Trends en ontwikkelingen in fietsgebruik Lucas Harms Universiteit van Amsterdam m.m.v. Robert Jansen, Marble Research
IS DE FIETS ‘BOOMING’?
FIETSAANDEEL: EEN SUCCESVOLLE BELEIDSTRANSITIE
De la Bruhèze A.A. en Veraart, F.C.A. (1999), Fietsverkeer in praktijk en beleid in de twintigste eeuw, Stichting Historie der Techniek, Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Den Haag
FIETSAANDEEL SINDS 2000: LICHTE TOENAME
GROEIEND FIETSGEBRUIK, VOORAL IN KILOMETERS
DECOMPOSITIE VAN VERANDEREND MOBILITEITSGEDRAG
DECOMPOSITIE VAN EEN GROEIEND FIETSGEBRUIK (naar meer, vaker, verder en naar soorten activiteiten)
MAAR…
… ER ZIJN GROTE SOCIALE VERSCHILLEN …
… EN GROTE RUIMTELIJKE VERSCHILLEN
ENKELE SOCIALE VERSCHILLEN:
SOCIALE VERSCHILLEN (1) KINDEREN EN TIENERS
• Bijna 30% van totaal aantal fietsverplaatsingen • Daling fietsverplaatsingen 6-12, 12-18 jaar.
SOCIALE VERSCHILLEN (1) KINDEREN EN TIENERS
• Alleen vaker en verder voor onderwijs
SOCIALE VERSCHILLEN (2) JONGEREN (STUDENTEN)
• 10% van fietsverplaatsingen door 18-25 jarigen • Ook onder jongvolwassenen (en studenten) lijkt het aantal fietsverplaatsingen (excl. onderwijs) terug te lopen
SOCIALE VERSCHILLEN (2) JONGEREN (STUDENTEN)
• Alleen voor verplaatsingen van/naar onderwijs neemt het fietsgebruik toe
• Algemeen: minder mobiel, minder uithuizig en dalend autogebruik
Generation Y
16
“For generations of Americans, car ownership was an almost mandatory rite of passage—a symbol of freedom and independence. For more and more young people today, a car is a burden they no longer wish to carry.”
SOCIALE VERSCHILLEN (3) SPITSUURGEZINNEN
• Ontwikkeling bijna geheel verklaard door demografische veranderingen • Fietsgebruik per persoon redelijk stabiel • Opvallende uitzondering: minder vaak per fiets winkelen
SOCIALE VERSCHILLEN (4) OUDEREN (50 - 65 en 65+)
• Bijna 30% van fietsverplaatsingen is door 50+ (10% 65+) • Merendeel van groeiend fietsgebruik voor rekening van 50+
SOCIALE VERSCHILLEN (4) BABY-BOOMERS
OV-GEBRUIK
1985
2005
65+ vrouwen
20%
5%
65+ mannen
10%
3%
SOCIALE VERSCHILLEN (5) NIET-WESTERSE ALLOCHTONEN
SOCIALE VERSCHILLEN (5) NIET-WESTERSE ALLOCHTONEN
SOCIALE VERSCHILLEN (5) NIET-WESTERSE ALLOCHTONEN
21 09 2012
Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid
ENKELE RUIMTELIJKE VERSCHILLEN:
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (1) GROTE REGIONALE VERSCHILLEN
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (2) VERSCHILLEN TUSSEN REGIO’S
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009 55% 16% 23% 3% 3%
% 1999-2009 -1% 1% 1% 0% 0%
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009
% 1999-2009
56% 22% 17% 2% 3%
5% -3% -3% 1% 1%
Suburbanisation >> Re-urbanisation
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (3) VERSCHILLEN TUSSEN STEDEN
Bron: OVG-MON-OViN
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (3) VERSCHILLEN TUSSEN STEDEN
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009 31% 24% 24% 18% 3%
% 1999-2009 -3% 3% -1% 0% 1%
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009 42% 16% 24% 16% 3%
% 1999-2009 -1% 1% -2% 1% 0%
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (4) VERSCHILLEN BINNEN STEDELIJKE AGGLOMERATIES
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009 31% 24% 24% 18% 3%
% 1999-2009 -3% 3% -1% 0% 1%
% % % % %
auto fiets lopen OV overig
2009 51% 25% 19% 2% 3%
% 1999-2009 0% -1% 2% -1% 0%
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (5) VERSCHILLEN BINNEN STEDEN Geheel binnen Amsterdam (1986 - 1991)
39
Geheel binnen Amsterdam (2005 - 2008)
28
31
Geheel binnen Amsterdam (1986 - 1991)
22
39
Geheel binnen Amsterdam (2005 - 2008) tussen A'dam en rest Metropoolregio (1986 - 1991)
67
tussen A'dam en rest Metropoolregio (2005 - 2008)
60
tussen A'dam en rest Metropoolregio (1986 - 1991)
0%
tussen Amsterdam en rest NL (2005 - 2008)
47
28
33
5
Auto
7
OV
28
5
fiets Auto
60 65
33 35
7 0
OV
58
40
2
65 35 0 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
58 0%
22
33
67
tussen Amsterdam en rest NL (2005 - 2008)
tussen Amsterdam en rest NL (1986 - 1991)
47
28
31
tussen A'dam tussen en restAmsterdam Metropoolregio - 2008) en rest(2005 NL (1986 - 1991)
33
40
2
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
fiets
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (5) VERSCHILLEN BINNEN STEDEN % inwoners die 1 of meer dagelijkse fietstrips maken
Bron: DIVV Amsterdam
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (5) VERSCHILLEN BINNEN STEDEN
(Goudappel Coffeng 2011)
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (5) VERSCHILLEN BINNEN STEDEN
RUIMTELIJKE VERSCHILLEN (5) VERSCHILLEN BINNEN STEDEN
21 09 2012
SAMENGEVAT Fietsgebruik neemt toe Maar‌ niet overal niet voor iedereen niet voor alle activiteiten
SAMENGEVAT Fietsgebruik 2000 – 2011: +14% Ruimtelijke decompositie (2000-2009) • Amsterdam: + 14% • Groningen: + 5% • Zuid-Limburg: - 3% • Zoetermeer: - 13%
SAMENGEVAT Fietsgebruik 2000 – 2011: +14% Sociale decompositie • Kinderen (0-11 jaar): + 0,5% • Gen Y (11-25 jaar): + 3% • Spitsuurgezinnen (25-40 jaar): - 3% • Baby Boomers (50+): + 11%
SAMENGEVAT Fietsgebruik 2000 – 2011: +14% Decompositie naar activiteiten: • woon-werk: + 5% • onderwijs: + 4% • winkelen: 0% • vrije tijd: + 6% • overig: - 2%
KANSEN EN BEDREIGINGEN
In termen van waar, wie en waarvoor onderweg
KANSEN EN BEDREIGINGEN
KANSEN • • • BEDREIGINGEN • • •