halfverharding in de looproutes. Deze goten monden uit in eveneens van cortenstaal gemaakte grote bakken waarin de beplanting is aangebracht. De kantoorgebouwen zijn voorzien van een typerende grote dakoversteek, geïnspireerd door de mansardekappen van de landelijke woningen in de directe omgeving. De luifels lopen door tot een hoogte van slechts 1,60 meter. Om te voorkomen dat men zich aan die stalen overkappingen stoot, zijn de cortenstalen waterbakken met riet, lissen en ander groen juist op die plekken gesitueerd.

Rondom de bakken is ook grof grind gelegd om duidelijk te maken dat men hier niet geacht wordt te lopen.

Uiteindelijk komt het regenwater aan de voorzijde van het terrein terecht in een ‘wadi’. Op dit laagste punt wordt het water verzameld en kan

het hier bij een piekneerslag stijgen, waarna het vervolgens langzaam aan de bodem wordt afgegeven.

Op de fiets naar kantoor Behalve de landschappelijke invulling vraagt een dergelijke kantorentuin om voorzieningen rond de gebouwen, zoals zitgelegenheden voor de mensen die er werken en informatievoorziening voor bezoekers.

De ingangen van de kantoren liggen verspreid over het terrein.

Op een in het oog springende cortenstalen zuil bij de ingang is wegwijsinformatie voor bezoekers te vinden. De bewegwijzering vanaf de centrale ingang tot het complex geeft de verschillende richtingen aan. Omdat de locatie niet ver van de stad is gelegen zijn op een aantal plekken fietsrekken geplaatst, als stimulans voor de medewerkers om niet met de auto maar op de fiets naar het werk te komen.

i Adviesbureau Haver Droeze BNT Amersfoort T: 033-4613535 www.haverdroeze.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

23

-

3D-stabiliteitsmetingen op lichtmasten, VRI’s en brugleuningen.

Rei-Lux is gespecialiseerd in het uitvoeren van zowel statische- als dynamische 3D-metingen op lichtmasten tot 40 m hoogte, verkeersportalen, zweepmasten en brugleuningen waardoor het gehele object wordt gemeten en gewaarborgd.

De Rei-Lux 3D-meettechniek biedt u: •

Waarborgen van openbare veiligheid

•

Het verlengen van de economische levensduur

•

Het uitstellen van grote investeringen (het vervangen van oudere lichtmasten en VRI’s)

•

Het beperken van de gemeentelijke aansprakelijkheid door de geboden garantie

•

Een positieve bijdrage verlaging CO2 uitstoot

•

Geen overlast tijdens de meetwerkzaamheden

Rei-Lux: 3D-meten is zeker weten...

Wilt u meer weten? Bel 073 684 1050 of kijk op www.rei-lux.nl

obstakelvrije energie voor evenementen

www.putkast.nl

Een nieuwe duurzame wijk met eigen identiteit De Bron in Vathorst In Vathorst wordt een duurzame nieuwbouwwijk gerealiseerd.

Geheel in de traditie van de uitbreidingswijken van Amersfoort wordt De Bron een karakteristieke wijk met een eigen identiteit en bijzondere sfeer en elementen. Absoluut middelpunt wordt de centraal gelegen waterplas van maar liefst 6,7 hectare. Sapa Pole Products kreeg de opdracht om lichtmasten te ontwerpen die passen bij het duurzame, eigen karakter van de wijk.

De Bron is de meest uitgelezen wijk van Vathorst. Actieve en passieve recreatie krijgen volop ruimte in tussenliggend groen en bij de enorme waterplas. Pluspunt is ook het hoogstaande voorzieningenniveau in de nabije omgeving, zoals een prachtig winkelcentrum en een divers schoolaanbod.

Samenhangende beeldkwaliteit In samenwerking met KuiperCompagnons, is architect en stedenbouwkundige Ashok Bhalotra verantwoordelijk voor het ontwikkelingsplan van Vathorst en het stedenbouwkundig plan van De Bron.

Diversiteit, avontuur, complexiteit en contrasten zijn kernbegrippen in zijn stedenbouwkundig oeuvre en spelen ook in zijn plannen voor De Bron een belangrijke rol. De architectuur van de wijk is samenhangend; het beeldkwaliteitsplan geeft duidelijke richtlijnen om tot deze samenhang te komen. De kleur van de gevels is overwegend zonnig okergeel en een belangrijk deel van de woningen is voorzien van steile pannendaken onder 45 graden.

Milieuvriendelijkheid en duurzaamheid spelen een belangrijke rol in De

Bron. In het straatbeeld staan dan ook speciaal ontworpen lichtmasten die passen bij de stijl- en duurzaamheidskenmerken van de nieuwbouwwijk. Sapa Pole Products ontwierp de lichtmasten in de ‘Towards Solutions’ gedachte. De naadloze aluminium lichtmasten zijn geanodiseerd; een geanodiseerd oppervlak werkt vuilafstotend, is decoratief en behoudt de natuurlijke uitstraling van aluminium.

De CO2 uitstoot die vrijkomt bij de productie van masten door Sapa Pole Products, wordt in samenwerking met de Climate Neutral Group gecompenseerd.

De Bron is een goed voorbeeld van hoe een gemeente, in samenwerking met leveranciers en andere partijen, een duurzame en aantrekkelijke wijk kan ontwikkelen.

i Sapa Pole Products Drunen T: 0416-386200 www.sapagroup.com

S t r a a t b e e l d november 2010

25

Oude tijden herleven in Den Haag Historische verlichting met techniek van nu De historische Berlage mast is het toonbeeld van het Haagse straatmeubilair en voor haar bewoners een waardevolle bijdrage aan de identiteit van de stad. In de jaren zestig werden veel van deze lichtmasten echter vervangen door verlichting met een meer industriële uitstraling, wat op veel verzet stuitte onder de Hagenaren. De nota ‘Op straat gezet’ betekende een kentering in het Haagse straatbeeld: de historie herleeft dankzij het terugplaatsen van de ouderwetse lichtmasten, maar wel met de moderne techniek van nu.

De gemeente Den Haag kent vier historische lichtmasten: de Haagse mast, Paal 1913, de Keulse mast en de Berlage mast, waarvan de eerste twee de oudste varianten zijn. Vanaf de jaren zestig werden de oude gietijzeren en Berlage masten in grote hoeveelheden vervangen door meer standaard, industriële ijzeren masten.

In de periode van 1980 tot 1995 daalde het aantal historische masten flink. Vooral de Paal 1913, een gietijzeren mast die dateert uit het gastijdperk, verdween in hoog tempo uit het straatbeeld. Frank Hamelink, Haagse mast met Montmartre armatuur

26

S t r a a t b e e l d november 2010

teamleider OVL van Dienst Stadsbeheer: “Dit leidde tot scherp protest onder bewoners; steeds meer straten zetten zich in voor behoud van de historische straatverlichting die door de mensen als mooi en beeldbepalend werd ervaren. Uiteindelijk is in de nota ‘Op straat gezet’ vastgelegd dat wat er nog stond, behouden moest blijven”, aldus Hamelink.

Omslag in het beleid De nota zorgde voor een omslag in het beleid en is nog steeds actueel.

In de afgelopen tien jaar is veel bereikt; het besluit om de Haagse en de Berlage mast in daarvoor aangewezen wijken opnieuw in te voeren is voor een groot deel gerealiseerd.

Dit geldt zeker voor de beschermde stadsgezichten, waar herintroductie een middel is gebleken om het stadsbeeld te verfraaien en de eigen identiteit van deze buurten te versterken. In totaal is het areaal historische masten de afgelopen jaren meer dan verdubbeld; van 3050 in 1995 naar 6800 in 2008. Het aantal Berlage masten is in de afgelopen tien jaar verdubbeld; in totaal staan

er nu weer bijna vierduizend in Den Haag, met de verwachting dat dit aantal voor het einde van 2010 zal zijn gestegen naar zo’n 4500. Daarmee kan tegenwoordig ongeveer twaalf procent van alle lichtmasten in Den Haag tot het historisch straatmeubilair gerekend worden en is negentig procent van alle voorgenomen plannen inmiddels gerealiseerd.

De kredietcrisis aanpak van 2009 bracht een extra maatregel met zich mee: het versneld beschikbaar stellen van geld om de openbare verlichting te verbeteren. Openbare verlichting werd, en wordt, gezien als een integraal onderdeel van de sociale veiligheid. Door te moderniseren wordt op termijn bovendien geld bespaard op energie- en onderhoudskosten.

Zoeken naar de succesformule “Het is bij historische armaturen altijd zoeken naar de juiste combinatie van een oude uitstraling met de moderne techniek”, aldus Hamelink.

Omdat de Haagse mast slechts 3,5 meter beslaat, in tegenstelling tot de

zes meter hoge masten die er eerst stonden, zijn er ook meer masten per vierkante meter nodig. Daarom heeft de gemeente lang gezocht naar een geschikte lamp en armatuur die een zo hoog mogelijke lichtopbrengst en –kwaliteit kunnen leveren. “Zo is er een spiegel aan de bovenkant geplaatst en zijn alle armaturen voorzien van een CPO-lamp”, licht Hamelink toe. “Dit zorgt ervoor dat het licht de juiste kant op straalt en maakt de hele lichtoplossing een goede vervanging van de QL-licht-

alleen geschikt voor de kleinere, smalle woonstraten. De techniek is nu echter zo ver ontwikkeld dat de lichtmasten ook kunnen worden ingezet in winkelstraten en wat bredere woonstraten. De straten waar veel verkeer passeert vereisen echter meer licht, waarvoor nu eenmaal hogere masten en moderne armaturen nodig zijn.”

Lichtniveau en gelijkmatigheid “Het is een hoop gepuzzel om een

honderd voorzien van led-verlichting in de bovenkap. “Deze led-panelen worden tegelijkertijd aangestuurd, kunnen van kleur veranderen en lichten de bomen aan”, aldus een woordvoerder van De Nood. “De gehele route die de Gouden Koets aflegt met Prinsjesdag is voorzien van deze armaturen.” Ook de ombouw van bestaande armaturen op historische masten met led-modules behoort volgens Hamelink mogelijkheden.

Verlichting laat woningprijzen stijgen Hamelink merkt dat de historische verlichting door ontwerpers van buitenruimte steeds meer wordt ingezet bij het herinrichten van woonstraten.

“We krijgen enorm veel positieve reacties op deze verlichting. Soms worden er zelfs handtekeningenacties gehouden om de lichtmasten van toen teruggeplaatst te krijgen

Historie Berlage mast In 1925 kreeg architectenbureau Berlage van de gemeente Den Haag de opdracht straatlantaarns te ontwerpen. De eerste tekenaar van het bureau, Piet Zwart, ontwierp een hoge lichtmast met een eenarmig of dubbelarmig draagstel waaraan de lampen hingen. In 1926 werd een kleiner model ontworpen en in 1932 volgde een tweede type met een langere arm. Van het eerste ontwerp zijn alleen replica’s te vinden in Scheveningen, maar de kleinere modellen zijn nog op veel plaatsen in de stad te vinden. Oorspronkelijk waren de masten uitgevoerd in zwart, later is dit veranderd in de huidige grijze tint en donkergrijs voor de sokkel.

Omdat Berlage de opdracht had gekregen, kreeg de mast dezelfde naam. Later heeft er een gesprek plaatsgevonden bij de toenmalige gemeentewerken om een naamswijziging te bewerkstelligen, maar dit voorstel werd door de gemeente afgewezen.

bron. Het is de kunst om armaturen te ontwikkelen waarbij de masten zo ver mogelijk uit elkaar kunnen worden gezet.”

De gemeente ging met fabrikant Lightronics in gesprek om een upgrade te ontwikkelen voor het Berlage armatuur. Dit resulteerde in een goede combinatie van rendement en warm wit licht. Met de Cosmopolis lichtbron van Philips kan de afstand tussen de masten met vier à vijf meter worden vergroot. Hierdoor zijn minder masten nodig en kan toch een goed lichtbeeld worden bereikt.

Op die manier brengt de ‘nieuwe’ Berlage een mooie kostenbesparing met zich mee. Hamelink: “Historische straatverlichting was voorheen

gewenst lichtniveau en gelijkmatigheid te creëren met historische verlichting”, geeft Hamelink toe. “Dat betekent dat we kritisch moeten zijn in de keuze van de armaturen. Een goede spiegel is daarbij een eerste voorwaarde. De crux zit uiteindelijk in het juiste evenwicht tussen de historische uitstraling en de lichtkwaliteit. Bij de zoektocht naar een beter Berlage armatuur is daarvoor in samenspraak met de leverancier zeer gedegen onderzoek verricht en zijn veel proefopstellingen de revue gepasseerd.” Hamelink vertelt dat er inmiddels ook een opstelling met led-verlichting is geïmplementeerd. Leverancier De Nood plaatste 190 armaturen in de stad, waarvan

in de straat. Pas geleden vertelde een bewoner die net zijn huis had verkocht in een wijk die vlak daarna werd uitgerust met historische straatverlichting, dat dit waarschijnlijk zijn huis zo’n c10.000 meerwaarde had opgeleverd.”

Ondanks dat de bewoners van Den Haag zeer positief reageren op de terugplaatsing van de historische straatverlichting, merkt Hamelink dat men nog moet wennen aan het moderne witte licht. “Een grote groep mensen associeert historische lichtmasten met geel licht, maar dit is een gewenningsproces. Wit licht is nu eenmaal beter voor de sociale veiligheid en kleurherkenning en het is kwalitatief beter.”

S t r a a t b e e l d november 2010

27

Eerste verticale plantsoen in Bloemstraat Arnhem Onlangs is de eerste ‘Standing Garden’ gerealiseerd in de Bloemstraat in Arnhem. Het project is ontworpen door Nexit Architecten in samenwerking met Buro Poelmans Reesink Landschapsarchitecten. Het is de eerste tastbare uitwerking van een onderzoek naar verticaal vegetatieoppervlak.

Het concept ‘Standing Garden’ is het resultaat van een in 2006 begonnen onderzoeksproject van Nexit en Poelmans Reesink, ondersteund door het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Hierbij is onderzoek gedaan naar alternatieve mogelijkheden voor traditionele groeninvullingen in stedelijke gebieden, met name bij gebrek aan ruimte.

Het concept van de verticale tuin werd vrij snel overgenomen door de gemeente Arnhem die uiteindelijk ook opdrachtgever is geworden van

28

S t r a a t b e e l d november 2010

foto's Nexit Architecten

het eerste proefproject en de financiële middelen heeft vergaard om het te kunnen realiseren. Er is een inventarisatie gemaakt van mogelijke locaties waarbij de Bloemstraat werd aangewezen door de wethouder destijds, Chris de Ronde. De Bloemstraat is gelegen in de Spoorhoek; een woon/winkelbuurt dicht tegen het centrum van Arnhem, waar weinig natuurlijke plekken beschikbaar zijn voor openbaar groen. Daarbij hadden de buurtbewoners van deze buurt ‘groen’ aangeduid als speerpunt. Binnen het ‘speerpuntenbeleid’ van de gemeente Arnhem wordt bewoners gevraagd onderwerpen aan te geven die de gemeente zou moeten oppakken. Vandaar dat dit initiatief om de blinde (kop)gevels te gebruiken voor openbaar groen, op deze plek goed kon worden gerealiseerd.

Voor een klimaatbestendige stad De Standing Garden in Arnhem bestaat uit verzinkte, stalen korven, gevuld met lavasteen en sedum. Dit vormt als het ware een ingebouwd irrigatiesysteem dat zorgt voor vochthuishouding en verdamping.

Een verticaal plantsoen kan daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan waterbuffering in de stad.

Wilbert de Haan, projectleider van Nexit: “Door de klimaatverandering krijgen we in dicht bebouwd stedelijk gebied, waar de ruimte voor groen schaars is, last van zomerse hitte, meer neerslag en verminderde luchtkwaliteit. Door de regenwaterafvoer door de constructie te leiden kan deze piekbelastingen op het riool opvangen en in geval van grote hoeveelheden regenwater een buffer vormen.” De verdampende werking van de constructie zorgt voor een natuurlijke koeling van de straat en aangrenzende woningen. Tegelijkertijd draagt het groenoppervlak bij aan verbetering van de luchtkwaliteit en functioneert het als habitat voor uiteenlopende vogelsoorten.

Specificaties en mogelijkheden De wand in Arnhem bestaat uit elipsvormige korven die vrijstaand voor de gevel zijn geplaatst. De Haan: “De mogelijkheden voor verschillen-

de materialen en vormen zijn legio, af te stemmen op specifieke randvoorwaarden van een project. Indien gewenst kunnen we de korven ook als gevelpaneel met een dikte van vijftien centimeter uitvoeren. Daarbij zijn de korven vervangbaar.”

Het concept kan worden toegepast in bestaande en nieuwbouwsituaties, vrijstaand of geïntegreerd. De Haan: “Het is belangrijk is dat het systeem goed past in de bouwkundige logistiek van een aannemer. De gevel in de Bloemstraat bijvoorbeeld, is binnen een week gerealiseerd. De kweek, vulling en controle op de groei en het aanslaan van de vegetatie in de korven gebeurt op de werf van de hovenier. De elementen komen pas aan op de bouwlocatie als ze helemaal goed volgroeid zijn.”

Het project aan de Bloemstraat in Arnhem is een pilotproject waarin

verschillende principes van verticale vegetatie worden getest. Met de resultaten van de testen wordt op dit moment door Nexit de inzet van architectonische constructies voor verticaal vegetatieoppervlak doorontwikkeld. Diverse toepassingsmogelijkheden worden in samenwerking met expertise partijen nader onderzocht. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden van een zelfdragend, vrijstaand verticaal plantsoen zoals aan de Bloemstraat, maar er wordt ook onderzoek gedaan naar verticale plantsoenen als onderdeel van gebouwontwerpen.

i Buro Poelmans Reesink Arnhem T: 026-4453915 www.poelmansreesink.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

29

A new standard in public lighting

STELA ROUND, EEN ENERGIEK DECORATIEF LED-ARMATUUR De zeer succesvolle STELA serie is uitgebreid met de STELA ROUND. Een ronde paaltop variant, vooral geschikt voor toepassingen waar een meer decoratieve verlichtingsoplossing gewenst is.

STELA ROUND is beschikbaar in twee lichttechnische uitvoeringen: een straatversie met een rechthoekige lichtverdeling en een pleinversie met een ronde symmetrische lichtverdeling.

Net als de STELA SQUARE, WIDE en LONG, is de STELA ROUND uitgerust met INDAL’s REVOLED™ techniek. Deze led-technologie bestaat uit de zeer effectieve DIRECTA™ lenstechniek en het uitermate efficiënte COO-LED™ koelingprincipe met een gegarandeerde levensduur van minimaal 20 jaar* zonder tussentijdse lampvervanging.

Deze innovatieve led-techniek realiseert besparingen op energie en CO2-uitstoot tot 60% in vergelijking tot andere lichtbronnen.

Indal. Lighting for you. * Mits bedreven op maximaal 350mA.

www.indal .nl

Cirkelvormige boombakbank voor Heemskerk Ontwerpbureau ipv Delft, Nationale Bomenbank en Jan Kuipers Nunspeet introduceren een gezamenlijk ontwikkeld, nieuw product voor de buitenruimte: een ronde boombak met een ge誰ntegreerde cirkelvormige bank. Onlangs is het eerste exemplaar geplaatst in Heemskerk.

De opvallende boombak bestaat uit een betonnen binnenbak waarop aan de buitenzijde een zitting is gemonteerd. De antracietkleurige zitting is opgebouwd uit zestig identieke, in vorm gezette staalstrips. De boombakbank heeft een doorsnede van 3,1 meter en is geschikt voor bomen tot een hoogte van circa zes meter.

Behalve de in Heemskerk geplaatste medium versie, is ook een grotere versie leverbaar met een doorsnede van 4,1 meter. Deze biedt plaats aan bomen tot een hoogte van negen meter. Beide boombakken zijn stan-

daard voorzien van een beluchtingsen bewateringssysteem.

In de nabije toekomst zal de lijn boombakken van de drie samenwerkende bedrijven verder worden uitgebreid. De opzet van een betonnen binnenbak met een stalen exterieur biedt veel mogelijkheden.

Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan banken in andere vormen, maar ook aan stalen bekleding in uiteenlopende gedaanten.

i ipv Delft T: 015-7502578 www.ipvdelft.nl

Nieuwe boomroosters Inter Design Inter Design heeft nieuwe boomroosters in haar assortiment. Kenmerkend zijn duurzaam materiaalgebruik, een praktische vormgeving en een stijlvol design.

Inter Design heeft vijf nieuwe roosters in haar assortiment opgenomen: de Alea, Amellus, Corona, Lumen en Molea. Alle modellen bieden optiboomrooster Alea

male bescherming aan bomen door ervoor te zorgen dat de wortels niet beschadigd raken en de grond vrij blijft van zwerfafval. De roosters zijn zeer geschikt om te combineren met boombeschermers.

Met hun vierkante vormgeving zijn deze gietijzeren ontwerpen sierlijke elementen in het straatbeeld. De roosters Alea, Amellus, Corona, Lumen en Molea zijn bekroond met de Red Dot Design Award 2010.

i Inter Design Winterswijk T: 0543-532499 www.inter-design.nl S t r a a t b e e l d november 2010

31

IGOV

Kom naar de IGOV Kenniscafés Of organiseer er zelf één Na een aantal geslaagde pilots in 2010 introduceren IGOV, NSVV en de vakbladen Straatbeeld en Verkeer in Beeld vanaf 2011 de IGOV Kenniscafés.

Interactieve bijeenkomsten in de regio, waar vakspecialisten op het gebied van Openbare Verlichting met elkaar praten over onderwerpen die hen dagelijks bezig houden. Tijdens de kenniscafés kunt u volop kennis- en ervaring uitwisselen, netwerken en bijpraten met vakgenoten uit uw omgeving.

De kenniscafés zijn alleen toegankelijk voor ambtenaren.

Kennisuitwisseling in de buurt, met mensen uit de buurt De behoefte om met collega’s kennis en ervaringen uit te wisselen is groot.

Zeker in de wereld van de openbare verlichting, waar er meer dan genoeg onderwerpen zijn om over te praten: beheersystemen, TCO berekeningen, zin en onzin van LED, modelbeleidsplan OVL, Kengetallen, knelpunten netbeheer, verkeersafhankelijke en regelbare OVL installaties, OVL zelf doen of uitbesteden?

Deze en andere onderwerpen kunnen aan bod komen in de IGOV Kenniscafés die in 2011 op diverse locaties in het land worden georganiseerd.

Voorafgaand aan een kenniscafé kunnen deelnemers hun eigen vragen cq praktijksituatie inbrengen, zodat de voorzitter van het kenniscafé én de andere cafébezoekers alvast kunnen nadenken over of en hoe ze u van dienst kunnen zijn.

De kenniscafés zijn gratis toegankelijk, maar vol = vol!

Rustig het verslag nog eens nalezen Van elk IGOV Kenniscafé wordt een

verslag gemaakt, zodat deelnemers alles nog eens rustig kunnen nalezen of ter informatie en inspiratie van collega’s in het land die er niet bij aanwezig konden zijn.

Dit verslag vindt u op de IGOV-website. Acquire Publishing besteedt in de magazines, sites en e-mailnieuwsbrieven van Straatbeeld en Verkeer in Beeld aandacht aan de IGOV Kenniscafés. Daar kunt u dus altijd zien welke cafés op de kalender staan, welk thema er besproken is of wordt, en kunt u desgewenst het verslag van een bepaalde bijeenkomst nog eens nalezen.

IGOV Kenniscafés 2011 Voor het eerste half jaar van 2011 staan vooralsnog drie IGOV Kenniscafés ingepland.

Dinsdag 25 januari: Noord Nederland (locatie volgt) Dinsdag 19 april: West en Zuidwest Nederland (locatie volgt) Dinsdag 24 mei: Oost Nederland (locatie volgt) Na de zomer komt er ook een Kenniscafé in Zuid Nederland.

Zelf een Kenniscafé organiseren?

Graag ondersteunen de initiatiefnemers van de IGOV Kenniscafés u bij het opstarten en organiseren van een kenniscafé bij u in de buurt, over een door u te bepalen onderwerp.

We kunnen u bijvoorbeeld ondersteunen met de organisatorische werkzaamheden, de communicatie via al onze media , het meedenken over het programma of het selecteren van een voorzitter/spreker.

De IGOV Kenniscafés zijn een initiatief van:

32

S t r a a t b e e l d november 2010

Ervaringen delen met collega’s via Straatbeeld en Verkeer in Beeld De redactie van Verkeer in Beeld en Straatbeeld nodigen u van harte uit om uw ervaringen te delen met uw collega’s via een artikel in de magazines en/of op de websites. Samen met een van de redacteuren maken we een analyse van het project dat u heeft aangedragen, beschrijven de case en bespreken de leerpunten.

Zodat uw collega’s er hun voordeel mee kunnen doen. Heeft u een project in voorbereiding of gerealiseerd dat u wilt delen met uw collega’s in de openbare verlichtingswereld?

Stuur dan een email naar redactie@acquirepublishing.nl.

Het IGOV: ook iets voor u?

Onder het motto ‘Informeel maar niet vrijblijvend’ is het IGOV al jaren bezig met het stimuleren van kennisdeling door middel van haar website, bijeenkomsten en publicaties. Meer weten over de activiteiten van het IGOV en de voordelen van een lidmaatschap? Stuur dan een email naar info@igov.nl.

Aanmelden of meer informatie over een eigen Kenniscafé?

Zodra de exacte locaties en programma’s bekend zijn, komt hiervan bericht via de vakbladen en nieuwsbrieven. U kunt zich nu al gratis aanmelden voor de IGOV Kenniscafés door een mail te sturen naar info@ igov.nl. U ontvangt dan een bevestiging van uw deelname en kort voor het desbetreffende Kenniscafé krijgt u aanvullende informatie en de uitnodiging om eigen vragen aan te leveren. Ook voor overleg over een eigen Kenniscafé kunt u contact opnemen via het IGOV-emailadres.

De MultiSit Afzetting, reclamedrager en stoel in één De Oostenrijkse producent Tri-On presenteert de MultiSit; straatmeubilair dat drie verschillende functies in zich verenigd. De robuuste afzetting heeft een kantelbaar gedeelte dat, horizontaal geklapt, gebruikt kan worden als stoel.

Wanneer de zitting in verticale stand staat, wordt het gedeelte zichtbaar waarin een reclame- of informatieposter tentoongesteld kan worden.

De MultiSit is door zijn solide materiaalgebruik en vormgeving uitermate geschikt voor toepassing in de openbare ruimte. De staander en omranding van de zitting zijn vervaardigd uit roestvrij staal.

Het scharniersysteem werkt beide kanten op en is door TUV 150.000 keer getest en veilig bevonden. Het model is uitermate ruimtebesparend want wanneer de stoel niet bezet is, keert deze automatisch terug in de verticale stand. Dit maakt de MultiSit

bijvoorbeeld handig op stations en bij bushaltes waar staruimte schaars is bij drukte, maar zitgelegenheid wel gewenst is in geval van lange wachttijden.

Op beide zijden van de zitting kan een reclame- of informatieposter tentoongesteld worden. De boodschap is eenvoudig te vervangen door het korte U-profiel van de zitting te verwijderen met de bijgeleverde sleutel.

De reclameruimte kan worden verhuurd waardoor de investering snel wordt terugverdiend. De MultiSit is indien gewenst ook leverbaar met geïntegreerde low voltage light-tape verlichting.

De roestvrijstalen en gietaluminium delen van de stoel behoeven geen onderhoud. In het geval dat de heldere kunststof platen op de zitting worden bekrast of anderszins beschadigd, kunnen de platen eenvoudig worden vervangen op dezelfde wijze waarop men de reclametekst vervangt.

De MultiSit is 100 cm hoog en 57 cm breed. Bij plaatsing kunnen de poten worden verlengd tot vijftig centimeter onder maaiveld zodat ze kunnen worden aangegoten met beton.

Door de poten twintig centimeter onder maaiveld te voorzien van een flens, zijn de stoelen te monteren op een prefab betonfundering. Andere opties zijn op verzoek realiseerbaar.

Voor een vrijstaande opstelling is een gietaluminium poot beschikbaar.

i GroundLevel straatmeubilair Spankeren T: 0313-843743 www.groundlevel.nl

Zitten tussen de bloemetjes op de ‘Vensterbank’ Ontwerper Marcel Schmalgemeijer ontwierp voor het verzorgingshuis Berkenstede te Diemen de ‘Vensterbank’.

Grijsen park & straatdesign werd door de ontwerper benaderd om deze houten bank te maken.

Bij de ingang van het verzorgingshuis moest een kunstwerk komen om het gebouw meer te profileren. Marcel Schmalgemeijer werd door de directie van het verzorgingshuis benaderd om dit kunstwerk te ontwerpen en creëerde de Vensterbank. De bank is vervaardigd uit Iroko hout met FSC certificaat.

“Ik heb de Vensterbank ontwor-

pen omdat ik de bewoners van het verzorgingshuis iets wilde geven wat zij misten uit hun vertrouwde omgeving: een buitentuintje”, aldus Marcel Schmalgemeijer. “De bank bestaat uit drie niveaus: vloer, zit en tafel. In de bank zitten gaten waarin veertig terracotta plantenpotten zijn geplaatst. Zo kunnen de bewoners van het zorgcentrum tussen de bloemetjes zitten. De bank en haar potten zijn een soort minituin, die de bewoners zelf onderhouden.

De vorm van de bank is speciaal afgestemd op de bewoners, met een hoge zitting en een rugleuning die zo is ontworpen dat het comfortabel zit. De bank hebben we de Venster-

bank genoemd omdat vanuit het café van het verzorgingshuis de bank met bloemen doet denken aan een vensterbank.”

i Grijsen park & straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

33

Geachte relatie, Graag willen wij u bedanken voor uw bezoek aan onze stand op de Dag van de Openbare Ruimte 2010.

Tijdens deze dagen hebben wij onze nieuwste LED armaturen getoond.

Indien u niet in de gelegenheid bent geweest om onze stand te bezoeken kunt u altijd een afspraak maken met één van onze accountmanagers.

PIANO is verkrijgbaar in twee maten: Piano 1 tot 48 LEDs en Piano 2 tot 96 LEDs.

CLARO is verkrijgbaar in twee maten: Claro 1 tot 42 LEDs en Claro 2 tot 72 LEDs.

SENSO is verkrijgbaar in twee maten: Senso 1 tot 62 LEDs en Senso 2 tot 96 LEDs.

Schréder BV Tasveld 2 | 3911 Rhenen Tel.: +31 318 48 92 30 | Fax: +31 318 47 21 24 E-mail: info@schreder.nl Website: www.schreder.com Member of Schréder Group G.I.E.

Fietsbruggen vormen samen ‘het DNA van Kloosterveen’ Krachtige vormen en een verfijnde detaillering, het zijn kenmerkende eigenschappen van de twee onlangs opgeleverde fietsbruggen in nieuwbouwwijk Kloosterveen te Assen.

Bruggenspecialist ipv Delft ontwierp de opvallende witte boogbruggen die op zo’n honderd meter van elkaar aan het Stedewater liggen.

De opdrachtgever wilde bruggen met een uitgesproken vormgeving.

Bovendien was het de wens van de stedenbouwkundige dat de bruggen in zijaanzicht samen een mooi beeld zouden vormen. De doorgaande verkeersroutes evenwijdig aan de fietsbruggen, liggen aan de uiteinden van de watergang en bieden dus uitzicht op beide bruggen.

Doordat ipv Delft de twee identieke, asymmetrische bruggen ten opzichte van elkaar 180 graden gedraaid heeft, ontstaat het gewenste boeiende beeld dat door de gemeente Assen ook wel ‘het DNA van Kloosterveen’ wordt genoemd. Het kleurgebruik legt bovendien extra nadruk op de vorm van de boogconstructie.

Alleen de horizontale constructie van het brugdek en de boogvorm zijn wit, alle andere delen van de brug zijn antraciet.

De wit gecoate delen van de stalen bruggen bestaan uit trapeziumvormige kokerprofielen. Daar waar boog en ligger elkaar kruisen, levert dit mooi gedetailleerde aansluitingen op. De licht naar binnen hellende plaatsing van de dragende bogen

maakt het geheel extra interessant.

Op het hoogste punt van de boog, ruim drie meter boven het brugdek, bevindt zich een dwarsverbinding waar led-verlichting in is opgenomen.

De bruggen hebben ieder een betonnen tussensteunpunt ter hoogte van de kruising tussen boog en dek.

Het ontwerp van deze steunpunten sluit aan bij de vlakverdeling in de witte hoofddraagconstructie. ipv Delft ontwierp de bruggen van schetsidee tot en met het definitieve ontwerp en schreef tevens het bestek. De bruggen zijn 32 meter lang en werden samen gerealiseerd voor c 320.000.

i ipv Delft T: 015-7502573 www.overbruggen.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

35

Hoe een groen sportterrein een multifunctioneel stadspark werd

Het Meerpark in Amsterdam Het sportpark Middenmeer Voorland ligt als een groene wig tussen de wijken Watergraafsmeer, Diemen en Betondorp in stadsdeel Oost van Amsterdam. De voetbalvelden en de Jaap Eden ijsbaan zijn omgeven door groen en water. Toch werd deze groene zone midden in de stad nauwelijks gebruikt door niet-sporters.

Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer gaf Carve in 2006 de opdracht om het centrum van het sportpark om te vormen tot een multifunctioneel stadspark, maar breidde het plangebied later uit tot het hele gebied.

Sinds de oplevering dit voorjaar, wordt ‘Meerpark’ intensief gebruikt door volwassen en kinderen uit de omgeving.

Een goede herinrichting kan de potentie van sportparken als waardevolle groenzones versterken.

Maar hoe richt je een op zich goed functionerend sportpark zo in dat het geschikt wordt voor multifunctioneel ruimtegebruik? Hoe zorg je ervoor dat dergelijke kostbare groengebieden in de stedelijke omgeving als stadspark kunnen gaan functioneren?

Het bijzondere aan dit sportpark is dat álle sportvelden vrij toegankelijk zijn gemaakt en door iedereen gebruikt mogen worden. Alleen tijdens

36

S t r a a t b e e l d november 2010

trainingen of wedstrijden heeft de sportclub voorrang. Deze openbaarstelling was de primaire vereiste en de sleutel om, geïntegreerd in het midden van het 7500 vierkante meter grote sportpark, een nieuw stadspark te kunnen creëren.

De sportvelden liggen rondom de Radioweg, een belangrijke stedenbouwkundige as. De Radioweg bestaat ter plaatse van het sportpark uit een veelheid aan paden voor fietsers en voetgangers, gelegen in een vijftig meter brede, groene strook.

Met zijn sleutelpositie werd deze groene strook als een nieuwe recreatieve speel- en verblijfszone ontwor-

pen die de sportvelden onderling verbindt. Oorspronkelijk werd Carve ingeschakeld om alleen het hart van de zone te ontwikkelen, maar het adviesbureau liet de opdrachtgever inzien dat een integrale aanpak van het hele gebied meer op zou leveren. Nu is een breed aantrekkelijk, multifunctioneel stadspark gerealiseerd dat plaats biedt aan natuurlijk en avontuurlijk spel, natuureducatie, sport en ontspannen verblijf.

Het ontwerp is in dialoog met de omliggende buurten ontstaan; informatieavonden en brainstormbijeenkomsten leverden waardevolle bijdragen. Behoud van de bestaande

bomen is een vanzelfsprekendheid geweest gedurende het hele traject.

Het straatmeubilair, de speelobjecten en de informatieborden zijn speciaal voor dit park ontworpen.

Heuvel en water als spannende speelelementen De centrale speelvoorziening is op, in en rond een drie meter hoge speelheuvel gesitueerd. Gebr. Been-

Het speelgebied is door een brede sloot gescheiden van de sportvelden. Om spel- en sportgebied aan elkaar te koppelen, is gezocht naar een speelse verbinding die kinderen

Samenwerkende partijen en leveranciers Meerpark Opdrachtgever: Stadsdeel OostWatergraafsmeer, gemeente Amsterdam Projectleider: Gerrit de Koe, Hoofd Buitenaccommodaties Oost-Watergraafsmeer Ontwerp, participatietrajecten en bestek: Carve Hoofdaannemer: Gebr. Beentjes Speelobjecten: IJreka Klimwand: Entre Prise Advies klimroutes: Bart van Raaij Straatmeubilair: Segno d’Arte Grafische vormgeving informatieborden: Neondesign

en volwassenen uitdaagt ook aan de andere zijde van het speelveld te komen kijken. Om aan de overzijde van de sloot te komen zijn verschillende avontuurlijke oversteekmogelijkheden ontworpen. Het trekpontje, de indianenbrug, de stepping stones, de diverse hangbruggen en een boomstammenbrug dagen kinderen uit om droog (of net niet droog) de overkant te halen. Water geeft spel weer een hele andere, spannende dimensie. Aan de overkant blijken tunnels van wilgentakken en houtrillen spannende verstopplekken. Alle speelobjecten en -aanleidingen werden gemaakt door IJreka. Bas Slijkhuis van IJreka: “Het bijzondere bij dit project was dat een intensieve samenwerking tussen de architect en IJreka heeft geleid tot een hoogwaardig eindproduct zonder dat dit extra kosten met zich heeft meegebracht, ook op detailniveau. Dat de opdrachtgever er bewust voor heeft gekozen de ontwerper nauw betrokken te houden tijdens de realisatie maakt dat het eindresultaat voor zover mogelijk nog beter is dan het oorspronkelijke plan.”

Fotograaf Cecile Obertop

Routestructuur Het fietspad door Meerpark maakt deel uit van de Amsterdamse hoofdfietspadenstructuur en verbindt Diemen met het Stadsdeel Oost, IJburg en het Sciencepark. In de oude situatie verdeelden het fietspad en de wandelpaden de centrale groene zone in drie smallere gebieden.

Door herstructurering van de paden, waarbij voet- en fietspad zijn samengevoegd, werd deze versnippering opgeheven. Daarnaast werd deze gecombineerde fiets/wandelstrook verlegd naar de zuidzijde van de groene strook, tussen de bestaande dubbele bomenrij. Zo ontstond naast de verbindingsas een brede groene, open strook. Deze zone biedt plaats aan de geplande recreatieve functies, passend bij de gesignaleerde ‘leisure-trends’ en de gewenste toevoegingen aan Middenmeer Voorland als stadspark. Door de route in een ruime lus rondom het speelgebied te laten lopen, werd ingegaan op de wens van bewoners om de – tot gevaarlijke situatie leidende – snelheid enigszins uit de fietsroute te halen. Om te voorkomen dat fietsers deze lus afsnijden dwars door het speelgebied heen, is de inrichting zo gemaakt dat dit onmogelijk wordt.

Bovendien ontstaat op deze manier een logische barrière tussen fietspad en speelgebied.

Het fietspad is uitgevoerd in rood asfalt, het voetpad in zwart asfalt.

Gerrit de Koe, Hoofd Buitenaccommodaties stadsdeel Oost-Watergraafsmeer, had de leiding over het project, de uitvoering was in handen van hoofdaannemer Gebr. Beentjes grond-, weg- en waterbouw BV. In augustus 2009 is Gebr. Beentjes gestart met de herinrichting, beginnend met het vervangen van de geasfalteerde voet- en fietspaden en het aanbrengen van drainage.

tjes creëerde de heuvel uit piepschuimblokken en grond. De plek biedt recreatiemogelijkheden voor zowel jongere en oudere kinderen, als pubers en volwassenen. Om de speelvoorziening avontuurlijk, uitdagend en een ontmoetingsplek te maken voor alle kinderen uit de omliggende twee buurten, is gezocht naar een toevoeging die nog niet op andere speelplaatsen in de omgeving te vinden is. Deze werd gevonden in de heuvel zelf die maximaal wordt benut als speelelement.

Twee grote ronde buisglijbanen lopen over de speelheuvel heen. Ze kruisen elkaar en een speeltunnel die dwars door de heuvel heen loopt, waardoor een spannende wirwar van buizen ontstaat. De glijbanen monden uit in een grote zandspeelplaats.

Behalve deze elementen, bieden nog meer spannende speelobjecten ook de oudere kinderen voldoende uitdaging. Diverse hoog-laag parcoursen – bestaande uit stammen, netten, touwen en keien – lopen over de speelberg heen. Een verdiepte trampoline en een verzonken draaischijf liggen verspreid rondom de centrale heuvel waar Gebr. Beetjes tevens een rotspartij realiseerde. De diverse speelaanleidingen maken uitdagend beweging-, fantasie- en constructiespel mogelijk.

Fotograaf Cecile Obertop

beperking. Uit het cortenstaal zijn stadsdeellogo’s gesneden. Tussen de picknicksets in zijn cortenstalen barbecuebakken geplaatst die sinds de oplevering veelvuldig worden gebruikt. Tezamen met de parkbanken en de betonnen zitrand rondom de klimwand ontstaat een veelzijdig netwerk aan zitplekken verspreid over het hele park.

Boulderklimwand Om een zo breed mogelijke doelgroep aan te trekken, is gezocht naar een laagdrempelige en ongedwongen sportmogelijkheid. Klimmen is een sport die sterk aan populariteit wint. Mits het op de juiste manier wordt aangeboden, spreekt klimmen alle leeftijden aan. De grote speelheuvel is ‘doorgesneden’, waardoor een verticale klimwand ontstond van ongeveer 3,5 meter hoog. De wand van polymeerbeton heeft een ruw en grof uiterlijk, maar is tot in detail ontworpen als boulderklimwand voor klimmers van alle niveaus.

De klimwand werd geproduceerd door Entre Prise in Engeland. Gebr.

Beentjes: “De wand is prefab in Engeland uitgewerkt in vorm en kleur en vervolgens in delen naar Amsterdam vervoerd. Daar is de wand in een maand geplaatst en gefundeerd op een betonplaat onder maaiveld.

Daarna werd de wand afgewerkt met een ter plekke klaargemaakte kunstharsmortel in kleur.”

In samenwerking met professionele klimmer Bart van Raaij zijn meerdere routes op deze boulderwand uitgezet. Subtiel gekleurde stippen geven in moeilijkheidsgraad oplopende routes aan. Een informatiebord in dezelfde stijl als het overige straatmeubilair geeft uitleg over de wand en klimroutes. Bovendien ontwikkelen klimmers zelf steeds nieuwe routes die online worden gepubliceerd. Grenzen tussen sport en spel vervagen bij deze klimwand; jong en oud, kinderen en professionele klimmers worden uitgedaagd. De hoogte en moeilijkheidsgraad trekken bezoekers van ver buiten de wijk. Met

38

S t r a a t b e e l d november 2010

zijn feloranje kleur is de boulderwand niet te missen in het verder natuurlijk ogende Meerpark.

Straatmeubilair Naast de uitgebreide sportieve en speelse inrichting biedt het Meerpark ook recreatieve mogelijkheden voor jong en oud. In het gebied is een ruime hoeveelheid aan zit- en verblijfsobjecten gesitueerd. Op de as van het park bevinden zich zes picknicksets met elk een lengte van zes meter. Om deze gigantische tafels en banken te plaatsen, realiseerde Gebr. Beentjes zwarte, betonnen picknickplateaus met een afmeting van 18 x 3,5 meter. De picknicktafels, gemaakt van cortenstaal en fsc gekeurd hardhout, zijn ook toegankelijk voor mensen met een lichamelijke

Groen en educatie Het park wordt sinds de herinrichting ecologisch beheerd waardoor het als groengebied meer te bieden heeft; in de nabije toekomst zal er een veelheid aan vogels, zoogdieren, reptielen en amfibieën te vinden zijn. Door het Meerpark lopen vier wandelroutes: de bomenroute, de vogelroute, de waterroute en de tuinenroute. Unieke borden bieden de wandelaars achtergrondinformatie of wijzen ze op de omringende natuur. De informatieve borden laat gebruikers op ongedwongen wijze kennismaken met de historie van het groengebied en met de omringende flora en fauna. Parkbezoekers stuiten tijdens het spelen of wandelen op bordjes waarop in beeld en woord wordt verteld over de aanwezigheid van spechten, salamanders, vleermuizen, ringslangen of bijzondere bomen. Carve ontwierp alle straatmeubilair inclusief de informatieborden, de productie was in handen van Segno d’Arte. Neondesign verzorg-

de voor het Stadsdeel de grafische vormgeving van de informatie op de borden.

Meer park Waar mensen eerst door het groen raceten van de ene naar de andere wijk, of van huis naar de sportclub, is nu een echt stadspark te vinden. De functiemenging van spel, recreatie, natuureducatie, leisure en sport trekt een brede doelgroep aan en maakt het sportpark tot een

vanzelfsprekend recreatiegebied voor alle omliggende wijken. Sinds de heropening wordt het gebied intensief gebruikt en druk bezocht.

Volwassenen en kinderen uit de omliggende wijken komen speciaal naar Meerpark voor een groepsbarbecue aan de reuzetafels, om te ravotten in het water, professioneel te klimmen, eindeloos te spelen, de stadsnatuur te ontdekken of om lekker te luieren in de zon. Meerpark biedt iedereen meer park.

Sierlijke afvoerroosters en putafdekkingen Drain Design Construct BV heeft een aantal nieuwe producten binnen haar lijn met ‘eigen ontwerp & design roosters’.

Zo is er een serie gietijzeren roosters met bijzondere patronen opgenomen in het programma, maar ook ontwerpen van cortenstaal en op maat gemaakte putafdekkingen.

Als aanvulling op de standaard afdekroosters voor afvoergoten met een inwendige breedte 100 mm en een Gietijzeren afvoerrooster

uitwendige breedte van 130 mm is er een serie gietijzeren roosters met unieke patronen in het programma van DDC opgenomen. De roosters zijn geschikt voor de verkeerklasse C 250 kN. Wanneer de afdekkingen van Cortenstaal mogen zijn, ontstaat er een nog grotere vrijheid in patronen. De mate van verkeerbelastbaarheid en waterdoorlaatbaarheid kan in samenspraak worden afgestemd. De uitwendige breedte wordt meestal bepaald door Cortenstalen afvoerrooster

de beschikbare typen en voorhanden zijnde ondergoten van beton of polymeerbeton.

Naast roosters voor afvoergoten heeft het bedrijf onlangs sierelementen en op maat vervaardigde cortenstalen putafdekkingen geleverd voor onder andere het Vondelpark in Amsterdam en Place St. Louis in Metz.

i DDC Heinenoord T: 0186-605888 www.ddc-heinenoord.nl Putafdekking Vondelpark

S t r a a t b e e l d november 2010

39

Exclusief importeur van:

www.pijnenburgimport.nl

niet-botsveilige stalen masten worden langs auto(snel)wegen nog steeds geplaatst achter de geleiderail of buiten de obstakelvrije zone.

botsveilige stalen masten tot en met 15 meter in de klasse 100 NE 3 kunnen veelal worden geplaatst in de obstakelvrije zone. stalen masten, thermisch verzinkt en gepoedercoat met houtmotief

vestiging Burgum Mr. W.M.O. van Veenweg 22, NL-9251 GA BURGUM telefoon +31 (0)511 - 46 38 15 telefax +31 (0)511 - 46 42 81 e-mail bergum@pmf.nl website www.stalenmasten.nl

vestiging Veendam Ommelanderwijk 185, NL-9644 TG VEENDAM telefoon +31 (0)598 - 61 32 90 telefax +31 (0)598 - 62 10 89 e-mail veendam@pmf.nl website www.stalenmasten.nl

stalen masten voor openbare verlichting, verkeerssignalering, bewegwijzering, camerasystemen en bovenleidingen (tram en trolleybus)

De FloorTrigger Van Zijl BV, specialist in valdempende ondergronden, introduceert de FloorTrigger. Een (semi)permanente kleurenafdruk op een ijzersterke, kunststof ondergrond, uitermate geschikt voor buiten. Met dit product brengt u uw boodschap op eigenzinnige en opvallende wijze, vormgegeven in bijvoorbeeld 3D. De FloorTrigger is een duurzaam antislip product, te gebruiken voor diverse doeleinden; campagnes, evenementen, kunst of informatieve mededelingen. De (semi)permanente kleurenafdruk op sterke, kunststof ondergrond, wordt behandeld met een duurzame vernis en voorzien van een antislip toplaag.

De techniek en het materiaal is uitermate geschikt voor buitengebruik.

De achterzijde van het materiaal is voorzien van een lijmlaag die zorgt voor hechting aan vrijwel elke ondergrond. De FloorTrigger is daardoor eenvoudig aan te brengen op ruwe en gladde oppervlakten. Toch laat het product zich ook zonder ingewikkeld materieel verwijderen en laat het daarbij geen lijmresten achter. Door gebruik te maken van een primerlaag onder de afbeelding, kan een langere levensduur worden gegarandeerd.

i Van Zijl B.V. Bergeijk T: 0497-598659 www.vanzijl.biz

KOMPAN Rustic Natuurlijke ontwerpen van Robiniahout Onder de naam Rustic lanceert KOMPAN een nieuwe productlijn natuurlijke speeltoestellen met een avontuurlijk karakter. De nieuwe producten zijn gemaakt van het duurzame Robiniahout.

De Rustic speeltoestellen worden ontworpen en geproduceerd in nauw overleg met partners en klanten, met als doel het creëren van veilige en uitdagende speeltoestellen voor kinderen van alle leeftijden. KOMPAN Rustic bestaat uit een reeks natuurlijke houten schommels, klimrekken en speelcombinaties die passen in een speelruimte waar een natuurlijk ontwerp vereist is.

De speeltoestellen van Rustic zijn voornamelijk gemaakt van Robiniahout, een sterke en duurzame houtsoort. Het hout wordt in zijn pure vorm verwerkt in de speeltoestellen.

De stammen worden ‘geschild’ waardoor de ‘zachte buitenkant’ wordt verwijderd en de kwalitatieve harde kern van het hout overblijft. Robinia is het zwaarste hout in Europa en de sterkte en het gladde oppervlak maakt het ideaal voor speeltoestellen.

Net zoals het meeste hardhout, krijgt Robinia na enige tijd een licht grijze kleur. Indien deze uitstraling niet gewenst is, kan het product behan-

deld worden. Dit heeft geen invloed op de levensduur, die meestal 20-25 jaar is. De behandeling bestaat uit een milieuvriendelijk blank vernis op basis van water en is licht- en weerbestendig. Er kan ook voor een andere kleur gekozen worden.

De specifieke kenmerken van het hout vragen om een innovatieve constructie. Fraaie roestvrijstalen koppelstukken zorgen voor sterke en veilige verbindingen tussen de elementen. Hierdoor kan bijvoorbeeld geen verstrikking of beknelling ontstaan. Uiteraard voldoet het Rustic assortiment aan de geldende veiligheidsnormen van EN 1176.

Wanneer er een onderdeel in de toekomst vervangen zou moeten worden, is dat door het gebruik van de koppelstukken geen probleem.

i KOMPAN BV Zaltbommel T: 0418-681463 www.kompan.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

41

De Shift bank Deze zitoplossing in de geometrisch strakke Shift-serie is een bank voor het moderne individu. Een nieuwe gebruiker hoeft niet op dezelfde zitting plaats te nemen als iemand die reeds is gaan zitten; door met het zitje bij de ander weg te schuiven kan er afstand worden gecreëerd. Men heeft echter ook de mogelijkheid om juist gezellig aan te schuiven.

De Shift bank is 2,50 meter breed, heeft een ergonomische zithoogte van 0,53 meter en wordt standaard geleverd in thermisch verzinkt staal.

Verchroomd staal en roestvrij geslepen of gepolijst staal behoren tevens tot de mogelijkheden. De constructie van de bank is in iedere RAL kleur verkrijgbaar.

Het meubel heeft drie verschuifbare zittingen gemaakt van zwart HMPE regeneraat, een gerecyclede kunststof. Door de zittingen te voorzien van logo of gemeentewapen, op een RVS plaat gedrukt of gefreesd in de bovenkant van de zitting, kan de bank uniek worden gemaakt.

In dezelfde lijn is een afvalbak,

boombeschermer en fietsbeugel beschikbaar. De Shift bank is een ontwerp en productie van Straatstaal, een nieuwe naam op het gebied van buitenruimte en een nieuwe tak van Van Rijsoort Buigwerk.

i Straatstaal Klaaswaal T: 0186-631155 www.straatstaal.nl

Ohh Boj! Bij een stalen hekwerk denk je niet gelijk aan een vriendelijk en vrolijk object.

Afscheiding, verdeling, routeaanduiding; in al zijn functies in de stad moet een hek een barrière creëren. Terwijl de gebruikers van de openbare ruimte juist vaak de voorkeur geven aan toegankelijkheid en bewegingsvrijheid.

Omdat afscheidingselementen als hagen en sierstruiken afbakeningen zijn met een natuurlijke schoonheid en een gevoel van transparantie en toegankelijkheid, ging Ruiz-Larrera, de ontwerper van de Boj, op zoek naar een industriële en massa produceerbare omheining die sterk en veilig is, maar net zo delicaat en vriendelijk oogt als een haag.

De vormgeving van bestaande hekwerken zijn vooral spijlen en dwarsliggers of kruizen. Boj is zo gevormd dat verschillende ‘takken’ ogenschijnlijk kris kras door elkaar

lopen, een verwijzing naar de innerlijke structuur van een haag. Het resultaat: de ruimte is met een hek afgeschermd maar ziet er toch vriendelijk en uitnodigend uit.

Boj is verkrijgbaar in diverse afmetingen. De bovenste leuning van het hekwerk is van geëxtrudeerd aluminium met een zilver geanodiseerde coating. Het hekwerk zelf is van gietaluminium. Door de onderlinge connectie van de hekdelen met scharnierbouten, is iedere hoek mogelijk.

i Samson Urban Elements Zutphen T: 057-5583911 www.samson-urban-elements.nl

42

S t r a a t b e e l d november 2010

Technisch-decoratief LEDarmatuur DUNE Met de voortschrijdende ontwikkeling van de LEDtechniek, neemt de behoefte om deze techniek in te zetten op plaatsen waar vooral functioneel licht gewenst is, toe. LAMP Lighting speelt in op deze trend met de introductie van armatuur DUNE LEDS. Voor de DUNE LEDS is als uitgangspunt het technisch-decoratieve DUNE armatuur genomen. De onderzijde van de behuizing is nagenoeg identiek. Echter, de bovenkap is compleet nieuw vormgegeven.

Door de compactheid van de LEDtechniek is de behuizing aanzienlijk platter. Dit scheelt in gewicht en in windvangend oppervlak, hetgeen een gunstig effect kan hebben op de dimensionering van de lichtmast.

witte licht van de LEDS de omgeving als veel beter verlicht ervaren.

De levensduur van de LEDS bedraagt ruim 50.000 branduren.

Kritiek punt bij het behalen van deze levensduur vormt de warmtehuishouding binnen de armatuurbehuizing.

Bij de DUNE LEDS is dit opgelost door de bovenkap als een ‘heatsink’ vorm te geven, waarmee de temperatuur onder de 48 graden Celsius blijft. De aangebrachte koelribben zorgen hierbij voor een effectieve koeling. Eventuele vervuiling die zich zou kunnen afzetten op deze koelribben, wordt door regenwater weggespoeld en via een speciaal ontwikkelde drain afgevoerd.

Net zoals de conventionele varianten is de DUNE LEDS geschikt voor zowel opzet- als opschuifmontage en is bovendien in stappen van 5 graden te stellen. Dit maakt toepassing in meerdere situaties mogelijk.

i Modernista Rotterdam T: 010-2331704 www.modernista.nu

Technische specificaties Het optische systeem, bestaande uit 48 high-power LEDS, type XP-E van CREE, heeft dichtheidsklasse IP66.

De LEDS hebben een kleurtemperatuur van 4650K (neutraal wit) en worden aangestuurd met 350mA. De lumenstroom bedraagt 5472lm bij een opgenomen vermogen van 61W. De lichtopbrengst is daarmee vergelijkbaar met die van een hogedruk natriumlamp van 70W, terwijl het systeemvermogen van laatstgenoemde doorgaans 83W bedraagt. Dit levert een besparingspotentieel van 25 procent op. Bovendien is de kleurweergave aanzienlijk beter (Ra 80) en zal men als gevolg van het heldere

S t r a a t b e e l d november 2010

43

Botsveilige stalen masten tot 15 meter PMF heeft een primeur voor Europa: vijftien meter lange stalen masten in de veiligheidsklasse 100 NE 3.

De lichtmasten bieden tijdens een aanrijding het hoogst te behalen veiligheidsniveau aan de inzittenden.

PMF heeft onlangs haar assortiment botsveilige lichtmasten laten testen en certificeren volgens de meest actuele Europese normen. Nadat een auto deze botsveilige lichtmasten aanrijdt, ‘breekt’ de mast af vlak boven maaiveld. Het veiligheidsniveau van deze botsveilige masten valt onder de veiligheidsklasse 100 NE 3 volgens de laatste EN 12767 norm en geeft hiermee tijdens een aanrijding tegen de lichtmast het hoogst te behalen veiligheidsniveau aan de inzittenden.

Dit betekent dat de masten, volgens recent besluit van Rijkswaterstaat, kunnen en mogen worden geplaatst langs auto(snel)wegen in de obstakelvrije zone, zonder afscherming door een geleiderail.

De botsproef Het testcentrum van TÜV Rheinland TNO Automotive International [TTAI] voerde de botsproeven uit

met aanrijdsnelheden van 35 km/uur en 100 km/uur. Voor certificering in veiligheidsklasse 100 NE 3, diende het voertuig bij een aanrijdsnelheid van 100 km/uur op 12 meter achter het botsobject een uitrijdsnelheid te hebben van minimaal 70 km/uur.

De gemeten uitrijdsnelheid bij de 15 meter lange PMF mast was 84,8 km/ uur. De twee andere gemeten waarden – THIV en ASI – lagen bij beide botsproeven ruim onder de gestelde maxima.

Tijdens de proef werden nog een aantal andere constateringen gedaan. Allereerst bleek de mast niet gescheurd op of nabij de lassen.

Ook daalden na de botsing alle mastdelen neer in de ‘berm’, zodat het overige verkeer geen hinder ondervond.

Dankzij de verstevigde verbinding tussen deur en mast, bleven de mastdeuren vastzitten op de oorspronkelijke positie en werden ze niet gelanceerd. Opvallend was ook dat het dak van het botsvoertuig niet was ingedeukt.

Ten slotte bleek de aangebrachte plopstekker correct te functioneren, waardoor de elektrische installatie in de lichtmast na de botsing meteen spanningsloos werd gemaakt.

PMF produceert botsvriendelijke lichtmasten met de volgende specificaties: • bovengrondse lengte van 2 tot en met 15 meter, • paaltopmasten en uitleggermasten; uitleggerlengten tot 2 x 2.250 mm, • cilindrisch verjongend of conisch, naadloos getrokken, • toepasbaar binnen alle windgebieden in Nederland, waarbij de horizontale verplaatsing is gemaximaliseerd op 6% van de bovengrondse lengte, • thermisch verzinkt, eventueel aangevuld met een natlak- of poedercoating en/of grondstukbehandeling.

i PMF Stalen Masten Burgum T: 0511-463815 www.stalenmasten.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

45

Boombakken op het Spuiplein Dit voorjaar realiseerde Streetlife een ambitieus boombakken project op het Spuiplein te Den Haag. In nauwe samenwerking met de Groendafdeling en het Haagse Ingenieursbureau, zijn een 13-tal grote RVS Love Tubs met kunststof wisselbakken geplaatst. Per seizoen zal het groenbeeld op het multifunctionele Spuiplein wisselen.

RVS Love Tub met kunststof wisselbak

RVS Love Tubs & Love Benches Tegenwoordig is er in steden veel vraag naar groenoplossingen. De Streetlife Collectie biedt hiervoor vele mogelijkheden. Zo heeft Streetlife in de huidige Collectie 2010-2011 de Love Tubs.

Deze hoogwaardige RVS 316 geborstelde bakken hebben een rijke uitstraling.

De Love Tubs zijn op pleinen uiteraard goed te combineren met de (Big Green) Love Benches.

(Advertorial)

Goirle

Big Green Love Bench RVS met FSC hardhout

Treetec速 systeem De jaren lange projectervaring, de groen expertise van BSI en de innovatiekracht van Streetlife hebben geleid tot een boomverzorgingssysteem, dat volledig in de boombak is ge誰ntegreerd. Het Treetec速 Bottom Up systeem maakt gebruik van een waterreservoir onder in de boombak, waarbij capillaire kolommen het water rond de wortelkluit distribueren.

Zuid As Amsterdam

i Streetlife Leiden 071-5246846 www.streetlife.nl streetlife@streetlife.nl Onze Collectie 2010-2011 is online te bekijken op www.streetlife.nl

Hoofddorp

Delft

RVS Love Tubs op Spuiplein te Den Haag Ontwerp: Piotr Ostojski-Ostaja i.s.m. Streetlife

Afvalbak Enzo Samson Urban Elements presenteert een nieuw ontworpen afvalbak die gebruiksvriendelijk is voor zowel beheerder als gebruiker. Uitgangspunt van het ontwerp van Enzo is de combinatie van esthetische en functionele kwaliteit.

Het silhouet van Enzo is kenmerkend en past toch goed in verschillende openbare ruimten, zoals park, stad of boulevard. Kap, staanders en bodemplaat vormen een geïntegreerde en solide constructie. De Enzo serie is verkrijgbaar in meerdere kleuren en drie volumes, 65, 85 en 100 liter. Het getoonde 65 liter model is 48 cm breed, 38cm diep en 100cm hoog. De afvalbak wordt met aangestorte fundatie geleverd en is gemakkelijk onder het maaiveld te plaatsen.

Kenmerken: • huisvuilwerende inworpopening • gemakkelijk te legen • zelfsluitend driehoeksslot • ergonomische binnenbak • RVS hang- en sluitwerk • vervangbare onderdelen

i Samson Urban Elements Zutphen T: 057-5583911 www.samson-urban-elements.nl

SecuBike fietstrommel Veilig en mooi fietsparkeren met de SecuBike fietstrommel van Bcycle. De fietskluis is leverbaar met een mechanisch slot en/of een elektronisch passensysteem (e-slot). SecuBike is goedgekeurd door het SKG en draagt het Politie Keurmerk Veilig Wonen.

De kluis is grotendeels transparant door het gebruik van strekmetaal aan de achterzijde dat een schuin doorzicht biedt. De verticale golfplaat op het dak voorkomt ophoping van vuil en water, bemoeilijkt beklimming en is in alle RAL kleuren verkrijgbaar.

De afgesloten slotbehuizing voorkomt waterophoping waardoor bevriezing van het slot praktisch onmogelijk wordt. Op de slotbehuizing kan eenvoudig een gemeenteof bedrijfslogo worden geplaatst.

Er kan worden gekozen voor een mechanisch slot (euro-profielcilinder) en/of voor een geïntegreerd elektronisch passensysteem (e-slot) dat te beheren is vanuit iedere werkplek via een web gebaseerd BackOffice systeem.

48

S t r a a t b e e l d november 2010

Het diepe draaipunt van de klep geeft de gebruiker veel hoofdruimte en de RVS balansveren zijn onderhoudsvrij. Het geïntegreerde fietsenrek is zo ontworpen dat de gebruiker meer ruimte heeft om bij de fiets te komen en dat fietssturen niet op gelijke hoogte zitten. De SecuBike, inclusief het fietsenrek, staat ca. 10 cm vrij van de grond waardoor zich geen zwerfvuil kan ophopen.

Het product voldoet aan de ‘criteria duurzaam inkopen’ van het Agentschap NL, is SKG goedgekeurd en voorzien van het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Onlangs werd de fietstrommel tevens gecertificeerd als Goed Industrieel Ontwerp. Bcycle verzorgt locatieonderzoek, plaatsing, testen en onderhoud. Momenteel

staan de eerste SecuBike fietstrommels in Roosendaal, Woensdrecht en Moordrecht. Binnenkort zullen ook fietstrommels geplaatst worden in Schiedam, Rotterdam, Heerlen, Deventer, Goor, Amsterdam, Vlissingen en Gent(B).

i Bcylce Solutions BV Nieuwerkerk aan den IJssel T: 0180-324999 www.bcycle.nl

Ampulla,

De gemeente Helmond plaatste in de Houtsoortenbuurt 130 nieuwe Ampulla LED-armaturen.

functioneel en decoratief

De Ampulla is een strak, modern en tijdloos armatuur De lichtbron, zowel conventioneel als LED, is hoger in de armatuur gepositioneerd dan bij de meeste kegelarmaturen. Hierdoor en door de Optica-lens wordt lichthinder voorkomen.

De Ampulla biedt veel lichtcomfort en is bovendien onderhoudsvriendelijk: zowel de lamp als de unit zijn middels het Unicliq-systeem snel en zonder gereedschap te vervangen.

1 x LLM 1800

Postbus 150 - 5140 AD Waalwijk - Tel.: 0416 568 600

www.lightronics.nl

De specialist in ontwikkeling en realisatie van ondergronden voor speelplekken. Totaaloplossingen van ontwerp tot en met aanleg.

• Veiligheidsgras® bestaande uit S-Foam + met zand ingewassen kunstgras.

• Softlandings valdempende EPDM vloer voor kleurrijke, speelse vormen.

• Pleinplakkers® kleurrijke permanente pleinversieringen en spelelementen.

• Verkeerspleinen, spelenderwijs ontwikkelen van verkeersinzicht.

• Pebble-Flex®, de innovatieve valdempende antislip-ondergrond van thermoplastisch urethaan polymeer. Ideaal voor in en rond zwembaden, UV- en chloorbestendig.

• Gazongras, het meest natuurlijke en onderhoudsvriendelijke kunstgras voor tuinen, dakterrassen, groenstroken, recreatieparken etc.

Meer weten? www.vanzijl.biz VAN ZIJL • Postbus 33 • 5570 AA Bergeijk • Telefoon: 0497-598659 Fax: 0497-598652 • info@vanzijl.biz • www.vanzijl.biz

Groene markering met TraxEye De TraxEye is een groen markeringsproduct voor voeten fietspaden en is speciaal ontwikkeld om op betaalbare wijze de veiligheid en oriëntatie van weggebruikers te vergroten.

Ook kunnen hiermee de kosten van OVL en lichtvervuiling voor flora en fauna worden gereduceerd.

Groene gloed met acht minuten daglicht De TraxEye geeft met slechts acht minuten daglicht gedurende twaalf tot zestien uur een duidelijke groene gloed en heeft een verwachte levensduur van tien jaar. Vroeger werden glow-in-the-dark producten vervaardigd met een laag niveau radioactieve radium. Voor dit product wordt echter gebruik gemaakt van kristallen, zonder toevoeging van schadelijke chemicaliën. TraxEye is dus geen lamp, maar een duidelijke groene markering die in het donker bijdraagt aan de oriëntatie en veiligheid van fietsers en voetgangers, op paden maar ook op bijvoorbeeld traptreden.

Productspecificaties De groene markering heeft een diameter van zeven centimeter, het photoluminicent gedeelte een doorsnede van vijf centimeter. De markering heeft een witte behuizing gemaakt van Nylon 6. Deze kunst-

stof is goed bestand tegen grote temperatuurschommelingen waarbij zij vormvast blijft. De kristallen (GLF2000) zijn ingegoten in transparant polycarbonaat om de kristallen te beschermen tegen de elementen.

De montage wordt gedaan met een roestvrijstalen verankeringspin.

Try-out in Engeland De TraxEyes zijn als try-out geplaatst langs vier kilometer fietspad (2.400 stuks) in de Engelse stad Swansea.

Rob Wachowski (Swansea Counsil’s cycling and walking officer) zei onlangs: “Fietsen wordt meer en meer een vervoermiddel om de fileproblematiek rond de stad te vermijden en tevens een creatief tijdverdrijf in onze omgeving. De stad streeft naar het aanbieden van veilige fietspaden in en rond de stad. De TraxEyes dragen bij aan de mogelijkheid om een volledig groene en kostenneutrale markering aan te brengen langs voet- en fietspaden. Het is een effec-

tieve en veilige manier om fietsers en wandelaars in het donker te geleiden over de aangelegde paden, voor een geringe investering.”

Positief ontvangen De TraxEyes zijn aangebracht aan weerszijden van het fietspad, door het buitengebied en een bosachtige omgeving. De onderlinge afstand van de TraxEyes is circa 3,5 meter.

Hierdoor zijn altijd de volgende twee á drie markeringen zichtbaar.

De resultaten van de proef zijn zo positief ontvangen dat momenteel wordt gewerkt aan een uitbreiding van het traject met enkele duizenden ‘groene ogen’. De Swansea Counsil neemt de TraxEye op in haar veiligheidsplannen voor de komende jaren. De verlichting in het buitengebied zal worden gereduceerd of zelfs verwijderd op plaatsen waar TraxEye voor geleiding en oriëntatie kan zorgen.

i Newvisibility International BV Velp T: 084-8672502 www.traxeye.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

51

Gemeente Lingewaard zet stabiliteitsmetingen in voor risico-inventarisatie De gemeente Lingewaard zet hoog in op duurzaam beleid. Eind 2009 werd een nieuw beleidsplan Openbare Verlichting vastgesteld, met als onderdeel het uitvoeren van stabiliteitsmetingen om de restlevensduur van de bestaande lichtmasten in kaart te brengen. “In 2005 is de gemeente hier voor het eerst mee begonnen; vanaf 2009 worden jaarlijks circa driehonderd masten gemeten door Rei-lux”, aldus Berry van Diek, beheerder OVL en VRI van de afdeling Openbare Ruimte. “Het dient als een soort risico-inventarisatie voor de gemeente, maar je laat als wegbeheerder ook zien dat je je verantwoordelijkheid neemt.”

Binnen de gemeente Lingewaard sieren momenteel rond de 9000 lichtmasten de straten. “In het nieuwe beleidsplan zijn in totaal tien beleidsvoorstellen vastgesteld”, aldus Van Diek. “Tevens zijn een zestal aanbevelingen voor het beheer en de realisatie van openbare verlichting opgesteld, waaronder het uitvoeren van stabiliteitsmetingen om de restlevensduur van de bestaande lichtmasten in kaart te brengen.” Ook blijft de gemeente het verloop van LED-pilots kritisch volgen. “Momenteel hebben we één gerevitaliseerde woonwijk voorzien van LED-verlichting. De proef staat echter nog maar drie weken, dus concrete resultaten zijn nog niet te melden”, vertelt Van Diek. “Verder is in het beleidsplan opgenomen dat we het energieverbruik gaan terugdringen met energiezuinige en dimbare verlichting en wordt gekeken waar in het buitengebied openbare verlichting kan worden verminderd.

Tot slot gaan we de mogelijkheden van verlichtingstoepassingen op zonne-energie onderzoeken.” Een interessant project waar Van Diek zich, samen met een aantal collega’s van Milieu, momenteel mee bezig houdt is een notie voor het duurzaam ontwikkelen van een uit te breiden

52

S t r a a t b e e l d november 2010

Inzicht in fysieke toestand lichtmast belangrijkste leidraad

bedrijventerrein (Houtakker II, red.).

“In het kader van energieverbruik en CO2–reductie, zijn we aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van een zelfvoorzienende energiebron”, aldus een enthousiaste Van Diek.

Stabiliteitsmetingen input voor beleid Om inzicht te krijgen in de fysieke toestand van een lichtmast, wordt gekeken naar de leeftijd, materiaalsoort en hoogte, maar ook naar het armatuur inclusief lichtbron. Het gros van de gemeten masten is ouder dan veertig jaar. In 2009 is in totaal tien procent van de gemeten masten afgekeurd, waarvan drie procent per direct moest worden vervangen en de overige binnen zes maanden. “Van de 478 gemeten masten in 2010 moeten ongeveer vijftig

masten binnen een half jaar worden vervangen”, vult Van Diek aan. “Hierbij hebben we ook zoveel mogelijk vervanging van het armatuur en de lichtbron meegenomen. De komende jaren wordt zo’n achttien procent van het areaal vervangen dat op dit moment ouder is dan veertig jaar.

Het aantal energievretende lampen is momenteel nog ongeveer 25 procent. Dan spreken we over hoge druk kwiklampen, lage druk kwiklampen en lage druk natriumlampen.”

Om alles goed in kaart te brengen, is gekozen voor samenwerking met Rei-lux Benelux BV. “Dit verloopt prima. De verslaglegging is zeer gedetailleerd en uitgebreid, ze werken nu zelfs met een grafische kaart waarop precies de zwakke plekken worden aangetoond”, aldus Van Diek. “Dit kan als handige tool

dienen om een duidelijk beeld van de situatie te krijgen.” Robert Haring, eigenaar van Rei-lux, vult aan: “De metingen zijn geen doel op zich, maar geven extra onderbouwing en input voor het beleid op het gebied van openbare verlichting in een gemeente.” Zo kan het voorkomen dat het efficiënter en goedkoper is om masten te vervangen binnen het bestek van onderhoudswerkzaamheden of reconstructies die worden uitgevoerd. Of er kan om lichttechnische redenen, vanwege veranderende lichtpunthoogtes of noodzakelijke aanpassingen vanuit NPR-richtlijn, toch gekozen worden voor vervanging van de masten terwijl dat qua levensduur nog niet nodig was. “Er zijn uiteraard ook gemeenten waar überhaupt geen budget is, ook niet voor het meten van de masten. Dan doen wij niets, blijft de gemeente binnen budget, maar neemt de overheid noodgedwongen ook de risico’s voor lief”, aldus Haring.

Slimme keuzes Haring vervolgt: “In de markt wordt vaak dertig jaar als norm aangehouMeetresultaten op digitale kaart

den voor de levensduur van een mast. Als je die levensduur kunt verlengen nadat die met onze meettechniek is beoordeeld, goedgekeurd en voorzien van garantie van vijf jaar, bespaar je direct kosten”, aldus Haring. “Niet alleen kosten voor de mast zelf maar bijvoorbeeld ook voor het grond- en straatwerk en de montage. Met het verlengen van de levensduur van een mast beperk je bovendien de CO2-uitstoot tijdens de productie, het transport en het plaatsen van de masten.” De ervaringscijfers van Rei-lux, waaruit blijkt dat gemiddeld genomen slechts zeven procent van de masten wordt afgekeurd en dus 93 procent nog vijf jaar mee kan, tonen aan dat er forse besparingen mogelijk zijn. Zeker met de wetenschap dat een stabiliteitsmeting gemiddeld c 50,- per mast kost.

Daarbij komt dat slechts een gedeelte van het areaal gemeten hoeft te worden. Voor masten boven de vier meter hoogte en ouder dan 25 jaar, wordt op basis van een aantal criteria een planning opgesteld voor een eenmalige of periodieke controle. “Veel van onze opdrachtgevers laten bijvoorbeeld elk jaar een kwart

van hun masten controleren, zodat ze elke vier jaar hun ronde hebben gemaakt”, aldus Haring. Steekproeven zijn daarbij uit den boze: “Je wilt immers het risico op schade in beeld hebben. Met een steekproef kan je honderd masten meten maar dan kan mast nummer 101 toch problemen veroorzaken”, licht Haring toe.

Ook bij de uitvoering van het plan wordt het aantal metingen waar mogelijk tot een minimum beperkt, zo blijkt uit de praktijkvoorbeelden die Haring noemt: “Blijkt dat na een aantal metingen op een bepaald traject meerdere masten afgekeurd zijn, dan worden de overige masten niet gemeten maar wordt eerst overlegd met de opdrachtgever. Of wanneer blijkt dat een mast onverhoopt toch jonger is dan uit de beheersinformatie naar voren was gekomen, dan wordt deze niet direct gemeten maar wordt er eerst melding van gemaakt.”

i Rei-lux Benelux BV Vught T: 073-6841050 www.rei-lux.nl

S t r a a t b e e l d november 2010

53

Geïntegreerd informatiesysteem beheer openbare ruimte Advies- en ingenieursbureau DHV introduceert CORTEX, een geïntegreerd informatiesysteem voor het beheer van de openbare ruimte.

Het stelt gemeenten in staat aan alle nieuwe, wettelijke eisen te voldoen. Gemeenten kunnen met CORTEX op een eenvoudige manier hun areaal beheren, zoals riolering, groen, wegen en openbare verlichting. Zo kunnen ze onderbouwde keuzes maken voor een optimaal beheer.

Ruimte (WION) en Basisregistratie Gebouwen (BAG) dat gemeenten gegevens over kabels, leidingen en gebouwen paraat moeten hebben.

Daar komt binnenkort de nieuwe wet BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) bij. Hierdoor worden gemeenten verantwoordelijk voor de juistheid en volledigheid van de informatie over de openbare ruimte.

CORTEX maakt het mogelijk om een gemeente ‘BGT-proof’ te maken. Volgens de huidige planning wordt de BGT tussen 2012 en 2015 ingevoerd.

CORTEX is een GIS-webapplicatie en is eenvoudig te integreren met andere systemen als SAP, realtime control en bestaande beheerpakketten van andere leveranciers. Voor het veilig en regelvast opslaan van de geometrie maakt het systeem gebruik van de de facto standaard, NGdW van Nedgraphics.

i DHV Amersfoort T: 033-4682094 www.dhv.nl

Met dit systeem krijgen gemeenten met één muisklik een compleet en integraal overzicht van de inrichting van de openbare ruimte. Ook is strategische informatie snel beschikbaar en kunnen gemeenten informatie online delen binnen de eigen organisatie en met burgers.

Het is van groot belang voor besluitvorming en beleid dat gemeenten correcte en actuele informatie over de openbare ruimte hebben. Wetgeving speelt namelijk de laatste jaren een steeds belangrijkere rol bij het beheer. Zo bepalen de recente wet Informatie Uitwisseling Openbare

Het juiste adres, een hele zorg minder...

H Van Ee biedt als specialist in complete speelplaatsinrichting álles op het gebied van speeltoestellen en valdempende ondergronden. Bovendien zijn wij op de hoogte van en voldoen wij aan nagenoeg alle milieu- en veiligheidseisen welke aan een betrouwbare partner worden gesteld. Dát is gerust zakendoen. Benieuwd? Kijk op onze website of bel voor een afspraak.

Barneveld, T (0342) 751 950, www.vaneespeeltoestellen.nl B

P L E Z I E R

I N

S t r a a t b e e l d november 2010

S P E L E N

55

11 t/m 14 januari

Samenwerking in de InfraKeten Alles op het gebied van: • Infrastructuur • Ondergrond • Water • Verkeerstechnologie • Energie • Openbare ruimte

inclusief plein van de stadsingenieurs

Registreer nu voor een gratis bezoek! Ga naar www.infratech.nl InfraTech 2011 is dé ontmoetingsplaats voor de gehele infraketen. Ook op het gebied van Openbare ruimte. Oriënteer u op het brede aanbod producten en diensten, kom netwerken en wissel kennis uit met vakgenoten. Schrijf u in voor de RAW-bijeenkomsten en CROW Infraweek of bezoek de dagelijkse bijeenkomsten in het InfraTheater. Ook voor innovaties, carrière en studie bent u van 11 t/m 14 januari 2011 in Ahoy op het juiste adres. Zie www.infratech.nl voor een overzicht van activiteiten.

Strategische partners

56

S t r a a t b e e l d november 2010

Armaturen Bergings Bassin Noord op DSM terrein vernieuwd

Begin 2009 is er door DHV Asset-management in samenwerking met Ziut bv een project opgepakt om de sterk verouderde armaturen op het DSM terrein in de gemeente Sittard-Geleen te vervangen.

DHV Asset-management beheert de infrastructuur op de Chemelot locatie, waaronder terreinverlichting, rail, wegen en riolen. Ziut bv voert het onderhoud aan de industriële verlichting uit. Belangrijkste eisen voor de nieuwe armaturen zijn een lange levensduur, weinig onderhoud en een zo laag mogelijk energieverbruik.

Dit alles zonder concessies te doen aan de geldende voorschriften.

opgenomen vermogen van zo’n 115W. Ten gevolge van procedures en moeilijke bereikbaarheid waren de onderhoudskosten vrij hoog. Als oplossing hiervoor heeft men diverse varianten overwogen waaronder kantelbare masten met conventionele armaturen. Uiteindelijk is ervoor gekozen om het Aresa 3 Optic-F armatuur van Schreder b.v. toe te passen op de bestaande lichtmasten.

Dit armatuur is voorzien van twee LED lichtbronnen met een gezamenlijke lumenstroom van 3600 Lumen.

Het totaal opgenomen vermogen van een Schreder Aresa 3 Optic-F armatuur met deze lumenstroom bedraagt 60 Watt. In combinatie met de overstap van oranje licht met

slechte kleurherkenning, naar wit licht, betekent dit dat het Bergings Bassin Noord beter en energiezuiniger verlicht is. Er is bij dit project een energiebesparing van 48% bewerkstelligd. Daar komt bij dat de bestaande masten zijn hergebruikt, wat behalve manuren en materiaal ook een besparing van energie en CO2 uitstoot met zich meebrengt.

i DHV Asset-management Ziut bv Schreder b.v.

Rhenen T: 0318-489230 www.schreder.com

Op meerdere locaties van het DSM terrein moeten de armaturen worden vervangen. Dit artikel beperkt zich tot een reeds opgeleverd project: Bergings Bassins Noord, het eerste industriële LED-proefproject voor het DSM terrein.

Bergings Bassin Noord is onderdeel van de rioolinstallatie waar verontreinigd rioolwater tijdelijk wordt opgeslagen en na reiniging gedoseerd afgevloeid wordt. Het bassin werd tot voor kort verlicht middels negen meter hoge lichtmasten voorzien van een SOX-90 armatuur met een totaal

S t r a a t b e e l d november 2010

57

Roze olifant in Slotermeer Recent kreeg Ovaal Speelconcepten van Stadsdeel Nieuw-West Amsterdam de opdracht om de speelplek aan de Parmenidesstraat in Slotermeer in te richten. Eyecatcher is een twee meter hoog klimdier, een roze olifant.

Het betonnen klimdier is, zover mogelijk, uitgevoerd in de ware grootte van een olifant en is ongeveer 340 cm lang en 220 cm hoog. Het dier maakt deel uit van de serie Klimsafari die bedoeld is voor kinderen vanaf vier jaar en bestaat uit zeven willekeurig combineerbare klimdieren.

De Klimsafari dieren zijn gemaakt van hoogwaardig C30/37 beton, wat een bijna onbegrensde levensduur garandeert. De kwaliteit van een klimelement wordt voor een groot deel bepaald door de coating. Van groot belang is een coating die goed aanvoelt en een goede grip biedt, niet alleen vanuit een veiligheidsoogpunt maar tevens voor het klimplezier.

Door het aangegoten betonnen fundament is plaatsing relatief eenvoudig. De klimdieren zijn ontwikkeld volgens de zwaarste veiligheidsnormen en voldoen aan de EN-1176 norm. De vrije valhoogte is 220 cm bij ondergrondklasse 3. Veiligheidscertificaten en logboeken worden meegeleverd.

i Ovaal Speelconcepten Holten T: 0548-363067 www.ovaalspeelconcepten.nl

58

S t r a a t b e e l d november 2010

T 0543 516950 WINTERSWIJK L O R E N T Z S T R A AT 1 3 , 7 1 0 2 J H

GAAT

NOG

JONGEN VELE

JARENLANG

ET AFVAL M M O S E J T NE

GRIJSEN

PA R K

&

S T R A AT D E S I G N ,

DEZE

Er is al troep genoeg in de wereld.

WWW.GRIJSEN.NL

Grijsen laat de openbare buitenruimte schitteren. Dat doen we door in samenspraak met stedelijke inrichters en landschapsarchitecten verrassende elementen aan te leveren. De gedroomde match van design, comfort en duurzaamheid.

We hebben liefde voor ons vak en zijn trots op wat we doen. Die passie vindt u terug in onze producten en in onze samenwerking. Onze gedrevenheid houdt in dat we graag een stapje extra doen. Alles voor een topresultaat!

ZO DUURZAAM KAN HET WEL DEGELIJK.