2011-11-SB

p

u

b

l

i

c

d

e

s

i

g

n

In dit nummer o.a.

• Museumpark 3-dimensionaal schilderij van Rotterdam • Verslag IGOV Kenniscafé Dynamisch Dimmen • Landschap opdrachtgever inrichting Gooikerspark Deventer

M MA AG GA AZZ II N NE WEBSITE EN E-ZINE

• Toegankelijke speeltuin Westerhaghe Groen Groen Groen

Spelen

Meubilair

Advies

22e j a a rg a n g n o v e m b e r 2 0 1 1

Bestrating

Licht

w w w. s t r a a t b e e l d . n l

boombescherming verlichting

DĂŠ partner voor inrichting van openbare ruimten www.samson.nl

meubilair maatwerk

Als ontwikkelaar, producent en vertegenwoordiger van onalledaags straatmeubilair en verlichting figureert Samson Urban Elements wederom als Supplier of Floriade 2012. Samen met het ontwerpteam van de Floriade is er een divers assortiment aan meubilair geselecteerd. De levensduur van de Floriade ligt ver voorbij 2012.

Daarom is er een speciaal adoptieprogramma. Door producten te adopteren kunt u de duurzaamheidgedachte van de Floriade 2012 voortzetten.

Industrieweg 91 | NL-7202 CA Zutphen | T +31(0)575 583 911 | F +31(0)575 583 912 | algemeen@samson.nl

Advies

Bestrating

Licht

Mijn favoriete aspect van mijn werk is toch wel dat ik uitgebreid mag schrijven over de mooist ingerichte plekken van Nederland. Lees over het Museumpark in Rotterdam, een kunstzinnig en historisch landschapontwerp uit de jaren ’80 dat opnieuw tot leven wordt gewekt naar hedendaagse maatstaven. Het Gooikerspark in Deventer daarentegen doet allesbehalve ontworpen aan, maar dompelt bezoekers onder in een natuurlijke, landelijke sfeer.

In tijden van bezuinigingen staat de kwaliteit van groen onder druk, maar de Straatbeeld die voor u ligt zal het cliché bevestigen. Waar een wil is…

Meubilair

De Dag Openbare Ruimte is altijd weer een indrukwekkende verzameling van het beste wat Nederland te bieden heeft. In deze groen-editie een aantal producten en onderwerpen waarvan we kennis namen op de beurs vorige maand. Zoals de Tulpi. Deze tulpvormige stoel voor de buitenruimte werd verder ontwikkeld nadat het ontwerp de tweede prijs won bij het TVprogramma Het beste idee van Nederland. Of de slimme en leuke designs van AANDEBOOM, voor tijdelijk zit- en plasmeubilair bevestigd aan, u raadt het al, een boom.

Het aantal bezoekers van de lezing over een toegankelijke openbare ruimte heeft ons aangenaam verrast, maar eigenlijk had de zaal natuurlijk afgeladen vol moeten zijn: er valt veel geld te besparen wanneer gemeenten op tijd en integraal nadenken over de toegankelijkheid van de leefomgeving. Nog niet te spreken over het (sociaal) mobiel houden van grote groepen mensen binnen onze maatschappij. In het vaste katern van deze groen-editie maakt ambassadrice en ervaringsdeskundige Denise Janmaat duidelijk hoe eenvoudig het is om groen zo in te richten dat het de toegankelijkheid niet belemmerd.

Inhoud In dit nummer van Straatbeeld tientallen informatieve berichten over nieuwe producten, gerealiseerde projecten, columns, kort nieuws en meer. Verdeeld over de sectoren spelen, bestrating, groen, licht, meubilair en advies.

Spelen

Wat een heerlijke baan heb ik toch. Gesprekken met creatieve, enthousiaste mensen, verbazing over ludieke en mooi vormgegeven producten. Het uitdiepen van onderwerpen die vaak werkelijk iedereen aangaan, of men het nu door heeft of niet.

Groen

Voorwoord

Waar een wil is...

40

Goudsbloemen en sedum vervangen zwart teer

47

Interactief geluidspel maakt iedere schommel bijzonder

Blijf uw inspirerende initiatieven doorgeven via Twitter (@straatbeeld), e-mail (redactie@acquirepublishing.nl) of telefoon (038-4606384).

48

Wat is mogelijk, wat wenselijk?

Dynamisch Dimmen

54

Gemaakt van FSC hout afkomstig uit de bossen van Staatsbosbeheer

Bij de voorpagina: Van Vliet legt proefvak Topdrain rond boom in Gijsbrecht van Aemstelpark. Lees het artikel op pagina 16 MAGAZINE MAGAZINE WEBSITE EN E-ZINE

Colofon Informatief vakblad voor iedereen die betrokken is bij ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Met onder meer analyses, productbeschrijvingen, branche-informatie en projecten.

10 De vier kamers van het Museumpark Romantische en efficiënte wandelingen door de kamers zouden de bezoekers van de omliggende musea mentaal voorbereiden op het beschouwen van kunst en architectuur.

Straatbeeld is een uitgave van Acquire Publishing bv Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T: 038-4606384 F: 038-4606318 W: www.acquirepublishing.nl Uitgever Geert Dijkstra Hoofdredacteur Geesje Rietveld Medewerkers Wim Nijmeijer, Frank Bekker, Jaap Groot, Erna Jansen, Agnes Joostema Grafische vormgeving Studio Birnie, Twello Druk Ten Brink Meppel

30

Advertentie-acquisitie Acquire Media Michiel Noordzij Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T 038 460 63 84 E info@acquiremedia.nl

Landelijke charme in het Gooikerspark “Door verschillen in beheermethodiek en grondsamenstelling zullen in de loop der tijd vanzelf variaties in de begroeiing van de weides ontstaan.”

Abonnementen Voor alle informatie over abonnementen op het tijdschrift, de emailnieuwsbrief, de website en andere activiteiten van Straatbeeld, stuurt u een email naar abonnementen@acquirepublishing.nl. © Acquire Publishing. Alle rechten voorbehouden. Reproductie in enige vorm of op enige wijze verboden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Acquire Publishing zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de

45 Dutch Design ten top In het Blokzijlpark in Vathorst is al een ‘bosje’ Tulpi te bezitten en bewonderen.

Kamer van Koophandel in Zwolle.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

nieuws

Openbare verlichting lichtergernis no.1

200.000 narcisbollen in berm Venlo

Openbare verlichting is de grootste bron van lichtergernis. In de Lichthinder top 3, samengesteld in het kader van de Nacht van de Nacht, staat OVL op nummer 1. Natuur & Milieu en de NatuurMilieufederaties organiseerden de Nacht recent voor de zevende keer.

Met een zogenaamde onder-gras-plantmachine werden vorige maand 200.000 narcissenbollen in de berm van het Europaplein te Venlo geplant. De lentebloeiers zijn het visitekaartje van de gemeente waar op 4 april de Floriade 2012 haar poorten opent.

Van in totaal 2000 meldingen in zeven categorieën gingen er 700 over openbare verlichting, aldus een woordvoerder.

Op nummer 2 staat de verlichting van gebouwen zoals bedrijven en kerken (300 meldingen). Op 3 staat verlichting uit gebouwen, zoals uit kassen en uit kantoren (260 meldingen). In de Nacht van de Nacht gaat op meer dan 250 plekken in Nederland het licht uit met de bedoeling mensen weer eens te laten ervaren hoe het natuurverschijnsel duisternis eruitziet. Door lichtvervuiling van steden en bedrijven is het vrijwel nergens in Nederland ’s nachts meer echt donker, met grote gevolgen voor flora en fauna.

Groenspecialist van de gemeente Venlo, John van den Berg: “Als een fleurig welkom voor de Floriade zorgen wij ervoor dat onze gemeente er aankomend voorjaar extra aantrekkelijk bij ligt. Onderzoek heeft bewezen dat buitenlandse bezoekers aan de regio, met name uit Duitsland, kleur in het voorjaar bijzonder op prijs stellen. De aanplant is echter niet alleen bedoeld voor de Floriade want ook na 2012 zullen de bollen jaarlijks in de lente voor kleurrijke bermen zorgen.” Het ‘Winter to Summer’-mengsel van narcissen, Camassia’s en Alliums is geleverd door de firma G. Lubbe & Zoon uit Lisse. Een speciale machine plantte de bollen direct onder de grasmat zonder het gras te beschadigen.

Meest bekeken op www. s t r a a t b e e l d . n l Vrijbuiter wint prijsvraag Groene Speelplekken

Pavegen-tegel zet stapenergie om in elektriciteit

Woonconsument kiest goede openbare ruimte

De tweede editie van de landelijke ontwerpprijsvraag voor Duurzame Groene Speelplekken is gewonnen door natuurspeelplek De Vrijbuiter uit de nieuwe wijk Oosterheem in Zoetermeer. De beloning was een cheque van c 10.000.

In een drukke straat wordt ieder punt ongeveer 50.000 keer per dag belopen. De tegels van Pavegen Systems Ltd zet deze stappen om in energie die kan worden gebruikt om bijvoorbeeld straatverlichting of displays te laten functioneren.

Uit een onderzoek onder Utrechtse woonconsumenten blijkt dat 70 procent kiest voor een dorps woonmilieu in een natuurlijke, groene en veilige openbare ruimte.

De consument is bereid meer te betalen voor een woning in dergelijke omgeving.

6

S t r a a t b e e l d november 2011

Gemeente Alkmaar ontwerpt kolkloos afwateringssysteem

Het team Riolering en Waterhuishouding van de gemeente Alkmaar heeft samen met Streetcare een afwateringsysteem ontwikkeld: het Granudrain Rain System. Deze waterdoorlatende granulaatstroken in de weg maken een kolkloze wijk mogelijk.

Met dit nieuwe systeem, dat gebruik maakt van de bergings- en infiltratiecapaciteit van de bodem, speelt de gemeente in op de verwachte klimaatverandering met hevigere regenbuien. Een in 2010 aangelegd proefvak ving bij testen probleemloos 9000 liter water op in vijftien minuten, wat gelijkstaat aan een hevige regenbui die gemiddeld eens in de honderd jaar voorkomt. Het Granudrain Rain System maakt gebruik van cradle-to-cradle granulaat dat in het wegdek bijeen wordt gehouden door onder meer granufix, een lijm die Streetcare speciaal voor Alkmaar ontwikkelde. De hardheid van het granudrain is geschikt voor wegfundatie en toch waterdoorlatend.

Daarnaast behoren verstopte kolken en het leegzuigen van kolken door beheer tot het verleden.

Fietsers bedienen dynamische verlichting Op het fietspad langs de N386 tussen De Groeve en Zuidlaren, kunnen fietsers met een drukknop de verlichting opschalen. Het is een proef waarmee de provincie Drenthe onnodig energieverbruik en lichthinder wil helpen voorkomen.

Mogelijk verbod chemisch beheer openbare ruimte

De Tweede Kamer wil dat de regering ‘een verbod instelt voor gebruik van gewasbeschermingsmiddelen met glyfosaat voor niet-commerciële doeleinden’. Staatssecretaris Atsma (Infrastructuur-Milieu) wil de motie uitvoeren en het niet-chemisch beheer van de openbare ruimte bevorderen.

Atsma is in constructief gesprek met maatschappelijke organisaties over de uitwerking van de motie. De staatssecretaris streeft naar op een verbod binnen enkele jaren, rekening houdende met gangbare afschrijvingstermijnen van spuitapparatuur. Indien chemisch beheer technisch onvermijdelijk is, zoals bij bestrijding van invasieve exoten, wil Atsma daarvoor nog ruimte blijven bieden. Daarbij vertrouwt hij erop dat de innovatiekracht binnen loonwerk- en hoveniersbedrijven op termijn tot passende oplossingen zal leiden, zoals er nu al duurzame heetwater- en borsteltechnieken bestaan voor onkruidbestrijding.

Nieuw: Straatbeeld TV Als multimediaal platform voor ontwerp, inrichting en beheer van de

openbare ruimte, heeft Straatbeeld de volgende stap gezet: Straatbeeld TV. Verschillende korte filmpjes staan al online. Neem een kijkje of meld u aan voor een interview.

Kijk op www.straatbeeld.nl/tv

Straatbeeld publiceert elke week relevante nieuwsberichten, uitgebreide projectbeschrijvingen en informatieve productbeschrijvingen op haar website. Heeft u, net als vele van uw collega’s, al een abonnement op de tweewekelijkse Straatbeeld emailnieuwsbrief? Meld u gratis aan op www.straatbeeld.nl.

S t r a a t b e e l d november 2011

7

!

Nipeoulw e p os i t

fantallica pole position interactief bewegen met geluid en licht

ioN

www.eibe.nl

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting van het plantvak

Bomen en infrastructuur gaan moeilijk samen. Zonder een goede bodem en groeiomstandigheden is het heel moeilijk voor een boom om van grote waarde voor ons te worden. Kijk voor oplossingen hiervoor op:

Exclusief importeur van:

www.greenmax.eu GreenMax | Tel: 0413 29 44 47

www.pijnenburgimport.nl

Vijf vragen aan: Vijf vaste, open vragen aan professionals met hart voor openbare ruimte. In deze groeneditie komen de antwoorden van Huib Sneep, landschapsarchitect maar bovenal bomenexpert en groene innovator.

Met zijn in 1989 opgerichte bedrijf BSI Bomenservice wordt Huib Sneep dé deskundige op het gebied van stedelijke groeiplaatsen van bomen, interactie tussen bomen en schimmels, bomen in bakken en op gebouwen en het verplanten van extreem grote bomen. In 2009 besluit Huib BSI te verlaten om zich volledig op zijn onderzoek naar de perfecte toepassing van verticale tuinen te richten en richt hij in 2010 GreenWaveSystems.eu op.

Uw passie voor openbare ruimte?

Ik ben een echt stadsmens en zie het als een enorme uitdaging om de stad als een aantrekkelijke groene verblijfsruimte te blijven presenteren.

Hoe meer de verstedelijking toeslaat, hoe uitdagender die opgave wordt. Het Nederlands paviljoen op de Wereldtentoonstelling te Hannover in 2000 was daar voor mij een zeer stimulerend voorbeeld van: zelfs een volwassen bos aanleggen in een gebouw is mogelijk. Ook Monaco, waar ik in 2006 de eerste grote, groene gevel maakte, is zo’n uitdagende plaats. Alle groen groeit daar in een warm droog klimaat op nietnatuurlijke standplaatsen; het is zeer attractief en wordt door een zeer deskundige groendienst verzorgd. Ze irrigeren via een apart leidingnet met water uit natuurlijke ondergrondse opslagplaatsen, die gevoed worden door smeltwater uit het nabije skigebied.

De trend van 2011?

Tegen de verdrukking van de economische crisis in bezig zijn met groene innovaties en nieuwe kansen zien voor de komende periode.

groen-aannemingsbedrijf Punt. Deze Rotterdamse firma gebruikt het uit de stad vrijkomende hout als energiebron voor het tegen concurrerende tarieven schoonhouden van verhardingen. Dit in een periode waarin veel beheerders overwegen om als bezuinigingsmaatregel de chemische spuit weer ter hand te nemen, terwijl de Tweede Kamer een motie heeft aangenomen om te stoppen met glyfosaat in niet-productie toepassingen.

Door wie laat u zich inspireren?

In de eerste plaats door de natuur die op basis van het efficiëntie-principe wonderlijk eenvoudige oplossingen heeft voor de ingewikkeldste processen. Het kost me soms meer tijd dan me lief is om dat te ontdekken, maar het blijft een kick als ik weer zo’n voorbeeld doorzie! Daarnaast laat ik me graag inspireren door de positief denkende onderstroom onder vakbroeders, schrijvers, filosofen en enkele visionairs.

Gouden tip aan collega’s in de openbare ruimte?

Zorg dat je in deze tijd van bezuinigingen het onderhoud aan ‘gouden parels’ op hoog niveau houdt; dat zijn de plekken waarmee je kunt laten zien dat de openbare ruimte aantrekkelijk kan zijn. Zodra de budgetten weer toenemen heb je dan nog voorbeelden dat professionals van verschraalde gebieden iets moois kunnen maken.

De slogan ‘schoon en heel’ komt echt weer terug en zal dan worden aangevuld met ‘aantrekkelijk’.

Een praktijkvoorbeeld van duurzaam ondernemen?

Integraal onkruidmanagement op verhardingen met behulp van de BlueGreen methode van

S t r a a t b e e l d november 2011

9

Herinrichting Museumpark Rotterdam Naar het vier-kamerontwerp uit de jaren ‘80

Tekst: Geesje Rietveld geesje@acquirepublishing.nl

Het Museumpark Rotterdam is gelegen tussen het Museum Boijmans Van Beuningen en het Erasmus MC, op het voormalige landgoed van familie Van Hoboken. Het park werd in 1927 ingericht naar ontwerp van stadsarchitect Witteveen. Eind jaren tachtig, ten tijde van de bouw van het Nationaal Architectuur Instituut en de Kunsthal, gaven Wethouder van Cultuur Joop Linthorst en directeur Stadsontwikkeling Riek Bakker OMA de opdracht om van het lineaire park één grote stadstuin te maken als ware het een kunstwerk op zich. OMA zocht samenwerking met de bekende landschapsarchitect Yves Brunier en Petra Blaisse

10

S t r a a t b e e l d november 2011

van Inside Outside en samen met Rem Koolhaas maakten zij een baanbrekend ontwerp. Blaisse: “Er was een goed budget en het park zou dagelijks door tuinmannen beheerd worden. Daarom kon er, naast bijzondere planten, verlichting en afwerkingsmaterialen, ook een aantal onderhoudsintensieve en minder transparante gebieden in het ontwerp worden opgenomen.”

Het oorspronkelijke ontwerp was ambitieus. Romantische en efficiënte wandelingen door vier verschillende en rijk vormgegeven ‘kamers’ zouden de bezoekers van de omliggende musea mentaal voorbereiden

op het beschouwen van kunst en architectuur. Drie paden vormden het medium om de kamers te beleven, één recht pad langszij, het Melkkoppad, één romantisch, kronkelend pad door het beboste gedeelte en een ‘vliegende’ voetgangersbrug over de bloemenzee van de Romantische tuin. De brug werd oorspronkelijk in glas en van onder aangelicht ontworpen; een ‘gewichtloos’ object. Het idee werd vereenvoudigd uitgevoerd in beton met ingelegde glazen ogen, eveneens van onderen aangelicht.

In tien jaar tijd ver nietigd De oplevering vond plaats in ’93, maar inmiddels bood het park onderkomen aan veel junks en was de beeldkwaliteit sterk achteruit gegaan. Om het park stond geen hek, onderhoudsbudgetten waren aanzienlijk minder dan ten tijde van het ontwerp en van toezicht was geen sprake. De spiegelwand en brug- en bakverlichtingen werden vernield, glasbrokken en elektrakabels gestolen. Het asfalt van het podium was

Fotografie: Claude Crommelin, Hans Werlemann en Petra Blaisse

Het Museumpark te Rotterdam werd eind jaren tachtig heringericht naar een ambitieus ontwerp van Rem Koolhaas van OMA, landschapsarchitect Yves Brunier en Petra Blaisse van Inside Outside. Tijdens de aanleg dwongen bezuinigingen echter ingrijpende vereenvoudigingen af die de kwaliteit van de afwerking en het onderhoudsniveau van het park negatief beïnvloedden. 10 Jaar na oplevering raakte het park dan ook in verval. Toen in 2003 onder het park een parkeergarage zou worden aangelegd, werden OMA en Petra Blaisse gevraagd te adviseren bij de herinrichting in de geest van het originele ontwerp, maar met oog voor hedendaags gebruik en beheer.

verzakt door te zwaar verkeer en er waren drainageproblemen. Een aantal plantvakken in de Romantische tuin was kaal gelopen en de appelbomen op het voorplein waren nooit goed aangeslagen. Zwaar verkeer had de grond en schelpenlaag verdicht met verstikking en uiteindelijk verwijdering tot gevolg.

Wat een boomgaard had moeten zijn veranderde in een kale, witgrijze vlakte. Zwervers hadden een vast onderkomen gevonden onder de met graffiti bekladde brug of de struiken.

“Er werd tijdens de herinrichting zelfs een ‘woning’ gevonden met afgetapte elektra- en televisieaansluiting onder een uigeholde struik”, vertelt Chris van Duijn, architect bij OMA. Met regulier onderhoud was verdere achteruitgang van het park niet tegen te gaan en de gemeente, het aangrenzende ziekenhuis, omwonenden en de omliggende musea waren zeer ontevreden. Een onvrede die in 2003, met het initiatief voor een parkeergarage onder het Museumpark, naar voren kwam.

Architectenbureau Paul de Ruyter werd door de gemeente Rotterdam aangetrokken voor het ontwerp van de garage. Circa 1,1 miljoen uit het totaalbudget was gereserveerd voor het terugbrengen van het Museumpark in haar oude staat. Tegelijkertijd De brug met glazen ogen

had de gemeente ingezet op de bouw van een wateropvang van 10.000 m3 onder de boomgaard, die bij zware regenval het riool in de binnenstad moest ontlasten. Aange-

Romantische en efficiënte wandelingen door vier verschillende ‘kamers’. zien de ingangen van de garage ten koste gingen van oppervlaktewater in het park, moesten deze door extra bovengrondse watergangen worden gecompenseerd.

De vijver in de vernieuwde Romantische tuin

Er waren geen plannen of een aangepast budget voor een grondige herinrichting van het park. De gemeente bezigde twee ideeën.

Het eerste was een transformatie tot een standaard stadspark, met gras, bomen en waterpartijen. Het tweede idee was een hek en intensivering van toezicht. Maar OMA stelde voor om de vier kamers in ere te herstellen naar hedendaagse maatstaven voor materiaalkeuze en beheer.

Dit voorstel, in combinatie met de slechte staat van het park en het respect voor de inmiddels overleden Yves Brunier, deed de gemeente

S t r a a t b e e l d november 2011

11

Rotterdam besluiten om OMA en Inside Outside te betrekken bij een grondige herinrichting.

Workshops en uitkomsten herinrichting Gezien het beperkte budget bood OMA aan de gemeente van advies te voorzien bij de herinrichting. “Ten eerste wilden wij niet dat een ontwerp waaraan OMA had meegewerkt zo slecht te boek stond. Maar belangrijker was dat wij dit historische ontwerp niet zomaar verloren wilden laten gaan”, verklaart Van Duijn. De gemeente gaf het bureau opdracht drie workshops te organiseren over het oorspronkelijke ontwerp, de problemen en mogelijke oplossingen

Vier kamers 1 Het witte voorportaal Gewichtloos en rustgevend. Op een met witte schelpen bedekt maaiveld stonden in schuine rijen oude Nederlandse appelboomsoorten. De witte en lichtroze bloesems in het voorjaar en de witgekalkte stammen in het witte vlak, vervormd weerspiegeld in een spiegelwand en ’s avonds laag aangelicht, zorgden voor een sprookjesachtig beeld.

2 Het podium Stedelijk en vervreemdend. Via een trap bereikte de bezoeker het één meter hoger gelegen podium, een geasfalteerd vlak met een grafisch Zitplateaus aan het Melkoppad

12

S t r a a t b e e l d november 2011

voor het toekomstige ontwerp. OMA en Inside Outside organiseerde de workshops voor alle betrokkenen, zoals de musea, beheerders, gemeentelijke ontwerpers en de Alliantie, de aannemer van de parkeergarage en waterbuffer en verantwoordelijk voor de bovengrondse herinrichting van deze gebieden. Dienst Stedenbouw maakte het definitieve ontwerp waarbij Jasper Baas fungeerde als projectleider en Eelco Geill en Yvonne Koot verantwoordelijk waren voor detaillering en producttoepassingen. Landschaparchitect was Nico Tillie die waar mogelijk Van Duijn en Blaisse betrok bij de uitwerking van het ontwerp en de materiaalkeuzes.

De belangrijkste conclusies uit de

workshops golden voor het voorportaal: 1 De destijds toegepaste bomensoorten waren niet robuust genoeg voor de stad; 2 De keuze van de schelpen als ondergrond strookte niet met het autoverkeer; 3 De kettingen die tussen de lichtbakken waren gespannen om auto’s te weren uit de boomgaard werden verwijderd omdat bezoekers erover struikelden. Er moest een ander obstakel worden bedacht.

4 De lichtbakken blindeerden de wandelaars, waardoor zij zich onveilig voelden.

zwart-wit patroon en als enige driedimensionale elementen een plantvak met bamboe en een rij blauwe ceders. Het terrein was bedoeld voor grote evenementen en sportieve activiteiten. In het oppervlak werd een grid van elektrapunten, drainagegoten voor afwatering en haken voor tenten verwerkt.

geheel en konden elk seizoen door de gemeente met bloemen worden beplant. Langs het Melkkop- en slingerpad werden zitplateaus gemaakt, ieder plateau in een andere kleur betegeld en ingericht met twee maatwerk banken, een prullenbak en een verlichtingselement. Langs bijna de hele westzijde van het park liep een rechte, smalle waterpartij.

Ter hoogte van de Romantische tuin takt deze waterpartij af in een vijver en waterstroompje. Dit riviertje werd vrij snel om beheerredenen gedicht.

Brunier en Blaisse maakten een ‘monument’,een rivier van stenen met her en der een groot blauw glasbrok.

3 De Romantische bloementuin Een driedimensionaal schilderij van bloemen. Via een breed taluut daalde de bezoeker af naar de romantische tuin met kleurrijke plantvakken, geïnspireerd op de cijferschilderijen van Andy Warhol. Plantselectie gebeurde op bloei, vrucht en bladkleur per seizoen, zodat de tuin jaarrond een interessant beeld bood. Twee rechte stroken doorsneden het

4 Het Kunsthalgebied Een blauwe vlakte. De paden leidden de bezoeker naar het plein van de Kunsthal, waarvoor kunstenaar Henk Vis een sculptuur ontwierp. Vis bedacht een blauw, betonnen plein uit één stuk met daarop de ‘reiziger’, een man met kameel die symbool stond voor een eindeloos park. De betonnen pleinbedekking bleek onuitvoerbaar binnen budget, waarna blauwkleurige Scorio Bricks werden toegepast. Vis was niet blij met dit alternatief en verhuisde zijn beeld naar het dak van de Kunsthal. Blaisse relativeerde het plotselinge einde van het park door op de Kunsthal een hellende daktuin te creëren met oer-oude perenbomen op een bed van klimop, waar ieder jaargetijde verschillende bloembollensoorten uit omhoog schieten.

De nieuwe boomgaard met spiegelwand

De boomgaard en het nieuwe voorportaal Van Duijn: “Het voorportaal is het beste voorbeeld van hoe we het oude ontwerp hebben teruggebracht in een hufterproof en beheervriendelijke versie” In het huidige ontwerp staan de bomen, geïnspireerd op de klassieke Franse tuinen, in clusters met rechte paden en vrijgehouden ‘kamers’ waar kleine voorstellingen kunnen plaatsvinden. Beheer koos voor acacia’s. Blaisse: “Op ons advies zijn drie soorten acacia’s gepland, met licht roze en witte bloesem in het voorjaar. De bomen worden geknot, zodat ze gelijkenis vertonen met de oer-Hollandse knotwilg en een vervreemdende vorm krijgen.”

Op de plek van de verlichtingsbakken staat nu banken die zitgelegenheid bieden en auto’s de toegang versperren. De verlichting is vervangen door een raster van neutrale masten die de kruinen van de bomen aanlichten.

De witte schelpenbedekking werd vervangen door wit carara split van marmersteen. De spiegelwand tussen voorportaal en podium werd hersteld, maar waar deze eerder was vervaardigd uit een harde kunststof plaat met een spiegelende folie is de huidige wand een 20mm dikke, vandalismebestendige en gepolijste roestvrijstalen plaat. De wand is iets hoger dan het dak van de parkeergarage en functioneert als een

De gaten in de spiegelwand bieden uitzicht op het podium

balustrade. In het originele ontwerp creëerde dit bij veel bezoekers een onveilig gevoel omdat onzichtbaar was wie of wat zich achter de spiegel ophield. De oplossing werd gevonden in cirkelvormige gaten in de bovenste helft van de stalen spiegel.

Het podium Veel partijen in de workshops zagen het liefst een standaard stadspark met gras en vijverpartijen verrijzen.

Met name het geasfalteerde podium moest het ontgelden. OMA en Blaisse wilden het park als kunstwerk behouden, inclusief stadspodium.

Voorwaarde was gefaciliteerd en gegarandeerd gebruik, om het centrale terrein niet weer te laten verworden tot een doodse vlakte.

Tillie: “Onlangs werd Rotterdam uitgeroepen tot ’s werelds beste middelgrote festivalstad, met De Parade als grootste, jaarlijkse evenement dat plaatsvindt in het Museumpark. Dit garandeert veelvuldig gebruik.”

Het nieuwe parkeerdak is geschikt voor betreding door zwaar vrachtverkeer. Aan de randen staan vier huisjes met noodtrappen tot de parkeergarage, met geïntegreerde elektra- en watervoorzieningen voor evenementen. De speciale stadionverlichting is geïntegreerd in de randen en huisjes.

Dwars over het plein loopt een brede baan met een grafisch patroon in de kleuren van de vlaggen van alle EU landen. In het beton zijn tweehonderd bedriegertjes aangebracht die op onverwachte momenten water spuiten. Aan de kant van de boomgaard is een brede trap

S t r a a t b e e l d november 2011

13

met aansluitende betonnen zitrand gerealiseerd die gebruikers van de garage stimuleert door het park te lopen. Vanaf het ziekenhuis en de Kunsthal worden bruggen aangelegd om ook ter hoogte van de Romantische tuin de routing door, en daarmee het gebruik van het park te verbeteren.

200 Bedriegertjes en een kleurrijk grafisch tapijt voorkomen dat het stadpodium een doodse vlakte wordt buiten festivalseizoen.

De Bloementuin De Romantische tuin en het voorplein werden gerealiseerd door Gemeentewerken. De ziteilanden langs het Melkkoppad en de romantische route zijn bewaard gebleven. Om meer transparantie te verkrijgen is de nieuwe beplanting zo samengesteld dat deze zonder al te veel onderhoud onder ooghoogte blijft. Op de kale plekken is de grondopbouw en -samenstelling verbeterd, waarna de originele plantvakken waar mogelijk zijn teruggebracht. De beplanting werd door Nico Tillie en Petra Blaisse, samen met Gemeentewerken, gekozen op basis van: – Bodemsamenstelling – Zon/schaduw

14

S t r a a t b e e l d november 2011

– Vochtigheid/droogte – Kleuren en hoogte – Seizoensuitstraling – Beheermatige mogelijkheden en beperkingen Om het oorspronkelijke ontwerp van een drie dimensionaal schilderij eer aan te doen, werd gekozen voor expressieve tuinbeplanting, waaronder: – Ooievaarsbek (Geranium ‘Rozanne’ ook wel bekend als Geranium ‘Jolly Bee’ ) – Daglelies (Hemerocallis) – Hartlelies (Hosta sieboldiana) – Zonnehoed (Echinacea purpurea) – Rosa ‘schneewitchen’ – Duizendknoop (Persicaria amplexicaulis) – Schoenlappersplanten (Bergenia) – diverse soorten Ganzerik (Potentilla fruticosa).

Deze beplating werd gecombineerd met struiken zoals een kleine variant van de roodbladige zuurbes (Berberis thunbergii ‘atropurpurea’) en de Rozemarijnbladige wilg (Salix rosemarinifolia).

Ter verbetering…

Vanwege de grote tijdspanne, veel betrokken partijen, onverwachte bezuinigingen en meerdere aannemers betaald uit verschillende potjes zijn er een aantal facetten (nog) niet exact uitgevoerd volgens het definitieve ontwerp.

– Het doek tussen het witte split en

Drie dimensionaal schilderij van plantvakken

de lavasteen daaronder werd vergeten, waardoor het zwarte steen zich mengt met het witte grind.

– De stalen bakken met kranen van het waterbedrijf zijn niet verzonken aangelegd, maar steken zichtbaar uit het witte split omhoog.

– Voor de ingang naar de P-garage is het split gemengd met epoxyhars, wat een toegankelijk, solide pad vormt. Hierbij is echter gele en geen witte of blanke hars gebruikt.

– Het grafisch ontwerp op het podiumoppervlak zou worden vervaardigd uit kleurecht bolidt, een gegoten Polyurethaan kunststof. Om kosten te besparen is het ontwerp echter aangebracht met een coating op beton, die helaas loslaat omdat het materiaal is aangebracht in een te vochtige periode.

Ondanks het feit dat een aantal facetten nog niet naar wens is en een deel van het park nog opgeleverd moet worden, zijn de partijen trots op het voorlopig resultaat. Van Duijn: “De kamerindeling met het podium, de spiegelwand en boomgaard: de grote lijnen werken. Het park wordt weer ontzettend veel gebruikt, op de manier zoals het eigenlijk bedoeld was.” 

HDPE grondstuk de unieke bescherming!

Nedal Aluminium biedt verschillende mogelijkheden om het grondstuk van de aluminium T

TNO

RROSIE T

ES

CO

mast te beschermen tegen corrosie. Uit de resultaten van een door TNO uitgevoerde omstandigheden goede tot zeer goede effectiviteit hebben om corrosie te weerstaan.

A

TM

AS

NED

TEN

test in opdracht van Nedal, blijkt dat al deze verschillende mogelijkheden onder normale

L

AL

UM

IC INIUM L

H

In het geval van zwerfstromen en andere extreme grond situaties, blijkt de Nedal aluminium mast, voorzien van een HDPE grondstuk uitstekend te presteren. Deze constructie, waarbij de mast middels een HDPE tussenmantel met het grondstuk is verbonden, waarborgt ten allen tijde een uitstekende isolatie, waardoor het grondstuk niet kan corroderen.

Aluminium lichtmast

HDPE grondstuk

Aluminium grondbuis Nedal Aluminium B.V. Groenewoudsedijk 1, p.o. box 2020 3500 GA Utrecht, the Netherlands Tel: +31(0)30 2925 711 Fax: +31(0)30 2939 512

Voeding en trafo LED-verlichting obstakelvrij

www.putkast.nl

Proef grinddrainage boomspiegel Amsterdam Zuid Van Vliet past Topdrain toe in Gijsbrecht van Aemstelpark

Topdrain is een multifunctionele, naadloze, waterdoorlatende grindvloer in combinatie met polyurethaan. Het flexibele materiaal kent vele toepassingen. De toepassing in boomspiegels is vrij nieuw en wordt door voorstanders gepromoot als bijzonder fraai en bovenal praktisch. Van Vliet Buitenruimte kreeg recent van Amsterdam Zuid de opdracht om een proefvak van 25m2 aan te leggen rondom een boom op het Ontmoetingseiland in het Gijsbrecht van Aemstelpark dat momenteel een grondige herinrichting ondergaat.

Gebonden grindvloeren worden al veel toegepast bij de aanleg van fiets- en wandelpaden, onder meer ter vergroting van de rolstoelen rollatortoegankelijkheid. Het product wordt tevens gebruikt als pleinverharding, voegverdichting tussen tegels en als materiaal om renbaantjes te maken voor kinderen.

Volgens Van Vliet maakt de water- en luchtdoorlatendheid Topdrain uiter-

16

S t r a a t b e e l d november 2011

mate geschikt voor toepassing in boomspiegels; de wortels krijgen wat ze nodig hebben en onkruid maakt minder kans.

Daarbij kunnen zwerfvuil en hondenpoep eenvoudiger worden verwijderd, aldus de leverancier.

Feit is dat de toevoeging van polyu-

rethaan bindmiddel rondslingerend grind, een ergernis van veel beheerders en straatgebruikers, voorkomt.

Topdrain Topdrain grindvloeren zijn opgebouwd uit speciaal geselecteerd grind, verkrijgbaar in diverse korrelgroottes, kleuren en een speciaal bindmiddel.

Naast grind kunnen ook diverse soorten split worden toegepast.

Bij grind varieert de korrelgrootte van 1,7 tot 8,0 mm. Bij een kleinere korrelgrootte wordt een gladder effect verkregen maar zal de waterdoorlaatbaarheid enigszins geringer zijn.

Het materiaal wordt ter plaatse aangebracht en kan dus naadloos en in elke gewenste vorm worden aangebracht. De dikte van de vloer is afhankelijk van het gebruik.

Aanleiding voor de proef Toch is de toepassing in boomkransen nog redelijk nieuw, bevestigt ook Rosalie Begeer, ontwerper Openbare Ruimte en initiator van de proef. Voor de herinrichting van het Ontmoetingseiland in het Gijsbrecht van Aemstelpark zocht zij naar een praktische oplossing waarmee de grote boomkransen rondom de platanen licht van kleur gemaakt konden worden. Op die manier zouden ze mooi contrasteren met de donkere bestrating die Begeer uit het oorspronkelijke ontwerp van W. C. J Boer uit 1959 heeft teruggebracht naar het Ontmoetingseiland.

Op zoek naar een oplossing met witte steenslag vond Begeer Topdrain van Van Vliet. Begeer: “Behalve een lichte boomkrans, zocht ik ook naar een product waarin ronde kiezels konden worden toegepast. De boomkransen in het park zijn erg groot; ze worden belopen door wandelaars en bespeeld door kinderen. Een ronde kiezel voorkomt vervelende verwondingen bij valpartijen en heeft een mooie uitstraling.”

Naast kleur en kiezelkeuze waren ook waterinfiltratie, overrijdbaarheid en beheer belangrijke redenen om de proef met Topdrain uit te voeren.

“Op het plein worden kleinschalige evenementen gehouden dus het materiaal moet bestand zijn tegen autoverkeer”, legt Begeer uit.

“Ook worden er veel honden uitgelaten: de boomkransen moeten dus worden ingericht voor het gebruik

van een poepzuiger.

En met de steeds heviger wordende regenbuien spelen boomkransen een belangrijke rol bij het wegsluizen van het water.”

Bij een lichte toepassing wordt 30 mm dikte gebruikt op een fundering van tegels of lavagranulaat.

Indien de vloer ook belast moet kunnen worden door (geparkeerde) auto’s is 50 mm nodig op een goed verdichtte fundering van puingranulaat. Door toevoeging van EPDM granulaat is het mogelijk de vloeren van een speciale kleur te voorzien.

Technische eigenschappen • Water- en luchtdoorlatend; • Ter plaatse en naadloos gelegd, in elke vorm, ook glooiend; • Te combineren met andere fracties of met EPDM; • Verlijmd met een polyurethaan bindmiddel; • Slijtvast; • Recyclebaar; • Verdient zich terug na 5 jaar • 8 jaar garantie Van Vliet Buitenruimte en Nooijen Terreininrichting zijn de exclusieve leveranciers en specialisten in het aanbrengen van Topdrain; Van Vliet voor het Noorden en Westen van het land en Nooijen voor het Oosten en het Zuiden van het land.

Topdrain heeft nagenoeg geen onderhoud nodig.

Blad en vuil kan eenvoudig met een bladblazer verwijderd worden. Indien noodzakelijk kan een hogedrukreiniger of poepzuiger worden ingezet.

Het gebruikte materiaal is volledig recyclebaar en is zeer slijtvast.

Opzet en voorlopige resultaten van de proef Aangezien Van Vliet in de omgeving van Amsterdam nog weinig referentieprojecten van boomspiegels kon tonen, legde het bedrijf eind september een proefvak 25m2 aan.

De proefopdracht betrof: • Aanbrengen van lavafundering 100 mm (0-16 mm) • Topdrain TD-50 bij een toegepaste dikte van 50 mm, oppervlakte ong.

25 m2 • Rondom de boomstam groeiruimte vrijhouden (15-20 cm) en los grind aanbrengen • Rondom aanbrengen van Corten Stalen strip (5,20 x 5,20) Na het aanbrengen en drogen werd aangetoond dat de Topdrain inderdaad geen schade ondervond van autoverkeer. Afdeling Projecten testte zelf de waterdoorlatendheid.

Projectleider Ferry Theunisse: “Het proefvak deed het erg goed bij de kolomproef; het water liep in zeer korte tijd weg. Nu is het wel zaak om in de loop van de tijd deze test te herhalen. Want de poriën van het materiaal zullen een keer verstopt raken, waardoor de infiltratie minder wordt en de boomspiegel gereinigd moet worden. De vraag is alleen met welke frequentie dat nodig zal zijn.”

S t r a a t b e e l d november 2011

17

Ondanks dat het proefvlak nog geen maand ligt, zijn de voorlopige resultaten positief. Ontwerper Begeer is zeer tevreden over de uitstraling en projectleider Theunisse valt op dat afgevallen bladeren zich nu niet meer ophopen rondom de stam maar direct door de wind worden meegenomen: “Dit geeft direct een opgeruimd en schoon beeld.”

Een belangrijk voordeel is het terugverdienmodel wat in dit materiaal zit opgesloten. Theunisse: “Door dit aan te brengen hoeven er geen boomspiegels meer geschoffeld te

worden. Van Vliet heeft een berekening gemaakt hoe snel deze investering zich daardoor terugverdiend.”

Na vijf jaar is de aanvankelijke investering terugverdiend en levert Topdrain besparingen op.

Begeer en Theunisse twijfelen geen van beide over de groei van de bomen met deze toplaag: de wateren luchtdoorlatendheid waren door Van Vliet al overtuigend aangetoond.

Afhankelijk van het verdere verloop van de proef en de uiteindelijke offerte van Van Vliet, wordt gekeken of meerdere boomspiegels (ca. 1100

vierkante meter) van Topdrain zullen worden voorzien.

i Van Vliet Buitenruimte Harmelen T: 0348-688222 www.vanvliet-groenvoorziening.nl of Nooijen Terreininrichting BV Oss T: 0412-452677 www.nooijenti.nl

Meer weten over MultiSits of straatmeubilair in het algemeen?

Bel 0313-843743 of kijk op www.groundlevel.nl

A successful combination: TRI-ON bicycle stands with MultiSits TRI-ON (here: three individual seats).

AREAS | ETC.2011 ETC. ETC. 14 HIGHWAY SERVICE AREAS | BEVERAGE DISTRIBUTORS | CAR DEALERSHIPS | CAR RENTAL AGENCIES | FURNITURE STORES | SUPERMARKETS | GAS STATIONS | BICYCLE RENTAL S t rSTATIONS a a t b e| eWAITING l d november

19

(Advertorial)

Almere heeft primeur met

Eerste RETROLED ™-armaturen van Indal

Begin dit jaar introduceerde Indal de RETROLED™technologie voor een aantal bestaande, conventionele armaturen. Afgelopen zomer zijn de eerste exemplaren geleverd en geïnstalleerd.

Het gaat om 732 Libra’s met per armatuur 28 leds, die ter vervanging van SOX-armaturen zijn toegepast op enkele bedrijventerreinen en in een woonwijk in Almere.

Met de nieuwe led-technologie speelt Indal in op de groeiende vraag naar efficiënte oplossingen om in bestaande, conventionele armaturen de lichtbron te vervangen door led-engines. Dankzij RETROLED™ kunnen gemeenten bij vervanging of uitbreiding eenvoudig overstappen op Indal’s energiezuinige en betrouwbare led-technologie. Energiekosten en CO2-uitstoot kunnen worden teruggedrongen tot 50 procent, zo is uit tests van de fabrikant gebleken. Met dimmer is zelfs een besparing van 85 procent haalbaar.

“Led heeft de toekomst”, is de overtuiging van Edwin van Elk, uitvoerder bij Imtech. Imtech, dat sinds kort

20

S t r a a t b e e l d november 2011

het predicaat ‘koninklijk’ mag voeren, is een van de infra-aannemers die voor Almere werken en heeft een eigen vestiging in de Flevolandse gemeente. Van Elk is, in overleg met de gemeente, verantwoordelijk voor het beheer van de openbare verlichting in Almere en adviseert bij investering en vervanging.

Omschakeling Almere had Van Elk juist opdracht gegeven te inventariseren welke armaturen in aanmerking kwamen voor een ombouwactie naar led, toen Indal de nieuwe armatuur met de RETROLED™-technologie introduceerde.

Van Elk: “Toen heb ik René Vrösch, accountmanager bij Indal, aangeraden op het gemeentehuis een proefmodel van dat Libra armatuur te laten zien.” Almere heeft vol overtuiging gekozen voor de stapsgewijze omschakeling naar deze zuinige en milieuvriendelijke lichttechniek.

De verantwoordelijke ambtenaren waren enthousiast over de Libra met RETROLED™. In de vergelijking met de alternatieven scoorden ook de prijs en de total cost of ownership goed. “We denken mee, maar uiteindelijk beslist de gemeente altijd zelf. Gelukkig hebben ze daar ook flink wat expertise op het gebied van openbare verlichting in huis.”

hun uiterlijk populaire armaturen weer gebruikt kunnen worden), ‘retro-fit’ (een variant op ‘refit’, vanwege het omwisselen van de conventionele lichtbron naar led.) en ‘retro-engineering’ (een nieuwe technologie is in een bestaand armatuur geïntegreerd).

Naast de Libra is RETROLED™ ook beschikbaar voor andere succesvolle armaturen: Arc, Circo, Disq en Logo. Later dit jaar volgen de Micenas, Ocean Road en Harmony. Ze zijn leverbaar met diverse aantallen leds, afhankelijk van het gewenste lichtniveau, en kunnen op verschillende stroomsterktes worden bedreven.

Er zijn optieken met een rechthoekige lichtverdeling voor straatsituaties en met een ronde, symmetrische lichtverdeling voor pleinsituaties. Binnen deze optieken zijn verschillende distributiepatronen mogelijk, om optimaal aan te sluiten bij het wegprofiel van de toepassing. Zo biedt Indal altijd een op maat gesneden led-oplossing.

Beperkte verstrooiing en dynamisch dimmen De 732 Libra’s zijn geïnstalleerd op vier industrieterreinen in Almere: De Vaart, de Gooise Kant, Markerkant en Randstad. Ook een deel van de woonwijk Kruidenwijk is met de led-armaturen uitgerust. Ze konden eenvoudig worden gemonteerd op de bestaande masten voor een één-op-één vervanging.

Het gaat om de uitvoering met 28 leds. Die levert een lichtniveau van 3250 lumen. Het verbruik is bijna 30 Watt. De armatuur is verder voorzien met een Dynadimmer. Die zorgt ervoor dat het dimniveau in drie fasen van 90 naar 50 procent gaat.

Tevredenheid alom over de nieuwe armaturen. “Al moet je burgers even de tijd geven eraan te wennen. Met led heb je een preciezere lichtverdeling direct op de grond; er is geen verstrooiing van het licht zoals je bij de SOX-lampen wel had. Dat wordt door onze branche als

Bewezen duurzaamheid Dat de Libra met RETROLED™ nog niet eerder was toegepast, bleek geen belemmering. “De gemeente Almere staat altijd open voor nieuwe ontwikkelingen.

Ze hebben ook al ervaring met de led-technologie van Indal. Eerder dit jaar werden de armaturen aan de ontsluitingsweg Veluwsedreef vervangen door de exemplaren van de Stela Long”, vertelt Van Elk. “Daarnaast staat Almere vol met Kegels. De uitkomsten van hun tests met de RETROLED™-technologie geven aan dat de kwaliteit en duurzaamheid even goed scoren.

Indal heeft een goed en betrouwbaar verhaal. Daarom hadden zowel de verantwoordelijken bij de gemeente als wij bij Imtech alle vertrouwen in deze nieuwe armatuur.”

Met de Stela-familie heeft Indal inmiddels bewezen de beloofde besparingen gecombineerd met een grote betrouwbaarheid en lange levensduur van de leds ook daadwerkelijk worden gerealiseerd.

De voor de nieuw ontworpen Stela-armaturen door Indal zelf ontwikkelde technologie heet REVOLED™; die voor bestaande armaturen heet RETROLED™ en is gebaseerd op dezelfde principes als de REVOLED™- technologie.

De naam RETROLED™ is gekozen vanwege drie eigenschappen: ‘retro-look’ (omdat in het verleden door

een belangrijke verbetering beschouwd, maar burgers begrijpen dat niet meteen. Dat vraagt dus soms om uitleg.”

Inmiddels heeft Almere een vervolgorder geplaatst; de Libra’s met RETROLED™ zullen ook worden geplaatst bij de abri’s van de busbanen.

Inlichtingen: Indal Nederland B.V. Capelle a/d IJssel T: 010-2640164 E: verkoop@indal.nl www.indal.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

21

Straatbeeld zorgvuldig en deskundig bepaald IPC Groene Ruimte en Vereniging Stadswerk Nederland hebben de certificering Flora- en faunawet Ruimtelijke ontwikkeling en bestendig beheer ontwikkeld, voor overheden en bedrijven die aantoonbaar deskundig zijn op dit gebied. De deskundigheid richt zich specifiek op behoud en ontwikkeling van vaste verblijfen groeiplaatsen voor dieren en planten.

Duurzaam, functioneel, zuinig, toegankelijk, aantrekkelijk en klimaatbestendig zijn criteria die de toepassing van materialen in het straatbeeld bepalen. We creëren daarmee een leefbare omgeving voor de mens.

Dezelfde criteria gelden echter ook voor dieren en planten. Steeds meer vogels, vleermuizen, vlinders en muurvarens zijn in hun voortbestaan afhankelijk van hoe wij onze openbare ruimte inrichten en beheren.

De wetgever heeft dan ook bepaald dat dit zorgvuldig en met de juiste deskundigheid dient te gebeuren.

Bij de voorbereiding en realisatie van inrichting- en beheerprojecten moeten de criteria worden vertaald naar een goed programma van eisen voor mens en dier, samengesteld en uitgevoerd door aantoonbaar deskundigen. Hierom heeft IPC Groene Ruimte in samenwerking met Vereniging Stadswerk Nederland de certificering Flora- en faunawet Ruimtelijke ontwikkeling en bestendig beheer ontwikkeld. Inmiddels zijn ruim 4000 medewerkers van overheden en bedrijven gecertificeerd. Inrichters en krijgen hiermee de gelegenheid aantoonbaar deskundig te worden conform de eisen van de wetgever.

Slimme ontwerp- en materiaalkeuzes De certificering richt zich specifiek op behoud en ontwikkeling van vaste rust- en verblijfplaatsen van dieren

Met certificering Flora- en faunawet Ruimtelijke ontwikkeling en bestendig beheer

en groeiplaatsen van planten. Bij de (her)inrichting van de openbare ruimte zijn ontwerp en materiaalkeuzes bepalend voor het behoud van soorten. Een betonnen keermuur biedt minder verblijfsruimte en groeiplaats dan een keermuur van steenkorven. Bomen en struiken in zijn onmisbaar voor het voortbestaan van vele soorten en zijn essentieel in de verhouding groen-grijs in het straatbeeld. Er zijn legio mogelijkheden om anno 2011 ruimte voor dierenen plantensoorten te behouden of te creëren. Denk aan faunavriendelijke verlichting, vleermuiskasten, nestkasten voor vogels, kant en klare groene afscheidingen, amfibieëntunnels en goten, hop-overs voor eekhoorns en boommarters. Neem een voorbeeld aan de ooievaarsnestpalen in Amsterdam, de oeverzwaluwwanden in Meppel, vleermuizenkelders in Ede, kievitsbloemenberm in Zwolle of de complete biodiversiteitstoren in Assen.

Maar juist in het ontwerp van de gewone openbare ruimte valt nog veel te winnen. Met name in de combinaties van functionaliteiten voor mens, dier en plant liggen kansen.

Door gebruik te maken van uitgekiende technische constructies van bijvoorbeeld groene gevels en wadi’s is veel leef- en groeiruimte te creëren, maar ook door technische aanpassingen (eco-engineering) aan plantenbakken, keerwanden, bestrating en bruggen.

IPC Groene Ruimte en Stadswerk faciliteren met de certificering de broodnodige ontwikkelingen van mens, project en resultaat.

Voor een leefbaar en levend straatbeeld.

i IPC Groene ruimte Arnhem T: 026-3550100 www.ipcgroen.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

23

IJslander lanceert mobiele applicatie IJslander, leverancier van roestvast staalproducten voor de openbare ruimte, heeft een mobiele app gelanceerd. De app, die geschikt is voor alle gangbare systemen voor smartphones en tablets, bevat onder meer het actuele aanbod en de mogelijkheid om een favorietenlijst aan te maken en direct een offerte op te vragen.

Met de app op zak is het mogelijk om, ongeacht tijdstip of locatie, het actuele aanbod van IJslander te bekijken. Bij selectie van een product worden uitgebreide specificaties zichtbaar. Bedrijfsleider John Franken: “Denk aan afmetingen, functies, artikelnummer en gerelateerde producten. De mogelijkheid om producten te filteren aan de hand van keywords maakt het nog makkelijker om snel te vinden waar je

De nieuwe app beschikt ook over een favorietenlijst waarmee het de gebruiker gemakkelijk wordt gemaakt eerder bekeken producten op een later moment terug te vinden.

Of om bepaalde producten snel met elkaar te kunnen vergelijken. Bedrijfsleider John Franken: “Apps zijn een onmiskenbare trend. En wij vinden het een onmisbare toevoeging aan de communicatie-uitingen van een volwaardig bedrijf.”

De IJslander app is verkrijgbaar in verschillende appstores en via www.ijslander.com/app.

i naar op zoek bent. Direct een offerte opvragen of via een contactformulier een vraag stellen zijn de volgende opties.”

IJslander Oldebroek T: 0525-633420 www.ijslander.com

Spel met ronde lijnen in beton In de natuur komen weinig rechte lijnen voor. Bomen, planten, rotsen en stenen zijn organisch en grillig van vorm. Om een mooie symbiose te vormen tussen buiteninrichting en natuur komt Stedon met een reeks gebogen betondelen.

Cirkels, halve manen en slangachtige vormen; de mogelijkheden en toepassingen zijn eindeloos.

De elementen doen dienst als zitplek, afscherming, leuning of decoratieve bloem- en plantenbak.

De losse elementen zijn in diverse lengtes, breedtes en hoogtes leverbaar en ook iedere gewenste radius is mogelijk.

De delen zijn vervaardigd uit gewapend beton B45 kwaliteit en hebben een fundatie van een gestabiliseerd zandpakket of stelspecie.

Qua afwerking kan er gekozen worden voor een glad of gestraald oppervlak.

24

S t r a a t b e e l d november 2011

Volker n gekleurd Om de elementen in elk buiteninterieur te kunnen integreren wordt een uitgebreide kleurenkaart geboden.

Alle betonelementen zijn volkern gekleurd, wat wil zeggen dat het gehele element gekleurd is en dat niet alleen de buitenkant is geverfd.

Hiermee wordt kleurslijtage volledig voorkomen.

i Stedon – Stedelijke Producten Leeuwarden T: 058-2880700 www.stedon.nl

Duurzame eenvoud in brug Werkdonken

Met een eenvoudig, helder en duurzaam ontwerp van ipv Delft heeft Mobilis BV onlangs de Design & Construct opdracht voor een 72 meter lange brug in Breda binnengehaald. De brug is onderhoudsvrij, kan hinderarm en snel gebouwd worden en ziet er bovendien fraai uit.

De voetgangers- en fietsbrug komt in het nieuwbouwgebied Werkdonken/Waterdonken.

in de grond zijn gevormd, wordt het waterzuiveringsgebied uitgegraven en aangelegd.

grond gevormd zijn. Ook de keuze voor een hekwerk van mat rvs draagt bij aan de natuurlijke uitstraling.

Dankzij zowel materialisering als bouwmethode past de uitstraling van de brug goed bij de locatie. Door het brugdek in situ te storten, is het mogelijk de betonnen brugranden van een houtstructuur te voorzien, en de ronde palen hebben een ruw, ongepolijst oppervlak doordat ze in de

Mobilis BV, onderdeel van TBI Infra, heeft het ontwerp aangeboden en zal de brug nog dit jaar opleveren.

i ipv Delft T: 015-7502570 www.overbruggen.nl

De brug doorkruist een natuurlijk waterzuiveringsgebied, de Waterakkers.

Voor ipv Delft reden om de brug zo duurzaam en eerlijk mogelijk te maken. Zo behoeven het betonnen brugdek en de rvs hekwerken geen conservering en wordt het brugdek opgeruwd waardoor een chemische slijtlaag overbodig is.

De bouwmethode is krachtig in haar eenvoud: een in het werk gestort brugdek op ronde palen. De brug heeft geen landhoofden, alleen palen. De keuze voor in de grond gevormde, grondverdringende getrilde (VVP) betonpalen betekent dat het bouwproces hinderarm zal zijn. Nadat de palen en het brugdek

S t r a a t b e e l d november 2011

25

Maximale speelwaarde in speeltuin Westerhaghe Rijnsburg De kinderen uit de wijk Westerhaghe in Rijnsburg spelen sinds augustus dit jaar in een bijzondere, zeer toegankelijke speeltuin op een gerenoveerde locatie waar voorheen verouderde flatgebouwen stonden. De voorbereidingen startten al in 2005 met 3000 handtekeningen die ouders verzamelden om er voor te zorgen dat in de nieuwbouwplannen van Westerhaghe, naast een geplande kinderboerderij ook een grote speeltuin werd ingepast.

Speeltoestellenleverancier Kompan B.V. werd geselecteerd voor het leveren van het ontwerp en alle speeltoestellen voor de belevingsplek.

De bewoners wilden meer dan een ‘gewone’ openbare speelplek, ze wilden een belevingsplek van flink formaat waar kinderen gestimuleerd worden tot inventiviteit en niet beperkt worden tot alleen klimmen- en klauteren op een standaard toestel.

De Stichting Spelend Rijnsburg werd opgericht om hierover mee te denken en kreeg van de gemeente de taak om naast de beschikbare

26

S t r a a t b e e l d november 2011

c 120.000 aan gemeentegeld nog eens c 50.000 te verzamelen.

Voorzitter Monique Hogervorst.

“Het economische tij was gekeerd.

Lokale ondernemers wilden ons wel ondersteunen maar fondsen bleken niet bereid bij te dragen omdat zij geen gemeentelijke projecten meer wilden sponsoren. We hebben alleen van het fonds 1818 een bijdrage ontvangen.” Dankzij vasthoudendheid van de stichting en bereidheid van Gemeentebelangen Katwijk om het laatste restje budget via de gemeenteraad los te krijgen, lukt het toch om in 2011 de speelplaats te openen.

Toegankelijk en organisch ontwerp De gemeente Katwijk verfijnde in samenwerking met de Stichting Spelend Rijnsburg een uitgebreid programma van eisen voor de speelplek.

In 2009 zijn drie leveranciers uitgenodigd op een bewonersavond om hun visie en ontwerp te presenteren. Het

aanwezige publiek en de kinderen van de Julianaschool in Rijnsburg mochten hun stem uitbrengen. De ontwerpers van Kompan kozen voor een speeltuin met relatief veel grote en speciaal ontworpen speeltoestellen en opvallende, speelse paden die de speeltuin ontsluiten.

Ontwerper Julie Wulfhorst-Hafmans: “Eén van de eisen was een goede toegankelijkheid voor kinderen meten zonder beperking en voor verzorgers met kinderwagens. Daarom heb ik een asfaltpad ontworpen als belevingspad, door het continu te Ontwerp Speeltuin Westerhaghe

laten slingeren en te verfraaien met routemarkeringen en speelaanleidingen van Decomark, een type pleinversieringen.” Het hoofdpad loopt onder pergola’s door en laat de kinderen open en besloten ruimtes ervaren. Sluiproutes en stapstenen zijn verbonden met de bochten van het speelse hoofdpad en volgen de kortste route. Speciaal voor Westerhaghe Rijnsburg ontwierp WulfhorstHafmans de Bloemborden, kleurrijke speelpanelen met manipuleerbare elementen, geïnspireerd door het bekende Rijnsburgse Bloemencorso.

Annemarie van der Plas, medewerker Speelruimte bij de gemeente Katwijk, is sinds 2009 actief betrokken bij het project in Westerhaghe en merkte dat het organisch ontwerp een uitdaging vormde voor de uitvoering. “Bij een organisch ontwerp met ronde vormen van bijvoorbeeld paden, moet je bij de uitvoering extra scherp zijn op alle vereiste veiligheidsruimtes en precies je matenplan aanhouden. Omdat het terrein en de praktijk toch anders bleek dan de tekening, moesten wij uiteindelijk de speeltuin anderhalve meter verlengen om aan de veiligheidsvoorschriften te voldoen. Dat was gelukkig op deze locatie geen enkel probleem.

Ik zie dit als een stukje leergeld, de voordelen van dit stimulerende organische ontwerp wegen duidelijk op tegen de nadelen.”

Zelfverzonnen wedstrijdparcours Van der Plas bezoekt met haar kinderen regelmatig het eindresultaat.

“Ik ben erg trots op de bewoners die deze grote speeltuin hebben waargemaakt. Je ziet hier verrassend veel creativiteit bij kinderen opborrelen. Ze verbinden de speeltoestellen onderling met elkaar en maken er zelf een wedstrijdparcoursje van, doordat de paden in het ontwerp dat faciliteren.” De Vogelnest-schommel is een grote trekpleister en ook de

Supernova blijkt erg populair. “Je ziet dat kinderen elkaar uitdagen op dit toestel en wedstrijdjes verzinnen wie de leukste trucjes kan uitvoeren”, aldus van der Plas. Ook Monique Hogervorst van het speeltuinbestuur heeft een favoriete locatie in de speeltuin geobserveerd: “Zonder twijfel is dat De Waterster, een speelcombinatie waar kinderen met zanden water kunnen spelen. Veel ouders waren verbaasd dat wij kozen voor een speelplek waar kinderen ook vies kunnen worden, maar wij zien nu dagelijks het enorme plezier dat ze aan water en zand beleven.”

Dit najaar zal de speeltuin verder worden aangekleed met groenvoorzieningen zodat er volgend voorjaar een nog mooier plaatje ontstaat.

Verdere toekomstige gebiedsontwikkeling zal volgens de gemeente Katwijk vooral rondom de speeltuin plaatsvinden. Er worden een dierenweide en een ecologische tuin aangelegd die in samenwerking met het nabijgelegen VMBO Wellantcollege zullen worden onderhouden. De groene opleidingen van deze school overwegen om hier educatieve activiteiten voor leerlingen, buurtbewoners en hun kinderen te organiseren. Annemarie van der Plas: “Wat speelvoorzieningen betreft gaan we in het park rondom de speeltuin Westerhaghe Rijnsburg alleen nog investeren in voorzieningen voor jongeren die nu nog ontbreken, zoals een trapveldje of een pannakooi.”

i Kompan BV Zaltbommel T: 0418-681468 www.kompan.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

27

Uw partner voor aantoonbaar beheer van de openbare ruimte

Van Vliet specialist op het gebied van buitenruimte Met de draadloze HIC-meter kunt u snel en eenvoudig de HIC-waarde van valondergronden laten vaststellen.

Cultuurtechniek • Groenvoorziening Dakbegroening • Veilige speelplaatsen

• Gebruiksvriendelijke software voor bomen, speeltoestellen, kunstwerken,verkeersborden etc.

• Hardware (veldcomputers en transponders) voor snel, efficiënt en aantoonbaar registreren.

• Ervaren inspecteurs om u te assisteren bij controles, inspecties en data invoer.

Data Control Transponder Technology BV Randstad 22-129, 1316 BW Almere 036-523 61 25, www.dctt.com

Van Vliet Buitenruimte b.v.

Postbus 57, 3480 DB Harmelen | T (0348) 688 222 Vestiging West Energieweg 4, Harmelen Vestiging Noord Eekhorstweg 24 - 4, Meppel info@vanvlietbv.nl | www.vanvlietbv.nl

Speelhof in Primulaveld Bergen op Zoom In april dit jaar 2011 heeft Action4Kids Nederland in samenwerking met de gemeente Bergen op Zoom invulling gegeven aan een project op locatie Primulaveld. De speeltuin ligt in het hart van de straat Primulaveld in een gezellige woonwijk.

Primulaveld is een lange straat bestaande uit allemaal hofjes die met elkaar verbonden zijn. In het grootste hof ligt de speelplek. De kinderen uit de gehele straat hebben op loopafstand een veilig bereikbare en fantastische speelplek die voornamelijk door kinderen in een leeftijd van 3 tot 15 jaar zal worden gebruikt.

Het doel was om een zo uitdagend mogelijke mix te maken van diverse speelelementen voor meerdere leeftijdscategorieĂŤn jongens en meisjes, om het samen spelen te bevorderen. Daarnaast is extra gelet op het stimuleren van het actieve kind; ieder

speelelement behoeft zo zijn eigen behendigheid, inspanning en kracht en heeft een positieve invloed op de levensstijl en motoriek.

De Public lijn Alle gebruikte toestellen, te weten een dubbel duikelrek, combispeeltoestel, dubbele schommel, sta wip, vierpersoons wip en een tweepersoons veerelement, komen uit de Public lijn. Bij de ontwikkeling van de Public Lijn is uitgegaan van een robuust, onderhoudsvrij en betaalbaar product. De staanders zijn gemaakt van staal en vervolgens verzinkt en voorzien van een kleurvaste poedercoating van Akzo Nobel. De netten en touwen zijn vervaardigd uit 16 mm dikke, 6 aderige Polyferro touwen, voorzien van een verzinkt metalen kern en strak gedraaid tegen vandalisme. De grondplaten zijn vervaardigd uit verzinkt staal en staan niet alleen borg voor een grote duurzaamheid, maar ook voor zeer solide stabiliteit. Ook de vloeren en

trappen zijn gemaakt van verzinkt staal en voorzien van een kindvriendelijke en slijtvaste rubbercoating (antislip). Wandpanelen, dakpanelen, klimwand panelen bestaan uit 19mm dikke weer- en UV bestendige HDPE panelen met zwarte kern. Het materiaal is bovendien prima te recyclen.

Alle verbindingen bestaan uit roestvaste bevestigingsmiddelen.

De Speelplek is duidelijk overzichtelijk geworden met een samenstelling van diverse elementen, aldus een tevreden Han Karremans van Gemeente Bergen Op Zoom. Inmiddels is er een tweede project geplaatst op locatie Kiekendief en zal er een derde groot project geplaatst worden op locatie Heiningen.

i Action4Kids Nederland BV Nijemirdum T: 0514-571378 www.action4kidsnederland.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

29

Het landschap als opdrachtgever De herinrichting van het Gooikerspark in Deventer

Deventer, door Entente Florale uitgeroepen tot De Groenste stad van Europa 2011, mag dit jaar nog een regel toevoegen aan haar reeds indrukwekkende lijst met openbare parken. Officieel wordt het Gooikerspark pas in 2012 volledig opgeleverd, maar nu al wordt het recent heringerichte weidegebied veelvuldig gebruikt door bewoners van de aangrenzende nieuwbouwwijk en bezoekers die van verder komen. Het ontwerp werd ingegeven door het landelijke, eigen karakter van het agrarische buitengebied.

Of zoals landschapsarchitect Ed Joosting Bunk het verwoordt: “Het landschap was de opdrachtgever.”

Tekst: Geesje Rietveld geesje@acquirepublishing.nl

De Vijfhoek is een Vinex locatie van 4600 woningen aan de buitenrand van Deventer. 25 Jaar geleden is de gemeente begonnen met het opkopen van de weilanden en vanaf 1994 werd begonnen met de bouw.

Landlab Studio voor landschapsarchitectuur ontwikkelde de visie voor het gebied. De naam van de Vijfhoek is afgeleid van de vijfsprong van oude karrenpaden waaromheen de nieuwe wijk is ontworpen. Die vijfsprong grenst aan Landgoed De Achterhoek, een landelijk natuurgebied van 20 hectare in een trechtervorm tussen de Vijfhoek en de jaren ’80 wijken Groot en Klein Douwel.

Dit gebied is de afgelopen jaren

30

S t r a a t b e e l d november 2011

omgevormd tot het Gooikerspark.

De werkzaamheden werden in 2009 begonnen en zullen begin 2012 volledig zijn afgerond.

Landelijk park met stadsfuncties De kern van het Gooikerspark is milieu-educatiecentrum De Ulebelt.

Met veel hulp van vrijwilligers en bewoners van de Vijhoek kreeg dit reeds bestaande ME-centrum al voor de herinrichting een nieuwe plek op de enk in het midden van het park. De enk is van oorsprong een hoog gelegen akker op zandgrond, opgeworpen door agrarische volken in het eerste millennium na Christus.

Landschapsarchitect Bunk van Landlab: “De natuurlijke structuur van het Definitief ontwerp Gooikerspark

gebied, met de groene ruimtes met ieder een eigen karakter, moest de basis worden van het ontwerp van het Gooikerspark. De invulling moest zo natuurlijk mogelijk blijven.”

Landlab stelde in 2005 in samenwerking met de gemeente een klankbordgroep van bewoners samen en peilde hun mening over gebruikersfactoren zoals de gebiedsfuncties, paden, zitgelegenheden en verlichting. Uiteraard werd ook De Ulebelt bij de herinrichting betrokken. De belangrijkste wensen: het park moest totaal toegankelijk worden, het groen en de functies gevarieerd en de verblijfskwaliteit hoog. Tijdens het ontwikkelen van het ontwerp koppelde Bunk regelmatig terug naar de gemeente en klankbordgroep, “steeds op zoek naar de gemene deler.” Die werd uiteindelijk gevonden

in een indeling van het park volgens de reeds bestaande drieluik-structuur, waarin met respect voor het karakter van het landschap, zowel gevarieerd groen als de nodige stedelijke functies konden worden verwerkt.

Wanneer de bezoeker vanaf de enk afdaalt in de ‘hals’ van de trechter, openbaart zich aan de linkerhand een boomgaard met historische appel- en perenrassen. Rechts

Door verschillen in beheermethodiek en grondsamenstelling zullen in de loop der tijd variaties in de begroeiing van de weides ontstaan. bevindt zich een open grasweide met daaraan grenzend een ruige, hoogbegroeide tuin waar de natuur in principe de vrije loop wordt gelaten. Verder naar het noordwesten zijn de oude akkers teruggebracht in het landschap in de vorm van de ‘Rietmansvelden’. Deze

Uitzicht over de Rietmansvelden

twee weides werden ingezaaid met hetzelfde standaard bloemenmengsel van leverancier Cruydthoek. Door verschillen in beheermethodiek en grondsamenstelling zullen in de loop der tijd variaties in de begroeiing van de weides ontstaan. Bunk: “In de laatste weide is een licht, natuurlijk reliëf aangebracht. De dieper gelegen delen functioneren als waterbuffering. Door de nattere grond zal hier vanzelf andere vegetatie opkomen dan in het vlakke veld, zoals Biezen of Pittrus. Ook het maaibeleid voor beide weides verschilt, in regelmaat, hoogte maar ook in het laten liggen van restmateriaal. Met hetzelfde standaard bloemenmengsel zullen we zo een heel ander beeld creëren.

Dit heeft alleen wel tijd nodig, het liefst een paar jaar, om tot volwasdom te komen.”

Dwars over de enk, langs de boom-

gaard en door de bloemweides loopt een struinroute die leidt tot het letterlijke hoogte- en eindpunt van het park. Hier, aan de grens van het Gooikerspark met de ontsluitingsweg rond de wijk, is een rechthoekige heuvel opgeworpen. Ivor Visser, projectleider namens de gemeente Deventer legt uit: “De heuvel is gemaakt met de afgegraven grond uit de Vijfhoek en de natte bloemenweide en dient als uitgangspunt voor de nieuwe fietsbrug over de ontsluitingsweg. Daarnaast is het een natuurlijke geluidswal en een prachtig uitkijkpunt.”

Eenvoudig meubilair Rondom de rand van de heuvel, met uitzicht op park of brug, zijn meerdere zitgelegenheden geplaatst, simpele 30 bij 30 cm bielzen van onbehandeld eikenhout op De bloementuin in de Haagkampen

S t r a a t b e e l d november 2011

31

eenvoudige betonnen sokkels. Deze door Landlab ontworpen, en door aannemer Ploegam BV gemaakte banken zijn onderdeel van de huisstijl van het Gooikerspark. Bunk: “De kwaliteit van het gebied ligt in het landelijk karakter. Dat karakter wilden we dus benadrukken, in de structuur, de plant- en bomenkeuze, maar ook het meubilair. We zijn dus bewust afgeweken van het beeldkwaliteitsplan in het Deventer handboek en zijn aan de slag gegaan met fijnbezaagde balken van onbehandeld en massief eikenhout.“ Uit dit simpele materiaal werden alle banken, hekwerken, afzetpalen en bruggen vervaardigd.

De slank vormgegeven fietsbrug aan de noord-westzijde (Ontwerp ONL, aannemer Dura Vermeer), de Jongeren OntmoetingsPlek bij het sport-

In het park staan twintig verschillende soorten eiken, een ware eikencollectie. veld en de heuvelachtige speelplaats aan de uiterste zuid-oostzijde zijn de enige, meer stedelijke elementen in het park en vormen daarmee een Rubberen speelheuvels voor de kleintjes

32

S t r a a t b e e l d november 2011

Deventer Groenste Stad van Europa Sinds september dit jaar mag Deventer zich Groenste Stad van Europa 2011 noemen. De jury beoordeelde de gemeente op het groenbeleid, het groen in stad en ommelanden, de kwaliteit van de leefomgeving (schoon, heel en veilig), betrokkenheid van inwoners bij de groene leefomgeving, duurzaamheid, milieueducatie en de inspanningen op het gebied van toerisme. De jury waardeerde vooral het Rijsterborgherpark, het Nieuwe Plantsoen, de Kloostertuin en natuur- en milieueducatiecentrum De Ulebelt waar diverse partnerorganisaties en vrijwilligers zich presenteerden. De ligging aan de IJssel en de groene omgeving hadden een aanzienlijke bijdrage aan de overwinning. Uit het juryrapport: Deventer is omgeven door het IJssel landschap met haar fraaie uiterwaarden, heggen en houtwallen, en de landgoederen op de dekzandruggen met haar karakteristieke lanen en waterwegen. Deventer heeft bij haar stedelijke ontwikkelingen steeds goed rekening gehouden met de kwaliteitsfactoren uit het verleden. Door de landschappelijke structuren te koppelen aan de stedelijke groenstructuur zijn overgangen harmonieus waardoor de natuur en recreatieve kwaliteiten versterkt worden.

duidelijke link met de bewoonde wereld.

De enk en de Ulebelt De Ulebelt is een begrip in Deventer, “een spil in de stad”, aldus Ivor Visser. Nog voor de herinrichting verhuisde het ME-centrum naar het Gooikerspark waar het werd samengevoegd met de plaatselijke kinderboerderij en gevestigd op het hoogtepunt van de enk. De oude bouwspeelplaats werd opnieuw opgebouwd en er kwam een natuurspeelplaats aan de rand van de enk. Het centrum pacht en beheert de hele enk en de gemeente gaf

De Ulebelt haar eigen kavel dat zij zelf kon inrichten, met respect voor het totaalontwerp van Landlab. De belangrijkste richtlijn daarbij was het uitzicht op en over de enk, de beleving van het glooiende landschap. De Ulebelt moet de ruimtelijke zichtlijnen vrijhouden en efficiënt bouwen, binnen het kavel. Bunk: “Voorheen lagen de functies van de Ulebelt rommelig verspreid over de hele enk. Volkstuintjes, dierstallen, her en der stond wat. Dat willen we nu en in de toekomst voorkomen.”

Toch blijkt de Ulebelt de laatste tijd weer her en der opstallen te hebben geplaatst en hoge beplanting die het zicht over de enk ontnemen.

Ivor Visser beschrijft de lastige situatie: “De Ulebelt vormt de kern van het park maar is net als iedereen te gast in het landschap. Het centrum pacht en beheert de hele enk, maar dient wel volgens de maatstaven van het Gooikerspark te doen.

Daarom staan we blijvend in gesprek met het centrum over de inpassing van hun functies en bedrijfsvoering in relatie tot het totaalontwerp van het park.”

Buiten het kavel van de Ulebelt heeft Bunk inheemse planten en boomsoorten geplant, zoals de mei- en sleedoorn, Spaanse aak, bessenstruiken en haagbeuken. De vleermuisbunker en het vogellaantje van het ME-centrum die verspreid lagen op de enk, werden naar de randen verplaatst. Een aantal paden

De Skybox (Ontwerp Bureau Ria Smit Architecten, aannemer De Combi)

werd verlegd om de relatie tussen de verschillende delen van het park aan te trekken. De paden werden verhard met wit leemgrind en ter bevordering van de toegankelijkheid vermengd met Stabilizer bindmiddel. De oude parkeerkuil van de Ulebelt werd dichtgegooid en de parkeerplaatsen gecompenseerd op een groene parkeerplaats in de Haagkampen aan de zuid-oostzijde van het park.

Recreatie en spel in de Haagkampen Het meest intensief ingerichte park deel van het Gooikerspark is bedoeld voor recreatiegebruik en heet de Haagkampen, door de thematische toepassing van hagen. Het grootste gedeelte is vlak gazon met her en der een eik. Hier kan worden gepicknickt, gespeeld en gesport. In het park staan twintig verschillende soorten eiken, een ware eikencollectie met onder meer de tweekleurige, scharlaken-, Turkse, zuil-, Japanse Keizer-, en de Hongaarse eik.

Op de weide is een labyrint van hoge taxushagen aangelegd, een leuk spelelement voor ouders met kinderen maar een uitdaging voor beheer. Het wandelpad vanaf de parkeerplaats naar de weide loopt door een mooie plantentuin. Hier vinden

Recreëren op de Haagkampen Landelijk eenvoudig meubilair

bezoekers strakke betonnen plantvakken met verschillende prairieplanten die weinig beheer vergen en een lange, gevarieerde bloei hebben.

Tussen de plantvakken staan zitjes volgens de eikenhouten huisstijl van het Gooikerspark. Aan de andere kant van de weide bevindt zich de ruimte voor de kinderen en jongeren.

Voor de jongere kinderen is er een glooiend landschapje gecreëerd met een rubberen ondergrond in verschillende kleuren waar kleinsten veelvuldig steppen, fietsen en rolschaatsen.

Het ontbreken van speeltoestellen wordt niet ervaren als een gemis.

Voor de oudere jongeren is er een voet-/basketbalkooi geplaatst met een betonnen, stoer beschilderde sportvloer, beide naar ontwerp van Landlab. Degenen die geen zin hebben om te sporten, maar om te kletsen en te kijken doen dat in de bijzonder vormgegeven Jongeren Ontmoetings Plek, de Skybox. 

S t r a a t b e e l d november 2011

33

Flow; Go with the flow... Italiaans, sierlijke serie met natuurlijke uitstraling en eindeloze combinatiemogelijkheden.

FalcoSail; Multifunctionele overkapping met kenmerkende zeilvorm. Veel uitvoeringen mogelijk.

Ultimo; Ontwerp: KVD, Amsterdam. 55, 70, 90 liter(!) en gecombineerde deur/binnenbak voor snel legen. Hooggeplaatste en toch uitnodigende inwerpopening.

Eenheid zonder te vervelen...

Met de eigen gemaakte Triangel-serie van Falco (overkappingen, banken, afvalbak, aanleunbeugel, stoelen, verlichting) krijgt uw

project

samenhang,

maar

ook

spannende

variëteit.

Iets unieks voor uw project? Falco ontwikkelt en produceert in eigen beheer het

mogelijk

ideeën Voor TRIANGEL

en maakt

te de

andere

bespreken. ware

Urban

Delights by Falco.

MEER WETEN? VRAAG HET 400 PAGINA’S DIKKE FALCO GROTE BUITENBOEK AAN. BEL (0546) 55 44 44 OF KIJK OP WWW.FALCO.NL

De Sta-wip Van Besouw Metaal / AVO speel (tuin) toestellen heeft haar assortiment uitgebreid met de STA wip. De staande wipbeweging wordt gedempt door een torsie veerelement, waardoor niet alleen de veiligheid tijdens het spelen wordt vergroot, maar ook tijdens het op- en afstappen omdat de wip niet naar beneden valt wanneer één van de kinderen afstapt.

welbekende oude autobanden overbodig.

De wip wordt standaard geleverd in de vrolijke AVO 3-kleuren (rood, geel, blauw), maar is desgewenst in elke ralkleur leverbaar.

Wanneer het toestel niet wordt gebruikt, keert deze door het veerelement terug naar de evenwichtsstand. Hierdoor is het, in geval van een grasbodem, mogelijk om onder het toestel door te maaien.

Tevens maakt het element de

De wipboom heeft een lengte van 2,5 meter en een maximale valhoogte van 1,4 meter.

De benodigde vrije ruimte bedraagt 4,6 x 2,5 meter.

Het toestel is gecertificeerd volgens de EN-1176:2008 norm.

Het toestel is duurzaam door het gebruik van gerecycled staal en een milieuvriendelijke oppervlaktebehandeling met een polyester poedercoating in plaats van een milieubelastende thermische zinklaag.

i Van Besouw Metaal / AVO speel (tuin) toestellen Tilburg T: 013-5360050 www.vbm.nu

DeepRoot wortelgeleidingsBeschermt weg en riolering tegen wand boomwortels

Wortelgroei zorgt jaarlijks voor aanzienlijke schade aan wegverharding, riolering en nuts faciliteiten. De wortelschermen van GreenMax vormen een goede oplossing om schade door toedoen van boomwortels tegen te gaan.

fen en doorwortelbare ruimte. De wortels kunnen worden tegengehouden of geleid naar een plek waar ze geen schade meer kunnen aanbrengen, met respectievelijk boomwortelwering- en boomwortelgeleidingschermen. Maar hoe kiest men voor de juiste wortelschermen?

Wortelgroei wordt beïnvloed door de aanwezigheid van voedingsstof-

Een wortelweringswand is glad en kan gemaakt zijn van verschillende

materialen zoals non-woven geotextiel of HDPE. De boomwortel stuit op de barrière maar kan, door het ontbreken van geleiding, langs de gladde wand oppervlakkig verder groeien. Als een weringswand te dicht bij de boom geplaatst wordt, kan de boom zich niet stabiliseren en bestaat de kans dat de wortel blijft.

Een geleidingswand (DeepRoot) is voorzien van 90º verticale ribben.

Hierdoor wordt de boomwortel naar beneden geleid. Wanneer de wortel de onderkant van de geleidingswand bereikt kan de groei, bij een goede groeiplaatsinrichting, op een horizontale manier worden voortgezet onder de wand waar deze geen beschadigingen kan veroorzaken.

i GreenMax Heeswijk-Dinther T: 0413-294447 www.greenmax.eu

S t r a a t b e e l d november 2011

35

Katern Platform Toegankelijkheid

Nieuws ‘Slim organiseren collectief vervoer’

Week van de Toegankelijkheid 2011

Op 1 november 2011 kwamen vertegenwoordigers van gemeenten, provincies, stadsregio’s, AWBZ-instellingen, zorgverzekeraars, taxi- en openbaarvervoerbedrijven en reizigersorganisaties samen in stadion Galgenwaard te Utrecht. Doel van deze bijeenkomst was een bijdrage te leveren aan het slim organiseren van het collectief vervoer.

In de Week van de Toegankelijkheid van zaterdag 1 t/m vrijdag 7 oktober werd landelijk aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid van straat en natuur. Lokale belangenbehartigers in diverse gemeenten organiseerden activiteiten om aandacht te vragen voor toegankelijke openbare ruimtes.

Studenten ROC ervaren beperking Ruim honderd studenten van ROC Mondriaan Toerisme en Recreatie uit Den Haag zijn met een verduisterende ‘ervaringsbril’ en herkenningsstok door het centrum van Den Haag gegaan. Doel van de studiedag was hen door eigen ervaring te leren hoe zich in blinden en slechtzienden te verplaatsen.

Looproute Stadsdeel Centrum A’dam In stadsdeel Centrum ligt een nieuwe zogenaamde `looproute’. Deze route loopt van de Vinkenstraat in westelijke binnenstad naar het Westerdok en langs diverse instellingen voor ouderen en minder validen. De bedoeling van deze route is een zo toegankelijk mogelijke stoep voor iedereen te bieden.

Voor u Gelezen/gezien Het inrichten van een toegankelijke openbare ruimte is niet altijd eenvoudig. Met welke regelgeving en wetten dient men bijvoorbeeld rekening te houden? We zetten een aantal relevante publicaties op een rij.

Geld besparen met toegankelijkheid Op 12 en 13 oktober 2011 werd in Expo Houten de Dag van de Openbare Ruimte georganiseerd.

Platform Toegankelijkheid organiseerde een lezing met presentaties door Jack Dickmans van de gemeente Vught en Denise Janmaat van het Nederlands Instituut voor Rolstoeltoegankelijkheid.

Jack Dickmans ging in op de checklist die de gemeente Vught in samenwerking met een speciale werkgroep heeft opgericht. Qua toegankelijkheid scoort Vught ver

36

S t r a a t b e e l d november 2011

boven het gemiddelde: een 8.3. In zijn lezing sprak hij voornamelijk over de do’s en dont’s van een toegankelijke openbare ruimte, zodanig dat er niet alleen kosten worden bespaard maar ook goodwill wordt gekweekt binnen de gemeente. Als belangrijkste boodschap gaf hij mee de samenwerking te zoeken met de doelgroep, hen vroegtijdig in te zetten en goed met de gebruikers te blijven communiceren.

Denise Janmaat informeerde de aanwezigen over de huidige stand van zaken omtrent toegankelijkheid in Nederland en dat er momenteel veelal achteraf wordt geconstateerd en gerepareerd. Door vanaf fase 0

alle aspecten van (rolstoel)toegankelijkheid mee te nemen in de plannen, te kijken naar de context in plaats van de letterlijke regelgeving, een gedetailleerde uitwerking te maken op alle niveaus vóór de uitvoering en dit door deskundigen te laten toetsen, kunnen gemeenten tonnen aan euro’s besparen.

Kijk op www.straatbeeld.nl/TV voor twee korte interviews met beide sprekers.

Katern Platform Toegankelijkheid

Column De rolstoelkant van groen Met groen als leidend thema van dit magazine, belicht ik graag de ‘rolstoelkant’ in deze column. Voor een rolstoeler kan groen namelijk echt de (on)toegankelijkheid bepalen.

Als u de foto hiernaast bekijkt, ziet u waarschijnlijk al wat het belangrijkste aspect van groen is voor de rolstoeler: het groeit. Gelukkig wel, want daarvoor is het immers aangebracht. Maar op de foto ziet u dat het welig tieren van deze struiken het trottoir aanzienlijk versmalt. Het is nu zo smal geworden, dat de rolstoeler niet kan passeren zonder dóór de takken te moeten rijden. En aangezien de rolstoel met de handen wordt voortbewogen, betekent elke slag met het wiel een onaangename aanraking met de struiken. Bovendien is het trottoir vrij hoog, waardoor het balanceren wordt om niet van het trottoir te vallen. Enerzijds moet de rolstoeler de takken zien te vermijden en dus zo dicht mogelijk langs de stoeprand gaan rijden, anderzijds moet hij er ook voor waken niet van het trottoir te vallen met de rolstoel.

De keuze van het groen en het onderhoud ervan zijn dus twee belangrijke factoren om de openbare ruimte zowel groen als rolstoeltoegankelijk te maken én houden. Denk bij de aanleg goed na over de volgende aspecten om rolstoeltoegankelijkheid te waarborgen: – het soort groen dat geplaatst wordt (groeit het vooral in de hoogte of in de breedte?); – de breedte van het trottoir waarlangs het groen geplaatst wordt (is het breed genoeg om bij groei van het groen nog te passeren?); – de intensiteit van het onderhoud (met welke frequentie moet er gesnoeid worden om rolstoeltoegankelijkheid te bieden?); – de wijze waarop u regelmatig tussentijds controle laat verrichten op de toegankelijkheid (groei kan immers nooit helemaal voorspeld worden, dus de planning van het onderhoud zal daarop flexibel aangepast moeten worden).

Andere aspecten In deze column kan ik helaas slechts één onderdeel van openbaar groen belichten. Maar bij het inrichten van de openbare ruimte spelen natuurlijk veel meer aspecten een rol. Denk aan rolstoeltoegankelijkheid bij het plaatsen van banken langs parken en plantsoenen, bij de inrichting van een park of speelweide, het type paden en de begroeiing eromheen. De ervaring leert dat u het zichzelf het makkelijkst maakt als u in de ontwerpfase de rolstoeltoegankelijkheid direct laat toetsen. Het is dan nog relatief eenvoudig om aanpassingen te doen.

Platform voor waardevolle kennisdeling Om meer aandacht te vragen voor en kennis te delen over toegankelijkheid in de OR, worden op de website www.platformtoegankelijkheid. nl actuele nieuwsitems, achtergrondartikelen, producten en projecten omtrent het toegankelijk maken van de openbare ruimte gepresenteerd.

Ook wordt er dieper ingegaan op het beleidsmatige aspect, zowel op landelijk als Europees niveau. Naast de website is er een maandelijkse, gratis e-mailnieuwsbrief en is er de ambitie middels bijeenkomsten en congressen het onderwerp prominenter op de agenda te zetten.

Actieve bijdrage leveren De initiatiefnemers roepen leveranciers, overheden en kennisinstellingen op een actieve bijdrage te leveren aan het platform om een zo breed mogelijk draagvlak te kunnen bieden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een relevante product- en/of projectbeschrijving of een goed onderbouwd advies aan gemeenten. Informeer ook eens naar de advertentiemogelijkheden.

We zien u graag op www.platformtoegankelijkheid.nl!

De initiatiefnemers van Platform Toegankelijkheid:

Denise Janmaat Directeur Nederlands Instituut voor Rolstoeltoegankelijkheid

S t r a a t b e e l d november 2011

37

Slingers in het landschap Met de Rough&Ready Curve banken worden slingers in het landschap gecreëerd. De bochtelementen van Streetlife zijn eindeloos koppelbaar en voegen zich naar de gebogen lijnvoering van de buitenruimte. De Curve banken zijn elegant , maar worden tevens gekenmerkt door een robuust en stoer uiterlijk.

Rough&Ready Curve bank, L = 4 m

i Streetlife Leiden 071-5246846 www.streetlife.nl streetlife@streetlife.nl De Streetlife Collectie 2010-2011 is online te bekijken op www.streetlife.nl/brochures

Rough&Ready Curve banken Door de dwars oriëntatie van de FSC hardhouten balken (7x15cm) is een bank met gebogen lijnvoering eenvoudig te realiseren. Op natuurlijke wijze wordt een “anti skate” oplossing verkregen. De R&R banken maken gebruik van het gepatenteerde Streetlock® kamsysteem dat positionering en uitwisseling van de houtelementen aanzienlijk vereenvoudigd!

Rough&Ready Curve bank in Leusden i.s.m. Atelier Walvis

Rotterdam / Haarlemmermeer / Manchester Amsterdam / Scheveningen / Veghel

Straatmeubilair

Natuurlijke identiteit Het Rough&Ready programma wordt op tal van bijzondere plekken toegepast. De uiteenlopende producten hebben door de stoere vormgeving een natuurlijke identiteit en sterke onderlinge samenhang.

Alle Rough&Ready producten zijn beschermd met modeldepots en internationale patenten.

Rough&Ready Curve bank in Scheveningen i.s.m. Jos van de Lindeloof, L= 40 m

Boombakken

T: +31 (0)71 5246846

.NL

Bruggen & Dekken

Essen / Heemskerk / Vlaardingen Hoek van Holland

Rough&Ready Big Green Benches, Bollards, Fietsparkeren & Boombakken

Mighty Mill

Rough&Ready Rechte banken, Cubes en Kringbanken in diverse maten

Polygrow schuimsubstraat Slimme basis voor dakparken, geveltuinen en ander openbaar groen

Recticel is een grote producent van polyurethaan, een schuimachtig materiaal dat voornamelijk wordt toegepast in comfortproducten zoals matrassen en zitmeubelen. De laatste jaren heeft het bedrijf een nieuwe schuimsoort ontwikkeld die een slimme ondergrond vormt voor groentoepassingen.

Na de ontdekking dat de professionele tuinbouw gebruik maakt van groeimatten, ontwikkelde Recticel een eigen substraat, Polygrow, dat in samenwerking met tuinders en proeftuinen van universiteiten wordt doorontwikkeld. De mogelijkheden zijn legio, ook in de openbare ruimte. Anne Jancic, productmanager: “Vooral groene daken zijn booming.

De Nederlandse markt komt eigenlijk pas net tot leven; in Duitsland zijn groene daken en geveltuinen al veel meer de standaard, er is daar al zo’n 20 miljoen vierkante meter dakgroen.”

Er zijn verschillende soorten groene daken, afhankelijk van de dak-

40

S t r a a t b e e l d november 2011

constructie en de beplanting. Een extensief groen dak is niet bedoeld om veelvuldig op te lopen. Een intensief dak kan wel volop belopen en beheerd worden. Voor alle daktuinen heeft Recticel een product ontwikkeld. Conventionele substraten zijn meestal zandcomplexen met zand, turf en lava.

Een schuimsubstraat biedt meerdere voordelen ten opzichte van zandcomplexen: – Polygrow kan onbeperkt nat,

droog en weer nat worden zonder in te boeten op wateropname.

– Voedings- en bestrijdingsmiddelen kunnen, in tegenstelling tot traditionele substraten, opvangen worden om afvloeiing in het grondwater te voorkomen.

– Schuimsubstraat bezit waterzuinige eigenschappen omdat je de waterhuishouding kan controleren.

Polygrow kan 30 maal zijn eigen gewicht aan water opnemen en het tot 6 weken vasthouden.

Voordelen groen dak – De beplanting beschermt de dakbedekking tegen UV-straling waardoor deze langer meegaat.

– Een groen dak draagt bij aan waterbuffering na een regenbui – Warmte- en geluidsisolatie, afhankelijk van de dikte van het gebruikte substraat.

– Regenwaterzuivering van fijnstof en zuren.

– Omzet CO2. Afhankelijk van vegetatie. Sedum zet gemiddeld 200 gram CO2/m2 per jaar om.

– Behoud van flora en fauna.

– Temperatuurdaling. Effectief tegen hitte-eilanden. 75 procent groene daken betekent een temperatuurdaling van 2 à 3 graden.

– Extra groene ruimte in stedelijke gebieden.

Waterbuffering een belangrijk voordeel voor klimaatbestendige steden.

– Schuimsubstraat is lichter dan de gebruikelijke zandsubstraten waardoor er minder druk op de dakconstructie komt te liggen. In natte toestand weegt een extensief groendak met Polygrow 50 kg per m2, terwijl zandcomplexen 80 -100 kg per m2 wegen.

– Polygrow leent zich goed voor bijzondere vormgeving.

– Polygrow is eenvoudiger te monteren dan conventionele substraten: in de opbouw van een daktuin vervangt een tweelaags-systeem het standaard vijflaags-systeem:

eventueel straatmeubilair zo worden geplaatst dat het gewicht evenredig wordt verdeeld, bijvoorbeeld met fundatieplaten. Beheer hangt af van beplanting en gebruik. In geval van een extensief dak of niet belopen siergroen is sedum een logische keus. Dit kleine, kleurrijke vetplantje hoeft slechts één maal per jaar te worden bemest en kan tot acht weken zonder water. De ondergrond hoeft slechts één maal per jaar van onkruid worden ontdaan. Gras zet meer CO2 om, maar heeft ook meer water nodig waarvoor een sproeisysteem kan worden aangelegd dat zijn water uit het buffersysteem haalt. Een extensief grasdak maaien

Normaal systeem

Polygrow systeem

Vegetatie (sedum/gras)

Vegetatie

Substraat (zandcomplex/lava/turf)

Polygrow met profilering en PU-coating op onderzijde

Filterdoek Drainagelaag met waterbuffer Filterdoek tegen wortelgroei

√ √ √

Waterwerend en wortelwerend folie

Waterwerend en wortelwerend folie

Toepassing en beheer in openbare ruimte Recticel ziet mogelijkheden in de openbare ruimte. Bert van Dijk, business manager: “Parken, plantsoenen en verticale tuinen, maar ook alle ongebruikte ruimten zoals tussen tramrails of op rotondes.“ Want toegepast op straatniveau behoudt het schuimsubstraat de voordelen van waterbuffering, beperkt beheer en controle over mest- en bestrijdingsmiddelen, terwijl de kosten vergelijkbaar zijn met traditionele substraten.

Bij intensief gebruikte ruimtes moet Bamboe zitplateaus tussen verschillende soorten sedum

kan met een voorgeprogrammeerde maaimachine met inductielus.

Polygrow voor intensieve daken kan gewoon worden belopen en de beplantingmogelijkheden worden enkel beperkt door de dikte van het substraat. Beheer verloopt hetzelfde als standaard openbaar groen, alleen zonder zwaar materieel en met een iets grotere regelmaat. Van Dijk: “Een mooie oplossing voor een openbare daktuin is een extensieve dakbedekking met bijbehorend groen, gecombineerd met paden en zitplateaus zonder Polygrow waaronder de dakbedekking verstevigd is gelegd. Op de plateaus kunnen boom- en plantbakken worden geplaatst met meer gevarieerd en hoger groen.”

Projecten en proeftuinen Naast diverse kleinere projecten werkt Recticel momenteel aan een daktuin van 11.000 m2 in Portugal.

Op haar eigen dak heeft de producent een proeftuin aangelegd van ongeveer 2000 m2. Naast sedum- en grassoorten, groeien er ondermeer oranje goudsbloemen en bollensoorten. De gebruikte bollensoorten vergen geen intensief beheer en hoe-

Groene wand of geveltuin Op eigen terrein test Recticel twee verschillende geveltoepassingen. Bij de standaard versie worden substraat en beplanting op hun plek gehouden met een rooster dat door de begroeiing uit het zicht wordt ontrokken. De tweede groene wand is afgewerkt met Trespaplaten waaruit cirkels zijn gesneden voor de verschillende plantjes, met een decoratief stippeneffect tot gevolg.

Geveltuin met trespaplaten

ven na bloei niet uit de ondergrond verwijderd te worden. Van Dijk: “Bij projecten zoeken we samenwerking met landschapontwerpers voor goede ontwerpen en met tuinders voor aanleg en beplanting. We zouden de uitdaging ook graag aangaan met gemeentelijke beheerdiensten en groenontwerpers. Voor projecten maar ook voor onze proeftuin. Als zij hun ideeën met ons delen, kunnen wij testen wat Polygrow voor hen kan betekenen.”

i Recticel Kesteren T: 0488-489999 www.recticel.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

41

Hoogwaardig en veelzijdig Jan Kuipers Nunspeet is producent en leverancier van producten uitgevoerd in staal, aluminium, hout, glas en kunststof. Hoogwaardig en veelzijdig in straatmeubilair, fietsenoverkappingen, fietsparkeersystemen, staalconstructies, beglazingsconstructies, unitbouw en bedrijfsgebouwen. Concreet betekent dit nationaal en internationaal: gebruiksvriendelijke, innovatieve, stijlvolle producten op hoog duurzaam niveau. Dit onderstrepen we met de hoogst haalbare positie op de CO2 - prestatieladder: niveau 5.

Industrieweg 20 | 8071 CT Nunspeet | Postbus 5 | 8070 AA Nunspeet Telefoon: 0341 - 252 944 | Fax: 0341 - 252 856 | www.jankuipers-nunspeet.nl

JAN KUIPERS NUNSPEET

Zijn uw planvorming & werkvoorbereiding flora- en faunaproof?

Volg de training Flora en Fauna Ruimtelijke Ontwikkeling op niveau 3 of 4 En nu haal de kennis en kunde in huis!

Inschrijven via www.ipcgroen.nl KONINGSWEG 35, ARNHEM POSTBUS 393, 6800 AJ ARNHEM TELEFOON: (026) 35 50 100 FAX: (026) 44 55 629 E-MAIL: POST@IPCGROEN.NL

F&F RO_straatbeeld-1.indd 1

8-9-2011 14:28:44

Uitgebalanceerd beeld dankzij lichtproeven

‘s Nachts bepaalt verlichting voor een groot gedeelte onze ervaring van de openbare ruimte. Hoewel er digitaal vaak goed te voorspellen is hoe een lichtontwerp zal werken, kunnen sommige aspecten in de praktijk toch net iets anders uitpakken. De lichtarchitecten van ontwerpbureau ipv Delft maken daarom geregeld gebruik van nachtelijke proefopstellingen om hun lichtontwerp te verfijnen.

Bovendien kan de opdrachtgever dankzij een lichtproef zien of het ontwerp ook echt het beoogde resultaat oplevert.

“Als het basisconcept vorm heeft gekregen heb ik een sterke behoefte om het beeld in de praktijk te testen” aldus Rob Kruizinga, lichtarchitect bij ipv Delft. ipv Delft voert daarom regelmatig in de nachtelijke uren lichtproeven op locatie uit.

“Met de juiste armaturen en lichtbronnen bij de hand kunnen we de nuances aanbrengen die we willen”, aldus Kruizinga.

Behalve nuttig voor de ontwerper, is

een lichtproef vooral een goed middel om de opdrachtgever te betrekken bij het eindresultaat.

Kruizinga: “Mijn ervaring is dat opdrachtgevers op basis van onze schetsen en visualisaties een eigen idee ontwikkelen over het lichtbeeld.

Een proef geeft inzicht in het werkelijk te verwachten eindresultaat.

In dialoog zoeken we dan naar het optimale effect.”

Kosten-baten Door een slimme opstelling te kiezen kunnen de kosten van een lichtproef vaak beperkt blijven. Bij elk project wordt afgewogen of een lichtproef op zijn plaats is. Bij het verlichten van complexe bestaande objecten, zoals bijvoorbeeld monumentale panden, is het al snel lonend om een proef te houden in plaats van het maken van een computersimulatie.

Kruizinga: “Meestal kunnen we met de informatie die we halen uit een lichtproef tijdens de uitvoering een hoop risico’s uitsluiten en het ontwerp heel nauwkeurig vastleggen.

Dan zijn de kosten van de proef snel terugverdiend.”

Lichtproef Spijkenisse Voor de gemeente Spijkenisse heeft ipv Delft een brug ontworpen met uitgesproken vormgegeven hekwerk.

Kruizinga: “Het lichteffect dat we voor ogen hebben is zo verfijnd dat het alleen in de praktijk goed getest kan worden. Hiertoe hebben we bij een brug uit dezelfde ‘ontwerpfamilie’ een proefopstelling gemaakt.”

Met behulp van led-armaturen met verschillende lichtsterktes, bundelbreedtes en lichtkleuren is het effect geoptimaliseerd. Als opdrachtgever heeft de gemeente een actieve inbreng gehad tijdens de proef.

De proef heeft geresulteerd in een lichtbeeld waarbij functioneel en decoratief licht optimaal samengaan.

i ipv Delft T: 015-7502579 www.verlichten.nl / www.ipvdelft.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

43

Wij willen niet uit de hoogte doen...

...maar het is wel onze specialiteit!

Het is onze specialiteit om extreem complexe en/of decoratieve lichtmast/uithouder combinaties vervaardigd uit staal, aluminium, RVS of hout te creĂŤren en te leveren.

Mast Services Nederland

Mast Services Nederland B.V. A: Haydnstraat 1 | P: 5144 GR Waalwijk T: +31 416 347057 | F: +31 416 561545 E: info@mastservicesnederland.nl I: www.mastservicesnederland.nl

Adv85x249.indd 1

44

S t r a a t b e e l d november 2011

06-01-11 12:04

De Tulpi Ultiem Dutch Design

Iedereen kent de tulp, ons nationale icoon. Een inspiratiebron voor vele kunstenaars, ook voor Marco Manders. Hij zocht naar een alternatief voor de vaak sobere en meestal vieze zitgelegenheden in de openbare ruimte. Resultaat: de Tulpi.

Het innovatieve aan de Tulpi is de opklapbare zitting die zorgt voor droog en schoon zitcomfort. Met de automatische soft-close functie keert de tulp altijd terug in zijn originele, dichte staat. De gebruiker kan zelf zijn zichtlijn kiezen omdat de Tulpi 360 graden om zijn as kan draaien. In het Blokzijlpark in Vathorst Amersfoort zijn de rode tulpen al te bezitten en bewonderen.

Oer-Holland productontwerp Er is zes jaar aan de ontwikkeling van de Tulpi gewerkt, met de vorm als

uitgangspunt en een grote aandacht voor ergonomie en functionaliteit.

Dit resulteerde in een typisch Hollands design met een actieve zit en beschermd zit- en rugvlak. Om dit Dutch Design extra te benadrukken wordt de Tulpi in Nederland gefabriceerd en geassembleerd. tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven is de stoel bekroond met de Erkenning Goed Industrieel Ontwerp en de Special Award voor meest Origineel Design. De Tulpi staat op de Holland Branding lijst, is door het Ministerie geschonken aan Japan en gaat nu mee met een handelsmissie naar Moskou en St. Petersburg.

Materiaal en uitvoeringen De Tulpi is vervaardigd uit Roestvast staal (RVS 316) en Polyethyleen kunststof (LLDPE).

Het staal is onderhoudsarm, bestand tegen zuren, basen en alkaliën, bestand tegen weersinvloeden en UV en heeft een hoge slagvastheid.

Het Polyethyleen bezit dezelfde eigenschappen en heeft bovendien een grote sterkte in verhouding tot het draagbare gewicht, voelt niet koud aan en is 100% recyclebaar. De bijzonder vormgegeven stoel wordt geproduceerd in elke gewenste kleur en kan voorzien worden van een logo op de rug of gefreesd in de stalen voet.

De Tulpi wordt altijd geleverd op poot met voetplaat. De voetplaat kan worden bevestigd op een betonpoer of op een grondplaat, voor mobiliteit. Beide zijn te bevestigen met bijgeleverde RVS M12 bouten en ringen. De afmetingen zijn effectief van de rugleuning: 47 x 50 cm, zitvlak: 42 x 42 cm, poot boven maaiveld: 28 – 32 cm. Het gewicht van de Tulpi telt zo’n 18 kg.

De Tulpi dient alleen af en toe schoon gemaakt te worden met wat water of kunststofreiniger om haar in ‘volle bloei’ te laten. Zo af en toe een spray siliconen op de bewegende delen bevorderd de levensduur en functionaliteit.

i Tulpi T: 06-53962530 www.tulpi.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

45

Schréder

bike-radar® Licht op aanvraag

Geachte relatie, Graag willen wij u bedanken voor uw bezoek aan onze stand op de Dag van de Openbare Ruimte 2011.

Tijdens deze dagen hebben wij ons BIKE-RADAR® systeem getoond.

Indien u niet in de gelegenheid bent geweest om onze stand te bezoeken kunt u altijd een afspraak maken met één van onze accountmanagers of de brochure downloaden.

www.schreder.com

De Son-X Octavia Velopa-Omniplay introduceert de Son-X Octavia. Toepasbaar op iedere schommel combineert dit product het aloude populaire speeltoestel met interactieve, geluidspelletjes.

De Son-X Octavia biedt (kleuter) scholen, gemeenten en recreatieondernemers de mogelijkheid om met een kleine toevoeging tegen lage kosten hun bestaande speeltoestellen te vernieuwen.

Het product wordt bevestigd aan de stang, touw of ketting.

De zonnepanelen aan de bovenkant werken ook op een bewolkte dag.

De speakers zijn in de behuizing ge誰ntegreerd en naar beneden gericht, zodat het geluid alleen in de buurt van de gebruiker te horen is.

Spelen met geluid Son-X Octavia biedt drie interactieve

Interactief geluidspel maakt van gewone schommel iets bijzonders geluidspelletjes die van start gaan zodra een kind begint te schommelen en veranderen afhankelijk van de schommelbeweging. Het kind wordt beloond met applaus of muziek als een bepaalde hoogte wordt bereikt.

De geluiden stimuleren kinderen om te blijven schommelen en zo het volgende geluid of spelletje te activeren. Het is mogelijk om de geluiden aan te passen, bijvoorbeeld door muziek of jingles toe te voegen.

Daarnaast zullen er nieuwe spelletjes worden ontwikkeld en uitgebracht op USB-stick.

i Velopa-Omniplay Leiderdorp T: 071-5815959 www.velopa-omniplay.nl

De P-Tree Het tijdelijke toilet AANDEBOOM De P-TREE is een tijdelijk, boomvriendelijk urinoir dat met behulp van een spanband om iedere boom geplaatst kan worden. Het idee is ontstaan tijdens het bezoeken van festivals waar iedere vrijstaande boom wordt gebruikt om tegenaan te plassen. De P-Tree zorgt ervoor dat mannen op een ludieke, legale en onschadelijke manier wild kunnen plassen.

De slangen van de urinoirs kunnen aan elkaar gekoppeld worden en aangesloten worden op een afvoersysteem met opvangtank.

De P-TREE wordt gemaakt van gerecycled plastic, roestvast staal en een spanband en is leverbaar in verschillende RAL kleuren.

Denemarken, dat meer dan 100.000 bezoekers trekt. Het festival had de afgelopen jaren veel last gehad van wildplassen, een probleem dat door de P-TREE sterk is verminderd.

Op twee locaties naast het hoofdpodium hingen in totaal 50 P-TREES in de kleur Roskilde Oranje.

De tijdelijke urinoirs waren een succes op Roskilde Festival 2011 in

AANDEBOOM AANDEBOOM is een samenwerking tussen Rogier Martens en Sam van Veluw. Alle producten zijn helder vormgegeven, boomvriendelijk en uitsluitend gemaakt van duurzame en/of recyclebare materialen.

i AANDEBOOM Utrecht T: 06-18118502 aandeboom.nl

S t r a a t b e e l d november 2011

47

Standaardisatie noodzaak bij ontwikkeling Dynamische Openbare Verlichting Tijdens het eerste IGOV Kenniscafé op 27 september in Villa Sonsbeek te Arnhem werd met alle betrokken partijen gesproken over de inhoudelijke kant van dynamisch dimmen van openbare verlichting. Onder begeleiding van dagvoorzitter en lichtadviseur Daaf Kok passeerden onderwerpen als techniek, financiën, organisatie en beheer en de beperkte tijd van OVL-verantwoordelijken bij kleinere gemeenten de revue. Straatbeeld, mediapartner van de IGOV Kenniscafés, vat de bevindingen voor u samen.

Tekst: Agnes Joostema agnes@acquirepublishing.nl

Het Kenniscafé Ochtendprogramma: Presentaties van marktpartijen In de ochtendsessie gaven de volgende organisaties c.q. vertegenwoordigers hun visie op de (on) mogelijkheden van DOV: • Agentschap NL – Bart van der Lugt • Eleq - Vincent Gorte • Elspec - Arjan van Stempvoort • IGOV – Harry van der Wal • Schréder - Klaas Roelofsen • Maiken - Henk den Hartog • Luminext - Henk Walraven • Logica – Jan Cornelis den Ouden

48

S t r a a t b e e l d november 2011

IGOV-leden en marktpartijen verkennen (on) mogelijkheden DOV Op de website van het IGOV (www. igov.nl) vindt u alle presentaties.

De volgende thema’s vormden de rode draad in de presentaties.

1. Statisch en dynamisch dimmen Statisch dimmen: OVL wordt op vaste tijdstippen gedimd en weer versterkt en het armatuur is inregelbaar. Deze vorm van dimmen is vooral geschikt voor woonwijken.

Dynamisch dimmen: efficiënt in een omgeving waarin de behoefte aan licht wordt bepaald door het weer of de verkeersintensiteit; met een centrale regelkast wordt de lichtsterkte automatisch gedimd of versterkt als de omstandigheden veranderen.

Actief dynamisch dimmen: dimmen op aanbod via triggers en/of detectoren.

Henk Walraven (Luminext) verwoordde: “Statisch dimmen is een

eenvoudige, goedkope oplossing.

Er zijn geen communicatiekosten mee gemoeid en standaard bekabeling volstaat. Het is echter niet mogelijk een calamiteitenschakeling aan te koppelen, net zo min als beheer op afstand. Met een toegevoegd ‘buitenboord motortje’ dat vertelt wat het dimniveau moet zijn, kan al meer. Deze oplossing is relatief goedkoop, maar er zijn wel extra bekabeling en montage nodig. Nog een stap verder gaat een dynamisch dimsysteem waarbij de lichtbron wordt aangestuurd door EVSA of een driver en een OLC (Outdoor Lamp Controller), via 1-10 volt of DALI. Met OLC kan je communiceren over het bestaande lichtnet en er zijn diverse methoden om via RF (de ether) te communiceren.

Alle systemen zijn uitgerust met een netcontroller die de regie voert over de aangesloten lichtpunten.”

2. Gebiedsgericht toepassen van DOV Behalve techniek spelen ook andere factoren een rol in het vormen een intelligent dimbeleid, benadrukt Bart van der Lugt van Agentschap NL: “Slim dimmen doe je op basis van een optimale wisselwerking tussen milieudoelstellingen, maatschappelijke gevolgen en verlichtingskwaliteiten.” Om aan de slag te gaan adviseert Van der Lugt: “Begin altijd met een goede inventarisatie.

Bepaal het gebruik van de wegen, bepaal de inventaris op zowel kwaliteit als kwantiteit en onderzoek de behoefte. Dan pas weet je óf en wat je kan verbeteren. Zo heeft de gemeente Stadskanaal op basis van een dergelijke inventarisatie gericht een aantal trajecten voorzien van een dimsysteem en anderen juist met 100 procent verlichting. Het vereiste onderzoek naar veiligheid en comfort is in voorbereiding. Want daarop moet het dimbeleid in feite worden gebaseerd, geoptimaliseerd naar de licht- en markeringssituatie op ieder moment. Dan kan de openbare ruimte worden ingedeeld in vakken met dezelfde lichtbehoefte per dagdeel.”

De aanwezigen bij het Kenniscafé zijn het erover eens: dynamisch dimmen moet gebaseerd zijn op de functionaliteit van het gebied (woonwijk, verkeersweg, verblijfsplaats, sportpark of bedrijventerrein).

Vooralsnog is dynamisch dimmen vooral goed toe te passen bij nieuwe projecten en grote reconstructies met een eigen net en hoge vermogens. De gemeente Amersfoort onderschrijft: “Wij hebben in bepaalde gebieden gekozen voor statisch dimmen. Hier zijn vaste dimregimes voor afgesproken, maar die worden wel verrekend met de netbeheerder.

Als de aanlegkosten al in de exploitatie worden meegenomen heb je de grootste investering al gehad.”

moeizame start, voornamelijk te wijten aan problemen met netbeheerders, werd contact gezocht met de drie grootste netbeheerders in Nederland om dit te doorbreken.

Nu zijn netbeheerders in staat een dim-unit aan de aansluiting toe te voegen.

Een dynamische installatie kan weliswaar prima ‘standalone’ functioneren, maar wordt desondanks nog vaak in de voedingskast geplaatst.

Zonde van tijd en geld. Want doordat veel gemeenten geen eigenaar zijn van het energienet, betalen ze al gauw zes- tot achtduizend euro aan implementatiekosten aan de energieleverancier. Voor de toekomst van DOV is de onafhankelijkheid van de netbeheerder dus een belangrijke factor. Ook wordt gewaarschuwd voor hoge communicatiekosten. Een verkeerd gekozen simkaart kan al gauw een kostenpost van 2800 euro per maand opleveren.

4. Nut en noodzaak van DOV Van der Lugt over nut en noodzaak van dynamisch dimmen: “Een weg wordt vaak vanuit de ‘worst case situatie’ ontworpen. OVL dient ervoor om de gewenste zichtbaarheid te creëren. Maar wel zo energiezuinig mogelijk. Niet zelden wordt de volgorde omgedraaid: energiezuinig

is het uitgangspunt en dus wordt er ‘geknepen’ bij de lichtbron.”

Hierbij spelen beleidsnota’s, die vaak worden gelezen door beslissers zonder de vereiste technische kennis, vaak een negatieve rol. Om weerstand te bieden aan kreten als: ‘de gemeente moet in 2020 energieneutraal zijn’, of ‘alles dimmen’ moet de beheerder de regie houden en zelf per gebied definiëren of dynamisch dimmen al dan niet wenselijk is.”

Van der Lugt verwijst daarbij naar de vastgestelde ROVL 2011, waarmee een gemeente kan bepalen of en waar dimmen wel of niet zinvol is.

Zo wordt er een koppeling gemaakt met de verkeersintensiteit om een dimscenario te bepalen. Al geven dergelijk scenario’s slechts een algemeen beeld die altijd getoetst moeten worden, ze hebben zeker hun praktische waarde.

Het Kenniscafé middagprogramma: DOV in de praktijk In het middagprogramma is de zaal aan bod en wordt geïnventariseerd hoe de OVL-beheerders van de aanwezige, vooral grotere, gemeenten op dit moment tegen de (on) mogelijkheden van DOV aankijken.

Fotografie: Manon Weidema

3. (On)afhankelijkheid van de netbeheerder Op het gebied van dimmen is het IGOV op de achtergrond al zeer actief. Zoals men weet is het IGOV voortgekomen uit de Taskforce Openbare Verlichting met als doel de verduurzaming van OVL. Na een

S t r a a t b e e l d november 2011

49

onafhankelijk te maken”, legt Arthur Klink uit. “Het is voor onderhoud en bedrijfsvoering en -zekerheid belangrijk dat alle systemen op elkaar aansluiten. Hierdoor wordt de markt gestimuleerd zich te onderscheiden op functionaliteit, zonder dat er belemmeringen voorkomen van eerdere systemen die niet compatibel zijn. Ontwikkeling is dan mogelijk zonder kapitaalvernietiging van eerdere investeringen en de opdrachtgever heeft de mogelijkheid om meerdere systemen naast elkaar te laten werken. Bij aanbestedingen hoeven dan geen merken genoemd te worden; dat wil je als opdrachtgever ook liever niet.”

1. Kostenplaatje vertragende factor De OVL-beheerder van de gemeente Arnhem bijt de spits af: “Na vanmorgen heb ik het idee dat technisch gezien alles kan, maar de realiteit is dat de overheid sterk onder druk staat. Ook de gemeente Arnhem moet 25 miljoen euro structureel bezuinigen. Dat betekent dat we met minder capaciteit dezelfde resultaten moeten boeken. De centrale overheid stimuleert ontwikkelingen als dynamisch dimmen, maar als decentrale overheden het prijskaartje zien worden ze nerveus. Door financiële beperkingen blijven wij bij het oude systeem.” De voordelen van dynamisch dimmen wegen in zijn ogen dus niet op tegen de investeringen en tijd die men eraan kwijt is. Zijn er dan geen andere gemeenten naast Stadskanaal die inzetten op dynamisch dimmen? De gemeente Almere onderzoekt op dit moment de mogelijkheden, maar wil ook eerst een goede kosten-batenanalyse opstellen. Ook de gemeente Doetinchem is bezig met het opstarten van dynamisch dimmen, maar onderschrijft de opmerkingen van Arnhem; er zijn goedkope systemen nodig om het grootschalig uit te kunnen rollen.

Arthur Klink van het IGOV (en senior adviseur gemeente Utrecht) vraagt zich tegelijkertijd af of gemeenten er wel onderuit komen: “Led-armaturen

50

S t r a a t b e e l d november 2011

op doorgaande wegen hebben zulke hoge vermogens dat je wel moet dimmen om te besparen.” Het dilemma kan alleen per individuele casus opgelost worden.

2. Regierol OVL-beheerder Beheerders Openbare Ruimte zijn, zeker bij kleinere gemeenten, niet alleen verantwoordelijk voor de OVL. Om toch het hoofd te kunnen bieden aan alle ontwikkelingen, zouden gemeenten meer een regierol moeten krijgen en moet de markt meer verantwoordelijk worden voor de technische ontwikkeling en uitvoering. Bedrijven kunnen meer investeren waarna gemeenten zelf minder investeringen hoeven te doen. De contractduur van dit soort publiek-private samenwerkingen zou wel verhoogd moeten worden van de huidige vier naar bijvoorbeeld tien jaar zodat exploitanten hun rendement kunnen maken.

3. Standaardisatie een must Geen grootschalige invoering van DOV zonder standaardisatie. In de gemeente Groningen waar dimmen is toegepast, gaat Astrin, de brancheorganisatie van de verkeersindustrie die innovatieve oplossingen promoot, de komende tijd met het IGOV aan de slag om standaardisatie te realiseren. “Standaardisatie is van belang om de installatiesystemen

Conclusies IGOV Kenniscafé • Zonder standaardisatie geen grootschalige invoering van DOV. Ondermeer Astrin en IGOV nemen initiatief op dit terrein.

• Gebiedsgericht inzetten van DOV is een must om het betaalbaar te houden.

• Het is zaak na te denken over slimme financieringsconstructies zoals pps. Dynamisch dimmen is wellicht goed toepasbaar als overheden meer een regierol krijgen en de markt verantwoordelijk wordt voor technische ontwikkeling en uitvoering middels aanbestedingen.

• Burgerparticipatie is noodzakelijk bij een goede uitrol van dynamisch dimmen.

• Wees bij de implementatie van dynamisch dimmen alert op hoge communicatiekosten.

• Invoering van DOV vereist een grotere onafhankelijkheid van de netbeheerder.

• De bijlagen van de ROVL 2011 kunnen ter ondersteuning goed worden gebruikt bij het opstellen van dimscenario’s.

De VNG wil een grotere rol spelen voor IGOV bij OVL wat betreft overstijgende onderwerpen op het gebied van energie. Het IGOV is blij met deze ontwikkeling en wil gemeenten en provincies stimuleren zich aan te sluiten.

Neem voor meer informatie contact op met het IGOV via www.igov.nl.

INSPIRERENDE STRAATBEELDEN

NATUURLIJKE INSPIRATIES Street Art is de inspiratiebron voor ontwerpers en biedt een compleet palet betonnen elementen om de buitenruimte vorm te geven. Zoals bijvoorbeeld het creëren van groeneilanden met gebruik van stijlvolle elementen. Ronde, rechte, organische vormen, met maatwerk is alles mogelijk.

www.struykverwo.nl

■

T 0800 - 555 55 54

WAVE is absoluut zuinig met water en energie

WAVE bestrijdt onkruid met een minimale hoeveelheid heet water.

Zodra de sensor onkruid registreert, spuit de machine gericht heet water op het onkruid.

WAVE bespaart niet alleen water, maar ook 70 tot 90% energie ten opzichte van andere methoden. WAVE werkt CO2 neutraal.

Vraag om de bewijzen. Maak een afspraak.

Bel 0318 - 469 799 of kijk op www.waveonkruidbedstrijding.nl

WAVE: Zuinig met water en energie Voor alle verhardingen • Bestrijdt het onkruid écht • Overal tot aan de gevel • •

WAVE. Opgeteld de beste in onkruidbestrijding

100% water tegen onkruid

Building Value

Terca straatbakstenen.

Generaties lang.

Kleurvast en blijvend mooi.

Als een straatbaksteen kon praten, zou hij niet uitverteld raken. Met verhalen die teruggaan naar een ver verleden. Terca straatbakstenen zijn authentiek, onderhoudsvriendelijk en zeer duurzaam. Straatbakstenen die generaties lang meegaan en daardoor ook nog eens kostenbesparend zijn. Laat u inspireren door de uitgebreide keuze via www.terca-straatbakstenen.nl

Wienerberger B.V. straatbakstenen@wienerberger.com | www.terca-straatbakstenen.nl

Gemeente Purmerend gebruikt 95% gerecycled beton Als eerste gemeente in Nederland gebruikt Purmerend vanaf nu tot 95% gerecycled betonafval voor haar nieuwe en renovatieprojecten. Struyk Verwo Infra is uitvoerder en leverancier voor dit unieke project.

Henk Legger, manager ingenieursbureau bij de gemeente Purmerend: “Bij onze aanbesteding voor hergebruikt betonafval wilden we minimaal 60% van het grind in het onderbeton recyclen. Struyk Verwo Infra bood een oplossing met maar liefst 95% gerecycled materiaal. Zodoende kunnen we bijna alles wat voorheen als afval werd weggegooid, straks weer terugzien in een nieuw straatbeeld.”

De producent van publieke bestrating regelt dat het betonpuin van de gemeente naar verwerkingsbedrijf CRH recycling wordt gebracht voor vermaling tot granulaat. Dit granulaat verwerkt Struyk Verwo Infra vervolgens tot nieuwe producten die worden geleverd aan Purmerend.

Legger: “Bij de nieuwe gerecyclede betonproducten wordt kleurecht materiaal aan de deklaag toegevoegd.

Deze toplaag met gekleurd natuursteen is duurzaam en drukt de kosten.” De samenwerking is aangegaan voor vier jaar en gestart per 1 augustus. Het eerste grote project dat op deze manier zal worden uitgevoerd is een integraal rioleringstraject van 12 kilometer lengte waarbij

260.000 m² maaiveld opnieuw moet worden bestraat.

i Struyk Verwo Infra B.V. Oosterhout T: 0162-454940 www.struykverwo.nl

De TAVA bank van Extery De TAVA banken van Extery Urban Furniture uit Estland zijn ontworpen om naadloos aan te sluiten bij architecturaal stedelijke gebieden of als eye-catcher in meer sobere omgeving. De visie van de ontwerper heeft geresulteerd in een abstracte, uitnodigende vorm met een extreem hoge kwaliteit in detaillering.

ningen zijn gemaakt van verzinkt staal met een poedercoating.

Installatie in de openbare ruimte gebeurt middels verankering of met een fundatieplaat onder maaiveld.

Afmetingen: lengte 200cm, breedte 50cm, hoogte 50cm of 81cm in geval van de uitvoering met rug- en armleuningen. Het gewicht bedraagt

respectievelijk 62kg of 81kg. In Nederland is Urbania Products exclusief leverancier van Extery meubilair.

i Urbania Products Lochem T: 0573-254422 www.urbaniaproducts.nl

De banken zijn verkrijgbaar in een eenvoudige uitvoering of in een luxe uitvoering met rug- en armleuningen. De zitting en optionele rugleuning zijn vervaardigd uit thermisch behandeld essenhout.

Behalve mooi is dit hout van duurzaamheidklasse 1 en is het milieutechnisch verantwoord verkregen.

Bij de thermische behandeling die het hout een gegarandeerde levensduur geeft van tien jaar, wordt geen gebruik gemaakt van chemicaliën.

Het onderstel en optionele armleu-

S t r a a t b e e l d november 2011

53

Samenwerking Staatsbosbeheer en Grijsen resulteert in

Meubilairserie Natuur Comfort Een samenwerking tussen Grijsen park & straatdesign en Staatsbosbeheer heeft geresulteerd in een serie Natuur Comfort. De tafel en banken zijn volledig gemaakt van FSC hout afkomstig uit de Nederlandse bossen van Staatsbosbeheer.

De meubels uit deze serie worden gekenmerkt door eenvoud en detail.

Het meubilair is geschikt voor elke ondergrond en kan dus worden geplaatst in de openbare ruimte, maar ook in bossen of parken.

De duurzaamheid zit hem in de zwaluwstaartverbindingen die

andere bevestigingsmaterialen overbodig maken en het gebruik van flexibele onderdelen wat verspilling van materiaal tot een minimum beperkt. De meubels zijn gemaakt van twee FSC houtsoorten: onbehandeld Douglas voor het tafelblad en de zittingdelen en populierenhout voor de poten en overige delen van het onderstel. Op het hout is geen chemische behandeling toegepast. Wel is het hout van het onderstel thermisch behandeld waardoor het een gegarandeerde levensduur heeft van tien jaar. Delen kunnen onafhankelijk van elkaar worden vervangen en zijn modulair opgemaakt. De afmetingen zijn standaard.

i Grijsen park & straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl

De Circulo bank Stiels en GBO Design presenteren de Circulo. De buitenbank wordt geleverd in twee delen die eenvoudig tegen elkaar te plaatsen zijn om bijvoorbeeld een boom of plantenbak, of die individueel tegen een wand gezet kunnen worden.

Het gebogen metalen frame zorgt voor een vandaalbestendige en toch comfortabele zitting tegen een stevige metalen rugsteun. Bij evenementen kunnen de twee delen van het frame opgestapeld worden waarmee direct ruimte wordt vrijgemaakt. Het frame is verkrijgbaar in RVS, staal en aluminium en kan, indien gewenst, in elke standaard RAL-kleur geleverd worden.

Voor extra zitcomfort is gekozen voor en een houten of bamboe zitvlak. De

54

S t r a a t b e e l d november 2011

Circulo-zitting is standaard uitgerust met FSC gekeurde hardhouten plankjes in een trapezium vorm. De planken zijn individueel vervangbaar en worden door een van de metalen ringen uit het frame beschermd. De zitting is tevens verkrijgbaar met bamboe planken. In dezelfde lijn als de parkbank Circulo is door GBO Design ook een

Circulo afvalbak ontworpen. Deze eerste impressie is in ontwikkeling bij Stiels en het ontwerp wordt binnenkort uitgewerkt.

i Stiels BV Geldrop T: 040-7878234 www.stielstraatmeubilair.nl

Rubbie

Rubbie Design Peter Bysted

Targetti Poulsen Holland B.V. 路 Parellaan 26 路 2132 WS Hoofddorp 路 Tel. 0031 235650030 Fax 0031 235652284 路 www.louispoulsen.com