2011-04-SB

p

u

b

l

i

c

d

e

s

i

g

n

In dit nummer o.a.

• Spectaculaire opknapbeurt Reidingpark Drachten • Straatmeubiliar in 2011: Het jaar van de klassiekers • Herinrichting historische Bolwerken Almaar

M MA AG GA AZZ II N NE WEBSITE EN E-ZINE

Groen Groen

Spelen

• Jollebollen en Pleinplakkers op Delftse speelstoepen

Meubilair Meubilair

22e j a a rg a n g a p r i l 2 0 1 1

Advies

Bestrating

Licht

w w w. s t r a a t b e e l d . n l

verlichting

Gota Een spoor van lichtdruppels

Hydra Scherpe prijsstelling, in combinatie met verschillende optieken

Geiserik boomkorf Gestructureerde en toch subtiele boombescherming die overal past

Classico boomrooster Het beste in constructie en materiaal

boombescherming

Kijk voor een overzicht van ons uitgebreide assortiment straatmeubilair, straatverlichting en boombescherming op www.samson.nl en vraag nu de nieuwe prijslijst 2011 aan.

Samson Urban Elements al meer dan 25 jaar thuis op straat.

meubilair

Tao De weg naar

minimaal onderhoud en maximale levensduur

Play Een vrolijke en praktische drinkfontein.

Verrekijker Panorama Nieuw Vennep

Nesselande boomrooster Tot in de puntjes uitgewerkt

maatwerk

Voor meer informatie of uitgebreide documentatie bel: 0575 - 58 39 11

www.samson.nl

Maar in deze meubilair-editie van Straatbeeld niet alleen aandacht voor kunstzinnige projecten en exclusievere designproducten. Want als financiële middelen beperkt worden, is er ook behoefte aan efficiënte, praktische en tegelijkertijd inspirerende oplossingen voor alledaagse toepassingen in de openbare ruimte. Helaas geen budget voor een maatwerk design zitmeubel? Laat gewoon uw oude banken herstellen. Geen ruimte of geld voor een nieuwe speelplaats met een spectaculair toestel? Geen nood. Met een aantal kleine elementen maak je een kleurrijke speelstoep waar de kinderen deze zomer met ballen, stoepkrijt, fiets en fantasie zorgeloos hun gang kunnen gaan.

Meubilair

Advies

Bestrating

Licht

Neem het heringerichte Reidingpark in Drachten. Bewoners en bezoekers zullen voor het eerst de hervormgegeven, historische Berg ‘beklimmen’ in de volle glorie van de lente. En de speciale zitelementen met geïntegreerde verlichting worden extra gewaardeerd nadat de schemer heeft ingezet en de parkbezoekers besluiten nog te blijven omdat het buiten aangenaam is.

Inhoud In dit nummer van Straatbeeld tientallen informatieve berichten over nieuwe producten, gerealiseerde projecten, columns, kort nieuws en meer.

Verdeeld over de sectoren spelen, bestrating, groen, licht, meubilair en advies.

Spelen

Van de bijtijden heftige winter is geen spoortje meer te bekennen. Het kwik is al meerdere malen boven de magische grens van twintig graden uitgestegen en we begeven ons weer volop naar buiten. Voor ontwerpers en beheerders van buitenruimten is het voorjaar altijd weer een mooie periode. In heel Nederland worden ‘hun’ straten, pleinen en parken weer ten volste bekeken en gebruikt.

Landschapsarchitecten, projectleiders en aannemers zien eindelijk het optimale eindresultaat van projecten die zij vorig jaar realiseerden. De beplanting in bloei, de paden bewandeld, de banken bezeten.

Groen

Voorwoord

Ah, de lente!

17

Houten lichtmasten in karakteristiek dorpje Loon

19

Historie herleeft. Maar dan in de openbare ruimte van nu.

Bijzondere lensbrug voor Zwolle Veel leesplezier! En blijf uw inspirerende initiatieven doorgeven via Twitter (@straatbeeld), per e-mail (redactie@acquirepublishing.nl) of per telefoon (038-4606384).

Geesje Rietveld Hoofdredacteur Straatbeeld

22

Delftse speelstoepen met Jollebollen en Pleinplakkers

Maatwerk Slangenbank

45

Bij de voorpagina: Twee decennia straatmeubilair: 2011, het jaar van de klassiekers zie ook pagina 30-31 MAGAZINE MAGAZINE WEBSITE EN E-ZINE

Colofon Informatief vakblad voor iedereen die betrokken is bij ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Met onder meer analyses, productbeschrijvingen, branche-informatie en projecten.

10 Stadsplantsoen Reidingspark herleeft Cultuurhistorische ‘Berg’ vervult weer haar prominente plek, “als een on-Nederlandse vallei met een slingerpad naar boven.”

Straatbeeld is een uitgave van Acquire Publishing bv Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T: 038-4606384 F: 038-4606318 W: www.acquirepublishing.nl Uitgever Geert Dijkstra Hoofdredacteur Geesje Rietvled Medewerkers Wim Nijmeijer, Frank Bekker, Jaap Groot, Erna Jansen, Agnes Joostema Grafische vormgeving Studio Birnie, Twello

34 Karakteristieke bolwerken Alkmaar vormen groen stadspark Historie in nieuwbouwstadswijk Schelphoek

Druk Ten Brink Meppel Advertentie-acquisitie Acquire Media Michiel Noordzij Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T 038 460 63 84 E info@acquiremedia.nl Abonnementen Voor alle informatie over abonnementen op het tijdschrift, de emailnieuwsbrief, de website en andere activiteiten van Straatbeeld, stuurt u een email naar abonnementen@acquirepublishing.nl. © Acquire Publishing. Alle rechten voorbehouden. Reproductie in enige vorm of op enige wijze verboden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Acquire Publishing zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de

50 Glitter en glans op stationsplein Apeldoorn “Het zonlicht laat de tegels leven.”

Kamer van Koophandel in Zwolle.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

nieuws

Rotterdam krijgt eigen paaltje

Bestraten met beton 100% machinaal

De gemeente Rotterdam heeft haar eigen antiparkeerpaaltje laten ontwerpen. De Rotterdamse wethouder Alexandra van Huffelen overhandigde onlangs het eerste Rotterdammertje aan haar Amsterdamse collega Freek Ossel.

MBI De steenmeesters heeft een primeur: de Veghelse onderneming brengt als eerste in Nederland een betonklinkerpakket in zogenaamd keperverband op de markt waarmee het mogelijk is 100% machinaal te bestraten.

Het Rotterdammertje is onderdeel van de Rotterdamse Stijl voor de buitenruimte. De afgelopen jaren heeft de stad met dit handboek gewerkt aan een herkenbare identiteit voor de buitenruimte van de Maasstad. Dit was nodig om meer eenheid, kwaliteit en samenhang in de inrichting van de openbare ruimte aan te brengen. De gemeentelijke dienst dS+V ontwikkelde een toolkit voor bestratingmateriaal en, in samenwerking met npk design, het straatmeubilair.

Het nieuwe Rotterdammertje sluit naadloos aan bij de Rotterdamse Stijl: duurzaam, tijdloos, ingetogen, robuust en toch elegant. Het paaltje wordt geproduceerd door Robedrijf productie, onderdeel van Roteb. Daar werken mensen die moeilijk een reguliere baan kunnen vinden. Binnenkort gaan ook de banken, fietshekken en hekwerken met de Rotterdamse stijl het straatbeeld in Rotterdam bepalen.

Met de oplossing speelt MBI in op de strengere Arboeisen voor aannemers en wegenbouwers om zoveel mogelijk machinaal te bestraten. Een groot deel van de ruim 10.000 straatmakers in Nederland heeft namelijk rugof knieklachten of loopt blijvende schade aan gewrichten en vingers op. Het probleem is alleen dat bij 80% van de rijbanen de straatstenen in het schuine keperverband worden gelegd, maar dat betonsteenfabrieken de machinale pakketten in een recht elleboogverband leveren, waardoor handwerk toch noodzakelijk is. De twee machinale pakketten van MBI (één voor keiformaat en één voor dikformaat) voorkomen dat. Om goed te kunnen werken met die pakketten, ontwierp MBI twee nieuwe mallen voor de ‘Big Bertha’, de grootste steenpers van Europa, die in Veghel staat. Honderd procent machinaal bestraten was met gebakken klinkers al wel mogelijk.

Meest bekeken op www. s t r a a t b e e l d . n l Sierlijke lichtmast op nieuwe rotonde Zwolle

Wet- en regelgeving inrichting OR op de schop

Tijdelijk kunstkonijn in Nijmegen

Op de nieuwe rotonde bij winkelcentrum De Dobbe in de Zwolse wijk de Aa-landen, staat een bijzondere lichtmast. Het voormalig kruispunt werd na veel bewonersparticipatie heringericht als rotonde, waarna ook het openbaar groen onder handen werd genomen.

De besluitvorming over de inrichting van de fysieke ruimte moet sneller en goedkoper worden, zodat provincies en gemeenten hun eigen afwegingen kunnen maken. Dat zijn de ambities van minister Schultz van Hagen (Infrastructuur en Milieu) voor de aanpassing van het omgevingsrecht.

In opdracht van de gemeente Nijmegen staat bij het Valkhof tijdelijk een kunstwerk van Florentijn Hofman.

Het is een konijn van elf meter hoog met een rode bal op zijn neus. Vanuit de kop hebben bezoekers uitzicht over de Waal en de Ooij.

6

S t r a a t b e e l d april 2011

Groene Stapstenen in Veenendaal-oost

Foto Stade Advies BV

Betrek jongeren bij herstructurering

De inrichting en het beheer van de openbare ruimte kan worden verbeterd als jongeren worden betrokken bij de herstructurering van hun wijk. Dit blijkt uit een onderzoek opgezet door het Nicis Institute.

Het Groene Stapstenen project van IVN en Groei & Bloei is van start gegaan in Veenendaal-oost. Het project Groene Stapstenen vraagt bewoners van de nieuwbouwwijk Buurstede bij te dragen aan de ontwikkeling van de natuurwaarde in de eigen wijk, door het natuurvriendelijk inrichten van de eigen tuin.

‘Jongeren moeten een grotere rol krijgen om er voor te zorgen dat hangen niet ontaardt in overlast’. Dit is de conclusie van het onderzoek naar hoe jongeren hun wijk beleven, en wat een gedwongen verhuizing voor hen betekent. Veel jongeren verhuizen door herstructurering van de ene naar de andere achterstandswijk. Dit is een ingrijpend proces en terwijl ze een duidelijk beeld hebben van een veilige, mooie en leefbare omgeving, hebben jongeren geen of nauwelijks inbreng in de herstructureringsprogramma’s.

Het onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht. Onderzoekers pleiten ervoor om jongeren bij herstructurering van de wijk te betrekken, omdat dit de overlast zal beperken.

In de nieuwe wijk is de inrichting van de tuinen voor langere tijd (mede)bepalend voor de totale natuurwaarde in de wijk. Natuurvriendelijke tuinen zullen samen met het openbaar groen in de wijk groene linten en eilandjes vormen. Die linten en eilandjes functioneren als ‘groene stapstenen’, waarlangs de natuur de wijk kan bereiken en waardoor de ecologische diversiteit in het openbaar groen vergoot kan worden. Op verschillende momenten komen de nieuwe bewoners met het project in aanraking. Zo ontvangen zij een welkomstpakket met informatie over het inrichten van natuurvriendelijke tuinen en worden in de wijk excursies, lezingen en workshops gehouden.

Shared Space Experience Goudappel Coffeng, SAB en Verkeer in Beeld organiseren, met de gemeente Eindhoven en Kenniscentrum Shared Space, op 19 mei de Shared Space Experience. U krijgt inzicht in de laatste ontwikkelingen, kunt concrete praktijkvragen voorleggen aan deskundigen, en bezoekt Shared Space locaties.

Aftrap landelijke online Sutu-voetbalcompetitie Recent is de interactieve voetbalmuur Sutu in de Hengelose

woonwijk Es feestelijk geopend. Na de pilotfase wordt met een online website een landelijke competitie gecreëerd tussen spelers op de verschillende Sutu’s in Nederland.

Straatbeeld publiceert elke week relevante nieuwsberichten, uitgebreide projectbeschrijvingen en informatieve productbeschrijvingen op haar website. Heeft u, net als vele van uw collega’s, al een abonnement op de tweewekelijkse Straatbeeld emailnieuwsbrief? Meld u gratis aan op www.straatbeeld.nl.

S t r a a t b e e l d april 2011

7

FalcoLinea; fraaie vormen van Falco voor een afgestemd stadsbeeld. Falcolinea bestaat uit vier banken, stoel, afvalbak en plantenbak.

Schommelbank; met deze schommelbank is het heerlijk relaxen in de openbare ruimte, ook in twee kleuren mogelijk.

Intra; de robuustheid straalt je tegemoet.

Wat een dijk van een bank! In diverse uitvoeringen leverbaar.

De oerbank in het nieuw De Fallco Relax buitenbank is eigenlijk de oerbank van vroeger.

Maar d dan in een geheel nieuw, gestroomlijnd jasje gestoken door de onttwerpers van IPV in Delft. De banksteunen zijn in elke RALkleur te e poedercoaten (de hoofd kleur van de gemeente wellicht?) en het toegepaste hout heeft uiteraa ard het FSC-keurmerk.

Door voor meerdere banksteunen te kiezen bevordert u RELAX

individueel

zitten,

maar

ontmoe edigt liggen.

MEER WETEN? VRAAG HET 400 PAGINA’S DIKKE FALCO GROTE BUITENBOEK AAN. BEL (0546) 55 44 44 OF KIJK OP WWW.FALCO.NL

De visie van: Straatbeeld stelt vanaf nu in iedere editie vijf vaste, open vragen aan professionals met hart voor de openbare ruimte. Dit keer is het woord aan landschapsarchitect Annemieke Fontein.

Annemieke Fontein is landschapsarchitect en hoofd landschapsarchitectuur Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting bij de gemeente Rotterdam.

ter hoogte van Lloydkwartier in Rotterdam en de Wibaustraat in Amsterdam waar technische verkeersontwerpen zijn uitgegroeid tot prachtige en functionele stadsboulevards.

Uw passie voor openbare ruimte?

Landschapsarchitectuur is een heel mooi middel om een bijdrage te leveren aan het menselijk plezier en daarmee aan een prettige woon- en werkstad. Aantrekkelijke openbare ruimten nodigen meer gebruikers uit daar langer te verblijven.

We merken dat de grote investeringen die er de afgelopen jaren zijn gedaan in de openbare ruimte van Rotterdam, zoals het vergroenen van het waterfront, het opknappen van de stadsparken en de herinrichting van een aantal straten en pleinen in het centrum, heeft geleid tot een veel intensiever gebruik en meer waardering van de bewoners.

Een praktijkvoorbeeld van duurzaam onder nemen?

Wil Allen, voormalig basketbalprofessional, heeft aan de stadsrand van Chicago op een braakliggend stuk grond een stadsboerderij ontwikkeld waar kansarme mensen kunnen werken en gezonde producten kunnen verkrijgen. De boerderij verkoopt groente en fruit, maar ook compost waarin afvalstoffen uit de stad zijn verwerkt. Daarnaast heeft hij een duurzame methode ontwikkeld voor het op kleine schaal kweken van verse vis. Allens werk is voor mij een voorbeeld waarin de 3 P’s (people, prosperity en planet) mooi verenigd zijn.

De trend van 2011?

Trends in de openbare ruimte duren altijd langer dan een jaar, dat is inherent aan ons vak.

In mijn ogen krijgen momenteel een drietal trends echt vorm in Nederland. Een ontwikkeling die nu vruchten begint af te werpen is de stadslandbouw, voedselproductie in en om de stad. In Rotterdam uit deze stroming zich enerzijds in kleinschalige burgerinitiatieven, zoals de Pestoproductie uit Zestienhoven, de Dantetuin in Lombardije en de ‘Tuin aan de Maas’ in het Lloydkwartier. Anderzijds zijn er initiatieven om boeren in de regio hun producten aan de stad te laten leveren.

Stadslandbouw is een goed voorbeeld van onderscheidende vergroening. Besturend Nederland heeft gelukkig vergroening op haar agenda staan maar legt naar mijn mening teveel nadruk op de kwantiteit, terwijl juist een kwalitatieve impuls met meer variatie in beeld en gebruik noodzakelijk is. Teveel openbaar groen is nu hetzelfde ingericht.

Een andere trend die ik in ons werkveld zie is het gezamenlijk en gelijkwaardig optrekken van de landschapsarchitect met specialisten in andere disciplines, zoals verkeer en vervoer.

Mooie voorbeelden hiervan zijn de Westzeedijk

Door wie laat u zich inspireren?

Alle Hosper en Adriaan Geuze acht ik toppers in het vakgebied vanwege hun prikkelende concepten. Paul Achterberg wegens zijn enorme hoeveelheid vakkennis en zorgvuldige uitwerkingen.

Daarnaast ben ik eind jaren ’70, tijdens mijn studie in Kopenhagen, ‘geïnfecteerd’ geraakt door de boeken en lezingen van Jane Jacobs, waar ik nog steeds veel profijt en inspiratie uit haal.

Juist omdat in het discours over de openbare ruimte veel meningen en persoonlijke opvattingen spelen, vind ik het belangrijk om waar mogelijk onderzoek te doen en feitelijke kennis te vergaren. Frank Josselin de Jong, met zijn onderzoek naar het groen in de tuinsteden en zijn uitgebreide vergelijkingsstudie naar de succesfactoren van parken, is wat dat betreft een voorbeeld voor mij.

Gouden tip aan collega’s in de openbare ruimte?

Ontwerp is een middel, geen doel op zich. Behoud het ‘superdesign‘ voor enkele unieke plekken en zet vooral in op duurzame structuren van bomen, water, bestratingmaterialen en tijdloos meubilair.

S t r a a t b e e l d februari 2011

9

‘De Berg’ in Reidingpark Drachten is drijvende kracht Het Reidingpark, een stadsplantsoen in het centrum van Drachten, was toe aan een ferme opknapbeurt, waarvoor ontwerp- en adviesbureau Noordpeil een inrichtingsplan maakte. Maar er werd gezocht naar iets extra’s. De gemeente Smallingerland, waaronder Drachten valt, gaf Buro Poppinga opdracht om voor het park een aantal inrichtingselementen te ontwerpen, waarbij de cultuurhistorische ‘Berg’ een prominente plek moest vervullen.

Het Reidingpark is zowel voor het centrum van Drachten als voor de woonwijk De Bouwen, een belangrijk park. Echter, het plantsoen kampte met een aantal problemen. Hierover werden in de wijkvisie een aantal uitgangspunten geformuleerd, met behoud van de Berg als belangrijkste ijkpunt. Allereerst moest de toegankelijkheid van het park verbeteren en de samenhang met de buurt en het centrum. Verder moest de sociale

10

S t r a a t b e e l d april 2011

Stadsplantsoen met cultuurhistorische waarde krijgt nieuwe impuls veiligheid vergroot worden, moest de waterkwaliteit op peil worden gebracht en verdiende de inrichting en het groen in het park een flinke kwaliteitsverbetering, vooral door groot onderhoud. Erik Tilma, cluster coördinator groenvoorzieningen bij de gemeente Smallingerland en projectleider bij deze herziening: “Samen met twee woningbouwverenigingen is de wijkvisie opgesteld.

Daarin werd onder andere voorgesteld de berg te laten verdwijnen. Daarop kwam protest van de omwonenden, waarna de Raad heeft besloten dat de Berg moest blijven.

In het contact met de burgers kwam duidelijk naar voren hoe zeer dit park, en de Berg in het bijzonder, de mensen in Drachten aan het hart gaat. De Berg is rond 1800 aange-

legd en daarmee een cultuurhistorisch stukje Drachten dat men graag wil behouden. Daarom hebben we een werkgroep van burgers geïnitieerd om gezamenlijk de herinrichting van het Reidingpark vorm te geven”, aldus Tilma.

Historie en nieuwe elementen gecombineerd Dit resulteerde in een gedetailleerd inrichtingsplan. Tilma: “In samenspraak met de bewoners is een programma van eisen opgesteld en is bureau Noordpeil uitgenodigd om een ontwerp te maken.” Pytsje Couperus van bureau Noordpeil: “In onze werkwijze zien we het als een meerwaarde om de gebruikers en bewoners bij het hele proces te betrekken. In de totstandkoming van

Historie Reidingpark Het Reidingpark met De Berg staat op de oudste kadasterkaarten uit 1832 ingetekend. Dat het park al eerder bestond blijkt echter uit een verslag van het familieberaad tussen Sytse Fokkes Reiding en zijn vier kinderen over het nalatenschap van woning en grond, dat werd gehouden na het overlijden van zijn vrouw.

Jarenlang bleef het huis in de familie, totdat een notaris er in 1915 zijn kantoor van maakte. Na zijn overlijden vervulde het ‘huis met het park’ een belangrijke rol in de katholieke gemeenschap: het bood plek aan

ongehuwde mannen en werd in 1943 Verpleeghuis Sint Jozef. Het statige herenhuis is later afgebroken. De Berg ontstond na het graven van de gracht rondom, en de waterpartij middenin het park door Sytse Fokkes Reiding. In 1959 kocht de gemeente Smallingerland het ‘parkje met de berg’ van de RK Stichting Drachten.

Verscheidene herzieningsplannen en bouwactiviteiten rondom werden uitgevoerd, met als nieuwste project inpassing van de ontwerpen van Poppinga en het nieuwe inrichtingsplan van bureau Noordpeil.

Dit ontwerp van bureau Noordpeil is als basis gebruikt, maar er werd gezocht naar iets extra’s. Hiervoor werd de hulp ingeroepen van bemiddelaar Kunst en Bedrijf. Gabi Prechtl, directeur van deze kunstzinnige intermediair: “Het oorspronkelijke idee was om een paar kunstbanken te plaatsen. Echter, omdat de herinrichting nog lang niet aan de uitvoering toe was, gaf dat veel tijd om de plek eens goed tegen het licht te houden en te onderzoeken of de kunstopdracht breder ingezet

kon worden.” De gemeente deelde deze visie, waarna Kunst en Bedrijf de kansen voor het park onderzocht.

“Uit de analyse bleek inderdaad dat de Berg belangrijk werd geacht en zelfs dienst mocht doen als tribune voor culturele activiteiten. Maar als er geen activiteit is georganiseerd moet het ook een goed ontwerp zijn en een meerwaarde hebben voor het dagelijks gebruik. Het begrip banktraptribune werd toen een feit”, aldus Prechtl. “Vervolgens zijn we gaan kijken naar de rest van het

Foto: Joost van Hezewijk

Leeuwarder Courant, fotograaf Jan de Vries

het ontwerp hebben we, naast de door de werkgroep aangegeven kansen en knelpunten, vooral naar de historie van de plek gekeken en dit als inspiratie gebruikt. Onder meer de plantkeuze is hierop gebaseerd.

Heesters en andere plantensoorten die we nu heel normaal vinden, waren vroeger inheems en zeldzaam, en met die visie zijn deze planten in het nieuwe ontwerp meegenomen.”

Het idee voor een tribune op de Berg bij de entree kwam voort uit de noodzaak de erosie stop te zetten.

Dat de zitgelegenheden een functie kunnen vervullen bij evenementen is een mooi extra element. Couperus: “De voormalige entree had een hoog jaren zeventig, tachtig gehalte met bielzen; dit paste niet bij de rest van het park. Nu heeft het Reidingpark weer een herkenbare entree met allure, die aansluit op de herstelde, oorspronkelijke waterstructuur en een promenade van een breed asfaltpad met voldoende zitplekken en de juiste verlichting. De combinatie van historie en nieuwe toevoegingen laat zien dat een plek ‘van toen’ goed kan worden ingepast in een plek ‘van nu’. Dat heeft in dit geval goed uitgepakt.”

S t r a a t b e e l d april 2011

11

Foto: Joost van Hezewijk

zijn in het park twee - door Buro Poppinga ontworpen - holle voetgangersbruggen geplaatst.

straatmeubilair en andere constructies, als afgeleide van de Berg. Hier ontstond het idee voor twee voetgangersbruggen, met als resultaat een brede ontwerpopgave. In feite is het een groeidiamant; het begon met de Berg, maar door integraal naar de opdracht te kijken kon de rest ook worden aangepakt.”

12

S t r a a t b e e l d april 2011

Niet-Nederlands ontwerp Voor de Berg had Poppinga een nietNederlands ontwerp in gedachten, gebaseerd op de slingerende wegpatronen die je vaak ziet in bergachtige gebieden. In zijn kantoor in de

Foto: Joost van Hezewijk

Nadat de gemeente opnieuw tevreden was met de plannen, stelde Kunst en Bedrijf een longlist van zeven ontwerpers/kunstenaars op, die op basis van eerder verricht werk werden geselecteerd, met het idee dat ze op een mooie, adequate manier invulling aan de ontwerpopgave konden geven. Uit deze zeven werd een shortlist van drie ontwerpers/ kunstenaars geselecteerd, die hun visie hebben gepresenteerd aan

de werkgroep. Deze kon de visie van ontwerper Wim Poppinga het beste relateren aan het Reidingpark.

Poppinga, die overigens ook een belangrijke coördinerende rol heeft gespeeld in de uitvoering van het project, liet zijn creatieve geest de vrije loop en ontwierp een aantal inrichtingselementen. Dat leidde tot een ontwerp voor De Berg, bestaande uit een omhoog lopend, over de volle breedte van de berg zigzaggend pad. De zitelementen op verschillende plekken langs deze route bieden uitzicht over het plantsoen en de waterpartij. De zitelementen zijn voorzien van licht zodat er ook een prachtig avondbeeld ontstaat. Op deze wijze is een aantrekkelijke en opvallende ontmoetingsplek gecreëerd, die passanten lokt en verleidt om het park te betreden. Daarnaast

“Tijdens mijn presentatie aan de werkgroep kreeg ik waardevolle input van de bewoners, die ik kon meenemen in mijn ontwerp voor het Reidingpark”, vertelt Wim Poppinga.

Een belangrijk aandachtspunt bleek de sociale veiligheid. “Vlakbij het park ligt het busstation, een centraal punt binnen Drachten waarvandaan veel jeugd naar school loopt, een route langs het park. Helaas werd er nogal eens drugs gedeald op het station en derhalve gebruikt in het park, omdat daar genoeg beschutte plekken te vinden waren. Dit zorgde ervoor dat veel mensen zich hier niet veilig voelden.” Behalve veiliger, moest het ontwerp van Poppinga het park weer toegankelijk te maken voor iedereen; ook voor mensen die in het naastgelegen bejaardentehuis wonen. In de oude situatie was het voor slecht ter been zijnde ouderen of mensen met een rollator of rolstoel lastig om hun weg te vinden op de berg. Beide wensen heeft Poppinga in het ontwerp onder meer vertaald naar meer openheid.

“Dit bevordert niet alleen de sociale controle, maar maakt het daarnaast een toegankelijke en prettige verblijfsplek”, verklaart de ontwerper.

doorsnede is het object symmetrisch.

“In de bovenrand is een lijn met led-verlichting aangebracht, die de banken ’s avonds van massieve betonstukken doet veranderen in een samenhangend licht, zwevend lijnenspel. Rena uit Zundert, het bedrijf dat de led’s heeft geleverd, heeft ervoor gezorgd dat de banken een heel mooi egaal licht verspreiden. Samen met de aangelegde begroeiing is het nu een heerlijke plek om te zitten.”

De banken zijn door Tomaello uit Vlaardingen geproduceerd, omdat zij hoogwaardig wit beton leveren.

In totaal zijn 21 van deze bijzondere banken op De Berg geplaatst.

Foto: Joost van Hezewijk

Zoals Gabi Prechl al aangaf, werd ook het andere straatmeubilair

Voor een herkenbaar patroon langs het pad ontwierp Poppinga een vijf meter lange, wit betonnen bank met een inkeping aan de voor- en achterzijde. De inkeping aan de voorkant wordt gebruikt om een soort ‘lichtbak’ te creëren, de achterkant werkt als grondkerend element. In

onder handen genomen. Behalve de wit betonnen banken, is ook de Big Bench, een robuuste parkbank uit gietstukken en planken, een blikvanger in het park. Het gietstuk is opgebouwd uit H-profielvormige elementen van 90 bij 90 millimeter en de planken hebben een doorsnede van 90 bij 120 millimeter.

Een bijzonder detail is dat niet al het hout opgesloten ligt tussen de gietstukken. De voorste plank van de zitting en de bovenste plank van de rugleuning beslaan de volle breedte van de bank. Deze vrije planken worden op hun plaats gehouden doordat ze verbonden zijn met de

een XL-versie gemaakt van 3,5 meter lang”, legt Poppinga uit. “Omdat het van fors FSC-hout wordt vervaardigd, kan die overspanning makkelijk worden gemaakt.” In het park zijn vijf van deze Big Bench XL’s geplaatst, maar er staan inmiddels ook twee exemplaren in Haarlemmermeer, bij het monument ter nagedachtenis aan de Turkisch Airlines crash.

Oosters tintje De twee toegangsbruggen van het Reidingpark zijn ontworpen als verblijfsplekken. De bruggen hebben een extra brede leuning om op te zitten. De holle vorm is ontstaan

S t r a a t b e e l d april 2011

13

Foto: Joost van Hezewijk

Amsterdamse Jordaan laat hij voorbeelden zien van prachtige foto’s die deze gedachtegang complementeren. “Mijn idee voor het Reidingpark was om een soort vallei te maken met een slingerpad naar boven”, legt de kunstenaar uit. “Met langs het pad, verspreid over de berg, banken die het slingerende patroon zouden volgen.” Al snel bleek dat zowel de bewoners als de gemeente en andere belanghebbenden zich goed konden vinden in het plan.

“Om tot het beoogde eindresultaat te komen, zijn eerst met graafmachines de juiste condities gecreëerd om een mooi glooiend landschap te krijgen. Hiervoor is voornamelijk veel grond van beneden naar boven verplaatst om een soort ‘vingerafdruk’ te creëren. Ook is alle beplanting weggehaald om het een mooie open en zichtbare plek te maken”, legt Poppinga uit. “Voordat de berg opnieuw gemodelleerd kon worden, is er uitgebreid studie verricht naar de hellingshoek, aangezien het voor iedereen toegankelijk moest worden.”

Daarna werd het slingerpad uitgezet, geperfectioneerd, gefinetuned en tenslotte aangelegd.

andere planken van respectievelijk de zitting en de rugleuning. Deze zijn op hun beurt weer verbonden met de gietstukken. De bank is vanuit alle kanten ontworpen en heeft daarom geen typische ‘achterkant’. Hierdoor is hij ook inzetbaar op plekken waar deze kant goed zichtbaar is. Poppinga ontwierp de oorspronkelijke bank al eerder voor Grijsen park & straatdesign in Winterswijk en werd onder meer geplaatst bij het prestigieuze Lloyd Hotel in Amsterdam.

“Het zou te kostbaar worden om meerdere banken in de oorspronkelijke afmetingen langs de waterrand te plaatsen en bovendien gaan mensen niet snel dicht naast elkaar zitten in de openbare ruimte. Voor het Reidingpark hebben we daarom

door de gemeentelijke voorwaarde dat het loopvlak van de bruggen met een leuning op zithoogte zich maximaal 1 meter boven het wateroppervlak mag bevinden. In het oorspronkelijke ontwerp was die afstand 130 cm. Het loopvlak is daarom dichter naar het wateroppervlak gebracht.

Hierdoor ontstaat een haast ‘Oosterse’ holle brug met een negatieve toog. Poppinga: “In het oorspronkelijke ontwerp speelde de gemeente met de gedachte om van de bruggen een fietsdoorgang te maken, maar na protesten van het bejaardencentrum is besloten het hele park fietsvrij te houden en alleen toegankelijk te maken voor voetgangers.”

Haasnoot Bruggen heeft de twee voetgangersbruggen geproduceerd, welke zijn vervaardigd uit staal met een composiet brugdek met grindbedekking. Verlichting speelt een belangrijke rol in het Reidingpark, zo ook bij de bruggen. Daarom is in

de railing verlichting aangebracht, wat de bruggen ’s avonds een hele andere dimensie geeft.

Erik Tilma is zeer te spreken over het eindresultaat en hoort veel positieve reacties van bewoners: “Het doel was het park weer tot een belangrijke verblijfsruimte voor Drachten te maken. Gezien het flink toegenomen gebruik van het Reidingpark is dat doel bereikt. Hierin is zeker het participatieproces een belangrijk aspect geweest. De parken zijn er tenslotte voor de mensen. In feite hebben de bewoners en specialisten de herinrichting vorm gegeven; de gemeente heeft voornamelijk een begeleidende rol vervuld.” Ook Prechtl is te spreken over het proces en het eindresultaat: “Als je een dergelijke uitdaging aangaat is het van belang om eerst samen met de opdrachtgever duidelijke kaders af te spreken. Het is belangrijk dat je de

eindstreep haalt met de ambities die je op voorhand hebt geformuleerd.

Dat vergt gedegen procesbegeleiding, wat in dit geval positief heeft uitgepakt.” In mei 2010 vond de officiële heropening plaats.

Eerder werd in Drachten middels dezelfde werkwijze het Slingepark aangelegd, een sport- en spelpark met veel voorzieningen zoals een fitnesspoint, trimbaan, skatepark, tennisbaan en basketbalveld. Na het Reidingpark, dat toch een relatief klein stadspark is, is de gemeente nu bezig met de renovatie van het Thalenpark in Drachten. In dit park uit de jaren zestig van de vorige eeuw, blijven de karakteristieke elementen bewaard en worden gecombineerd met eigentijdse voorzieningen. Zowel het Slingepark als het Thalenpark heeft de gemeente zelf ontworpen.

Cabanes Disk: Spaans design Eén van de bepalende spelers in design straatmeubilair in Spanje, Cabanes, heeft in Inter Design haar Nederlandse distributeur gevonden. In het Urban-programma heeft de leverancier nu onder andere de Cabanes Disk in haar assortiment.

Als distributeur van Cabanes beschikt Inter Design over een onderscheidend assortiment design meubilair, waaronder de Disk. De Disk bestaat uit zes verschillende modules die met elkaar gecombineerd kunnen worden. Daarmee zijn er talloze mogelijkheden om het meubel op een speelse wijze toe te passen in zowel een binnen- als buitenruimte. Dit ronde zitelement is verkrijgbaar met én zonder rugleuning, uitgevoerd in beton. Middels de links tussen het Cabanes-Urbanen het Cabanes-IN-programma kan een perfecte verbinding tussen de binnen- en buitenruimte van gebouwen gecreëerd.

14

S t r a a t b e e l d april 2011

i Inter Design Winterswijk 0543 532499 www.inter-design.nl

Exclusief importeur van:

www.pijnenburgimport.nl

T 0543 516950 WINTERSWIJK L O R E N T Z S T R A AT 1 3 , 7 1 0 2 J H

GAAT

NOG

JONGEN VELE

JARENLANG

AFVAL T E M M O S E NETJ

GRIJSEN

PA R K

&

S T R A AT D E S I G N ,

DEZE

Er is al troep genoeg in de wereld.

WWW.GRIJSEN.NL

Grijsen laat de openbare buitenruimte schitteren. Dat doen we door in samenspraak met stedelijke inrichters en landschapsarchitecten verrassende elementen aan te leveren. De gedroomde match van design, kwaliteit en duurzaamheid. We hebben liefde voor ons vak en zijn trots op wat we doen. Die passie vindt u terug in onze producten en in onze samenwerking. Onze gedrevenheid houdt in dat we graag een stapje extra doen. Alles voor een topresultaat!

ZO DUURZAAM KAN HET WEL DEGELIJK.

Houten lichtmasten in karakteristiek dorpje Loon Het hele dorpje Loon is van nieuwe openbare verlichting voorzien, geheel volgens de duurzaamheidsrichtlijnen die de gemeente Assen heeft opgesteld. Met natuurlijke, inlands houten lichtmasten is de karakteristieke uitstraling van Loon in stand gehouden en de impact op het milieu minimaal.

De gemeente Assen heeft een sterke drive om haar eigen processen te verduurzamen en bij derden duurzaam in te kopen. Op initiatief van Aad Verheul van de afdeling Stadsbeheer, is de gemeente Assen ook met de openbare verlichting een ‘groene’ weg ingeslagen. De ambitie is groot. In 2014 moet 30 procent bespaard worden op het totale energiegebruik voor de openbare verlichting. Daartoe zijn diverse maatregelen in het leven geroepen.

Behalve ledverlichting en dimmers, past de

gemeente klimaatneutrale lichtmasten toe gemaakt van duurzame en recyclebare materialen, afkomstig uit Nederland.

Natuurlijk hout De oude steegjes waaraan prachtige oude Saksische boerderijen staan bepalen al van oudsher het straatbeeld in Loon. Met een natuurlijk materiaal als hout is getracht de straatverlichting te vernieuwen, doch het eigen karakter van Loon te behouden.

In samenwerking met een hoogwaardige houtproducent ontwikkelde en vervaardigde Kaal Masten BV paaltopmasten voor het armatuur City Spirit van Philips. De combinatie van hout en staal vereiste maatwerk. Onder de regie van ZIUT BV is hiermee het hele dorp van mooie verlichting voorzien. Een scala aan duurzaamheidsmaatregelen zijn hier geïmplementeerd waardoor de ecologische voetafdruk aanzienlijk laag is gebleven.

Lage ecologische voetafdruk De lichtmasten zijn vervaardigd uit inlands Lariks en staal. Hout leent

zich perfect voor duurzame oplossingen en het FSC keurmerk waarborgt een duurzame productie. Tevens garandeert dit certificaat de Nederlandse herkomst. Met het inlands Lariks bespaart de gemeente op houttransport vanuit het buitenland, met als gevolgd dat de CO2 uitstoot is gereduceerd.

De keuze voor het City Spirit armatuur van Philips draagt bovendien bij aan de groene weg die de gemeente bewandelt. Dit type armatuur combineert innovatieve LED-technologie met esthetische aspecten. De highpower LED’s bieden een prettige constante lichtopbrengst en de dimfunctionaliteit verzekert eveneens een laag energieverbruik. Tot slot bevatten de masten stalen top- en onderstukken. Staal voldoet aan het welbekende cradle-to-cradle principe en kan zonder enige degradatie volledig worden hergebruikt.

Met het verduurzamen van de openbare verlichting in Loon is de ambitie om in 2020 een CO2-neutrale gemeente te worden een stapje dichterbij.

i Kaal Masten BV Oss T: 0412-674747 www.kaal.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

17

18

S t r a a t b e e l d april 2011

Bijzondere lensbrug voor Zwolle

S t r a a t b e e l d april 2011

19

Onlangs vond de opening plaats van brug De Tanerij in Zwolle. Het design van ontwerpbureau ipv Delft kwam in 2007 als winnaar uit de bus bij een prijsvraag van de gemeente Zwolle. De brug kenmerkt zich door een bijzondere lensconstructie en twee verschillende looproutes.

De brug vormt een nieuwe verbinding tussen de Diezerstraat en De Tanerij en ligt naast theater De Spiegel. In lijn met de ideeën van de gemeente, heeft de 45 meter overspannende brug een gebogen vorm zodat een logische route ontstaat tussen de gebieden aan weerszijden

van het water. Daarnaast sluit het ontwerp met haar verticale lijnenspel visueel aan op de gevel van het naastgelegen theater.

Er is gekozen voor een stalen draagconstructie die bestaat uit één enkele vierendeelligger (vakwerkligger met alleen verticalen) in lensvorm. Deze ligger is opgebouwd uit kokerprofielen. Door het brugdek te splitsen in twee delen, waarbij het ene brugdek de onderste boog van de lensligger volgt en het andere de bovenste boog, ontstaat een brug met twee looproutes: één die omhoog en één die omlaag voert. Het hoogteverschil tussen de twee brugdekken is op het hoogste punt twee meter. Voetgangers hebben zo in het midden van de brug ook op de laaggelegen route uitzicht naar beide kanten. Ter hoogte van de aanlandingen zijn de twee brugdelen samengesmolten tot één brugdek. De ondersteunende constructie is hier opgenomen in het talud. Op deze manier wordt het groene karakter van de oevers zo min mogelijk verstoord.

Toegankelijke routes Toegankelijkheid is een belangrijk aandachtspunt in het ontwerp.

Zo is de helling van het binnenste brugdek, dat naar beneden loopt, flauw genoeg voor rolstoelgebruikers en kunnen invaliden elkaar op beide routes passeren.

20

S t r a a t b e e l d april 2011

De uitkragende brugdekken hebben een doosvormige constructie en lopen naar buiten taps toe. Mede dankzij deze detaillering, waardoor de onderliggende dwarsbalken uit het zicht blijven, oogt de brug rustig en sober. Ook het hekwerk, dat bestaat uit eenvoudige stalen staanders, een stalen handregel en horizontale roestvrijstalen kabels, draagt bij aan dit beeld. Ledverlichting in de stalen handregels doet het lichtgekleurde brugdek ‘s avonds oplichten.

i ipv Delft T: 015-7502570 www.ipvdelft.nl

HDPE grondstuk de unieke bescherming!

Nedal Aluminium biedt verschillende mogelijkheden om het grondstuk van de aluminium T

TNO

RROSIE T

ES

CO

mast te beschermen tegen corrosie. Uit de resultaten van een door TNO uitgevoerde omstandigheden goede tot zeer goede effectiviteit hebben om corrosie te weerstaan.

A

TM

AS

NED

TEN

test in opdracht van Nedal, blijkt dat al deze verschillende mogelijkheden onder normale

L

AL

UM

IC INIUM L

H

In het geval van zwerfstromen en andere extreme grond situaties, blijkt de Nedal aluminium mast, voorzien van een HDPE grondstuk uitstekend te presteren. Deze constructie, waarbij de mast middels een HDPE tussenmantel met het grondstuk is verbonden, waarborgt ten allen tijde een uitstekende isolatie, waardoor het grondstuk niet kan corroderen.

Aluminium lichtmast

HDPE grondstuk

Aluminium grondbuis Nedal Aluminium B.V. Groenewoudsedijk 1, p.o. box 2020 3500 GA Utrecht, the Netherlands Tel: +31(0)30 2925 711 Fax: +31(0)30 2939 512

Functioneel straatmeubilair Passend in uw straatbeeld koninklijke Bammens heeft voor u een afvalbak die deze wensen vervult

Citypole voor city identity op A-locaties koninklijke Bammens bv Maarssen 0346 592411 info@bammens.nl www.bammens.nl

Delftse speelstoepen met Jollebollen en Pleinplakkers Bij het (her)inrichten van straten, houdt de gemeente Delft rekening met het behouden van brede stoepen om daar informele speelruimte te creëren. Op deze manier zijn momenteel vijf ‘speelstoepen’ in aanbouw, de werkzaamheden aan de speelstoep langs de Hendrik de Keijzerweg zijn reeds afgerond. Standaard bestratingsmaterialen in combinatie met Jollebollen en Pleinplakkers maken daar van een eenvoudige stoep een fantasieprikkelende ruimte met diverse spelaanleidingen.

Stieneke Lambers is ontwerper openbare ruimte voor de gemeente Delft, met een passie voor spelen. “In 2008 liet het vorige college in een nieuw speelplekkenbeleid vastleggen dat er behalve grote, natuurlijke speelplekken, meer kleine plekjes moesten worden gecreëerd op weg van school naar huis. Sindsdien houden

22

S t r a a t b e e l d april 2011

we bij herinrichtingen van rustige woonstraten brede stroken vrij aan de zonzijde. Soms offeren we zelfs parkeerplaatsen op om de stoepen breder te maken. Dit zijn ideale plekken voor informele speelruimte.”

De stoep langs de Hendrik de Keijzerweg is zo groot als vier flinke huiskamers aan elkaar, zo’n 140 vierkante meter, veilig en zichtbaar gelegen tussen twee woongebouwen met tuintjes ervoor. Er staat een standaard Velopa BM bank en prullenbak, zodat ook ouders en buurtbewoners er kunnen verblijven en toezicht kunnen houden. Lambers’ oorspronkelijke idee voor de speelplek was een stoepmonster te realiseren. “Betonnen poefen en gekleurde bestratingsmaterialen die samen een monster zouden vormen.

Een soort zeeslang van Lochness die boven het wateroppervlak, de stoep, uit zou kronkelen. Betonleveranciers zijn echter niet ingesteld op bestellingen van betonnen elementen in verschillende vormen en kleuren, waardoor de gemeente er teveel moest afnemen.” Op zoek naar een

“Met een speelstoep faciliteer je als het ware een kleurrijk vloerkleed; de kinderen nemen zelf wel stoepkrijt, knikkers, ballen en fietsjes mee.”

alternatief voor de derde dimensie, stuitte Lambers op de Jollebollen en Pleinplakkers van Hercules Speeltoestellen.

Geen toestellen, maar speelprikkels Jollebollen zijn gekleurde zitelementen gemaakt van massief geperst EPDM rubbergranulaat. Door het rubberoppervlak voelen ze niet hard aan, maar uiterst ‘aaibaar’, zoals Lambers ze omschrijft. Jollebollen hebben een omvang van 35 of 45cm, en worden in het plein verankerd middels een gemonteerde fundatiepaal. Ze zijn leverbaar in de kleuren Hemelsblauw, Terracotta Rood, Geel, Groen, Zwart en Rozen Rood. Langs de Hendrik de Keijzerlaan staan ze verspreid over de hele stoep. Lambers: “De onderlinge afstand is zo berekend dat kinderen er goed tusLambers: “Het leuke van speelstoepen is dat je met standaard bestratingsmaterialen en een paar kleine bijzondere toevoegingen, heel functionele speelruimte kunt maken.

Zo hebben we gewone 30 bij 30 stoeptegels van Giverbo gebruikt, alleen zijn sommige gekleurd en neergelegd als een hinkelbaan met een hoek. Geen dure toestellen met dure inspecties, maar speelprikkels.”

i Hercules Speeltoestellen Venhuizen T: 0228-543423 www.herculesspeeltoestellen.nl

sendoor kunnen rennen en fietsen.

Ze vormen een soort fietsparcours.”

Om het meenemen van fietsjes te stimuleren, is naast het ‘parcours’ een tankpaaltje van Boer Speeltoestellen geplaatst. Lambers: “Met Pleinplakkers hebben we bij het tankpaaltje een heel tankstationnetje gemaakt.

De kids komen hier even een pitstop maken met hun fiets.

Erg grappig om te zien.”

Pleinplakkers zijn milieuvriendelijke, kleurrijke permanente markeringen, doorgaans gebruikt voor het aanbrengen van zebrastrepen, haaientanden en verkeersborden op het wegdek, maar met grenzeloze mogelijkheden. Ze worden eenvoudig

met een krachtige gasbrander op de ondergrond aangebracht en zijn in vele vormen verkrijgbaar waaronder hinkelbanen, dierfiguren en gezelschapspellen. “Een paar Pleinplakkers en kinderen spelen Mens Erger Je Niet met zichzelf als de pionnen”, beschrijft Lambers het effect van de Pleinplakkers op een andere stoep in haar gemeente. In het geval van de Hendrik Keijzerlaan vormen twee half in de stoep verzonken Jollebollen en twee halve cirkel pleinplakkers samen een aanzet tot creativiteit met stoepkrijt: “De vormen doen al denken aan een driedimensionaal beest van het een of ander, de kinderen maken er hun eigen versie van.”

S t r a a t b e e l d april 2011

23

Gun uzelf een nieuw zicht op beton.

SENZO vindt het zichtbeton opnieuw uit. Met een totaal beeld, centimeter bij centimeter homogener, ziet het eruit als een gegoten oppervlak. En als eerste steen in zijn soort voorzien van een oppervlakte bescherming tegen vuil en verwering. Dit door de gebruikte CleanTopÂŽ-Technologie.

SENZO, zuiver minimalisme. Van Metten Stein+Design.

Maak kennis met het materiaal van de 21e eeuw – op www.metten.nl

Onkruidbestrijding? Denk vooral ook aan het weer De winter is op zijn retour en het groeiseizoen staat voor de deur.

Kortom: onkruidbestrijders en groenbeheerders moeten weer met grof geschut voor de dag komen. Daarbij zijn zij gebonden aan strenge milieuregels, waarin niet zomaar overal en op ieder tijdstip bestrijdingsmethoden ingezet kunnen worden. Het weer speelt daarbij een belangrijke rol. Daarom voorziet Weerinstituut MeteoVista in online planningtools, actuele informatie en een cursus Weer en Onkruidbestrijding.

dus letterlijk voor groenbeheerders van toepassing. De juiste informatie over weersverwachtingen en het advies hoe daarop in te spelen, is dus van groot belang voor de juiste aanpak van onkruid.

i www.meteovista.com

Met name onkruidbestrijding op verharding vraagt veel aandacht van de onkruidbestrijder. Teveel groen tussen bestrating als tegels of klinkers ontsiert het straatbeeld; maar belangrijker: de groei van onkruid beïnvloedt de toegankelijkheid en levensduur van verhardingen, zoals stoep of weg, nadelig.

De goedkoopste manier om onkruid te bestrijden, is het spuiten met herbiciden (onkruidverdelgers). Deze methode leidt bij onzorgvuldig gebruik, of gebruik onder bijvoorbeeld verkeerde weersomstandigheden, echter tot ongewenste neveneffecten. Zo kunnen de herbiciden afspoelen van het onkruid en in het oppervlaktewater terecht komen. Dit is schadelijk voor planten en dieren, maar ook voor de productie van drinkwater. Volgens regelgeving op het gebied van duurzaam onkruidbeheer (DOB) mag er niet op verharde grond gespoten worden wanneer binnen de volgende 24 uur meer dan 1 mm neerslag wordt verwacht en de kans op neerslag groter is dan 40%.

een planning- en registratiemodule en het actuele weerbericht, kan een juiste inschatting gemaakt worden.

Zo is er bijvoorbeeld per drie uur een spuitadvies beschikbaar.

Daarnaast heeft MeteoVista, onlangs erkend als officiële leverancier van de registratiemodule ten behoeve van de DOB methode, in samenwerking met Praktijkonderzoek Plant & Omgeving van de Wageningen UR speciaal voor groenverdelgers een cursus Weer en Onkruidbestrijding ontwikkeld. In het kader van Duurzaam Onkruid Beheer krijgen groenbeheerders bij gemeenten, provincies, waterschappen en hoveniersbedrijven met deze cursus inzicht in de relatie tussen het weer en het effect van de bespuiting. Voor de cursus krijgen de deelnemers 2 (van de 4 benodigde) punten voor verlenging van de spuitlicentie.

Niks zo veranderlijk als het weer is

De DOB-Methode?

Iedereen die aan professionele onkruidbestrijding doet, moet werken volgens de DOB-Methode. DOB staat voor Duurzaam Onkruidbeheer en is ontwikkeld om op een effectieve manier en tegen lage kosten onkruid op verhardingen te bestrijden. Het doel? Het realiseren en behouden van een goede waterkwaliteit. Binnen DOB zijn er verschillende bestrijdingsmethoden zoals: mechanisch, thermisch of chemisch. Valt de keuze op chemische onkruidbestrijding, dan gelden een aantal regels die de afspoeling van herbiciden naar het oppervlaktewater moeten tegengaan. Groenbeheerders en -uitvoerders moeten zich houden aan strenge richtlijnen voor het bestrijden van onkruid en om onkruidbestrijdingsmiddelen op verhardingen te mogen spuiten zijn zij verplicht zich te certificeren. De cursus Weer en Onkruidbestrijding besteedt veel aandacht aan wat er allemaal bij certificeren komt kijken.

Weten wat het weer doet Informatie over de hoeveelheid neerslag en het tijdstip van de verwachte neerslag is dus van groot belang voor de onkruidbestrijders. Weersinstituut MeteoVista heeft daarvoor een online planning- en registratietool voor het bestrijden van onkruid ontwikkeld die beschikbaar wordt gesteld op Onkruidbeheer.nl. Daar geven de meteorologen van het weersinstituut advies over de naleving en controle van regels op het gebied van onkruidbestrijding. Dankzij verschillende tools, waaronder

S t r a a t b e e l d april 2011

25

Ondergronds stopcontact nodig in de buitenruimte?

www.putkast.nl

Van staal naar aluminium De gemeente Maastricht is vanaf 2008 bezig haar volledige arsenaal lichtmasten tot en met 6,5 meter te vervangen door aluminium masten. Uiteindelijk zullen 17.000 van de 20.000 stalen masten vervangen worden door aluminium exemplaren voorzien van een HDPE grondstuk. Nedal Aluminium heeft inmiddels de eerste 2500 masten geleverd. Vanwaar de keus voor dit lichte materiaal?

In 2007 werden de nutsbedrijven in Maastricht verkocht aan energieleverancier Essent. Daarop zocht de

Gemeente Maastricht vervangt haar lichtmastenarsenaal gemeente naar mogelijkheden om te investeren in milieutechnische en CO2 besparende oplossingen binnen de openbare verlichting. Als onderdeel van deze exploratie deed de gemeente Maastricht vergelijkend onderzoek naar de ondergrondse uitloochening door enerzijds stalen en anderzijds aluminium lichtmasten.

Han Faber, projectleider Beheer Openbare Ruimte bij de gemeente Maastricht: “De uitkomst van het onderzoek was dat stalen masten meer zinkafzetting in de grond tot gevolg hebben dan aluminium masten. Milieutechnisch gezien heeft men toen de keuze gemaakt voor aluminium masten. Gezien de grote hoeveelheid zwerfstromen in de Maastrichtse grond, was het ook noodzakelijk de masten hiertegen te beschermen.

Vanuit die vraag kwamen we uit bij de aluminium masten van Nedal, met HDPE-grondstuk.”

Sterkere mastwand met HDPE Chris Beumer, accountmanager bij dit project namens Nedal: “Aluminium loogt in atmosferische omstandigheden niet uit, zodat geen emissies ontstaan naar bodem- of oppervlaktewater en omdat het zoveel lichter is dan andere materiaal soorten de gebruikelijke materialen, zijn de masten arbotechnisch gezien beter te verwerken.” Een kritisch punt van een aluminium lichtmast is het grondstuk. In geval van extreme grondslag situaties kan het grondstuk eerder aangetast worden door bijvoorbeeld zwerfstromen en de zuurgraad van de grond en bij lichte parkeeraanrijdingen zijn de beschadigingen vaak groter. Vandaar de toepassing van een speciaal grondstuk genaamd HDPE. In het grondstuk wordt, tot op aanrijdhoogte, HDPE in de mast geperst, waardoor de wand van de masten dikker en sterker wordt. Hiermee worden zowel aantasting onder maaiveld als schade bij parkeeraan-

rijdingen aanzienlijk verminderd. Het mastgedeelte boven de HDPE heeft nog steeds de lichtgewicht eigenschappen van aluminium, die op die hoogte juist voor extra veiligheid zorgen. Beumer: “Bij grote aanrijdingen zal de mast eerder meegeven, waardoor ernstig fysiek letsel, en de daarmee gepaard gaande emotionele en financiële schade, voorkomen kan worden.”

De masten die Nedal Aluminium tot nu toe heeft geleverd in Maastricht zijn niet hoger dan 6,5 meter en geanodiseerd. Dat betekent dat deze masten de eerstvolgende 40 jaar niet de gebruikelijke conservatie behoeven. Faber: “Andere masten moeten regelmatig geschilderd worden om corrosie te voorkomen. Dat onderhoud kost de gemeente ieder jaar behoorlijk wat geld en mankracht.

Met de keuze voor geanodiseerd aluminium kunnen we een deel van dat geld besteden aan de inkoop van deze CO2 neutrale masten.”

i Nedal Aluminium BV Utrecht T: 030-2925711 www.nedal.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

27

Dammen en schaken in de buitenlucht Gewapend beton is een zeer sterk materiaal en biedt daardoor ongekende mogelijkheden in de bouwkunst.

Stedon maakt de diversiteit van het materiaal zichtbaar en presenteert de Dam-Schaak set.

Doordat beton voorheen veelal niet esthetisch doordacht werd toegepast, is de associatie met het bouwmateriaal vaak saai en grijs.

Stedon biedt een uitgebreide lijn betonproducten die het tegendeel bewijst, waaronder een reeks ronde en vierkante zitelementen in een uitgebreide reeks maten en kleuren, waarmee onverwachte creaties kunnen worden gevormd. Een goed voorbeeld is de Dam-Schaak set.

Het spelen van een dam- of schaakspel in de buitenlucht is iets waar jong en oud veel plezier aan beleven. Binnen de reeks betonnen zitelementen heeft Stedon daarom een Dam-Schaak Set ontwikkeld. De

set bestaat uit zeven delen en bevat een voetplaat, speelblad, speelbladvoet en vier zitblocken met houten bovenlaag, voor een aangenaam zitcomfort. De speelinleg is standaard leverbaar in 8x8 of 12x12 patroon, maar andere afmetingen zijn op aanvraag te vervaardigen. Zowel het hout als het beton kan in elke gewenste kleur worden geleverd en ook wat afwerking betreft kan er aan iedere wens worden voldaan. De betonelementen zijn door en door gekleurd, zodat de gekozen kleur niet alleen aan de buitenkant, maar ook binnenin zichtbaar is.

Op de afbeelding ziet u Standaard Type Octagon, totale afmetingen: 180x180x175, totaal gewicht: 1190 kg.

i Stedon – Stedelijke Producten Leeuwarden T: 058-2880700 www.stedon.nl

STRAATMEUBILAIR VAN BESOUW METAAL BV / AVO SPEELT(TUIN)TOESTELLEN • JULES VERNEWEG 19 • 5015 BE TILBURG • TEL 013-5360050 • WWW.VBM.NU • INFO@VBM.NU

S t r a a t b e e l d april 2011

29

Twee decennia straatmeubilair

2011 Het jaar van de klassiekers

30

S t r a a t b e e l d april 2011

2011 Staat voor Samson Urban Elements in het teken van meerdere jubilea. De vertrouwde Montseny bank en de gewaardeerde Buderus boomroosters vieren deze zomer respectievelijk hun twintig- en vijfentwintigjarige jubileum in Nederland. Beide producten zijn al jaren onmiskenbare straatklassiekers.

Stoel van alle tijden De Montseny is één van de paradepaardjes van leverancier DAE. Een comfortabele bank met een solide aanzicht. Het ontwerp is ontstaan vanuit een creatieve mix van stedelijke en klassieke stijlelementen.

De bank is gegoten uit gietijzer en afgewerkt met houten planken. Het ontwerp van de Montseny stamt uit 1991. Leopolde Milá bedacht de bank en bijbehorende stoelen in Barcelona. Met zijn originele en revolutionaire idee van een individuele zitgelegenheid in de openbare ruimte was hij de eerste ontwerper die het aandurfde een totaal nieuw concept op het gebied van straatmeubilair neer te zetten. Het creëren van een huiskamersfeer; een plaats waar sociale interactie tot stand kan komen. Het bleek een schot in de roos.

Op de Ramblas, de culturele en sociale hoofdstraat van Barcelona, staan de stoelen als groepjes bij elkaar en brengt menig gepensioneerd Catalaan er uren door met oeverloos gepraat over lokale aangelegenheden. De bank is zo veelzijdig dat dit model wereldwijd even graag wordt toegepast in een historische omgeving als in jongere modernere buurten. Op deze wijze kan met een verstandig budget een plek voor iedereen gecreëerd worden.

Na twintig jaar kan deze bank nog generaties mee. Doordat de Montseny verkrijgbaar is in FSC-gecertificeerd hout met duurzaamheidklasse 1, past de bank prima bij de wensen van nu.

Warm in de winter, cool in de zomer 27 Jaar geleden begon de ontwerper van de Montseny stoel met het ontwikkelen van zonne-energieinstallaties. Zijn voorliefde voor natuurlijke energiebronnen heeft geleid tot de allernieuwste ontwikkeling in de levenscyclus van de Montseny bank: de temperatuur gecontroleerde bank. Het is de eerste bank ter wereld waarbij gebruik wordt gemaakt van een geothermisch warmtesysteem, waarbij de in de aarde opgewekte warmte de zitting, rugleuning en armleuningen verwarmen. Hetzelfde systeem zorgt ervoor dat in de zomer de bank gekoeld blijft.

Buderus roosters laten boom ademen Straatmeubilair betreft iedereen.

Vrijwel dagelijks hebben we er mee te maken. Van het paaltje dat we onvrijwillig raken bij het achterwaarts inparkeren, tot de verlichting die er ’s avonds voor zorgt dat we weer veilig thuiskomen. Een verzorgde en inspirerende leefomgeving zorgt ervoor dat woonwijken, steden en winkelcentra floreren. Een gezonde leefomgeving vraagt om groen en juist in de steden wordt veel gevraagd van bomen. Zij waren er vaak het eerst, maar moeten zich aan de groei en ontwikkeling van de moderne stad aanpassen.

Om te zorgen dat er genoeg ruimte is voor de wortels om te ademen, beschermen Buderus boomroos-

ters al 25 jaar lang vele bomen in Nederland en bij onze buren in België en Duitsland. Het bedrijf - dat sinds 1996 ISO14001 gecertificeerd is - produceert boomroosters van de hoogste kwaliteit. De lijnen Classico en Rustico werden na enkele jaren aangevuld met het Rondello en een Lateraal rooster. Voor alle modellen geldt, dat de onzichtbare koppeling van de segmenten zo sterk is dat er in het midden geen verdere ondersteuning nodig is. De producten zijn een bundeling van ervaring, techniek en praktische toepasbaarheid. De kwaliteit van toen bewijst zich nu nog steeds.

i Samson Urban Elements Zutphen T: 0575-583911 www.samson.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

31

Advertorial

Grijsen park & straatdesign en Jeroen Marseille slaan handen ineen:

Nieuw boomroosterprogramma voor hoogwaardige buitenruimten Grijsen park & straatdesign heeft een nieuw boomroosterprogramma ontworpen in samenwerking met landschapsarchitect en ontwerper Jeroen Marseille. Dit heeft geresulteerd in een mix van in het oog springende, bijzondere designs die binnen de Europese grenzen met hoogwaardige materialen worden vervaardigd. “De boomroosters passen bij de rest van ons assortiment: kwalitatief straatmeubilair met een exclusieve look”, stelt Patrick Grijsen.

Boomroosters dienen vooral een praktisch doel: ze zorgen ervoor dat de boomspiegel beschermd

Boomrooster Mosa

is en wordt opgenomen in het verhardingsvlak, en dat de ruimte rond de boom goed toe-

gankelijk blijft. Maar voor Grijsen en Marseille is ook de esthetische waarde van groot belang: “Een mooi boomrooster kan de identiteit van een centrumplein absoluut complementeren, waarbij materiaalgebruik, uitvoering en plaatsing belangrijke elementen zijn”, aldus Grijsen.

Hoe is het nieuwe boomroosterprogramma tot stand gekomen? “In eerste instantie zijn we bij elkaar gaan zitten om te bepalen hoe we onze kennis konden samenbrengen”, vertelt Marseille. “De technische kennis en ervaring met verschillende materialen van Grijsen en mijn ervaring omtrent ontwerp en gebruik van de openbare ruimte heb ik samengevoegd in mijn schetsontwerpen. Onze visies matchen met elkaar, wat het tot een prettige samenwerking maakt. Meubilair voor de openbare ruimte ontwerpen vergt een bepaalde werkwijze en eigen visie. Ik probeer in een ontwerp in eerste instantie terughoudend te werk te gaan en zoveel mogelijk te werken met materialen die mooi verouderen of van zichzelf al kwaliteit hebben. Als mensen op straat lopen zijn ze zich vaak niet bewust van het straatmeubilair; het past in de rest van het straatbeeld. Dat is ook hetgeen ik nastreef. Een opvallende designbank kan mooi zijn, maar je neemt er een groter risico mee en het kan na een aantal jaren gaan vervelen.”

Goed voor de boom, niet voor onkruid De intensieve schetssessie die volgde nadat een duidelijke vraagstelling was geformuleerd, resulteerde in een negentigtal ontwerpen. Patrick Grijsen: “Met drie man sterk hebben we de

32

S t r a a t b e e l d april 2011

Boomrooster Wave

Boomrooster Warp

tekeningen beoordeeld aan de hand van de technische eisen, of het aan zou slaan in de markt en natuurlijk op het visuele plaatje en de details. Dit resulteerde in een selectie van 35 ontwerpen, waarvan we nu 18 hebben uitgewerkt.” Marseille: “Een beheerder van de openbare ruimte heeft het liefst dat onkruid niet bestaat, zijn voorkeur zou uitgaan naar een dichte plaat waarbij onkruid geen kans heeft, maar een boom heeft lucht en water nodig om goed te kunnen gedijen. Dit heb ik als uitgangspunt gebruikt in mijn ontwerpen: de roosters liggen zo dicht mogelijk bij de boom om zo min mogelijk grond over te houden die onderhouden moet worden, maar met genoeg lucht en watertoevoer voor de boom.”

Als basis gebruikte hij ronde en vierkante vormen. “Vanuit die lijnen ben ik verder gaan ontwerpen. Ik tekende wat in me opkwam, maar soms kom je erachter dat iemand anders het wiel al eens eerder heeft uitge-

gebruikelijke, zware onderconstructie overbodig. Bovendien heeft gietijzer een oppervlak dat enigszins ruw is, waardoor er leven in zit.”

De onderconstructies zijn gestandaardiseerd en kunnen minder zwaar en dus goedkoper worden uitgevoerd, omdat de sterkte van de roosters zelf groter is. De roosters kunnen een belasting van 50kN dragen.

Schetsen boomroosters

Boomrooster Globe

vonden. Daardoor zijn sommige ontwerpen vroegtijdig gesneuveld.”

Verrassend lijnenspel

Een deel van de ontwerpen die wel het levenslicht zagen zijn boomroosters, een deel boomspiegelplinten. “Hierbij hebben we voornamelijk nagedacht over het materiaalgebruik”, licht Grijsen toe. Eén mal gieten die vervolgens gespiegeld geplaatst kan worden is uiteraard minder kostbaar dan twee, drie of zelfs vier verschillende mallen voor een boomrooster te moeten maken en gieten. Dit werkt ook door naar de klant. Grijsen vervolgt: “In plaats van grijs gietijzer te gebruiken hebben we gekozen voor nodulair gietijzer. Dit materiaal wordt zo dun mogelijk in de mal gegoten, wat het buigzamer en dus minder breekbaar maakt. Daarna worden oneffenheden op het verharde rooster met de hand afgeslepen. Het materiaal is duurder, maar omdat het dunner wordt gegoten heb je minder nodig en is de

Wie de ontwerpen bekijkt, kan niet ontkennen dat ze in het oog springen en tot de verbeelding spreken. Verrassend lijnenspel, optische illusies die je net even iets langer naar het rooster laten kijken en strakke symmetrische vormen; krachtige statements die toch niets te veel zeggen.

Marseille zou dan ook graag zien dat de boomroosters toegepast worden op een plek waar ze passen: “De roosters zijn bedoeld om een openbare ruimte hoogwaardiger te maken, om bijvoorbeeld een centrumplein een meer exclusieve uitstraling te geven.” Grijsen voegt toe: “Dat betekent niet dat de klant hier de prijs voor betaalt; die zijn uitsluitend marktconform.”

Inlichtingen Grijsen park & straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

33

Karakteristieke bolwerken Alkmaar vormen groen stadspark

Nieuwbouw en revitalisering vloeien samen in planvorming

De bolwerken in Alkmaar zijn een karakteristiek kenmerk van de binnenstad.

Ontstaan vanuit een vesting doen de werken nu dienst als stadspark; een groene oase van rust in een stedelijke omgeving. Om het Bolwerk haar geschiedkundige allure terug te geven wordt de omgeving grondig aangepakt, met behoud van waardevolle historische elementen, de landschappelijke structuur en de ecologische variatie als belangrijkste uitgangspunten.

De visie voor het Bolwerk Alkmaar is in 2007 opgesteld door Patricia van Herpen van P2 landschapsarchitecten en Mariske Pemmelaar-Groot van Studio voor Landschapsarchitectuur.

“De Visie Bolwerk is een langere termijnvisie die in opdracht van de gemeente samen met een ‘denktank’ van bewoners en andere belanghebbenden tot stand is gekomen”, vertelt Pemmelaar. De landschapsarchitecte is verantwoordelijk voor de uitwerking van het ontwerp voor de revitalisatie van het stadspark.

“De grootste aanleiding was het achterstallig onderhoud van het park en dan met name de beplanting.

Deze was aan het eind van haar Latijn en te uniform; er moest meer

34

S t r a a t b e e l d april 2011

variatie in worden aangebracht.” De uitvoering van het eerste deel van de Visie Bolwerk Alkmaar is in de herfst van 2008 gestart. Behoud van waardevolle historische elementen, de landschappelijke structuur en de ecologische variatie vormden het uitgangspunt voor het definitieve ontwerp en het beplantingsplan. In maart 2009 is dit besproken met de bewoners en inmiddels is de eerste fase gerealiseerd. Pemmelaar: “Aan de rand, bij de ingang, was het gebied verpauperd en deels ingenomen door parkeerplaatsen. Ook de sociale veiligheid in dit gebied was in het geding. Bovendien waren de ingangen van het park niet duidelijk en heel smal.”

Historie in nieuwbouwwijk Schelphoek Zijn de meeste bolwerken rondom stadscentra gebouwd, bij Alkmaar zijn de werken voor een deel overgenomen door het Noord-Hollands Kanaal. Aan een zijde van de bolwerken wordt nieuwbouw gerealiseerd.

Het complex Schelphoek ligt in het verlengde van het park en is nog volop in ontwikkeling.

“Het Bolwerkpark dat rondom de oude binnenstad ligt, wordt voor een klein deel opnieuw aangelegd in de nieuwe binnenstadswijk Schelphoek en vormt daar de beëindiging van het park”, vult Wendy Sanders aan, landschapsarchitecte bij de gemeente Alkmaar en ontwerpster van de openbare ruimte in de nieuwbouwwijk. In de Schelphoek zal voornamelijk de inrichting van de historische binnenstad worden doorgetrokken, met bijvoorbeeld de Alkmaarse binnenstadbank de Bingerden van Inter Design, het fietsenrek Tulip van Velopa Citystyle, boomroosters en boomringen van Samson Urban Elements en de afvalbakken Ecobin van Van Hemst. Bijzonder zijn ook de lichtmasten met haar historische karakter, gecombineerd met moderne lichttechnieken. De masten zijn voorzien van het armatuur Windsor van Schredér.

“Voor de nieuwe wijk is ook een nieuwe wanduithouder ontworpen, met een geïntegreerde zekeringkast.

Vaak worden deze nog vlak boven het maaiveld geplaatst en zijn daarmee niet vandalismebestendig. Door

Foto Mariske Pemmelaar-Groot

ze hoger op de wand te plaatsen en te integreren, voorkom je niet alleen vernieling, maar zorg je ook voor een mooier straatbeeld”, aldus Sanders.

De straten van de Alkmaarse wijk zijn voorzien van unieke klinkers, bestaande uit een mengsel van vier kleuren steen. Sanders: “Met de juiste kleurverhouding creëer je een rustiek straatbeeld. Hierbij wordt de straat zoveel mogelijk ingericht naar het Shared Space-principe; wij noemen dit echter liever flexibel ruimtegebruik.”

De Schelphoek wordt omringd door water; aan de noordkant is de kade verstevigd en voorzien van zuilplatanen. “In de oude situatie stonden hier kastanjebomen, maar omdat hierbij de kans op kastanjeziekte groot is en de bomen niet in verhouding staan met de hoge appartementencomplexen en de grote waterpartijen, is gekozen voor al opgekweekte platanen”, legt Sanders uit.

Ontwerptools Alvorens Pemmelaar aan de slag ging met haar ontwerp, werd het gebied eerst zorgvuldig geïnventariseerd. Dit resulteerde in

De Alkmaarse lichtmast met Windsor armatuur op de Eilandswal, met op de achtergrond het Noordhollands kanaal, de Accijnstoren en de Alkmaarse binnenstad.

een Programma van Eisen van de “denktank”, met als belangrijkste aandachtspunten de olifantenpaadjes (slijtpaadjes, red.), de wens voor meer bomen en intensiever onderhoud van de kruidlaag en meer variatie en bloei van de bestaande heestergroepen. Alles werd in samenspraak met verschillende afdelingen van de gemeente vormgegeven.

“Zij hebben de planvorming gevolgd en waar nodig geadviseerd over de uitvoering”, aldus Pemmelaar.

“Als je de historie van de zestiende eeuwse vestingwerken erop naleest, is er veel versnippering in de verschillende ontwerpen voor het gebied; veel plaatselijke ontwerpers hebben aan het gebied gesleuteld.

Wat voor mij echter als inspiratie diende voor het smalle stuk bij de Schelphoek was het ontwerp voor de Boompoort, van gemeentearchitect W.G. de Croix. Ondanks dat dit buiten mijn ontwerpgebied ligt, sloot het toch erg goed aan bij mijn visie voor de toekomst, met grove en fijne

heesters, bloemperken, opgaande bomen, treurwilgen en grasperken.”

Herkenbare ingang Sander de Coster, projectadviseur bij Falco: “Voor de gemeente Alkmaar

Het Bolwerkpark rondom Alkmaarse binnenstad met uitvergroot de nieuwe binnenstadswijk Schelphoek.

Bron: P2/Studio voor Landschapsarchitrectuur

hebben we op basis van een ontwerp van Mariske Pemmelaar-Groot twee buitenbanken en een zuil met het woord ‘Bolwerk’ gerealiseerd bij de ‘ingang’ naar een wandelpad langs de Singelgracht en de

S t r a a t b e e l d april 2011

35

Ontwerp voor de Boompoort van W.G. de Croix

Schelphoek. Dit is in september 2010 afgerond.” Daarnaast heeft Falco twee korven van drie meter hoog geplaatst om groen op te kweken. De Coster: “De zuil bestaat uit een plaat

De entree van het Bolwerkpark voor en na de herinrichting. (Foto Mariske Pemmelaar-Groot)]

36

S t r a a t b e e l d april 2011

van Cortenstaal, die door corrosie een heel specifiek roestkleurig karakter heeft gekregen. Dit treedt binnen een paar weken na plaatsing op.

Een ander kenmerk van dit materiaal is dat het niet afgeeft.” De plaatsing van de zuil ging niet zonder slag of stoot: “De zuil moest niet alleen een mooi plaatje zijn, maar ook hufterproof en bestand tegen weersomstandigheden”, aldus de projectbegeleider. “Mede daarom is de zuil behandeld met een anti-graffitilaag, wat verwijderen eenvoudiger maakt.

Ook moest het kindvriendelijk zijn; als een kind met een voetje in een opening blijft steken moet de schade natuurlijk beperkt blijven. Daarom zijn zoveel mogelijk de scherpe randjes afgerond.”

Net als de zuil, zijn ook de twee geplaatste banken maatwerk, iets wat Falco steeds meer doet. “Naar de wens van de landschapsarchitecte hebben we hier een ronde vorm aan gegeven die aansluit bij de ronde ondergrond”, aldus De Coster. “Het is een robuust ontwerp gewor-

den met als bijzonder element de rechtop geplaatste planken in plaats van liggend naast elkaar. Deze zijn vervaardigd van FSC-gecertificeerd hardhout. Het onderstel is van thermisch verzinkt staal; duurzaam staal dat 100 procent recyclebaar is.”

Het deel van het Bolwerk dat grenst aan de Schelphoek werd in 2010 opgeleverd. “In dit deel werden de meeste problemen veroorzaakt, daarom werd dit als eerste aangepakt”, vertelt Pemmelaar.

“De situatie vroeg om de meest ingrijpende infrastructurele aanpassingen. De omgeving was voor een deel opgesoupeerd door parkeren en ontsluitingswegen, terwijl het aansluitende deel een nauw profiel kende dat al heel mooi aansloot op het park. Door de parkeergelegenheid te beperken is een deel weer aan het park teruggegeven.” Op deze plek is ook een groot speeltoestel van hout is geplaatst, van Goede speelprojecten.

Bijzondere elementen in het park Momenteel is Pemmelaar bezig met de planvorming voor de rest van het

Uitgangspunten voor de toekomst van het Bolwerk volgens Pemmelaar-Groot: • Versterk het gebruik en de beleving als zit- en wandelpark dichtbij de stad, met cultuurhistorie, landschap en natuurbeleving in harmonie; • Maak echte entrees: zichtbaar en uitnodigend; • Versterk de continuïteit tussen de verschillende parkdelen; • Maak gebruik van de historische kwaliteiten: een doorlopende wandeling in slingerende vorm, het effect van hoog en laag, met afwisseling van riet langs de oevers; • Verbijzonder de vier bolwerken op basis van de specifieke kenmerken van de plek; • Het Bolwerkpark is het park, de singelgracht en de overzijde;

• Koester de karakteristieke uitstraling van het Kennemerpark met relicten van L.P. Zocher; • Verlevendig de smalle parkstrook, met een knipoog naar de situatie van de wandelkaart uit 1883 (nu opgeleverd); • Vergroot de natuurbeleving: afwisselende rietkragen langs beide oevers; diversiteit in vogelbestand, stinzenflora; • Realiseer permanente beeldenroute; • Verbeter het bomenbestand: streef naar een gevarieerd beeld van solitaire bomen, boomgroepen en (bloeiende) struikgroepen en bloemperken; • Zoek naar kansen om een relatie tussen het Victoriepark en Schelphoek te ontwikkelen.

stadspark. Bijzonder element is het Kennemerpark, dat midden in het stadspark is gesitueerd. “Dit heeft een zeer karakteristieke uitstraling die we graag willen behouden”,

aldus de landschapsarchitecte.

“Architect L.P. Zocher ontwierp hier onder meer een voetpad met zichtlijnen in relatie met prachtige bebouwing. Ook staat daar nog de

authentieke beplanting. Het verschil met de rest van het park is vooral het open karakter, de gevarieerde beplanting en bijzondere bomen.”

Vanzelfsprekend is de ecologie in een groen stadspark een belangrijk aspect. Pemmelaar: “Bij het deel dat nu is uitgevoerd is een boomexpert van New York Boomadvies betrokken geweest om de staat van de bomen te onderzoeken.” Verder ziet Pemmelaar vooral kansen in het oude bomenbestand, de aanwezigheid van veel stinzenflora, rietkragen en het verhogen van de waterkwaliteit.

“In de huidige situatie zijn veel vaste borders met heesterbeplanting zoals sneeuwbes, wat weinig kleur in het geheel brengt, terwijl in het nieuwe plan ovale bloemperken met rozen en vaste planten zijn ontworpen.

Hierbij is zorgvuldig rekening gehouden met de bestaande bomen.”

Een mooi detail in het opgeleverde deelgebied is de ‘kist’ met schotbalken die nodig zijn om het water te kunnen schutten. “Om de balken meer zichtbaar te maken is hiervoor een cortenstalen kast ontworpen met een glazen deksel.”

S t r a a t b e e l d april 2011

37

DE TOTAALVAKBEURS VOOR SPORT, SPEL, RECREATIE EN OPENBARE RUIMTE WWW.DEMO-DAGEN.NL

De grootste en volle de meest succes bied ge t he op rs eu vakb eatie cr Re , van Sport, Spel te im ru e ar nb en Ope in de Benelux.

Demo • Dagen 2011 13, 14 EN 15 SEPTEMBER 2011 NSC PAPENDAL, ARNHEM

Demo Dagen

Cirkelvormige Cubic banken in beeldentuin In de beeldentuin ‘In de Hof van Hartstocht’ te Hoogeveen, gelegen tussen een museum, theater en muziekschool, heeft de gemeente Hoogeveen gebogen stalen Cubic banken van Grijsen park & straatdesign geplaatst.

heeft opgesteld in twee delen die samen een halve cirkel vormen. Omdat de banken allemaal losse elementen zijn die aan elkaar gekoppeld kunnen worden, is het echter ook mogelijk één grote halve cirkel te maken. De totale lengte van alle elementen samen is 17 meter.

Vanwege het cirkelvormig ontwerp van de tuin is bewust gekozen voor gebogen banken die de gemeente

De banken staan op een plek waar ook openlucht voorstellingen gegeven worden. Zo kunnen mensen ont-

spannen op een bank zitten tijdens een voorstelling of pauze. De banken zijn niet verankerd. Hierdoor zijn ze verplaatsbaar en kan de ruimte ook voor andere doeleinden gebruikt worden.

i Grijsen park & straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl

Terug van weggeweest: de Familieschommel Omdat de familieschommel, populair vanaf de jaren vijftig en zestig, midden jaren negentig de stempel kreeg onveilig te zijn, namen de meeste leveranciers de schommel uit hun assortiment.

Van Besouw Metaal brengt de Familieschommel opnieuw op de markt, volgens de laatste veiligheidsnormering van 2008.

Bij de invoering van de EN 1176 norm in 1997, besloten verschillende leveranciers de achtpersoons familieschommel uit het leveringsprogramma te halen. Een groot gemis voor de spelende jeugd én ouders.

Naar aanleiding van een verzoek van speeltuinvereniging Kindervreugde in Enkhuizen, besloot Van Besouw Metaal in 2001 onder de merk-

naam AVO speel(tuin)toestellen de familieschommel te leveren met de veiligheidskenmerken die destijds volgens de laatste norm vereist was.

Er werden begrenzers ontworpen die ervoor moesten zorgen dat de uitslag van de schommel beperkt werd, en daardoor het beknellinggevaar van de benen van de buitenste gebruikers zou vermijden. Daarnaast zijn er nog enkele kleine aanpassingen gedaan, onder meer rubber stootbuffers en hekwerken Nieuw te ontwerpen toestellen moeten aan de nieuwe norm EN1176:2008 voldoen, maar oude toestellen mogen worden geplaatst, terwijl zij voldoen aan de oude (1997) norm. Van Besouw Metaal herstelt de reputatie van de Familieschom-

mel en levert het nostalgische toestel mét de veiligheid vastgelegd in de strenge 2008 norm.

i Van Besouw Metaal/ AVO Speeltoestellen Tilburg T: 013-5360050 www.vbm.nu

S t r a a t b e e l d april 2011

39

Afvalbak tegen hondenpoep De gemeente Edam-Volendam pakt het hondenpoepprobleem aan met gebruik van de Pelican afvalbak. De afvalbakken werden in losloopgebieden en langs uitlaatroutes geplaatst in een speciale functionele uitvoering en met speciale stickers.

Door een grote overlast van hondenpoep ontstond er de afgelopen jaren in de gemeente Edam-Volendam de behoefte aan een effectieve oplossing die daar een einde aan zou maken. De gemeente heeft vijftig Pelican afvalbakken van VelopA-Citystyle geplaatst langs de populairste hondenuitlaatroutes. Daarnaast zijn in de gemeente meerdere locaties als losloopgebied aangewezen. De vijftig Pelican afvalbakken zijn zowel bij deze losloopgebieden geplaatst, voorzien van een sticker “Losloopgebied = Wél opruimplicht”, als

langs zoveel mogelijk uitlaatroutes, met een sticker “Honden aan de lijn - Opruimplicht”. De voetplaat van de afvalbakken zijn onder maaiveld geplaatst, wat voor extra stabiliteit heeft gezorgd.

“Het hondenbeleid in de gemeente heeft mede door de Pelican een duidelijke vorm gekregen”, aldus projectleider Karst Bant. Hij is tevreden met het resultaat en de uitstraling en functionaliteit van de afvalbakken.

Pelican afvalbak De Pelican is een eigentijdse afvalbak die vormgeving combineert met functionaliteit. De hoogte en grootte van de inwerpopening zorgen voor het eenvoudig deponeren van afval.

De afvalbak is vervolgens ook eenvoudig en snel te legen. Dankzij de vele uitvoeringen, accessoires en diverse plaatsingsmogelijkheden biedt de Pelican een oplossing voor vele

situaties, waaronder het hondenpoepprobleem in Edam-Volendam.

i Velopa-Citystyle Leiderdorp T: 071-5410321 www.velopa.com

Stadsbomenvademecum 2B is uit Stadsbomen Vademecum 2B: Groei en aanplant, volgt de boom van de kwekerij naar de uiteindelijke groeiplaats. De uitgave geschreven door G.J. van Prooijen en uitgegeven door het IPC omvat 192 pagina’s met veel foto’s.

Het begint met de ontwikkeling van zaad tot boom. Onder andere de opbouw van plantencellen, primaire en secundaire groei, de opbouw van hout- en bastweefsel en verschillende groeiprocessen komen hierbij aan de orde. Vervolgens wordt ingegaan op de teelt van bomen en de aankoop van plantmateriaal.

Voor het welslagen van een beplanting is echter niet alleen de kwaliteit van het plantmateriaal van belang, maar ook de inrichting van de groeiplaats.

Er wordt daarom uitgebreid ingegaan op de mogelijkheden die er zijn om groeiplaatsen zo veel mogelijk aan de eisen van de boom te laten voldoen, zoals het gebruik van bomenzand, bomengranulaat en groeiplaatsconstructies.

Hierna wordt aandacht besteed aan de aanplant zelf. De voorzieningen in de plantplaats, het planten van de boom en de nazorg komen aan de orde.

Tot slot wordt gekeken naar bomen die bij ruimtelijke ingrepen niet meer gehandhaafd kunnen blijven.

Er wordt behandeld wanneer de verplanting van dergelijke bomen kans van slagen heeft. Vervolgens komen alle aspecten van het verplanten uitgebreid aan de orde, zoals de voorbereiding, de verschillende methoden en de nazorg.

i Stadsbomenvademecum 2 B: Groei en Aanplant is nu verkrijgbaar via de webshop van www.IPCGroen.nl.

S t r a a t b e e l d april 2011

41

Ruhr 2010 Bruggen Het Ruhrgebied in Duitsland was de culturele hoofdstad van Europa in 2010. Afgelopen zomer realiseerde Streetlife in nauwe samenwerking met de landschapsarchitecten van Scape een viertal bijzondere bruggen in het gloednieuwe Uni-Viertel park te Essen. De ronde gebogen aanlandingen, de camel-gele Artdeck roosters en het veilige zigzag hekwerk vormen een eenheid met dit mooie grafische stadspark.

Op de onderstaande birdview foto komen de vloeiende lijnvoering en de heldere kleuren voor het minutieus gedetailleerde Uni-Viertel park goed uit.

De Streetlife bruggen overspannen de kanalen van het waterbekken. Ze ontsluiten de toekomstige nieuwbouw van de universiteitswijk in het hart van Essen.

Partner in Bruggen.

Bij de Uni-viertel bruggen is sprake van een mooie match tussen parkontwerp en de tijdloze uitstraling van de Streetlife bruggen. De engineering en levering volgens DIN-normering is geheel door het Nederlandse bedrijf verzorgd.

Streetlife heeft in zijn collectie meerdere architectonische standaardbruggen en dekmaterialen. Het ontwerpen, engineeren en realiseren van maatwerk bruggen is een kennis intensieve specialisatie, waar meerdere vakgebieden samenkomen.

Waalwijk

Brugdek van Artdeck® roosters

3D gebogen aanlandingen

Integraal brugproces Bij de realisatie van een nieuwe brug moet de opdrachtgever vaak maar afwachten hoe de totale kosten (ontwerp-, aanbetalings- en realisatie) uitpakken. Streetlife werkt op een alternatieve wijze, waarbij ontwerp en realisatie integraal aangepakt worden. Voor een gemeentelijk projectteam zijn zowel ontwerp als realisatiekanten vooraf eenduidig, mede door de geavanceerde 3D-modellering technieken die Streetlife hanteert.

Leiden

Sneek

Het 3D-computer ontwerp, onder het motto: ‘What you see is what you get’

i Streetlife Leiden 071-5246846 www.streetlife.nl streetlife@streetlife.nl

Heemskerk

Fietsstandaard FalcoIon met twee oplaadpunten De FalcoIon is een nieuwe fietsstandaard waarin iedere fiets eenvoudig geparkeerd kan worden, met oplaadpunt voor een elektrische fiets. Nu is er ook de FalcoIon met twee geïntegreerde oplaadpunten.

Sinds 2006 is de verkoop van elektrische fietsen ongeveer verviervoudigd van 40.000 tot ruim 150.000 exemplaren vorig jaar. Meer elektrische fietsen betekent meer behoefte

aan oplaadpunten, waarbij een combinatie met fietsparkeren natuurlijk uitermate logisch is. Met de nieuwe fietsstandaard FalcoIon wordt er een fietsparkeervoorziening gecreëerd voor alle fietsen en tegelijkertijd een oplaadpunt voor elektrische fietsen.

De nieuwe FalcoIon biedt plaats aan twee, al dan niet elektrische, fietsen die tegelijk opgeladen worden aan het dubbele geïntegreerde oplaadpunt in de boog van de FalcoIon. Materiaal en uitvoeringen Met het voorvorksysteem kan de gebruiker zijn fiets eenvoudig in de vorksteun parkeren. Voor de hoge plaats moet het voorwiel circa 30 cm opgetild worden om niet met de sturen van de naast geparkeerde fietsen in gedrang te komen.

De fietsstandaard is gemaakt van staal; het heeft een lange levensduur en is geschikt voor hergebruik. De thermisch verzinkte delen kunnen aanvullend gepoedercoat worden in een standaard RAL-kleur. U heeft hier

de keuze uit ruim 190 kleuren. Naast de esthetische keuze verlengt u met een aanvullende poedercoating de levensduur van het product.

De FalcoIon is verkrijgbaar met één of twee oplaad oplaadpunten, maar ook zonder.

i Falco BV Vriezenveen T: 0546-554444 www.falco.nl

Maatwerk Slangenbank In de nieuwbouwwijk Saendelft heeft Erdi heeft een golvende zitbank geleverd en geplaatst.

De bank is vanaf tekening ontwikkeld en geproduceerd.

De Slangenbank is bijna 10 meter lang en bestaat uit 135 houten

delen welke blind zijn gemonteerd.

Het bijzondere zitelement biedt het winkelend publiek een zitplaats op het plein van het winkelcentrum in Saendelft. Het speciaal geselecteerde 100% Pure FSC Cumaru hardhout heeft een duurzaamheidsklasse 1.

De bank is hierdoor duurzaam,

krachtig en in een hoge mate bestendig tegen vandalisme.

i Erdi B.V. Zaandam T: 075-6173357 www.erdi.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

45

p r 30% o Besprakatprijzen! ma

n vestere Niet inregisseren maar

ht Verkoc

loos n Kostem ake kennis

De ‘Verticale Wereld’ Een activiteitenprogramma voor het hele jaar Proludic, partner van gemeentes bij het inrichten van speelse openbare ruimtes, heeft in samenwerking met vooraanstaande bewegingspsychologen een nieuw concept ontwikkeld: ‘De Verticale Wereld’. Dit speel- en sportconcept spoort jong en oud aan tot spelen, sporten en interactie.

Met de Verticale Wereld creëert Proludic een centrale plek die lichamelijke activiteit bevordert. In een tijd waarin obesitas en gebrek aan beweging veel voorkomende verschijnselen zijn, kan dit concept uitkomst bieden.

Gebruikers ondergaan op verantwoorde wijze diverse fysieke trainingsessies met spierversterkende elementen en leren nieuwe vaardigheden. Dit kan op eigen gelegenheid maar ook in teamverband met wedstrijdelementen. De sessies kunnen enkele uren, een halve of een hele dag innemen, of kunnen deel uitmaken van een regelmatig programma. De activiteiten zijn ontwikkeld in drie verschillende vaardigheidsniveaus: makkelijk, gemiddeld en moeilijk. Dit maakt de toestellen toegankelijk voor iedereen.

Gebruikersgids als praktische handleiding In de ondersteunende gebruikersgids, geschreven in samenwerking met experts op het gebied van lichamelijke opvoeding, worden de vele activiteitsmogelijkheden van de ‘Verticale Wereld’ weergegeven. De gids illustreert op praktische wijze de potentie van de van het concept en hoe deze het best benut kan worden.

Op die manier functioneert de gids

als een handvat voor sport- en spel instructeurs op de toestelmogelijkheden en -toepassingen.

De ‘Verticale Wereld’ vormt een ideale omgeving voor zowel individueel vrij spel als voor verantwoorde begeleide projectactiviteiten en is met name geschikt voor sportieve openbare speelplaatsen, recreatiebedrijven, (sport-)verenigingen en buitenactiviteitencentra.

i Proludic Mill T: 0485-470724 www.proludic.nl

Container Beugel ROY Delta Products presenteert een nieuwe generatie Container Beugels. Het bedrijf maakt de nieuwe beugels om aan de toenemende vraag naar meer inhoud en volume te voldoen.

In veel gemeenten locaties wordt een grotere inhoud van afvalcontainers steeds belangrijker. Dit wordt onder meer ingegeven door de wens om de frequentie van het legen te verminderen en daarmee kosten te besparen. Daarom is de contai-

nerbeugel ROY beschikbaar voor 120-140 en 240 ltr. containers. Drie kokers met een geïntegreerd slot flankeren de container op stabiele wijze. De stalen beugel wordt verzinkt geleverd en is verkrijgbaar voor c 152,-

i Delta Products Zwolle T: 038-4602700 www.deltacatalogus.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

47

PARKEER24 UW PARKEER DASHBOARD

!

W U E I N

ParkeerMensen

Parkeerprofessionals profileren zichzelf en ontmoeten elkaar op ParkeerMensen

ParkeerBanen

Een nieuwe uitdaging of collega vinden via ParkeerBanen

ParkeerNieuws

Elke dag het laatste ParkeerNieuws

ParkeerKennis

Achtergrondartikelen, praktijkvoorbeelden en over beleid, tarifering, handhaving, bouw ter informatie, inspiratie

ParkeerJournaal

Begin de week goed met het ParkeerJournaal. Elke week een terug- en vooruitblik op de actualiteiten in de parkeerwereld

ParkeerOrganisaties

Het grootste overzicht van parkeerorganisaties en hun activiteiten

ParkeerDiscussies

De redactie van PARKEER24 selecteert en bespreekt de belangrijkste parkeerdiscussies op de diverse sociale media platforms

ParkeerInnovaties

Volg de ontwikkelingen op de voet

ParkeerKalender

Een voor en door parkeerprofessionals samengesteld overzicht van relevante seminars, bijeenkomsten, congressen en dergelijke

ParkeerNota’s

Leren van elkaar via dit handige overzicht van actuele ParkeerNota’s

ParkeerBoeken

PARKEER24 selecteert en bespreekt nieuw verschenen publicaties uit binnen- en buitenland

Bezoek snel www.parkeer24.nl en: • Abonneer u op de gratis e-mailnieuwsbrief • Vraag gratis en vrijblijvend een proefnummer aan van PARKEER24 Magazine (verschijnt in juni) • Meld u aan voor ParkeerMensen, ParkeerOrganisaties e.a.

Pick Nicks Bamboe Voor het ingenieursbureau Drechtsteden maakte Delta de Pick Nicks Bamboe.

Een picknicktafel met een markant, robuust onderstel waar je eenvoudig op plaats neemt en waarvan de zit- en tafeldelen zijn uitgevoerd in bamboe.

Bamboe is een materiaalsoort dat in de buitenruimte aan populariteit wint om reden van zowel duurzaamheid maar ook omdat het zeer betaalbaar is. De bamboesoort die Delta heeft toegepast in haar Pick Nicks tafel is Phyllostachys pubescens.

De samenstelling van het materiaal is 91% bamboe en 9% hars. Het bamboe vezelhout wordt gedoopt in een harslijm en na droging wordt het materiaal onder zeer hoge druk samengeperst.

Tijdens het drogen karameliseert de suiker in het bamboe wat de natuurlijke uitstraling versterkt.

Daarna volgt de verwerking tot balken en planken.

De gebruikte harslijm voldoet aan de Europese emissieklasse E1.

Specificaties: • vochtgehalte 5%

• soortelijk gewicht 1.250 Kg/m3 • uitzetting (na 24 in water) 2.3% • breuk modulus 175 MPa Bamboe kent nauwelijks of geen algengroei. Het materiaal is met zijn enorme hardheid zeer geschikt en is uitvoerig getest voor gebruik in de openbare ruimte.

i Delta Products Zwolle T: 038-4602700 www.deltacatalogus.nl

Knap uw bestaande banken op met

Thermisch behandeld beuken Zijn de banken in uw openbare ruimte hard aan vervanging toe, maar is er geen budget voor?

Inter Design knapt uw bestaande banken op door het zitvlak en rugleuning te vervangen door thermisch behandeld beukenhouten planken.

beukenhout is FSC-gecertificeerd, heeft duurzaamheidklasse I en vergt geen onderhoud. Op deze manier verdubbelt de levensduur van de banken en bespaart u op vervangings- en onderhouds kosten.

Concreto bank opgeknapt met Thermisch behandeld beukenhouten planken.

i Thermisch behandeld beuken is een Europees hardhout dat door een speciale bewerking geschikt is gemaakt voor de buitenruimte. Het

Inter Design Winterswijk 0543-532499 www.inter-design.nl

S t r a a t b e e l d april 2011

49

Subtiele glans op stationsplein Apeldoorn In de afgelopen tien jaar zijn station Apeldoorn en de stationsomgeving ingrijpend verbouwd. Ook het Zuidplein moest op de schop. Daar liggen tegenwoordig stenen met een glitterlaagje van Struyk Verwo Infra.

De stationsomgeving van Apeldoorn is de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. De perrons van het station zijn verlengd, er loopt sinds 2007 een tunnel onder het spoor door en er zijn extra fietsstallingen bijgekomen. Het Zuidplein moest hierop aangepast worden. Nu schittert het Zuidplein van station Apeldoorn in de zon. Bij elke stap die je zet, lijkt de kleur van het plein te veranderen.

Dat komt door de bijzondere toplaag van de stenen. Op het plein liggen Breccia stenen met een deklaag van Carborundum. Dit verhardingsmiddel beschermt de tegels niet alleen, maar zorgt er ook voor dat het zonlicht de vloer een mooie glans

Breccia is een van de esthetische bestratingsvarianten uit het omvangrijke Street Art assortiment.

Street Art biedt een uitgebreide keuze aan betonnen stenen, tegels en trottoirbanden in twaalf verschillende uiterlijkheden, gebaseerd op de texturen en oneindige schakering van kleuren in de natuur.

geeft en laat leven. Struyk Verwo Infra fabriceerde de stenen voor het Zuidplein die een subtiele glinstering moesten krijgen. Te veel glitter zou pijn doen aan je ogen, te weinig zou geen effect hebben.

Er zijn verschillende testmodellen gemaakt. De stenen op het plein hebben precies de juiste verhouding Carborundum gekregen. Op het plein liggen zwarte stenen, maar door de schittering heeft het terrein geen sombere of doffe uitstraling gekregen.

50

S t r a a t b e e l d april 2011

Mooie uitstraling en praktisch in gebruik Het Zuidplein heeft een oppervlakte van bijna 6.000 m2. De ontwerper wilde voorkomen dat het plein in het niet zou vallen bij het enorme aangrenzende gebouw van het ROC. Om hier tegenwicht aan te bieden, is maar één soort verharding in het ontwerp opgenomen. Het plein oogt hierdoor ruim en als een eenheid.

Daarbij werd het plein ingericht volgens het Shared Space principe waarbij in de bestrating en banden geen onderscheid wordt gemaakt tussen voetgangers- of fietsersgebied. Wel hebben de stenen verschillende afmetingen om het plein een mooie detaillering mee te geven.

Alle stenen hebben een formaat van 20 centimeter breed, waarbij de lengtemaat verschilt van 20, 40 of 60 centimeter lang.

i

Elke dag lopen en fietsen duizenden mensen over het Zuidplein. Dit zijn voornamelijk treinreizigers maar er

Struyk Verwo Infra Alphen a/d Rijn – Tiel T: 0800-5555554 www.struykverwo.nl

is ook een grote toeloop naar het ROC: hier studeren ruim 10.000 jongeren overdag en in de avonduren.

Het plein is goed tegen het intensieve gebruik bestand. Breccia stenen zijn duurzaam en kleurvast met een stroeve toplaag. Dit is erg belangrijk, omdat het plein deels onder een helling gelegd is en zo glijpartijen worden voorkomen. De glinsterende Carborundum toplaag, is een materiaal met de hardheid van diamant.

Het verhardingsmiddel maakt stenen duurzaam en bestand tegen intensief gebruik. Om die reden is het materiaal zeer geschikt voor stenen op en rondom het station. Daarnaast geeft de toplaag de stenen een chique uitstraling, die geheel in lijn is met de standaard overkapte fietsenstallingen op stations.

elegant

ZITBANK CANAPÉ RETRO

Klassieke ontwerpen op een moderne leest geschoeid. Een omschrijving die onmiskenbaar van toepassing is op de CanapĂŠ Retro-lijn van Erdi. De tijdloze vormgeving van dit straatmeubilair heeft zijn veelzijdigheid inmiddels bewezen en past in elk straatbeeld.

De doordachte constructie met blinde montage maakt de Retro-lijn in een hoge mate bestendig tegen vandalisme. Bovendien is de gehele serie voorzien van FSC-gecertificeerde houten delen.

Erdi ontwikkelt, produceert, installeert en onderhoudt verkeersprojecten, straat- en parkmeubilair, fietsvoorzieningen, wegbebakening en verkeersborden. Ervaring en vakmanschap vormen de basis voor exclusieve productconcepten.

Van eenvoudig tot ingenieus en van functioneel tot grensverleggend.

www.erdi.nl

Katern Platform Toegankelijkheid

Nieuws

Producten

Discussie over Shared Space-principe

Kleurenblindenwijzer ontwerpers

Bij Shared Space wordt de ruimte ingericht vanuit het perspectief van sociale interactie en gelijkheid van verkeersdeelnemers. TG Lining zet hier haar vraagtekens bij: sociale interactie houdt in dat we elkaars gedrag beïnvloeden waarbij verwacht wordt dat een ander reageert zoals je zelf zou reageren. Deze aanname sluit echter in dit dynamische systeem, dat gebaseerd is op logisch en voorspelbaar gedrag, niet aan op het gedrag van de slechthorende, blinde en slechtziende.

Lees meer op www.platformtoegankelijkheid.nl/ sharedspace

Sikkens heeft in samenwerking met Blind Color een revolutionaire nieuwe tool ontwikkeld: de Color Blindness Converter. Deze Kleurenblinden Kleurenwijzer is een designtool voor architecten en andere professionele kleurgebruikers om een kleurrijke wereld te ontwerpen voor mensen met een kleurenblindheid.

Deze wijzer toont hoe kleurencombinaties – gezien door normale ogen – worden waargenomen door mensen met een milde of ernstige vorm van kleurenblindheid.

OV-haltes Amsterdam niet toegankelijk

Prefab bushalte voor midibussen

Het is lang niet altijd goed geregeld voor de gehandicapten bij Amsterdamse OV haltes voor tram en bus. Oplossingen zijn eenvoudig maar blijven uit omdat stadsdelen de maatregelen willen combineren met andere werkzaamheden. Volgens belangenverenigingen duurt het veel te lang voordat de gemeente Amsterdam eindelijk eens wat doet om de situatie te verbeteren.

Het gebruik van midibussen en minibussen in het OV neemt hand over hand toe. Om met dit type bus toegankelijk te kunnen parkeren hoeft de halteplaats maar een geringe lengte te hebben. Leicon heeft – als antwoord op dit fenomeen - in samenspraak met een wegbeheerder een speciale prefab bushalte ontwikkeld die voldoet aan alle criteria en richtlijnen: Leicon Prefab Busperron GLplus.

Voor u Gelezen Het inrichten van een toegankelijke openbare ruimte is niet altijd eenvoudig. Met welke regelgeving en wetten dient men bijvoorbeeld rekening te houden? We zetten een aantal relevante publicaties op een rij.

Good Practice Guide De Good Practice Guide van Mediate laat aan de hand van voorbeelden zien dat eenvoudige, goedkope regelingen net zo waardevol kunnen zijn als dure en geavanceerde oplossingen voor een betere toegankelijkheid. Mediate is een Europees initiatief dat streeft naar een gezamenlijke methodiek voor toegankelijk openbaar vervoer.

52

S t r a a t b e e l d april 2011

Mediate – Methodology for Describing the Accessibility of Transport in Europe

Good practice guide

Handboek halteplaatsen CROW [Deze richtlijn helpt om de openbare ruimte voor iedereen toegankelijk te maken. Met de ontwerperhandleiding wordt samenhang tussen verschillende maatregelen aangebracht.

Het integraal toegankelijk maken van de openbare ruimte hoeft met het juiste ontwerp niets extra’s te kosten.

Katern Platform Toegankelijkheid

Gemeente Boxtel maakt 300 locaties toegankelijk Voor de gemeente Boxtel was de belangrijkste aanleiding om iets te doen aan de toegankelijkheid de subsidie die de provincie NoordBrabant verleende voor de verbetering van de bereikbaarheid in openbaar vervoervoorzieningen. Het ging hierbij om een behoorlijke subsidie die in korte tijd ingezet moest worden.

Peter van den Oetelaar, wegbeheerder bij de gemeente Boxtel: “Het was eigenlijk een luxepositie: we hadden wel het geld, maar moesten zoeken naar de tijd om het uit te voeren.” Om dit in goede banen te leiden, heeft de gemeente adviesbureau Ronnico in de arm genomen om middels een inventarisatie van het openbaar gebied een goed onderbouwde lijst samen te stellen met de aan te pakken locaties.

Van den Oetelaar: “Dit resulteerde in een lijst met vijfhonderd maatregelen op 300 locaties op de hoofdroutes in Boxtel en het nabij gelegen Liempde, waar aanpassingen gewenst waren, te denken aan het verplaatsen van obstakels, zoals onnodig veel palen, het verbreden van de trottoirs, het plaatsen van goede op- en afritten, het plaatsen van bankjes en het beter toegankelijk maken van bijvoorbeeld glascontainers.” De wegbeheerder geeft toe dat het niet eenvoudig is om met de ogen van een mindervalide naar de inrichting van de openbare ruimte te kijken. “Dat is echt een vak apart. In eerste instantie hebben we onder meer de gehandicaptenraad, de vereniging voor blinden en slechtzienden en de ouderenbond een inventarisatie laten maken van de breekpunten in het centrum van Boxtel en Liempde, maar dit bleek in de praktijk lastiger dan verwacht. Daarom hebben we hier uiteindelijk een adviesbureau voor ingeschakeld. Doordat iedere dag drie tot vier ploegen stratenmakers op verschillende locaties aan het werk waren, hebben we in drie maanden tijd alle punten weg kunnen strepen. Met name de veelheid aan maatregelen vergde een goede planning en coördinatie.”

Handboek Toegankelijkheid Om te voorkomen dat de gemeente iedere paar jaar een nieuwe slag moet maken om de openbare ruimte toegankelijk te houden, is een document opgesteld met richtlijnen en basisvoorwaarden die in het ontwerpproces van een nieuw project al toegepast dienen te worden. Van den Oetelaar merkt dat het begrip “Toegankelijkheid” bij de ontwerpers binnen de gemeente Boxtel al goed is ingewerkt, maar dat het nu zaak is de visie ook goed uit te zetten bij ingenieursbureaus waaraan projecten worden uitbesteed.

Platform voor waardevolle kennisdeling Om meer aandacht te vragen voor en kennis te delen over toegankelijkheid in de OR, worden op de website www.platformtoegankelijkheid. nl actuele nieuwsitems, achtergrondartikelen, producten en projecten omtrent het toegankelijk maken van de openbare ruimte gepresenteerd.

Ook wordt er dieper ingegaan op het beleidsmatige aspect, zowel op landelijk als Europees niveau. Naast de website wordt binnenkort de gratis e-mailnieuwsbrief gelanceerd en is er de ambitie middels bijeenkomsten en congressen het onderwerp meer op de agenda te zetten.

Aanmelden product/project De initiatiefnemers roepen leveranciers, overheden en kennisinstellingen op een actieve bijdrage te leveren aan het platform om het een zo breed mogelijk draagvlak te kunnen bieden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een relevante producten/of projectbeschrijving of informatie omtrent beleidsmatige initiatieven. Informeer ook eens naar de advertentiemogelijkheden.

We zien u graag op www.platformtoegankelijkheid.nl!

De initiatiefnemers van Platform Toegankelijkheid:

HANDBOEK toegankelijkheid RICHTLIJNEN VOOR EEN TOEGANKELIJKE OPENBARE RUIMTE

Getroffen maatregelen - Veel op- en afritten plaatsen; - Verplaatsen van verkeersborden en andere obstakels in de looproutes; - Toegankelijk maken van bijvoorbeeld glascontainers; - Plaatsen van bankjes.

Het volledige artikel leest u op www.platformtoegankelijkheid.nl/boxtel

S t r a a t b e e l d april 2011

53

npk design en Jan Kuipers Nunspeet presenteren bank Grace “Een heldere visie op de openbare ruimte bepaalt uiteindelijk de kwaliteit van leven in de stedelijke omgeving. Vriendelijk, aangenaam, aantrekkelijk en van een menselijke maat.” (Wolfram Peters, npk design). Binnen deze visie is heeft npk design het historisch romantisch straatmeubilair Grace ontwikkeld. Oorspronkelijk ontworpen voor de Rotterdamse Stijl, maar in verkrijgbaar in een andere, catalogusversie.

Jan Kuipers Nunspeet tekende voor de productie en de marktrealisatie.

Wolfram Peters is managing partner bij npk design en geeft leiding aan diverse ontwerptrajecten. “npk design heeft de pitch gewonnen die was uitgeschreven door de gemeente Rotterdam in het kader van het straatmeubilair voor de Rotterdamse Stijl (RS). De RS is een stadsbrede heroriëntatie op de inrichting van de openbare ruimte in Rotterdam, met als onderdeel nieuw stadsmeubilair.

Als winnaar hebben we een uitgebreide serie nieuwe producten voor het stadsmeubilair ontworpen die binnenkort op straat zullen staan.

Hieruit is ook de Grace bankenserie en 90L afvalbak ontstaan. Een bank en een bak met een klassieke uitstraling zonder terug te grijpen op klassieke stijlkenmerken uit het verleden zoals de overbekende krullen. Rechte lijnen zijn vervangen door gecontroleerde krommingen en er was veel

aandacht voor de detaillering. De bank ziet er op een bepaalde manier stevig en robuust uit maar kenmerkt zich ook door sierlijkheid. De bedoeling is deze bank te plaatsen op de historisch romantische locaties die Rotterdam rijk is, zoals langs de singels.”

De Grace kent twee versies. Peters: “Voor Rotterdam maken we de Grace RS en voor de catalogusverkoop aan andere partijen de Grace.

Het verschil is dat bij de Grace RS niet alle bankplanken even breed zijn. Dat gegeven hebben we in al het door ons ontworpen straatmeubilair voor Rotterdam doorgevoerd.

De catalogusversie Grace heeft een regelmatig houtpatroon van planken die allemaal even breed zijn.”

De banken kunnen in verschillende lengtes worden gerealiseerd, met of zonder armleuningen, en de afvalbak in verschillende maten. De producten zijn gemaakt van aluminium, staal en FSC gecertificeerd hout.

eerste prototype van Grace gepresenteerd, gemaakt door Jan Kuipers Nunspeet. Wolfram Peters: “We zijn een ontwerpbureau en geen productiebedrijf, dus hebben we drie bedrijven gevraagd met een plan te komen voor de realisatie van de Grace. Jan Kuipers Nunspeet kwam als beste uit de bus. Daarbij past een bank als de Grace naadloos in het assortiment van de leverancier.”

Het hout leverde Jan Kuipers Nunspeet zelf, het staal en aluminium kwamen van toeleveranciers.

Het bewerkingsproces van het staal en het aluminium vond plaats in een zandgieterij van een van de toeleveranciers van de fabrikant.

i npk design Leiden T: 071-5141341 www.npk.nl of

Nauwe samenwerking met Jan Kuipers Nunspeet Tijdens de onlangs gehouden Dag van de Openbare Ruimte is het

54

S t r a a t b e e l d april 2011

Jan Kuipers Nunspeet T: 0341-252944 www.jankuipers-nunspeet.nl

Dat zo weinig CO2 en zo weinig energie er zo goed kan uitzien.

De TRILUX Convia LED.

www.trilux.nl/convia