67 lat FANABERIA CZY KONIECZNOŚĆ?
„Jeśli płacicie ludziom za to, że nie pracują,
a każecie im płacić podatki gdy pracują, nie dziwcie się, że macie bezrobocie.” Milton Friedman
Emerytury, a dług i co ma do tego młodzież
Dług: 800 mld Dopłaty z budżetu do emerytur: 400 mld (pomimo odrębności), w tym 1999 – 14 mld, a w 2010 już 70 mld System emerytalny jak piramida finansowa: emerytury były finansowane ze składek coraz liczniejszego nowego pokolenia, ale trend się odwraca (350 tys. 10-latków, 600 tys. 55-latków) i trzeba myśleć o przyszłości młodych, by nie zbankrutowało państwo i by młodzi nie musieli płacić więcej
Żyjemy coraz dłużej 90
78
72,1
70 60
85
80,6
80
30
61,7 56,1
50
20
40 30 20
Kobiety
Kobiety
Mężczyźni
Wiek Emerytalny M
Wiek Emerytalny K
10
Mężczyźni 27 23,6
17 14,5
22,6 18,3
10 0 1950
2010
2040
0 1950
2010
2040
W porównaniu z 1950r. mężczyźni obecnie żyją dłużej o 16 lat, a kobiety o 19 lat; w 2040 będą żyli dłużej odpowiednio o 23 i 22 lata W tym czasie ustawowy wiek emerytalny nie zmienił się i wynosi 60 lat - dla kobiet i 65 - dla mężczyzn Żyjemy dłużej na emeryturze (w 2040r. kobieta w wieku 60 lat będzie jeszcze żyła przeciętnie 27 lat, a mężczyzna 23 lata) Wiek emerytalny powinien rosnąć proporcjonalnie do wydłużania się życia
Wiek emerytalny w innych krajach UE w 2040r. 72 70 68 66 64
Kobiety
62
Mężczyźni
60 58 56 54
DK IT FI IE DE SE ES NE UK FR CZ EE HU AT BE PT LT CY MTGR LU RO BG LV SR SI PL
System powszechny i frajerzy Daniny publiczne – możliwie powszechne (bez wyjątków) Górnicy, sędziowie, prokuratorzy, służby mundurowe, rolnicy, nauczyciele (wcześniej), szczególne warunki pracy Odrębne systemy składkowe (jednoosobowa działalność gospodarcza, umowy cywilno-prawne) W systemie powszechnym pozostało niewielu
Rośnie liczba emerytów (i będzie rosła) maleje liczba aktywnych zawodowo Emeryci: od 6,5 mln w 2010 do 12 mln w 2060 Aktywni: od 18 mln w 2010 do 13 mln w 2060 Na każdego emeryta przypada coraz mniejsza liczba pracujących (płacących składki): 1950 – 8,3 os. 2040 – 1,6 os. 2011 – 3,8 os. 2060 - 1 os.
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
8,3
3,8 1,6
1950
2010
2040
Wzór na emeryturę, czyli Twoje korzyści W liczniku (nad kreską) należy wpisać kapitał emerytalny (K), czyli sumę zgromadzonych i zwaloryzowanych składek, w mianowniku (pod kreską) liczbę miesięcy (M) przewidywanego dalszego trwania życia, Czym dłużej pracujemy, tym licznik mamy większy. Z kolei czym później idziemy na emeryturę, tym mianownik mamy mniejszy
Przykład dla osoby w wieku 60 lat dalsze trwanie życia wynosiło w 2011 r. - 251,5 miesiąca, dla osoby w wieku 62 lat - 234 miesiące, w wieku 65 lat - 208,6 miesiąca, a w wieku 67 lat - 192,1 miesiąca. 200.000 zgromadzonego kapitału / 250 miesięcy średniego trwania życia = 800 zł
A za 5 lat: 210.000 kapitału / 200 miesięcy = 1.050 zł
Wniosek Wysokość emerytury bezpośrednio zależy od dwóch czynników: - wpłaconych składek (a te z kolei od indywidualnego wynagrodzenia) - od przewidywanej długości życia w momencie przejścia na emeryturę Im więcej wpłaconych składek i dłużej są one składane, tym wyższa emerytura, ale też emerytura wyższa, im później na nią przejdziemy
Korzyści dla gospodarki i obywateli
• • •
Wzrost PKB najbardziej dynamiczny w UE w latach 2008-2011 (15,8% w PL wobec -0,5% średnio w 27 krajach UE) Ale wiek emerytalny 60/65 lat - hamulcowy 67 lat w 2040 mają: Niemcy, Szwecja, Hiszpania, Holandia, Wlk Brytania, Francja. A wyższy od 67: Dania Włochy, Finlandia, Irlandia W lat. 90-tych także Kanada, Japonia, USA
Wniosek Wewnętrzna dyscyplina – wyprzedzające regulacje – więcej pracujących – więcej wpływów – mniejszy dług – niższe daniny publiczne – większa konkurencyjność – lepsza pozycja w świecie – większe możliwości sprzedaży – wzrost PKB – zasobniejsze państwo – zasobni obywatele Bądźmy mądrzy przed szkodą….
Dziękuje za uwagę.