2012-06-p24-3 by Acquire Publishing

PARKEER24 MAGAZINE | WEBSITE | DOSSIERS | NIEUWSBRIEF | BIJEENKOMST

alles over parkeren

jaargang 7

#03 j u ni 2012

21 ju

ni inspir a duurztiedag parkeaam ren

foto: FoxHusky Photography

Dossier: LED – De kosten van wachten zijn hoger dan de kosten van handelen Dossier: Normen – Kijk kritisch naar de parkeernorm en differentieer Luxe laten parkeren Amsterdam heeft nieuw parkeerbedrijf met winstdoelstelling Bekeuring doet stof opwaaien www.PARKEER24.nl

Volg PARKEER24 op Twitter en LinkedIn

voorwoord

Alles over LED opening

et magazine dat u voor ligt biedt een grote diversiteit aan artikelen. Via artikelen over LED verlichting, parkeernormen en een boete in Zeeland komt u uit bij het artikel over het

nieuwe parkeerbedrijf in Amsterdam. Het dossier over LED verlichting heeft als doel u een helder beeld te geven van de (on-) mogelijkheden die deze nieuwe verlichtingsbron biedt. In één van de artikel wordt gezegd: “Het gevaar bestaat dat mensen vanuit de duurzaamheidsgedachte overstappen op LED en er van uit gaan dat ze daarmee automatisch een mooie stap voorwaarts hebben gezet. Maar het is belangrijk na te denken over het effect van LED verlichting. LED geeft niet automatisch dezelfde sfeer .” Uit de artikelen over parkeernormen en parkeerkentallen wordt duidelijk dat veel gemeenten kritisch kijken naar hun eigen normen per gebied. Ruimte tekort noopt tot heroverwegen van normen. Ook de rol van de projectontwikkelaars wordt besproken: er is een discrepantie in de visies van de diverse stakeholders. De een ziet een kleinere parkeerbehoefte dan de ander… Het artikel ‘Ik parkeer in Zeeland’, heeft een juridisch tintje. Het waterschap aldaar is op de vingers getikt omdat zij parkeerplaatsen exploiteerden en de gemeente de controle lieten ver-

Heeft u zich nog niet aangemeld voor de Inspiratiedag Duurzaam Parkeren die wij voor u organiseren op 21 juni aanstaande? Inschrijven kan nú nog! Het programma en alle informatie vindt u op www.parkeer24.nl/ inspiratiedag

richten. Onbekendheid met de geldende regelgeving lag aan de basis van deze samenwerking die nu in allerijl ontmanteld is. Als laatste wil ik u wijzen op het artikel over ParkIng Amsterdam. Lex Brans, interim manager voor de gemeente Amsterdam, is er van overtuigd dat met de genomen maatregelen het bedrijf snel gezond zal zijn. Op www.parkeer24.nl/dossiers vindt u meer artikelen en aanvullende informatie over de verschillende onderwerpen. Ik raad u een online bezoek van harte aan!

erna@acquirepublishing.nl

erna jansen hoofdredacteur

parkeer24 #03 juni 2012

nog en plAA kele besch tsen ikbAA r!

DonDerDag 21 juni, Mariënhof, aMersfoort Gun uzelf een 360-graden blik op Duurzaam Parkeren Leer van specialisten, update uw kennis, leg uw eigen vragen voor aan sprekers en deelnemers en ga geïnformeerd en geïnspireerd weer naar huis. openingsdebAt: duurzAAm ontwikkelen en finAncieren Hoe kijken banken, ontwikkelaars, exploitanten aan tegen het duurzaam financieren en ontwikkelen van parkeervoorzieningen? Welke eisen worden er gesteld? Hoe breng je het in de praktijk?

Inspiratieblok 1: Duurzaam Beleid

Inspiratieblok 2: Duurzaam Rendement

Inspiratieblok 3: Duurzaam (her)bouwen

Tien parkeermythes zijn op waarheid getoetst. De verrassende resultaten worden u gepresenteerd in combinatie met unieke onderzoeksresultaten én praktijkervaringen op het gebied van Parkeren / Retail / Bereikbaarheid / Stad.

Teruglopende inkomsten nopen tot creatieve marketingconcepten en verdienmodellen én tot een scherpe blik op de kosten. Leer van van anderen, deel uw eigen ervaringen en stel zo uw eigen longlist op met bruikbare ideeën voor uw eigen praktijk!

Duurzaam bouwen wil iedereen. Maar hoe brengen opdrachtgevers, exploitanten, architecten en bouwbedrijven die wens in de praktijk? Zijn bouwnormen daarbij gewenst of zelfs noodzakelijk voor het duurzaam (her)bouwen van parkeervoorzieningen?

met medewerking vAn:

Jitze rinsma (keypoint parking)

mariëtta smid (Asn bank)

marc moonen (bAm gopark)

stefan van uffelen (dutch green

rick veenendaal (maveric)

building council)

ineke spapé (soAb)

marc witbreuk (van marle witbreuk)

en anderen …

PARKEER24 4

Alle informatie én aanmelden: www.parkeer24.nl/inspiratiedag

inhoud

OPENING

DOSSIER led

10 de kosten van wachten zijn hoger dan de kosten

opening

03 VOORWOORD 06 dit las u | dit besprak u 07 (bedrijfs) nieuws 10

van handelen

18 licht en beleving 20 ledverlichting in parkeergarages 23 wie betaalt led DOSSIER normen

24 Hoe gebruiken gemeenten de CROW

parkeerkentallen?

28 Parkeernorm biedt kader 30 Voor bepalen parkeerbehoefte is gebiedsbrede visie nodig

EN VERDER

33 Een bus die stil staat om te werken 36 Amsterdam zet nieuw parkeerbedrijf op 40 Parkeren anders geregeld in Zeeland 44 nieuw krachtenveld, nieuwe paradigma's

SERVICE

45 46

colofon & raad COLUMN â&#x20AC;&#x201C; de waarde van normen

40 parkeer24 #03 juni 2012

dit las u... o p w w w. pa r k e e r 2 4 . n l

“Lekker geparkeerd vandaag”

dit besprak u... o p d e l i n k e d I n g r o e p va n

pa r k e e r 2 4

Lopende discussies: • Algemene invalide parkeerplaatsen:

Als het aan Q-Park directeur Ward Vleugels ligt, wordt dit een gevleugelde uitspraak onder Europeanen die, bij voorkeur bij Q-Park, met veel plezier hun auto geparkeerd hebben. Het staat ver af van het ‘auto parkeren en wegwezen’ zoals dat momenteel nog te vaak ervaren wordt. Is het daarmee een haalbare ambitie of luchtfietserij?

ze staan te vaak leeg • Centrale registratie invalidenparkeerkaarten: goed idee? • Hoe kunnen onrendabele parkeervoorzieningen binnen een corporatie verbeterd worden?

Lees het volledige artikel, gebaseerd op een artikel uit de

• Wat is de ideale verlichting in een parkeergarage?

Volks-krant, op de website van PARKEER24.

Discussieer mee op www.parkeer24.nl/linkedin

Hoe kunnen parkeerautomaten gebruiksvriendelijker gemaakt worden? Een student aan de TU Delft is als afstudeerproject bezig met het herontwerpen van een on-street parkeerautomaat. In zijn visie is de huidige apparatuur ontworpen op basis van de techniek en wordt te weinig gekeken naar de behoeften van de

Automobilist betaalt 35% extra bij uur parkeren

De reacties zijn divers: ‘De parkeerautomaat heeft zijn langste tijd gehad’, ‘Denk

Bij een afspraak van een uur betaalt de automobilist gemiddeld 17

aan toeristen, hoe moeten

minuten extra om zich ervan te verzekeren geen boete te krijgen. Het

zij betalen’ en ‘Let op de

aantal Nederlanders dat liever teveel betaalt dan een bon riskeert

gebruiksvriendelijkheid

neemt licht toe: van 74% in 2010 tot 78% in 2012. Dit blijkt uit een

voor rolstoelers en

onderzoek dat Intomart GfK heeft gedaan in opdracht van Yellowbrick.

kleurenblinden’.

Amsterdam onderzoekt fietsenstallingen op daken

eindgebruiker.

Parkeernormen, ze zouden verboden moeten worden!

Het ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam (IBA) onderzoekt

Deze stelling heeft heel wat reacties te weeg gebracht. Gezegd

de mogelijkheid om fietsen automatisch op daken van gebouwen

kan worden dat de respondenten het er over eens zijn dat

te parkeren. Daarmee zou de huidige overlast door wildparkeren

niet te star met de cijfers moet worden omgegaan. Bij het

op straat teruggedrongen kunnen worden. De studie past in de

bepalen van de norm moet onder meer rekening gehouden

ontwikkeling van een fijnmazig netwerk van parkeervoorzieningen,

worden met de (ontwikkeling) omgeving, het beleid en de te

zegt ing. Matthijs Griffioen, projectleider fietsparkeren bij IBA.

verwachten toekomstige ontwikkelingen van de regio.

kort nieuws

Bollen in betonvloer Markthal De overdekte hal biedt straks op een oppervlakte van ongeveer 10.000 vierkante meter onderdak aan vaste marktkramen en een opening

ondergrondse parkeergarage. De boogconstructie die de vloer overkapt, bestaat uit appartementen. Korven In de vloer zitten tienduizenden bollen verwerkt. De Cobiax-vloer is een technisch doorontwikkelde versie van bestaande vloersystemen met betonsparende elementen. Volgens de leverancier is één van de voordelen dat de bollen niet zijn ingeklemd tussen twee wapeningsnetten, maar ingeklemd in korven die op de constructieve Langzaam maar zeker verrijst in het centrum van Rotterdam een

onderwapening is aangebracht. Deze korven kunnen overal worden

blikvanger van formaat: het prestigieuze Markthal-project. De vloer

gepositioneerd, ongeacht de diameter en de maaswijdte van de

die wordt toegepast moest van opdrachtgever Mobilis uit Capelle

wapeningsnetten. Dankzij de korven is het bovendien mogelijk bol-

aan de IJssel licht en tegelijk flexibel zijn. Gelissen Beton uit Beek

len van verschillende diameters te plaatsen en zo hoogteverschillen

– geselecteerd voor het ontwerpen en produceren van de vloer –

in de vloer aan te brengen – een uitkomst bij vloeren die te maken

maakt hierbij gebruik van het Cobiax-vloersysteem: dit is een beton-

krijgen met verschillende belastingen.

vloer waarin holle bollen zijn verwerkt. Daardoor is minder beton nodig en dat zorgt voor een aanzienlijk lichtere, goedkopere vloer.

Bron: bouwwereld

Parkeren, markeren en adverteren De kans dat een winkelwagen spontaan tegen de auto aanrolt is groot. Een nieuwe vinding, genoemd Com’Park voorkomt dit probleem, markeert tevens de parkeerplaats en combineert dit met de mogelijkheid reclame te maken.

Pilot: gebruiker bepaalt vergoeding fietsenstalling

De Com’Park is een kleine ‘drempel’ die gemakkelijk op de grond gemonteerd kan

Fietsparkeerders in Breda gaan zelf bepalen

worden en zo de parkeerplaats markeert en als drempel functioneert. Op de boven-

welk bedrag ze betalen voor het stallen van

kant van de drempel is het mogelijk een reclame-uiting weer te geven.

hun fiets in de fietsstallingen Oude Vest en

Meer informatie: www.com-park.nl

Nieuwstraat. Vanaf 1 juli vraagt de gemeente voor het gebruik van deze stallingen een bijdrage waarbij de hoogte van het bedrag aan de gebruiker wordt overgelaten. De vrije keuzemogelijkheid maakt deel uit van een proef voor de periode van juli tot en met december en is opgenomen in het Plan van aanpak fietsparkeren. De overige fietsenstallingen blijven dit jaar nog gratis. Een serie samenhangende maatregelen beoogt het fietsen in Breda te stimuleren. Er wordt ingezet op het vergroten van de capaciteit en verder verbeteren van de dienstverlening.

parkeer24 #03 juni 2012

kort nieuws

Wayfinding op kolombescherming Leverancier PVR Solutions heeft een nieuwe toepassing ontwikkeld voor de Park Sentry: Wayfinding op de kolombescherming. De kolombescherming Park Sentry kent verschillende toepassingen; de garage heeft minder kolomschade, de automobilist behoedt zijn bumper voor een nare kras en adverteerders kunnen kolombreed hun reclame uiten. Klantvriendelijk Om de gebruiksvriendelijkheid te vergroten wordt in garage Waterlooplein van ParkKing te Amsterdam, binnenkort ook het front van de kolombescherming in gebruik genomen. Hierop komt de route te staan naar onder meer de uitgang en de betaalautomaat. Bijkomend voordeel is dat in geval van rookontwikkeling de routeverwijzing langer zichtbaar blijft omdat deze laag bij de grond geplaatst is. Routeverwijzing aan het plafond is veelal snel niet meer waarneembaar. www.pvrsolutions.nl

KENNIS HALEN, BRENGEN EN DELEN! In haar Dossiers bundelt PARKEER24 beschikbare kennis rondom actuele thema’s. Naast de achtergrondartikelen in het magazine, worden relevante berichten in het online dossier geplaatst op www.parkeer24.nl/dossiers. En de redactie nodigt u ook van harte uit om aanvullingen op de Dossiers aan te leveren op redactie@acquirepublishing.nl.

P24

DOSSIER®

In deze editie van PARKEER24 magazine vindt u de volgende twee dossiers: Parkeernormen

led verlichting

Is vasthouden aan de parkeernorm altijd

Een aantal jaren geleden was LED hét tover-

noodzakelijk of handig? Of beknot het han-

woord. Inmiddels is de rook opgetrokken en

teren van de norm ons in onze creativiteit?

kijken we kritischer naar LED. LED bespaart

Het antwoord is niet eenduidig. De roep om

energie en is daarmee duurzaam, maar het is

niet blind te varen op de norm wordt steeds

een compleet ander verlichtingsproduct dan

groter. Onderzoek naar huidig parkeerge-

bijvoorbeeld de vertrouwde TL. Wat doet LED

drag, toekomstige ontwikkeling en meer zijn

met sfeer en kan TL een-op-een vervangen

van belang voor het vaststellen van de norm.

worden door LED? En hoe pas je LED goed toe

Duidelijk wordt wel dat gemeentes die -nog-

in een parkeergarage? Deze vragen en meer

beschikken over voldoende ruimte anders met

worden in het dossier behandeld..

de norm omgaan dan gemeenten waar de ruimte beperkt is en de parkeerdruk hoog. Op dit moment zijn de volgende Dossiers online beschikbaar: Fietsparkeren

Kentekenparkeren/digitaliseren

Elektrisch auto

vloeren

Bereikbaarheid en parkeren

Mechanisch Parkeren

innovaties

duurzaam parkeer

met onder meer artikelen over:

• Regionaal belparkeren

• Duurzaam parkeren Fort Vechten

• Nieuw idee om parkeerprobleem

• Duurzame aluminium garage

op te lossen

• Groene gevel; een jaar later

• Drempel wekt energie op

Kom kennis halen, brengen én delen op www.parkeer24.nl/dossiers!

parkeer24 #03 juni 2012

ronde tafel

vlnr: Rein Mebius, Jitze Rinsma, Geert Dijkstra, Jack Zuidhoek, Gijs de Rooij 10

tekst geert Dijkstra

overstappen op led is geen sinecure, maar:

P24 DOSSIER dossier: ledverlichting

“De kosten van wachten zijn hoger dan de kosten van handelen” LED is in, ook in de parkeerwereld. Toch wordt nog lang niet altijd de daad bij het woord gevoegd. Twijfels over de betrouwbaarheid van leveranciers, gebrek aan kennis en ervaring bij opdrachtgevers, vermeende problemen qua gelijkmatigheid van het licht en andere (voor)oordelen zorgen ervoor dat het aantal met LED verlichte parkeergarages voor nu bij enkele tientallen ophoudt. In een rondetafelgesprek met een aantal LED-experts en onafhankelijke ervaringsdeskundigen duikt PARKEER24 voor u in het verleden, heden en de toekomst van LED.

parkeer24 #03 juni 2012

a een korte voorstelronde waarin de

direct winst op het onderhoud; de ledstrip

vier gasten zichzelf voorstellen, zie

hoeft minder snel vervangen te worden. Ook

CV’s elders in het artikel, gaan we

wordt er steeds meer ingezet op lichtlijnen,

achtereenvolgens in op de positie van LED in

waarmee bijvoorbeeld ook audio, het CCTV-

2012, de te verwachte ontwikkeling en de

systeem en parkeerplaatsbewaking samen

belangrijkste aspecten van een LED-project.

met de bekabeling van de verlichting in een kabelgoot is geïntegreerd en aan het plafond

LED en parkeren; een logische

bevestigd. Dit kunnen elementen zijn die een

combinatie?!

rol spelen bij de keuze. Dit geldt ook voor de

Google maar eens op LED en parkeren, en

hoeveelheid Kelvin, die van belang is voor

duizenden zoekresultaten vliegen je om de

de mate van gezichtsherkenning, mede via

oren. Geen toeval, want LED en parkeren

camerasystemen, en dus de sociale veiligheid.”

lijken een logische combinatie. Ook volgens de deelnemers, die onder meer wijzen op het feit

Gijs de Rooij (LEDlease): “Denk in behoeftes in plaats van producten en armaturen. Pay per lux voorkomt dat de techniek je inhaalt”

LED-garages toch nog op één hand te

dat parkeergarages qua lichtverbruik, net als

tellen

de hospitality branche, ziekenhuizengangen

LED en parkeren zijn dus inderdaad een

en logistieke bedrijven met 24-uurs operatie,

logische combinatie. Toch staat het aantal met

in de categorie heavy users vallen. Wat dat

LED verlichte parkeergarages nog op slechts

betreft laat De Rooij qua rendementskansen

enkele tientallen. Ongewenst, onnodig en

voor LED niets aan duidelijkheid te wensen

onverstandig vinden de aanwezigen. De Rooij:

over: “In die sectoren is het eigenlijk vanaf

“Als over anderhalf jaar het marktaandeel

een jaar geleden stom er niet naar te kijken.

nog steeds zo is dan zou ik dat heel raar

Over twee jaar geldt dat ook voor hotelkamers

vinden, dan zijn mensen echt geld aan het

en over vijf jaar voor de consument.”

weggooien.” Rinsma ziet wel verklaringen

Daarnaast biedt LED volop mogelijkheden

voor het lage aantal: “Ongeacht hoe hoog het

voor vraag gestuurd verlichten, waar vooral

percentage ook precies is: LED is nog relatief

ook parkeergarages van kunnen profiteren.

nieuw en onbekend en dus vraagt men zich

Wat in combinatie met nieuwe, energiezuinige

af of de kwaliteit goed genoeg is. Bovendien

verlichting leidt tot dubbele besparingen. Tot

zijn investeringen relatief hoog in verhouding

slot kan LED-verlichting een gunstige bijdrage

tot het vervangen van tl, al wordt er op

leveren aan het ontzorgen van de exploitant.

onderhoud wel bespaard. Het is onjuist dat de

Rinsma: “De exploitant zoekt gemak en voor

CO2-reductie niet wordt meegenomen in het

hem betekenen meer lichturen per lamp

rekensommetje.”

rondetafel

Onderwerp

LED in parkeergarages

Aanwezig

Gijs de Rooij (LEDLease), Rein Mebius (Gemeente Groningen), Jitze Rinsma (Keypoint Parking), Jack Zuidhoek (Trilux)

Conclusies

Wachten is duurder dan handelen, zowel bij nieuwbouw als vervanging. Maar selecteer de juiste partners, gebruik je eigen parameters en ontwikkel een nieuw lichtplan.

Verder praten www.parkeer24.nl/LinkedIn

Gijs de Rooij - LEDlease Een van de twee oprichters van LEDlease en Finance. Daarvoor heeft hij in Maleisië een ledfabriek opgericht met een aantal Nederlandse investeerders. Dit heeft hij een aantal jaren gedaan. Hier is het idee ontstaan aan LED financiering toe te voegen, omdat het een zekere kwaliteitsgarantie meegeeft. In

wordt gezegd: werkt het niet,

P24 DOSSIER

het LEDlease businessmodel dan betaal je niet. Dit neemt

dossier: ledverlichting

volgens de Rooij een grote drempel weg, omdat het vraagstuk kwaliteit levensduur nog steeds leeft. De Rooij is groot fan van technologie, maar bepaalt wel rationeel samen met de klant of LED zin heeft of niet.

Om een beter gevoel te krijgen bij de (on)

van de LED’s.” Ook Zuidhoek bevestigt het

mogelijkheden van LED laten we vervolgens de

verhaal dat slechte of verkeerd toegepaste

meest voorkomende tegenwerpingen van LED

LED’s opdrachtgevers voor ongewenste

de revue passeren.

problemen kunnen stellen. En adviseert om als afnemer de juiste informatie te verzamelen

“Hoe weet ik welke led-leverancier de

én vooral je eigen parameters te definiëren

vereiste kwaliteit levert?”

bij de keuze voor LED of niet. In dit verband wijst De Rooij, een beetje uit eigenbelang

De LED-technologie heeft een hoop nieuwe

wellicht maar vooral ook uit overtuiging,

aanbieders aangetrokken. En dat levert

op het leaseconcept waarbij aanbieders

nogal wat twijfels en onzekerheden op bij

zoals LEDlease dit soort kwaliteitszorgen

opdrachtgevers, herkent ook Mebius: “Er

weghouden bij hun afnemers: “Wij selecteren

zijn veel ‘snelle jongens’ die met LED het gat

een beperkt aantal goede suppliers, die onder

in de markt gevonden denken te hebben.

meer akkoord gaan met het opschorting van

De verwarring die daardoor ontstaat, maakt

betalingen wanneer de afgesproken kwaliteit,

het moeilijker af te stappen van proven

zoals de gewenst lichtopbrengst, niet wordt

technology.” Maar is die twijfel nodig

geleverd.” Dat ontslaat opdrachtgevers

en verstandig? De Rooij vindt van niet:

overigens niet van een zorgvuldige

“Er zijn inderdaad nog niet zoveel goede

leveranciersselectie, bijvoorbeeld op basis van

leveranciers van LED-componenten. Maar er

de ‘hoeveelheid vlees op de botten’ zoals

is wel degelijk een goede selectie te maken.

Mebius het noemt. “Want een leverancier kan

Betrouwbare leveranciers werken bijvoorbeeld

wel een garantie geven van twintig jaar, maar

met zogenaamde ‘Documented Lifetime

moet het wel waar kunnen maken. En als een

Analyses (uitgebreide LED-testen). Die kun je

leverancier toch Chinese kwaliteit naar binnen

gewoon opvragen en geven je goed inzicht

heeft gefietst, hoef je bij een leaseconstructie

in de verwachte kwaliteit en levensduur

weliswaar niet te betalen, maar heb je alsnog

parkeer24 #03 juni 2012

Gemeente Dordrecht kiest toch voor conventieel. Weten waarom? Kijk op: www.parkeer24.nl/ dordrecht

Jack Zuidhoek - Trilux Werkt al bijna vijfentwintig jaar in de verlichtingswereld en heeft de ontwikkeling van conventioneel naar LED van dichtbij meegemaakt. Heeft een breed scala aan projecten mogen doen, van parkeergarages tot banken, en van scholen en kantoorgebouwen tot verzorgingshuizen. Enkele aansprekende projecten zijn Beeld en Geluid te Hilversum en de Kromhoutkazerne te Utrecht. Staat positief tegenover LED, mits het zinvol wordt toegepast. Trilux heeft overigens een website voor het nieuwste armatuur voor parkeergarages ontwikkeld: www.nextrema.nl.

een bak ellende binnengehaald. De waarde

het consortium gestandaardiseerd. Maar hij

van de garantie is grotendeels afhankelijk van

erkent ook dat standaardisatie zijn grenzen

de betrouwbaarheid van de leverancier.”

heeft. Elke leverancier hanteert nu eenmaal zijn eigen concepten en maatvoeringen.

Norm of niet?

De Rooij voegt er aan toe dat de Europese

In het verlengde van de kwaliteitsdiscussie

Commissie werkt aan een vergelijkbare

oppert Rinsma , die tot zijn spijt moet

standaard als de American Association of Solid

constateren dat in de nieuwe ontwerpnorm

State Lighting Technologys, die standaarden

2443 met geen woord over LED wordt

formuleert qua geschatte levensduur van de

gesproken, of er niet een keuringsinstituut

armatuur en componenten.

of een norm voor LED-verlichting zou moet komen. Net als de ESPA-richtlijnen, die in het

“Ik verdien de meerkosten niet terug”

verleden een vliegwieleffect hebben gehad op

Jack Zuidhoek (Trilux): “Verzamel de juiste informatie en definieer je eigen parameters”

de kwaliteitsontwikkeling van garages. Een

Naast de kwaliteitsvraag speelt vooral ook

norm die ook ontwikkelaars en eigenaren zou

de financiële component een belangrijke rol

kunnen stimuleren tot duurzame investeringen

bij de keuze voor LED. Wanneer verdien ik

in LED. Waardoor het split incentive probleem

mijn hogere investeringen terug? De Rooij

(waarbij eigenaren en exploitanten vanuit

laat aan duidelijkheid niets te wensen over:

verschillende belangen naar investeringen

“Met de huidige technologie, die een lumen

kijken) voor een deel getackeld zou worden.

per watt verhouding oplevert die ruimschoots

Zuidhoek wijst weliswaar op het Zhaga

boven andere verlichting ligt, in combinatie

Consortium, dat zorgdraagt voor een naadloze

met de kostprijs, zijn we op dit moment ruim

vervanging van de module in een armatuur

zover dat bij nieuwbouw én bij vervanging

na bijvoorbeeld zes jaar, waarbij onder

bij de meeste parkeergarages LED de laagste

meer wordt gelet op een verbeterde lumen-

Total Cost of Ownership (TCO) oplevert. Mits

wattverhouding. Tevens zijn vorm, afmetingen

de leverancier waarmaakt wat hij zegt.”

en bevestigingspunten van de ledmodule in

Zuidhoek vult aan: “Als je nu nieuwbouw gaat

Jitze Rinsma – Keypoint Parking Werkt al lange tijd in parkeerwereld, ook aan de kant van exploitatie bij gemeenten. De laatste tien jaar geeft hij bovendien advies op het brede terrein van ontwerp en inrichting van parkeergarages. Heeft hier ook een boek over geschreven, waar tevens een hoofdstuk aan ledverlichting

P24 DOSSIER

is gewijd. Is betrokken bij

projecten waar LED wordt toegepast en probeert hier met

dossier: ledverlichting

een positief kritische blik naar te kijken.

inplannen, houd dan in gedachten dat de

lichtplan te maken en LED toe te passen.

LED-prijzen verder zullen dalen terwijl die van

Dat leverde forse meerkosten op, maar

grondstoffen van een basis tl alleen maar in

kijkend naar de levensduur uiteindelijk toch

prijs blijven toenemen.”

een hoger rendement. Het was natuurlijk nog beter geweest als we dit meteen in het

Vergeet de sunk costs

begin hadden gedaan, maar toen was de

Rinsma tempert het enthousiasme en

technologie nog niet zover.”

wijst erop dat in de praktijk nog altijd de afschrijvingen en de kwaliteit van de

Toekomstbeeld: pay per lux

verlichting bepalen of we in actie komen.

Wil je al die lastige afwegingen niet zelf

De Rooij: “Economisch gezien is dat toch

maken? Wil je zelf het risico niet lopen dat

geen valide argument. Maar ik snap het wel.

de techniek je inhaalt? Denk dan eens aan

Je hebt net die installatie betaald, die nog

Pay per lux, waarbij je niet uitgaat van het

niet is afgeschreven en technologisch nog

product of de lamp maar van de behoefte

heel goed bruikbaar is. Vervangen voelt dan

aan licht. De Rooij ziet dit soort modellen

contra-intuïtief, en is ook misschien aan het

in andere landen en andere sectoren al

bestuur of de burgers niet eenvoudig uit

volop doorbreken: “Maar outsourcing van

te leggen. Maar ik ben ervan overtuigd dat

diensten is in Nederland een lastig fenomeen,

je deze zogenaamde sunk costs niet moet

en de parkeerwereld vormt daarop geen

laten overheersen in je overwegingen. Als je

uitzondering.”

voor de toekomst nu al een lagere TCO kunt bewerkstelligen met de nieuwe technologie,

Meer dan geld alleen

dan moet je dat vandaag nog doen. ” Ook

“Tot slot zouden naast de economische

Mebius is het eens met deze visie: ”We

TCO-factoren ook de maatschappelijke

hebben in de nieuwe Damsterdiepgarage

factoren meegenomen moeten worden”,

in Groningen, toen de tl-verlichting al was

benadrukken Rinsma en Mebius. Rinsma:

opgeleverd, alsnog besloten een nieuw

“Er zit bijvoorbeeld kwik in tl-buizen,

parkeer24 #03 juni 2012

TCO checklist Er zijn diverse rekenmodellen beschikbaar om een TCO-berekening te maken voor nieuwbouw en/ of de vervangingsvraag. Jack Zuidhoek en Gijs de Rooij hebben voor u de belangrijkste vragen op een rij gezet, voorzien van ervaringstips en veel gemaakte fouten. Kijk op www.parkeer24.nl/tco!

Rein Mebius – gemeente Groningen Beleidsmedewerker Parkeerbedrijf gemeente Groningen. Verantwoordelijk voor onder meer de nieuwbouw van onroerend goed, zoals parkeergarages, en instandhouding hiervan. In dit kader heeft Mebius bij een revitaliseringsproject de bestaande verlichting vervangen door LED, bij een nieuwbouwproject is LED toegepast en op dit moment is hij ook bezig met een bouwproject waar LED wordt toegepast.

dit moet vernietigd worden terwijl LED-

dat in de Albert Heijn. Maar niemand voelt

buizen recyclebaar zijn.” Mebius: “Zo

zich er onprettig. Er is verlichting waar je

levert in Groningen de keuze voor LED

het wilt hebben, en daar waar het niet

op jaarbasis een besparing van 50.000

hoeft, is het een graadje minder.” En hoe

kilogram CO2 op. Als overheid zou je

voorkom je dan dat mensen zich in een grote

vanuit een politieke verantwoordelijkheid

parkeergarage onveilig en verloren voelen?

bij een bedrijfseconomisch ‘nee’ toch vanuit

Mebius: “Door logisch na te denken. Je kunt

milieuoogpunt voor ‘ja’ kunnen kiezen.”

er bijvoorbeeld voor kiezen grenzen heel duidelijk af te bakenen. In een van onze

“met led krijg je niet de gewenste

grootste parkeergarages zijn de wanden heel

gelijkmatigheid”

duidelijk aangelicht, in het midden is het iets donkerder. Het voldoet waarschijnlijk niet aan

Rein Mebius (gemeente Groningen): “De waarde van de garantie is grotendeels afhankelijk van de betrouwbaarheid van de leverancier”

Naast kwaliteit en geld speelt bij LED ook

de gelijkmatigheidseisen, maar we vinden het

de gelijkmatigheidsdiscussie vaak een rol.

geweldig en het geeft een mooi lichtbeeld.

Terecht? Rinsma snapt de discussie wel,

Kijk dus met gevoel naar gelijkmatigheid, het

want ‘LED is een lineaire bundel’, maar

gaat uiteindelijk ook om de beleving.”

wijst er ook op dat inmiddels met de juiste spreiding, lenzen, prisma's en berekeningen

Blijf kritisch

desondanks een prima lichtbeeld gecreëerd

De Rooij adviseert in dit verband ook om

kan worden. En maak het niet te ingewikkeld,

kritisch te blijven op het advies van de

want: "Halverwege tussen de lampen moet

leverancier: “In Roosendaal zijn we een

de lichtopbrengst minstens de helft zijn,

parkeergarage aan het bekijken waar 290

dan heb je gelijkmatigheid van licht!” Ook

armaturen hangen. Twee van de benaderde

Mebius waakt voor een al te technische

leveranciers hebben 140 in plaats van 290

benadering van het probleem: “Ik ben

armaturen voorgesteld. Ik heb het nog niet

geen lichtspecialist en weet dat ik me op

uitgerekend, maar ik geloof nu al niet dat

glad ijs begeef, maar ik kijk vooral naar het

het een verbetering gaat worden. Maar

belevingsaspect. Als er ergens een plek is

als je als leverancier niets anders hebt dan

waar de gelijkmatigheid slecht is, dan is

een bak die 4000 lumen geeft, en dit is je

paradepaardje, dan adviseer je die uiteraard.

verstandig vindt De Rooij: “LED heeft alles

En het Roosendaalse voorbeeld is geen

te maken met een goede hittehuishouding.

uitzondering.”

Het is een halfgeleider en om de hitte kwijt

“ledverlichting voelt kil aan”

te kunnen, heb je oppervlakte en massa nodig en een hele goede geleiding. Een losse ellende.” Mebius gaat nog een stap verder.

licht. Terwijl verlichting toch objectief en

“De toepassing van LED vraagt om een nieuw

meetbaar zou moeten zijn. Mebius: “Volgens

lichtplan; je neemt afscheid van de eerdere

mij moet LED langs een andere meetlat gelegd

oplossing. En daarbij is LED niet heilig want

worden dan traditionele verlichting. Want

de meeste besparing haal je natuurlijk uit

LED doet iets bijzonders met het menselijk

dimmen of schakelen.” De Rooij: “Maar let

oog. In een garage kun je met een luxmeter

daarbij wel op hoe je rekent. Als je eerst LED

constateren dat er te weinig lux is, en het

toepast en daarna gaat dimmen, dan was er

toch als prima licht ervaren.” Rinsma: “ TL

eerst een businesscase voor LED en daarna

meet je met een luxmeter, LED wellicht met

pas een businesscase voor dimmen. Ga je

een andere meter.” De Rooij vult aan: “Als

eerst dimmen en dan LED toepassen, dan is

je naar het spectrum van LED kijkt, dan mist

vaak de businesscase voor LED al verdwenen.

voornamelijk rood en infrarood. Wat overigens

Je moet het dan ook altijd in combinatie

de hoge efficiëntie verklaart, want infrarood

doen volgens mij. Als het toch doet, doe

vertaalt zich bij andere lichtbronnen in

het dan goed, anders ga je een bestaande

warmte. Desondanks lijkt LED qua spectrum

infrastructuur zonder sensoren plaatsen.”

verrassend veel op een halogeenlamp. En

Mebius: “Wij hebben de sensoren toegepast

ik ken uiteraard het argument dat je met

op alle plaatsen waar mensen binnen kunnen

het groene spectrum een gunstige lumen-

komen, waarna de sensoren je door de garage

wattverhouding kunt creëren van boven de

heen volgen.”

dossier: ledverlichting

over de kwaliteit en meetbaarheid van LED-

strip ‘ergens induwen’ is een voorbode voor

P24 DOSSIER

Naast gelijkmatigheid is er ook veel discussie

Jitze Rinsma (Keypoint Parking): “Win bij meerdere leveranciers informatie in, en zorg dat je weet wat je moet vragen”

240, maar als je LED met een CRI hoger dan 70 in een parkeergarage zou gebruiken, dan

Algemene conclusie

zie je er in principe niet veel minder mee.

Er zijn of lijken redenen genoeg om nog even

Als LED een CRI van 80 of hoger heeft, dan

te wachten met LED. Zeker als kennis en

is die hetzelfde als van een tl en dan zou je

ervaring ontbreekt, is het bij een (voormalig

er ook gewoon bij kunnen lezen.” Mebius:

..) low interest product als garages verleidelijk

“Het menselijk oog ervaart LED als briljanter

om het bij proven technology te houden.

(uitgedrukt in lumen) dan conventionele

Maar volgens de deelnemers levert LED in

verlichting. Met name Philips heeft hier

de meeste parkeergarages nu al de laagste

onderzoek naar gedaan. Een effect dat

Total Cost of Ownership op. Dat het over

overigens meteen teniet wordt gedaan als

vijf jaar tegen heel andere voorwaarden en

je buiten komt. Zo lang je in de garage bent

met hogere rendementen kan, moet voor nu

wordt LED met dezelfde lichtsterkte als lichter

geen drempel zijn. Voor overheden, en ook

ervaren dan conventioneel.” Zuidhoek vult

particuliere eigenaren en exploitanten, zou het

aan: “Hoe witter het licht, hoe lichter het

bovendien niet onverstandig zijn met LED ook

lijkt. Terwijl het dezelfde hoeveelheid licht kan

hun maatschappelijke verantwoordelijkheid

zijn.”

te nemen. En aangezien LED vroeg of laat gemeengoed wordt, is het verstandig om er

“vervang geen armaturen maar maak

zo snel mogelijk ervaring mee op te doen.

een geheel nieuw lichtplan”

Maar doe wel goed je huiswerk, laat je adviseren door collega’s in het land, selecteer

Bij de overgang naar LED bij bestaande

heel zorgvuldig de juiste leverancier, stel een

garages is het verleidelijk simpelweg de

volledig nieuw lichtplan op, hanteer daarbij je

buis in het armatuur te vervangen of er

eigen parameters en vaar niet blind op LED.

‘een nieuw ledstripje in te stoppen’. Niet

Want niet verlichten blijft goedkoper.

parkeer24 #03 juni 2012

Tien tips van Mebius LED is een jonge technologie. Dus ontbreekt bij veel mensen nog de kennis en ervaring om goed en effectief een inkooptraject aan te sturen. Tien tips van ervaringsdeskundige Rein Mebius helpen u op weg : www.parkeer24. nl/ledtips.

wat doet ledverlichting met parkeerplaatsen en toeleidende route

Licht en Beleving Menig stadsbestuur wil dat parkeerplaatsen en bijbehorende route ook ’s nachts goed vindbaar zijn en als prettig worden ervaren. De verlichting speelt daarbij een belangrijke rol. “Het gevaar bestaat dat mensen vanuit de duurzaamheidsgedachte overstappen op LED en er van uit gaan dat ze daarmee automatisch een mooie stap voorwaarts hebben gezet”, aldus Ralph Langen en Ritsert Huijsman van Ziut. “Maar het is belangrijk na te denken over het effect van LED verlichting. LED geeft niet automatisch dezelfde sfeer .” Een goed gewaardeerde parkeerfaciliteit kan veranderen in een onprettige omgeving…

foto: FoxHusky Photography

e primaire functie van openbare ver-

groot belang. Een goed verlicht terrein geeft

lichting is veiligheid. “ Maar een fors

een welkom gevoel bij aankomst en een posi-

aantal steden wil meer uit verlichting

tief gevoel bij vertrek.” Maar er is meer. Ver-

halen dan alleen het bieden van een veilig

lichting helpt de mens ’s avonds de omgeving

gevoel. Verlichting kan veel doen voor de sfeer

te ‘begrijpen’; verlichting kan de af te leggen

die een stad wil bereiken en uitstralen”, vertelt

route aangeven en herkenningspunten oppunten nodig dan alleen asfalt en belijning.”

tingsplan van een stad begint met het maken

Bij het kiezen voor een nieuwe, duurzame

van een Masterplan waarin wordt vastgelegd

lichtbron is het van belang ook dergelijke

hoe de stad zich wil presenteren. Daarbij is het

aspecten mee te nemen. Dat kan betekenen

belangrijk dat de wensen van alle stakeholders

dat het 1 op 1 vervangen van verouderde

bekend zijn. De belangen van onder meer de

lichtbronnen door LED niet toereikend is.

lichten. Langen: “Je hebt meer herkennings-

versterkt door wat men aanlicht.” Het verlich-

P24 DOSSIER

Huijsman. “De identiteit van de stad wordt

Zoek steeds balans tussen duurzaamheid en beleving

dossier: ledverlichting

gemeente, ondernemers, bewoners en politie worden meegenomen in het totale plan. Wan-

Balans tussen duurzaamheid en

neer we ons concentreren op parkeren: “Dan

beleving

is met name wayfinding, de toeleidende route

Conventionele lichtbronnen creëren ook

naar de diverse parkeerfaciliteiten, verlichting

strooilicht (ze verlichten ook een deel van de

op het parkeerterrein en sfeer van belang”,

omgeving, red.). Het licht van een LED lamp

somt Langen op.

is normaliter sterk gebundeld voor een hoge lichtopbrengst. De omgeving wordt niet

“Belangrijk is”, vertelt Huijsman, “dat het beeld

‘meegepakt’ zoals bij traditionele lichtbronnen.

dat je hebt als je overdag parkeert,

Huijsman legt uit: “Daarom is het belangrijk

’s nachts nog herkenbaar is.” Denk daarbij aan

dat traditionele verlichting niet rücksichtsloos

de vindbaarheid van de auto op het terrein,

één op één vervangen wordt door LED. De

de gebouwen die als herkenningspunt dienen

kans bestaat dan dat de omgeving minder

en het algehele gevoel van veiligheid. Langen

goed zichtbaar is, waardoor het beeld veran-

noemt een P+R-terrein ter illustratie. “Als men

dert.”

aan de rand van de stad parkeert en te voet richting bestemming gaat, is verlichting van

Datzelfde geldt voor het dimmen van de verlichting in de nachtelijke uren, een mooie manier om te besparen op energiekosten en

Drie facetten

lichtvervuiling tegen te gaan. “LED verlichting

Voor licht in de buitenruimte zijn drie

is bij uitstek geschikt om te dimmen”, vertelt

facetten van belang. Te weten: intensiteit,

Langen. “Maar ook in geval van dimmen is

kleur en bundel.

het van belang na te denken over het effect.

De intensiteit van LED, ten opzicht van de oude technieken, is groot. Qua kleur kan er op het gebied van LED steeds meer. Maar nog niet iedere kleur kan even goed benaderd worden. De ontwikkeling hiervan is in volle gang. Het derde aspect is de bundel. Aan strooilicht wordt gewerkt, ook het gebruikte armatuur (optiek en/of spiegel) speelt hierbij een grote rol.

parkeer24 #03 juni 2012

Als je dimt wordt de parkeerplaats minder zichtbaar en vindbaar. Je moet je afvragen of dat wenselijk is. De uitdaging hier is een

“Soms is het 1 op 1 vervangen van verouderde lichtbronnen door LED niet toereikend”

goede balans tussen duurzaamheid en beleving te vinden.” Huijsman besluit: “Houd steeds in gedachten wat je wilt uitstralen. Een zorgvuldig aangelichte stad in de nachtelijke uren heeft een andere beleving dan een waar het licht geminimaliseerd is.”

ledverlichting in parkeergarages

Praktische tips voor optimale inzet H

et bedrijf heeft uitvoerig onderzoek verricht naar de behoeften van klanten in parkeergarages. Hierop

inspelend is een nieuwe ledoplossing ontwik-

Ledverlichting: het is al lang niet meer weg te denken. Ook in parkeergarages wordt led steeds meer toegepast. Maar hoe maak je de beste keuze en waar moet je op letten? “Het gaat er niet om hoeveel licht een led oplevert, maar hoeveel licht het totale systeem oplevert”, luidt het devies van Kim van Rosmalen, segment manager bij Philips Lighting.

keld. “Mensen willen niet alleen tegen zo laag mogelijke kosten zo dicht mogelijk bij de uitgang parkeren. Het veiligheidsgevoel en de sfeer die een parkeergarage ademt is des te belangrijker”, aldus Van Rosmalen. “Met die gegevens in het achterhoofd zijn we gaan nadenken over verschillende oplossingen, afhankelijk van het type garage.” In een garage waar 24 uur per dag beweging is, die overigens niet zoveel voorkomen, is het inzetten van aanwezigheidsdetectie niet nodig. “Bij het merendeel van de parkeergarages is dit echter een goede manier: behalve met de stap naar energiezuinige leds kan er met het inzetten van lichtbeheersystemen veel worden bespaard”, aldus Van Rosmalen. “Bij een lage bezettingsgraad kan de verlichting aan of uit worden gezet. Bij een bewonersflat zie je dit in de praktijk bijvoorbeeld ’s ochtends en

Tekst: agnes joostema

P24 DOSSIER dossier: ledverlichting

’s avonds. Het nadeel van de verlich-

er uit het systeem komt.” 10 Tot 15 procent

ting volledig uitzetten is dat het een onveilig

van het licht gaat al verloren als je de led

gevoel kan geven. De beste oplossing is dan

aanzet. Daarnaast heb je ook nog verlies door

ook dimmen. De verlichting kan worden

het gebruik van een optiek (of spiegel red.) en

teruggebracht naar het gewenste lichtniveau,

de keuze van de aansturing. Het gaat er dus

bijvoorbeeld 10 procent. Als iemand de

om wat de lumen/wattverhouding is van het

garage inrijdt, wordt de verlichting weer opge-

totale systeem.

ESPA De ESPA (European Standard Parking Award) is een onderscheiding die namens de EPA (European Parking Association) wordt verstrekt. De ESPA wordt in Nederland uitgereikt door Vexpan.

schroefd naar 100 procent. Daarbij is het goed je af te vragen hoe lang daarna je weer gaat

Nuance in aantal branduren

dimmen als er geen beweging meer wordt

Een ander genuanceerd, maar essentieel

gedetecteerd: na 1 minuut of na een half

aandachtspunt is de interpretatie van de kreet

uur?” Het dimmen kan nog een stap verder

‘onze leds gaan 100.000 branduren mee’. “Er

gaan door dit niet alleen per etage te doen,

wordt namelijk niet bij verteld hoeveel licht

maar in secties.

er aan het einde van die 100.000 uren nog uit komt”, zegt Van Rosmalen. “Ook de kleur

Als je overtuigd bent van de voordelen die led-

(RA)-waarde van een led is belangrijk. Wij

verlichting biedt, is het raadzaam een aantal

schrijven leds voor met een RA-waarde boven

zaken goed in acht te nemen bij het maken

de 80 voor parkeergarages: dan zijn kleuren

van een gedegen keuze. Van Rosmalen: “Er

nog goed te onderscheiden en gezichten goed

zijn veel aanbieders die de klant gouden

herkenbaar. Leds met een slechte kleurweer-

bergen beloven: ‘onze leds zijn 150 lumen per

gave zijn misschien efficiënter; het gaat ten

watt’, bijvoorbeeld. Maar het gaat er niet om

koste van de sociale veiligheid.” Denk ook

hoeveel licht een led levert, maar hoeveel licht

na over het soort ledverlichting dat je gaat

parkeer24 #03 juni 2012

Het gaat er niet om hoeveel licht een led oplevert, maar hoeveel licht het totale systeem oplevert

IEC De International Electrotechnical Commission ontwikkelt algemene internationale normen voor de veiligheid van elektrische componenten en apparatuur.

toepassen, luidt het devies. “Er is onderscheid

“Het gaat erom dat bij vervanging niet alleen

te maken tussen koel wit en warm wit licht”,

gekeken wordt naar het lichtniveau van de

legt Van Rosmalen uit. “Wij Nederlanders

oude installatie, maar ook naar het gewenste

vinden koel wit licht vaak kil en goedkoop

lichtniveau. Gedurende de levensduur zal een

aandoen: de aversie die mensen tegen led

led minder licht gaan geven. Daarom is het

hebben komt vaak hieruit voort.”

belangrijk te weten hoeveel licht (=lumen) de

Ook de levensduur van ledverlichting kan nog

Bijvoorbeeld een levensduur van 50.0000 uur

regelmatig ter discussie staan, omdat men

bij 70 procent lumenbehoud.”

led nog heeft bij de opgegeven levensduur.

onvoldoende weet over de definiëring van de levensduur. “We zijn blij dat hier op wereld-

ESPA-norm

wijd niveau afspraken over zijn gemaakt in de

Wil je de ESPA-norm voor verlichting han-

vorm van IEC-richtlijnen”, aldus Van Rosmalen.

teren, dan schrijft deze een hoog lichtniveau voor, wat betekent dat je ook veel meer lichtpunten moet installeren. “Juist als je dan controls inzet, kun je het feitelijke energieverbruik aanzienlijk verlagen en tegelijkertijd de kwaliteit van de garage enorm verbeteren”, licht Van Rosmalen toe. In het Bouwbesluit is een verhoogde norm voor brandveiligheid opgenomen: in noodgevallen moest voorheen alleen de rijbaan met 1 lux verlicht zijn en de rest 0,5 lux. Nu moet de gehele garage met 1 lux zijn verlicht: dit vereist dus gelijkmatige noodverlichting. Laaghangend fruit Maar is ledverlichting in parkeergarages inderdaad de juiste tool om energie te besparen? Het energieverbruik in ondergrondse garages beslaat immers maar 20 procent van het totaalverbruik. Van Rosmalen: “Ook al bespaar je 10 procent van de genoemde 20: laaghangend fruit pluk je als eerste. Het inzetten van energiezuinige ledverlichting is relatief eenvoudig toe te passen; de armaturen hoeven alleen vervangen te worden en kunnen op dezelfde plek blijven hangen.” Bovendien kan de aantrekkelijkheid van een (bovengrondse) parkeergarage aanzienlijk toenemen door de façade te verlichten met leds, evenals de veiligheid: door met verlichting contrast aan te brengen in de trap-opgangen, maak je de treden vooral voor ouderen en slechtzienden beter zichtbaar.

Foto: Sika

P24 DOSSIER

in de boschpleingarage in sneek is alsnog voor ledverlichting gekozen

dossier: ledverlichting

“Wie zal LED betalen?” In de recent opgeleverde parkeergarage Boschplein in Sneek was in de oorspronkelijke verlichtingsplannen een traditionele TL-oplossing voorzien. Mede vanuit budgettair perspectief, gezien de lagere initiële kosten. Gaandeweg het bouwproces is alsnog gekozen voor LED. En bleken voor de meerkosten andere potjes beschikbaar.

oor Wilco Broekhuizen (Senior Vast-

komt er dan alsnog geld beschikbaar voor de

goedontwikkelaar bij AM Wonen),

meerkosten die duurzaamheidsmaatregelen

die onder meer bij de Boschplein ga-

als LED-verlichting met zich mee brengen.”

rage in Sneek betrokken was, een herkenbaar proces: “De tijd moet rijp zijn. In de eerste

Probleem lost zichzelf op

fase van dit soort grote projecten, overheerst

De tegengestelde belangen in een project als

het positieve gevoel over besluit c.q. het

ontwikkeling en exploitatie ziet Broekhuizen

project an sich. Gaandeweg worden pas de

dus wel degelijk. Ze zullen echter met het

details ingevuld. En worden ook verlichtings-

dalen van de kosten, ook minder zwaar gaan

keuzes definitief gemaakt en zelfs, zoals in het

wegen. “De aanschafkosten van armaturen en

geval van Sneek, herzien.”

installaties zijn al fors gedaald en die dalende tendens lijkt zich nog voort te zetten. Daar-

Potjes en politiek

naast is er door het grote energieverbruik ook

Bij een dergelijke omslag in het denken spelen

dermate veel te besparen met LED dat het

andere argumenten dan puur financiële vaak

substantiële besparingen kan opleveren. Dan

pas voor het eerst een rol. Beleidsmakers

weten partijen elkaar heus wel te vinden.”

toetsen de plannen aan hun (duurzaamheids)

Zo bleek in een ander project waar Broekhui-

beleid en de politiek heeft ook haar eigen

zen recent bij betrokken was. Per abuis waren

agenda, ziet Broekhuizen: “LED en duur-

traditionele TL-oplossing gerealiseerd in plaats

zaamheid zijn nu eenmaal politiek gevoelige

van de beoogde LED. “Een snelle reken-

onderwerpen met een hoog PR-gehalte. Dat

som leerde dat zelfs in dat geval het alsnog

kan een grote impact op de besluitvorming

vervangen van TL door LED op langere termijn

hebben. En aangezien er vaak verschillende

kostenefficiënt was”, aldus Broekhuizen. En

potjes zijn voor de initiële projectkosten, de

zo gebeurde.

“LED en duurzaamheid zijn politiek gevoelige onderwerpen met een hoog PR-gehalte”

exploitatie of bijvoorbeeld ‘duurzaamheid’ parkeer24 #03 juni 2012

In de Delftse binnenstad is weinig ruimte om te parkeren

amersfoort en delft zien cijfers als leidraad, maar aangevuld met specifiek maatwerk

Hoe gebruiken gemeenten de

CROW-parkeerkengetallen? In hoeverre maken gemeenten gebruik van de parkeerkengetallen van CROW bij het bepalen van de parkeernorm? Binnen de gemeente Amersfoort worden voor voorzieningen als winkels en kantoren de gegevens aan de onderkant van de bandbreedte gehanteerd, terwijl deze bij woningen aan de bovenkant zit. Cijfers van CROW worden dus gebruikt, met daarnaast sterke inzet op maatwerk. In Delft worden bij bedrijven en voorzieningen de richtlijnen tevens op bandbreedte gehanteerd, maar bij woningen wordt de norm door de gemeente zelf bepaald en dus exact geformuleerd. 24

Tekst: agnes joostema

De huidige norm en de categorieën die hierin

zeker voorstander van om te kijken naar

zijn aangebracht zijn hanteerbaar, maar

normen voor specifieke locaties. Kengetallen

laatste is naar ons idee nog te beperkt”,

gaan uit van een landelijk gemiddelde, die niet

verklaart Jan-Kees Verrest, beleidsadviseur

bij iedere specifieke situatie goed toepasbaar

Verkeer en Vervoer van de gemeente Delft.

zijn. Daarom bieden we ontwikkelaars de

Er wordt sterk gekeken naar de Delftse

mogelijkheid met referentieprojecten te

praktijk, oftewel hoe deze zich specifiek

komen als dat aantoont dat de werkelijke

verhoudt tot de parkeerkencijfers. Zo is

parkeerbehoefte beter te bepalen is.”

binnen Delft bijvoorbeeld onderzoek verricht

uit voortvloeien dan in eerste instantie is

parkeernormen aangebracht. Zo wordt in

beoogd. Hetzelfde is gedaan bij de nieuwe

het huidige beleid voor kantoren en winkels

ontwikkeling van de spoorzone. Bij de

rond bijvoorbeeld Amersfoort CS een hele

start van de ontwikkeling wordt volgens

lage norm gehanteerd. “CROW geeft een

de norm gewerkt, maar bij verdere uitrol

kencijfer voor die locatie van 1,0 tot 1,7, wij

wordt specifiek naar het autobezit en

hanteren een norm van 0,4”, licht Walter

de parkeerbehoefte gekeken; het wordt

Prot, parkeeradviseur binnen de gemeente

gemonitord om de parkeerbehoefte exacter

Amersfoort, toe. “Deze norm komt voort

te kunnen benaderen. Dat het bepalen van de

uit het locatiebeleid van zo’n twintig jaar

parkeernorm meer is dan een verkeerskundig

geleden. Vanuit de Rijksoverheid werd

vraagstuk, onderstreept Verrest. “Niet alleen

geprobeerd heel erg te sturen op beperking

de ruimtelijke en financiële belangen spelen

van het autogebruik. Dit betekende dat

mee, maar bijvoorbeeld ook de politieke

gemeenten hier geen eigen beleid op konden

en milieutechnische vraagstukken en de

voeren en geen maatwerk konden bieden

gewenste stadsontwikkeling. Uiteindelijk moet

(afhankelijk van de situatie). Dat leidde vaak

het doel zijn de burger te faciliteren, en niet

tot parkeeroverlast in woonwijken.” Sinds

met parkeerproblemen op te zadelen.”

de afschaffing heeft Amersfoort haar eigen

dossier: normen

een zekere diversiteit in de bestaande

Ook de gemeente Amersfoort heeft

het autobezit. Hier kan een lagere norm

P24 DOSSIER

naar de studentenhuisvesting in relatie tot

“Het doel is de burger te faciliteren en niet met parkeerproblemen op te zadelen”

interpretatie aan de regel gegeven: kantoren Kengetallen moeten dus worden vertaald

en winkels binnen een redelijke grens van

naar parkeernormen voor een specifieke

het station mogen ook meer parkeerplaatsen

situatie? Verrest: “CROW maakt onderscheid

maken dan met de norm wordt berekend,

in centrumgebieden, schilwijken en het

mits ze een financiële bijdrage leveren aan

buitengebied. In Delft is eenzelfde onderscheid

doorstromingsmaatregelen. En dit werkt:

aangebracht; inmiddels zijn de normen

de gemeente heeft al enkele tonnen euro’s

aangepast per gebied. In een autoluwe

kunnen spenderen aan verbetering van de

binnenstad is het autobezit nu eenmaal lager

doorstroming. Daarnaast heeft de gemeente

dan in een buitengebied. Ik ben er dan ook

ook één norm, en kent geen bandbreedtes.

Bron: Walter Prot parkeer24 #03 juni 2012

Bron: Walter Prot

Prot: “Als je met de gemeenteraad regelt dat

benutten. Aan de hand van bezettingsgraden

je maatwerk kunt bieden, voldoet dat goed en

kan de parkeerbehoefte op een maatgevend

het scheelt discussie met een ontwikkelaar.”

moment worden berekend. Dit kan bij dubbelgebruik leiden tot vermindering van het

Spanningsveld gemeente en

totale aantal parkeerplaatsen, waarbij toch in

ontwikkelaar

de parkeerbehoefte wordt voorzien.”

Parkeren op eigen terrein is kostbaar en de

Op de Inspiratiedag Duurzaam Parkeren wordt uitgebreid aandacht besteed aan parkeerkencijfers en parkeernormen. Meer informatie vindt u www.parkeer24.nl/ inspiratiedag

ontwikkelaar wil deze kosten het liefst meteen

Ook Prot onderkent het spanningsveld tussen

terugverdienen en niet rekening houden

de beleidsmakers en de ontwikkelaars.

met toekomstige groei. De gemeente wil

Voor woningen zit de gemeente aan de

daarentegen toekomstbestendig zijn. “Om

bovenkant van de bandbreedte om het

met dit spanningsveld om te kunnen gaan

groeiend autobezit te faciliteren. “De norm

hebben we normen opgesteld om hier sturing

hangt echter wel van het type woning af.

aan te geven”, verklaart Verrest. “In enkele

Het is eenvoudiger bij een duur penthouse

gevallen mag zoals gezegd worden afgeweken

twee parkeerplaatsen te verkopen dan bij

van de norm, mits er goed onderbouwde

een woning in de middenklasse. De norm die

referenties beschikbaar zijn van hoe het

we voor middenklasse woningen buiten de

anders kan. Het moet juridisch aantoonbaar

schilwijken hebben vastgesteld is 1,7, waarbij

zijn waarom het terecht is af te wijken van de

de ontwikkelaar vaak verplicht een plaats met

norm. Parkeren is nu eenmaal een populair

de woning moet verkopen. Een ander deel

onderwerp om bezwaar op te maken als

parkeert op de openbare weg voor bezoekers,

men tegen een bouwplan is, wat betekent

maar dan blijft de ontwikkelaar nog zitten met

dat een afwijking grondig onderbouwd moet

zo’n 0,4 die hij niet zomaar kan verkopen.

kunnen worden. Bij gebiedsontwikkeling

Dit levert discussie op in de haalbaarheid van

met meerdere functies wordt aangeraden de

bouwplannen. Een deel onderbrengen bij de

mogelijkheden van dubbelgebruik optimaal te

Vereniging van Eigenaren of het toch langer

Parkeren op eigen terrein bij de Haagse Hogeschool in Delft 26

bij de ontwikkelaar laten zou een oplossing

verklaart Verrest.

kunnen zijn.” Toenemend autobezit Het autobezit zal de komende 20, 30 jaar

bouwverordening hoeveel vrijheid het college

alleen maar gaan toenemen. “Dit zijn absoluut

krijgt met beleidsregels van de normen af te

prognoses om rekening mee te houden”,

wijken. Zo mag men in Amersfoort een hogere

aldus Verrest. “We hebben de cijfers van

norm hanteren, bijvoorbeeld van 2 naar

het CBS en het Planbureau Leefomgeving

2,5, maar dan moet er op bepaalde locaties

naast de specifieke situatie van Delft

worden bijbetaald door de ontwikkelaar.

gelegd om te kijken hoe we hierop kunnen

“Verlaging van de norm is daarentegen een

aansluiten. In een bestaande wijk is het

hele andere discussie”, aldus Prot. “Je moet

natuurlijk lastiger faciliterend te blijven dan

kunnen aantonen dat onze norm niet klopt

in een nieuwbouwwijk. Delft heeft een oud

en de nieuwe functie niet tot parkeeroverlast

stadscentrum met beperkte ruimte op straat.”

leidt.” De gemeenteraad besluit in juni over

Bij parkeerproblemen in deze gebieden

aanpassing van de bouwverordening zodat

hanteert Delft de vier B's: beïnvloeden

verlaging onder bepaalde voorwaarden ook

(alternatieven bieden en communiceren),

juridisch mogelijk wordt. Prot: “Parkeernormen

benutten (van de bestaande parkeercapaciteit),

zijn zwaar juridisch belast, en het is de afgelopen

beprijzen (reguleren) en bouwen (van extra

jaren meerdere malen voorgekomen dat iemand

parkeercapaciteit). In deze samenhang wordt

naar de rechter stapte. Het is een vrij lastig

gezocht naar de best passende oplossing

onderwerp omdat je maatwerk wilt leveren,

binnen bestaand gebied.

Parkeren is een populair onderwerp om bezwaar op te maken

P24 DOSSIER

De gemeenteraad bepaalt in de

maar ook binnen juridische grenzen moet dossier: normen

werken.”

Verkeerprognoses en

Naast het formuleren van de norm voor

“Op de website van CROW staat een

specifieke locaties, is in Delft een aantal

rekentool waarmee je kunt berekenen

categorieën verder uitgebreid. Zo is de norm

hoeveel verkeer er naar een voorziening

bij kamerverhuur bijvoorbeeld onderverdeeld

komt”, stipt Prot aan. “Met de uitkomsten

in sociale woningbouw met 1 of 2 kamers

bepaal je bijvoorbeeld de benodigde

en studentenwoningen. Verrest: “Sociale

infrastructurele voorzieningen. Als je weet

woningbouw is niet meegenomen in de

hoeveel voertuigen er naar bijvoorbeeld een

cijfers van CROW, maar wij vonden dit wel

winkelcentrum komen, dan weet je ook

noodzakelijk. De gemiddelde norm is soms

hoeveel auto's er komen parkeren. Door deze

moeilijk toepasbaar. Wanneer de norm te

tool te koppelen aan de parkeerbehoefte

hoog of te laag wordt ingezet, is dit lastig te

is meer maatwerk voor het bepalen van

onderbouwen. Daarom hebben we maatwerk

de parkeernorm mogelijk, bijvoorbeeld

ingezet waarbij we proberen een bepaalde

gecombineerd met efficiënt gebruik van de

mate van flexibiliteit te behouden. Het aantal

bestaande voorzieningen en meervoudig

woningen functiecategorieën is beperkt in

gebruik van parkeerplaatsen. De nieuwe

de huidige CROW-kencijfers. Dit zouden wij

parkeerkencijfers krijgen die koppeling met de

graag iets uitgebreider zien. We weten dat

verkeersgeneratie.”*

CROW hier wel mee bezig is: we wachten

Prot adviseert: “Parkeren is specifiek en vaak

dan ook met spanning de nieuwe publicatie

maatwerk. Neem de cijfers van CROW dan

af.” De parkeernormennota wordt binnenkort

ook niet klakkeloos als norm over. Er zijn veel

geüpdate aan de hand van de nieuwe

kleinere gemeenten waar iemand parkeren

kengetallen. Dat de Delftse gemeente deze

‘erbij doet’, maar het is zo’n specifiek vak

kengetallen als leidraad gebruikt heeft vooral

geworden dat CROW gemeenten beter

een juridische reden. “Bij rechtszaken wordt

moet instrueren om de kencijfers gemeente

hier toch vaak op teruggegrepen; deze zijn

specifieker te maken, bijvoorbeeld door

landelijk en juridisch geaccepteerd”,

concrete tools aan te reiken.”

parkeerbehoefte koppelen

parkeer24 #03 juni 2012

*Zie persbericht CROW in het online dossier normen. www.parkeer24.nl/ dossiers

In de rubriek ‘IN gesprek met’ praat de redactie van parkeer24 verder met

mensen die op LinkedIn een stelling of een reactie

gesprek

met

hebben gepost.

reactie op stelling ‘parkeernormen, ze zouden verboden moet worden’

“Parkeernorm biedt kader” De boude stelling op de LinkedIn groep van PARKEER24 ‘Parkeernormen, ze zouden verboden moeten worden’, heeft veel reacties opgeleverd. Kort samengevat zeggen de respondenten dat de parkeernorm vaak te stringent wordt toegepast. Flexibiliteit en onderbouwing van de cijfers is in hun ogen noodzakelijk en voor verbetering vatbaar. Maar we kunnen niet zonder.

Marcel Strating is

Marcel Strating, projectleider Civiele Techniek

belangrijk als uitgangspunt bij het ontwerp

bij de gemeente Zaanstad, reageerde ook

en biedt je de gelegenheid gemaakte keuzes

op de stelling. “Het maakt mij niet uit hoe je

te onderbouwen en zo verantwoording af

de getallen noemt, het gaat mij er om dat je

te leggen.” De handvatten die het CROW

snapt waarom ze bestaan.” De redactie van

aanreikt worden in Zaanstad gevolgd. De

projectleider Civiele

PARKEER24 heeft Strating gebeld en gevraagd

kengetallen hebben dan ook als basis

Techniek bij de

om uitleg.

gediend voor de uitgangspunten van het

Nieuwbouw

gelukkige positie dat er vaak voldoende

parkeerbeleid. “Zaanstad verkeert in de

gemeente Zaanstad. “Bij nieuwbouw heb je houvast nodig”, stelt

ruimte is om parkeerplaatsen aan te

Strating. “De normen bieden een kader

leggen”, vervolgt Strating zijn verhaal. “De

waaraan je moet voldoen. Dit kader is

parkeerdruk is in onze gemeente niet zodanig

dat er veel gereguleerd moet worden; in het centrum en oudere wijken, waar de druk hoger is, geldt dit wel”. Het verstrekken van vergunningen, blauwe zones en andere reguleringsmaatregelen wordt in Zaanstad nog beperkt toegepast. Ook dubbel gebruik van parkeerfaciliteiten is in de gemeente nog niet nodig. Dit in tegenstelling tot andere gemeenten waar de ruimte beperkt is en de parkeerdruk hoog. “Pure luxe”, realiseert Strating zich. “Overigens zal dubbelgebruik wel steeds belangrijker worden voor de haalbaarheid van nieuwbouwplannen.” Maatvoering

conform de toen geldende norm. “ We

In Zaanstad is er dus voldoende ruimte om

kunnen bij herinrichting niet altijd voldoen

ruim te bouwen. Strating vertelt dat zij

aan de nieuwe norm. De norm geldt in eerste instantie voor nieuwbouw. Maar we proberen

dimensioneren als het echt niet anders kan’.

altijd zoveel mogelijk extra parkeerplaatsen te creëren als uit tellingen blijkt dat dat nodig is”, aldus Strating.

en alleen naar 2,30 meter gaan als er echt

In wat oudere delen van de stad is de

weinig ruimte is.” Breed dimensioneren is in

parkeerdruk soms hoger. “Maar de druk is op

de ogen van Strating noodzakelijk met het

veel plekken niet zo groot dat we bewoners

oog op de toekomst. “Auto’s zijn in de loop

moeten aanspreken op hun parkeergedrag.”

der jaren steeds groter en breder geworden.

Parkeren op eigen terrein is een mogelijkheid

Het aanleggen van bredere parkeerplaatsen

om de parkeerdruk te verlagen in deze

past bij die ontwikkeling en wordt door de

gebieden. “Maar de gemeente stuurt hier nu

automobilist gewaardeerd.”

niet op. Als het in de toekomst wenselijk is,

Herinrichting

positief stimuleren.” Zaanstad verkeert in een

Bij herinrichting is de geldende norm

positie waar kritisch kijken naar het hanteren

losgelaten. De omgeving is destijds ingericht

van de norm niet altijd noodzakelijk is.

kan ik mij voorstellen dat wij dit als middel

persbericht crow mei

dossier: normen

standaard op 2,40 meter breed aanleggen

“Dit houdt in dat we de parkeerplaatsen

P24 DOSSIER

steeds uitgaan van de stelling: ‘Alleen krap

‘Alleen krap dimensioneren als het niet anders kan’

2012

Parkeerkencijfers en kencijfers verkeersgeneratie herzien De CROW-parkeerkencijfers en de CROW-kencijfers verkeersgeneratie worden geactualiseerd en binnen eenzelfde systematiek ontwikkeld. De beide kencijfers staan in een duidelijke relatie tot elkaar. Het aantal voertuigen dat aankomt, bepaalt in relatie tot de verblijfstijd ook de parkeerbehoefte. Dit najaar komen de nieuwe cijfers naar verwachting beschikbaar. De CROW-parkeerkencijfers en de CROW-kencijfers verkeersgeneratie worden veelvuldig gebruikt. Vooral de parkeerkencijfers worden door veel gemeentes als parkeernorm aangemerkt en hebben daarmee een juridische status verkregen. Lees het volledige persbericht van het CROW in het dossier NORMEN op www. parkeer24.nl parkeer24 #03 juni 2012

uitsluitend parkeerkengetallen toepassen leidt tot problemen:

Voor bepalen parkeerbehoefte is gebiedsbrede visie nodig CROW presenteert binnenkort de nieuwe parkeerkengetallen: voor gemeenten de basis om de parkeernormen vast te stellen. Daarmee is echter nog niet alles gezegd. “Naast ‘voldoen aan de parkeervraag’ spelen belangen vanuit ruimte, mobiliteit, vastgoed, duurzaamheid en financiën een belangrijke rol. Dat vraagt niet alleen om een duidelijke gebiedsvisie, maar ook om concrete tools die houvast bieden, waar gemeenten praktisch mee uit de voeten kunnen. “Uiteindelijk gaat het om het creëren van gebieden met toekomstwaarde”, stellen Marco Martens (Ecorys), Ed Graumans (Met Graumans) en Ernst Bos (Spark). Bron: 62 Pictures

Tekst:Agnes Joostema

Regelmatig wordt de parkeerbehoefte fout ingeschat. Dit komt vaak voort uit de wijze waarop overheden en private partijen tegen parkeren aankijken. Gemeenten schatten de norm veelvuldig te hoog in, maar dat doen ze niet voor niets. Ze hebben te maken met een intensief gebruikte openbare ruimte en willen vooral parkeerproblemen voorkomen. Bij private partijen weegt het kostenaspect zwaarder: zeker inpandige parkeerplaatsen kosten veel geld en bieden weinig flexibiliteit om pieken op te vangen, wat resulteert in de gedachte dat de parkeervraag geringer is.

Parkeerbehoefte is niet alleen een verkeerstechnisch vraagstuk

Martens: “De parkeerbehoefte is een containerbegrip voor verschillende vraagtypen: woon-werkverkeer, bezoekers of bewoners. Een deel van de behoefte zal bovendien verdwijnen als de prijs toeneemt.” Alleen vanuit een totaalvisie op het gebied ®

behoefte en de belangen in evenwicht te

P24 DOSSIER

is het mogelijk enige grip te krijgen op deze brengen. De parkeerkengetallen van CROW

dossier: normen

zijn daarbij zeker een hulpmiddel. Maar het is vooral belangrijk hoe je kengetallen vertaalt naar parkeernormen voor een specifieke situatie. Het kan niet zo zijn dat je bij een bouwplan het kengetal zonder meer als norm gebruikt, met daaraan gekoppeld de verplichting alles te regelen op eigen terrein. Dat is niet handig en doet geen recht aan de intentie van de CROW-kengetallen. Anders met parkeervraag omgaan De heren stellen dat er vaak voldoende mogelijkheden zijn anders met de parkeervraag om te gaan. Zo kan een gedeelte van het autoverkeer op eigen terrein parkeren en een ander gedeelte (bijvoorbeeld bezoek) op

Verder kijken dan kengetallen: hoe dan? • Begin met visie op het gebied en de betrokken ontwikkeling; • Daaruit volgt een ontwikkelopgave met parkeerconcept; • Daarnaast is er het gemeentelijke parkeerbeleid, met daarin ook duidelijkheid over de te doorlopen procedures als van de basisprincipes moet worden afgeweken; • Parkeren is in het ontwikkeltraject een afgeleide en afgewogen oplossing die recht doet aan de visie en ambities op het plan en het omliggende gebied; • Hierin is de inbreng vanuit gemeentelijk beleid van groot belang, in het kader van leefbaarheid, bereikbaarheid en (financiële) haalbaarheid. parkeer24 #03 juni 2012

Foutieve inschatting parkeerbehoefte door verschillende visies publieke en private partijen

openbaar toegankelijke parkeerplaatsen of op

autobezit de komende twintig jaar nog toe-

enige afstand. Als start heb je steeds te maken

neemt. “Hierin is het in ieder geval belangrijk

met de vraag: ‘als we zo met het gebied willen

duidelijk onderscheid in bestemmingsgebieden

omgaan, wat doen we dan met de parkeer-

en woongebieden aan te brengen”, aldus

behoefte?’ Vervolgens komen de praktische

Graumans. “De praktijk is weerbarstig: als

aspecten aan bod: kan de gehele parkeer-

een bedrijf bij een gemeente aangeeft dat er

behoefte ingepast worden in de beschikbare

minder parkeerplaatsen nodig zijn vanwege

capaciteit op straat? En is daar een financiële

het beperkte autogebruik, dan gaan veel ge-

bijdrage voor nodig of kan de parkeereis

meenten daar niet mee akkoord, met het oog

zelfs helemaal worden losgelaten en bij de

op het volgende bedrijf dat zich op de plek

ontwikkelaar neergelegd? Hij moet immers

zal vestigen in de toekomst, en de overlast die

de panden verkopen en dat kan alleen als ze

voor anderen gecreëerd kan worden.” Juist in

voldoende bereikbaar zijn, ook voor de auto

situaties als deze is het van belang dat visie en

(als in de omgeving vrij parkeren op straat niet

beleid op elkaar aansluiten.

mogelijk is).

Duidelijke keuzes en flexibiliteit op basis van een gebiedsvisie bieden dan voordelen. De

“Wat je in de praktijk ziet gebeuren is dat

eerder genoemde aspecten ruimte, mobiliteit,

de parkeerkengetallen een eigen leven gaan

economie, vastgoed en financiën komen veel

leiden”, stelt Martens. “De publicatie van de

beter in balans. De parkeerbehoefte is dus

nieuwe kengetallen zou een goede gelegen-

de resultante van een groot aantal factoren

heid zijn ook praktische tools beschikbaar te

waarvan de vraag naar parkeerplaatsen er een

hebben voor het maken van goede keuzes

is.

en het ontwikkelen van een parkeervisie.” De

Parkeren is afgeleide van ontwikkelopgave

drie vertegenwoordigers van de adviesbureaus

Voorbeeld nieuwe aanpak

werken al ruim een jaar samen om tot een

Een voorbeeld van een andere benadering is

aanvulling te komen op de kencijfers, zodat

te vinden in Rotterdam. “Hier is een methode

die kan worden toegepast in een parkeervisie.

bedacht om de belangen van de Erasmus Universiteit (de vruchten plukken van een actief

De discussie over de parkeerbehoefte kan

mobiliteitsbeleid) en van de gemeente (geen

niet tot verkeerskundigen alleen worden

parkeeroverlast in de omgeving veroorzaken)

beperkt: zeker als er parkeergarages aan te

samen te brengen”, vertelt Martens. “De

pas komen gaat het bij de parkeerbehoefte

parkeernormen worden vastgesteld op basis

om grote ruimtelijke en financiële belangen.

van gemeentelijke normen, gecorrigeerd met

Bovendien komt ‘rekening houden met de

de vrije capaciteit op eigen terrein en periodiek

groei van het autogebruik’ niet altijd overeen

onderzoek naar auto’s die in de omgeving

met de leefbaarheidsdoelstellingen van een

van de universiteit parkeren.” Dat dit niet een

gemeente (‘blik van de straat’). Feit is dat het

vanzelfsprekende oplossing is komt vooral doordat gemeenten vaak bang zijn een te krappe norm te hanteren, wat kan betekenen dat het parkeerprobleem verschuift naar de omringende wijken. De adviseurs beamen dat een aantal gemeenten al over een duidelijk beleid beschikt als het gaat om de parkeerbehoefte bij nieuwe ontwikkelingen. Anderen zijn echter nog niet zover. “We denken dat er een breed gedragen document moet komen dat samen met de vernieuwde parkeerkengetallen gebruikt kan worden”, aldus Martens. Graumans: “Een dergelijk document kan gemeenten helpen belangrijke keuzes te maken bij de toepassing

Bron: 62 Pictures 32

van de parkeerbehoefte.”

Een bus die stilstaat om te werken In mei is op de carpoolplaats Kaijersdijk in Apeldoorn de MobiBus in gebruik genomen. De MobiBus vervult een tweeledige functie vervullen. In de 18 meter bus kan vergaderd worden onder het genot van een kop koffie. Maar het concept heeft ook een functie op het gebied van beheer en sociale veiligheid.

opvallend op de P+R-locatie geplaatst zodat er

bruikte, technisch goede, gelede bus.

een goed overzicht over het gehele terrein is.

Voor in de bus zijn zitjes waar reizigers

consumpties kunnen nuttigen, kunnen (tele)

Vanzelfsprekend dient er een standplaatsver-

werken en vergaderen.

gunning voor de MobiBus verstrekt te worden

Men richt zich nadrukkelijk op de zakelijke

en moet een beheer- en onderhoudovereen-

reiziger die tussen twee afspraken in, of wach-

komst worden opgesteld. Een bouwvergun-

tend op een medereiziger, op locatie zijn of

ning is niet nodig.

en verder

e basis van de MobiBus is een ge-

De MobiBus is een initiatief van de Stichting P+Rmissie (Permissie). De plaatsing in Apeldoorn is mogelijk gemaakt door subsidies van de provincie Gelderland en de stichting DOEN. De gemeente Apeldoorn draagt zorg voor de locatie.

haar tijd nuttig en aangenaam kan doorbrengen. Er is natuurlijk ook een toilet en de bus

Subsidie provincie

is voorzien van schoon- en vuilwatertanks en

De provincie Gelderland heeft een subsidie

mogelijk een aggregaat.

verleent om de Mobibus te realiseren. Het concept is in de visie van de provincie een goede

De MobiBus wordt elke morgen vroeg op de

toevoeging in het brede scala van maatrege-

P+R-locatie gereden door een chauffeur die

len van Slim Werken â&#x20AC;&#x201C; Slim Reizen. Tevens

tevens de horeca exploitatie en de beheertaak

hoopt men de bereikbaarheid van de stad te

van de P+R locatie voor zijn rekening neemt.

vergroten.

De chauffeur (bij voorkeur een 55+er of

Afgesproken is dat het concept twee jaar

iemand die gedeeltelijk arbeidsongeschikt is)

lang wordt uitgeprobeerd op de locatie in

heeft ook een signaleringsfunctie bij calamitei-

Apeldoorn.

ten of ongewenste activiteiten. De bus wordt parkeer24 #03 juni 2012

Lees het volledige artikel op www.parkeer24.nl/mobibus

garag

nieuws

mooi vormgegeven parkeergarage onnodig

Luxe laten parkeren Opdrachtgever:

Het voormalig Sweelinck conservatorium â&#x20AC;&#x201C; en daarvoor bankge-

The Sunset

bouw- is omgetoverd tot een van de meest luxueuze hotels

Architect:

van Nederland. Als straks de totale bouw gereed is, wordt ook

Piero Lissoni

de kleine parkeergarage onder het Conservatorium hotel

Projectontwikkelaar IQNN

in gebruik genomen. De garage is, in tegenstelling tot het hotel, sober ingericht. De behandeling van de klant en zijn auto is

Toegangscontrole

daarentegen speciaal.

WPS Parking Systems

apparatuur:

de parkeergarage in te rijden.

ÂŽ

Het hotel is gevestigd in een 115 jaar oud

P24 DOSSIER

Aantal parkeerplaatsen: 16

pand waar eerst de centen rolden en later muziek ten gehore werd gebracht. De oude

De garage is tweelaags waarbij de tweede

elementen zijn in het ontwerp behouden en

parkeerverdieping alleen te bereiken is met

vormen samen met de moderne toevoegingen

een autolift. Bediend door een heuse liftboy.

een unieke combinatie.

De vormgeving en inrichting van deze garage is sober, de klant en zijn auto worden met de

Het plein voor het hotel heeft een

meeste zorg omringd.

karakteristieke bestrating. Omdat dit plein op

Door middel van valetparking wordt de auto geparkeerd

bepaalde tijden niet openbaar toegankelijk is, zijn twee pollers geplaatst die passen bij en verder

de omgeving. De pollers zijn volledig in het straatwerk opgenomen; en vallen daarom niet op. Gast komt niet in parkeergarage In tegenstelling tot de rest van het hotel is de garage functioneel ingericht en verschoond van tierelantijnen. Dat is ook niet nodig want de klant komt in principe niet in de parkeergarage. Door middel van valetparking wordt de auto geparkeerd. De gasten van het Conservatorium hotel worden in de watten gelegd. De medewerker van de valetparkingdienst moet langs een slagboom en een speedgate alvorens hij de auto kan parkeren. Dit om de veiligheid en privacy van de bezoekers en hun bolide maximaal te garanderen. Door middel van GSM-herkenning gaat de slagboom omhoog en wordt de poort geopend om zo parkeer24 #03 juni 2012

foto: Natascha Pelgrom

menging efficiency en sociale taak

Amsterdam zet nieuw parkeerbedrijf op:

parkIng Amsterdam Parkeergebouwen Amsterdam was een verliesgevende organisatie. Vreemd, gezien de hoogte van de parkeertarieven in de hoofdstad en de vele (toeristische) bezoekers die jaarlijks de stad aan doen. Saneren, reorganiseren en een nieuwe bedrijfsvoering moeten er voor zorgen dat in de toekomst geld wordt verdiend.

arkeergebouwen Amsterdam is de

koken.” Beleid dat in een gemeente gevoerd

grootste gemeentelijke parkeerorgani-

wordt op het gebied van mobiliteit, groen, blik

satie in Nederland en zelfs nummer

van de straat en bijvoorbeeld veiligheid tellen

twee van Europa. Toch draaide dit

zwaar mee in de beslissing om gebouwde

grote bedrijf verlies. Lex Brans, interim man-

voorzieningen, ook al zijn ze niet rendabel,

ager bij dienst IVV te Amsterdam, legt uit:

open te houden.

“Een overmatige overhead en een organisatie-

“Je bent verantwoordelijk voor omzet én kosten”

vorm waarin techniek leidend is, waren debet

Amsterdam heeft zich de vraag gesteld of het

aan dit negatieve resultaat. Om winst te gaan

exploiteren van parkeergarages behoort tot

maken moest de organisatie kantelen naar de

een van de gemeentelijke taken. “In onze visie

klant. De klant centraal zetten in het denken

is dat zeker het geval. Het garageparkeren is

en niet de techniek.”

een verlengstuk van het straatparkeren en dat valt ook onder onze verantwoordelijkheid.”

Ontken rol als overheid niet

Amsterdam wil het parkeren bedrijfsecono-

Binnen de gemeente Amsterdam staan

misch benaderen en daarbij de maatschappe-

verschillende garages die niet rendabel zijn.

lijke, politieke en sociale verantwoorde-

Sluiten is geen optie in de ogen van Brans.

lijkheden niet uit het oog verliezen.

“We hebben een politiek maatschappelijke

verantwoordelijkheid. We kunnen een garage

Marketing, doelgroepen en Product

niet uit rendementsoverwegingen sluiten en

Markt Combinaties

vervolgens dat stadsdeel in hun sop laten gaar

De afgelopen jaren dalen de omzetten in Am-

Tekst: erna jansen

sterdamse parkeergarages. In 2010 was er een

parkeren bewoners ’s avonds en ’s nachts in

gemiddelde daling van 15% en in 2011 kwam

deze garage”, stelt Brans. De sleutel ligt in dit

daar nog weer 10% bij. “De garages waar

geval bij het bewonersparkeren.

de prijzen het hoogst zijn, laten de grootste omzetdaling zien”, aldus Brans. In wijken met

Een ander voorbeeld. Van alle bezoekers

een lagere tariefstelling is de uitval minder. De

die de auto in Amsterdam parkeren in een

verwachting is, niet alleen in Amsterdam, dat

bepaalde garage, blijkt 66% met de creditcard

deze trend doorzet. “De parkeerkosten druk-

de parkeergelden te voldoen. 90% Van die

ken op de portemonnee van de klant en in deze tijd merk je dat mensen kritisch naar hun

creditcardbetalers blijkt buitenlander te zijn. “Dus moet je als voertaal Engels in die garage hanteren”, betoogt Brans. “En als die speci-

maken.”

fieke garage zoveel buitenlandse toeristen

Brans is op zoek naar ‘de combinatie’ om zo

trekt dan is het zinvol deals te sluiten met de

de totale exploitatie rendabel te maken. Daar-

omliggende musea om zo een aantrekkelijk

bij splitst hij de markt in 3 belangrijke doel-

aanbod naar de klant te kunnen doen.” De

groepen: bedrijven, bewoners en bezoekers.

sleutel ligt in deze case bij de bezoekers.

Iedere markt vraagt om een andere

Integraal managers

benadering

Zo krijgt iedere parkeergarage een eigen

Neem een parkeergarage met een bezettings-

plan dat afgestemd is op de doelgroep. Om

graad van 40% als voorbeeld. “Deze garage

de uitvoering van de plannen te monitoren

staat overdag vol maar ’s nachts leeg. Idealiter

en de omzetten (dagelijks) te meten, zijn per

en verder

uitgaven kijken en daardoor andere keuzes

Benchmark Spark en van der Bunt hebben voor Amsterdam een benchmark uitgevoerd. Uit de benchmark kwam naar voren dat de totale bedrijfsvoering 30% te duur was (10% overhead, 10% efficiency en 10% organisatiekosten). Meer over de Benchmark kunt u lezen op www.parkeer24.nl/ benchmark.

Omvorming in drie stappen Parkeergebouwen heeft verschillende stappen doorlopen om te komen tot de nieuwe organisatie waarin men sinds 1 februari 2012 werkt. Stap 1: Saneren. Met name in de bedrijfsvoering is gesneden in de kosten. Stap 2: Reorganiseren. In Amsterdam is ‘waarderend gereorganiseerd’. Dit houdt in dat er een grote rol voor de medewerker is weggelegd en dat men gezamenlijk de nieuwe bedrijfsfilosofie heeft uitgewerkt. Stap 3: Invoering nieuwe bedrijfsstructuur. parkeer24 #03 juni 2012

Lex Brans is interim manager voor de gemeente Amsterdam. In die rol is hij regelmatig betrokken bij veranderingen die moeten leiden tot een efficiëntere bedrijfsvoering binnen de gemeente. Brans was eerder onder andere stadsdeelsecretaris Amsterdam Noord en directeur Grote Stedenbeleid voor Amsterdam.

Brans’ tips voor andere gemeenten Eigen parkeerbedrijf

“Sluiten is geen optie”

• Verdeel de markt in doelgroepen • Maak per doelgroep product-marktcombinaties • Blijf je bewust van je gemeentelijke verantwoordelijkheid • Streef een bepaald kwaliteitsniveau na en monitor dit • Maak mensen verantwoordelijk voor taken en spreek ze daarop aan • Richt je eigen bedrijf bedrijfsmatig in • Zorg voor een gezonde portfolio

gebied Integraal managers aangesteld. Zij zijn verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van alle parkeergarages in hun gebied. De managers wordt afgerekend op de resultaten van de garages. Zij moeten vraaguitval kunnen uitleggen, ervoor zorgen dat de garages bereikbaar zijn - ook tijdens wegwerkzaamheden-, kosten in de gaten houden et cetera. Brans: “Het is precies zoals in het bedrijfsleven. Je bent verantwoordelijk voor omzet én kosten. Maar”, zo benadrukt hij, “in het bedrijfsleven worden onrendabele garages niet verder geëxploiteerd. En dat doen wij als gemeentelijk bedrijf wel.”

• Spreek met de opdrachtgever, de gemeente, af dat je de ruimte krijgt om je

Toch is het vreemd uit de mond van een

taken zelfstandig uit te voeren

gemeente te horen dat men klantgericht wil werken, kosten en baten analyseert en

Uitbesteden

marketing introduceert in het parkeerbedrijf.

• Je hoeft geen eigen parkeerbedrijf te heb-

Gemeenten staan veelal niet bekend om hun

ben om goed parkeerbeleid uit te voeren.

flexibele en bedrijfsmatig insteek. “En toch

Maar je moet wel de deskundigheid in

is dit precies wat we nu doen”, vertelt Brans

huis hebben om het beleid aan te sturen,

enthousiast. “En het kan ook, we zullen het

anders ben je de controle kwijt.

bewijzen.” Brans verwacht met de ingezette

• Formuleer in de concessies heldere voor-

koers in 2014 een positief bedrijfsresultaat te

waarden over tijden, tarieven en bereik-

halen. “Ik weet zeker dat we dan een gezond

baarheid. 38

bedrijf zijn.”

en verder

parkeer24 #03 juni 2012

IK PARKEER IN

aanvechting bekeuring aanleiding parkeren anders te regelen:

Waterschap Scheldestromen herziet samenwerking gemeenten In het waterrijke gebied van Zeeland is het met recht uniek te noemen dat een groot deel van de parkeerterreinen langs de Walcherse kust, het Veerse Meer en de Banjaard in eigendom zijn van waterschap Scheldestromen. Tot vorig jaar verzorgde het waterschap de exploitatie van de terreinen binnen de gemeenten Vlissingen en Veere en werden diensten als de parkeerhandhaving en geldgaring uitbesteed aan deze overheden. Een aangevochten bekeuring gooide echter roet in het eten.

aterschap Scheldestromen

klachten op. Er kwamen bijvoorbeeld klachten

heeft tien jaar geleden een

binnen over het vooraf betalen (er moest per

beleidsplan vastgesteld voor

dag of dagdeel worden betaald, ook al stond

betaald parkeren op de terreinen, omdat ze

je maar even op het terrein), over vandalisme

dit op een kwalitatief goede manier wilden

dat er plaatsvond en het feit dat je bij

regelen. “We hebben de afweging gemaakt

storingen niet direct het terrein op of af kon.

parkeerautomaten dan wel slagbomen te

Toen is besloten de slagbomen weg te halen

plaatsen”, legt Ron de Nood uit, teamleider

en parkeerautomaten te plaatsen.

Beheer Waterkeringen en Wegen. “We

besloten toen slagbomen te plaatsen met de

Met de komst van de parkeerautomaten

mogelijkheid vooraf te betalen.”

moest ook de handhaving worden geregeld.

Maar de slagbomen leverden veel vragen en

Het waterschap had hiervoor met de

tekst agnes joostema

Toch slagboom? De uitspraak van het Gerechtshof maakt duidelijk dat het waterschap de parkeerterreinen zelf mag exploiteren en een privaatrechtelijke vergoeding kan vragen voor het parkeren op hun terrein. Het terrein moet dan wel afgesloten zijn van de openbare weg (bijvoorbeeld door middel van een slagboom of hek).

gemeenten een overeenkomst gesloten. De inkomsten van de parkeergelden gingen integraal naar het waterschap, de inkomsten van de boetes naar de gemeente, als onderdeel van de overeenkomst parkeercontrole en geldgaring. Het waterschap nam het beheer en onderhoud voor haar rekening. Bekeuring doet stof opwaaien

Toekomstvisie

Een uitgeschreven bekeuring op een van de

Het waterschap bekijkt in de loop van het jaar

parkeerterreinen in de gemeente Veere heeft

of deze oplossing ook na 2012 voortgezet

een hoop stof doen opwaaien. “Een bekeurde

wordt. “Hoe het toekomstplan er precies uit

persoon was het niet eens met de bekeuring

komt te zien weten we nog niet”, licht De

en stapte ermee naar de rechter en later zelfs

Nood toe. “We waren al blij dat we de nieuwe

naar het Gerechtshof in Den Haag”, vertelt de

overeenkomst met de gemeenten Vlissingen en Veere voor 1 april konden tekenen, omdat

bleek dat we de zaken qua bevoegdheden

dan het betaald parkeerseizoen begint (tot

niet goed hadden geregeld. Het waterschap

1 november, red.). We zijn net begonnen de

heeft bij wet geen bevoegdheid om

mogelijke opties te definiëren en de voor- en

parkeerbelasting te heffen. Ook mag ze geen

nadelen ervan in kaart te brengen. Op basis

parkeerboetes uitdelen. Wij waren echter al

daarvan zullen we een beslissing gaan nemen.”

en verder

Nood. “Uit de uitspraak van het Gerechtshof

“Wij waren al die jaren in de veronderstelling dat we het goed hadden geregeld”

die jaren in de veronderstelling dat we het goed hadden geregeld door deze zaken uit te besteden aan de gemeenten.”

Regels

We gaan het vanaf nu anders doen

In artikel 225 van de Gemeentewet wordt

“Vanaf nu gaan we het dus anders doen”, is

omschreven dat alleen gemeenten par-

de logische conclusie van De Nood. “We zijn

keerbelasting mogen heffen. U kunt dit

in 2012 alleen nog de verhurende partij aan

artikel terugvinden op wetten.overheid.nl.

de gemeente Veere en Vlissingen. Die kunnen de parkeerterreinen vervolgens beheren:

In het Besluit gemeentelijke parkeer-

ze regelen de gehele parkeerexploitatie

belastingen (een Algemene Maatregel van

zelf. De parkeerinkomsten gaan naar de

Bestuur onder de Gemeentewet) zijn regels

gemeente en worden blijvend op de rekening

opgenomen over de wijze waarop ge-

van de gemeente gezet. Wij ontvangen

meenten van deze belastingheffing gebruik

alleen nog een bijdrage voor de huur en de

kunnen maken.

onderhoudsdiensten die we leveren.”

Met dank aan het VNG

parkeer24 #03 juni 2012

Andere partijen dan een gemeente kunnen geen parkeerbelasting invoeren

Meer mogelijkheden om kennis te delen met PARKEER24 De Inspiratiebundel Duurzaam Parkeren Naar aanleiding van de Inspiratiedag Duurzaam

duurzaam ontwikkelen en financieren, duurzaam

Parkeren die op 21 juni wordt gehouden, ver-

parkeerbeleid, duurzaam exploiteren en duurzaam

schijnt in september de Inspiratiebundel Duurzaam

(her)bouwen.

Parkeren. Een opvallende, informatie en inspirerende

• Informatieve Bedrijfsvisies van toonaangevende or-

bundel met onder meer:

ganisaties in de parkeerwereld die hun visie geven

• Een beknopt verslag van de Inspiratiedag en een

op hun parkeerspecialisme.

overzicht van de belangrijkste inzichten, adviezen en conclusies die de dag heeft opgeleverd. • Diverse bijdragen, visies en praktijkvoorbeelden van

• Een verslag van de exclusieve LinkedIn groep Duurzaam Parkeren waar deelnemers aan de Inspiratiedag ideeën (kunnen) uitwisselen.

redactionele bijdrage n ee er ov en et w r ee M mogelijkheden? en/of de commerciële @acquirepublishing.nl Stuur een mail naar info Edwin Benning of neem contact op met acquiremedia.nl). (038-4606384, edwin@

Twee nieuwe PARKEER24 Dossiers In het septembernummer van PARKEER24 uiteraard weer twee nieuwe dossiers waarin actuele parkeervraagstukken vanuit verschillende invalshoeken worden belicht. Na onder meer dossiers vloeren, kentekenparkeren, e-auto’s, parkeernormen en fietsparkeren, dit keer aandacht voor:

1 Retail en Parkeren

2 Veiligheid

Een goed lopende detailhandel is prachtige reclame voor

Voldoet de parkeervoorziening aan alle gestelde eisen? Is

iedere gemeente. Maar een aantrekkelijk winkelaanbod

de lift gekeurd, doen de blussers het en werkt de (nood-)

genereert ook mobiliteit. En als mensen met de auto komen

verlichting naar behoren? Of zijn de armaturen beschad-

moeten ze die ook parkeren. Waar mag dat, voor hoe lang

igd? En de vangrail, hoe zit het daarmee? Als er iets mis

en wat kost dat? Zijn de belangen van alle stakeholders

gaat, wie is dan verantwoordelijk? In dit dossier worden

hetzelfde?

uiteenlopende onderwerpen behandeld.

Kennis delen Heeft u een mooie cases die past bij het onderwerp, heeft u kennis over een onderwerp en wilt u die delen? Dan horen wij dat graag van u! U kunt ons bereiken via redactie@acquirepublishing.nl of telefonisch op: 038-4606384.

Online raadplegen Wist u trouwens dat alle PARKEER24 Dossiers ook online zijn te raadplegen? En dat u voor alle dossiers zelf uw bijdragen kunt aanleveren bij de redactie?

Snel groeiende LinkedIn Groep PARKEER24 Op de snel groeiende LinkedIn groep van PARKEER24 kunt u volop in debat gaan met vakgenoten, uw mening geven of bijstellen. Meld u snel aan en praat mee! 42

bedrijfsprofielen advies

advies

VanMarleWitbreuk B.V.

Spark bv

Ecorys Nederland bv

Mooie Vrouwenweg 45

Nieuwstraat 4

Rhijnspoorplein 28

WG-plein 753

7608 RC Almelo

2266 AD Leidschendam

1018 TX Amsterdam

1054 SK Amsterdam

T (088) 0071200

T (070) 3177005

T (020) 6389756

T (020) 6707935

secretariaat@vanmarlewitbreuk.nl

info@spark-parkeren.nl

amsterdam@ecorys.com

info@trajan.nl

www.vanmarlewitbreuk.nl

www.spark-parkeren.nl

www.ecorys.nl/nl/parkeren

www.trajan.nl

backoffice systemen

Trajan

betaalsystemen

Desyde B.V.

Agendum - SCANaCAR

Parkmobile Nederland

Brinkâ&#x20AC;&#x2122;s Nederland b.v.

Stationsplein 62

Conradstraat 38,

Wisselwerking 40

Meidoornkade 3

3743 KM Baarna

Groot Handelsgebouw D7. 139

1112 XR Diemen

3992 AG Houten

T (035) 5411711

3013 AP Rotterdam

T (020) 5601050

T (030) 6395959

info@desyde.nl

T (010) 4372269

info@parkmobile.com

www.brinks.nl

www.desyde.nl

info@agendum.nl/www.agendum.nl

www.parkmobile.nl

bouw en inrichting

Continental Sika B.V.

Triflex BV

TRILUX Nieuw Licht

Zonnebaan 56

Boerendanserdijk 35

Postbus 33

Hietweideweg 10

3542 EG Utrecht

8024 AE Zwolle

3800 AA Amersfoort

7391XX Twello

T (030) 2410120

T (038) 4602050

T (033) 4557710

T (0571) 277 340

info@nl.sika.com

info@triflex.nl

info@trilux.nl

jdr@carparks.nl

www.sika.nl

www.triflex.nl

www.trilux.nl

www.carparks.nl

exploitatie

fietsparkeren

Q-Park NV Stationsplein 8-E 6211 BT Maastricht T (043) 3297114 info@q-park.com

NS Poort Stationshal 17 3500 GM Utrecht T (088) 6711918 www.ns.nl

toegangscontrole

mechanisch parkeren

reiniging

VDL Stokvis Parking Systems bv

Industrial Cleaning

Terheijdenseweg 169

Kazemat 24

4825 BJ Breda

3905 NR Veenendaal

076 5792817

T (0318) 507249

f.gobee@vdlstokvisparking.nl

info@industrialcleaning.nl

www.vdlstokvisparking.nl

www.industialcleaning.nl

toegangscontrole

service

www.q.park.com

Car Parks

ventilatie en detectie

Holland Traffic Control bv (HTC)

Taxameter Centrale bv

PrivaPark Nederland

Rucon Systemair B.V.

Industriestraat 13

H.J.E. Wenckebachweg 80

Julianastraat 32-34

Postbus 263

2751 GT Moerkapelle

1096 AR Amsterdam

1814 EB Alkmaar

3840 AG Harderwijk

T (0880) 277088

T (020) 4620462

T (072) 5115927

T (0341) 439100

info@htcbv.com

mail@taxameter.nl

info@privapark.nl

verkoop@ruconsystemair.nl

www.htcbv.com

www.taxameter.nl

www.privapark.nl

www.ruconsystemair.nl

Meer informatie over deze en andere adviesbureaus en toeleveranciers vindt u op www.parkeer24.nl/organisaties parkeer24 #03 juni 2012

Tekst Jos van Kleef – CEO Goudappel Groep

recensie

Nieuw krachtenveld Nieuwe paradigma’s Schrijver en lector Willem Verbaan heeft een nieuw boek geschreven: Een trendverkenning van de Nederlandse bouwsector. Een toekomstverkenning van een megasector in een mega transitieproces.

U kunt het boek bestellen via www.uitgeverijblauwdruk.nl

Welke paradigma’s moeten we achter ons la-

digmaverschuivingen. De bouwwereld van de

ten en welke zijn nieuw? Wat zijn de thema’s

toekomst is duurzaam, integraal, transparant

die de sector zullen gaan beïnvloeden, welke

en flexibel. Techniek en (bouw-)prijs zijn hier

kansen biedt krimp? Maar ook het huidige

ondergeschikt aan beheer, gebruik en trans-

financieringsmodel, werkt dat nog of moeten

formatie. ICT zal een doorslaggevende invloed

we nieuwe vormen gaan toepassen? En wat

hebben. De sector zal in de nabije toekomst

wordt de rol van ICT in de bouw, blijven we

in de huidige vorm niet meer bestaan. In een

nog jarenlang doorwerken met de huidige

aanstekelijk betoog, met sprekende prak-

standaard of gaan we nieuwe middelen ge-

tijkvoorbeelden, laat Willem Verbaan zien

bruiken als bijvoorbeeld BIM?

welke instrumenten hier nu al voor zijn

In de bouwsector voltrekt zich een fundamen-

ontwikkeld en wat nodig is om deze duur-

teel veranderingsproces. De economische crisis,

zame aanpak te verankeren.

de krimp van de bevolking, duurzaamheid en

Mobiliteit en bouw zijn nauw met elkaar ver-

internationalisering dwingen de bouwsector

weven zoals Verbaan in diverse verbanden laat

tot nieuwe perspectieven en verhoudingen.

zien. Verbaan citeert de toekomststrategie

De sector staat op de drempel van grote para-

van de Europese Commissie dat in 2050 de uitstoot van broeikasgassen met 60 procent moet zijn gedaald. Dit betekent onder andere geen auto’s meer in steden en meer goederenvervoer per spoor of binnenvaart. Het grootste deel van het passagiersvervoer moet ook per spoor plaatsvinden. Het concept bouwlogistiek zou moeten worden ontwikkeld naar voorbeeld van het concept agrologistiek (van land tot winkel). Bouwlogistiek is als concept nog nieuw, maar lijkt afgaande op de eerste proeven in Nederland en andere buitenlandse ervaringen tot kansen genoeg. Verbaan wijst op de nieuwe manier van aanbesteden, b.v. EMVI (Economisch meest voordelige inschrijving) waarbij duurzaamheid van mobiliteit als wegingsfactor kan worden meegewogen. Interessant is ook zijn visie op de groeiende betekenis van het fenomeen stad. Hierin krijgen urban flows, waaronder mobiliteit, zelfs plaats in zijn waardenstromenvisie. Duurzame gebiedsontwikkeling met waardenstromen als nieuw financieringsmodel!

colofon

parkeer24 is het grootste, onafhankelijke informatieplatform van

Nederland waar iedere parkeerprofessional graag kennis haalt, etaleert, vergaart en deelt. Het magazine bevat achtergrond artikelen, dossiers over specifieke onderwerpen, visies, discussies, columns en meer.

Medewerkers De raad houdt de redactie van parkeer24 scherp. Zij kijken kritisch naar het magazine, geven tips ter verbetering en maken de actuele onderwerpen die spelen in de parkeerwereld kenbaar aan de redactie.

Aan dit nummer werkten mee: Geert Dijkstra, Erna Jansen, Agnes Joostema.

Met dank aan Marco van Burgsteden, Jos van Kleef.

Oplage en bereik Zes keer per jaar verschijnt dit informatieve en inspirerende vakblad met een omvang van minimaal 48 pagina’s. De HOI-gecertificeerde

Bram van Luipen

oplage is gemiddeld 5.000 exemplaren. Het magazine heeft een

Bram is senior adviseur parkeren en verkeersmanagement bij het Kennisplatform Verkeer en Vervoer.

architecten, adviesbureaus, bouwbedrijven, exploitanten, beheerders en leveranciers.

Syb Tjepkema

Adverteren

Syb werkt als senior beleidsadviseur mobiliteit bij de gemeente Zwolle.

Het grote bereik en de onderscheidende formule maken PARKEER24

Peter Veenbrink Peter is sectorhoofd Mobiliteit bij adviesbureau SOAB.

Marc Moonen Marc Moonen werkt als commercieel manager bij BAM GO-Park.

Jaap Schreiber Jaap Schreiber is commercieel manager bij Ballast Nedam Parking.

totaal bereik van meer dan 8.000 parkeerprofessionals; beleidsmakers,

tot een uiterst geschikt medium om op indringende wijze de doelgroep te bereiken. Naast advertenties behoren ook advertorials, bijsluiters, online webvertising, whitepapers en kenniscafés tot de mogelijkheden. Wilt u een advies op maat, neem dan contact op via (038) 4606384 en vraag naar Edwin Benning of advertenties@acquirepublishing.nl

Abonnementen Een abonnement op parkeer24 kost € 95 per jaar (exclusief BTW, inclusief verzendkosten). Als abonnee heeft u recht op het magazine, de wekelijkse emailnieuwsbrief en korting op te organiseren evenementen. U kunt zich aanmelden voor een abonnement via (038) 4606384 of abonnementen@acquirepublishing.nl

Giuliano Mingardo Vormgeving De Bladenkamer – Zwolle service

Giuliano is senior onderzoeker en docent vervoerseconomie bij de afdeling Regionale-, Haven- en Vervoerseconomie van de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Druk Ten Brink – Meppel

Thomas Oostwal Thomas werkt als marktanalist bij Q-Park Nederland.

Egbert van Dijk Egbert is architect en eigenaar van EvD-architecten

Patrick Duwel Patrick is algemeen directeur bij Keypoint Consultancy.

parkeer24 #03 juni 2012

parkeer24 is een uitgave van

Acquire Publishing bv Dokter van Deenweg 56 8025 BC Zwolle T (038) 4606384 www.acquirepublishing.nl Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Marco van Burgsteden is senior beleidsmedewerker mobiliteit tekst Marco van Burgsteden

bij de gemeente Wageningen. Hij houdt zich onder meer bezig met parkeerbeleid en heeft ruim 11 jaar ervaring in dit vakgebied.

De waarde van normen De vastgoedcrisis komt ook bij de verkeersambtenaar in beeld. Steeds vaker hoor ik van ontwikkelaars dat het lastig is om een goed plan te maken waarin voldaan kan worden aan de parkeernorm van een gemeente. En of wij dan wat soepeler kunnen zijn.

We hebben een haat-liefdeverhouding met normen. Een parkeernorm, zoals ik die in mijn gemeente gebruik, is bedoeld om te zorgen dat een nieuwbouwproject geen extra parkeeroverlast voor de buren oplevert. Als hij dat niet op eigen terrein kan, mag hij van ons ook op eigen kosten in de openbare ruimte parkeerplaatsen maken (binnen een redelijke loopafstand). Een ontwikkelaar moet een heel goed verhaal hebben om aan te tonen dat voor hem de norm

â&#x20AC;&#x153;Misschien moet je de normen wel loslatenâ&#x20AC;?

wat lager mag. Afkopen dan? Je moet dan wel zicht hebben op een locatie waar je die parkeerplaatsen gaat compenseren. Dat veronderstelt (1) fysieke ruimte en (2) genoeg afgekochte parkeerplaatsen om iets substantieels neer te laten zetten. En in deze economisch onzekere tijden is ook dat niet echt realistisch. De druk om toch te kunnen ontwikkelen is hoog: er is vraag naar met name starterswoningen en er zijn plekken zat die een kwaliteitsimpuls kunnen gebruiken. Als de parkeernorm het enige is dat dan in de weg staat, wordt de verleiding groot om hier wat coulanter mee om te springen. En in de dagelijkse praktijk levert dat heel wat hoofdbrekens op. Daarom ben ik benieuwd naar de herziene parkeerkencijfers van het CROW; zijn de getallen uit het verleden te hoog? Of is er inzicht in hoeveel het scheelt als een bedrijf actief mobiliteitsmanagement propageert? Ik ben er nog niet uit. Misschien moet je de normen wel loslaten en bij een omgevingsvergunning alleen eisen dat de ontwikkelaar zorgt voor draagvlak in de buurt. Want daar ging het om, toch?