2012-09-SB

p

u

b

l

i

c

d

e

s

i

g

n

Icoon Nederlands parkontwerp: het Ontmoetingseiland – 10 Special Dag van de Openbare Ruimte 2012 – 73 MAGAZINE WEBSITE e - mai l nie u wsb r ie MA GA ZIN Ef k ennis c a f é s w h ite pa p e r s

Groen Groen

Spelen

Camouflage en militaire orde bij Fort Vechten – 60 De nieuwe boulevard van Scheveningen – 98 Meubilair

Advies

2 3e j aargang s e p t e m b e r 2 0 1 2

Bestrating

Licht

w w w. s t r a a t b e e l d . n l

meubilair | boombescherming | verlichting | maatwerk

Adopteer het meubilair van de

Floriade 2012

Via het adoptieprogramma zet u de duurzaamheidgedachte van de Floriade voort.

Floriade 2012 is de Wereld Tuinbouw Expo waar meer dan 100 deelnemers, uit de hele wereld, samen een ode brengen aan de tuinbouw. Vanwege het tijdelijke karakter van de Floriade is er een plan opgesteld om de ecologische voetprint van het evenement minimaal te houden: het principe van cradle-to-cradle (afval=voedsel). Een duurzaamheidsconcept dat is gebaseerd op het hergebruik van grondstoffen, zodat producten 100% recyclebaar zijn en afval als grondstof dient voor de toekomstige gebiedsontwikkeling. Door de adoptie van de inrichtingselementen van de Floriade geeft u een duidelijk signaal af dat u dit principe ondersteund.

Kijk voor meer informatie en aanmelding op www.samson.nl

Industrieweg 91 | NL-7202 CA Zutphen | T +31(0)575 583 911 | F +31(0)575 583 912 | algemeen@samson.nl

Bezoek ons op de Dag van de Openbare Ruimte 2012 op 10 en 11 oktober in Houten, hal 1 stand 1.045.

Het kader als muze MAGAZINE WEBSITE EN

M ASZBIRN NA IEG UW I EE F

Iedereen die creëert, of dat nu gebeurt op een tekentafel, achter een PC of in het veld, weet dat niets zo moeilijk is, als creëren zonder kader. Wanneer richtlijnen, doelstellingen en begrenzingen totaal ontbreken, zullen de meeste van ons niet weten waar te beginnen. Een eerste stap is dan het kiezen van een richting, oftewel het uitsluiten van mogelijkheden. Het beperken van onszelf.

k enniscaf é s w h ite pa p ers

Colofon Informatief vakblad voor iedereen die betrokken is bij ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Met onder meer analyses, productbeschrijvingen, branche-informatie en projecten.

Wie bij het vervullen van een opdracht of missie veel beperkingen krijgt opgelegd, wordt creatief. Kunst, boeken, mode, architectuur en landschapsontwerpen geboren in tijden van onderdrukking of extreme schaarste, behoren vaak tot de meest geïnspireerde kunstwerken. Mits de makers zich niet gewoon berustten in de opgelegde kaders, maar ze wisten te omzeilen, ombuigen, tegen elkaar uit te spelen of ze zelfs te gebruiken als inspiratie. De hoofdartikelen in deze Straatbeeld beschrijven projecten die bol staan van de beperkingen. Belangengroepen, infrastructurele richtlijnen, natuur- en monumentenbescherming; aan alle kanten werden de ontwerpen ingeperkt.

Juist in die rigide kaders vonden de ontwerpers hun muze.

Straatbeeld is een uitgave van Acquire Publishing bv Gebouw Rembrandt Dokter van Deenweg 56 8025 BC Zwolle T: 038-4606384 F: 038-4606318 W: www.acquirepublishing.nl Uitgever Geert Dijkstra Hoofdredacteur Geesje Rietveld

MediaPartners Platform

Toegankelijkheid www.platformtoegankelijkheid.nl

Grafische vormgeving Studio Birnie, Twello Druk Ten Brink Meppel Advertentie-acquisitie Acquire Media Michiel Noordzij Dokter van Deenweg 56 8025 BC Zwolle T 038 460 63 84 E info@acquiremedia.nl Abonnementen Voor slechts c 49,95 excl. btw. ontvangt u een heel jaar Straatbeeld magazine (6 edities) plus de wekelijkse Straatbeeld Update e-mailnieuwsbrief en toegang tot online magazine archief.

Om een abonnement aan te vragen of voor meer informatie kijkt u op www.acquirepublishing.nl. © Acquire Publishing. Alle rechten voorbehouden. Reproductie in enige vorm of op enige wijze verboden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Acquire Publishing zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel in Zwolle. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

oorwoord

Medewerkers Wim Nijmeijer, Frank Bekker, Jaap Groot, Erna Jansen, Agnes Joostema, Denise Janmaat

Ontwerpster Rosalie Begeer maakte het ontwerp voor de herinrichting van het Amsterdamse Ontmoetingseiland, icoon van de Nieuwe Zakelijkheid in landschappelijk Nederland. Balancerend tussen het cultontwerp uit ‘59 en de Rijksdienst enerzijds, en de bewoners, 4-5 mei commissie en tegenwoordige tijd anderzijds, maakte Begeer een verblijfsplek die ironisch genoeg, heel natuurlijk aanvoelt.

Natuurlijk, in praktisch iedere zin van het woord, voelen ook de entree en parkeerplaats van het Nieuwe Hollandse Waterliniemuseum bij Fort Vechten. Parklaan landschapsarchitecten en kunstenaar Paul de Kort lieten zich inspireren door het beschermde landschap en de archeologische, militaire schatten. De omstandigheden die verregaande inperkingen voor het ontwerp hadden kunnen betekenen, werden het thema. De entree is nu een sferische inleiding van het fort. Strak en militair geordend maar niettemin opgenomen door de groene omgeving.

Dit zijn slechts twee bezielde voorbeelden uit dit dubbeldikke, DOR-themanummer van Straatbeeld. Voor u liggen meer dan 100 pagina’s prikkelende producten en projecten, van leveranciers en ontwerpers die u bijna allemaal kunt ontmoeten op de Dag van de Openbare Ruimte.

10 en 11 oktober is het weer zover. Ik kan niet wachten.

Laat Straatbeeld het podium zijn voor al uw inspirerende initiatieven in de openbare ruimte; Twitter (@Straatbeeld), e-mail (redactie@ acquirepublishing.nl) of bel (038-4606384).

Geesje Rietveld Hoofdredacteur

Bij de voorpagina: In bijna 300 gemeenten staat de Constructo afvalbak.

Lees meer op pagina 34

Hoofdartikelen

60

Foto Parklaan en Paul de Kort

A l gem een

Amsterdam Zuid revitaliseert cultontwerp van Wim Boer

Camouflage en militaire orde bij Fort Vechten Duurzame entree met parkeerplaats voor het Nieuwe Hollandse Waterliniemuseum

Me u b ilair

4 Voorwoord 4 Colofon 6 Nieuws 9 5 vragen aan: Paul de Kort 90 Katern Platform Toegankelijkheid Ve r l i c hti ng 20 Zes reële OVL besparingsmogelijkheden 30 Utrechtsebaan Den Haag verlicht met Iridium² 39 Reconstructie Stationsweg Drachten 43 Merk- en systeemonafhankelijke web-applicatie 50 Burgerparticipatie en OVL 89 Moon OVL beheerpakket 94 IGOV Kenniscafé Markering en Wegreflectie 97 Armatuur Tablet Round 101 Slim licht op bedrijventerrein Tiel 113 Sportveldverlichting met led

25 Elektravoorzieningen op Leidse Plein 26 Podium Isles in Beethovenstraat Amsterdam 34 De nieuwste Constructo gescheiden afval 43 FalcoAsh asbak 53 Duurzame bamboebank 89 Italiaans design bank LiNK 103 Zeedieren in Pendrecht Be s tr ating 49 Rustiger straatbeeld centrum Emmen 57 Bijzondere waterwerken in Den Bosch en Oss 98 Natuursteen op boulevard Scheveningen 111 Wijkrenovatie Selissenwal te Boxtel S p e le n 19 Spelend leren met Touwpomp 40 Van 0-100 jaar in Oostrikpark Deventer

97 Demontabele kunststof buitensportvloer 106 Sportief openbaar schoolplein Schiedam 114 RAW-bestek Speelvoorzieningen G ro en 23 Stabilo draagkadersysteem voor bomen 33 Platanen bij WOII monument London 54 Beplantingsconcept Green to Colour op bedrijvenpark Rivium 105 Duurzame kunststof beschoeiing Holland Wall O v er i g 45 Is een begraafplaats openbare ruimte?

70 Zwevende rotonde Hovenring Eindhoven 73 Special Dag Openbare Ruimte 2012 93 Herbestemming Piushaven Tilburg

Dag van de Openbare Ruimte 2012 Op 10 en 11 oktober vindt in Houten de Dag van de Openbare Ruimte 2012 plaats. Of beter gezegd: twee dagen. Deze editie van Straatbeeld vormt de ideale voorbereiding voor een effectief beursbezoek met ondermeer een beursplattegrond, exposantenlijst en een gratis toegangsbewijs. Bovendien vindt u bij elk artikel waar een van de exposanten bij betrokken is het standnummer vermeld. Heeft u wat interessants gelezen? Noteer dan het standnummer en informeer verder op de Dag van de Openbare Ruimte 2012!

Inhoud

10

Foto Geesje Rietveld

Hervonden Zakelijkheid op het Ontmoetingseiland

nieuws

Eetbaar groen in Castricum

Kunstproject voor brugpiepers Raalte

Hoe maak je een dorpshart aantrekkelijker voor het (winkelend) publiek? Dichtbij, Rabobank NoordKennemerland en het Ondernemersfonds legden deze vraag neer in Castricum. Een van de meest opmerkelijke ideeën die werden ingediend: plukbaar fruit, kruiden en groenteplanten in het openbaar groen.

‘Tour de Salland’ is afgerond. Geïnspireerd op de Tour de France startte kunstenaar Florentijn Hofman in samenwerking met de gemeente Raalte en Carmel College Salland het kunstproject ‘Fred Simone Chantal’. De namen van tweehonderd leerlingen stonden op de fietspaden richting het college.

Op steeds meer plaatsen wereldwijd wordt geëxperimenteerd met eetbaar stedelijk groen. Dit wordt ook wel Urban Farming genoemd; stadsboerderijen. Maar in Nederland wordt het concept nog niet op veel plaatsen toegepast. De initiatiefnemers van dit project, Transition Town Castricum, denkt dat vandalisme geen probleem zal opleveren: dit is onder meer gebleken uit experimenten in Engeland. Voor de toeristen heeft dit plan volgens TT Castricum zeker ook aantrekkingskracht. Er zou zelfs een oogstfeest georganiseerd kunnen worden. Het idee past goed bij een duurzame gemeente, want het omvat volgens de organisators meer dan alleen eetbaar groen: “Wat nu als het dorpshart de duurzaamste winkelstraat wordt van Nederland?”

Op zo’n tien locaties die door de leerlingen zelf zijn geselecteerd, worden drie jaar lang bij de start van het nieuwe schooljaar tweehonderd namen aangebracht op de fietspaden. De letters worden op het wegdek aangebracht met Premark, een duurzame signalering voor infraprojecten. Doordat dit materiaal eenvoudig aan te brengen is, kunnen de leerlingen van het VMBO en Praktijkonderwijs hun naam zelf op de fietsroute branden met een gasbrander, waarbij gebruik wordt gemaakt van voorgevormde markeringen. De kunstenaar Florentijn Hofman uit Rotterdam is de bedenker van het concept voor het project ‘Fred, Simone en Chantal, Raalte 2012’. Ook in het schooljaar 2012-2013 mogen de nieuwe brugklassers hun namen erbij schrijven.

Me e st bekeken o p ww w. s traatb eel d . nl Romeinse speelplek in Leidschendam-Voorburg

Banken in Oldambt vertellen verhaal

Veilig verkeer met Dick Bruna Borden

In Leidschendam-Voorburg is onlangs de gerenoveerde speelplek in park Vreugd en Rust geopend. De speelplek was nodig aan vervanging toe. Het uitgangspunt van het ontwerp ligt in de Romeinse wortels van Voorburg.

De banken van het Socialsofa project ‘In grote lijnen’, de Oldambt verhalenbanken, zijn op hun definitieve bestemming geplaatst. Het project is ontwikkeld door Bureau het Wilde Oosten i.s.m. de gemeente Oldambt en Stichting Welzijn Oldambt.

In het kader van de nieuwe werkwijze ‘Een veilige straat’ heeft de gemeente Houten materiaal van Dick Bruna aangeschaft. Het materiaal moet automobilisten attenderen op de gevaren van te snel rijden in de wijk.

6

S t r a a t b e e l d september 2012

Flexibele zitelementen Amsterdam CS

Op het stationsplein voor Amsterdam Centraal wordt door duizenden bezoekers per dag vertoefd, gewacht, afgesproken en geconsumeerd. De renovatie van het plein is in volle gang en de behoefte om zitelementen te faciliteren voor deze groep bezoekers bleek noodzakelijk.

Gezien het tijdelijke karakter van de huidige indeling van het plein ontwierp Paul Weijers van Zitlekker.nl speciaal voor NS flexibele zitelementen: gemakkelijk verplaatsbaar, uit te breiden, onderhoudsvriendelijk, uitnodigend om te zitten, duurzaam en modern. Het RVS in combinatie met KLP (gerecycled kunststof) zorgt voor een sterke basis, omringd door grote vierkante plantenbakken voor een groene en knusse afscheiding. In overleg met de locatiebeheerder van Amsterdam Centraal is het concept tot stand gekomen. “Het concept was compleet doordacht, vernieuwend en kon snel gerealiseerd worden. Het voldoet precies aan wat we nu nodig hebben: functionele aankleding voor ons ruime voorplein, zitgelegenheid gecombineerd met groen. Elke dag zijn de zitelementen volop in gebruik.”

Aalsmeer pakt achteruitgang kwaliteit OR aan

Het college van de gemeente Aalsmeer is zeer ontevreden over de staat van onderhoud van de openbare ruimte, met name over het groenonderhoud. Al een aantal jaren is er sprake van teruglopende kwaliteit.

De gemeente is al langere tijd in gesprek met uitvoerende partij De Meerlanden, maar dit heeft tot dusver nog niet tot de gewenste verbetering geleid. Daarom heeft de gemeente de directie van de uitvoerende partij diverse slechte punten laten en op de hoogte gebracht van de veelheid aan meldingen die binnen komen. De directie is geschrokken en heeft inmiddels excuses aangeboden.

Ook andere gemeenten hebben een contract met De Meerlanden en lopen tegen dezelfde problemen aan. De gemeente Aalsmeer gaat zelf weer toezicht op de kwaliteit en het geleverde werk houden, te starten met een tijdelijk toezichthouder, waardoor het aantal meldingen naar verwachting afneemt. De Meerlanden gaat herstelwerkzaamheden inzetten.

Elf boombanken stadhuis Gouda

Herinrichting station Ruurlo

Bureau Stoep heeft ism de gemeente Gouda en landschapsarchitect Hosper elf boombanken ontworpen en gemaakt voor het nieuwe ‘Huis Van De Stad’. De banken zijn zo ontworpen dat er geen fietsen aan bevestigd kunnen worden.

Het stationsplein in Ruurlo heeft een metamorfose ondergaan.

Er zijn nieuwe (fiets)parkeerplaat-

sen, een busstation en een opvallende voetgangersbrug gebouwd.

Het ontwerp van Railinfra Solutions werd gerealiseerd door Jan Kuipers Nunspeet.

Straatbeeld publiceert elke dag relevante nieuwsberichten, uitgebreide projectbeschrijvingen en informatieve productbeschrijvingen op haar website. Heeft u, net als vele van uw collega’s, al een abonnement op de wekelijkse Straatbeeld emailnieuwsbrief? Meld u gratis aan op www.straatbeeld.nl.

S t r a a t b e e l d september 2012

7

elegant

ZITBANK CANAPÉ RETRO

Klassieke ontwerpen op een moderne leest geschoeid. Een omschrijving die onmiskenbaar van toepassing is op de CanapĂŠ Retro-lijn van Erdi. De tijdloze vormgeving van dit straatmeubilair heeft zijn veelzijdigheid inmiddels bewezen en past in elk straatbeeld.

De doordachte constructie met blinde montage maakt de Retro-lijn in een hoge mate bestendig tegen vandalisme. Bovendien is de gehele serie voorzien van FSC-gecertificeerde houten delen.

Erdi ontwikkelt, produceert, installeert en onderhoudt verkeersprojecten, straat- en parkmeubilair, fietsvoorzieningen, wegbebakening en verkeersborden. Ervaring en vakmanschap vormen de basis voor exclusieve productconcepten.

Van eenvoudig tot ingenieus en van functioneel tot grensverleggend.

www.erdi.nl

Vijf vragen aan: Straatbeeld stelt in iedere editie vijf vaste, open vragen aan professionals met hart voor openbare ruimte. Dit keer woord aan beeldend kunstenaar Paul de Kort.

Sinds zijn studie aan de Rijksacademie van Beeldend Kunsten in Amsterdam (1986-1988) heeft Paul de Kort een ruim oeuvre opgebouwd van monumentale, vooral landschappelijke kunstprojecten.

Naast solowerk is Paul de Kort samenwerkingsverbanden aangegaan met verschillende bureaus voor landschapsarchitectuur en stedenbouw, zoals PARKLAAN, H+N+S, MTD, B+B, LOOSvanVLIET en MOVARES. In het oog springende werken van zijn hand zijn; De Mandercirkels in Twente, De Wassende Maan in de Biesbosch, Park Buitenschot bij Schiphol i.s.m. H+N+S en de parkeerplaats bij Fort Vechten i.s.m. PARKLAAN.

Uw passie voor openbare ruimte?

Het Nederlandse landschap is over de eeuwen bewerkt door vele generaties van plannenmakers, ingenieurs, waterbouwers, veldheren en boeren. Mijn fascinatie ligt bij die sporen van menselijke activiteiten die hun functie hebben verloren, maar als ‘littekens’ nog zichtbaar zijn in het landschap. Het zijn heel vaak deze sporen die wij nu als ruimtelijke kwaliteit koesteren. Voor een ‘goede verstaander’ vertelt het landschap veel boeiende verhalen die ín, onder en achter het zichtbare landschap verborgen liggen. Met mijn kunst wil ik zo’n goede verstaander zijn. Ik wil geraakt worden door wat ik heb leren zien en wat ik ben gaan begrijpen, zodat ik de argeloze passant op de schouder kan tikken om te zeggen; Kijk dan, daar! zodat steeds meer mensen het landschap gaan verstaan… …want goede verstaanders zijn meer betrokken.

De trend van 2012?

Onder de druk van de economie wordt het debat over kunst in de openbare ruimte steeds scherper gevoerd.

Als dat met oprechte en eerlijke argumenten gebeurt is dat alleen maar toe te juichen. Het kan de publieke betrokkenheid vergroten, het maatschappelijke draagvlak verbreden en de kunstenaar aanscherpen in zijn of haar keuzes en beslissingen. Maar zodra het debat op een tendentieuze toon wordt gevoerd kan niemand hier iets mee en zijn er alleen maar slachtoffers. Zoals op ieder vakgebied, biedt de economische crisis dus ook voor kunst in de openbare ruimte kansen én valkuilen.

Een praktijkvoorbeeld van duurzaam ondernemen?

Naast het parkeerterrein bij Fort Vechten, waar alle toevoegingen aan het maaiveld kunnen worden verwijderd en gerecycled en de paden zijn gemaakt van een speciaal, CO2-arm betonmengsel (zie p. 60), is het kunstproject TRECHTEREN een mooi, duurzaam project. In

samenwerking met de gemeente Enschede, DLG-oost en Waterschap Regge & Dinkel zijn op enkele strategische plekken in een nieuw gegraven beek zogenaamde Trechters geplaatst - ‘Drecht, dracht, tricht’ verwijst naar een doorwaadbare plaats in een waterstroom. Vanuit de oevers van de beek maken RVS keringen vloeiende bogen naar het midden van de geul waar ze elkaar nét niet raken. Het water wordt door de Trechters sterk afgeremd en opgestuwd tot in zogenoemde vloeivelden.

Tijdens drogere periodes houdt het gebied nu meer water vast en bij een Trechter ontstaat niet alleen een goede oversteekplaats voor de wandelaars maar tevens een veilige stroomversnelling wat de belevingswaarde van de wandelroute vergroot. TRECHTEREN trechtert zowel de route van het water als die van de wandelaar, met een functionele waarde voor het omliggende land.

Door wie laat u zich inspireren?

De Italiaanse kunstenaar Guiseppe Penone heeft ergens eind jaren ’60 een jonge boomstam vastgegrepen. Vervolgens heeft hij zijn ‘greep’ in brons gegoten en om de boomstam geklemd (Alpi MarittimeContinuerà a crescere tranne che in quel punto).

Na ruim 40 jaar heeft de boom de bronzen hand volledig in zich opgenomen en kun je je afvragen wie of wat hier de vormgever is, de kunstenaar, de boom of de tijd.

Gouden tip aan collega’s (kunst) in de openbare ruimte?

Ga samenwerkingsverbanden aan met andere ontwerpdisciplines; architecten, landschapsarchitecten, stedenbouwers. In de beste gevallen levert dat een resultaat op dat geen optelsom is van de gecombineerde kwaliteiten, maar een vermenigvuldiging daarvan.

S t r a a t b e e l d september 2012

9

Hervonden Zakelijkheid op het Ontmoetingseiland Amsterdam Zuid revitaliseert cultontwerp van Wim Boer

10

S t r a a t b e e l d september 2012

Voor de nieuw te ontwikkelen tuinstad Buitenveldert, schreef de gemeente Amsterdam in 1958 een prijsvraag uit voor het ontwerp van een oost-west groenzone. In scherp contrast met de nog altijd dominante Engelse landschapsstijl, creëerde W.C.J. Boer met zijn winnende ontwerp voor het later genoemde Gijsbrecht van Aemstelpark een van de bekendste en verregaande voorbeelden van functionalisme in parkontwerp. Wegens financiële beperkingen kon de gemeente in 1968 enkel het centrale deel van de 2150 meter lange en 230 meter brede groenstrook opleveren volgens het plan van Boer; de overige delen werden door de dienst Publieke Werken zelf uitgewerkt. In het centrale deel had Boer drie rechthoekige eilanden op rij ontworpen, te weten een recreatie-, een ontmoetings- en een bloemeneiland, gescheiden en omgeven door het water van de singel maar verbonden door paden, loopbruggen en de aangrenzende Van Nijenrodeweg. In 1968 werd het ontwerp van de eilanden voltooid.

Veel verharding, strakke bestratingslijnen en bomenrijen en eenvoudige, ritmisch geplaatste banken van Aldo van Eijck, resulteerden in een voor parken vrijwel ongekend stedelijk karakter. Het ontwerp van het middelste Ontmoetingseiland, met zijn rechthoekige maar niet-symmetrisch bestratingspatroon, ronde stenen trappodium en een kiosk ontworpen door architect D.L. Sterenberg, geldt nog steeds als een hoogtepunt van de Nieuwe Zakelijkheid in landschapsarchitectuur.

Park in Beweging Al in de ’70 jaren werd flink aan de open en strakke structuur van de eilanden en het park gesleuteld.

De ruimtelijke opzet werd verkleind en door middel van heesterstruiken

Het ontwerp van het middelste eiland geldt als een hoogtepunt van de Nieuwe Zakelijkheid ‘intiemer’ gemaakt. Op het Ontmoetingeiland brandde helaas de kenmerkende kiosk van Sterenberg af. In diezelfde periode besloot de gemeente een fietspad aan te leggen over het plein en ter verlichting langs het pad meerdere masten te

plaatsen. Het uitgekiende bestratingspatroon werd vervangen door diagonaal gelegde verharding.

In dezelfde diagonale opstelling werd begin jaren ’90 een meidoorn geplant, als symbool voor dodenherdenking op 4 mei.

Al met al zwakte het originele ontwerp van het Gijsbrecht van Aemstelpark steeds verder af, wat in combinatie met achterstallig beheer, resulteerde in slecht gebruik en een tanende beeldkwaliteit. Toenmalig Stadsdeel Zuideramstel kondigde in 2003 dan ook een gefaseerde herinrichting van het hele park aan en organiseerde de manifestatie Park in Beweging, bedoeld om buurtbewoners en verschillende belanghebbenden inspraak te geven in het nieuwe ontwerp. Onder de belanghebbenden voor het Ontmoetingseiland waren vertegenwoordigers van het wijkopbouwcentrum Buitenveldert (WOCB), waaronder de wijkraad, winkeliers in het aangrenzende winkelcentrum, de Vrienden van het Gijsbrecht van Aemstelpark, het 4-5 mei Comité dat ieder jaar op het Ontmoetingseiland de dodenherdenking organiseert en de evenementengroep die op het podium kleinschalige, muzikale activiteiten wil gaan faciliteren.

Het ontmoetingseiland vlak na aanleg in 1968

Bomen en banken staan ritmisch rondom het plein

S t r a a t b e e l d september 2012

11

Tekst: Geesje Rietveld geesje@acquirepublishing.nl

De gemiddelde bezoeker van het Gijsbrecht van Aemstelpark zal het niet beseffen, maar het middelste deel van deze langgerekte groenstrook in Buitenveldert geniet een cultstatus in de internationale landschapsarchitectuur. Met zijn strakke, stenige ontwerp voor het Ontmoetingseiland week Wim Boer destijds radicaal af van de heersende Engelse stijl, en creëerde een lichtend voorbeeld van het naoorlogs functionalisme. Om de revitalisering van dit icoon van De Nieuwe Zakelijkheid in goede banen te leiden, was het aan ontwerpster Rosalie Begeer en projectleider Ferry Theunisse om de belangen van onder meer omwonenden, stadsdeel Zuid, dRO, stadsbeheer en de Rijksdienst te verenigen. Het resultaat faciliteert hedendaags gebruik en beheer, met zoveel mogelijk respect voor het originele ontwerp ‘Bomen’ uit 1959.

deze zoveel mogelijk volgens het originele ontwerp te restaureren. Met het rapport en de inspraak als kader, besteedde Stadsdeel Zuideramstel het ontwerp voor het Ontmoetingseiland uit aan een extern landschapsarchitectenbureau.

Simpele 30 bij 30 tegels vormen contrasterende vlakken

Tijdens de inspraakprocedure kwamen een aantal belangrijke discussiepunten naar voren over het Ontmoetingseiland: • De banken van Aldo van Eijck zaten niet lekker; • Het drukke fietspad werd door veel gebruikers als een storende wig op het plein ervaren; • Het Ontmoetingseiland moet zichtbaarder en ruimtelijker worden verbonden aan de andere parkdelen en omliggende woonwijken, • Men zag graag het afbrokkelende podium vervangen en vroeg naar de mogelijkheden voor een overkapping; • De zand- en kiezelbedekking in de grote boomkransen werd veel bespeeld en belopen maar ook gebruikt als hondentoilet. Niet fris en niet goed voor de beeldkwaliteit.

12

S t r a a t b e e l d september 2012

• In deel van de belanghebbenden vroeg naar de mogelijke terugkeer van een kiosk op de originele plek; • De toetreding van meer zonlicht en gebruik van lichtere materialen moesten het plein minder donker en somber doen aanvoelen.

Na de inspraakprocedure gaf het Stadsdeel de dienst Ruimtelijke Ordening opdracht een toekomstvisie te formuleren voor het hele park.

In het rapport van dRO uit 2005 wordt veel aandacht besteed aan het originele ontwerp van landschapsarchitect WCJ Boer. De eilanden worden in het document aangeduid als sterke parkdelen, met het advies

Simpele 30 bij 30 tegels vormen grote, rechthoekige vlakken die onderling mooi contrasteren

Een frisse start, nog meer belangen Parallel aan het herinrichtingsproces van het Gijsbrecht van Aemstelpark, liep de reorganisatie van de Amsterdamse Stadsdelen. In 2010 werden Oud-Zuid en Zuideramstel samengevoegd tot Amsterdam Zuid. Datzelfde jaar plaatste de Rijksdienst het Ontmoetingseiland op de nominatielijst voor Rijksmonumenten van Nationaal Erfgoed. Aanleiding voor Rosalie Begeer, ontwerpster bij huidig Stadsdeel Zuid, om zich te verdiepen in de aankomende herinrichting en de originele ontwerpdocumenten in het Amsterdams archief. “Bij bezoek aan het Gijsbrecht van Aemstelpark, vielen me gelijk een aantal heel bijzondere eigenschappen op. De open- en gesloten groene ruimten en boomstructuur, de orthogonale (rechthoekig, red.) grid en de sterk verbindende elementen zoals het meubilair van architect Aldo van Eijck, geven het park een heel eigen karakter. Verdere aantasting van dat karakter moest worden voorkomen.

Zeker op het Ontmoetingseiland dat door het ontwerp uit 1959 een heel belangrijke plek inneemt in het park en in de geschiedenis van de landschapsarchitectuur.”

Echter, het definitieve ontwerp (DO) voor het nieuwe Ontmoetingseiland bleek juist op deze belangrijke punten ver af te wijken van het ontwerp van Boer. Daarnaast bleek dat het fietspad in dit ontwerp ondergeschikt was gemaakt aan de verblijfsfunctie van het eiland, door een zeer onopvallende vormgeving die niet voldeed aan de richtlijnen van de Centrale Verkeerscommissie (CVC) voor Hoofdnet Fiets waartoe dit pad inmiddels behoorde. Uit respect voor de historische waarde van het iconische landschapsontwerp, en om aan de aanbevelingen van de Rijksdienst en de richtlijnen CVC te voldoen, heeft het bestuur Begeer opdracht gegeven een nieuw

ontwerp te maken. “Ik ben opnieuw begonnen, maar natuurlijk wel gebruik makend van alle inmiddels verzamelde informatie zoals de archiefdocumenten, het dRO rapport, de aanbevelingen van de Rijksdienst, richtlijnen van CVC en de rapporten van de inspraakprocedure. Uiteraard pakten we het contact met alle betrokken partijen opnieuw op. Je kunt als stadsdeelontwerper moeilijk een door de mensen gedragen ontwerp naast je neerleggen, zonder hen afdoende uitleg te geven.” De ontwerpster en de nieuwe projectleider Ferry Theunisse maakten hiervoor dankbaar gebruik van de bestaande overlegstructuren die zich veelal concentreerden in en rondom het wijkopbouwcentrum. “Dat was simpelweg het ideale platform”, legt Theunisse uit. “In een dergelijk project moet je niet het wiel opnieuw willen uitvinden. Je kunt hoogstens de bestaande participatiestructuren nieuw leven inblazen en verbeteren.”

Een extra gevoelig onderwerp bij het participatietraject was de 4 meiDe Aldo van Eijck banken werden vanaf de fundatie opgehoogd

De zitelementen van Aldo van Eijck werden vanaf de fundering opgehoogd tot de gangbare zithoogte van 45 centimeter boom. De boom had op het plein nooit de juiste groeiomstandigheden gehad en kon daarom in het nieuwe ontwerp niet op die locatie worden gehandhaafd. Begeer’s voorstel om de boom te verplanten naar een andere plek dan het Ontmoetingseiland, viel niet direct in goede aarde.

De 4 en 5 mei commissie wilde aanvankelijk de boom op, of in de directe nabijheid van het eiland houden. Uiteindelijk werd een compromis gevonden door de boom naar het naastgelegen Bloemeneiland te verplanten. Op zijn nieuwe locatie wordt de boom vergezeld door de betonnen kubus met plaquette die onderdeel uitmaakte van het oude monument. Op het Ontmoetingseiland zelf zal een nieuw kunstwerk,

geplaatst op de oude fundamenten van de afgebrande kiosk van D.L. Sterenberg, als herdenkingsmonument dienen. Het streven is dit monument, samen met de permanente overkapping boven het podium, rond april 2013 klaar te hebben voor de dodenherdenking in mei.

Balanceren tussen 1959 en nu Het creëren van draagvlak voor een nieuw ontwerp binnen nieuwe kaders, zowel onder bewoners en belangengroepen als bij het stadsdeelbestuur en de Rijksdienst, vergde een knap staaltje balanceren tussen 1959 en nu. Het fietspad bijvoorbeeld zat niet in het oorspronkelijk ontwerp en een deel van de participanten zag het ook graag verdwijnen. Maar deze rechtstreekse verbinding tussen winkelcentrum Groot Gelderlandplein ten noorden, en de woonwijken ten zuiden van het park, is onderdeel van Hoofdnet Fiets. Dat maakte weghalen niet alleen onmogelijk, aan deze kwalificatie zijn zelfs vormgevingsrichtlijnen verbonden. Begeer: “Met het risico dat de verblijfsfunctie op het eiland enigszins in het geding kwam, dus

S t r a a t b e e l d september 2012

13

INSPIRERENDE STRAATBEELDEN

NATUURLIJKE INSPIRATIES Street Art is de inspiratiebron voor ontwerpers en biedt een compleet palet betonnen elementen om de buitenruimte vorm te geven. Zoals bijvoorbeeld het creëren van groeneilanden met gebruik van stijlvolle elementen. Ronde, rechte, organische vormen, met maatwerk is alles mogelijk.

www.struykverwo.nl

■

T 0800 - 555 55 54

Van Pallandtlaan 10 | 6998 AW | Laag-Keppel | Tel 0314-642221 | info@foreestgroenconsult.nl

De groene rentmeesters Advies | Onderzoek | Beheer | Beleid

www.foreestgroenconsult.nl

was het zaak de fietsverkeersstroom geen visuele hoofdrol te laten opeisen. Uiteindelijk kozen we in overleg met de dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer voor een doelmatig, sober uitgevoerd fietslint dat op een natuurlijke manier tussen de twee bruggen aan weerszijde van het plein is gelegd. De vorm vloeit als het ware voort uit de bajonetverbindingen die Boer voor deze bruggen tekende.” Neem daarbij de subtiele verdiepte aanleg en de rode kleur van het asfalt, een materiaal dat Boer ook in zijn ontwerp gebruikte, en het fietspad voldoet voldoende aan de richtlijnen van CVC, zonder het ontwerp van Boer onnodig geweld aan te doen.

Na lichtberekeningen van DIVV werden de lichtmasten van het fietspad verplaatst naar de bomenrand rondom waar al meer masten stonden. De eenheden werden vervangen door de conische masten met het Friso Kramerarmatuur, de lichtopstelling die volgens het inrichtingsbeleidsplan toegepast dient te worden in die delen van Amsterdam die zijn gerealiseerd volgens het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) uit 1934 waartoe het Ontmoetingseiland behoort. Het Friso Kramerarmatuur Het fietslint en ronde podium op het rechthoekig tapijt van tegels

stamt uit 1959 en werd dat jaar direct al toegepast in het hele Gijsbrecht van Aemstelpark. De vernieuwde verlichting op het Ontmoetingseiland is in feite de oude opstelling.

Zitten op een Van Eijck Ook de originele opstelling van de zitelementen van Aldo van Eijck werd gehandhaafd. In een extreem robuuste en eenvoudige constructie bevestigde deze bekende designer de houten zittingen en rugleuningen tussen rechthoekige betonnen staanders die gelijk fungeren als armleuningen. Ooit stonden overal in het Gijsbrecht van Aemstelpark deze

In Straatbeeld magazine van november 2011 verscheen een artikel over de proef met Topdrain in de boomspiegels op het Ontmoetingseiland. U downloadt het artikel via www. straatbeeld.nl/Topdrain-Ontmoetingseiland.

De onopvallende vormgeving van het fietspad voldeed niet aan de richtlijnen Hoofdnet Fiets

trachtte de participanten tegemoet te komen door te onderzoeken hoe de ergonomische eigenschappen van de Van Eijck-modellen verbeterd konden worden. In een proefopstelling werd door aannemer Steenwijk een beperkt aantal zitelementen vanaf de fundering zorgvuldig opgehoogd tot de ergonomisch gangbare zithoogte van 45 centimeter. Na de openbare aanbesteding voor de renovatie van het Ontmoetingseiland werden de overige banken door Van Vliet opgehoogd en gerenoveerd.

De houten zittingen en leuningen werden geschaafd, geschuurd en, conform het eerlijke materiaalgebruik uit de jaren ’60, voorzien van een blanke lak.

herkenbare banken, maar nergens maken ze zo’n sterk, onlosmakelijk deel uit van het landschapsontwerp als op het Ontmoetingseiland. De klachten over de oncomfortabele zit van de banken konden daarom niet worden opgelost door deze simpelweg te vervangen of door andere banken bij te plaatsten. Begeer

De hoek van de rugleuning kon niet worden gewijzigd. Bij het bezoek van de redactie aan het Ontmoetingseiland bleken oudere bezoekers om die reden niet erg blij met de handhaving van de banken. Eén dame bekende zelfs bij ieder bezoek een opblaasbaar kussentje mee te nemen.

Aan het feit dat ze zit op een ‘echte Aldo van Eijck’ had ze geen bood-

S t r a a t b e e l d september 2012

15

Het podium naar ontwerp van D.L. Sterenberg werd volledig hersteld

schap: “Een bank moet toch gewoon lekker zitten?” Een heel redelijk standpunt, beaamt ook ontwerpster Begeer. “Bewoners zijn experts in het gebruik. Daarom ben ik dankbaar als zij knelpunten aandragen. Het is de taak van de ontwerper om vervolgens balans te vinden tussen het Amsterdams beleid, de aanwijzingen en belangen van stadsdeelbewoners en wat technisch haalbaar is, voor het vastgestelde budget. En in dit geval draaide dit alles ook nog eens rondom een landschapsontwerp van nationaal belang.” De keus voor het behoud van de banken is gezien het aantal ‘gezetenen’ die bewuste dag gerechtvaardigd: klaarblijkelijk nodigen de prachtig geplaatste banken stuk voor stuk nog steeds uit tot verblijven.

Herstel van alle monumentale verharding Verwijdering en vervanging van het beschadigde podium was met oog op de Nationaal Erfgoedlijst niet alleen zeer onwenselijk, het bleek wegens een diep en sterk fundament vrijwel onmogelijk. Het unieke ontwerp van de hand van D.L. Sterenberg, gemaakt van gegoten betondelen, werd helemaal hersteld en opnieuw gevoegd door Van Vliet.

Erwin van Dijk, projectleider bij Van Vliet legt uit: “Sommige podiumtrappen waren verzakt, randen beschadigd en de toplaag afgesleten. We hebben alle delen gereinigd, en

16

S t r a a t b e e l d september 2012

opnieuw gevoegd en hersteld. Op de oude podiumvloer was een soort granitine deklaag aangebracht die niet meer leverbaar was. De resten toplaag en de betonnen onderlaag hebben we afgeschraapt en vernieuwd. Op de nieuwe betonlaag hebben we een epoxyprimer aangebracht, afgewerkt met een speciale steenslag. Het eindbeeld na het aan-

De oude platanen ondergingen een 'veteranensnoei' brengen van deze grindtoeslag komt heel dicht overeen met de uitstraling van de originele podiumvloer.” Begeer beaamt: “Het podium heeft nu weer zoveel mogelijk zijn oorspronkelijke uitstraling terug, maar wel met eigenschappen die voldoen aan de hedendaagse eisen.”

Op de taluds van de kademuren, aan de randen van het Ontmoetingseiland met het omringende water van de singel, waren de oude keien en de voegen groen uitgeslagen en beschadigd. De taluds werden volledig hersteld. De originele keien werden schoongemaakt, hersteld en hergebruikt met ditmaal, voor een nog eleganter effect, een volle, donkerdere voeg.

Het belangrijkste element in dit revitaliseringsproject was de pleinbestrating. In een slimme zet combineerde de ontwerpster de klachten over de

boomspiegels met de algemene wens voor een ‘zonniger’ Ontmoetingseiland. In het vorige DO was deze laatste wens vertaald naar lichtgele bestrating op het pleingedeelte. Onacceptabel, vond Begeer, die zover mogelijk het geometrische bestratingspatroon uit 1959 wilde terughalen. Een beeldend en praktisch sterk compromis werd gevonden in een proef waarbij Van Vliet Buitenruimte een boomspiegel afdekte met Topdrain, een met polyurethaan gebonden grindvloer die water- en luchtdoorlatend is voor gezonde boomwortels, en toch stevig genoeg om overheen te lopen of te rijden met een hondenpoepveger. Of met een auto, een vereiste gezien de kleinschalige evenementen die plaatsvinden op het plein.

Begeer: “Met dit materiaal was het mogelijk een ronde, lichtgekleurde kiezel te gebruiken. Relatief zacht voor vallende kinderknieën en de grote, lichte vlakken geven het plein een veel zonniger uitstraling. Zeker in combinatie met de zonnestralen die nu, na het uitdunnen van de platanen, eindelijk weer de grond bereiken.” Met oog op hun leeftijd ondergingen de platanen door de bomenploeg van het stadsdeel een ‘veteranen snoei’, een snoeitechniek waarbij her en der een tak wordt weggehaald. Het snoeiontwerp, dat voortijdig werd beoordeeld door drs.

Els Couenberg van Natura Ingenium, is speciaal geschikt voor oudere bomen en helpt tevens tegen het groen uitslaan van de nieuwe tegels op het plein. De snoei is uitgevoerd door de eigen bomenploeg van het stadsdeel.

In het door de bladeren versnipperde zonlicht kunnen bezoekers nu het oorspronkelijke bestratingspatroon ontwaren. Met licht- en heel donkergrijze Baleno betontegels van Struyk Verwo is het geometrische patroon teruggebracht. Simpele 30 bij 30 tegels vormen grote, rechthoekige vlakken die onderling mooi contrasteren. Omzoomd door een intieme rand van bomen en banken, vormen de vlakken een ritmisch, rechthoekig tapijt waartegen het organisch vormgegeven fietspad en het ronde podium zich openlijk afzetten. Hervonden Zakelijkheid op het vernieuwde Ontmoetingseiland. SB

INNOVATION IN PROGRESS • 20% MEER GELIJKMATIGHEID • VEILIG EN DUURZAAM STRAATBEELD • 36% MINDER ENERGIEVERBRUIK!

HOOG RENDEMENT MET DIRECTE LED De nieuwe LED2WELL-module van Lightronics kan met diverse lenzen worden uitgerust om lichthinder te beperken zónder dat dit ten koste gaat van een gelijkmatig lichtbeeld. De uitstraling van het beoogde straatbeeld blijft daardoor gehandhaafd.

Dankzij het Lightronics Unicliqsysteem is instappen in de nieuwste technologie nu heel eenvoudig!

NIEUW

SIROC MET HIGH BRIGHTNESS

NIEUW

OGR MET INDIRECTE LED

Lightronics introduceert de Siroc, een

Lightronics introduceert de OGR met

kofferarmatuur voor het zes tot tien

TDLM-lichtbron (2000Lm) die wordt

meter segment, met de High Bright-

gebruikt voor indirecte verlichting,

ness Module (LED). De Siroc is met ver-

waardoor een mooi egaal lichtbeeld

schillende lumenvarianten verkrijgbaar.

ontstaat.

Postbus 150 - 5140 AD Waalwijk - Tel.: 0416 568 600

www.lightronics.nl

Ontwikkelingstechniek opnieuw gebruikt in speeltoestel

In het Speel- en Avonturenpark in Julianadorp is een uniek nieuw speeltoestel geplaatst: de Touwpomp. Het attribuut is ontworpen door Ontwerpbureau FIX uit Eindhoven en heeft als doel kinderen spelenderwijs te leren over duurzame energie.

“Het is eigenlijk een waterspel, waarbij kinderen via een slinger water op kunnen pompen. De techniek is redelijk eenvoudig en wordt ook in ontwikkelingslanden gebruikt”, legt Adri Bouma van het park, uit. “Zo leren de kinderen spelenderwijs iets over duurzame energie.”

De Touwpomp in Julianadorp is de eerste speeltouwpomp in Nederland. De positieve reacties hebben Fix op het idee gebracht om de campagne ‘Een Touwpomp voor een Touwpomp’ te starten. Voor iedere

verkochte Touwpomp zal Fix in samenwerking met Stichting Victorie Pompen een touwpomp in Togo of Ghana laten plaatsen. “Door deze campagne te starten hopen wij niet alleen onze eigen kinderen meer bewuster te maken van duurzaamheid, maar ook veel mensen in Togo en Ghana te helpen met dit fantastische product”, aldus Claudia van Riet van Ontwerpbureau Fix. In ontwikkelingslanden is de touwpomp zeer gewenst vanwege de grote voordelen ervan. Zo is er geen besmettingsgevaar, het kost veel minder inspanning dan het hijsen met emmers en de aanschaf en onderhoudskosten zijn relatief laag. De pomp is verder milieuvriendelijk want er komt geen brandstof of elektriciteit aan te pas.

Jan Mons van Stichting Victorie Pompen: “De touwpompen worden door

lokale mensen in een werkplaats gemaakt met materialen die ter plaatse worden aangekocht. Deze werkplaats levert niet alleen arbeidsplaatsen op, maar biedt ook kennisoverdracht en opleiding aan, zodat mensen in andere regio’s hiervan ook kunnen profiteren. Overigens worden de pompen niet geheel gratis weggegeven, maar moeten de lokale eigenaren zelf overgaan tot een paar (geringe) investeringen. Inmiddels zijn al meer dan 2.000 pompen geplaatst, maar dat is lang niet genoeg.”

i Ontwerpbureau Fix Eindhoven T: 040-7872636 www.ontwerpbureaufix.nl Standnummer: 5.62

S t r a a t b e e l d september 2012

19

Zes reële OVL besparingsmogelijkheden In tijden van bezuinigingen

Philip Sonke is beheerder Wegen en OVL bij de gemeente Veghel. Dit jaar heeft Sonke, net als zijn collega’s die Bebouwing en Riolering overzien, opdracht gekregen een aanzienlijke besparing op de energiekosten te realiseren. In het kader van de bezuinigingen zijn echter alle investeringen in OVL voorlopig stopgezet. In overleg met zijn collega’s op het gebied van duurzaamheid stelde Sonke een lijst samen van besparingsmogelijkheden en stuurde deze door naar Bema-Lux, om de opties te laten doorberekenen door adviseur Ruben van Bochove . Afwegingen en toetsingen leidden uiteindelijk tot een zestal reële OVLbesparingsmogelijkheden voor de gemeente Veghel.

Het Brabantse Veghel heeft ongeveer 37.000 bewoners en huisvest in haar grote buitengebied veel industrie en bedrijventerreinen. De afgelopen jaren heeft Veghel behoorlijk kunnen investeren in energiezuinige armaturen, verlichting en LED, en is begonnen langs een aantal wegen systemen voor omgekeerd en dyna-

20

S t r a a t b e e l d september 2012

misch dimmen te implementeren.

“In het kader van de bezuinigingen zijn dat soort investeringen voor het Herverlichtingsplan 2013-2015 helaas voorlopig stopgezet. We moeten nu kijken hoe we slim kunnen besparen met minimale kosten”, beschrijft Sonke zijn uitdaging.

Minimale kosten, maximaal rendement Aangevuld met een aantal besparingsopties uit de koker van BemaLux, werd de lijst van elf maatregelen in een effectenmatrix getoetst op haalbaarheid, sociale en verkeersveiligheid. Logischerwijs zijn meerdere maatregelen gericht op een vorm van verduistering, bijvoorbeeld tijdens de nachtelijke uren of door het om en om verwijderen van lichtpunten.

Van Bochove legt uit: “Lichttechnisch is dit een slechte oplossing vanwege de grote overgangen van licht naar donker, waardoor het oog continu moet adapteren en daardoor minder goed ziet. Het volledig uitzetten

van de verlichting heeft dan de voorkeur.” De zes besparingsmogelijkheden die de toetsing op alle drie de punten overleefden en geen concessies op het gebied van veiligheid betekenden, werden door de

Een reële besparing heeft een gunstige verhouding tussen investering, terugverdientijd, veiligheid en technische mogelijkheden binnen een gemeente. lichtadviseur in een grafiek geprioriteerd naar investering per kWh besparing. In één opslag is duidelijk welke maatregelen het meest reëel

Zes reële besparingsopties 1 ’s Nachts 50% dimmen op doorgaande wegen en wijkontsluitingswegen Besparing gemiddeld 30% op kosten en kWh – Terugverdientijd 17,2 jaar 2 Vanaf 23:00 verduisteren van parken, voetpaden, hondenuitlaatplaatsen etc.

Besparing gemiddeld 60% op kosten en kWh – Terugverdientijd 2 jaar 3 Verwijderen van lichtmasten buiten de bebouwde kom Besparing afhankelijk van lamp 4A PLL36W, terugverdientijd 11 jaar 4B SOXE-66W, terugverdientijd 6 jaar 4 Aanlichten objecten en gebouwen a. in rekening brengen bij gebruiker of b. aanpassen aan avondrooster Besparing a. 100% op kWh en kosten of b. 60% op kWh en kosten Terugverdientijd a. 0 of b. 0,5 jaar 5 Aanpassen schakeltijden openbare verlichting netbeheerder (later aan, eerder uit) Mogelijke besparing 300 uur per jaar Terugverdientijd 10 jaar 6 Ombouw SOX-armaturen naar LED Mogelijke besparing 100.000 kWh per jaar Terugverdientijd 5 jaar

zijn. Van Bochove: “Reëel betekent in dit geval dat de verhouding tussen de investering, de terugverdientijd én de technische mogelijkheden binnen de gemeente, gunstig zijn.”

Het advies aan Veghel In één opslag blijkt dat maatregel 4 een ander beleid ten aanzien van het aanlichten van objecten en gebouwen - de meeste besparing per geïnvesteerde euro oplevert, maar dat daartegenover ook een zeer geringe besparing staat. Maatregel 5 - het aanpassen van de schakeltijden van de netbeheerder -, maatregel 6 - het omzetten van SOX naar LED armaturen -, en maatregel 1 - ’s nachts 50% dimmen op doorgaande wegen en wijkontsluitingswegen -, leveren de grootste besparing op, maar vragen tevens de grootste investering.

Bema-Lux adviseert: In deze tijden moet iedere euro zo veel mogelijk winst opleveren.

Daarom dient de prioriteit van uit te

voeren maatregelen te worden gebaseerd op de grootste kWh besparing per geïnvesteerde euro. In dit geval luidt het advies te starten met maatregel 4, om vervolgens verder te gaan met maatregel 2, 5, enz.

Philip Sonke: “De volgende stap zou zijn het maken van een voorstel waarover de lokale politiek zich mag buigen. Dan kan er een gedegen discussie op gang komen. Als bepaalde maatregelen inderdaad geïmplementeerd zullen worden, kijken we eerst met onze verkeerskundigen of en hoe we deze ideeën in de praktijk kunnen brengen.”

Grafiek kWh besparing per geïnvesteerde euro In de tabel zijn per maatregel de kWh besparing per geïnvesteerde euro en de absolute kWh besparingsmogelijkheid weergegeven.

De linker as hoort bij de groene brede kolommen (kWh besparing per geïnvesteerde euro), de rechter as hoort bij de smalle rode kolommen (absolute kWh besparingsmogelijkheid).

i Bema-Lux Vught T: 06-53835758 www.bema-lux.nl Standnummer: 2.096

* Let op: de nummering van de maatregelen komt niet overeen met de interne documentatie binnen de gemeente Veghel.

S t r a a t b e e l d september 2012

21

Wij MAKEN RUiMTE VOOR NiEUWE TECHNOLOGiE!

OP DE DAG VAN DE OPENBARE RUiMTE 2012 ONTHULT SCHRÉDER DE RETROFiT OPLOSSiNG VOOR HET ALTRA ARMATUUR!

Breng op 10 of 11 oktober een bezoek aan onze stand (2.022)

Schréder BV Tasveld 2 | 3911 Rhenen Tel.: +31 318 48 92 30 | Fax: +31 318 47 21 24 E-mail: info@schreder.nl Website: www.schreder.nl

Het nieuwe Stabilo draagkader:

Samenspel tussen boombescherming en beheer Met het nieuwe Stabilo draagkader systeem combineert Samson Urban Elements de zelfdragende eigenschappen van haar boomroosters met een permanente stabiliteit.

“We hebben inmiddels ruim 30 jaar ervaring op het gebied van boomroosters. Eerdere innovaties hebben zich vaak gericht op het gietijzer en waren bijvoorbeeld gericht op het milieu, toen we als eerste gieterij het ISO 14001 certificaat behaalden. Of de nadruk lag op de kwaliteit bij de volautomatische vormmachines die zorgen voor een unieke detaillering.

Nu heeft de unieke wijze waarop de onderlinge segmenten worden gekoppeld ons geïnspireerd om de conventionele onderconstructie onder de loep te nemen”, aldus John van Vilsteren namens Samson Urban Elements.

Stabilo Het resultaat is het nieuwe Stabilo draagkader systeem. De zelfdragende eigenschappen van de boomroosters worden nu gecombineerd met een permanente stabiliteit. Dat biedt tal van voordelen: Technische levensduur Van Vilsteren: “Vanuit materialisering is een technische levensduur van 15 jaar voor onze boombescherming geen enkel probleem. Kijken we hoe onze systemen zich in de praktijk houden, dan zien we vaak dat de fundatie de bepalende factor is.

Deze zakt weg of wordt wegdrukt door de boomwortels. Het resultaat is een rooster dat er niet meer mooi bij ligt. Vanuit esthetisch oogpunt is herplaatsing wenselijk, maar kostbaar.”

Stabiele constructie De onderzijde van het Stabilo draagkader wijst naar buiten toe en is

Stabilo draagkader

conventionele onderconstructie

15cm breed. Het draagkader bestaat uit 2 helften en is zodanig stevig gekoppeld dat onderlinge verschuiving onmogelijk is. Het totale afsteunend oppervlak neemt daarmee met 75% toe ten opzichte van een betonband.

Afsteuning op een granulaat laag is een goede optie.

30% meer boomwortel ruimte Door dit nieuwe concept ontstaat er ook meer ruimte aan de binnenzijde voor de boomwortels. Er zijn geen betonbanden meer nodig en deze ruimte komt ten goede aan de wortels.

Wortelgeleiding De hoge zijkanten van het Stabilo draagkader zorgen voor een optimale wortelgeleiding. De wortels hebben namelijk geen mogelijkheid om zich tussen de betonbanden heen te wringen. De bestrating rondom het boomrooster wordt hierdoor ontzien.

Unieke samenstelling Samson boomroosters hebben een uniek koppelsysteem dat ervoor zorgt dat een rooster alleen aan

onderaanzicht stabilo draagkader

de buitenzijde ondersteund hoeft te worden om tot een wiellast van 50 kN te komen bij een rooster van 150x150cm. Deze eigenschap wordt in combinatie met het Stabilo draagkader systeem optimaal benut.

Kortom een ideaal samenspel tussen kwalitatieve boombescherming en optimale beheerskosten.

Het draagkader is van thermisch verzinkt staal en kan toegepast worden bij alle modellen gietijzeren en CorTen stalen boomroosters. De standaard afmetingen liggen tussen de 1 en 3 meter en is deze verder naar klantwens uit te breiden.

i Samsom Urban Elements BV Zutphen T: 0575-583906 www.samson.nl Standnummer: 1.045

S t r a a t b e e l d september 2012

23

Wat als

we van een afvalbak uw visitekaartje maken?

standnr.

3.078

Citypole

Urban Design Oog voor detail ACO is specialist op het gebied van design sleufgoten. U heeft een idee? Wij bieden u een doordachte oplossing die klopt tot in elk detail.

Daar staan wij voor!

tel. 0314 36 82 80 • www.aco.nl

Straatmeubilair moet functioneel zijn. Maar, dat mag nooit ten koste gaan van stijl. De stijl van uw stad. Koninklijke Bammens heeft een afvalbak ontwikkeld die hier naadloos op aansluit. De Citypole. Functionaliteit en duurzaamheid worden gecombineerd met talloze keuzemogelijkheden voor u. Van type overkapping, accessoires, kleur tot een persoonlijke signatuur. Zo wordt een afvalbak een visitekaartje van uw stad. Meer weten? Kijk op bammens.com of bel 0346 592411.

Sterk doordacht

Sfeervolle terrassen en historische gevels op het Leidseplein Het Amsterdamse Leidseplein wordt omringd door horeca in prachtige, monumentale panden. Horecavereniging Het Leidspleintje maakte recent van een geplande herbestrating gebruik om de bekabeling van de parasolverlichting en -verwarming op het terras aan de noordzijde, ondergronds te laten aanleggen. Niet langer vertroebelt een kluwen aan elektrakabels het uitzicht op de oude gevels en de sfeervolle terrassen.

‘Het Leidse’ is een geliefde plek onder Amsterdammers en toeristen.

In de directe omgeving bevinden zich de Stadsschouwburg, drie theaters en poptempels Paradiso en de Melkweg.

Rondom het plein hebben horecaondernemingen zich in de historische panden gevestigd. De noordzijde van plein is in de voorjaars- en zomermaanden gevuld met gezellige terrassen die in de winter plaatsmaken voor een complete wintermarkt met ijsbaan.

Bekabeling parasols niet langer storende factor Arjan de Waard is voorzitter van corporatie Het Leidspleintje waarin de negen ondernemers met een terras aan de noordzijde zich hebben verenigd. De Waard: “De laatste tien jaar hebben we veel geïnvesteerd in een sfeervol, eenduidig terras met grote parasols. Maar door de benodigde voeding voor de verwarming en verlichting in die parasols ontstond er een wildgroei aan kabels.

Vanaf de gevels, via de bomen naar de parasols; het deed echt afbreuk aan de mooi aangelichte gevels en de uitstraling van het plein.”

In overleg met stadsdeel Centrum gaf de vereniging leverancier PUTkast de opdracht integraal, tijdens een reeds geplande herbestrating, alle elektravoorzieningen ondergronds aan te leggen. Verdeeld over het terras werden drie PUTkasten model Regeltechniek geplaatst.

Hierin werden de voeding van netwerkbedrijf Liander en de verdeelinrichting met beveiligingen onderge-

bracht. “Vlakbij de parasolkolommen zijn twintig kleine Contactdozen in de bestrating geïntegreerd; geen lelijke kabels meer langs de gevels”, beschrijft De Waard. Voor de ijsbaan en wintermarkt werd een Evenementen PUTkast aangelegd. Van de Contactdozen is enkel een RVS afdekplaatje zichtbaar. Bestraat met dezelfde klinkers als de rest van het plein blijven de grotere kasten praktisch onopgemerkt.

Na de investering in de aanleg droeg de horecavereniging de voorzieningen officieel over aan het stadsdeel die op zijn beurt ook het beheer en onderhoud onderbracht bij de totaalleverancier.

i PUTkast Wormerveer T: 075-7502214 info@putkast.nl Standnummer: 2.012

S t r a a t b e e l d september 2012

25

Podium Isles in de Beethovenstraat Amsterdam Stadsdeel Zuid van de gemeente Amsterdam is druk bezig geweest met het herinrichten van de Beethovenstraat. Winkelend publiek kan hiervan nu al de veranderingen duidelijk merken en zien. De inrichtster Mirjam Lie koos voor inrichtingselementen van de firma Streetlife: de Podium Isles. Deze zijn zeer recent geplaatst en er wordt nu al volop gebruik van gemaakt.

De Beethovenstraat in AmsterdamZuid is een chique winkelstraat die recentelijk een facelift heeft gekregen met als doelstelling het stereotype beeld van ‘bankje, boompje, bakje’ grondig te doorbreken. Er is een hedendaags straatbeeld gecreëerd met een Amsterdamse zwierigheid, dat in overeenstemming is met de uitstraling van de omliggende winkels. De identiteit van de straat

26

S t r a a t b e e l d september 2012

Hedendaags straatbeeld met Amsterdamse zwierigheid is met de herinrichting aanzienlijk versterkt. Er zijn tal van zitplaatsen gerealiseerd, gecombineerd met een platform voor culturele uitingen, zoals straatmuziek en performances.

Niet alleen het straatbeeld, maar ook de functie van deze openbare ruimte, het verblijven en het blijven hangen van winkelend publiek en bewoners is verbeterd.

Speelse opstelling De herinrichting is niet ten koste gegaan van bestaand stedelijk groen.

Ontwerper Mirjam Lie-Wullings van Stadsdeel Zuid koos voor het nieuwe Podium Isle systeem van Streetlife.

Zij schetste een speelse opstelling

rondom de bestaande bomen. Met het modulaire systeem Podium Isles worden ziteilanden, podia, plantenvakken en groeiplaatsen voor bomen gecombineerd tot een aansprekend en vernieuwend totaalbeeld. De modulen kunnen rondom bestaande bomen geplaatst worden, hiermee wordt de groeiplaats van de bomen niet aangetast en hoeven de bomen voor de herinrichting niet te wijken voor vernieuwingen.

De Podium Isles in de Beethovenstraat zorgen voor een aangename levendigheid die de winkelsfeer ten goede komt. De bestaande bomen, deels met bovengrondse oude

uit CorTen stalen modules waarop massief FSC® 100 procent hardhouten balken van 7x7 cm zijn bevestigd door middel van het gepatenteerde Streetlock® systeem van Streetlife.

De Podium Isles kunnen zowel in modules als in vaste maatwerk opstellingen geleverd worden. In Amsterdam is er voor gekozen het CorTen staal te coaten in donkergrijs, dit kleurt prachtig bij de kleur van de straatstenen.

Het verblijven in de openbare ruimte gecombineerd met het aanwezige groen creëert een succesvolle meerwaarde aan pleinen en winkelstraten.

Binnen de nieuwe Streetlife Collectie zijn verschillende producten opgenomen die deze combinatie en mogelijkheden weergeven. Gemeenten en (landschaps)architecten krijgen zo de tools om hun openbare gebieden op een andere manier in te richten. De Podium Isles zijn hier een goed voorbeeld van. Naar verwachting zullen meerdere van deze zitpodia worden toegepast op pleinen en in straten, zoals in de Beethovenstraat.

wortels, zijn op deze manier goed beschermd.

CorTen stalen modules De basis van de Podium Isles bestaat

Behoefte aan gecombineerd straatmeubilair Peter Krouwel, Designer en Director van Streetlife, merkt dat er in de markt veel behoefte is aan gecombineerd straatmeubilair: “Het integreren van zitplaatsen en groenvoorzieningen in de buitenruimte

neemt toe. Het toepassen van losse elementen, zoals banken en boombakken, geeft vaak een onrustig en traditioneel beeld. Wij denken graag met de inrichters van de openbare ruimte mee om een geschikte oplossing te vinden voor hun plannen. Zo ook in Amsterdam.”

Streetlife is ontwikkelaar en leverancier van straatmeubilair dat afgestemd is op het landschap en de stedelijke omgeving. Veel van deze elementen worden in samenwerking met (landschaps)architecten ontwikkeld. Zo ontwierp en leverde Streetlife onlangs, in samenwerking met LDA Design, honderden bankopstellingen voor de Olympic Parklands voor Londen 2012. Hieruit is het ontwerp van de Olympic Wave Bench ontstaan. Naast de Podium Isles en de Olympic Wave Benches zijn in de nieuwe Streetlife Collectie 2012-2013 nog tal van nieuwe producten opgenomen, waaronder de Surf Isles en Mobile Green Isles. Kijk voor de hele collectie op de website, waar drie separate online blader brochures te vinden zijn.

i Streetlife Leiden T: 071-5246846 www.streetlife.nl Standnummer: 2.042

S t r a a t b e e l d september 2012

27

(Advertorial)

Palladio Doorstaat de tand des tijds en trends

Ziekenhuis in Duisburg, mei 2012 500 m² in kleur 11.01 in formaat 30x30x8cm 170 m² in kleur 11.05 in formaat 30x30x8 cm

Dit najaar introduceert Metten Stein + Design de Palladio, een nieuwe betonsteen die aansluit bij de terughoudende en tegelijkertijd veeleisende tijdgeest. Onder de sobere uitstraling gaan een duurzaam productieproces en tal van toepassingsmogelijkheden schuil. Hoogsegment Duitse degelijkheid die de investering in de openbare ruimte op elk niveau kan verantwoorden naar de volgende generatie gebruikers.

Met zijn puristisch design doet de Palladio vrijwel onbehandeld aan. Fijne natuursteen edelsplitten geven een subtiele glinstering aan het homogene, gesloten betonoppervlak.

Een voor Metten specifiek uithardingsproces zorgt voor een hoge verdichting waardoor enerzijds een hogere verweringsbestendig-

28

S t r a a t b e e l d september 2012

heid wordt bereikt en anderzijds een fraai Patina beeld ontstaat gedurende het gebruik op lange termijn. De nuchtere vormgeving en het sobere kleurenpallet van zes grijs- en drie beigetinten, voorkomen dat de toepasbaarheid van de steen teniet wordt gedaan door de trend van het moment.

Drie niveaus van duurzaamheid Marcel Schemkes, eindverantwoordelijke voor Metten Nederland en België legt uit: De Palladio is exemplarisch voor onze visie op duurzaamheid.

Wij erkennen drie gelaagdheden in deze veelgebruikte term: productsamenstelling en productieproces, additionele groene innovaties en tenslotte de toepasbaarheid.” Zoals het oppervlakprocedé een lange levensduur van de stenen garandeert, verzekert het Green Efficiency-programma van Metten een duurzame productie- en grondstoffenpolitiek.

Metten kent daarnaast grote waarde toe aan de tweede gelaagdheid van duurzaamheid; innovaties die extra functionaliteit geven aan verharding zoals de eenvoudig te reinigen CleanTop®-Technology of de luchtzuiverende BlueAir®Technology. De Palladio is naar wens verkrijgbaar met de BlueAir®-Technology.

De derde gelaagdheid ligt in de toepassingsmogelijkheden.

Palladio toont niet alleen een brede inzetbaarheid door legio formaten en bijpassende diktes, de steen is ook leverbaar in een tweetal waterdoorlatende versies en een geluidsreducerende uitvoering. Schemkes schetst Mettens ambitie: “Met onze drielaagse visie op duurzaamheid, trachten wij in te spelen op actuele, maatschappelijke issues. Nu is de grote uitdaging deze technologieën te optimaliseren voor onderlinge combinatie, en deze vervolgens zo ver mogelijk te implementeren in het standaard leveringsprogramma. Om zo een maximale bijdrage te leveren aan de kwaliteit van de huidige en toekomstige leefomgeving.”

i Metten Stein + Design Eck en Wiel T: 0344-661764 www.metten.nl Standnummer: 3.022

De uitdaging Ontwikkel een etagerek dat voldoet aan FietsParKeur

De oplossing Optima V7 etagerek.

Voorzien van FietsParKeur.

Als eerste en enige voorzien van:

Industrieweg 20 | 8071 CT Nunspeet | Postbus 5 | 8070 AA Nunspeet Telefoon: 0341 - 252 944 | Fax: 0341 - 252 856 | www.jankuipers-nunspeet.nl

JAN KUIPERS NUNSPEET

Hoogste trede CO2 prestatieladder 2.0

Meer informatie over deze hoogwaardige en veelzijdige oplossing op www.jankuipers-nunspeet.nl

Utrechtsebaan Den Haag verlicht met Iridium²

De Utrechtsebaan, onderdeel van de A12, geldt als een van de drukste toegangswegen van Nederland. Afsluiting is praktisch onmogelijk. Toch moest de oude Sox-verlichting iedere paar jaar worden vervangen, met alle gevolgen voor doorstroming en veiligheid. De gemeente Den Haag besloot daarom de oude armaturen te vervangen door de nieuwste LED-oplossing van Philips: Iridium2. Dit systeem heeft een grote lichtopbrengst, uniforme lichtverdeling, goede kleurherkenning en dimmogelijkheden, maar is bovenal door zijn modulaire opbouw heel flexibel én onderhoudsvrij.

De Utrechtsebaan, onderdeel van de A12, is het meest westelijke deel van de snelweg naar Den Haag. Het

30

S t r a a t b e e l d september 2012

4,7 km lange traject van en naar het Prins Clausplein is met zo’n 113.000 voertuigbewegingen per etmaal de

zwaarst belaste invalsweg van de Hofstad; 40% van het verkeer van en naar Den Haag maakt gebruik van de Utrechtsebaan.

Daarmee geldt het stuk snelweg meteen ook als een van de drukste toegangswegen van Nederland.

Mede door de extreem hoge verkeersintensiteit is afsluiting van de Utrechtsebaan – hoe tijdelijk ook – een haast onmogelijke opgave.

brengst genereren. Philips, onze vaste leverancier, had op de A44 tussen Burgerveen en de Kaagbrug met de installatie van Speedstar een nieuw lichtplan gerealiseerd. Wat we daar zagen – de uniforme lichtverdeling, de kleurherkenning, dimmogelijkheden – beviel ons prima. Toen we hoorden dat Philips met Iridium² een nog nieuwere state-of-the-art LED-oplossing in huis had, stond vast dat dit onze nieuwe verlichting moest worden. Vooral ook omdat Iridium² met zijn modulaire opbouw een enorme toepassingsflexibiliteit biedt.”

Uiteindelijk was het aan ‘huisinstallateur’ PCO Infra om de klus klaren.

“Door de verplicht beperkte afsluitingstijd van de Utrechtsebaan was sprake van een razendsnelle doorlooptijd”, vertelt directeur Paul Commandeur. “Mede daarom zijn de 35 jaar oude lichtmasten en bekabeling niet vervangen en is de dim-module nog niet aangesloten. Wél hebben we de mogelijkheid ingebouwd om een aantal armaturen in de onderdoorgangen eerder in- dan wel uit te schakelen, zodat sprake is van een optimale lichtintensiteit en dus een veiligere situatie.”

Lichtend voorbeeld: het vervangen van de lampen van de straat- en onderdoorgangarmaturen. “Met de lichtkwaliteit van het Sox-licht is weinig mis”, vertelt gemeentelijk projectleider Openbare Verlichting Krijn de Graaf. “Maar een vervangingsoperatie zo eens in de paar jaar is ontzettend kostbaar. Alleen al het regelen van wegafzettingen kost ongeveer 12.000 euro. Daarnaast stokt de doorstroming, hoe snel je ook

werkt. De verkeersveiligheid komt in het geding, de kans op ongelukken neemt toe.”

Oplossing gevonden in Iridium2 Begin 2011 is besloten de ‘oranje’ Sox-verlichting in de 98 buitenmasten en 244 onderdoorgang-punten te vervangen. De Graaf: “De oplossing moest vooral onderhoudsvrij zijn en een zo hoog mogelijke lichtop-

Mogelijke opwaardering met flexibel dimregime Belangrijkste voordelen van de nieuwe oplossing zijn het installatie- en onderhoudsgemak, een significante afname van de vervangingskosten en een veiligere doorstroming van het verkeer. De Graaf: “Ons plan is om tijdens het eerstvolgende serieuze grootschalige onderhoud te kijken of we de installatie wellicht kunnen opwaarderen met een flexibel dimregime. Dan komt een ander groot voordeel van de duurzame Iridium²oplossing om de hoek kijken in de vorm van energiebesparing.”

i Philips Lighting Eindhoven T: 040-2787500 www.lighting.philips.nl Standnummer: 1.058 en 2.016

S t r a a t b e e l d september 2012

31

Veiligheid en comfort op alle terreinen Bezoek onze stand bij de Dag van de Openbare Ruimte: hal 2, nummer 2.026 en ontvang een sportief aandenken.

www.ziut.nl

Specialist in licht- zicht- en mobiliteitsoplossingen

Platanen bij Londons WOII monument Silva Cell systeem verzekert gezonde groei langs Dit jaar is in het centrum van London het RAF (Royal Air Force) Bomber Command monument onthuld. De voorkant van het gedenkgebouw bevindt zich in Green Park, de achterzijde ligt aan Piccadilly Lane. Twee nieuw aangeplante platanen geven deze kant van het monument, ondanks de drukke verkeersweg, een serene en imposante uitstraling. Dankzij een Silva Cell groeiplaatsconstructie krijgen de wortels voldoende ruimte en lucht in de verstedelijkte omgeving.

Het monument gedenkt de 55.573 soldaten van het Bomber Command die in London zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Landschapsarchitectenbureau Liam O’Conner wilde graag twee grote platanen (platanus acerifolia) in het trottoir langs de gevelzuilen planten om het monument nog imposanter te maken. Daarnaast maken de jonge bomen de wandelstrook een stuk aantrekkelijker.

Vanwege de druk bezochte locatie zag de stad de noodzaak ondergronds genoeg gezonde en licht verdichte grond te creëren voor het wortelstelsel van de platanen. De Silva Cell groeiplaatsconstructie van GreenMax bood de oplossing om het vereiste bodemvolume te

bewerkstelligen. Bovendien konden de onder de grond aanwezige kabels en leidingen eenvoudig worden geïntegreerd in het krattensysteem.

Facts and Figures • Inhoud bomengrond per boom: 16,5 m3 • Aantal bomen: 2 platanen • Ontwerper: Liam O’Connor Architects & Planning Consultants • Bomenconsulent: Jeremy Barrel/ Barrel Tree Care • Aannemer: Gilbert Ash • Ingenieurs: West One Silva Cell krattensysteem Het Silva Cell systeem bestaat uit losse frames die het mogelijk maken ‘open veld’-condities na te bootsen, zodat bomen ook in een verstedelijkte omgeving mooi oud kunnen worden. De frames en deksels van de kratten zijn vervaardigd met fiberglas versterkt polypropyleen (PP) en worden handmatig geplaatst. In de deksels zijn gegalvaniseerde metalen

buizen verwerkt voor een extra versteviging. De constructie voldoet daarmee aan de gewenste civiele eisen en is geschikt voor alle type verkeersbelasting met een maximale aslast van 14.500 kg. De Silva Cell constructie kan bijvoorbeeld worden toegepast op parkeerplaatsen, pleinen, voetgangersgebieden, parken, bedrijfsterreinen, parkeergarages, daktuinen maar ook langs rijwegen.

Het systeem wordt momenteel alleen toegepast bij nieuwe aanplant, wel wordt er gewerkt aan nieuwe installatiemethodes waardoor het in de toekomst ook mogelijk wordt om Silva Cell toe te passen bij bestaande bomen.

i Greenmax Heeswijk-Dinther T: 0413-294447 www.greenmax.eu Standnummer: 2.044

S t r a a t b e e l d september 2012

33

De nieuwste generatie Constructo Resultaat van 17 jaar ontwikkeling

34

S t r a a t b e e l d september 2012

Voor een VNG-pilot met gescheiden afvalinzameling op straat, ontwikkelde Grijsen onlangs de jongste generatie Constructo afvalbakken, met drie inwerpopeningen en binnenbakken voor papier, plastic en restafval. Dit nieuwste type belichaamt de 17 jaar lange ontwikkeling van de inmiddels welbekende afvalbak die niet alleen politiek-maatschappelijke agendapunten als ergonomisch ontwerp, citymarketing en vergaande duurzaamheid weerspiegeld, maar vanwege zijn oerdegelijke karakter inmiddels in bijna 300 Nederlandse gemeenten bijdraagt aan een schoner straatbeeld.

In het kader van Gemeente Schoon, een VNG-programma dat wordt uitgevoerd door Agentschap NL en de brancheorganisatie voor afvalbeheer NVRD, start deze zomer een proef met gescheiden afvalinzameling op straat. De proef vindt plaats in vier pilot gebieden in Weesp en Huizen. Beide gemeenten gaven hun reguliere leveranciers opdracht een nieuwe bak te ontwerpen voor de drie afvalstromen. Voor de gemeente Huizen ging Grijsen park en straatdesign de uitdaging aan.

Patrick Grijsen, eigenaar-directeur van het gelijknamige familiebedrijf, had al een schetsontwerp liggen toen hij de opdracht van Huizen kreeg. “Op plekken als Schiphol en in het buitenland zie je gescheiden afvalinzameling de laatste jaren toenemen. In Barcelona bijvoorbeeld zie je vaak drie afvalbakken naast elkaar staan. Een geïntegreerd model zou het straatbeeld veel goed doen. Momenteel halen Nederlandse gemeenten het straatafval nog niet gescheiden op, maar dat is natuurlijk een kwestie van tijd. Daarom had ik Eric Kruisenbrink, van onze ontwerppartner Idenova, vorig jaar al gevraagd een aantal nieuwe Constructo’s te ontwerpen met drie aparte inwerpopeningen en binnenbakken. Toen Gemeente Schoon ons benaderde konden we direct twee varianten selecteren, die we vervolgens in zes weken hebben uitgewerkt en geproduceerd.” In Huizen staan nu vier gloednieuwe gevelexemplaren

van 3 maal 70, en vier vrijstaande van 3 maal 100 liter. De jongste generatie Constructo afvalbakken.

De ‘Leidse Bak’ Het allereerste prototype Constructo werd 17 jaar geleden ontwikkeld, in samenwerking met de gemeente Leiden. De ‘Leidse bak’, zoals ze hem daar nog steeds trots noemen, werd hét esthetische en ergonomische alternatief voor de bestaande zware afvalbakken. Toen René Verdel, nu wijkmanager Binnenstad Leiden, in 1996 aantrad als wijkchef Binnenstad, waren net de eerste prototypes gemaakt. Verdel: “Destijds werd onder de noemer Binnenste Beter, stapsgewijs de hele binnenstad gerevitaliseerd en heringericht. Alle straatmeubilair moest een kwalitatieve uniformiteit uitstralen die de binnenstad in één oogopslag zou onderscheiden van de rest van Leiden.”

Samen met Grijsen ontwikkelde de gemeente een afvalbak met een elegantere uitstraling, die ergonomisch

verantwoord te legen was.

Verdel legt uit: “Het ‘leeftijdsbewust personeelsbeleid’ was erop gericht veelvuldig ziekteverzuim onder gemeentemedewerkers terug te dringen. Aangezien er door de beheerdiensten veel werd geklaagd over rugklachten door toedoen van de zware stalen binnenbakken en de onhandige hoogtes van de bakken en sloten, namen we een Arbo-arts

Pilot Gemeente Schoon De gemeenten Huizen en Weesp gaan de pilotlocaties tot en met december monitoren: het gebruik van de afvalbakken wordt geregistreerd, het afval gewogen en gesorteerd en er wordt nagegaan hoe schoon het in de omgeving is. Verder bevragen ze onder meer het winkelpubliek en scholieren om na te gaan of hun beleving over het scheiden van afval door de proef verandert. Op 10 oktober presenteren de initiatiefnemers tijdens het Zwerfafvalcongres van Gemeente Schoon een tussentijdse rapportage. Straatbeeld houdt u op de hoogte.

S t r a a t b e e l d september 2012

35

en gespecialiseerd adviesbureau in de arm. De nieuwe afvalbak had een veel lichtere, RVS binnenbak, en een aangepaste uitneemhoogte.

Afgestemd op de nieuw aangeschafte afvalbakkenwagen was het al met al een stuk prettiger werken voor onze beheerdiensten.” Met behulp van meerdere prototypes werd de Constructo geperfectioneerd. Patrick Grijsen: “In die periode hebben we het deurtje ontwikkeld met het pianoscharnier over de hele lengte, de handgreep verdikt tot 8 mm dikte, de slothoogte verhoogd ter voorkoming van rugklachten, de inwerpopening vergroot en de verkapping boller gemaakt.”

Echter, het grootste verschil met de bestaande afvalbakken zat in de basis: het modulaire systeem. Dat vergde een grotere investering van de gemeente Leiden, maar één die zich gemakkelijk terugverdiende doordat alle losse onderdelen apart te vervangen zijn. Volgend jaar zal Grijsen alle oude afvalbakken van nieuwe coating voorzien. Verdel legt uit: “De oude panelen van glimmend traanplaat passen niet meer bij de moderne uitstraling van de stad. Met het oog op onze duurzaamheidsdoelstellingen, en die van Grijsen zelf, hebben zij voorgesteld alle buitenbakken in de werkplaats te zandstralen en van een antraciet grijze poedercoating te

98

97

95

Customizen, stadswapen of bedrijfslogo

Constructo 70

S t r a a t b e e l d september 2012

19

19

19

Eerste Constructo ontworpen

36

Standaard modulaire basis Constructo

tijktest in 2004. Zes zorgvuldig geselecteerde, vandalismebestendige afvalbakken met een hoogwaardige uitstraling werden twee maanden in de praktijk getoetst. Stadsbeheer en Netwerk NV beoordeelden de functionaliteit, Stadsbeheer en Stadsontwikkeling beoordeelden de bakken op esthetische criteria en Stichting Nederlandschoon onderzocht de invloed van de bakken op het afvalgedrag van de gebruikers.

Pieter Fokkens van Stadsbeheer Dordrecht: “De Constructo kwam voor onze gemeente als beste naar voren, mits de 100 liter versie op een aantal punten werd verbeterd.” Onder meer werd de onderkant van de buitenbak voorzien van een rubberen mat om geluidsoverlast bij het legen in de vroege ochtenduren tegen te gaan.

Meer informatie over het onderzoek van de gemeente Dordrecht is op aanvraag verkrijgbaar bij Pieter Fokkens, via Jp.fokkens@dordrecht.nl

voorzien. Stijlvol en onopvallend in het straatbeeld, zoals onze stedelijk ontwerpers graag een afvalbak zien.”

Acht jaar na het eerste prototype heeft de gemeente Leiden in 2004, bij het samenstellen van haar huidige Handboek Straatmeubilair, opnieuw overtuigend voor de Constructo gekozen als het type dat toegepast dient te worden in bijna alle delen van de stad.

Praktijkgericht ontwerpen In 1997 werden de eerste 150 ‘Leidse Bakken’ geplaatst, de originele versie met 50 liter inhoud en aluminium traanplaat panelen. In de jaren die volgde ontwikkelde Grijsen in samenwerking met de gemeente tevens een uitvoering met ondergrondse container voor lediging met een zuigsysteem en een stijlvol model met een hondendispenser voor het monumentale park Het Plantsoen.

Door deze manier van praktijkgericht ontwerpen hebben inmiddels bijna 300 gemeenten de Constructo in hun openbare ruimte staan. Zo schafte de gemeente Dordrecht de Constructo 50 en 100 aan op basis van een prak-

• Frame dikte 4 mm thermisch verzinkt staal, in iedere RAL-kleur • Aluminium of stalen panelen, in iedere RALkleur, oppervlak en design (glad, met nopjes of traanplaat) • Lichtgewicht, RVS of kunststof binnenbak • Deur met pianoscharnier over de gehele lengte, afsluitbaar d.m.v. een driekantslot • Afvalbak is in zijn geheel afsluitbaar, tijdens bijv. oudjaarsavond • Standaard 2 laags poedercoating • Door de modulaire opbouw zijn alle onderdelen los te vervangen

afvalbak. Stadswapens, logo’s van gemeenten, woningcorporaties en stadsdelen, anti-graffiti coatings, verschillende soorten kappen en handige accessoires zoals een asbak en hondendispenser: in geen twee gemeenten hoeft dezelfde Constructo te staan. Op de Dag Openbare Ruimte is de Constructo gescheiden afval te bekijken in stand 1.010.

Tig mogelijkheden, één modulaire basis De afvalbak is in een 50, 65, 70, 100 en 240 liter uitvoering verkrijgbaar, waarbij de body van de 70 en 240 afwijkt van de typische, ovale vormgeving. De nieuwste modellen met gescheiden afvalinzameling hebben een totale inhoud van 210 of 300 liter.

In het kader staat de modulaire basis beschreven die alle Constructo’s gemeen hebben: Met de opkomst van (city)marketing heeft customizing ook zijn intrede gedaan in de ontwikkeling van de

i Grijsen park en straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl Standnummer: 1.010

20

20

19

12

03

99

Pilot gescheiden afval

Constructo 240

Extra opties, materiaal, hondendispenser

S t r a a t b e e l d september 2012

37

Als speelgelegenheden uw zorg zijn...

Inspectie

Onderhoud

Reparatie

Beheer en advies

Algemeen Belang Onderhoud van Speelgelegenheden Postbus 576, 4600 AN Bergen op Zoom Tel. 0164 630122, Fax 0164 630536 E-mail info@abos.nl, Internet www.abos.nl

Bent u ge誰nteresseerd in een vrijblijvende afspraak bij u op kantoor,

Betrouwbaar Veilig

informeer dan naar Gertjan Smit of Dick van Rooij. Zij zullen u vrijblijvend de diverse mogelijkheden demonstreren.

Maatwerk stalen lichtmasten versterken gewenste uitstraling Reconstructie Stationsweg te Drachten Dit voorjaar is de reconstructie van de Stationsweg in Drachten opgeleverd. De aanwezige gietijzeren gasleidingen en het rioleringssysteem werden vervangen, de rijbanen werden versmald en aan weerszijden werden parkeerstroken, vrijliggende fietspaden en aparte voetpaden aangelegd. Om van de weg weer een aantrekkelijke laan te maken werden extra eikenbomen gepland. De gemeente Smallingerland had in haar visieplan gespecificeerd dat de weg en kruispunten extra geaccentueerd moesten worden met verlichting.

Ziut kreeg de opdracht het verlichtingsplan en -bestek op te stellen en om in samenwerking met gerenommeerde marktpartijen de straatverlichtingsinstallatie te realiseren. Philips Lighting leverde de verlichtingsarmaturen, PMF Stalen Masten werd verkozen als ontwerper en producent voor de benodigde stalen lichtmasten. Volledig in lijn met de detailplanning van de civiele aannemer heeft E-installateur Pol te Leeuwarden de gehele verlichtingsinstallatie gefaseerd geplaatst en in bedrijf gesteld.

Thermisch verzinkt met lange mastarm Direct bij aanvang van het project werden de ontwerpers van PMF gevraagd mee te denken over het ontwerp van de lichtmasten. De oude

stalen lichtmasten werden volgens de Cradle to Cradle methode zorgvuldig afgevoerd en gerecycled voor de productie van een nieuwe generatie lichtmasten. Vanwege de drie keer zo sterke eigenschappen van staal ten opzichte van aluminium koos de gemeente Smallingerland opnieuw voor dit materiaal. “Stalen masten zijn minder kwetsbaar bij lichte aanrijdingen rondom de aanwezige parkeerzones”, vertelt Van Bosma van de gemeente Smallingerland.

De speciaal ontworpen lichtmasten sluiten naadloos aan op de uitgangspunten en visuele aspecteisen van de gemeente. De uitstraling is bijna klassiek terwijl de lange mastarm zorgt dat het armatuur ook naast een volwassen eikenboom, nog steeds voldoende licht uitstraalt op de weg.

De masten werden volbad thermisch verzinkt. Dit geeft een extra lange levensduur en heeft als bijkomend voordeel dat de zinklaag niet schadelijk is voor mens en milieu. (Zie recent onderzoek Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, rapport 711701078.) Daarnaast produceert

PMF haar masten op een klimaatneutrale wijze. Alle benodigde energie tijdens het productieproces wordt gecompenseerd door een overeenkomst met de Klimaat Neutraal Groep.

Accenten met lijnverlichting Op de kruispunten is gebruik gemaakt van lijnverlichting. De verlichtingsarmaturen hangen precies boven de kruisvlakken die daarmee extra worden geaccentueerd. Initiatiefnemer Jan Bosma: “Wij zijn uitermate tevreden over de werkwijze, het ontwerpproces en de geselecteerde materialen. Het eindresultaat heeft de uitstraling die we bij de reconstructie van de Stationsweg voor ogen hadden.”

i PMF Stalen Masten Burgum T: 0511-463815 www.stalenmasten.nl Standnummer: C.001

S t r a a t b e e l d september 2012

39

Sport en spel van 0 tot 100 jaar In Oostrikpark Deventer In de Deventer wijk Het Oostrik hebben actieve bewoners zich het afgelopen jaar sterk ingezet voor een centrale ontmoetingsplek voor de hele buurt, met speel- en sporttoestellen voor alle leeftijdscategorieën. Tijdens een parkfestival werd uit drie speelinrichtingsplannen een ontwerp van Proludic gekozen met daarin onder meer De Verticale Wereld, een kabelbaan, vogelnestschommel en het combinatietoestel Inka. Dit voorjaar is het eerste gedeelte van het ontwerp gerealiseerd.

De nieuwe speelplaats in het Oostrikpark is een mooi resultaat van de Wijkaanpak waarmee de gemeente Deventer al meer dan 20 jaar de bewoners stimuleert zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leefomgeving. Met een bijdrage uit het wijkbudget konden de speeltoestellen worden aangeschaft. Daarnaast is de jaren ’70 wijk als een ‘Prioriteitswijk’ aangemerkt, waardoor de gemeente met onder meer een subsidie van de provincie Overijssel een impuls kan geven aan de leefbaarheid. In dat kader hebben de actieve bewoners van Het Oostrik een prijsvraag gewonnen waardoor

40

S t r a a t b e e l d september 2012

het hele park een opknapbeurt kon krijgen. Op de locatie Gildenburg/ Swanenburg, gelegen rondom het Oostrikpark is een sportief speelinrichtingsplan ontwikkeld voor een doelgroep in de leeftijd van 0 tot 100 jaar. Drie leveranciers, waaronder Proludic, dienden een plan in.

Tijdens een gezellig parkfestival hebben drie speeltoestellenleveranciers hun voorstel voor de inrichting van het park gepresenteerd.

Projectleider Paul ten Voorde: “Het voorstel van Proludic is door de bewoners gekozen als het beste ontwerp. Door een goede samenwerking tussen bewoners, wijkmanager, het stedenbouwkundig bureau Urban Synergy dat het landschappelijk plan maakte, de uitvoerende partijen Deventer Groenbedrijf en Proludic, en de gemeente is in korte tijd een bijzonder project gerealiseerd.” Eind juni zijn de eerste toestellen geïnstalleerd.

De Verticale Wereld Deze klim- en klautercombinatie is geschikt voor iedereen vanaf 6 jaar. Het concept is ontwikkeld in

samenwerking met vooraanstaande bewegingspsychologen en spoort jong en oud aan tot spelen, sporten en interactie. De palen met een diameter van 125mm zijn gemaakt van gegalvaniseerd- en gecoat staal.

De granieten afwerking in twee grijstinten, heeft een krasbestendig reliëf. De gekleurde wanden van HPL hebben een dikte van 13mm en zijn door een behandeling met gepigmenteerde acryl polyurethaan harsen bestendig tegen UV-straling en beschadigingen. In Deventer is gekozen voor een ondergrond van veiligheidszand.

Vogelnestschommel met ‘Smart Products’ ondergrond Kinderen van 2 tot 8 jaar, met of zonder een beperking, beleven plezier aan deze metalen vogelnestschommel. De horizontale balken van 89 mm doorsnede zijn gemaakt van gegalvaniseerd staal, het dubbel schommelmechanisme van roestvrij staal. De mand is opgemaakt uit één stuk gegoten polyethyleen.

Het frame is van roestvrij staal met moffen van PVC. De PVC beves-

tigingsbeugel minimaliseert de slijtage aan de metalen onderdelen en verlengt de levensduur. Onder de schommel werd een ‘Smart Products’ veiligheidsondergrond gelegd. Dit zijn 100 procent recyclebare rubber matten die op de bestaande grasondergrond worden aangebracht.

Enkele weken na installatie zal het gras door de matten heen groeien, en de speelplek een ware natuurlijke uitstraling geven.

polyethyleen (PE). Dit materiaal vergt geen onderhoud, is niet giftig, Uvbestendig en 100 procent recyclebaar. Het splintert niet en scheuren en krassen hebben geen invloed op de stabiliteit of -levensduur. Alle palen en dwarsbalken zijn gemaakt van Canadees cederhout (FSC) met een hoog natuurlijk oliegehalte en zijn 10 jaar gegarandeerd onderhoud- en schimmelvrij. De vloeren en zijpa-

nelen zijn vervaardigd uit slijtvast en onderhoudsvrij Braziliaans mandioquiera hout. Onder zowel het Inka Combinatietoestel als de Kabelbaan is een veiligheidsondergrond van ‘Smart Products’ gelegd.

Begin juli is de eerste projectfase van het speel- en sportterrein opgeleverd, in een later stadium zullen de Vitaliteit toestellen, een klim- en speelhuisje en enkele extra toestellen worden geïnstalleerd. Paul ten Voorde noemt de plek nu al een succes: “Het beste bewijs is dat je ziet dat er druk gebruik wordt gemaakt van het vernieuwde Oostrikpark, door jong en oud.”

i Proludic Mill T: 0485-470724 www.proludic.nl Standnummer: 2.076

Kabelbaan De nog altijd populaire kabelbaan is geschikt voor iedereen vanaf 4 jaar.

Fraai gebogen steunpalen gemaakt van duurzaam, gelaagd hout, (95 mm dik, 200 mm breed en 3,20 m hoog) ondersteunen de constructie. Met een kliksysteem kan de kabelspanning gemakkelijk worden afgesteld. De 10 mm dikke kabel is gemaakt van gegalvaniseerd staal, de loopkat van duurzaam roestvrij staal. Polyamide rollagers beperken het bewegingsgeluid. Wanneer er geen gebruik wordt gemaakt van de kabelbaan, zorgt een blokkeringsmechanisme dat de loopkat haar positie behoudt. De zitting is gemaakt van een raatvormig rubber met schokdempende eigenschappen. De gegalvaniseerde ketting met kleine schakeltjes is omhuld met een plastic beschermhuls.

Inka combinatietoestel Dit ludieke combinatietoestel is ontworpen als een speeluitdaging en ontdekkingstocht voor kinderen van 2 - 12 jaar. Het toestel biedt talrijke activiteiten die vol motorieke uitdagingen zitten. Alle plaatwanden en buiselementen zijn vervaardigd uit het milieuvriendelijke

S t r a a t b e e l d september 2012

41

Luminizer Luminizer is een web-applicatie voor OVL-beheer en -bediening, onafhankelijk van merk of type.

Eén slimme applicatie, zonder overtollige informatie.

Met de Luminizer web-applicatie kan het lichtareaal volledig worden beheerd, geconfigureerd en bediend, ongeacht het merk. Het systeem is tevens toepasbaar met alle systemen; conventioneel of gedimd, statisch of dynamisch. De applicatie is gebaseerd op open standaarden en laat zich eenvoudig integreren met bestaande financiële of geografische systemen.

• Eenvoudig gebruik • Intuïtief ingerichte gebruikersinterface • Meldingen van burgers via website eigenaar/beheerder • Overzichtelijk areaal beheer van alle lichtpunten met alle beno-

Merk- en systeemonafhankelijke OVL web-applicatie digde informatie • Volledig gebruikersbeheer voor interne en externe gebruikers (aannemers) • Remplacefuncties en -berekeningen (planning en budgettering) • Energiemanagementfuncties (conform de meetcode) • Storingsmeldsysteem met geïntegreerd werkorder management • Rapportage mogelijkheden voor alle data • Export gegevens naar Excel of PDF • Gebruik op iedere PC, laptop, smartphone of tablet, platform onafhankelijk • Data uitwisseling en integratie met alle voorkomende ERP en GEO systemen • Gebaseerd op open standaarden en de laatste web technologie

i Luminext Doorn T: 0343-420257 www.luminext.eu Standnummer: 5.22

FalcoAsh De FalcoAsh is een stijlvolle buitenasbak die leverbaar is in vier varianten. Het licht geborstelde oppervlak geeft de peukenpaal een moderne en stijlvolle uitstraling.

De FalcoAsh heeft een buitendiameter van 90 mm en is volledig in RVS is uitgevoerd, en dus geheel onderhoudsvrij. Ook het driekwart slotje is van RVS en voorzien van een driehoeksluiting.

Het gepolijste kopje van de asbak is bolvorming waardoor een minimale hoeveelheid regen in de asbak terecht komt.

De opvangbak heeft een ruime inhoud van 2,5 liter en is makkelijk te legen.

De FalcoAsh is beschikbaar in vier varianten: met ankerdeel, met aangegoten betonvoet, met een ronde voetplaat voor losse plaatsing en met ronde voetplaat met gaten voor bevestiging op een ondergrond.

i Falco bv Vriezenveen T: 0546-554444 www.falco.nl Standnummer: 2.075

S t r a a t b e e l d september 2012

43

HDPE grondstuk de unieke bescherming!

Nedal Aluminium biedt verschillende mogelijkheden om het grondstuk van de aluminium T

TNO

RROSIE T

ES

CO

mast te beschermen tegen corrosie. Uit de resultaten van een door TNO uitgevoerde omstandigheden goede tot zeer goede effectiviteit hebben om corrosie te weerstaan.

A

TM

AS

NED

TEN

test in opdracht van Nedal, blijkt dat al deze verschillende mogelijkheden onder normale

L

AL

UM

IC INIUM L

H

In het geval van zwerfstromen en andere extreme grond situaties, blijkt de Nedal aluminium mast, voorzien van een HDPE grondstuk uitstekend te presteren. Deze constructie, waarbij de mast middels een HDPE tussenmantel met het grondstuk is verbonden, waarborgt ten allen tijde een uitstekende isolatie,

Aluminium lichtmast

waardoor het grondstuk niet kan corroderen.

HDPE grondstuk

Aluminium grondbuis Nedal Aluminium B.V. Groenewoudsedijk 1, p.o. box 2020 3500 GA Utrecht, the Netherlands Tel: +31(0)30 2925 711 Fax: +31(0)30 2939 512

To e s t e l l e n s p e e l - e n s p o r t p l a a t s e n

Proludic al 30 Jaar uw Partner

Advies - Ontwerp - Aanleg - Onderhoud:

Breng kleur in uw (speel)omgeving • info@proludic.nl • 0485 470724 • • w w w. p r o l u d i c . n l •

@proludicNL •

Kom proef zitten bij STIELS

Op de beurs in Houten laat Stiels Straatmeubilair uit Geldrop de Circulo-bank RVS in 216cm aan u zien en nodigt u uit om te komen proef zitten.

Ervaar hoe design en comfort elkaar in deze bank ontmoeten en vraag ons naar de verschillende modellen die in deze serie mogelijk zijn. Ook maatwerk op dit concept is een mogelijkheid.

zitelementen, fietsparkeersystemen, bloembakken, afbakening en afvalbakken. Alle producten van Stiels zijn gebruiksvriendelijk en hebben een tijdloos design. Wij zorgen voor een persoonlijke relatie met onze klanten waarbij service en samenwerking een belangrijke rol spelen.

Naast maatwerk wordt straatmeubilair verkocht in de productgroepen;

standnummer 4035

STIELS STraaTmEubILaIr

Graag tot ziens op 10 of 11 oktober.

® Emopad 11, 5663 PA Geldrop T: 040 78 78 234 • M: 06 12 33 77 78 www.stiels-straatmeubilair.nl • www.circulos.eu • www.tangles.eu

Zijn begraafplaatsen openbare ruimte?

Qua locatie heeft de begraafplaats in Nederland een repeterende beweging van naar binnen en buiten de kom gekend. Van onze grafheuvels buiten de stad, naar de kerkvloeren en kerkhoven in de steden. De laatste jaren is men op zoek naar vernieuwende ontwerpconcepten, nieuwe locaties en het eventueel combineren van openbare functies. Zou een begraafplaats dan ook ingericht kunnen worden als openbare ruimte?

In de middeleeuwen was het kerkgebouw en het kerkhof het centrum van het sociale leven en fungeerde als ontmoetingsplaats. Er waren markten, er werd recht gesproken, er waren kermissen en er werd geflaneerd want het deed voor de middeleeuwer dienst als dorps- of stadsplein en wandelpromenade waar iedereen kon komen wandelen, elkaar ontmoeten, voor spelen en liefdesaffaires. Het kerkhof was onderdeel van de openbare ruimte van de stad. Vanwege de verplichting om vanaf 1827 weer buiten de stad te gaan begraven werden tuinarchitecten ingeschakeld voor het ontwerpen van begraafplaatsen voor grote steden. Een mooi voorbeeld is begraafplaats Soestbergen in Utrecht (1830). Deze begraafplaats was in de 2e helft van de 19e eeuw zó populair als wandelpark, dat een verordening nodig was om het vele bezoek te beperken.

omdat er vanuit de maatschappij acceptatie en vraag is naar recreatieve mogelijkheden op de begraafplaatsen. De vraag die nu rijst is: zou een begraafplaats dan ook zo ingericht kunnen worden als recreatieve openbare ruimte?

Ja en nee. Natuurlijk is het een goede ontwikkeling dat de maatschappij de dood weer omarmt en naar zich toetrekt, maar een begraafplaats blijft een ritueel landschap waar rust een belangrijke voorwaarde is voor het facet emotie, dat hier een belangrijke rol speelt, in tegenstelling tot een stedelijk park. Een picknicktafel nodigt uit tot verpozen, ook na een grafbezoek. Maar het moet niet uitnodigen om er de buurtbarbeque te organiseren. Een kinderhofje kan voorzieningen bieden voor broertjes en zusjes, maar is geen speeltuin.

Begraafplaatsarchitectuur: een specialisme Het publiek vraagt om ‘nieuwe’ gebruiksmogelijkheden, binnen de gevoelsgrenzen die begraafplaatsen stellen. De vraag naar ‘zachte’ recreatie kan door beheerders en

ontwerpers vertaald worden naar een inrichting en beheer die uitnodigen tot multifunctioneel gebruik, passend bij een begraafpark. Dit vraagt echter wel specifieke kennis.

i Ada Wille- landschapsarchitect Koudekerk aan den Rijn T: 071-3419097 www.adawille.nl en Adviesgroep begraafplaatsen www.adviesgroepbegraafplaatsen. nl Standnummer: 3.070 en 3.071

Dag van de Openbare Ruimte Woensdag 10 oktober, 11.15-11.45 uur.

Lezing door Wim van Midwoud, bedrijfsconsulent bij de LOB (Landelijke Organisatie Begraafplaatsen): “Klapper van de week: 2 graven halen, 1 betalen”, over de kwaliteitszorg op begraafplaatsen.

Laatste rustplaats of recreatieruimte?

De laatste jaren is men op zoek naar vernieuwende ontwerpconcepten maar staat ook de locatie van de begraafplaats zelf weer ter discussie. Het combineren van openbare functies is weer bespreekbaar. Een begraafplaats in de stad, functionerend als wijkgroen, is vanuit stedenbouwkundig oogpunt interessant

S t r a a t b e e l d september 2012

45

(Advertorial)

Een NERI kiosk in het stra Een stimulans voor gemeente en wijk

Om de toenemende leegstand in winkelgebieden tegen te gaan doen gemeenten en steden alle mogelijke moeite de levendigheid terug te brengen in hun kernen. Het is een ironisch gegeven: gezelligheid trekt meer gezelligheid, leegstand trekt verder leeg. Een element dat de ouderwets gezellige sfeer kan helpen terugbrengen in het straatbeeld is de kiosk. Een directe opwaardering van de ruimte en een stimulans voor ondernemers, gemeente en de wijk.

In veel kernen zorgen krimp, leegstand en de toename van internetshopping voor slecht bezochte winkelcentra. Ondernemers zien hun opbrengsten dalen.

46

S t r a a t b e e l d september 2012

Om de huidige consumenten naar de stad te krijgen, moeten zij daar meer te doen hebben dan enkel een boodschap; evenementen, sfeer en gezelligheid moeten zor-

gen voor een ‘dagje uit’ om lekker te winkelen en een terrasje te pakken. Die beleving wordt mede bepaald door de inrichting van het straatbeeld; een prettige omgeving nodigt uit tot verblijven.

Een element dat de ouderwets gezellige sfeer kan helpen terugbrengen in het straatbeeld is de kiosk. Een mooi vormgegeven kiosk trekt niet alleen potentiele kopers voor de ter plekke aangeboden producten maar stimuleert tevens een ondernemende, bruisende omgeving.

aatbeeld ondernemer,

veel andere kiosken: het element op zich is al een aanwinst voor een plein.

NERI kiosken worden door uiteenlopende partijen aangeschaft, maar veelal door gemeenten die hier een toeristisch informatiepunt vestigen, of de kiosk verhuren aan een exploitant voor het uitbaten van commerciële of horecaactiviteiten. Afhankelijk van de behoeften en uitgangspunten van de gemeente, die kunnen variëren van citymarketing en revitalisering tot het terugdringen van overlast en vandalisme, worden afspraken gemaakt met de exploitant.

Bloemen en toerisme in de Voorstraat van Harlingen Harlingen blies onlangs nieuw leven in de Voorstraat. Gesteund door het gemeentebeleid nam ondernemer Cor Nijhuis in 2009 het initiatief om een NERI kiosk te laten plaatsen. Zijn oude ‘SRV kar’ die jarenlang als bloemenkraam dienst had gedaan, maakte plaats voor de stijlvolle kiosk. Resultaat was een markante, kleurrijke plek die de gemeente inspireerde tot aanschaf van een eigen NERI kiosk waar de plaatselijke VVV werd gesitueerd. VVV-medewerker Nancy Harlaar: “Het is een druk bezochte kiosk; we krijgen veel complimenten van bezoekers. Met de terrassen eromheen is alles bij elkaar nu een gezellig plekje in de stad.” De gemeente, bij monde van de heer Gerben Wierda die aan de wieg stond van dit initiatief, bevestigt dit ontstane straatbeeld.

Degelijk gietijzer in authentieke vormgeving Een herinrichting van een plein, in het kader van een stedelijk vernieuwingsprogramma of kernrevitalisering, is de ideale gelegenheid een NERI kiosk in te passen. NERI kiosken zijn van Italiaanse origine en hebben een authentieke uitstraling. Dit product wordt al sinds 1993 op de Nederlandse markt geleverd. De deels gietijzeren uitvoering staat garant voor hoge kwaliteit. Juist die hoogwaardige ambiance maakt het verschil met

Vis en een borrel op de markt in Venlo In de gemeente Venlo zijn de kiosken niet meer weg te denken van de Markt: de Italiaanse bouwwerkjes staan er nu bijna twintig jaar.

In de voormalige bloemenkiosk is de geur er dan wel niet beter op geworden; de viswinkel van Huub Den Bels geniet nu al jaren een goede naam. Aangenzend staat Chiosco, het kleinste café van Nederland, gevestigd in de kiosk van Old Dutch. “Bij mooi weer zijn de terrassen vol en binnen is het altijd gezellig”, aldus uitbater Van Erven. Bezoekers uit Venlo

en daarbuiten zien de kiosken als een onmisbaar deel van de Markt.

De heer Smets van de gemeente Venlo die de kiosken in haar bezit heeft, laat weten: “Venlo heeft juist om redenen als sfeer en nuttig gebruik van de openbare ruimte geïnvesteerd in deze kiosken, en ziet ze als een aanwinst is voor de stad.”

Originele StadsKiosk op het Velperplein te Arnhem Arnhem kreeg in 2008 de allereerste Nederlandse Stadskiosk; een kiosk zoals we die kennen uit de Zuid-Europese landen, met kranten en tijdschriften, kansspelen, sigaretten, koffie en snacks. De StadsKiosk maakt deel uit van het franchise portfolio van Retail Development Company (RDC), waar ook andere tijdschrift- en boekenformules als The Read Shop onder vallen. Eigenaresse Cindy Bonnikhorst beschrijft de StadsKiosk als “een vertrouwde plek op het Velperplein, waar mensen hun krantje halen, een praatje maken of de weg kunnen vragen.” De NERI kiosk voorziet daarmee niet alleen in een economische, maar ook in een sociaal-maatschappelijke behoefte. Uit het vooronderzoek bleek destijds dan ook dat circa 80 procent van de ondervraagden positief stond tegenover een kiosk op het plein.

Om NERI kiosken verder te uit te rollen als sociale ontmoetingsplekken op straat, wordt momenteel in overleg met gemeenten een concept ontwikkelt met een sociaalmaatschappelijke invulling. In bezit van de gemeente, maar mede mogelijk gemaakt door sponsoren en actief steunende partijen, wordt een kiosk een stimulerende ontmoetingsplaats waar heel de wijk, ongeacht achtergrond of leeftijd, terecht kan voor begeleiding richting de actieve maatschappij.

i Ident Projects Amsterdam T: 020 462 4010 E: info@identprojects.nl www.identprojects.nl Standnummer: 2.070

S t r a a t b e e l d september 2012

47

afbakening/fietsparkeren

RECREATIE VAKBEURS

Dé vak beurs voor de recreatiebranche

Hardenberg 6, 7 en 8 november 2012 Gorinchem 26, 27 en 28 november 2012 Venray 5, 6 en 7 februari 2013

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

www.evenementenhal.nl

Ons evenement. UW MOMENT.

Rustiger en veiliger straatbeeld in centrum Emmen Eenduidig beeld met gewassen waalformaten Op dit moment is De Roo Wegenbouw volop bezig met de herinrichting van het hart van Emmen. De Wilhelminastraat is inmiddels gereed en geeft een goede indruk van het beoogde straatbeeld in het hele centrum. De gemeente Emmen maakte in eigen beheer het ontwerp. Ontwerper stedelijk gebied Gerolf Menzo en verkeersdeskundige Patrick Mink leggen de visie uit: “Inwoners bleken een gevoel van veiligheid te missen. Ons doel was met een betere inrichting de snelheid naar beneden te brengen.”

Waar de parkeerplaatsen een deklaag van uitgewassen koperslaksplit hebben, bestaat het voetgangersgedeelte uit betontegels met een uitgewassen rood-witte deklaag. De zogenoemde Novacolor Ceriale is opgebouwd uit rood natuurgesteente en krijgt, door de toevoeging van zwart en wit materiaal, een bijzondere uitstraling. “Als straks in de asfaltdeklaag van de rijbaan het witte

grind zichtbaar wordt, dan haalt dat ook het witte natuurgesteende in het trottoir helemaal op,” aldus Menzo.

i v.d. Bosch Beton Almelo T: 0546-488555 www.vdboschbeton.nl Standnummer: 1.040

Menzo en Mink beschrijven: “We hebben de rijbaan optisch smaller gemaakt door een middenstreep van rode gewassen waalformaten aan te brengen.” De rode kleur komt terug in de trottoirs wat een uniforme, rustige uitstraling tot effect heeft.

Voetgangerszone, parkeerplaatsen en faciliteitenstrook werden heel bewust ingericht met hetzelfde formaat tegels. Vanwege de sterkte werd gekozen voor 15x30x8 en 15x15x8 tegels van v.d. Bosch Beton, om laden en lossen mogelijk te maken.

Parkeren op het trottoir Bijzonder aan het ontwerp is dat de parkeerplaatsen op de trottoirs zijn gesitueerd. De scheiding tussen parkeerplaatsen en rijbaan wordt gevormd door een zware oploopband. “We wilden dat het verkeer een hoogteverschil van 12 cm moest overbruggen. Dat bereiken we met deze band. De fabrikant in voldoende hulpstukken voor bochten, inritten en invalidenopritten om deze lijn overal te kunnen doortrekken,” aldus verkeersdeskundige Mink. De invalidenopritten zijn gemaakt met speciaal ontwikkelde elementen.

Afgeronde zijden maken het voor rolstoelers makkelijker om het trottoir op te rijden.

S t r a a t b e e l d september 2012

49

Participatie en openbare verlichting Steeds meer gemeenten en provincies onderkennen dat burgerparticipatie een toegevoegde waarde heeft bij het maken van beleid en concrete plannen. Het wordt zelfs steeds vaker noodzakelijk geacht om te komen tot een goed resultaat. Burgers brengen hun eigen kennis, ervaringen en ideeën mee. Het gebruik van deze input maakt dat plannen beter aansluiten bij de wensen en behoeften van de burgers en meer draagvlak hebben. Openbare verlichting vormt hierop geen uitzondering.

50

S t r a a t b e e l d september 2012

Een beter resultaat door de betrokkenheid van burgers Burgers kunnen op verschillende manieren betrokken worden bij het proces. Drie verschillende vormen van burgerparticipatie zijn raadplegen, adviseren en coproduceren.

• Raadplegen: vragen stellen aan de burgers (interviews, enquêtes) over hoe men zaken beleeft en wat men

belangrijk vindt. Zo ontstaat inzicht in de verwachtingen en ideeën van de burgers en kan hier rekening mee worden houden.

• Adviseren: advies vragen, bijvoorbeeld door middel van een burgerpanel. Burgers kunnen problemen naar voren brengen

Voorbeeldprojecten OVL en participatie Overal in het land betrekken gemeenten hun burgers bij het maken van plannen. Een goed voorbeeld zijn de gemeenten die voor het thema openbare verlichting het instrument burgerparticipatie inzetten. Er zijn verschillende voorbeelden: • Gemeente Renkum heeft intensief met een kleine groep burgers samengewerkt die op hun beurt via informatieavonden een breed gedragen advies hebben uitgebracht; • Gemeente Rijssen-Holten heeft een enquête aan haar reeds bestaande burgerpanel (800 leden) voorgelegd betreffende het thema licht in de openbare ruimte; • Verschillende gemeenten in voornamelijk Noord en Oost Nederland bepalen in samenspraak met de burgers waar wel of geen verlichting wordt geplaatst dan wel wordt weggehaald (met name in het buitengebied); • Een voorbeeld hiervan is het project ‘Twente uitgelicht’, waaraan een tiental gemeenten meedoet. Elke gemeente organiseert een informatieavond met als onderwerp ‘de openbare verlichting in het buitengebied’.

Vervolgens kunnen burgers via een website (www.twentebewustverlicht.nl) aangeven welke lichtmasten volgens hen weg kunnen en welke moeten blijven staan. De gemeente Buren was de eerste die volgens dit concept werkte.

en oplossingen aandragen, die vervolgens een belangrijke rol in het (beleids)proces spelen.

• Coproduceren: een verdergaande vorm van participatie, waarbij burgers bijvoorbeeld meeontwerpen aan nieuwe infrastructuur of verantwoordelijk worden voor een stuk beheer van de openbare ruimte.

Welke vorm of middel van participatie ook wordt ingezet, de essentie is altijd interactie tussen burgers en overheid. Interactie, waarbij werkelijk ruimte is voor de inbreng van de burgers. Enkel informeren hoort daarom niet thuis in het bovenstaande rijtje; dat is immers eenrichtingsverkeer waarbij de burger geen actieve rol heeft.

Randvoorwaarden voor burgerparticipatie Zeker als het gaat om de leefomgeving, is het belangrijk burgers te betrekken bij het maken van plannen.

Het is niet altijd gemakkelijk om hier vorm en inhoud aan te geven. Het kost tijd en levert vanzelfsprekend niet alleen positieve reacties op. Het

is voor gemeenten en provincies een kwestie van ervaring opdoen: op welke manier kan ik mijn burgers bij het proces betrekken? Wat werkt wel en wat werkt niet? In de notitie ‘ Burgerparticipatie en provinciale infrastructuur’ van de provincie Overijssel worden belangrijke randvoorwaarden genoemd.

Enkele belangrijke punten zijn: • Ruimte voor resultaten: als er geen ruimte is om iets met de mening van burgers te doen, is burgerparticipatie niet geschikt.

• Afbakening: het moet voor alle betrokkenen duidelijk zijn wat wel en niet ter discussie staat en waar zij wel en geen invloed op uit kunnen oefenen.

• Gemeenschappelijk probleem: het onderwerp moet voor voldoende mensen relevant zijn.

• Draagvlak, zowel politiek, bestuurlijk als ambtelijk: het is van belang dat er draagvlak is bij de ambtelijke top en bestuurders voor de burgerparticipatie.

• Voldoende kennis, kunde en beschikbare capaciteit: onontbeerlijk zijn kennis en kunde van het interactieve proces en voldoende menskracht om het proces te begeleiden.

Tekst: Daaf de Kok en Beatrijs Oerlemans, Licht en Donker Advies Foto: Beatrijs Oerlemans

Duurzame Verlichtingstafel beleving OVL en bewonersparticipatie Op donderdagmiddag 11 oktober a.s. organiseren Agentschap NL en de provincie Overijssel een bestuurlijke bijeenkomst energiebesparing openbare verlichting met als thema beleving van licht en bewonersparticipatie.

Doel is het initiëren van vervolgstappen voor de verduurzaming van de openbare verlichting in Nederland. Deze tweede Duurzame Verlichtingstafel dit jaar is vooral bedoeld voor wethouders en gedeputeerden. Anderen die te maken hebben met openbare verlichting zijn na aanmelding - voor zover de capaciteit van de zaal het toelaat - ook van harte welkom.

Tijd: 15.00 – 17.30 uur, inloop met koffie en thee vanaf 14:30 uur Locatie: Provinciehuis Overijssel, Luttenbergstraat 2, 8012 EE Zwolle Aanmelden: Mail naar openbareverlichting@agentschapnl.nl. Vermeld in de e-mail uw naam, functie, organisatie, e-mailadres en dat het gaat om de bijeenkomst op 11 oktober 2012.

S t r a a t b e e l d september 2012

51

Wij dagen je uit: ga lekker hangen!

Z DH

LER

ON

EN

GE

que Pl ni

ns

AT

I

E

U

CI

Solutio

O

EID

ground ay

S

Leren, gezondheid en sociale integratie zijn essentieel voor een verantwoorde speelplek.

Zo hebben opgroeiende kinderen een eigen plek nodig om samen af te spreken, een balletje te trappen of zomaar wat te kletsen. Kompan maakt elke speelplek compleet met uitdaging en FUN!

ALE

INTEGR

PLAY THE KOMPAN WAY KOMPAN B.V. | Schimminck 13 | Postbus 2059 | 5300 CB ZALTBOMMEL | T (0418) - 68 14 68

www.kompan.com

Duurzame Bamboebanken Net als iedereen hebben ook gemeentes te maken met forse bezuinigingen, terwijl wel wordt verwacht dat ze kiezen voor duurzame en degelijke oplossingen in de openbare ruimte. Om hieraan te kunnen voldoen is Replay onlangs met een betaalbaar alternatief voor de traditionele houten parkbank gekomen: de Bamboebank.

Bamboe is geen houtsoort, maar een grassoort. Het is een van de meest snelgroeiende planten en komt zeer snel tot wasdom. Daarom kan het snel worden omgezet in plaatmateriaal of andere producten. Bamboe is daarmee een zeer duurzaam en

milieuvriendelijk alternatief voor hardhout. De bamboe planken, waarvoor 90 tot 95 procent van de bamboestam wordt gebruikt, bestaat uit gekookte en gedroogde bamboevezels. Deze worden gedoopt in een harslijm en onder hoge druk samengeperst. In de betonnen poten zijn schroefhulzen bevestigd, waaraan de planken met bouten worden bevestigd. In tegenstelling tot hardhout, is bamboe minder gevoelig voor mosvorming onder bomen en is het eenvoudiger te reinigen.

Productspecificaties – Bank met rugleuning, bestaande uit twee betonpoten; – Model ingraven of maaiveld;

– Uitvoering vlak grijs, voorzien van vier of vijf bamboe planken; – Afmetingen: zithoogte 430 mm en lengte 2000 mm.

i Replay Profs in Playgrounds Beringe T: 077–3066320 www.replay-speeltoestellen.nl Standnummer: 2.124

(Advertorial)

Koninklijke Bammens introduceert de Citypole voor city identity Hoe kijkt ú naar A-locaties?

Koninklijke Bammens ziet het als de visitekaartjes van een stad, die vragen om een verzorgd straatbeeld en om onderscheidend vermogen.

Daarom heeft Koninklijke Bammens de Citypole ontwikkeld: een functionele en duurzame afvalbak die kan worden aangepast aan uw beleving.

Citypole U heeft de keuze uit twee typen overkappingen. Diverse accessoires en kleurcombinaties geven richting aan de door u gewenste uitstraling.

City Indentity Met de Citypole biedt Koninklijke Bammens de mogelijkheid een identiteit te creëren die volledig aansluit bij de omgeving. U kunt kiezen voor een specifiek anti-aanplakreliëf of voor uw eigen logo, lasergesneden in de panelen.

Daarnaast wordt u een unieke kans geboden. U mag uw eigen overkapping ontwerpen. Waar

een eigen ontwerp toe kan leiden laten wij u graag zien met voorbeelden tijdens de Dag Openbare Ruimte op 10 en 11 oktober, standnummer 2.004.

Kenmerken Citypole basismodel • Capaciteit: 100 liter • Verzinkt staal • Poedercoating, in iedere gewenste kleur leverbaar • Roestwerend, klimaatklasse C5 • Antigraffiticoating • Anti-aanplak reliëf, noppenprofiel 15 mm • Tidymanlogo, lasergesneden • Aluminium lichtgewicht binnenbak of zakhouder frame.

• Tweezijdige inwerpopening • Universeel slot op ergonomisch verantwoorde positie

i Koninklijke Bammens BV Maarssen T: 0346-592411 www.bammens.com Standnummer: 2.004 S t r a a t b e e l d september 2012

53

Verheij Integrale groenzorg en Griffioen slaan handen ineen op Bedrijvenpark Rivium

Concept Green to Colour kleurt de boulevard

Saai, grijs en flets; de boulevard van het Rivium in Capelle aan den IJssel had alle charme verloren. “In de twaalf jaar oude bakken met lavendel zat geen enkele vitaliteit meer”, zegt ir. J. L. van Stralen, parkmanager van Bedrijvenpark Rivium. Met het vaste plantenconcept ‘Green to Colour’ brachten Verheij Integrale groenzorg en Griffioen Wassenaar de kleur terug op het bedrijvenpark.

Bedrijvenpark Rivium aan de Nieuwe Maas, pal naast de snelweg A16, biedt plaats aan 140 verschillende bedrijven in negentig gebouwen.

Ongeveer 20 procent van de kantoorpanden staat leeg. “We doen er alles aan om onze huurders te behouden, waarbij groen ons visitekaartje is”, aldus Van Stralen.

Tienduizenden mensen zien dagelijks hoe het park van 25 hectare er bij ligt. Om op al die mensen een goede indruk achter te laten, bracht Wilco Boender van opdrachtnemer Verheij Integrale groenzorg Van Stralen in contact met vaste plantenkweker Bert Griffioen uit Wassenaar.

54

S t r a a t b e e l d september 2012

Met zijn alternatieven voor de oude lavendel wist hij negen maanden per jaar kleur op de Riviumboulevard te garanderen én lage onderhoudskosten.

tot een minimum wordt beperkt.

Onkruid krijgt daarna nauwelijks kans meer. Het ultieme doel is zoveel mogelijk maanden per jaar kleur in het openbaar groen.”

Vaste plantenconcept Green to Colour Vaste planten zijn terug van weggeweest, is de overtuiging van Griffioen. “Wij brengen de kleur en kwaliteit van de vaste plant terug in de openbare ruimte.” Het concept heet Green to Colour en vraagt een andere manier van denken.

Niet de beplanting aanbrengen en vervolgens onderhouden, maar eerst plannen, dan aanbrengen en dicht laten groeien. De traditioneel hoge kosten van het onderhoud van vaste planten vervallen bij toepassing van dit concept. ”We werken met soorten die heel snel dichtgroeien”, vertelt Bert Griffioen. “Met grondverbetering vooraf, goede mestgift en precies op het goede moment terugmaaien, groeien de plantvakken snel dicht waarmee het onderhoud

Vast onderdeel van de Green to Colour-formule is toepassing van vaste planten in de grotere potmaat P11. Verder worden standaard acht planten per vierkante meter toegepast om zo snel mogelijk een dekkend resultaat te krijgen. In de praktijk blijkt 10 procent van het assortiment vaste planten geschikt voor de openbare ruimte. Bijvoorbeeld de snelgroeiende Nepeta die ook is toegepast op het Rivium.

Een goede voorbereiding is het halve werk Op verschillende plaatsen in ZuidHolland past Verheij Integrale groenzorg het concept van Griffioen toe; op het gerenoveerde Stationsplein in Zwijndrecht, op rotondes in Hellevoetsluis en bij een zorgcomplex in Sommelsdijk. Ook buiten de

Eerst plannen, dan aanbrengen en dicht laten groeien.

voorbereiding van de grond”, aldus Griffioen die daarom samenwerkt met specialistische groenbedrijven, waaronder Verheij Integrale groenzorg.

Verheij startte in april 2012 met aanpak van het Rivium. Boender: “De oude lavendel eruit, 10 tot 15 centimeter grond bovenop, - het onder ons zo genoemde Griffioenmengsel - en toen de planten er in.

Binnen drie weken was het gerealiseerd en binnen twee maanden was het helemaal dichtgegroeid.”

De regen deze zomer had daar niet alles mee te maken. “De vijand in de groei van vaste planten is niet vochtgebrek, maar hitte”, vertelt Boender.

“Als de grond bedekt is, blijft de temperatuur van de grond laag en krijgt het jonge plantje de kans snel te groeien.”

provincie is het concept te bewonderen. “70 procent van het succes in de

Herfstkleuren en wintergroen In het najaar, na de bloei, tonen veel vaste planten in het Green to Colour

concept herfstkleuren. Het afgestorven, bovengrondse loof heeft in de winter haar eigen sierwaarde, aangevuld met diverse wintergroene en semi-wintergroene vaste planten.

Pas na de winter wordt het afgestorven loof afgemaaid. Kort na het afmaaien botten de planten zeer snel uit, waardoor onkruidgroei wordt onderdrukt.

Wilco Boender van Verheij Integrale groenzorg is er van overtuigd dat er toekomst zit in Green to Colour. “Wij hebben de handjes, Griffioen de plantjes. Het is een win-winsituatie voor de kweker en ons als groenvoorziener. Deze conceptmatige aanpak zie je nog niet veel in onze bedrijfstak. Maar ik geloof er zeker in.” Dankzij de proactieve samenwerking tussen groenvoorziener en leverancier is Van Stralen van het Rivium zeer content met het nieuwe aanzien: “De Riviumboulevard ligt er weer prachtig bij.”

i Verheij Integrale Groenzorg Sliedrecht T: 0184-430777 www.verheijbv.nl Standnummer: 1.021

S t r a a t b e e l d september 2012

55

Uw partner voor aantoonbaar beheer van de openbare ruimte

Avedko voor al uw behuizingen

Veldcomputers geschikt voor mobiele registratie van inspecties en onderhoudsacties met 100% aantoonbaarheid.

• Gebruiksvriendelijk beheerprogramma voor bomen, speeltoestellen, kunstwerken, verkeersborden etc.

• Hardware (veldcomputers en transponders) voor snel, efficiënt en aantoonbaar registreren • Ervaren inspecteurs om u te assisteren bij controles, inspecties en data invoer Data Control Transponder Technology BV Randstad 22-129 1316 BW Almere

T 036-5236125 www.dctt.com

+ 31 (0)78 633 34 44 | WWW.AVEDKO.NL

DE NOOD Group

Klassiek onmoet Modern Van oudsher is DE NOOD dé topproducent van klassieke verlichtingsarmaturen, onderscheidend door de zeer hoge kwaliteit en innovatie. Door de nieuwe samenwerking met het Duitse HESS, kunnen we nu als DE NOOD Group ook moderne straatverlichting en superieure LED-licht oplossingen aanbieden. Als een vertrouwde partij kunnen wij u het gehele traject aanbieden van advies, animatie en lichtplannen tot en met het plaatsen van de lantaarns.

w w w.denoodgroup.nl

Oss en Den Bosch blij verrast met fonteinen BrabantWonen viert haar 100 jaar bestaan en laat dat niet onopgemerkt voorbij gaan. Het jubileum wordt gevierd door het creëren van bijzondere ontmoetingsplekken voor haar bewoners. In opdracht van de woningbouwcoöperatie realiseerde Rots maatwerk twee bijzondere fonteinen.

In het hart van Oss, op de Heuvel, heeft Rots maatwerk een natuurstenen watertafel gerealiseerd voorzien, van 24 dynamische spuiters. De fontein heeft een permanente waterspiegel die verkoeling biedt aan de mensen die op de rand gaan zitten.

De spuiters hebben een enorme aantrekkingskracht op de kinderen die verrast worden met steeds veranderende spuithoogtes.

De ellipsvorm is ontleent aan de verschijningsvorm van Oss, gelegen op de overgang van het zand naar het rivierengebied. De natuurstenenrand symboliseert de welving van het omliggende landschap. Ontwerpster van het kunstwerk is Ivana Zambeli van de gemeente Oss. Lichtbundels van lineaire spuiters Het Da Vinciplein, gelegen aan het centraal station van Den Bosch, is verreikt met een waterkunstwerk.

Deze watertafel is voorzien van tien lineaire spuiters die ’s avonds lichtbundels vormen. Zo ontstaan er bogen van water en licht die een prachtig beeld geven. De techniek die hiervoor gebruikt wordt is bijzonder omdat alleen lineair water licht kan transporteren. Op de bodem van de watertafel zijn tien vissen te vinden, gemaakt uit natuursteen. De ontwerper William Jans van de gemeente Den Bosch verwijst hiermee naar de mediterrane steden waar veel levende vissen in stadsvijvers te zien zijn. De tegels zijn voorzien van visgraadmotieven die er met

de hand in aangebracht zijn. Deze motieven ‘tekenen’ de waterfilm die langs de tegels naar beneden loopt.

Beide projecten zijn turn-key gerealiseerd. Zowel de engineering, productie, aanleg en het onderhoud wordt door Rots maatwerk gedaan.

Om de projecten in goede banen te leiden zijn verschillende proefmodellen gemaakt. Daarnaast wordt er in China persoonlijk op de bewerking van al het natuursteen toegezien. Ieder element wordt daar met de hand gemaakt en verlaat pas de fabriek na goedkeuring, zodat het eindresultaat niets te wensen over laat.

Ondergrondse ruimten De projecten zijn voorzien van ondergrondse ruimten om zowel het water als de techniek te huisvesten.

Het water wordt continue behandeld en gemonitord om een optimale waterkwaliteit te waarborgen.

Hiervoor wordt gebruik gemaakt van

Waterkunstwerk op het Da Vinciplein in Den Bosch

diverse technieken. De systemen zijn op afstand benaderbaar waardoor programma’s aan te passen zijn en de systemen uit te lezen zijn. Deze maatwerk putten worden op de werf ingericht en kant-en-klaar getransporteerd naar de projectlocatie.

Inmiddels kunnen de bewoners van Oss en Den Bosch, dankzij BrabantWonen, elkaar ontmoeten bij twee op maat gemaakte fonteinen. En daar is afgelopen zomer al dankbaar gebruik van gemaakt.

i Rots maatwerk Brummen T: 0575-566565 www.rots-maatwerk.nl Standnummer: 4.072

S t r a a t b e e l d september 2012

57

Orange Lighting vertegenwoordigt wereldspeler op Nederlandse markt:

GE betreedt OVL-markt ‘met eerlijk verhaal’

In aanwezigheid van het (inter)nationale managementteam werd op vrijdag 7 september het officiële startschot gegeven van de (her)introductie van GE Lighting in de Nederlandse openbare verlichtingsmarkt.

“Na de fusie tussen Philips en Indal is er ruimte voor een nieuwe speler”, aldus algemeen directeur Herold Tinnemeier van Orange Lighting.

58

S t r a a t b e e l d september 2012

GE heeft zich sinds de oprichting door Thomas Edison, de uitvinder van het licht, ontwikkeld tot een van ‘s werelds grootste bedrijven en is het derde mondiale verlichtingsbedrijf. “De reden dat ik serieus ben gaan nadenken over het vertegenwoordigen van GE op de Nederlandse markt is, dat Philips in het

najaar 2011 aangegeven heeft Indal te willen kopen. Indal en Philips zijn respectievelijk de nummers één en twee op de Nederlandse markt voor openbare verlichting. Veel gemeenten en afnemers hebben moeite met het nieuwe monopolistische machtsblok dat hieruit is ontstaan.

Hetzelfde geldt voor lichtbronnen.

die gemeenten, zeker met de crisis in het achterhoofd, kunnen meenemen bij een verantwoorde keuze. Hoewel GE en andere leveranciers dus mooie led-armaturen produceren, blijft led een middel en niet het doel om milieudoelstellingen te realiseren.”

Wat doet GE trouwens zelf om haar milieudoelstellingen te realiseren?

Tinnemeier: “Als wereldmarktleider in energie, technologie, productie en infrastructuur is GE goed in staat om de milieuvraagstukken voor vandaag en de komende generaties te helpen oplossen. Daarom heeft GE uitgesproken een toonaangevend bedrijf te willen zijn in het brengen van schone energie, water en lucht om de kwaliteit van leven voor alle wereldburgers te verbeteren. Dit committment is binnen GE verankerd in de filosofie van Ecomagination en dat willen ook wij graag uitdragen.”

Focus op OVL Orange Lighting zal zich dus in eerste instantie richten op het segment openbare verlichting. En over het GE-verhaal in gesprek gaan met gemeenten, provincies, Rijkswaterstaat, advies- en stedenbouwkundigenbureaus en de infrastructurele aannemers en installateurs over de door hen gewenste lichtoplossingen. “GE biedt met haar lichtprofessionals een uitstekende support met ontwerp en calculaties. Zodat ik mij volledig kan richten op de markt en later ook op het projectmanagement, de service en onderhoud. Door een kleine overhead, korte lijnen en een goede ondersteuning door GE kunnen wij slagvaardig en tegen verrassend lage prijzen leveren. En in samenwerking met GE Capital kunnen we meedenken in het financieren van duurzame projecten tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden”, aldus Tinnemeier.

GE is een uitstekend alternatief”, aldus Tinnemeier, die in zijn betoog opvallend vaak het woord ‘eerlijk’ in de mond neemt. “De lichtmarkt is van origine een traditionele markt waarin relatief weinig gebeurde.

Met langlopende contracten, vaste marktpartijen en weinig innovatie.

Dat is de afgelopen jaren, onder

meer door de opkomst van led en lichtregelsystemen, veranderd en af en toe zelfs doorgeslagen. Wij willen het eerlijke verhaal vertellen rond led qua technische mogelijkheden, terugverdientijd, lichtkwaliteit en dergelijke. Ik ben enthousiast over led maar er zijn meer opties. Er zijn goede en goedkopere alternatieven

i Orange Lighting b.v.

Enschede T: 053-3030220 www.orangelighting.nl Standnummer: 1.072

S t r a a t b e e l d september 2012

59

Camouflage en militaire orde bij Fort Vechten Duurzame entree en parkeerplaats Nationaal Waterliniemuseum

Historisch Fort Vechten wordt momenteel gerestaureerd om het Nationaal Waterliniemuseum te huisvesten. Parklaan landschapsarchitecten kreeg van projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en provincie Utrecht de opdracht een passende hoofdentree met parkeerplaats te ontwerpen aan de Achterdijk in Bunnik. De gecamoufleerde vormgeving van de entree refereert naar de lange militaire geschiedenis die letterlijk verborgen ligt in en onder het landschap. In samenwerking met BAM Wegen en ketenpartners werd het totale inrichtingsplan een bolwerk van duurzaamheid.

Tekst: Geesje Rietveld geesje@acquirepublishing.nl

Naast de A12 bij Bunnik, verscholen tussen de bomen in de weilanden, ligt Fort Vechten. Dit een na grootste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie werd tussen 1867 en 1870 gebouwd om samen met het Fort bij Rijnauwen en Fort ‘t Hemeltje de Houtense Vlakte te verdedigen. Sinds 1996 het eigendom van Staatsbosbeheer. Op het fort liggen zestien met grond bedekte en overgroeide gebouwen. GeĂŤxploiteerd en beheerd door Stichting Werk aan de Linie vormen de oude wachtgebouwen, buitenforten, bastions, kazernes en batterijen de laatste jaren een prachtige locatie voor geschiedenisbeleving, recreatieve doeleinden en terugkerende evenementen.

60

S t r a a t b e e l d september 2012

Met veel aandacht voor de flora en fauna die in de loop jaar jaren bezit hebben genomen van het 17 hectare grote terrein en veel van de gebouwen, ondergaat het fort momenteel een restauratie en herbestemming.

Waar mogelijk worden de donkere, koele ruimtes omgebouwd tot belevingsclusters waar het publiek op interactieve manieren de oude func-

Na oplevering verwachten Utrecht en de Nieuwe Hollandse Waterlinie 80.000 bezoekers paar jaar

ties van de bastions kan herbeleven of leren over de gevestigde vleermuissoorten. Andere delen van het complex zijn herbestemd voor onder meer horeca, vergaderfaciliteiten en ateliers. In een eenvoudige, door K2 Architecten ontworpen loods, zal het bezoekersinformatiecentrum worden gevestigd en achter de bomvrije kazerne zal een nieuw museum over de Nieuwe Hollandse Waterlinie worden gebouwd. Naar ontwerp van Studio Anne Holtrop ligt het museum gedeeltelijk ondergronds, en heeft het een patio met een levensgrote, inundeerbare maquette van de linie.

Nieuwland bv, moederorganisatie van de huidige exploitant, zal het werk in de nieuwe situatie voortzetten.

Wanneer alles klaar is verwachten de provincie Utrecht en projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie ongeveer 80.000 bezoekers paar jaar te ontvangen die over paden zullen moeten worden geleid, zitgelegenheden moeten krijgen, kortom; prettig moeten kunnen verblijven in

se Castellum Fectio en de nieuwe entree van Fort Vechten, met een parkeerterrein voor 250 auto’s.

de buitenruimte. Binnen de grachten van het fort wordt de buitenruimte ingericht naar een masterplan van Rapp+Rapp en West 8, buiten de grachten is het landschapsontwerp van Parklaan landschapsarchitecten en kunstenaar Paul de Kort die voor deze gelegenheid onderdeel uitmaakte van het ontwerpteam.

Het plan van Parklaan omvat twee hoofdonderdelen; het oude Romein-

Parkeren te midden van verscholen geschiedenis Militaire geschiedenis is overduidelijk het thema van Fort Vechten.

Maar een groot deel van die nog altijd aanwezige historische schatten is onttrokken aan het oog, verborgen in een prachtig landschap dat onderdeel uitmaakt van de ecologische hoofdstructuur (EHS). Onder en in de directe omgeving van het fort zijn overblijfselen gevonden van een Romeins fort en bijbehorend kampdorp. Het eigenlijke fort, het Castellum Fectio, ligt begraven onder een heuvel aan de westzijde van Fort Vechten. Het landschap aan de andere zijde van het fort, in de driehoek tussen de Achterdijk, de A12 en de Marsdijk, verbergt niet alleen het Romeinse kampdorp maar ook acht kazematten. Dit zijn half in de grond verzonken en met gras overgroeide betonnen bunkers waar in de Eerste en Tweede Wereldoorlog soldaten met geschut op de uitkijk lagen. In dit weiland moest de nieuwe entree met parkeerplaats worden gevestigd.

Peter Kuypers van de provincie Utrecht is projectleider bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie. “In de oude situatie was er geen officiële parkeerplaats. Bezoekers parkeerden hun auto meestal ergens langs de oude

Historische schatten liggen verborgen in en onder het landschap entreeweg aan de noordzijde, of in de aangrenzende weilanden. In het geval van evenementen maakte de exploitant hiervoor afspraken met de omringende boeren. Gezien de verwachte bezoekersaantallen was het noodzakelijk dat we een nieuwe plek voor de entree kozen, goed bereikbaar en met voldoende parkeercapaciteit.” De keuze voor het weiland naast de A12 was logisch: te zien en gemakkelijk te bereiken vanaf de snelweg, aanvoerende wegen kunnen het verkeer goed aan en hier is een aansluiting mogelijk met het Waterliniepad voor wandelaars en fietsers. De kazematten en het zicht op de gracht en Fort Vechten dat zich ontvouwt naarmate de bezoekers het fort naderen, maken van de plek een sferische inleiding.

Maar de locatie maakte het Parklaan niet eenvoudig; het hele gebied is wettelijk beschermd landschap én archeologisch monument waaraan strikte regels van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed zijn verbonden. De grond mocht niet dieper dan 5-10 centimeter ontgraven worden De gridtegel met baksteengarnulaat en het met staalzand gekleurde ViaVerde

S t r a a t b e e l d september 2012

61

Fotografie Parklaan Architecten en Paul de Kort

De entree van de parkeerweide met het militair slagboomelement

62

S t r a a t b e e l d september 2012

De tetraëders tussen wandelpad en parkeerplaats

en niet meer dan 60 cm worden opgehoogd. Het watersysteem van de grond mocht niet veranderen en bomen en struiken mochten enkel worden aangeplant of gerooid zonder bodemverstoring. Samengevat: aan Parklaan de uitdagende taak om de natuur en tastbare historie in het gebied eer aan te doen, zonder deze op enige wijze te beschadigen of bloot te leggen.

Op de plek van het Castellum ontwierp Parklaan een rechthoekige ophoging met langs de bovenkant betonnen zitranden, als de basis van een kasteelmuur. Het plan is rond de heuvel hooiland te realiseren en fruiten notensoorten uit de Romeinse tijd te planten, zoals zoete kers, kastanje en walnoot. Aan de oostzijde, tussen de kadematten, is inmiddels de nieuwe entree met parkeerplaats gerealiseerd. Parklaan koos hier voor een voortzetting van het alom aanwezige camouflage-thema. “Als er geen auto’s staan, zie je bijna niet dat hier een parkeerplaats ligt”, beschrijft kunstenaar Paul de Kort. Dat concept voldeed niet alleen aan de opdracht, het hielp in de bestemmingsplanfase ook bij het creëren van draagvlak onder omwonenden die aanvankelijk niet stonden te springen bij het idee van een parkeerterrein in hun landelijke woonomgeving.

ViaVerde: groene wegverharding Behoud van natuur en archeologische waarden waren slechts twee van de duurzaamheidcriteria die de opdrachtgevers stelde aan het ontwerp van de entree. Landschappelijke inpassing, een gesloten grondbalans, energieneutrale werkwijzen en de toepassing van cradle-to-cradle materialen waren andere vereisten.

De parkeerplaats voldoet zoveel mogelijk aan het cradle-to-cradle concept. De entree van Fort Vechten heeft zelfs de primeur van een nieuw duurzaam en groen alternatief voor betonverhardingen.

nerproject tussen aannemer BAM Wegen, ontwikkelaar IntroVation en toeleveranciers ORCEM en Van Nieuwpoort. Naar een uitvinding van Johannes Krens van IntroVation is het traditionele cement in ViaVerde grotendeels vervangen door een bindmiddelcombinatie van de secundaire materialen bruinkoolvliegassen en gemalen gegranuleerde hoogovenslakken, in andere woorden: restproducten. Behalve de bindmiddelen zijn ook de toeslagmaterialen in ViaVerde grotendeels secundair.

In ViaVerde beton zijn restproducten verwerkt zoals bruinkoolvliegassen en gemalen gegranuleerde hoogovenslakken Het gebruik van restmaterialen beperkt het gebruik van primaire bronnen en energie en vermindert de CO2 uitstoot. Werner Spekkink, afdeling Wegen van de provincie Utrecht, vond in de nieuwe entree van het Waterliniemuseum het pilotproject voor ViaVerde: “In die eerste plannen voor het nieuwe bezoekerscentrum speelde duurzaamheid al een hoofdrol, iets waaraan dit materiaal een substantiële bijdrage doet. De locatie wordt goed gebruikt maar niet direct heel intensief, wat gevolgen van eventuele risico’s mini-

maliseert. Het materiaal is uiteraard voortijdig en op locatie uitgebreid getest en draagt de garantie van de fabrikant, maar het blijft een pilot.”

Een eenmalige uitzonderingsverklaring op het aanbestedingsbeleid maakte het mogelijk het product en de ketenpartners al in een vroeg stadium en op integrale wijze bij de realisatie van de entree te betrekken.

Marcel Eekhout van Parklaan: “Het gebruik van ViaVerde was opgenomen in de opdrachtcriteria. Werken met nieuwe, innovatieve materialen is voor een ontwerper altijd een pre.

Daarbij zijn de oude kazematten ook van beton en past de uitstraling van het materiaal goed bij het militaire concept wat we hebben ontwikkeld.

Alleen hadden de provincie en ketenpartijen aanvankelijk wel een veel groter betonoppervlak in gedachten dan het uiteindelijk geworden is. De parkeerplaats heeft nu eigenlijk een vrij groen karakter.”

Robuuste elementen en militaire orde Het entreegebied huisvest een parkeertoegangssysteem, een busrotonde, een parkeerterrein voor 2 bussen en 250 auto’s, een fietsparkeerplaats voor 100 fietsen en een wandelpad vanaf de parkeerplaats richting het fort. In hun ontwerp lieten Eekhout en De Kort zich inspireren door rechtlijnige, militaire orde. De nieuwe ingang van het fort wordt aan de noordoostkant gevestigd. Naar een ontwerp van K2 Parkeerplan Fort Vechten

‘ViaVerde’ is het resultaat van een door de provincie Utrecht gestimuleerd duurzaamheidsketen-part-

S t r a a t b e e l d september 2012

63

We hebben het beste nog beter gemaakt!

De LS-94 serie De verbeterde LS-94 serie van ELEQ zorgt voor een lagere milieubelasting, efficiĂŤnter energieverbruik, tijdswinst en kostenbesparingen.

Naast de standaard uitvoeringen, geschikt voor 1 of 2 zekeringen, wordt de LS94 Greenqap uitgevoerd met verschillende dimmers. Deze dimmers zorgen voor een nog duurzamer verbruik en gebruikersgemak.

Kijk voor meer informatie op www.eleq.com ELEQ ontwikkelt en produceert slimme elektrotechnische toepassingen voor het beschermen, meten en verbinden van elektrische energie en werkt wereldwijd voor gerenommeerde energiebedrijven, systeembouwers en installateurs. Tegelijkertijd kijken we, samen met onze opdrachtgevers, naar de wereld van morgen en de innovaties die daarvoor nodig zijn. Voor opdrachtgevers en relaties die professioneel werk maken van energie, openbare verlichting en willen vertrouwen op constante precisie en een hoge graad van dienstbetoon is ELEQ een voortdurend meedenkende producent en partner. ELEQ bedient vanuit vestigingen in Nederland (Steenwijk) en Duitsland (Kerpen) steeds meer markten in Europa en daarbuiten

www.eleq.com

www.vdboschbeton.nl

De busrotonde, betonnen fietspalen en als ooievaarsnesten gecamoufleerde lichtmasten

Architecten wordt hier in de nabije toekomst een entreebrug geplaatst die over het water een diepe, smalle coupure in de vestingwal ‘slaat’ en zo de bezoeker toegang verleent tot het fort. De positionering van entreeweg, parkeerweide en wandelpad in het landschap werd bepaald aan de hand van de zichtlijnen op de kazematten, entreebrug en coupure.

In een haakse afslag vanaf de Achterdijk slaan bezoekers de entreeweg op. In de verte, recht voor hen uit, bevindt zich de toegangsbrug. Na ongeveer 30 meter is de entreeweg afgesloten door een speciaal ontworpen entreeobject van 5 meter lang, 1.3 meter hoog en 50 cm breed, waarin de slagboomtechniek en het parkeersysteem zijn geïntegreerd. “De vormgeving van deze betonnen behuizing is geïnspireerd om de militaire schuilplekken in het landschap”, beschrijft De Kort.

Eenmaal voorbij de slagboom zijn direct een tweetal busparkeerplaat-

sen gecreëerd om passagiers veilig te laten uitstappen zonder de auto’s te hinderen. Het verkeersmodel werd doorgelicht door de afdeling Wegen van de provincie in samenwerking met BAM Wegen. Eekhout: “De

De kazematten en het zicht op gracht en fort maken van de entree een sferische inleiding speciaal ontworpen rotonde even verderop zorgt ervoor dat de bussen altijd direct weer het terrein kunnen verlaten, ook als het druk is.” Auto’s rijden langs de rotonde en slaan rechts af de tweede helft van de aanvoerroute op. Deze kaarsrechte route loopt haaks op de entreeweg, dubbele parkeerstroken en straatjes daartussen.

De rijroutes naar en op het parkeerterrein zijn aangeduid met betonnen tetraëders, geïnspireerd op de driehoekige drakentanden

die bij militaire operaties dienst doen als tankversperringen. Aan de bovenzijde van de tetraëders zijn zelfs de hijsankers aangebracht waarmee drakentanden kunnen worden verplaatst. De afzonderlijke parkeervakken zijn gemarkeerd met betonnen nummertegels, geïnspireerd op de grensstenen van het fort.

Ze steken licht boven de bestrating uit. Met ‘verkeersgele’, reflecterende verf staat op deze grensstenen met codes de militaire orde op dit parkeerterrein te lezen, een combinatie van parkeerstrook A t/m I, met vak 1 t/m 36, in een herkenbaar militaire lettertype. De tetraëders en grensstenen werden door Paul de Kort ontworpen en geproduceerd door Van Nieuwpoort. Samen vormen ze verschillende patronen in het geometrische parkeerterrein, een ritme dat “bijna teruggaat naar de minimal land-art”, aldus De Kort, “maar dan heel functioneel. Vanaf de A12 zijn die patronen heel mooi zichtbaar” Het totale parkeerterrein is licht opgehoogd om twee drainbuizen en de waterdoorlatende grindfundering op het oude maaiveld te kunnen leggen. “Door het hele parkeerter

S t r a a t b e e l d september 2012

65

rein hol en onder een flauwe helling te leggen, is het vanuit de omgeving minder zichtbaar. En er ontstaat een natuurlijke glooiing in plaats van een platte opgehoogde pannenkoek”, aldus Eekhout. De vakken en rijroutes zijn bestraat met grijs betonnen gridtegels van v.d. Bosch Beton.

Daar waar gereden wordt zijn de gridtegels ingestrooid met roodbruin baksteengranulaat van oude klinkers maar op het overgrote deel van het terrein is gras ingezaaid. Op de met gras ingezaaide parkeervakken zijn steeds twee stroken ingestrooid met het baksteengranulaat, om rijsporen te suggereren. Totaalresultaat is een geordend vlak met meerdere geometrische patronen en menselijke gebruikerssporen, dat in mooi contrast staat met het omringende, glooiende landschap en toch verrassend groen aandoet.

Sfeer en beleving in aanloop naar Fort Vechten Vanaf de Achterdijk loopt een ter plekke gestorte ViaVerde voetpad parallel aan de entreebaan, twee en een halve meter breed. Ter hoogte van de rotonde voegt het looppad vanaf het parkeerterrein zich bij deze verharde wandelroute. Hier zijn fietsenstallingen gecreëerd van de oude betonpalen uit het voormalige hekwerk rondom de weide. Vanaf de rotonde lopen alle bezoekers in een

rechte lijn naar de grootste kazemat midden in het weidelandschap, waar het pad een knik maakt en koers zet richting de entreeburg. Op ieder deel van deze wandelroute zijn voor de oplettende kijker de verscholen betonnen schuilobjecten te zien.

Het wandelpad zal een bijzonder kleurproces ondergaan. “Het beton is erg wit, wat uit de toon valt in de gecamoufleerde vormgeving”, beschrijft Eekhout. “Door middel van staalzand hebben we de witte paden een aardekleur gegeven die past in de natuurlijke omgeving maar door de overeenkomsten met roest ook past in het militaire thema.”

Staalzand heeft een heel fijne korrel en geeft onder invloed van oxidatie roestzetting af aan de ondergrond.

Door het zand met een graszaaimachine op het beton te strooien ontstaat een egaal en transparant roestkleurig patroon op het duurzame beton. “In de loop der tijd zullen door slijtage de twee looprichtingen op het betonpad lichter worden, wat doet denken aan de karresporen van vroeger”, voorspelt De Kort.

De hele inrichting van de entree heeft als doel de bezoeker in de juisGenummerde grenstegels geven de militaire orde op het parkeerterrein aan

Bomen moesten worden geplant in gedolven loopgraven of opgehoogde terpjes te sfeer te brengen. Behalve de beschreven verhardingen en objecten zijn ook groen en verlichting ingezet om die beleving te maximaliseren.

Storende of kwetsbare elementen, zoals de grote informatieportalen boven de A12 of de eco-tunnel eronder, konden met beplantingsblokken en oude Romeinse bomensoorten aan het oog worden onttrokken en afgeschermd. Langs de randen van de entree zijn bestaande rozenstruwelen aangevuld en nieuwe gecreëerd. Her en der verstrooid werden meer Romeinse bomensoorten geplant. Op het opgehoogde parkeerterrein waren hiervoor geen extra maatregelen nodig, maar vanwege de archeologische waarden moesten de overige bomen worden geplant in voormalige, gedolven loopgraven of in opgehoogde boomterpjes met gebruik van worteldoek. Om de belangrijkste zichtlijnenvrij te maken worden langs en binnen de grachten van het fort een aantal specifieke, hoge bomen gerooid.

De verlichting op het entreeterrein heeft zowel een functionele als decoratieve functie. Twee functionele hoge lichtmasten, op de rotonde en het parkeerterrein, zijn gecamoufleerd met ooievaarsnesten in de toppen. De kleur van het licht is amber, een donkergele tint waarmee de meest voorkomende vleermuissoort in het gebied goed gedijt. De ledspots in het betonnen wandelpad en in de coupure voor de brug geven hetzelfde warme licht. In overleg met de exploitant, en om lichtvervuiling en energieverbruik te minimaliseren, is het lichtplan minimaal gehouden.

“Het licht gaat alleen aan als er bezoekers zijn ”, aldus Eekhout. “Alleen de kazematten worden in de avonduren altijd aangelicht met warm wit licht. Sfeervolle oriëntatiepunten in een bijzonder landschap.” SB

66

S t r a a t b e e l d september 2012

ZITELEMENTEN BOOMBANDEN irerende Kijk voor inspn al onze oplossingen e ten op: betonproduc WWW.DUMO

BLOEMBAKKEN

NTBETON.NL

Beton begint bij Du Mont

MAATWERK

BEL 0342 - 40 62 00

Adviesgroep BegrAAfplAAtsen, Bundeling vAn kennis & kunde

Van Vliet specialist op het gebied van buitenruimte Bent u een gemeentelijke of particuliere begraafplaatseigenaar?

Wij assisteren u bij: 10 en 11 oktober • Ontwerp en herinrichting Dag van De • Beleidsplannen, ook een Piobb Openbare ruimte • Beheer • Verordeningen en vergunningen hal 3 stand 3.070 en 3.071 • Verzelfstandiging • Capaciteitsberekening • Besteksvoorbereiding en directievoering Voor meer informatie: www.adviesgroepbegraafplaatsen.nl of bel 06-225 93 954

Cultuurtechniek • Groenvoorziening Dakbegroening • Veilige speelplaatsen

Van Vliet Buitenruimte b.v.

Postbus 57, 3480 DB Harmelen | T (0348) 688 222 Vestiging West Energieweg 4, Harmelen Vestiging Noord Eekhorstweg 24 - 4, Meppel info@vanvlietbv.nl | www.vanvlietbv.nl

Olympische banken Wie heeft ze kunnen spotten? Tussen de Olympische sportbeelden door waren de bankopstellingen van Streetlife te zien in de Parklands van de Olympische Spelen 2012. Enkele honderden banken zijn in de Parklands geplaatst: Rough&Ready banken, Long&Lean banken, Wood Top systemen en de speciaal ontworpen Olympic Wave Bench. Het Nederlandse bedrijf, Streetlife, kreeg opdracht om honderden bankopstellingen te leveren voor de Spelen London 2012. Peter Krouwel, designer en directeur Streetlife, is trots op zijn team: “Je wordt niet zomaar leverancier voor de Olympische Spelen in Londen. We zijn op basis van kwaliteit en kunde geselecteerd. Het is een eer om je kunsten op dit mondiale Olympisch platform te bewijzen.”

Olympic Parklands: De Long&Lean banken zijn voorzien van dubbelzijde rugleuning en armleuningen. De banken creëren ruime zitvlakken en bieden plaats voor minimaal 12 mensen.

FSC® gecertificeerd hardhout Speciaal voor London 2012 is Streetlife gecertificeerd als ‘FSC Chain Of Custody’ bedrijf, dit om te benadrukken dat de producten binnen de collectie een volledig FSC traject hebben gevolgd. Het FSC keurmerk is een effectief middel tegen wildkap, ontbossing en stimuleert verantwoord en ecologisch bosbeheer.

Naast 100% FSC gecertificeerd hardhout wordt ook FSC Recycled hardhout toegepast.

De Rough&Ready banken zijn namelijk vervaardigd uit 30 jaar oud Basralocus hardhout dat gezaagd wordt uit oude meerpalen van Hollandse havens.

Het Streetlife WoodTop Systeem is toegepast op betonnen zitranden en trapconstructies in de Great British Garden, Olympic Parklands, London 2012.

De Rough&Ready banken zijn oneindig door te koppelen. Nieuw zijn de asymetrische hoge rugleuningen!

Rottterdam / Haarlemmermeer / Manchester Amsterdam / Scheveningen / London 2012

Collectie 2012 - 2013

Straatmeubilair

Olympic Parklands De Olympic Parklands zijn ontworpen door het gerenommeerde Engelse landschapsarchitectenbureau LDA Design.

Sustainability, veiligheid en vormgeving waren daarbij belangrijke uitgangspunten. De Parklands verbinden het Olympische Stadion van HOK, het Aquatic Centre van Zaha Hadid en verschillende andere ‘venues’.

Streetlife werd geselecteerd op basis van ontwerpkennis en uitvoeringskwaliteit van duurzaam straatmeubilair.

Bruggen & Dekken

Bruggen & Dekken

Essen / Heemskerk / Vlaardingen Hoek van Holland

Streetlife Collectie 2012-2013 Straatmeubilair/Boomproducten/Bruggen & Dekken 3 brochures in 1 boek van 264 pagina’s.

30 nieuwe producten.

Mighty Mill®

Olympic Wave Bench In samenwerking met LDA Design, Hargreaves Ass. en Arup, ontwierp Streetlife de Olympic Wave Bench voor de Olympische Spelen 2012.

Tientallen lange opstellingen, met meer dan 10 m lengte, zijn geplaatst langs de Water Works in Stratford. De royale en licht gebogen banken vormen een speels en elegant element binnen het Parklandsinrichtingsplan. Het design heeft een eigentijds en natuurlijk karakter. Het is in lijn met de Engelse tuintraditie en de glooïngen van het Engelse landschap.

Boomproducten

.NL

Kijk op onze website; download of vraag aan!

Streetlife Leiden T +31 (0)71-5246846 www.streetlife.nl streetlife@streetlife.nl

Zwevende fietsrotonde Hovenring in Eindhoven

In Eindhoven kunnen voetgangers en fietsers vanaf nu gebruik maken van de Hovenring, een zwevende fietsrotonde boven de drukke Heerbaan. De opvallende brug naar ontwerp van ipv Delft vormt met haar slanke brugdek, imposante pyloon en doorsnede van 72 meter een nieuw landmark voor Eindhoven.

En zoals het betaamd in de Lichtstad is de brug ’s avonds spectaculair verlicht.

Als een vliegende schotel zweeft de stalen brug boven het kruispunt Heerbaan/Meerenakkerweg (Heistraat). Met haar indrukwekkende pyloon markeert de rotonde de entree tot Eindhoven, Veldhoven en de Eindhovense nieuwbouwwijk Meerhoven.

De Hovenring vervangt een gelijkvloerse rotonde die met het oog op de ontwikkeling van de nieuwe

70

S t r a a t b e e l d september 2012

wijk niet meer voldeed. Omdat de gemeente om verkeerstechnische redenen hier geen fietstunnels of gelijkvloerse kruising wilde toepassen, vroeg zij ipv Delft mee te denken over een mogelijke oplossing. Al snel bleek een cirkelvormige pyloonbrug het optimum tussen route en vorm.

Een van de uitdagingen in het ontwerpproces was de ruimtelijke inpassing van de hellingbanen. De beschikbare ruimte werd namelijk beperkt door bestaande bebouwing en infrastructuur, terwijl de hellingbanen die naar de rotonde leiden toch aangenaam moesten zijn voor fietsers.

Constructie-uitdagingen De brug bestaat uit een 70 meter hoge pyloon, 24 tuien en een cirkelvormig brugdek en is geheel van staal. Aan de binnenzijde van het brugdek is een ballastring bevestigd.

De tuien zijn precies op het evenwichtspunt van brugdek en ballastring aangebracht, zodat de brug in evenwicht is. Ook de M-vormige steunpunten ter hoogte van de vier aanbruggen zorgen hiervoor.

Het kruispunt is nu verdiept aangelegd, zodat het te overbruggen hoogteverschil voor fietsers en voetgangers anderhalve meter kleiner is geworden. Het ontwerp- en bouwproces kenden veel technische uitdagingen.

Tijdens de bouw bleken bijvoorbeeld de tuien te trillen. Inmiddels zijn de tui-aanhechtingen vervangen en dempers aangebracht waarmee de trillingen zijn verholpen.

Maatwerk oplossingen Bruggenspecialist ipv Delft had een heel duidelijk beeld voor ogen: de brug moest visueel bestaan uit een slank cirkelvormig dek en een krachtig vormgegeven pyloon. Dit had onder meer invloed op de manier waarop de tuien aan de pyloon zijn bevestigd, want de standaardmanier (met vork en schetsplaat) zou bovenaan de pyloon een druk en rommelig beeld opleveren. De ontwerpers ontwikkelden een conische aansluiting die zich grotendeels binnen het volume van de pyloon bevindt.

Ook voor de steunpunten is een maatwerkoplossing bedacht. Twee sigaarvormige drukstaven vormen samen een V met aan de buitenzijde daarvan twee trekstangen, waardoor uiteindelijk een M-vormig steunpunt ontstaat.

Indrukwekkend lichtontwerp Passend bij Eindhovens identiteit als lichtstad, maakten de lichtarchitecten van ipv Delft een complementair lichtontwerp voor de Hovenring.

Een van de belangrijkste elementen is de verlichting die in het cirkelvormige dek is geïntegreerd. De ruimte tussen ballastring en brugdek is voorzien van aluminium lamellen van lichtdoorlatend plaatmateriaal en tl-verlichting, waardoor ’s avonds een lichtring zichtbaar is.

De combinatie van de aangelichte pyloon en de lichtring in het dek

Het kruispunt is verdiept aangelegd, zodat het te overbruggen hoogteverschil voor fietsers en voetgangers kleiner is geworden. resulteert in een indrukwekkend beeld.

Naast de decoratieve lichtring, is de brug voorzien van functionele ledverlichting in de handregel. Deze zorgt voor een verlicht brugdek en voor voldoende licht op ooghoogte, zodat gebruikers zich veilig voelen op de Hovenring. Een achttal lampen aan spankabels tussen het brugdek en de pyloon en twaalf lampen aan de ballastring verlichten het kruispunt.

De pyloonbrug is zowel ’s nachts als overdag een ware eyecatcher en toch bijzonder eenvoud. Bovendien sluit de vormentaal van de brug goed aan bij het nabijgelegen Evoluon en de twee andere landmarks op toegangswegen van Eindhoven: de lichtnaald aan de Beukenlaan en de fontein op het Floraplein.

i ipv Delft T: 015 750 25 78 www.ipvdelft.nl Standnummer: 2.115

Fotografie: Copyright ipv Delft S t r a a t b e e l d september 2012

71

Hal 2 - Stand 2.028

Sapa Pole Products Diepgeworteld in duurzaamheid Bezoek ons op de Dag van de Openbare Ruimte Hal 2 - Stand 2.028 waar we u graag meer vertellen over: • • • • • •

Cradle-to-Cradle CO² neutraal ISO 14001 100% recyclebaar, zonder kwaliteitsverlies 100% groene energie minimaal 95% gerecycled aluminium

DE FIETSBEUGEL SPECIALIST Scherpe prijzen, snelle levering, superieure kwaliteit!

Sapa Pole Products Alcoalaan 1, 5151 RW Drunen T 0416 386 200 E info.poleproducts.nl@sapagroup.com

www.sapapoleproducts.com

www.straatstaal.nl - info@straatstaal.nl - Tel. 0186 631 155 Fax 0186 572 301 - Parallelweg 28 - 3286 LR Klaaswaal

Adv. 90 x 132 staand.indd 2

04-09-12 13:20

S t r a a t b e e l d september 2012

73

Spelen

licht

groen

straatmeubilair

bestrating

landschapsarchitectuur & ontwerp

advies & beheer

Vakbeurs en presentaties over ontwerp, inrichting, onderhoud en beheer van openbare ruimte

Voor ‘groen, grijs en blauw’ een interessante ontmoeting met het bedrijfsleven Op 10 en 11 oktober 2012 vindt in Expo Houten alweer de 9de editie plaats van de vakbeurs ‘Dag van de Openbare Ruimte Nederland’. Hét jaarlijkse ontmoetingsmoment voor iedereen die werkzaam is binnen het werkveld; in ontwerp, inrichting, onderhoud en beheer.

De toonaangevende vakbeurs laat bezoekers kennismaken met

de vele facetten van de openbare ruimte en geeft leveranciers een kans zichzelf te presenteren, concollega’s te ontmoeten en inspiratie op te doen. Op de beursvloer krijgen bezoekers een actueel beeld van alle denkbare producten en diensten en komen direct in contact met de bedrijven die dit voor hen kunnen realiseren. In entreehal C zijn dit jaar de landschapsarchitecten en ontwerpers vertegenwoordigd. Relevante en

• Gratis toegang met uw toegangsbewijs in dit Straatbeeld magazine • Bijna 400 exposanten uit alle disciplines • Twee dagen interactieve, relevante en inspirerende lezingen • Gratis toegang, parkeren en pendelbussen • 10 en 11 oktober, Expo Houten

74

S t r a a t b e e l d september 2012

interessante lezingen maken de ervaring compleet.

In deze beursspecial van Straatbeeld alle benodigde informatie: het lezingenprogramma, de totale plattegrond en de complete exposantenlijst op alfabetische volgorde. Verder in dit magazine interessante producten en projecten die u als referentie kunt gebruiken in uw gesprek met de leveranciers.

Nog uitgebreidere informatie vindt u in de aparte beurscatalogus die u ontvangt bij de entree van de Expo in Houten. Indien u zich vooraf registreert via de website www.openbareruimte.nl ontvangt u begin oktober een digitale versie van de catalogus. Kortom: alles om u goed voor te kunnen bereiden en het maximale te halen uit twee prettig-bomvolle dagen.

De grootste Nederlandse vakbeurs voor openbare ruimte; zien we u daar?

Het ExpoProof-team

Alles wat u altijd al wilde weten over ontwerp, inrichting, onderhoud en beheer van openbare ruimte

groen

Meer informatie volgt.

Door: PPH, HIC, VHG, Stichting Groenkeur, de Groene Stad  120 min.

12.45 uur – Een boom hoeft geen groen obstakel te zijn Een openbare ruimte zonder groen is al gauw een betonwoestijn. Bomen verfraaien de buurt en zorgen voor beschutting en afkoeling, hebben ecologische waarde, verbeteren de luchtkwaliteit en verhogen de waarde van onroerend goed. Maar bomen en infrastructuur kunnen elkaar ook behoorlijk in de weg zitten.

Wortelopdruk, kapotte rioleringen, beschadigde bomen: iedereen kent de voorbeelden. Gelukkig hoeft de combinatie van bomen in infrastructuur geen problemen op te leveren.

De CROW-publicatie ‘Combineren

Door: Mirjam van der Graaf, adviseur openbare ruimte van de gemeente Amersfoort  30 min.

15.15 uur – Stichting NCO en de motie Grasshof groen Meer informatie volgt.

advies & beheer

13.45 uur – Stabiliteitsproblemen natuursteenverharding: hoe aanpakken? bestrating Overal in de wereld stelt men vast dat zeer snel na indienststelling natuursteenverhardingen schade vertonen. Dit werd door ir. Van Camp twee jaar lang onderzocht.

Het resultaat van dit onderzoekswerk wordt in deze lezing voorgesteld. Tevens wordt een aanzet naar oplossing gegeven.

10.30 uur – De Groene Ochtend

14.30 uur – Gemeente Amersfoort op weg naar strategisch bomenbeheer groen Het voornaamste doel van de lezing is te laten zien dat een goede voorbereiding en begeleiding van cruciaal belang is voor het welslagen van projecten (in dit geval een VTA-controle).

Door: Stichting NCO (NietChemische Onkruidbestrijding op verhardingen)  30 min.

16.00 uur – Alternatief voor glyfosaat groen • Wat is het middel?

• Welke werkzame stoffen bevat het en hoe werken deze stoffen?

• Waar werkt het wel en niet tegen, wat zijn de beperkingen?

S t r a a t b e e l d september 2012

landschapsarchitectuur & ontwerp

Door: Arthur Klink, IGOV  45 min.

Woensdag 10 oktober, zaal 2 – 5 sessies

Door: CROW  90 min.

bestrating

12.45 uur – IGOV Innovatie Platform licht Het ministerie van EL&I wil door middel van het programma ‘Inkoop innovatie urgent’ innovatie stimuleren via inkopen. In overleg met vertegenwoordigers van de topsectoren starten in 2012 minimaal twee boegbeeldprojecten per thema.

Openbare Verlichting is een van de boegbeeldprojecten. Het expertise centrum aanbesteden; PIANOo begeleidt het proces in samenwerking met IGOV.

Door: WGDN (Werkgroep Duurzame Natuursteen)  120 min.

straatmeubilair

Door: Rob Heur (NSVV), IGOV, Agentschap NL  150 min

15.00 uur – Lancering Responsible Stone Program bestrating Deze bijeenkomst is bedoeld voor allen die met natuursteen te maken hebben, als importeur, als inkoper, als verkoper, als gemeente of overheidsdienst, als architect, als retailer of bouwbedrijf.

van onder- en bovengrondse infrastructuur en bomen’ laat zien hoe het moet. En nieuwe RAW-teksten zorgen ervoor dat de toepassing van de technieken ook in bestekken goed geregeld is.

Tijdens deze lezing krijgt u een overzicht van succesfactoren en randvoorwaarden, gecombineerd met projectvoorbeelden.

groen

10.00 uur – Workshop omgaan met kwaliteit en beheertools openbare verlichting licht Onder het motto ‘Leren van Elkaar’ delen OVL-beheerders uit het gehele land hun ervaringen met de bezoekers.

Door: ir. Van Camp

 45 min.

licht

Woensdag 10 oktober, zaal 1 – 4 sessies

Spelen

Tijdens uw beursbezoek kunt u als bezoeker kiezen uit een reeks interessante presentaties. Alle kennis, inspiratie en innovatiesessies kunt u gratis bijwonen. Zodra een sessie definitief doorgaat, kunt u zich ervoor aanmelden op de website www.openbareruimte.nl via de linken in het lezingenprogramma en tijdens het registreren voor uw toegangskaart voor de beurs. De komende dagen wordt het programma op deze webpagina regelmatig aangevuld met informatie over de sessies waarover ten tijde van het ter perse gaan van deze Straatbeeld editie nog niet meer bekend was.

75

EEN RONDJE VAN LEICON Rotondes spelen een belangrijke rol bij een vlotte doorstroming van het verkeer. Niet alleen worden steeds meer rotondes aangelegd; ook oude rotondes worden steeds vaker vervangen door duurzame oplossingen. Niet voor niets is Leicon in heel Nederland betrokken

bij de aanleg en ontwikkeling van prefab rotondes. Met meer dan 30 verschillende uitvoeringen rammelstroken, diverse uitvoeringen middengeleiders en een ruime keuze uit robuuste rotondebanden vinden wegbeheerders, ontwerpers en wegenbouwers hun weg naar Steenwijk.

BASIS VOOR BEREIKBAARHEID BEGINT OP LEICON.NL

Pluggematen 8 8331 TV Steenwijk Postbus 31 8330 AA Steenwijk

Tel (0521) 52 42 24 Fax (0521) 52 42 25 E-mail: info@leicon.nl www.leicon.nl

Rotondes I Halteplaatsen I Verkeersremmers I Geleidebanden I Specials

• Hoe moet het middel toegepast worden?

• Wie mag het toepassen, (certificering noodzakelijk?)

Door: ECOstyle  30 min.

groen

landschapsarchitectuur & ontwerp

Meer informatie volgt.

Door: NVTL / BNO 120 min.

groen

Door: Wim van Midwoud, consulent bij de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen  30 min.

12.00 uur – Nieuw groen in de stad groen De grenzen van de stadsuitbreiding zijn bereikt en de compacte stad is ‘in’. Dit heeft negatieve consequenties voor het groenoppervlak in de stad. Om groen in de stad

13.00 uur – Van betekenisloze plek naar uitdagende speelruimte Spelen

Tijdens deze inspiratiesessie zullen het proces, de samenwerking en de behaalde resultaten tot nu toe worden toegelicht van een project om in samenspraak met Jantje Beton en de Gemeente Leeuwarden, van de wijk Huizum een echte speelwijk te maken.

Door: Annemiek van de Grint (Nijha Expertisecentrum)  45 min.

Donderdag 11 oktober, zaal 2 – 2 sessies 10.30 uur – Vereniging Stadswerk advies & beheer Meer informatie volgt.

 120 min.

13.30 uur – Van beheer en onderhoud naar asset-management? advies & beheer

Door: • Grontmij > Assetmanagement; gegevensbeheer als spil • DHV > Life cycle; wat levert het op (KPI’s)?

• Oranjewoud > Assetmanagement; ontrafelen en verbinden • Arcadis > Assetmanagement; strategisch areaalbeheer  120 min.

advies & beheer

Hoe promoot je op een verantwoorde manier de begraafplaats naar het Nederlandse publiek? Is begraven wel de enige functie? Of is een begraafplaats ook een park en natuurgebied? Moet het meer gaan om herdenken? ... Een greep uit de vragen die tijdens deze sessie aan bod komen.

 45 min.

Donderdag 11 oktober, zaal 3 – 7 sessies

10.30 uur – Onthulling nieuwe dienstverlening voor beheerpakketten advies & beheer

14.00 uur – Maak Ruimte voor Bewegen! Spelen Met het ontwerp, de inrichting en het beheer van de openbare ruimte heeft u invloed op het beweeggedrag en daarmee de gezond-

Meer informatie volgt.

Door: Ingenieursbureau Alfons Schuurmans  30 min.

S t r a a t b e e l d september 2012

landschapsarchitectuur & ontwerp

10.30 uur – NVTL / BNO

Meer informatie volgt.

bestrating

11.15 uur – Klapper van de week: 2 graven halen, 1 betalen

Donderdag 11 oktober, zaal 1 – 4 sessies

advies & beheer

straatmeubilair

Door: • VHG vakgroep Boomverzorging • Opleidingscluster Midden-Brabant (Brouwers Groenaannemers, Nooijen, J.van Esch b.v., van Helvoirt groenprojecten) • Helicon opleidingen • Wellant College  30 min.

Door: Anet Scholma (Buro Mien Ruys)  30 min.

15.15 uur – Platform Toegankelijkheid (onder voorbehoud)

groen

Het professionaliseren van medewerkers is een uitdaging voor elke organisatie. AOC’s (Agrarisch Opleidingscentrum) kunnen hiervoor de geëigende partner zijn maar directe samenwerking stelt zijn specifieke eisen aan bedrijf, opleiding en AOC.

12.45 uur – Jaarrond kleurrijke plantsoenen groen Het is mogelijk om ook in tijden van economische schaarste de openbare ruimte te verrijken met jaarrond kleurrijke beplantingen.

Wilt u weten hoe? Kom dan naar de Tuin&Landschap-lezing die door Anet Scholma, tuin- en landschapsarchitecte bij Buro Mien Ruys, wordt gegeven.

Door: Maartje Kunen, adviseur beweegruimte Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB)  60 min.

licht

10.30 uur – Samenwerking onderwijs bedrijfsleven, het kan

Door: Rob Scholman (RHP)  30 min.

heid van mensen. Hoe? In deze inspiratiesessie van het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) laten we u zien hoe u zelf aan de slag kunt met een beweegvriendelijke omgeving of elementen daarvan.

Spelen

Woensdag 10 oktober, zaal 3 – 4 sessies

te behouden, wordt multifunctioneel ruimtegebruik een noodzaak.

Toepassing van dak- en gevelgroen is een zeer geschikte manier om het oppervlak aan groen in steden uit te breiden.

77

Cradle To Cradle

Mooi

Design

connecting green and infrastructure

Duurzaam groen begint met een goede basisinrichting van het plantvak Bomen maken onze stedelijke omgeving leefbaar. Een gezonde groene infrastructuur in de stad is daarom onmisbaar. GreenMax is gespecialiseerd in duurzame innovatieve producten voor de inrichting van de plantplaats boven en ondergronds, zodat groen en infrastructuur samengaan.

GreenMax | Tel: 0031 413 29 44 47 | www.greenmax.eu

Functioneel Wilt u meer weten over de mogelijkheden met park- en straatmeubilair van gerecycled kunststof kijk op www. nedaplast.nl of bel.

NEDAPLAST Topkwaliteit gerecycled kunststof

www.nedaplast.nl info@nedaplast.nl 0592 - 261926

11.15 uur – En, scheelt dat nou in de kosten, dat monitoren van stedelijk water en groen? advies & beheer

Door: Adriaan Kok (ipv Delft) v 30 min.

13.30 uur – 3D omgevingsscans

15.45 – Wijkgerichte aanpak nieuwe stijl advies & beheer Dat er op het gebied van stedelijk beheer wordt bezuinigd is voor u geen nieuws. En dat er desondanks nog steeds veel moet gebeuren ook niet! Tijd dus om slim en inventief om te gaan met beschikbare kennis en ervaring. Deze inspirerende sessie is een introductie op een masterclass.

advies & beheer

14.15 uur – De optimale brug voor alle betrokken partijen landschapsarchitectuur & ontwerp

Is er een manier om snel en eenvoudig alle eisen en wensen voor een nieuwe brug in kaart te brengen?

Deze lezing toont u aan de hand van interessante praktijkvoorbeelden wat er zoal komt kijken bij de realisatie van een brug.

Door: Conradine de Reus (Todo 2.0)  45 min.

bestrating

12.00 uur – Beeldkwaliteit - kun je dat wel meten? advies & beheer Veel gemeenten meten de beeldkwaliteit van hun openbare ruimte aan de hand van fotoschaalbalken voor beeldkwaliteit. In Nederland worden vele tienduizenden metingen gedaan die duidelijk moeten maken of de aannemer aan zijn beeldbestek heeft voldaan, of dat

B 3.051 BCA Bouwkundig en

Civieltechnisch Adviseurs 3.058 Beheeraccent 3.049 BeheerVisie 5.18 Benjamins Natuursteen Nobrecál halfverharding 5.48 BGSV bureau voor stedebouw 5.50 BK Civiel & Sport 4.050 BOAS Speeltoestellen 1.016 Boer Speeltoestellen 5.58 Bomenbanen 1.055 Bomenwacht Nederland 2.053 Boomkwekerij Darthuizer

C 1.026 CAH Vilentum 4.034 Cassecroute 4.009 CB Verheul Bouwgrondstoffen 3.050 CiCom Sport & Groen 2.065 Cityroofs 2.072 CityTec 3.029 Cleanstreets (Herena) 3.019 Cobra adviseurs 4.014 Coldmix 4.042 Combinatiebouw voor Industriële Elektrotechniek 3.056 Copier Groep 1.012 Copijn 4.021 Covergreen

1.034 CRH Clay Solutions 3.045 CROW 2.116 Cyber D 2.093 Data Control Transponder Technology 3.044 DatAction 3.010 DataQuint 4.040 DBL Verlichting 2.006 DCM (De Ceuster Meststoffen) Nederland 2.087 De Beijer Kekerdom 4.057 De Bolderik 3.046 De Groene Welle 4.088 De Hamer 1.023 De Kruijter Openbare Verlichting 2.118 De Nood Group 2.125 Delta Products 2.066 Den Boer Econorm 4.056 Den Mulder Boomteelt 4.064 Den Ouden 2.002 Design Express 3.034 Desso Sports Systems 4.072 Devotus Projecten 3.069 DG Groep 3.038 DHV 3.075 Dienst Regelingen 3.054 Digitree / MAIN Solutions 3.077 DMi (Data Mining innovators) 2.051 Donkergroen 3.007 Drain Design Construct 3.017 Du Mont Beton

S t r a a t b e e l d september 2012

79

advies & beheer

2.119 Boomkwekerij Ebben 1.032 Boomkwekerij Gebr. Van den Berk 5.14 Boomkwekerij M.F. van Kempen 4.045 Boomkwekerij Piet Hanekamp 1.043 Boomkwekerij Piet van ’t Wout 4.012 Boomkwekerij Rendering 2.064 Boomkwekerij Udenhout 4.080 Boot & Co Boomkwekerijen 1.009 BRS Deck Systems 4.075 Bruins & Kwast Recycling 2.047 BSI Bomenservice 3.015 BTL Advies 3.011 BTL Bomendienst 3.064 Buiten de Perken 2.000 Buiten Spelen (Acquire Publishing)

landschapsarchitectuur & ontwerp

Exposantenlijst A 5.40 AAB Training en Opleiding 1.005 ABOS 3.078 ACO C.003 Action4Kids 3.062 Adviesburo De Meent 2.009 Agrojobs 3.054 Alles over Groenbeheer 2.063 [inst]allicht (Covordia Publishing) 1.014 ANAE 3.002 Aquaflow 4.030 AquaTerra - KuiperBurger (ATKB) 3.036 Arcadis 3.043 Attis 2.120 Aura Light Central Europe 2.109 Avalite Openbare Verlichting 4.063 Avedko

straatmeubilair

Door: Cobra-adviseurs  30 min.

Meer informatie volgt.

Door: Ontwerpbureau Fix [kloksymbool] 30 min.

groen

Door: Rob Beck (NEO)  30 min.

landschapsarchitectuur & ontwerp

licht

Meer informatie volgt.

15.00 uur – Introductie nieuw product op zonne-energie

Spelen

Er is nu zoveel open data dat beheersinformatie actueler, correcter en vollediger kan. We laten voorbeelden zien van modelleren en monitoring in 2,3 en 4D met open data, met behulp van aardobservatie met satellieten en andere bronnen. En we lichten kosten en baten toe.

het gewenste beleidsniveau in de stad is behaald.

In deze presentatie vertelt CROW u hoe meetbaar beeldkwaliteit is, en hoe je dat dan doet.

Door: CROW  75 min.

Spelen

licht

groen

straatmeubilair

bestrating

landschapsarchitectuur & ontwerp

advies & beheer

E

4.073 Easypath 5.52 Eco Consult – Groen, Milieu & Management 1.070 Ecodesigns 1.031 EcoDynamic 2.049 ECOstyle 5.12 Eelco Koppelaar Speelruimte 3.024 eibe Benelux C.002 Eikenprocessierups totaalzorg 1.066 Eldra 2.091 ELEQ 1.066 Elspec 4.077 EMPAS 3.020 ERDI Wegbewakening 2.110 Esticon De Meteoor 2.094 Eszet Lighting 3.004 Excluton F

4.036 Fagerhult 2.075 Falco 4.058 FiberCore Europe 4.024 Firmus Products 1.075 Fisker & Co 4.022 Fivep 2.080 FlexiBilo Speeltoestellen 4.048 Flexurance 1.060 Flower and Shower 4.044 Fontis Watertechniek 1.073 Franssen Verlichting 5.60 Freedom Scientific Benelux G

3.016 Gampet Products 2.098 Gardeluxe 2.061 Garden TS 4.020 Gardinox 4.010 Gemeentehuur 3.076 GeoCare 2.100 GevelMeesters 5.08 GH Form 2.056 GHM Eclatec 4.086 Giverbo 3.030 GKB Groep 2.035 Goede Speelprojecten 4.079 Green Consult 1.063 Green Import (Solid Bamboo) 1.074 Green Light Solar Solutions 2.007 GreenGuard 1.035 GreenLight Company 2.044 GREENMAX 3.067 Greenpoint Advies 3.064 Greenstepadvies 2.132 Greenwall 3.012 Griffioen Wassenaar 1.010 Grijsen Park & Straatdesign 3.068 Groenestein Beheersoftware 3.037 Grontmij Nederland 2.123 GroundLevel straatmeubilair H

4.069 Hauraton 4.055 HB Adviesbureau 3.001 HB International 1.030 HeBlad 1.050 Heicom 4.046 Heigo 2.104 Heijmans 3.054 Helicon Opleidingen 1.047 Hella 4.028 Helms Milieutechniek 4.043 Herenbos Personeelsdienst 2.041 Het NIC 3.048 HIC Hoveniers Informatie Centrum

80

S t r a a t b e e l d september 2012

4.082 4.007 1.025 1.056 2.040

HOAF Infrared Technology Holland Citiflower Holland Lighting Group HR Groep HVL Armada Outdoor

I

1.013 IBG Optics 2.122 iGuzzini illuminazione Benelux 2.057 IJslander 2.112 Imtech Infra 2.016 Indal | Philips 2.033 Industrielicht 2.060 Infra LED Solutions 2.079 InfraElast 5.02 Ingenieursbureau Alfons Schuurmans 4.029 Ingenieursbureau TBH 3.042 Ingenieursbureau Westenberg 3.066 InnoFra 1.068 Innolumis 3.076 Inspectrum 2.018 IPC Groene Ruimte 2.115 ipv Delft 4.026 I-Real 1.052 ISS Landscaping Services 2.058 ITS International Tree Service J

1.071 J. van Esch 5.06 J. Versteegh 1.064 J.G.S. Europe 2.129 Jaap de Vries Produkties 2.059 Jan Kuipers Nunspeet 4.027 Jiffy Products International 3.008 JURA K

1.076 Kaal Masten 1.019 Kamps de Wild 3.057 Kiwa Nederland 2.108 Klaver Fietsparkeersystemen 2.092 Klifman Lichttechniek 1.028 Klostermann 3.069 KOAC – NPC 1.027 Koers Handel 5.44 Kokosystems 2.081 KOMPAN 2.004 Koninklijke Bammens 3.065 Kragten 1.022 Krambamboul 3.060 Krinkels L

3.031 Lageschaar Vaste Planten 4.068 Lappen Boomkwekerijen 5.20 LED Roadway Lighting 1.059 Leicon Verkeersgeleiding 2.038 Lichtvormgevers 2.020 Light International 2.030 Lightronics 5.24 LongLife Banner Systems 1.051 Loohorst Landscaping 2.070 Louis Poulsen 2.037 Lubbe Lissse 5.22 Luminext 2.096 Lux-Groep M

2.074 M. van den Oever Boomkwekerijen 3.083 M.J. Oomen Leidingtechniek 4.038 M.R.C. Schreuder Mollenvanger 2.099 Maiken Systems 3.052 Maris landschapsontwerp & techniek 2.128 Mast Services Nederland

1.046 MBI De steenmeesters 3.063 Megaborn 3.022 Metten Stein + Design 2.068 Mikana Openbare Verlichting 2.052 Mobilane 4.078 Modernista 2.086 Montad Adviesburo 4.018 MOOR 2.031 Morssinkhof Groep 2.015 Nationale Bomenbank 2.114 Nedal Aluminium 4.076 Nederlands Instituut voor Sport

en Bewegen (NISB) 3.080 Nederlands Licht Instituut 2.008 NEO 4.067 Nering Bögel 1.044 Nijha 2.062 Nooijen Terreininrichting 3.084 Nophadrain 2.010 npk design 2.023 NSVV O

2.048 Oase-Lease 2.021 OBB Ingenieursbureau 1.024 Olman Handelsmaatschappij 5.62 Ontwerpbureau Fix 1.072 Orange Lighting 3.035 Oranjewoud 2.090 Outdoor Furniture Nederland P

5.04 Paavo International 4.015 Pelgrum Vink Materialen 2.069 Petitjean Nederland 1.058 Philips | Indal 3.006 Pius Floris Boomverzorging Nederland 3.048 Plant Publicity Holland 4.062 Platipus Anchors C.001 PMF Stalen Masten 5.10 PoleLed 4.054 Poltec 4.081 PPD Faunaspecialist 1.008 Practica Nederland 2.050 Project Service Lichtmasten 3.018 Prolock Sheet Piling 2.076 Proludic 2.012 PUTkast 4.070 PVN Bestratingsvoegen R

2.027 RDI Straatbaksteen 4.041 www.recycling-kunststof.nl en

www.rubberen-tegel.nl 4.074 Regelink Ecologie & Landschap 1.078 Regoort 2.106 Rei-Lux Benelux 2.126 Repcon 2.124 Replay Profs in Playgrounds 3.079 RIBW Projecten 3.009 Rod’or Advies 2.024 Rotim Grondstoffen voor Infrastructuur 4.072 Rots Maatwerk S

2.131 Safety Product 1.045 Samson Urban Elements 2.028 Sapa Pole Products 3.005 Schellevis Beton 2.022 Schréder 2.054 Schreiber 2.046 SELUX Benelux 3.014 Sempergreen 4.061 SofSurfaces Europe

2.013 Spectrum Advies & Design 5.42 Speelplaatsbeheer.nl 2.093 Speelplan 3.072 Spring 4.085 Stad & Groen 3.055 StadSPOORT 3.073 Stadswerk Magazine (Virt첫media) 4.042 Staka 4.017 Standing-Strong 4.059 Stedelijk Groen 2.043 Stedon 1.065 Steenbakkerij Vande Moortel 4.047 Stichting Erkenning

Bestratingsbedrijf (SEB) 1.004 Stichting Groenkeur 3.028 Stichting Nationale Boomfeestdag 5.16 Stichting Veilig Ontwerp en Beheer 4.035 Stiels Straatmeubilair 2.000 Straatbeeld (Acquire Publishing) 4.066 Straatstaal 4.065 Straton 2.042 Streetlife 2.067 StreetPrint Nederland 3.021 Struyk Verwo Aqua 3.026 Struyk Verwo Infra 4.011 Switch Made Nederland T

5.46 Terberg Machines 4.019 TG Lining 2.077 Thorn Lighting Benelux 4.039 TigerTurf 1.037 Ton van den Oever

Boomkwekerijen 2.003 Tonsel Boomkwekerijen 3.002 Tree Ground Solutions (TGS) 4.085 Tree-O-Logic 4.033 Tribute 1.039 Trifolium 1.038 Triple A Playgrounds 3.033 TSD Automatisering 4.087 Tulpi U

5.54 Urban Facility Company 2.078 Urbania Products

2.088 Van Zijl 1.018 Vandersanden 2.034 VConsyst 1.056 VCP Streetcare 3.003 VelopA-Citystyle 3.003 VelopA-Omniplay 4.031 Verbetering Mechanisatie

Straattechniek (VMS) 1.062 Verde Outdoor 3.073 Vereniging Stadswerk Nederland 1.021 Verheij Integrale groenzorg 4.016 Voogt Graaftechniek W

V

1.040 v.d. Bosch Beton 2.084 Valmont Nederland 2.014 Vamoo Playgrounds 1.041 Van Bijsterveldt & Daamen 1.048 Van Camp 1.042 Van de Haar Groep 2.095 Van den Ban 4.060 Van den Borne 4.052 Van den Broek Heteren C.032 Van der Tol Hoveniers en Terreininrichters 2.036 Van Dijk Groothandel,

groothandel in Boomschors 2.001 Van Ee Speeltoestellen 2.005 Van Hall Larenstein, Bureau

Trainingen & Cursussen 3.032 Van Kessel Sport & Cultuurtechniek 2.062 Van Vliet Buitenruimte 2.129 Van Vliet Kastanjehout

4.025 W.B. Bijl Profielen 1.054 Waterblock 3.000 Wave Europe 1.036 WE-EF Benelux 1.006 Wienerberger - Terca Straatbakstenen 1.069 Wijngaarden VeiligGoed 3.070 Wille Landschaps- & Begraafplaatsarchitectuur 4.084 Wolterinck Y

2.039 Yalp 2.032 Yucat Z

2.026 Ziut Onvoorziene wijzigingen voorbehouden.

Kijk voor de meest actuele exposantenlijst op www.openbareruimte.nl.

(Advertentie)

S t r a a t b e e l d september 2012

81

Dag van de Openbare Ruimte 2012

Hal 2

Hal 1

Hal 4

82

S t r a a t b e e l d september 2012

2

Hal 3 Spelen licht groen

2

straatmeubilair bestrating landschapsarchitectuur & ontwerp

Lounge 5 1e verdieping

advies & beheer

Een actuele plattegrond van Entreehal C (Landschapsarchitecten en Ontwerpers) vindt u op www.openbareruimte.nl

S t r a a t b e e l d september 2012

83

Dag van de Openbare Ruimte Stand: 5.20 Verkeer & Mobiliteit Stand: 2.129 www.ledroadwaylighting.com • alexpo@skynet.be

S t r a a t b e e l d september 2012

85

(Advertorial)

Provincie bespaart meer dan 50 procent op energiekosten dankzij led-armaturen Stela steelt de show op Groningse sluizen

Gaarkeuken

Afgelopen zomer heeft de provincie Groningen de verlichtingsinstallatie op twee sluiscomplexen in hoofdvaarwegen vervangen door led. Dit is het eerste Nederlandse sluizenproject in led en dus heeft de provincie Groningen een primeur. Op de zeesluis in Farmsum en de binnenvaartsluis in Gaarkeuken hebben de oude SOX-armaturen plaatsgemaakt voor Stela led-armaturen van Indal. Het sluispersoneel en de scheepvaart zijn positief over het verbeterde zicht; de provincie Groningen is tevreden met de energiebesparing en het vereenvoudigde onderhoud.

Gekozen is voor de Stela Long, uitgevoerd met 30 leds, die op beide locaties konden worden gemonteerd op de bestaande 10 meter hoge masten. In Gaarkeuken ging het om 63 armaturen.

De verlichting was hier onderdeel van de vervanging van de complete elektrotechnische installatie van de sluis – een project dat is uitgevoerd door Imtech. De zeesluis in Farmsum (Delfzijl) bestaat uit twee kolken (één voor de beroepsvaart en één voor de recrea-

86

S t r a a t b e e l d september 2012

tievaart). Daar zijn 64 Stela’s Long geplaatst: 44 rond de grote en 20 rond de kleine kolk.

Na gedegen onderzoek door de provincie Groningen, waarbij diverse armaturen van fabrikanten werden vergeleken kwam de Stela Long op alle fronten als beste uit de bus. De energiebesparing, lichtprestatie, vermindering van onderhoudskosten en de aanschafprijs van de Stela Long waren onder andere belangrijke keuzecriteria.

“Daarnaast is Indal een gerenommeerde en betrouwbare fabrikant.

Je wilt toch zekerheid“, zegt Ruud Klunder. Hij is Coördinator Onderhoud op de afdeling Werktuigbouw, Elektro en Bediening van de provincie. “Bovendien waren onze gesprekken met Indal in de offertefase niet alleen op de verkoop gericht, maar werd de invulling van het project en de installatiekeuze geheel begeleidt door een technisch adviseur van Indal, zodat onze vragen op technisch vlak meteen beantwoord konden worden. Tijdens de gesprekken

werd het al snel duidelijk dat de armatuur van Indal technisch goed in elkaar steekt: perfecte warmtehuishouding, mastbevestigingspunt is robuust en het complete design oogt mooi en slank.”

Schakelen per groep De verlichtingsinstallatie op de sluizen was ruimschoots afgeschreven, vertelt Klunder.

“De armaturen waren al meer dan veertig jaar oud. Vervanging was dus wel echt nodig.” Bij de keuze van de nieuwe armaturen was energiebesparing (en daarmee ook een lagere CO2-uitstoot) een voorwaarde. De oude SOX55lampen hadden een opgenomen vermogen van 72 Watt. De Stela’s Long verbruiken slechts de helft: 36 Watt. Bij die besparing van 50 procent blijft het niet. De installatie wordt binnenkort namelijk nog uitgerust met een Luminyxbesturingssysteem, waarmee op afstand kan worden gedimd. Dit systeem wordt momenteel op maat gemaakt.

De installatie volgt later dit jaar.

(het verplaatsen van het schip door een verschillend waterniveau) gaat worden. Als er geen schepen zijn, dimmen we. Zo besparen we nog meer energie.”

Het wordt een slimme manier van dimmen. Bij normale bedrijfsvoering geven de Stela’s 70 procent van het maximale volume.

In ruststand zal ’s nachts slechts 30 of 40 procent voldoende zijn, zo is de verwachting. Als een schip zich meldt voor een schutting, zet het sluispersoneel het sein op de sluisdeur van rood naar rood/groen, ten teken dat het vaartuig is opgemerkt en binnen afzienbare tijd de sluis in kan varen. Op dat moment gaat de dimstand straks automatisch één of twee verlichtingsklassen omhoog.

“We hebben ook aanlegsteigers voor de pleziervaart. Daar wordt in de winter nauwelijks gebruik van gemaakt. Dan kan die groep armaturen gewoon uit blijven.

Dan heb je op die plek dus 100 procent besparing. Al met al verwachten we de investering met een jaar of zeven terugverdiend te hebben.”

Als het om het dimregime gaat, stellen de sluiscomplexen andere eisen dan gewone openbare verlichting, bijvoorbeeld die in een woonwijk. Het heeft geen nut om op vaste tijden of met een lichtsensor te dimmen. “Wij willen zelf kunnen schakelen”, legt Klunder uit. “En dan ook nog per groep.

We hebben een aantal groepen, zoals de sluiskolk, de plek waar de sluisdeuren zich bevinden en aanlegplaatsen. Die kunnen straks afzonderlijk in- en uitgeschakeld en gedimd worden.”

Geen onderhoud Een andere doelstelling van de provincie was minder en goedkoper onderhoud. Klunder: “Het kostte ons veel werk en geld om de lampen te vervangen. Ze zitten allemaal op knikmasten van 10 meter hoog. Dat was best bewerkelijk. Elke twee, drie jaar werden lampen verwisseld. En als er tussendoor één kapot was, ging er ook een monteur naar de sluis.

Dus vonden we het bij dit project belangrijk dat we voortaan zo min

mogelijk uitval hebben.”

Door toepassing van het door Indal ontwikkelde en inmiddels bewezen REVOLED™-concept is de levensduur van de Stela-armaturen ruim 100.000 uur. Daarmee is tot het eerstkomende groot onderhoud van de sluizen geen vervanging nodig.

Meer licht, meer zicht Het sluispersoneel is blij met de nieuwe armaturen. Dat bleek al bij de proefopstelling met één Stela Long, nog voordat provincie Groningen de definitieve bestelling plaatste. Ook de schippers zijn tevreden en hebben beter zicht, vanwege de wijziging van de kleurtemperatuur van geel (SOX) naar koel wit (led). Dat de vaarwegbeheerder enigszins is afgeweken van de verlichtingseisen zoals die in de Richtlijn Vaarwegen wordt geadviseerd, is dan ook geen issue. Klunder: “De richtlijn houdt geen rekening met één belangrijk verschil tussen SOX en led: de SOX-lampen geven monochroom licht en daarmee kun je geen kleuren onderscheiden. Dat kan met led wel. Ondanks een iets lager lichtniveau kun je daardoor toch meer zien. Dat is ook de indruk van de sluismedewerkers: dat er meer licht en meer zicht is op de sluis.”

inlichtingen: Indal Nederland Rotterdam T: 010- 2640164 www.indal-lighting.nl www.indalnewsroom.com/nl Standnummer: 2.016 en 1.058

Slim dimmen Farmsum is 365 dagen per jaar en 24 uur per etmaal in bedrijf. De sluis in Gaarkeuken draait doordeweeks ook 24 uur per etmaal, maar in het weekend alleen overdag. ’s Nachts is er weinig aanbod van schepen. “Soms maar één per uur. Waarom zou je dan de hele tijd het licht op de sluis op vol vermogen laten branden?

De beoogde eindsituatie is dat de verlichting alleen op vol vermogen staat als er geschut

Farmsum

S t r a a t b e e l d september 2012

87

®

Deze steen in detail blijkt een bijzondere steen.

PALLADIO oogt in een eerste oppervlakkige kennismaking als een ietwat alledaagse steen.

Echter het geoefende oog daarentegen ontmoet een zeer dichte en egale deklaag.

De creatieve hand beziet de vrijheid tot spel bij 28 formaten in 8 tinten.

De ratio is overtuigend van de balans in kostprijs en de geboden eigenschappen.

En de wereld van nu en in de toekomst vraagt tenslotte duurzaamheid, het liefst in meerdere gelaagdheden.

Van grondstoffenpolitiek naar energiegebruik. Middels de toepassing van innovatieve groene technologieën zoals de luchtzuiverende BlueAir®-Technology naar de mogelijkheid een verharding tevens een extra groene functie te geven zoals waterdoorlatend of geluidsreducerend.

Het nieuwe PALLADIO bestratingssysteem van METTEN: vervolmaking van rijke eenvoud. www.metten.nl

Nu ook voor smartphone of tablet Het verbeterde Moon OVL beheerpakket Moon is een gebruiksvriendelijk webbased beheersysteem dat nu beschikt over alle facetten die gevraagd worden in het hedendaags OVL beheer. Het storing verloop is volledig gedigitaliseerd en met de nieuwe applicatie te beheren per smartphone of tablet.

De modulaire systeemopbouw maakt dat Moon door alle betrokken partijen eenvoudig te gebruiken is. Het registreren van storingen gebeurt via een online applicatie waardoor storingen nu behalve door de beheerder of via de aanwezige klachtenlijn (KCC) ook online kunnen worden gemeld door de burger via de website van de gemeente. Aan de hand van de locatie wordt de storing automatisch toegekend aan

een aannemer. Wanneer de monteur invoert dat de storing is verholpen, controleert de beheerder of de werkzaamheden naar tevredenheid zijn uitgevoerd waarna de storing automatisch financieel verwerkt wordt.

Met de applicatie is het mogelijk op elk apparaat, PC, smartphone of tablet, gebruik te maken van het beheersysteem.

Tijdens de Dag Openbare Ruimte

geeft Montad meerdere presentaties met het Moon beheerpakket.

i Montad Adviesbureau BV Tilburg T: 013-5728060 www.montad.nl Standnummer: 2.086

Bank LINK De LINK, ontwikkeld door de Italiaanse architect Jari Franceschetto, is tot stand gekomen vanuit het observeren van de belangrijkste groepen mensen in de openbare ruimte; jongeren, volwassenen, ouderen en minder validen.Het resultaat is een design dat de mogelijkheid biedt om te zitten of te leunen, waardoor men altijd kan rusten in een comfortabele positie én gemakkelijk weer op kan staan.

De geringe breedte maakt de bank onopvallend en tevens gemakkelijk te plaatsen in krappe openbare

ruimten. De LINK is vervaardigd van een stalen kokerprofiel, thermisch verzinkt en poedergecoat in RAL 7016 of elke kleur naar keuze.

Het zitvlak bestaat uit een plank van 100% FSC gecertificeerd hardhout, onbehandeld of behandeld met 3 lagen Sigma op waterbasis. Plaatsing kan op maaiveld door middel van chemische ankers of door verlengde poten aan te gieten onder maaiveld.

Prefab funderingen zijn optioneel.

De lengte van de standaarduitvoering is 180 cm, maar de bank kan in elke gewenste lengte ( en hoogte) worden gemaakt.

Onlangs heeft de bank een eervolle vermelding gekregen in de Compasso D’oro.

i Groundlevel Straatmeubilair Spankeren T: 0313-843743 www.groundlevel.nl Standnummer: 2.123

S t r a a t b e e l d september 2012

89

Katern Platform Toegankelijkheid

Project Herziening toegankelijkheidsrichtlijnen OV en openbare ruimte CROW stelt werkgroep op voor totstandkoming nieuwe publicatie Tekst: Agnes Joostema

Natuurlijk, we streven met elkaar naar een toegankelijke openbare ruimte en openbaar vervoer waar iedereen gebruik van kan maken.

De samenleving als geheel moet daar echter wel de voorwaarden voor scheppen. Maar ondanks dat zelfredzaamheid bovenaan staat in onze vergrijzende samenleving, is het voor veel gemeenten nog niet zo eenvoudig om aan dit beeld te voldoen. De veelheid aan richtlijnen, die vaak zijn verouderd, en het gebrek aan afstemming en centrale regie hierin maakt de toepassing ervan lastig. Ook zijn gemeentelijke coördinatoren op het gebied van de toegankelijkheid vaak maar voor een beperkte periode en beperkt budget aangesteld.

Daarom heeft CROW een werkgroep samengesteld voor een herziening van het CROW Handboek Toegankelijkheid.

Frans Heijnis, projectmanager Verkeer en Vervoer bij CROW en initiator van de herziening, licht toe: “Het vertrekpunt is een inventarisatie van de bestaande richtlijnen te maken, deze te toetsen op de actualiteit en te beoordelen op de toepasbaarheid. De nieuwe publicatie gaat bovendien verder dan een herziening van de richtlijnen an sich: er worden ook praktische handvatten aangereikt voor de wegbeheerder in de vorm van een methodiek of plan van aanpak voor een toegankelijke openbare ruimte en toegankelijk openbaar vervoer. Een afgeleide hiervan is het doel samenwerking te stimuleren tussen de fysieke sector (verkeer en openbare ruimte) en de sector welzijn binnen gemeenten. Uit gesprekken die we met gemeenten hebben gevoerd is namelijk gebleken dat toegankelijkheid vaak wordt opgevat als ‘technische’ toegankelijkheid, voor een mooi en kloppend ruimtelijk ontwerp. De mobiliteit en het daadwerkelijke gebruik lijkt vaak op de tweede plaats te komen. Ook wordt er duidelijk onderscheid gemaakt tussen een basis afwegingskader voor de toepassing van richtlijnen en een dynamisch deel voor specifieke wensen en eisen.”

Sectorale belangen overstijgen In de CROW-werkgroep zijn veel partijen vertegenwoordigd die zich bezig houden met het onderwerp toegankelijkheid. Denk aan gemeenten (beleidsmedewerkers en uitvoerende diensten en wijk coördinatoren), provincies (OV-autoriteiten), vervoerders, ervaringsdeskundigen (gebruikers), adviesbureaus en leveranciers. De verwachting is dat de deskundigen in oktober voor het eerst aan

90

S t r a a t b e e l d september 2012

tafel zitten. “De moeilijkheid hierbij is vooral de sectorale belangen te overstijgen en rekening te houden met de voornaamste doelgroep: de uiteindelijke gebruiker”, voegt Heijnis toe. “We moeten samen op zoek naar de grootste gemene deler.” Het streven is dat de publicatie in eind 2013 in de CROW-schappen ligt.

Katern Platform Toegankelijkheid

Column Toegankelijke bushaltes De metamorfose die de bushaltes in Nederland de afgelopen tijd hebben ondergaan, is u vast niet ontgaan. De bushaltes zijn op hoogte gebracht om de mindervaliden in een rolstoel of met een rollator toegang tot de bussen te bieden. Voor de blinden en slechtzienden zijn ze voorzien van geleidelijnen en –markering. Als professionals in toegankelijkheid zijn we blij met de investeringen die gedaan worden om de toegankelijkheid te verbeteren. Toch verbazen we ons als deskundigen van het Platform Toegankelijkheid over de wijze waarop de aanpassingen zijn doorgevoerd.

Daadwerkelijke toegankelijkheid Het bevreemdt ons bijvoorbeeld dat de investeringen niet zodanig zijn gedaan, dat ze ook daadwerkelijk tot toegankelijkheid leiden. Voor de volledigheid: bij toegankelijkheid gaan we dan uit van de zelfredzaamheid van de mindervalide.

Het zelfstandig kunnen deelnemen aan de maatschappij is het uitgangspunt.

Dat zorgt voor gelijkwaardigheid en biedt de mogelijkheid ‘mee te doen’.

Hoge kostenbesparingen Zelfstandig kunnen reizen met openbaar vervoer door mindervaliden leidt tot aanzienlijk lagere vervoerskosten voor gemeenten; het kostbare en veel problemen opleverende taxivervoer kan daardoor gereduceerd worden. Het vergroot ook de mobiliteit van mindervaliden, waardoor het voor hen mogelijk wordt sociaal en maatschappelijk actiever te zijn. Naast uitbreiding van het sociale netwerk wordt deelname aan sociale activiteiten als vriendenbezoek, theaterbezoek, uit eten gaan, etc. mogelijk. Maatschappelijk gezien komt het vinden van een baan bijvoorbeeld eerder binnen bereik. Daardoor kan de eigenwaarde en levensvreugde van de mindervalide toenemen, met uiteindelijk minder kosten voor zorg en ondersteuning.

Onderzoek toont aan: kansen om te optimaliseren zijn gemist We hebben onlangs een flink aantal bushaltes onder de loep genomen. Vooral om u als lezer van Straatbeeld inzicht te geven in de kansen die zijn blijven liggen om optimale toegankelijkheid te bereiken en u suggesties aan te reiken die kansen wél te grijpen. In een korte video-impressie kunt u op de website van Straatbeeld al een indruk krijgen van onze analyse. We nodigen u graag uit om een uitgebreidere mondelinge en visuele toelichting op ons onderzoek bij te wonen tijdens de presentatie op de Dag van de Openbare Ruimte.

In die bondige presentatie ziet u de do’s en don’ts, hoort u meer over de maatschappelijke en financiële aspecten en hoort u uit de eerste hand van de gemeente Alkmaar hoe zij het project hebben aangepakt. Een interessante presentatie die u de tools aanreikt om meer te doen met minder geld. Omdat het aantal plaatsen gelimiteerd is, verzoeken wij u zich via de site aan te melden.

Graag tot donderdag 11 oktober!

Platform voor waardevolle kennisdeling Om meer aandacht te vragen voor en kennis te delen over toegankelijkheid in de OR, worden op de website www.platformtoegankelijkheid.nl actuele nieuwsitems, achtergrondartikelen, producten en projecten omtrent het toegankelijk maken van de openbare ruimte gepresenteerd.

Ook wordt er dieper ingegaan op het beleidsmatige aspect, zowel op landelijk als Europees niveau. Naast de website is er een maandelijkse, gratis e-mailnieuwsbrief en is er de ambitie middels bijeenkomsten en congressen het onderwerp prominenter op de agenda te zetten.

Actieve bijdrage leveren De initiatiefnemers roepen leveranciers, overheden en kennisinstellingen op een actieve bijdrage te leveren aan het platform om een zo breed mogelijk draagvlak te kunnen bieden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een relevante product- en/of projectbeschrijving of een goed onderbouwd advies aan gemeenten. Informeer ook eens naar de advertentiemogelijkheden.

We zien u graag op www.platformtoegankelijkheid.nl!

De initiatiefnemers van Platform Toegankelijkheid:

Denise A.M. Janmaat Directeur Nederlands Instituut voor Rolstoeltoegankelijkheid

S t r a a t b e e l d september 2012

91

BUROTETA l.t.t. adviesburo voor openbare verlichting De spin in het web van uw verlichtingsproject Coรถrdineert en ontzorgt met innovatieve expertise

BUROTETA l.t.t.

Lucas Tetelepta Burgemeester van Altenastraat 21 4001 VB Tiel 06-14362190 buroteta@gmail.com

al!

kleurrijk sta

www.eibe.nl

Herbestemming Piushaven Tilburg Havenpark natuurlijke hart van de stad Onder het motto ‘Levend Podium van Tilburg’ transformeert de gemeente de Piushaven van een voormalige industriële haven naar een veelzijdig woonwerkgebied. Het havengebied dat het centrum van Tilburg verbindt met Landschapspark Moerenburg, is een van de belangrijkste gebiedsontwikkelingen van de gemeente. Lokale stratenmakerij Broeren, met als onder aannemer van Besouw Metaal, heeft zorg gedragen voor het opnieuw inrichten van het straatbeeld van de Piushaven.

In 2020 moeten er 1.600 nieuwe woningen aan het water zijn gebouwd en moet het AaBe-complex, voormalig industrieel erfgoed en deels rijksmonument, een eigentijds

retailpark zijn geworden met veel ruimte voor werken en recreëren.

Met een havenpark van anderhalve kilometer langs de oevers wordt de Piushaven het natuurlijke hart van de stad. De gemeente Tilburg is voor de herinrichting van het straatbeeld in de haven de samenwerking aangegaan met stratenmakerij Broeren uit Tilburg, met als onder aannemer van Besouw Metaal.

Het Havenpark Het ontwerp van het Havenpark richt zich op het versterken van de relatie van de leefomgeving met het water en de haven. Recreatieboten en oude binnenvaartschepen creëren een sfeer van een haven in ‘ruststand’. De groene, ecologische oevers versterken dat gevoel. Het Havenpark is met een lengte van 1420 meter en een breedte van 35

meter een element van formaat in Tilburg.

Parkprofielen Het Havenpark kent drie parkprofielen: de parkkade, de parkweg en het parkerf. De parkkade is een aangename verblijfsplek rondom de haven met historische binnenvaartschepen.

Passend bij een haven is op de parkkade gekozen voor een verharding van granieten kinderkoppen. Aan de haven komen verschillende horecagelegenheden met terrassen.

Boomspiegels De combinatie van hoge wortelgroei met het gekozen straatwerk maakte de toepassing van normale boomroosters onmogelijk. In samenspraak met van Besouw Metaal is gekozen voor een geborstelde RVS koker met een robuuste uitstraling. Deze RVS boomspiegels zijn onderhoudsarm en zo vervaardigd dat ze aansluiten op de glooiing van de kinderkopjes. Binnen de opsluitrand is een Infra Elast gebruikt. Dit gebonden granulaat is waterdoorlatend en geeft de bomen optimale groeiomstandigheden, zonder losse grond of steentjes die buiten de opsluitrand kunnen raken en dan het straatbeeld vervuilen.

Subsidie Als onderdeel van een Europees programma gericht op het revitaliseren van industriehavens, heeft de Piushaven subsidie gekregen van Interreg Vlaanderen Nederland.

Als blijvende herinnering aan de Europese subsidie heeft Van Besouw Metaal een plaquette vervaardigd met teksten en afbeeldingen in het metaal gefreesd.

i Van Besouw Metaal Tilburg T: 013-5360050 www.vbm.nu

S t r a a t b e e l d september 2012

93

IGOV Kenniscafé Markering & Wegdekreflectie i.s.m. NSVV en Agentschap NL

In de reeks Kenniscafés die het IGOV organiseert is er in september en oktober aandacht voor het onderwerp markering en wegdekreflectie. In een viertal kenniscafés wordt onder meer ingegaan op: in welke situatie kies je voor welke techniek.

Hoe verhoudt dit zich tot de ROVL? Zou bijvoorbeeld wegdekreflectie niet een veel grotere rol moeten spelen bij de berekening van de verlichtingssterkte? Kunnen innovaties in markering en wegdekreflectie openbare verlichting vervangen of alleen maar aanvullen?

94

S t r a a t b e e l d september 2012

Het kenniscafé bestaat uit drie onderdelen: wegdekreflectie, passieve en actieve markering.

Advies/ingenieursbureaus lichten de nieuwste technieken en toepassingen toe in stedelijk én buitengebied.

Wegbeheerders delen hun knelpunten en oplossingen.

Leveranciers presenteren hun innovaties op de bedrijvenmarkt.

De ‘do’s and dont’s’ worden besproken.

Wegdekreflectie Tijdens de Kenniscafés wordt het onderdeel Wegdekreflectie onder meer door Hans Huijben ingevuld.

Huijben is directeur van h3mhuijben Consultancy bv en werkt in de infrastructuur met als voornaamste aandachtsgebieden de projectie, het ontwerp en de veiligheid van tunnels en ondergrondse structuren.

Huijben geeft een voorproefje van zijn presentatie: “De lichtheid van een wegdek bepaalt hoe goed men

Foto: Piet Zijlstra van Kijlstra Bestrating

het verloop van de weg kan zien en ook of er andere weggebruikers of voorwerpen op de weg zijn. Deze eigenschap is bij wegenbouwers vaak niet bekend omdat de aandacht gericht is op vlakheid, stroefheid en duurzaamheid. De aandacht van mensen die werkzaam zijn in het vakgebied openbare verlichting is veelal gericht op de verlichtingsinstallatie.

Kunnen waarnemen is echter een combinatie van zowel de verlichtingsinstallatie als het wegdek. Bij

asfaltwegen wordt de lichtheid van de weg bepaald door het vulmateriaal, bij verhardingen met straatklinkers door de oppervlakte structuur en de kleur van de klinkers. In het buitenland zijn er voorbeelden waar men bewust voor lichtere wegdekken kiest. Uit onderzoek blijkt dat lichtere wegdekken een positieve invloed op de verkeersveiligheid hebben. Het IGOV Kenniscafé probeert een brug te slaan tussen deze vakgebieden door de invloed van de reflectieeigenschappen van wegdekken te beschrijven. Ook worden nationale en internationale ontwikkelingen getoond op het gebied van het meten en verbeteren van reflectie eigenschappen. Onderzoeken naar de lichtheid van wegdekken worden veelal door centrale overheden gestimuleerd. Deze overheden beheren meestal de doorgaande wegen met snelverkeer. Maar de lichtheid van wegdekken in de bebouwde kom heeft eveneens invloed op verkeersveiligheid. Ook hierop zal in het Kenniscafé worden ingegaan.”

Passieve Markering Het onderdeel Passieve Markering wordt onder andere verzorgd door de heer Dirk Hetebrij van Light Surface Control. Onder de titel ‘Passieve verkeerselementen: hoe kunnen passieve horizontale- en verticale (retro-) reflecterende elementen bijdragen aan een betere optische geleiding en zichtbaarheid in het verkeer?’ gaat hij in op vragen rondom koplampverlichting in verkeerssituaties. Hoe kunnen wij deze lichtbronnen zo goed mogelijk benutten voor de (retro-) reflectie van verticale - en horizontale elementen? Hoe is het wegverloop middels reflectie beter zichtbaar te maken? Wat zijn de belangwekkende optische ontwikkelingen in dit opzicht? Wat zijn de innovaties? Hij sluit zijn presentatie af met een aantal aansprekende praktijkvoorbeelden.

Actieve Markering Paul Rutte, senior-project manager Innovations bij de provincie NoordHolland, verzorgt mede het blok Actieve Markering, geleideverlichting met led’s die is aangebracht in het wegdek en in opstaande randen.

Noord-Holland hanteert sinds jaren

een zeer terughoudend verlichtingsbeleid op haar wegen en loopt in Europa voorop bij de toepassing van actieve markering. De provincie past de markering toe op ongeveer 30 locaties langs de openbare weg. Al in 1999 zijn in Noord-Holland acht proefinstallaties geïnstalleerd met langs de N200 Zeeweg bij Bloemendaal de grootste actieve markeringsinstallatie van Nederland. In 2005 won Noord-Holland met deze installatie de Nationale Licht-Award van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). De Stichting stelde op basis van de ervaringen in Noord-Holland aanbevelingen op voor het ontwerpen en aanbrengen van actieve markeringsinstallaties.

Data en locaties Maandag 24 september Dordrecht (Stadskantoor) Donderdag 27 september Heerhugowaard (Gemeentehuis) Dinsdag 2 oktober Zwolle (Agentschap NL) Maandag 8 oktober Den Bosch (Provinciehuis Noord-Brabant) Aanmelden Bij IGOV-Kenniscafés staat centraal: het uitwisselen van kennis en ervaringen tussen gemeenten, provincies en andere overheden. Dit Kenniscafé ‘Markering & Wegdekreflectie’ staat ook open voor marktpartijen. Deelname is gratis voor IGOV-leden en hun directe collega’s. Overige deelnemers van overheden en andere non-profit instellingen betalen c 150,- pp excl. BTW. Voor deelnemers vanuit de commerciële sector geldt een bedrag van c 250,- pp excl. BTW. Voor aanmelding als deelnemer mailt u naar kenniscafe@igov.nl.

Officieel mediapartner Acquire Publishing, uitgever van onder meer Straatbeeld en Verkeer in Beeld, is medeinitiatiefnemer én mediapartner van de IGOV Kenniscafés. Via haar magazine, website, e-mailnieuwsbrieven doet ze verslag van de bijeenkomsten. Om daarmee samen met het IGOV een bijdrage te leveren aan het uitwisselen en verspreiden van kennis op het gebied van openbare verlichting in Nederland.

S t r a a t b e e l d september 2012

95

GAMPET PRODUCTS Geen glyfosaat meer bij u in de woonwijk?

Onkruid doden met schoon, heet water!

OF NATUURLIJK IN KUNSTST

EMPAS MULTICLEANER

Structurele duurzaamheid

Advies • Ontwerp • Realisatie l Tilburg l 013 455 1605 l www.speelprojecten.nl

www.gampet.nl tijdens de dag van de openbare ruimte 2012 (stand C.001) overhandigen wij u graag onze nieuwe bedrijfsbrochure

www.onkruidkoken.nl

stalen masten nodig?

Bel voor een afspraak met één van onze adviseurs via telefoon (0511) 46 38 15 of stuur ons een e-mail naar sales@pmf.nl. Wij informeren u graag.

De ROUND, kleurrijke aanvulling op de TABLET Na de Tablet introduceert ModernistaDe ROUND. Een rond (ø 457mm) en extreem plat (hoogte 31mm) armatuur dat uitermate geschikt is voor het verlichten van verblijfsomgevingen zoals winkelstraten, pleinen en buitenruimtes bij bedrijven en instellingen.

Het armatuur bestaat uit een geanodiseerd aluminium behuizing met geïntegreerde heatsink met daarin 24 of 36 LEDs van Cree, geplaatst in een met argon gas gevulde kamer (het APS® systeem) en is vervolgens hermetisch afgedicht conform IP68.

De onderzijde van het armatuur bestaat uit gehard veiligheidsglas (IK07;

optioneel PolyCarbonaat IK10). Aan de binnenzijde van het glas kan fabrikant Setga een zeefdruk aanbrengen in de gewenste kleur. Speciaal voor de ROUND is een aantal uithouders ontwikkeld die geschikt zijn voor masttop ø 60mm. Ook zijn er bijpassende masten leverbaar in roestvrijof thermisch verzinkt staal, afgewerkt in een (RAL-) kleur naar keuze. Ook is er een variant met PV-panelen beschikbaar welke custom-made geconfigureerd kan worden.

De basistechniek van de ROUND is gelijk aan die van de TABLET: Ledil lenzen en Cree LEDs met een lumen/ Watt verhouding van 130-150lm/W en een gegarandeerde levensduur van 100.000 branduren en een standaard garantietermijn van 10 jaar.

i Modernista Rotterdam T: 010-2331704 www.modernista.nu Standnummer: 4.078

Demontabele sportvloeren Urbania introduceert een voor de Benelux nieuwe demontabele kunststof sportvloer met rubber onderlaag voor binnen en buiten.

De constructie biedt hoge prestaties, is eenvoudig en snel te installeren en daardoor een oplossing voor permanente én tijdelijke faciliteiten. En voor alle sporten.

45 graden kantafwerking. De tegels voor binnen gebruik hebben een aaneengesloten oppervlakte en de buitenvloertegels een waterdoorlatende open structuur. Tegels worden verbonden middels een gepatenteerd klicksysteem, waardoor ook vervanging per tegel mogelijk is.

Daarnaast geldt een fabrieksgarantie van 12 jaar

Deze sportvloeren, die in Zuid Europese landen al jaren worden gebruikt en door divers sportfederaties zijn goedgekeurd voor officiële wedstrijden, worden geleverd in tegels van 25x25 cm en in 26 RAL-kleuren. Ze kunnen worden voorzien van een

i Urbania Lochem T: 0573-254422 www.urbania.nl Standnummer: 2.078

S t r a a t b e e l d september 2012

97

Hoogwaardige uitstraling nieuwe Scheveningse boulevard Duurzaam natuursteen als fysieke basis voor ontwerp

Er wordt druk gewerkt aan de nieuwe boulevard in Scheveningen, al sinds het najaar van 2009. Het tijdsbestek om tot een schitterend eindresultaat te komen nadert zijn einde; in het voorjaar van 2013 moet het ontwerp van de Spaanse architect Manuel De Sola-Morales helemaal gerealiseerd zijn. De nieuwe boulevard volgt het golvende verloop van de oude duinen en krijgt verschillende hoogteniveaus die voetgangers, fietsers en automobilisten scheiden. Een van de belangrijkste elementen van de nieuwe boulevard is de bestrating.

In verband met de zeespiegelstijging was bij het ontwerp van de nieuwe boulevard veiligheid een van de belangrijkste uitgangspunten. Een extra dijk, die in de nieuwe boulevard wordt weggewerkt, moet het achterland voldoende bescherming bieden. De gemeente Den Haag vervult hierbij, mede namens het Hoogheemraadschap van Delfland, de rol van opdrachtgever.

98

S t r a a t b e e l d september 2012

Wandeling aan zee De nieuwe boulevard is een ontwerp van de bekende Spaanse architect en stedenbouwkundige Manuel de Solà-Morales. Het ingenieursbureau Witteveen+Bos heeft de opdracht verworven voor het definitief ontwerp en het bestek van de nieuwe boulevard en zeewering in Scheveningen. De Solà-Morales maakte een ontwerp dat zich kenmerkt zich door een boulevard die de historische kustlijn van Scheveningen volgt en is opgebouwd uit verschillende hoogteniveaus. In een interview met Den Haag Marketing vertelde de architect: “Als uitgangspunt heb ik de wandeling langs zee genomen: het plezier van het wandelen, genieten van het weidse uitzicht, de mogelijkheid mensen tegen te komen, ontmoetingen op het strand en paviljoens. Alle onderdelen van het ontwerp benadrukken deze gedachte: de slangachtige vorm van

de boulevard, de niveauverschillen, de kleuren en materialen.”

Hoogwaardige uitstraling Verschillende niveaus scheiden voetgangers, fietsers en automobilisten.

Bezoekers bereiken het strand via een riante entree vanaf de Keizerstraat. Overdag rusten wandelaars en strandbezoekers comfortabel uit op een van de fraaie bankjes. ’s Avonds creëert de sfeervolle verlichting een geweldige ambiance. Klinkers, groenstroken, schelpenasfalt en natuursteen zorgen voor een hoogwaardige uitstraling. De bestrating is de fysieke basis voor de hoogwaardige uitstraling van dit ontwerp. Met oog op het esthetische aspect en op duurzaamheid kozen de ontwerpers van Witteveen+Bos voor natuursteen van Stone base B.V., een leverancier die een gedragscode hanteert waarin arbeidsnormen, mensenrechten en milieunormen zijn opgeno-

men voor de hele keten van winning en transport.

Duits basalt en Indiase kasseien Het grootste gedeelte van het natuursteen komt uit Duitsland. Basalttegels vormen de brede bestrating over de boulevard en verbinden zo Scheveningen Haven met de oude boulevard. Door de dikte van 12 cm is deze bestrating geschikt voor de zwaarste verkeersklasse. Ook elementenverhardingen zijn uitgevoerd in het Duitse basalt. Granieten kasseien uit India met een authentiek karakter verbinden de boulevard aan onder meer de Keizerstraat.

Granieten kasseien uit India verbinden de boulevard aan aanliggende straten

Granieten trap in de beeldentuin De beeldentuin van museum Beelden aan Zee krijgt met de metamorfose van de boulevard een heel nieuw ontwerp.

De 23 sprookjesachtige beelden van Tom Otterness zijn dit voorjaar weer opgebouwd in een nieuwe ‘tuin’, midden op de wandelboulevard.

Dit maakt het veiliger en makkelijker voor kinderen om in de beeldentuin te spelen.

De nieuwe beeldentuin blijft onderdeel van het museum Beelden aan Zee. In de tuin staat een trap naar het museum die helemaal bestaat uit losse natuursteenblokken van Chinees graniet.

Omdat de beeldentuin op een dijk staat mochten de onderdelen niet meer dan 700 kilo wegen.

Landmarks met geïntegreerde zitelementen Op de nieuwe boulevard komen vijf landmarks, ter hoogte van Seinpostduin, de keerlus van tram 11, de Naald, het Uiterjoon en het Nationaal Monument voor de Koninklijke Marine. De landmarks dienen als herkenningspunt, ontmoetingsplek, zitgelegenheid en zijn voorzien van een aantal nutsvoorzieningen voor de strandpaviljoens. De landmarks zijn 15 meter hoog, hebben een rechthoekige vorm en zijn gemaakt van Cortenstaal en zitgedeelten van natuursteen.

i Stone base B.V. ‘s-Hertogenbosch T: 073-6431442 www.stonebase.nl

S t r a a t b e e l d september 2012

99

Fotografie: Stone base B.V.

De boulevard volgt de gebogen kustlijn

FLITSPAAL VOOR FIETSERS

Solar Flash model 90 is één van de laatste innovaties van Erdi. De uitneembare paal met alternerende LEDverlichting moet de veiligheid voor (brom)fietsers op fietspaden verhogen. De kop is van slagvast polycarbonaat en geïntegreerd in de anti-parkeerpaal model 90. De Solar Flash is voorzien van solar technologie en heeft dus geen externe stroombron nodig. De signaalrode LEDverlichting ontsteekt automatisch bij schemering waardoor de attentiewaarde van de paal wordt vergroot en zo ook de veiligheid van de (brom)fietsers. Daarnaast is de paal geschikt voor het uitzetten van aanvalroutes voor Nood- en Hulpdiensten. De Solar Flash past in de standaard model 90 betonfundaties. Voor meer informatie kijkt u op www.erdi.nl.

straatmeubilair

verkeerstechniek

Rechte Tocht 3-5, 1507 BZ Zaandam

WWW.ERDI.NL

T: 075 - 617 33 57

wegbebakening E: info@erdi.nl

BUITENGEWOON INNOVATIEF

Erdi onderneemt CO2-neutraal

Meer slim licht, minimale lichtvervuiling In Tiel is de Laan van Westroijen op het gelijknamige bedrijventerrein doorgetrokken om de hoeveelheid verkeer op de huidige toegangswegen te verminderen en te zorgen voor een betere bereikbaarheid van Latenstein en Tiel-Oost.

Voor de gemeente Tiel was zo min mogelijk hinder voor flora en fauna een vereiste bij het project. Hierbij moet gedacht worden aan energiezuinigheid, minimale van lichthinder en maximale consideratie voor de aanwezige vleermuisroutes. Om hieraan te voldoen is gekozen voor dynamische LED verlichting.

Verlenging laan bedrijventerrein Tiel vraagt dynamische lichtoplossing Claro-1 armatuur afgestemd op de verkeersintensiteit. Waar bij veel andere dynamische verlichtingprojecten al gewerkt is met twee verschillende standen, wordt in Tiel gewerkt met vier lichtniveaus, aangepast aan het gemiddelde verkeer per uur. Hiervoor is geen aparte computer nodig en de beheerder heeft de mogelijkheid om op afstand in te bellen in het I.L.S.

systeem en te controleren of alles nog optimaal werkt en eventueel aanpassingen te maken.

i BUROTETA l.t.t.

Lucas Tetelepta Tiel T: 06-14362190 www.buroteta.nl

BUROTETA l.t.t. in de persoon van Lucas Tetelepta kreeg van de gemeente Tiel de opdracht het verlichtingsplan voor de Laan van Westroijen te maken en de uitvoering te overzien. Voor maximale expertise en de laatste innovatieve technieken werkte het adviesbureau bij de uitvoering samen met ADIM B.V., Gebroeders van der Steen, Licht Surface Control, Mastservice NL en de firma Schréder. Gedurende de uitwerking van de plannen zorgde BUROTETA l.t.t. voor de waarborging van de voorwaarden van de gemeente.

Dynamische verlichting Om aan de gestelde voorwaarden te voldoen is gekozen voor dynamische verlichting, waardoor de lichthinder beperkt wordt en de omgeving zo min mogelijk verstoord. De lichtpunten op het nieuwe deel van de laan bevinden zich zes meter onder de kruin van de bomen. De Schréder Claro-1 armaturen met 28 LEDs met een ULR van 0,09%, stralen minimaal naar boven voor een zo beperkt mogelijke lichtvervuiling van de omgeving.

Het lichtniveau van de dynamische verlichting wordt middels een geïntegreerde verkeerssensor in het

S t r a a t b e e l d september 2012

101

(Advertentie)

RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg RAW bestek begroting technisch ontwerp detail normaalprofiel beplantingsplan directievoering aanbesteding raming co-design bestrating riolering raamovereenkomst boomrooster heestervak bruggen verlichting landschap bouwvergadering grondverbetering fundering bestekstekeningen constructies grondwerk nazorg

ommekeer in beheer www.dggroep.nl

bezoek onze stand op de Dag van de Openbare Ruimte (hal 3, stand 3.069)

41 Prachtige Praktijkvoorbeelden Inspiratiebundel Kind- en Gezinsvriendelijke Initiatieven

Nu me t

4k 3% or ting

Inspiratiebron voor lokaal jeugdbeleid Bijlage bij het boek ‘41x positief jeugdbeleid’

Kind- en gezinsvriendelijke initiatieven

41x

+ cd-rom

positief jeugdbeleid

Copyr ight © 2011.

Normaal € 29,95

Nu € 17,00 (ex btw)

Bestellen via www.acquirepublishing.nl/ibki

n. ehoude Alle rechten voorb

Zeedieren markeren kinderroutes Pendrecht Orka, zeester, krokodil of dolfijn.

Het zijn niet bepaald dieren die je op straat tegenkomt. Toch wemelt het in de Rotterdamse wijk Pendrecht sinds kort van de zeedieren. Stalen, levensgrote zeedieren. De door ipv Delft ontworpen figuren markeren de begin- en eindpunten van acht kindvriendelijke routes door de wijk.

Met de officiĂŤle oplevering van de stalen eindelementen op 6 juni 2012 zijn de routes compleet. De acht routes maken deel uit van de wijkbrede Kindercampus, een kindvriendelijke leef- en leeromgeving. De routes verbinden scholen, speelplaatsen en naschoolse opvang met elkaar, zodat de vele (kleine) kinderen uit Pendrecht veilig van en naar hun bestemming kunnen lopen.

bewegwijzering te volgen, bestaande uit driehoekige, antracietkleurige betonnen elementen die om de 35 tot 50 meter in de bestrating zijn opgenomen. Iedere route heeft zijn eigen waterdier als icoon, gekozen door basisschoolleerlingen van de Kindercampus.

De gekleurde iconen wijzen in de richting van zowel begin- als eindpunt van de route. Deze punten zijn gemarkeerd met de levensgrote, al dan niet bespeelbare versies van het waterdier. Het middelpunt van alle

routes ligt op Plein 1953 en wordt gemarkeerd met een grote walvis die op gezette tijden water spuit. De stalen eindelementen zijn kokervormig van opbouw en bestaan uit twee lasergesneden platen die aan elkaar gelast zijn. De productie is begeleid door Gemeentewerken Rotterdam, Gebroeders Kraaijeveld verzorgde de uitvoering.

Wie volgt wordt beloond De jonge weggebruikers bewandelen de speciale routes door de speciaal door ipv Delft ontworpen Attentieverhogende middelen ipv Delft ontwierp naast de bewegwijzering en stalen waterdieren tevens knalrode stalen draadhekken en –figuren. Deze zijn geplaatst bij drie kruispunten op de routes om zowel automobilisten als kinderen te attenderen op de oversteekplekken en potentieel gevaarlijke verkeerssituaties. Tot slot bedacht ipv Delft rode, zogenaamde attentieverhogende belijning op de trottoirs, die de kinderen verder helpt zich veilig door de wijk te bewegen.

i ipv Delft T: 015-7502570 www.ipvdelft.nl Standnummer: 2.115

S t r a a t b e e l d september 2012

103

Sport

Recreatie

Openbare ruimte

Registreer op u vooraf ge n.nl

w w w.demo-

da

3 zones: sport, recreatie en openbare ruimte

Productpresentaties, kennisoverdracht en netwerken

De Demo-Dagen gaat terug naar haar roots en richt zich

De Demo-Dagen is de enige beurs, waar zo’n groot scala aan

weer volledig op sport, recreatie en openbare ruimte, in

producten en diensten gelijktijdig wordt aangeboden.

de breedste zin van het woord. Waar in de afgelopen

De unieke eigenschap van kijken, testen, demonstreren en

jaren het zwaartepunt lag op groen en onderhoud, staan

vergelijken zorgt er bovendien al jaren voor dat tienduizen-

deze editie alle drie de sectoren centraal. Doordat de drie

den bezoekers elke editie terugkeren. Samen met de part-

sectoren elk een eigen zone hebben, krijgen ze evenre-

nerbrancheorganisaties wordt deze editie veel meer de

dig veel ruimte en aandacht.

nadruk gelegd op kennisoverdracht en netwerken door

Kijk op

middel van lezingen, seminars en bijeenkomsten.

De totaalvakbeurs voor sport, recreatie en openbare ruimte 3 ,

4

E N

5

O K T O B E R

2 0 1 2

•

N S C

PA P E N D A L

•

nl demo- dagen.ele voor de ac tu informatie !

A R N H E M

len het plan voor beter spe

len het plan voor beter spe

Tegels

komen tot

leven

Het bijzondere karakter van de Schellevis tegels geven ieder project of leefomgeving een sfeervolle omlijsting. Van kantoorplein tot horecaterras. Van perron tot speelplaats of van parklandschap tot promenade, creëren de tegels een stijlvol rustpunt die past binnen de architectuur van de leef- en werkomgeving.

Speelplan groeit met u mee!

ONTWERP Ontwerp voor iedereen en elke plek

Postbus 14, 4270 BA Dussen Nederland Tel: 0416-39 11 47 Fax: 0416-39 22 22 E-mail: schellevis.nl

www.schellevis.nl 104

S t r a a t b e e l d september 2012

ADVIES Integraal advies voor beleid en beheer

SCHELLEVIS SCHELLEVIS Speelplan BV

Randstad 22-129 1316 BW Almere T 036 523 61 27 F 036 523 61 28 E info@speelplan.nl W www.speelplan.nl

INSPECTIES Zorg voor veilig spelen CURSUSSEN Cursus voor inspecteurs en beheerders

Holland Wall Beschoeiing van klimaatpositief kunststof Gampet introduceert Holland Wall, een kunststof beschoeiing met schotten en palen.

Vernieuwend is de constructie die niet is opgebouwd uit losse planken, maar uit één paneel.

Ieder paneel is 250 cm lang en is 60, 80, 100 of 120 cm hoog. Koppeling gebeurt met een lip/lasverbinding.

De bovenzijde heeft een deksloof van 5 cm breed en de wanddikte is ongeveer 3 cm. Aan de waterzijde borgen speciaal ontwikkelde ronde combipalen met de stevigheid. Deze palen hebben een FSC-naaldhouten kern van 8 cm en een kunststof kop van 12 cm die gedeeltelijk massief is zodat hierin kan worden geschroefd.

De montage is effectiever vanwege de schotlengte en stevigheid van de afzonderlijke panelen, en de voorgeboorde gaten voor verbinding onderling.

Holland Wall is vervaardigd uit gerecycled restkunststof waardoor

de Carbon footprint veel lager is dan conventionele beschoeiing, zo bevestigt onderzoek van ingenieursbureau Tauw. Aan de voorzijde is een traditioneel plankenmotief te zien en door de bruine kleur gaat de beschoeiing op in haar natuurlijke omgeving. In het Limburgse Arcen is reeds het eerste project uitgevoerd met maar liefst twee kilometer Holland Wall.

i Gampet Plastics BV Ulft T: 0315-641115 www.hollandwall.nl standnummer: 3.016

Nieuwe generatie ELEQ LS94 aansluitkasten De aansluitkasten-serie LS94 van ELEQ is vernieuwd. De aanpassingen dragen bij aan de besparing van milieu, energie, tijd en kosten. De nieuwe serie is tevens verkrijgbaar in slimme Greenqap uitvoering voor Philips dimmers.

dat beter te recyclen is. Vanwege een meegespoten pasmoer in de bodem en een combischroef voor de armatuuraansluitingen zijn de mastsets eenvoudiger te installeren.

Onderhoud is vergemakkelijkt door een aangepast vergrendelsysteem van de buitenkap.

De LS94 is nu per 6 verpakt, waardoor minder verpakkingsmateriaal nodig is, en geconstrueerd uit een minder milieubelastend kunststof

Slim dimmen met Greenqap Naast standaard uitvoeringen, geschikt voor 1 of 2 zekeringen, is

de LS94 ook met Greenqap verkrijgbaar. Met deze Greenqap van ELEQ kunnen verschillende dimmers van Philips autonoom worden geïnstalleerd onderin de lichtmast. Met deze slimme systemen wordt openbare verlichting simpel en pragmatisch gedimd, zonder gebruik te hoeven maken van complexe systemen. De modules zijn eenvoudig en zonder hoogwerker te (her)plaatsen, programmeren en vervangen. Bovendien verlengt de gunstige temperatuuromstandigheden onder in de mast de levensduur van aansluitkast en dimmer aanzienlijk.

i ELEQ Steenwijk T: 0521-533333 www.eleq.nl standnummer: 2.091

S t r a a t b e e l d september 2012

105

Divers sport- en spelaanbod schoolplein Schiedam Het schoolplein bij basisschool de Klinker in Schiedam is door Yalp ingericht en bestaat uit een divers en uniek sport- en spelaanbod.

Het is een inspirerend, kleurrijk en uitdagend geheel van vier kleinere pleinen rondom de school geworden, met aanbod voor alle leeftijden. Naast de school is tevens een Krajicek Playground aangelegd, waar de school gebruik van kan maken tijdens de gymlessen. Zowel de Krajicek Playground als het schoolplein zijn (na schooltijd) openbaar toegankelijk.

daarom ingericht met zowel innovatieve sportproducten als traditionele speeltoestellen. Deze mix zorgt ervoor dat iedereen uitgedaagd wordt tot spelen en plezier maken. Sinds de oplevering eind juni zijn diverse nieuwe leerlingen aangemeld, mede dankzij het schoolplein en de sportiviteit die het uitstraalt. Het kleurrijke karakter komt tot uiting in het kunstgras dat onder de speeltoestellen is aangebracht.

Het plein is Schiedam is een mooi voorbeeld van een inspirerend schoolplein dat de jeugd aanspreekt in hun belevingswereld, met toestellen om te freerunnen en met een interactief sportveld dat gaming en buiten spelen op een slimme manier combineert. Volgens Yalp verandert de wereld en groeien onze speeltoestellen daarin mee. Op advies van Yalp is het schoolplein in Schiedam

Blauwe plein voor de kleinsten Het blauwe plein is bestemd voor de kleuters, met traditionele speeltoestellen van Lappset die fantasiespel bevorderen. Lappset haalt het hout voor de speeltoestellen uit gecertificeerde bossen; alle houten producten worden vervaardigd uit dennenhout van hoge kwaliteit uit noordelijk Finland. De bossen zijn ook een bron

106

S t r a a t b e e l d september 2012

van inspiratie. Daarom werk Lappset uitsluitend op een ecologisch, economisch en sociaal verantwoorde manier.

Freerunning op het gele plein Het gele plein met Lappset Parkour is bestemd voor de oudere kinderen, waar volop aan freerunning kan worden gedaan. De metalen producten van Lappset Parkour zijn gemaakt van duurzame stalen frames, gecombineerd met HPL-panelen met een ruw oppervlak. De speeltoestellen zijn gemaakt voor ruw spel en gemaakt om lange tijd in de openbare ruimte te staan. Iedere parkouropstelling wordt op maat voor de locatie samengesteld. Het ontwerp wordt aangepast op de doelgroep en op de beschikbaar ruimte.

Het ruimtenet

Uniek bij de parkouropstelling is dat er een didactisch onderbouwd bewegingsprogramma is geschreven door de auteurs van de welbekende methode ‘basislessen bewegingsonderwijs’ van Wim van Gelder, Hans Stroes en Bastiaan Goedhart, waar Yalp mee samenwerkt. Hiermee kunnen docenten lichamelijke opvoeding de opstelling gebruiken voor hun gymlessen; in de gymzaal of op de toestellen van Lappset Parkour. In het didactisch programma wordt onder andere ingegaan op de aspecten veiligheid, een goede warming-up, valpreventie en diverse sprongen. Op het plein zijn de eerste gymlessen parkour al gegeven: de leerlingen zijn erg enthousiast over deze nieuwe en uitdagende sport.

Twee unieke speelobjecten op het rode plein Op het rode plein is gezorgd voor twee echte eye-catchers in de vorm van een ruimtenet en een interactief sportveld. Het ruimtenet levert een enorme zichtbaarheid aan het plein: het is maar liefst 7,5 meter hoog en torent hoog boven de school uit.

Aan de ontwikkeling van de netten is door fabrikant GSWeb veel aandacht besteed. De netten zijn gemaakt van nylon kabels, die tijdens het weefproces zijn behandeld met UVen brandvertragende middelen. Elk touw bestaat uit 6 basisstrengen die om een stevige kern gewikkeld zijn.

Elk touw is versterkt met staalkabels en bevat een rubberen laag tussen het nylon en staal, om zo een star

geheel te verkrijgen. Elk knooppunt bevat een verbindingselement van geperst aluminium, die onder een druk van 75 ton op de juiste plaats worden geperst. Deze verbindingselementen voorkomen dat slijtage ontstaat doordat de touwen over elkaar gaan schuiven.

Interactief sportveld Het interactieve sportveld, de Marc Lammers Plaza, is een kleurrijk en multifunctioneel sportveld waarbij de traditionele doeltjes zijn vervangen door interactieve panelen. Het veld bevat vier interactieve goals en een spelconsole. De goaltjes hebben led-

Lappset Parkour

verlichting die reageren als het doel geraakt wordt. De spelers worden hierdoor meer uitgedaagd tot het spelen van andere spelvormen en doordat de Plaza online is, worden ze elke keer opnieuw verrast omdat doorlopend nieuwe spellen worden ontwikkeld.

De boarding van de Marc Lammers Plaza is gemaakt van Arpa HPL. De voornaamste eigenschap van HPL is dat het erg slagvast is en daardoor erg geschikt voor high impact sporten. Daarnaast is HPL moeilijk bekrasbaar, neemt het geen vuil op en verkleurt het niet. Alle elektrische componenten zijn verwerkt in de Plaza en daarmee waterdicht opgeborgen. De panelen van de doeltjes zijn gemaakt van polycarbonaat: een sterk doorzichtig materiaal dat erg slagvast is en hoge temperatuursverschillen aan kan. Het materiaal wordt niet voor niets toegepast in kogelwerend glas en in de schilden van de ME.

i Yalp Goor T: 0547-289410 www.yalp.nl Standnummer: 2.039

S t r a a t b e e l d september 2012

107

S T E I F

S L E G U E B

EINEN L P N E N , PARKE a l va n af N E T A R T S , N E L CHO VOOR S

4 5,p. st uk *

Het mooiste straatmeubilair komt tegenwoordig uit Klaaswaal!

www.straatstaal.nl

Parallelweg 28 - 3286 LR Klaaswaal - Tel. 0186 631 155 - Fax 0186 572 301 - info@straatstaal.nl Straatstaal is een onderdeel van Van Rijsoort Buigwerk

* Bij afname van minimaal 50 stuks van model: ruit, rond of niet. Alle andere aanbiedingen ook scherp geprijsd!

128 adv. A4-4.indd 1

07-12-2011 12:20:13

(Advertorial)

Klassiek ontmoet Modern DE NOOD Group gaat vergaande samenwerking aan met HESS

Hess armatuur Residenza

DE NOOD Group is sinds 1924 gericht op het realiseren van verlichtingsprojecten in de openbare ruimte. DE NOOD Group onderscheidt zich door de fabricage van klassieke, hoogwaardige, innovatieve producten. Samen met onze partner HESS, bieden we nu ook moderne straatverlichting en superieure lichtoplossingen aan. Projecten worden samen met de klant van tekentafel tot oplevering uitgevoerd, waarbij verduurzaming van openbare verlichting en esthetiek hand in hand gaan.

HESS is een vooraanstaande, gerenommeerde Duitse producent van moderne straatverlichting, architectonische verlichting en straatmeubilair. DE NOOD Group en HESS staan beide bekend om hun zeer exclusieve, kwalitatief hoogwaardige producten en de ambitie om internationaal verder uit te breiden.

HESS de beschikking over de beste verlichtingsoplossing voor elke situatie, of het nu gaat om de verlichting van openbare ruimtes, binnenverlichting of architectonische verlichting. Haar brede portfolio biedt architecten en ontwerpers de mogelijkheid een consistent totaalontwerp op te stellen.

uitstraling als functionaliteit.

DE NOOD Group en HESS zijn prominent aanwezig op de Dag van de Openbare Ruimte en vertellen u graag wat deze nieuwe samenwerking voor u kan betekenen.

i Middels investeringen in eigen Research & Development en een intensieve samenwerking met OSRAM heeft HESS een naam gevestigd in uitermate efficiënte lichtoplossingen met ongeëvenaarde prestaties in zowel

DE NOOD Group Middelburg T: 0118-657585 www.denoodgroup.nl Standnummer: 2.118

Hess armatuur City Elements

Vrij recent zijn DE NOOD Group en HESS een vergaande samenwerking aangegaan waarbij HESS door DE NOOD Group exclusief op de Nederlandse markt zal worden vertegenwoordigd. Tegelijkertijd zal HESS de internationale markt voor DE NOOD Group gaan verzorgen. Het thema sinds jaar en dag ‘Klassiek ontmoet Modern’ krijgt hiermee een letterlijke betekenis.

Lichtoplossingen en totaalontwerpen Door de grote productdiversiteit heeft

S t r a a t b e e l d september 2012

109

-

3D-stabiliteitsmetingen op lichtmasten, VRI’s en brugleuningen.

Rei-Lux is gespecialiseerd in het uitvoeren van zowel statische- als dynamische 3D-metingen op lichtmasten tot 40 m hoogte, verkeersportalen, zweepmasten en brugleuningen waardoor het gehele object wordt gemeten en gewaarborgd.

De Rei-Lux 3D-meettechniek biedt u: •

Waarborgen van openbare veiligheid

•

Het verlengen van de economische levensduur

•

Het uitstellen van grote investeringen (het vervangen van oudere lichtmasten en VRI’s)

•

Het beperken van de gemeentelijke aansprakelijkheid door de geboden garantie

•

Een positieve bijdrage verlaging CO2 uitstoot

•

Geen overlast tijdens de meetwerkzaamheden

Rei-Lux: 3D-meten is zeker weten...

Wilt u meer weten? Bel 073 684 1050 of kijk op www.rei-lux.nl

Licht op groen voor duurzaam, veilig en kwaliteit CityTec verzorgt op duurzame wijze de veiligheid en mobiliteit Vraag de energiescan aan op www.citytec.nl/ energiescan Bezoekadres Postadres

van buitenruimten. Tegen marktconforme condities bieden wij als onafhankelijke aanbieder innovatieve totaaloplossingen waarbij minimaliseren van energie en afval een centrale rol spelen.

Nieuwland Parc 400, 2952 DD Alblasserdam Postbus 348 / 2950 AH Alblasserdam T 088-895 9000 / E informatie@citytec.nl / W www.citytec.nl

Wijkrenovatie Selissenwal te Boxtel Inspirerende straatbeelden in Street Art beton Het karakter van een woonwijk heeft grote invloed op het leefgenot van bewoners waarbij de ambiance mede wordt bepaald door de inrichting van de buitenruimte. Beplanting, meubilair, pleinen en straten zorgen voor binding met de omliggende bebouwing, en met bewoners. De juiste sfeer wordt extra benadrukt door een uitgekiende bestrating. Een mooi voorbeeld uit de praktijk is Boxtel waar de wijk Selissenwal volledig is gerenoveerd met onder meer betonnen bestrating van Street Art.

In de Boxtelse wijk Selissenwal zijn nieuwe appartementen gebouwd en is een stadspark aangelegd. Met twee scholen, een buurthuis en sportzalen is het nieuwe wijkvoorzieningencentrum de spil van de wijk.

Alle looplijnen komen hier samen en alle parkruimtes raken elkaar hier.

Visgraat in Breccia Tagenta Wat betreft de bestrating in de wijk is gekozen voor betonnen stenen van het Street Art. Dit merk biedt een uitgekiend palet aan betonnen stenen, tegels en vloerplaten, in

elke gewenste afmeting, textuur en kleur. In Selissenwal zijn voor Breccia stenen gekozen die in een speciaal visgraatpatroon zijn gelegd. Het patroon wordt gevorm door grootformaat stenen van 60 x 20 cm in vier verschillende grijstinten, Tagenta A, B, C en D. De vier grijstinten lopen genuanceerd van licht naar donker zodat een bonte mix ontstaat. Breccia stenen hebben bovendien een natuurlijke kleur door de deklaag van 100% natuursteen, een uitstraling die goed past binnen het groene karakter van de wijk. De combinatie van kleuren in dit formaat en patroon, maakt de bestrating speels en geven de wijk een unieke identiteit.

Vraag de catalogus Natuurlijke Inspiratie, bijbehorende kleurenwaaier en de brochure Inspirerende patronen met Grootformaten aan via de website van Struyk Verwo of kom naar de stand op de Dag Openbare Ruimte.

i Struyk Verwo Infra Regiokantoor Oost / Tiel T: 0344–624488 Regiokantoor West / Alphen a/d Rijn T: 0172–245700 www.struykverwoinfra.nl standnummer: 3.026

S t r a a t b e e l d september 2012

111

natuurstenen watertafel | Oss, de Heuvel ontwerp|Ivana Zambeli

foto | Ben ter Mull

maatwerkprojecten voor de buitenruimte Rots Maatwerk bv | Zutphensestraat 72 | 6971 ER Brummen | tel: (0575) 56 65 65 | fax: (0575) - 56 66 70 | www.rots-maatwerk.nl | info@rots-maatwerk.nl

Sportveldverlichting met led

Ziut presenteert sportveldverlichting met alle voordelen van led. Geen opwarmtijd, gelijkmatig wit licht 65%, minder energieverbruik en onderhoudskosten.

Middels een dimmer kan het licht op ieder gewenst niveau worden gebracht en bovendien zijn de armaturen goed te richten zodat lichthinder wordt tot een minimum beperkt tot een minimum.

De sportveldverlichting van Ziut maakt gebruik van ledlampen en -armaturen. In vergelijking met conventionele verlichting verbruikt led aanzienlijk minder energie.

De totale energiebesparing kan oplopen tot maar liefst 65%, wat resulteert in een korte terugverdientijd van de investering.

Maar led heeft meer eigenschappen die op sportvelden kunnen bijdragen aan energie- en kostenbesparing en aan gebruikerscomfort.

Zodra de schakelaar omgaat, brandt het licht; in tegenstelling tot conventionele verlichting heeft ledverlichting geen opwarmtijd. In het geval van pauze tussen twee trainingen, kan de verlichting daarom gerust even worden uitgeschakeld. Bij gebruik van een half veld kan de niet gebruikte speelhelft worden uitgeschakeld. Bovendien gaan ledlampen zo lang mee, dat ze praktisch nooit vervangen hoeven te worden.

Gebruikersvoordelen Bij sportveldverlichting met led is het lichtniveau regelbaar van 5 tot 100%. Dit is niet alleen inzetbaar om onnodig energie verbruik tegen te gaan, maar ook om in te kunnen inspelen op de verschillende lichtbehoeften bij wedstrijden en trainingen.

Waar conventionele verlichting vaak geel en ongelijkmatig licht geeft, is ledverlichting helder wit en van gelijkmatige intensiteit op het gehele veld. Kleuren en bewegingen zijn hierdoor helder en waarheidsgetrouw waarneembaar, wat het spel- en toe-

Ledverlichting op het sportveld van hockeyclub Emmen

schouwersplezier vergroot. Voor de beheerder is de verlichting eenvoudige te bedienen via een centraal punt of zelfs met een smartphone.

Voordelen op een rij: • Tot 65% minder energieverbruik • Geen wachttijd na inschakeling • Helder, wit licht, goede kleurherkenning • Gelijkmatige lichtintensiteit • Richtbare armaturen: geen lichthinder voor omwonenden • Met dimmer regelbaar lichtniveau van 5 tot 100% • Lage onderhoudskosten

i Ziut Arnhem T: 026-8001900 www.ziut.nl Standnummer: 2.026

S t r a a t b e e l d september 2012

113

Beter aanbesteden van onderhoud speelobjecten met hulp van de RAW De meeste beheerders van openbare speelruimten hebben een goed systeem voor de veiligheidsinspecties opgesteld aangaande inspecties. In de praktijk ontstaan juist bij de reparaties vaak vragen, vertragingen en onverwacht hoge kosten.

Speelplan BV en Ingenieursbureau Rodewijk hebben nu samen een RAW-bestek opgesteld voor het onderhoud en de reparatie van speelobjecten Iedere beheerder van speelruimte is wettelijk verplicht om zorg te dragen voor een goede staat van veiligheid van alle speeltoestellen en speelomgevingen. De meeste beheerders hebben daarom een goed systeem voor inspecties en laten één of meerdere keren per jaar gespecialiseerde inspecteurs hun speelomgevingen controleren.

Reparaties moeten vervolgens snel en goed uitgevoerd worden, waarbij helaas vaak vragen, vertragingen en onverwacht hoge kosten voorkomen.

De vraag van Nederlandse gemeenten naar betere controle over de kwaliteit en kosten van onderhouden reparatiewerkzaamheden neemt daardoor toe. Speelplan BV en Ingenieursbureau Rodewijk hebben

samen een RAW-bestek opgesteld voor het onderhoud en de reparatie van speelobjecten.

Kiezen voor een RAWbestek Een RAW-bestek is van belang om heldere afspraken te maken met aannemers over prijs en kwaliteit. De systematiek is een uitstekend middel om de kwaliteit van de werkzaamheden te controleren en garanderen en te gebruiken voor meerjarencontracten.

Het RAW-bestek van Speelplan en Rodewijk is specifiek gericht op speelobjecten en gebaseerd op de meest voorkomende werkzaamheden die tijdens de jarenlange inspecties van speeltoestellen opgenomen zijn in ruim 250 verschillende gemeenten. In het bestek is vastgelegd wat de gewenste kwaliteit van de werkzaamheden is, zodat controle van de werkzaamheden achteraf gemakkelijker wordt. Het bestek is opgesteld in de vorm van een Overeenkomst Met Open Posten (OMOP), waardoor de werkzaamheden niet steeds opnieuw

aanbesteed hoeven te worden. De kosten van de werkzaamheden worden in de hand gehouden, omdat de prijzen grotendeels al vast liggen.

De volgende onderdelen worden in het bestek beschreven: • de meest voorkomende reparatiewerkzaamheden op het gebied van speelvoorzieningen (speeltoestellen, veiligheidsondergronden, etc.); • de algemene voorwaarden voor de onderhoudswerkzaamheden aan speelvoorzieningen; • het kwaliteitsniveau waaraan de werkzaamheden dienen te voldoen; • voor het werk geldende voorwaarden en afspraken; • technische bepalingen.

De aanleg van nieuwe speelplaatsen of het renoveren c.q. herinrichten van speelplaatsen behoren niet tot het bestek, maar kunnen op verzoek wel worden geïntegreerd.

De combinatie met het gebruik van de Aantoonbaar Beheer Systematiek (ABS) van Data Control Transponder Technology (DCTT) leidt tot snelle opname van gegevens en uitzetten van duidelijke reparatie opdrachten.

Ook wanneer geen gebruik maakt van ABS van DCTT kan Speelplan het RAW bestek op maat maken.

i Ingenieursbureau Rodewijk Sassenheim T: 0252 224 707 www.projectvoorbereiding.nl of Speelplan BV Almere T: 036 5236127 www.speelplan.nl Standnummer: 2.093

114

S t r a a t b e e l d september 2012

Bij Falco is het èlke dag een Dag van de Openbare Ruimte.

Dag van de Openbare Ruimte, stand 2075 Met een uiterst breed assortiment is Falco al ruim 60 jaar volledig gespecialiseerd in het inrichten van de openbare ruimte. Wij ontwikkelen en produceren in eigen beheer o.a. fietsparkeervoorzieningen, overkappingen, straatmeubilair, verkeersvoorzieningen en buitensport- en speeltoestellen. Bij Falco is het dan ook elke dag een Dag van de Openbare Ruimte! U bent van harte welkom op standnummer 2075.

FALCOSAIL

Falco Prestige; Een prestigieuze

FalcoKronos; Afvalbak met

FalcoAsh; Stijlvolle buiten-

bank met hoge rugleuning en

bijzondere vormgeving in

asbak, geheel in RVS. Met

ergonomisch zitcomfort. Naar

190 RAL-kleuren leverbaar.

opvangbak van 2,5 liter.

keuze met open of gesloten

Inhoud 50 liter.

Makkelijk te legen.

zijsteunen leverbaar. FSC-hout.

@FalcoTweets Falco Straatmeubilair Falco-b.v FalcoBV

MEER WETEN? BEL (0546) 55 44 44 OF BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.FALCO.NL OM ONS VOLLEDIGE ASSORTIMENT TE BEKIJKEN

unique design led – our way

Targetti Poulsen Holland B.V. Parellaan 26 2132 WS Hoofddorp Tel. +31 23 56 50 030 Fax +31 23 56 52 284 info@targettipoulsen.nl www.louispoulsen.com