Ongevallen met de elektrische fiets Een LIS-vervolgonderzoek
VOORLOPIGE RESULTATEN
Ongevalscijfers fietsers 2011 • Jaarlijks 340.000 fietsongevallen
• 200 dodelijke fietsslachtoffers • 16.000 ziekenhuisopnamen
• 78.000 SEH behandelingen
De elektrische fiets in Nederland • 2011: 800.000 elektrische fietsen • 7% van de Nederlanders (2008: 3%) • Vrouwen – senioren • Aantal gefietste kilometers onbekend • Verschil gewone fiets: snelheid, op- en
afstappen
Letsel Informatie Systeem (LIS) •
Representatieve steekproef SEHs
•
Sinds 1997
•
Registratie alle (letsel)patiënten
•
Letsels/vergiftigingen: oorzaak (privé, arbeid, sport, verkeer, geweld, automutilatie) + toedracht
•
Sinds 2012 e-bike toegevoegd
LIS-vervolgonderzoek • 5.006 slachtoffers benaderd • 2.287 respondenten (respons: 42%) • 16% elektrische fiets • Juli 2011 t/m juni 2012
Landelijke schatting (SEH)
• Jaarlijks aantal ongevallen met de elektrische fiets: 8.800
Vragenlijst Open antwoorden (wat is er gebeurd)
Ongevalsfactoren (waardoor kwam het) Type fiets Ritmotief Gevolgen letsel Fietsgebruik
Slachtoffers naar type fiets 20% 18% 16%
Duidelijk 2 verschillende groepen
14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0%
elektrische fietser overige fietser
Moment van ongeval elektrische fietser
overige fietser
Deel van de week door de weeks weekend Tijdstip
73 27
▲ ▼
68 32
▼ ▲
ochtendspits (06:00 – 8:59 uur) ochtend / middag (9:00 – 15:59 uur) avondspits (16:00 – 18:59 uur) avond (19.00 – 23.59 uur) nacht (00:00 – 05:59 uur)
6 60
▼ ▲
13 46 17 14 10
▲ ▼
20 12 2
▼
▲
Soort weg 40% 35%
35% 32%
32% 30%
32%
30%
30%
25% 20% 17%
15%
17%
14%
15% 10%
10% 5%
3%
3%
3%
4%
4%
4%
0%
vrij liggend fietspad
fietsstrook
straat elektrische fietser
woonerf overige fietser
stoep / voetpad / voetgangersgebied Totaal
anders
17%
Locatie 60% 50%
50%
49% 47%
40%
30%
26% 19%
20%
20%
12%
10%
8%
3%
4%
10%
14%
9% 5%
4%
4%
4%
0%
rechtdoorgaand weggedeelte
bocht
kruispunt met verkeerslichten elektrische fietser
kruispunt zonder verkeerslichten overige fietser
Totaal
rotonde
anders
13%
Ritmotief 30%
*
27%
25% 22% 20%
17%
15% 15%
15% 10%
10%
8%
10%
9%
15%
15%
14%
14%
12%
10%
15%
15%
13%
12%
10%
11%
8% 2%
5% 1% 0%
elektrische fietser
overige fietser
Totaal
1%
2%
0%
Activiteit op moment van ongeval 12-54
elektrische fietser fietsen
55+
overige fietser
elektrische fietser
overige fietser
50
57
44
45
7
6
19
17
afslaan
12
12
17
16
bocht
22
18
17
18
remmen
12
12
15
12
uitwijken
4
12
11
10
10
14
8
11
inhalen
0
0
2
2
ingehaal worden
0
0
1
2
met fiets aan hand
0
0
1
1
stunten
2
5
0
0
op/af stappen
afdalen/klimmen
Wat gebeurde er? 12-54
55+
elektrische fietser overige fietser elektrische fietser overige fietser aanrijding (zelf)
25
20
28
25
aanrijding (door ander)
27
25
18
21
evenwichtsverlies tijdens op/afstappen
7
3
18
12
evenwichtsverlies tijdens fietsen
11
17
17
17
anders
30
32
17
23
raakte gewond toen ik de fiets wegzette
1
1
stuur van mijn fiets haakte in stuur van andere fietser / bromfietser en ik viel
1
1
Snelheid 12 t/m54 jaar
elektrische fietsers (n=52) ▲
55 jaar en ouder
overige fietsers (n=1227)
stond stil
14%
3%
langzaam (minder dan 5 km per uur)
23%
normaal (5-15 km per uur)
27%
▼
50%
snel (16-25 km per uur)
33%
▲
20%
racetempo (sneller dan 25 km per uur)
4%
▼
overige fietsers (n=401)
elektrische fietsers (n=287) ▲
overige fietsers (n=1528)
15%
14%
15%
29%
35%
28%
26%
▲
44%
38%
41%
47%
▼
12%
12%
15%
18%
0%
1%
1%
4%
22%
5%
elektrische fietsers (n=235)
alle leeftijden
6%
▼
e-bike speelt rol
Rol van de e-bike 75 17 16
ja
25
42 42 42
grotere gewicht van fiets
hogere snelheid Zo ja, door..
83 84
nee
22 13
minder stabiel op elektr. fiets 8
11
anders 0 4
moeite met bocht nemen 0 0
totaal
28
55+
50
12-54 17
14
6 10
20
30
40
50
60
70
80
90
Letselmechanisme 55+
overige fietser (n=482)
elektrische fietser (n=240) Val Contact met object overige fietser (n=1499) 12-54
Contact met persoon of dier Vreemd lichaam Elektriciteit, straling, explosie
elektrische fietser (n=53)
Fysieke overbelasting Overig gespecificeerd Onbekend
totaal
overige fietser (n=1981)
elektrische fietser (n=293)
75%
80%
85%
90%
95%
100%
Letsels totaal
overige fietser (n=1981)
elektrische fietser (n=293) oppervlakkig letsel open wond overige fietser (n=482) 55+
fractuur luxatie distorsie
elektrische fietser (n=240)
licht hersenletsel ernstig hersenletsel overig
12-54
overige fietser (n=1499)
elektrische fietser (n=53)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Reden aanschaf e-bike 47% fietst makkelijker
28% 44% 44%
ondersteuning bij tegenwind
32% 42% 36%
kan langere afstanden fietsen
55+
28%
12-54
35%
totaal 12% anders
41% 17% 2%
fiets sneller
11% 4% 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Zorgt de e-bike voor meer ongevallen? • Exacte gegevens ontbreken, resultaten
vervolgonderzoek suggereren van niet (geen bijzondere toename in LIS
waarneembaar)
Is de e-bike gevaarlijker? • risicoinschatting niet mogelijk door ontbreken mobiliteitsgegevens • 16% zegt dat e-bike een rol speelt (gewicht meest genoemd) • geen verschil in type letsel en
letselmechanisme
Wat gaat er mis met de e-bike? • Meer ongevallen tijdens op- en afstappen
â&#x20AC;˘ Snelheid speelt geen rol (zeker niet bij 55+, enigszins bij <55)
Karin Klein Wolt
Unit Manager Onderzoek k.kleinwolt@veiligheid.nl
www.veiligheid.nl