Fnv werkwijzer op de werkvloer april2015 noord by Studio Addwork

Van d bond e

HANDIGE INFO VOOR JONGEREN

WerkWijzer op de Werkvloer Je eerste echte baan of na een tijd weer aan het werk?

April 2015

*kijk voor de actievoorwaarden op pensioenaan.nl

zolang de voorraad strekt

gratis* selďŹ ebutton Antwoord A is juist. Om ervoor te zorgen dat je een goed inkomen hebt als je stopt met werken, moet je er al jong mee beginnen. Werk je en ben je minimaal 21 jaar? Dan heb je het top voor elkaar als je pensioen aan staat. Kijk op pensioenaan.nl

OP WELKE LEEFTIJD START JE PENSIOEN?

WerkWijzer op de Werkvloer Je bent stArter op de ArbeidsmArkt of bent er een tiJdJe tussenuit geweest. Waarschijnlijk heb je tijdens je opleiding stage gelopen en weet je al een beetje hoe het eraan toe gaat in het bedrijfsleven. Maar ook als je al een tijdje meedraait op de arbeidsmarkt of als herintreder aan de slag gaat, kun je wel wat tips en trics gebruiken. Genoeg verdienen is natuurlijk hartstikke belangrijk, maar er is meer waar je bij werk op moet letten. Of je wel genoeg vakantie krijgt bijvoorbeeld en hoe het staat met je veiligheid. Welke rechten je hebt als je zwanger bent en wat je eraan kunt doen als je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s op een nare manier met je omgaan. In deze brochure vind je antwoord op deze vragen en meer.

Vier Werkwijzers met elk jaar nieuwe tips!

De Werkwijzer is een serie brochures van de FNV met veel praktische informatie. In totaal verschijnen er vier verschillende titels. Naast deze, die gaat over waar je op de werkvloer mee te maken kunt krijgen, is er een over solliciteren, een over werk en geld en een over je rechten en plichten. Verzamel ze alle vier. Dan ben je op alle fronten goed voorbereid op de arbeidsmarkt. De brochures worden elk jaar up-to-date gemaakt. Als je nog vragen hebt, of wat meer informatie wilt, kun je altijd contact met ons opnemen.

Geld verdienen en leren tegelijk? Kies voor leren en werken in de transport en logistiek. Via het Sectorinstituut Transport en Logistiek kies je uit één van de tien leerwerktrajecten (BBL). Je gaat 4 dagen werken bij een transport- of logistiek bedrijf én 1 dag in de week naar een ROC of Vakschool bij jou in de buurt.

Bekijk de 10 beroepenﬁlms op stlwerkt.nl

Schrijf je in of kijk voor meer informatie over de beroepen op www.stlwerkt.nl/lerenwerken Sectorinstituut Transport en Logistiek 088 - 2596111, info@stlwerkt.nl

Wat heb jij te winnen bij de NAM? Actieve betrokkenheid bij winning en opsporing van energie • Boeiende banen • Multinationaal karakter

Kijk voor méér informatie op www.nam.nl

www.stlwerkt.nl

inhoudsopgave vAkAntie, feestdAgen en verlof

ZwAngerschAp, verlof en borstvoeding

stress, werkdruk en overwerken

rsi

veiligheid op de werkvloer

uiterliJk op het werk

pesten, seksuele intimidAtie, rAcisme

en ongewenst gedrAg de fnv

vakantie, feestdagen en verlof wAt Zegt de wet over vAkAntie? Iedere werknemer heeft het recht om een minimum aantal dagen per jaar niet te werken en toch het volledige loon doorbetaald te krijgen. Dat jaarlijkse minimum is vier keer de werkweek. Dus: â&#x20AC;˘ Een werknemer met een 36-urige werkweek heeft ten minste recht op 4 x 36 uur vakantie per jaar. Een deel-

tijder met een baan van 20 uur per week heeft recht op

Iedereen heeft recht op vakantiedagen.

ten minste 4 x 20 uur vakantie per jaar. â&#x20AC;˘ Wie geen vol jaar werkt, maar bijvoorbeeld een kwartaal, heeft recht op een kwart van het jaarlijkse minimum aan vakantierechten. Je mag de wettelijke vakantiedagen (vier x het aantal uren dat je per week werkt) maximaal zes maanden opsparen (dat was vijf jaar). Je moet de wettelijke vakantiedagen dus binnen zes maanden na het opbouwjaar hebben opgenomen. Voor de bovenwettelijke dagen, de vakantiedagen die je meer hebt, geldt deze regeling niet.

welke dAgen worden niet tot vAkAntiedAgen gerekend? Algemeen erkende (christelijke) feestdagen, roostervrije dagen, adv-dagen en vrije dagen ter compensatie van

verricht overwerk.

Alle info over vakantie, feestdagen en verlof 24/7 bij de hand. Check onze gratis FNV Workpower app op fnv.nl/workpower

hoe Zit het Als ik Ziek word tiJdens miJn vAkAntie?

Wie ziek wordt tijdens de vakantie moet dit officieel melden. In veel gevallen krijg je vanaf dat moment ziekengeld en

8 procent vakantietoeslag.

hou je het recht op vakantiedagen. Werknemers die langdurig ziek zijn hebben sinds 2012 recht op hetzelfde aantal vakantiedagen als gezonde werknemers. Als je langdurig ziek bent en op vakantie gaat, moet je voor die vakantie dan wel vakantiedagen opnemen.

op hoeveel vAkAntiegeld heb ik recht? Om op vakantie te kunnen, heb je als werknemer recht op een toeslag op het gewone loon: vakantiebijslag of vakantiegeld. De hoogte van de vakantiebijslag hangt samen met de hoogte van het loon. De wettelijke vakantiebijslag van 8 procent wordt berekend over het brutoloon. De werkgever moet de vakantiebijslag eenmaal per kalenderjaar uitbetalen. 7

wAt stAAt er in de wet over Zon- en feestdAgen? In de Arbeidstijdenwet is geregeld dat werknemers alleen op zondag werken als dat is overeengekomen en dit uit de aard van het werk voortvloeit. Incidenteel werken op zondag wegens bedrijfsomstandigheden is toegestaan, op basis van vrijwilligheid. De werkgever moet er in elk geval voor zorgen dat de werknemer op 13 zondagen per jaar niet werkt. Werknemers onder 18 jaar die op zondag werken, moeten de zaterdag ervoor vrij hebben. Een werknemer voor wie om religieuze redenen een andere dag als de wekelijkse rustdag geldt, kan aan de werkgever vragen of de regels voor werken op zondag op die andere dag kunnen worden toegepast. Over religieuze en nationale feestdagen die niet op zondag vallen, zegt de wet niets. Maar de werkgever moet vrij geven op de feestdagen waarvoor dat gebruikelijk is, tenzij dat anders is afgesproken. Meestal is in de arbeidsovereenkomst of in de cao vastgelegd op welke feestdagen de werknemer vrij is met behoud van zijn loon. 8

Ten minste 13 zondagen per jaar niet werken.

hoe Zit het verder met feestdAgen? Het komt vaak voor dat in de cao is vastgelegd dat de werkgever rekening zal houden met de religieuze opvattingen van zijn werknemers. Zonodig wordt onbetaald verlof toegestaan of mag een vakantiedag worden opgenomen voor een religieuze feestdag. Koningsdag (27 april) wordt algemeen erkend als nationale feestdag die recht geeft op een vrije dag. Dit geldt echter niet vanzelfsprekend voor de Dag van de Arbeid (1 mei) en Bevrijdingsdag (5 mei). Er is wel een aanbeveling van de Stichting van de Arbeid die de werkgevers adviseert om eens in de vijf jaar dat verlof met behoud van loon te geven. Dit is echter niet afdwingbaar. Met betrekking tot 5 mei - en hetzelfde geldt voor 1 mei - moet het recht op doorbetaald verlof daarom in de cao of in de individuele arbeidsovereenkomst zijn vastgelegd.

welke soorten verlof ZiJn er? Naast verlof dat samenhangt met zwangerschap en bevalling (zie het volgende hoofdstuk) bestaan er nog een aantal andere verlofsoorten. Calamiteitenverlof Een ziek kind moet van school gehaald, de tandarts moet bezocht vanwege hevige kiespijn of er is een sterfgeval in de familie. Het zijn onvoorziene noodsituaties waarbij een werknemer een paar uur tot enkele dagen calamiteitenverlof kan opnemen. Je krijgt je salaris doorbetaald. Zorgverlof Kortdurend zorgverlof is bestemd om een thuiswonend ziek kind, een zieke partner of een ouder te verzorgen. Dit verlof kan per jaar max. 2 x het aantal werkuren per week worden opgenomen. De werkgever betaalt ten minste 70 procent van je salaris door, maar in elk geval het minimumloon, tenzij anders is geregeld in de cao. Bij langdurig zorgverlof krijg je niet doorbetaald, tenzij anders is geregeld in de cao.

? Mocht je hier vragen over hebben, bel dan de FNV Servicelijn 088 368 0368 ( â&#x201A;Ź 0,10 p.m.).

[Advertorial]

Jouw werk: jouw veiligheid! Bij uitzendwerk hoort een goede voorbereiding. Aandacht voor je veiligheid staat voorop. Voordat je aan de slag gaat hoor je van het uitzendbureau waar je gaat werken, wat het werk inhoudt en uiteraard wat je salaris is. Het uitzendbureau heeft met het bedrijf waar je gaat werken ook afspraken gemaakt over jouw veiligheid op de werkplek. Voor jou gelden dezelfde veiligheidsregels als voor de vaste medewerkers.

Veilig werken heb je zelf in de hand • Volg instructies altijd op. • Meld onveilige situaties bij je leidinggevende. • Maak samen de werkplek veiliger. Stichting Arbo Flexbranche (STAF) helpt jou, het uitzendbureau en het bedrijf waar je gaat werken op weg.

Bekijk het maar! Op www.arboflexbranche.nl vind je voorbeelden, tips en kun je je kennis testen. Op www.jouwwerkjouwveiligheid.nl zoek je de risico’s op het werk.

Meer dan 100 jaar bescherming tegen weer en wind

Als toonaangevende producent van producten op het gebied van dak en waterdichtheid, werkt Icopal continu aan haar missie: De belangrijkste partner zijn voor de bescherming van bouwconstructies. Het uitgebreide assortiment dakproducten biedt een passende oplossing voor ieder project. Bitumineuze of POCB dakbedekking, maar ook kunststof dakbedekking en Decra速 dakpanelementen. Met de producten van Icopal wordt een perfect waterdicht dak verkregen. www.icopal.nl

zWangerschap, verlof en borstvoeding ZwAngerschAp en solliciteren: wAt ZiJn miJn rechten? Je bent volgens de wet niet verplicht bij een sollicitatie te melden dat je zwanger bent. De potentiële werkgever heeft niet het recht ernaar te vragen. Mondelinge of schriftelijke vragen die direct of indirect verband houden met zwangerschap, bijvoorbeeld vragen over de laatste menstruatie, hoef je niet te beantwoorden. Ook op vragen over gezinsuitbreiding hoef je niet in te gaan. Worden deze vragen toch gesteld dan kun je een oordeel vragen aan het College voor de Rechten van de Mens (mensenrechten.nl).

28 dagen werkverbod tijdens zwangerschap.

wAnneer moet ik op miJn werk Zeggen dAt ik ZwAnger ben? Uiterlijk drie maanden voor de uitgerekende datum. De melding moet een verklaring bevatten van een arts of verloskundige met de datum waarop je bent uitgerekend. Als je verlof ingaat moet je je ‘ziek’ melden bij je werkgever (uiterlijk de tweede dag). Wettelijke verplichtingen van je werkgever in verband met je zwangerschap, zoals het aanpassen van je werkomstandigheden en extra verlof en dergelijke, gaan pas in zodra hij op de hoogte is gesteld. 12

hoe lAng duurt miJn ZwAngerschApsverlof? Als je in loondienst bent, heb je rond de bevalling gedurende ten minste 16 weken wettelijk recht op verlof en 100 procent loondoorbetaling. In sommige caoâ&#x20AC;&#x2122;s is een uitbreiding van het aantal weken zwangerschapsverlof opgenomen. De uitkering wordt betaald uit de Wet arbeid en zorg. Je mag zelf beslissen of je 4, 5 of 6 weken voor de uitgerekende bevallingsdatum stopt met werken. Afhankelijk van deze keuze heb je na de bevalling recht op 12, 11 of 10 weken verlof. Er geldt een werkverbod van 28 dagen (4 weken) voor de vermoedelijke bevalling en 42 dagen (6 weken) na de bevalling. Je werkgever is strafbaar als het werkverbod wordt overtreden. Je bent zelf niet strafbaar, maar schiet er financieel niets mee op. Je loon wordt verrekend met de zwangerschapsuitkering. Dankzij de FNV kunnen nu ook zzpâ&#x20AC;&#x2122;ers zwangerschapsverlof opnemen.

wAt gebeurt er Als Je te vroeg of te lAAt bevAlt? Aan de minimumtijd van 10 weken na de bevalling wordt niet getornd. Als de baby vroeg wordt geboren, blijft je recht houden op de ongebruikte dagen van het verlof. Als de baby later komt dan uitgerekend, komt het aantal dagen dat de baby te laat was bij het verlof. Alle extra dagen worden volledig doorbetaald.

wAt gebeurt er Als het misgAAt met de ZwAngerschAp? Iedereen hoopt op een voorspoedige bevalling en een gezond kind. Helaas is dat niet altijd het geval. Als het kind dood geboren wordt of overlijdt vlak voor of na de bevalling heeft de moeder gewoon recht op (ten minste) 16 weken zwangerschapsen bevallingsverlof. Dit geldt altijd als de zwangerschap ten minste 24 weken heeft geduurd. Als er bij een kortere zwangerschapsduur een miskraam optreedt, geldt een recht op een uitkering van 100 procent van het loon. Het is namelijk ziekte in verband met zwangerschap en bevalling. Hoe lang je deze uitkering krijgt is afhankelijk van de duur van de ziekte. Als je ziek wordt vanwege de zwangerschap heb je ook recht op 100 procent loondoorbetaling. Je werkgever krijgt dit vergoed van het UWV.

mAg ik miJn werktiJden AAnpAssen Als ik ZwAnger ben? De Arbeidstijdenwet schrijft voor dat de werkgever je werken rusttijden moet aanpassen. Hij moet dit doen ‘binnen redelijke termijn’ nadat het verzoek is gedaan. Je hebt recht op een of meer extra doorbetaalde pauzes en mag niet verplicht worden tot overwerk. Je kunt vragen om regelmatig werk of dagdiensten in plaats van onregelmatig werk of nachtdiensten. De werkgever moet het verzoek om aanpassing honoreren, tenzij hij aantoont dat het redelijkerwijs niet kan. Dit is overigens omstreden. De Commissie Gelijke Behandeling was in een zaak van oordeel dat het schrappen van toeslagen in zo’n situatie directe discriminatie is. Tijdelijk korter werken met behoud van inkomen is bij zwaar of intensief werk een optie. Als er medische noodzaak voor is, moet er 100 procent loon worden doorbetaald. Je werkgever krijgt dit vergoed van het UWV.

mAg ik onder werktiJd nAAr de vroedvrouw of de gynAecoloog? Ja. Dat mag geen probleem zijn. Dit is vastgelegd in de Arbeidstijdenwet: ‘De werkgever stelt de zwangere werknemer in de gelegenheid de noodzakelijke zwangerschapsonderzoeken te ondergaan. Zij behoudt haar aanspraak op het naar tijdruimte vastgestelde loon, indien zij door het bedoelde zwangerschapsonderzoek verhinderd is geweest haar arbeid te verrichten’.

hoe Zit het met miJn loon tiJdens miJn ZwAngerschAp? Tijdens het zwangerschapsen bevallingsverlof heb je recht op ziekengeld ter hoogte van 100 procent van je dagloon.

regelt de wet krAAmverlof voor miJn pArtner? Als werknemer heb je wettelijk recht op twee dagen doorbetaald kraamverlof als je partner is bevallen. Om bij de bevalling aanwezig te zijn, geldt het calamiteitenverlof. De regels voor kraamverlof zijn: ➜

Alle info over zwangerschap, verlof en borstvoeding 24/7 bij de hand. Check onze gratis FNV Workpower app op app.lk/workpower

• Het gaat om twee werkdagen verlof. Die mag je binnen vier weken na de bevalling opnemen. • Onder partner wordt verstaan: echtgenoot m/v, geregistreerde partner m/v, degene met wie de werknemer m/v samenwoont of van wie hij/zij het kind erkent. • Van het recht op verlof, de betaling en de duur mag je werkgever afwijken bij cao of, als daarin niets geregeld is, via een overeenkomst met or of personeelsvertegenwoordiging. Zoek dus goed uit hoe het bij jouw bedrijf geregeld is.

wAt gebeurt er Als ik Zelf of miJn bAAs miJn bAAn wil opZeggen wegens ZwAngerschAp De werkgever mag je, zodra hij op de hoogte is van de zwangerschap, niet ontslaan. Het ontslagverbod geldt tot zes weken na afloop van het bevallingsverlof. Het geldt echter niet voor tijdelijke contracten die toch al zouden aflopen. Als verlenging van een contract of een vast contract al eerder was toegezegd en de werkgever daar vanaf ziet, dan moet hij aantonen dat dit niets met de zwangerschap te maken heeft. Dat is ook het geval als de werkgever wegens reorganisatie of economische noodzaak een ontslag aanvraagt via de kantonrechter. Ontslag wegens reorganisatie of economische noodzaak gaat vanaf 1 juli 2015 via de UWV. Als je zelf je baan opzegt, krijg je alleen een zwangerschaps-/bevallingsverlofuitkering als het ontslag minder dan tien weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum ingaat. Let hier dus op! Meld dit wel zo spoedig mogelijk bij het UWV (die je loon betaalt) en informeer naar hun voorwaarden.

kAn ik nA de bevAlling korter gAAn werken? De Wet aanpassing arbeidsduur geeft werknemers het wettelijk recht hun arbeidstijd aan te passen. Als je er desondanks niet uitkomt met je werkgever en je je genoodzaakt ziet om te stoppen, is het raadzaam om in je ontslagbrief te vermelden dat de werkgever niet akkoord ging met de door jou voorgestelde vorm van korter werken vanwege de verzorging van een kind. Dit is belangrijk omdat het UWV op die grond een WW-uitkering zal verstrekken over het aantal dagen dat je bereid was te blijven werken. Je bent dan namelijk voor dat deel onvrijwillig werkloos. Neem nooit te snel ontslag: neem bij problemen eerst contact op met je bond.

STATIONARY PALLET CHANGER SNEL WISSELEN VAN PALLETS ZONDER KANTELEN OF KLEMMEN WWW.MSE-FORKS.COM info@mse-forks.com . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

Innovative Logistic Products

. . . . . . . . .

LOOPT JE LEVEN NiET zO LEkkEr? Schulden? Huurachterstand? Geen vaste woon- of slaapplek? Lijken de problemen steeds groter te worden? Doe er iets aan met Zienn. Wij helpen je verder!

Samen verder. emmen: Hooggoorns 40 +31 (0)591 652100 Delfzijl: Brander 19 +31 (0)596 618860 Heerenveen: Businesspark Friesland West 27c +31 (0)513 684446

www.stevens.nl

Bel of mail: 0900 - 118 88 81, aanmeldpunt@zienn.nl. Wij werken in Friesland, Groningen en Drenthe. www.zienn.nl

scholte-metaal.nl

logistiek op maat l o g i s t i el ok goi spt im e ka aot p m a a t

ROLCONTAINERS | KAASBOXEN | DOLLY’S | STALEN LASTDRAGERS | SPECIALS/ VERHUUR logistiek op maat

Scholte’s Metaalbewerking b.v. • Spoorstraat 2 • 9528 PN BUINEN (NL) • Tel. +31 599 483 020 • info@scholte-metaal.nl

ISO9001

AS9100

A E ROS PACE AND DEFEN C E

SEMIC ON DU C T OR S IN DU ST RIES

MEDICAL EQU IPMEN T

OEM INDUS TRY

SEN SOR T EC H N OL OG Y

OFFS H ORE AN D PROCES S IN G

Gro eien i n hi gh e nd m a c h i n in g Bij Landes werk je als technicus met de modernste computergestuurde machines om complexe producten te maken voor luchten ruimtevaart, elektronische industrie, medische technologie en andere high-tech sectoren. Nationale en internationale klanten weten onze precisietechniek naar waarde te schatten en we zijn voortdurend op zoek naar mensen die net zo denken als wij over vakmanschap, kwaliteit en betrouwbaarheid. Landes geeft zulke mensen alle kansen om door te groeien. Als erkend leerbedrijf leiden we op in het leertraject BBL3 en BBL4, en onze medewerkers houden hun kennis op peil via interne en externe trainingen. Voor carriĂ¨rekansen in de techniek neem je nu contact op met Landes.

an y s ha p e in a n y m e t a l

www.l andes.nl T +31 ( 0) 591 632 205

wAt is ouderschApsverlof? De Wet ouderschapsverlof geeft werknemers het recht op onbetaald verlof voor de verzorging van kinderen tot acht jaar. Het gaat om onbetaald verlof, dat naar keuze in deeltijd of voltijd kan worden opgenomen. Het verlofrecht is 26 keer het aantal arbeidsuren per week. De werknemer mag zelf kiezen: of een paar maanden thuis blijven, of de verlofuren gebruiken om langer in deeltijd te werken. De meeste mensen kiezen overigens voor deeltijd. Wanneer je belasting betaalt en ouderschapsverlof opneemt, kom je in aanmerking voor de ouderschapsverlofkorting.

wAnneer mAg ik ouderschApsverlof opnemen? Tot je kind acht jaar wordt, kun je op ieder gewenst moment ouderschapsverlof opnemen. Tenzij de cao een andere leeftijdsgrens kent. Ouders kunnen hun verlof desgewenst tegelijkertijd of in verschillende perioden plannen.

Meer informatie hierover kun je vinden op belastingdienst.nl.

Check je cao over verlofrecht.

ZiJn borstvoeding en werk te combineren? Je werkgever moet je in de gelegenheid stellen op het werk borstvoeding te geven of te kolven. Daar is hij gedurende de eerste negen levensmaanden wettelijk toe verplicht. Hij moet: • een geschikte, afsluitbare ruimte beschikbaar stellen of, als die er niet is, je in de gelegenheid stellen naar huis te gaan. De tijd die voor voeden en reizen nodig is, geldt als werktijd. Al mag het niet meer dan een kwart van de totale werktijd bedragen. • een koelkast beschikbaar stellen om de melk te bewaren. Hij hoeft niet toe te staan dat je kind tussen de voedingen op het werk blijft. Al je rechten over borstvoeding na terugkeer van bevallingsverlof staan in de Arbeidstijdenwet. Het is verstandig om al vóór het zwangerschapsverlof afspraken te maken.

wAt is nodig om op het werk te kunnen kolven? • een kraan om handen te wassen en de kolf. • een ruimte waar je kunt kolven zonder dat iedereen toekijkt. • een kolf en eventueel een stopcontact. • rust en concentratie. • een aaneengesloten periode van tussen de 10 minuten en een half uur (buiten de pauze om). • een flesje en koelkast om de melk in te bewaren. • een koelbox om de melk mee naar crèche of huis te transporteren.

wAt moet ik weten over kinderopvAng? Kinderopvangregelingen zijn belangrijk voor ouders die willen werken en jonge kinderen hebben. De Wet kinderopvang regelt de kwaliteit en de financiering van de kinderopvang. Uitgangpunt is dat kinderopvang een zaak is van ouders en overheid. Ouders die werken en voor hun kinderen zorgen, kunnen een tegemoetkoming van het rijk krijgen.

NEDMAG HAALT HET BESTE NAAR BOVEN

LIGT JOUW TOEKOMST IN DE PROCESTECHNIEK? Kijk op www.nedmag.nl voor actuele vacatures

BENIEUWD NAAR ONZE VACATURES? Kijk op www.werkenbijreggefiber.nl voor onze actuele vacatures en stagemogelijkheden.

Je voelt de inspiratie

om samen te werken.

Helping all people live healthy lives

BD-Kiestra ontwikkelt, produceert, levert en onderhoudt hightech apparatuur waarmee het gehele werkproces binnen laboratoria wordt geautomatiseerd. Daarmee worden laboratoria veel efficiĂŤnter, maar belangrijker nog, ze kunnen veel sneller diagnoses stellen bij een mogelijke infectie. Een enthousiaste groep collegaâ&#x20AC;&#x2122;s met onder andere als achtergrond mechanica, mechatronica, software ontwikkeling, testen, kwaliteitsbeheersing, productie, supply chain management, onderhoud, training en begeleiding van klanten werken hard aan het ontwikkelen en verbeteren van onze producten en processen. Het bedrijf groeit hard en we zijn voortdurend op zoek naar nieuwe talenten die ons bedrijf en onze producten kunnen versterken. Wil je kennismaken, neem dan contact op met de afdeling HRM van BD-Kiestra via nummer 0512-510710 of via hrm@bd.com www.bd.com

stress, Werkdruk en overWerken wAt ZiJn werkdruk en stress eigenliJk? Een te grote werkdruk ontstaat wanneer een werknemer niet in staat wordt gesteld om te voldoen aan de eisen die op het werk aan hem worden gesteld. Tijd speelt daarbij een belangrijke rol: je hebt te weinig tijd om taken goed uit te voeren. Als je daarnaast ook nog weinig mogelijkheden hebt om je werk naar eigen inzicht in delen, ontstaat een te grote werkdruk. Denk bijvoorbeeld aan te veel klussen in te weinig tijd, geen tijd voor het volgen van cursussen, of â&#x20AC;&#x2122;s middags om vijf uur veel te veel klanten aan de balie. Een te grote werkdruk is een taai probleem. Ongeveer 60 procent van de Nederlandse beroepsbevolking heeft er last van. Door de verslechterde economie gaan bedrijven bezuinigen en laten door minder mensen meer werk doen. De kans bestaat dan ook dat de werkdruk de komende jaren nog meer toeneemt. Stress en werkdruk worden vaak met elkaar verwisseld. Werkdruk kan stress veroorzaken, maar een zieke partner, een slecht huwelijk of een onuitstaanbare chef kunnen dat ook. Anders gezegd: werkdruk is een kenmerk van het werk, stress is een kenmerk van het lichaam en dat is dus niet hetzelfde. Het is wel zo dat werkdruk een heel belangrijke stressveroorzaker is. Het kan ook leiden tot

allerlei lichamelijke en psychische klachten als buikpijn,

Werkdruk belangrijkste stressfactor.

rugpijn, hoofdpijn en uitputting. Werkdruk in pieken kan een mens best aan, iedereen heeft het wel eens druk. Maar als de druk chronisch wordt, worden werknemers ziek.

voorkom stress.

stAAt er in de wet iets over stress of werkdruk? In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) wordt het begrip werkdruk genoemd als factor die psychosociale arbeidsbelasting (PSA) kan veroorzaken. Artikel 3 van de wet verplicht de werkgever een beleid te voeren dat is gericht op het voorkomen of beperken van PSA en dus ook werkdruk. In de Arbeidstijdenwet staat alleen hoe lang een werkgever een werknemer mag laten werken, niet hoe hoog de prestatiedruk mag zijn. De standaardregeling stelt dat de arbeidstijd per dienst niet meer dan 12 uur mag zijn. De arbeidstijd per 16 weken mag niet meer dan gemiddeld 55 uur per week zijn. Voor het bestrijden van een te hoge werkdruk zijn arboconvenanten erg belangrijk. Dit zijn bindende afspraken over de aanpak van belangrijke risicoâ&#x20AC;&#x2122;s op het gebied van arbeidsomstandigheden tussen werkgevers, vakbonden en overheid. Ook al hebben de convenanten een tijdelijk karakter, de FNV gaat ervan uit dat ze wel zullen bijdragen aan het verlagen van de werkdruk in diverse sectoren.

wAAr kAn ik meer leZen over stress? Wil je meer weten over zaken als stress, burn-out, stresspreventie of ontstressen? Surf dan eens naar stress.startpagina.nl. Je vindt daar veel nuttige links naar interessante sites en praktische online stresstesten. Verder vind je goede informatie op de site van het Bureau Beroepsziekten FNV (fnv.nl/beroepsziekten). Voor nuttige informatie over de aanpak van werkdruk en stress in het bedrijf kun je terecht op arbobondgenoten.nl.

wAt is overwerk en ZiJn er op dit gebied ZAken wetteliJk geregeld? Er wordt overgewerkt wanneer er langer wordt gewerkt dan volgens het gewone (contractuele) werkpatroon gebruikelijk is. Volgens de Arbeidstijdenwet mag de gewone arbeidsduur in principe niet langer zijn dan 12 uur per dienst, 60 uur per week en per 4 weken gemiddeld niet

Houd je overwerkuren bij.

meer dan 55 uur per week. In een periode van 16 weken is dat gemiddeld 48 uur per week. Overwerk is alleen wettelijk toegestaan bij een onvoorziene verandering van de omstandigheden. Of als de aard van het werk daar voor korte tijd toe dwingt. Structureel overwerk is verboden. Overwerk mag geen langdurige oplossing voor een te krappe personeelsbezetting zijn.

wAt verdien ik Als miJn overwerk Zou worden uitbetAAld?

Voor meer

In sommige caoâ&#x20AC;&#x2122;s is niks geregeld over de uitbetaling van

fnv.nl/themas en tik

overwerk. Als dat voor jou geldt en je antwoord wilt heb-

je in het zoekvenster

ben op de vraag hoeveel uren je gratis voor je bedrijf

'overwerkcalculator'.

werkt, surf dan naar de overwerkcalculator. Deze is te vinden op de Arbosite van FNV (fnv.nl/themas) tik in het zoekvenster overwerkcalculator. De overwerkcalculator telt hoeveel extra uren je per week werkt. Vervolgens wordt berekend hoeveel je zou verdienen als deze uren uitbetaald zouden worden. Maar ook wordt het reĂŤle uurloon uitgerekend op basis van het totaal aantal gewerkte uren. Op de site vind je verder veel nuttige tips en checklists.

Alle info over werk en geld 24/7 bij de hand. Check onze gratis FNV Workpower app op app.lk/workpower

informatie kijk je op

Innoverend funderend in grond- en waterkerende constructies!

Al 75 jaar houden we Nederland mobiel. Waar ga jij naar toe? www.focwa.nl @damwand

11007_Adv_66,75x97,5.indd 1

17-03-11

rsi Bij een verzekeringsmaatschappij is het administratiesysteem verbeterd. Alle informatie is nu via de computer op te roepen. Bij een autofabriek is een nieuwe productielijn in gebruik genomen. Elke 69 seconden rolt er een auto van de lijn. Twee voorbeelden van succesvolle vernieuwingen. Alhoewel, succesvol? Sommige werknemers klagen over pijnlijke polsen of hebben last van stijve schouders en pijnlijke onderarmen. Soms zeurt de pijn zelfs â&#x20AC;&#x2122;s avonds door, als het werk allang achter de rug is. Twee heel verschillende situaties, maar met hetzelfde probleem voor de werknemers: RSI, ook wel bekend als muisarm.

! RSI wordt onderschat.

wAt is rsi? Repetitive Strain Injury (letsel aan pezen, spieren en zenuwen in de nek en bovenste ledematen door herhaalde (in)spanning) is een verzamelnaam voor verschillende klachten in de nek, schouders, armen, polsen en handen als gevolg van chronische overbelasting. De klachten lopen erg uiteen: van tintelingen, een verdoofd gevoel, kramp en pijn tot een moe/zwaar gevoel. Tijdens een congres met RSI-deskundigen is besloten de term RSI te vervangen door KANS (Klachten aan Arm, Nek of Schouder). Wij gebruiken liever de term RSI omdat die nog door iedereen wordt gebruikt.

hoe is rsi te herkennen? RSI-klachten worden vaak in fasen onderverdeeld. De fasen zijn: â&#x17E;&#x153; 26

Fase 1 Lichte klachten na een lange dag werken. De klachten verdwijnen na een korte rustperiode. Je kunt nog werken of afwassen bijvoorbeeld. Fase 2 Matige klachten die ook na het werk niet over zijn. De inmiddels wat ernstigere klachten dwingen je om het werk af en toe te onderbreken of minder intensief te werken. Ook thuis word je af en toe belemmerd in je bewegingen door de klachten. De klachten verdwijnen niet meer na kortdurende pauze of ontspanning. Fase 3 Voortdurende klachten. Vaak moet je door je klachten stoppen met werken. Ook privĂŠ kom je in de problemen: je kunt potjes niet meer opendraaien, geen boodschappen doen, of je kunt niet meer schrijven, sporten of lang achter elkaar zitten.

hoe erg is rsi? Het risico op RSI wordt vaak onderschat. Maar soms kun je door RSI geen pen meer vasthouden, of kun je zelfs je eigen haar niet meer kammen. In het ergste geval dreigt volledige arbeidsongeschiktheid. RSI ontwikkelt zich soms snel, maar gelukkig is niet iedereen van de ene op de andere dag arbeidsongeschikt. Omdat RSI in de laatste fase nauwelijks te herstellen is, is het wel belangrijk om het zo vroeg mogelijk te onderkennen.

wAt Zegt de Arbowet over rsi? Er zijn geen wettelijke normen voor repeterend werk. Wel staat er in de Arbowet dat de werkgever verplicht is om het werk aan te passen, zodat er geen gevaar is voor gezondheidsschade. Wanneer er sprake is van repeterend werk, dan moet de werk-gever dit aangeven in een zogenaamde Risico Inventarisatie & Evaluatie. Ook moet hij aangeven op welke manier hij dit probleem gaat aanpakken. Voor beeldschermwerk zijn er wel enkele normen in de wet opgesteld. Vraag je werkgever ernaar of kijk op de Arbosite van FNV (fnv.nl/themas) en ga naar Veilig en gezond werken. Wordt iemand toch ziek van zijn werk, dan moet de werkgever binnen zes weken door de arbodienst in kaart laten brengen wat het probleem is, zodat hij binnen acht weken een plan kan maken om de werknemer weer aan het werk te krijgen. Dit plan moet hij bespreken met de werknemer. 27

TalenT, aMbITIe en een open MInd?

Kies voor een carriĂ¨re bij VMI. Kun jij met mensen samenwerken die de besten in hun vak zijn? Ben je bereid verder te gaan en durf je je eigen toekomst vorm te geven? Kies dan voor een baan bij VMI en ontdek je eigen mogelijkheden. VMI is wereldwijd marktleider op het gebied van geavanceerde machines voor de productie van autobanden, frisdrankblikjes en verzorgingsproducten. vmi-careers.com

Investeren in de toekomst is investeren in talent

Stork als leerbedrijf Stork investeert in de toekomst. En dat

Innovatief denken brengt je verder. Als wereldwijd toonaan gevend maintenancebedrijf weet Stork Technical Services dat als geen ander. Samen met onze opdrachtgevers ontwikkelen we baanbrekende manieren om de kracht van de chemie te bundelen voor een veilige, schone en groene wereld. Voor de wereld van nu, maar zeker ook voor die van morgen. Dankzij doordachte korte en langetermijnstrategieën op locaties over de hele wereld brengen we een verantwoorde toekomst dichterbij.

betekent investeren in getalenteerde

De meerwaarde van mensen Een cruciale factor voor die toekomst zijn onze medewerkers. Wereldwijd telt onze organisatie meer dan 10.000 mensen. Via gedegen opleiding en een dynamische werkomgeving stimuleren we hen om meer uit zichzelf te halen en onze schat aan kennis niet alleen te borgen, maar voortdurend uit te breiden. Daardoor leveren we diensten van OEMkwaliteit, of het nu gaat om algemeen onderhoud, volledige revisies of om adequaat ingrijpen bij noodsituaties. Stork staat voor de toekomst.

kwaliteit en veiligheid. Meer weten?

www.storktechnicalservices.com

en gemotiveerde jonge professionals. Daarom bieden we binnen de innovatieve cultuur van onze organisatie tal van interessante leerwerktrajecten. Praktijkgerichte opleidingen, aansprekende disciplines met alle aandacht voor vakmanschap,

Kijk op onze website.

Thinking and Doing P0292

is rsi te voorkomen? Hoewel het nog steeds moeilijk is om een goede diagnose te stellen voor RSI, is er wel veel bekend over factoren die RSI kunnen veroorzaken. Dat heeft geleid tot een aantal praktische oplossingen. Sommige zijn gemakkelijk aan te brengen, andere zijn lastiger en kosten meer geld. Bovendien is een aantal oplossingen gemakkelijk samen met de leidinggevende uit te voeren, andere vragen om een bredere aanpak in een organisatie. Wat is er te doen om beginnende RSI-klachten te verhelpen en te voorkomen dat ze erger worden? Kort samengevat gaat het om zes punten waar aandacht voor moet zijn: • meer bewegen, ook tussen de werkzaamheden door • meer afwisseling van taken • minder werkdruk • aanpassingen van de werkplek • werken aan betere houding en conditie • regelmatig een korte pauze Bij beeldschermwerk is het zinvol om een zogenaamde beeldschermtachograaf te installeren. De beeldscherm-

Voor meer

tachograaf registreert de toetsaanslagen en muisbewegin-

informatie kijk je op

gen van de beeldschermwerker. Bij overschrijding geeft de

fnv.nl/themas en

tachograaf een waarschuwing. Dit door FNV ontwikkelde

ga naar het kopje

programma is gemakkelijk te installeren.

Veilig en gezond werken.

Het is ook belangrijk om goed op jezelf te letten. Neem je wel voldoende rust, zorg je voor genoeg beweging, eet je wel gezond? En hoe is je werkhouding? Ben je niet te perfectionistisch? Juist mensen die hun werk tot in de puntjes willen verzorgen, die geen nee kunnen zeggen en die zich vreselijk verantwoordelijk voelen voor het werk, zijn extra gevoelig voor het ontwikkelen van RSI-klachten.

Neem regelmatig een korte pauze.

loop ik risico op rsi? Aan de hand van onderstaande vragen krijg je een indicatie van het risico dat je loopt op RSI. 1.

Doe je vier of meer uur per dag hetzelfde werk?

Is het onmogelijk je werk even te onderbreken of een (zeer) korte rustpauze te nemen wanneer je dat wilt?

Nee

Doe je al jarenlang elke dag hetzelfde werk met steeds dezelfde handelingen?

Is je werk sterk repeterend? Met andere woorden maak je meer dan twee uur per dag dezelfde bewegingen? Of dezelfde beweging langer dan een uur achter elkaar?

Werk je vaak* met je handen 5 cm boven de hoogte van je elleboog? Bijvoorbeeld door een te hoog opgesteld toetsenbord, werkblad of bureau.

Nee

Werk je vaak* met gebogen polsen?

Nee

Werk je vaak* met opgetrokken schouders?

Nee

Werk je vaak* met je lichaam voorover gebogen?

Nee

Is het vaak* te koud op je werk?

Nee

10. Heb je vaak* snelheidspieken in je werktempo? * meer dan 30 procent van de dag

Een antwoord met ja op de vragen 1, 2 en 4 telt elk voor 5 punten. Antwoorden met ja op de overige vragen tellen elk voor 3 punten. Door de scores op te tellen krijg je de totaalscore op de test. 0 punten Je loopt geen risico RSI te krijgen. 0 - 15 punten Je loopt waarschijnlijk niet al te veel risico op RSI door je werk. De kans is echter ook in jouw geval nog altijd aanwezig. RSI blijft een risico. Ons advies is daarom: blijf alert op werkzaamheden die de kans op RSI vergroten en wijs ook collegaâ&#x20AC;&#x2122;s op de risicoâ&#x20AC;&#x2122;s. 16 - 23 punten Je loopt een aanzienlijk risico op RSI. Wij adviseren je dringend met behulp van deskundigen je werk nader te onderzoeken. Je functie moet aangepast worden om de kans op RSI te verminderen. 24 - 36 punten Je loopt een zeer groot risico op RSI. Wij adviseren je dringend met behulp van deskundigen je werk nader te onderzoeken. Je functie moet aangepast worden om de kans op RSI te verminderen. In jouw geval is het risico zo groot, dat we je adviseren met spoed bij je werkgever te vragen om maatregelen.

kAn de vAkbond helpen? Werknemers die opkomen voor een gezonde functie of een gezonde werkplek stuiten nogal eens op onbegrip of zelfs onwil bij de werkgever. Of ze weten niet waar ze moeten beginnen. In veel gevallen kan de vakbond ondersteuning bieden. Het thema RSI is een van de speerpunten van de FNV. De vakbeweging vecht voor betere wetgeving en cao-afspraken. Ondernemingsraden kunnen altijd bij de bond terecht voor advies. In het uiterste geval kunnen individuele werknemers die arbeidsongeschikt raken of een schadeclaim willen indienen, voor gratis rechtshulp aankloppen bij hun bond.

meer weten over rsi? Kijk op (fnv.nl/themas) en ga naar Veilig en gezond werken en op de site van het Bureau Beroepsziekten FNV, fnv.nl/beroepsziekten. 32

Euro Mouldings bv

Werken in kunststof bij Euro Mouldings BV

Beginnend met “slechts” 5 machines is het bedrijf in de loop der jaren uitgegroeid naar een volwaardige fabriek met 38 blaasmachines, waarmee producten worden geproduceerd van 20 milliliter fl esjes tot en met 30 liter containers. Op een groot deel van de fl essen en containers is een zogenaamde UN-keur aanwezig, wat aangeeft dat ze geschikt zijn voor het transport van gevaarlijke stoffen.

Hoe kijkt een werkgever hier tegenaan? Van de eerste indruk van een sollicitant tot aan het volledig ingewerkt zijn binnen een bedrijf. Werk vinden is een hele klus, het bedrijf zoeken dat bij je past is een hele opgave. Een geslaagde eerste werkervaring is goed voor het zelfvertrouwen, die slagingskans wordt groter als het wederzijds verwachtingspatroon goed is.

te Nijverdal is een producent van kunststof verpakkingen en andere ’holle’ producten. Het bedrijf is opgericht in 1995 en heeft de laatste jaren een sterke groei doorgemaakt.

Het grote productassortiment zorgt ervoor dat vele verschillende markten bewerkt kunnen worden, waaronder de automotive, chemicaliën, cosmetica, agrarische markt, maar ook de bouwnijverheid met betonbollen. Het merendeel van de producten wordt gemaakt van High Density Polyethyleen (HDPE). Veel van de producten worden vervaardigd met eigen matrijzen. Ook in loonopdracht, dus met matrijzen van de klant, wordt geproduceerd. Bovendien worden er continue nieuwe producten ontwikkeld (zelfstandig of in opdracht van de klant). Leveringen vinden vooral plaats in Nederland, Duitsland en België. Vooral de Duitse markt is vanwege de centrale ligging goed bereikbaar. Met ca. 65 werknemers is Euro Mouldings een betrouwbare, flexibele en klantgerichte leverancier van kunststof verpakkingen.

Enige maanden geleden werd ik, Martin Essink directeur van Euro Mouldings BV te Nijverdal, benaderd om een bijdrage te leveren aan deze uitgave. De arbeidsmarkt op, jonge mensen met een diploma, en wat dan?

Wat verwacht je van een nieuwe werkgever? Dat kunnen honderd en één dingen zijn, en dat kan voor ieder individu anders zijn. Mijn ervaring is dat sollicitanten, maar ook werknemers, het beste functioneren wanneer ze hun verwachtingen duidelijk uitspreken. En het gaat hierbij niet in de hoofdzaak om geld alleen. Vooral zaken als opleiding en toekomstperspectieven worden vaak in het midden gelaten. Voor een werkgever zijn houding en gedrag belangrijke factoren waarop een medewerker beoordeeld wordt. Je kunt vakinhoudelijk nog zo goed zijn, als je irritatie oproept bij mensen of een gedrag vertoont dat niet past bij de organisatie waar je werkt dan is het einde nabij. Vaak verwacht een bedrijf nieuwe impulsen van nieuwe werknemers, hier mag je als sollicitant ook best naar vragen. Voorkom teleurstellingen, als een bedrijf niet duidelijk is over bepaalde zaken, kom er achter met vragen tijdens je sollicitatiegesprek. En uiteindelijk is het ook geven en nemen. Het onderste uit de kan werkt niet. Praat ook tijdens je sollicitatieperiode met oud klas- of studiegenoten. Wat ervaren zij bij het solliciteren en wat kun je hierin van elkaar leren? Veel succes bij het vinden van de juiste werkgever. Martin Essink Euro Mouldings BV

www.euromouldings.com Ambachtsweg 3 | 7442 CS Nijverdal | Tel.: 0548-611 007 | E-mail: info@euromouldings.com

GRENZELOOS SCHEPEN BOUWEN

“

Dat is wat wij doen, in 36 landen en met 6000 collega’s. Wij zijn continu op zoek naar ondernemende mensen. Damen groeit en is een financieel gezond familiebedrijf. Help jij ons groeien? Dan helpen wij jou groeien! Surf naar www.damen.nl/career voor alle mogelijkheden.

www.damen.nl/career

”

- Utiliteitsbouw - Procesindustrie - Turnkey projecten - Woningbouw

www.veldkamp.com Veldkamp bv Kaagstraat 7 8102 GZ Raalte Postbus 9 8100 AA Raalte T. +31(0) 572- 35 37 35 F. +31(0) 572- 35 52 51 E. info@veldkamp.com

Veldkamp vergroot je wereld! Het is de ideale mix van snelheid, innovatieve techniek en teamspirit. Niet voor niets speelt Veldkamp bv de hoofdrol in de (technische) droom van Raceteam De Hollandsche Jongens. In binnen- en buitenland zorgen wij continue voor betere prestaties van productielijnen. Machines intrigeren ons specialistische team.

Hoe zit dat met jou? Wil jij jouw loopbaan een extra dimensie geven? Zet â&#x20AC;&#x2DC;m dan in een hogere versnelling. Hoe prestatiegericht ben jij? Kom ons team versterken, kijk op www.veldkamp.com voor actuele vacatures.

Servicing & Mastering Machinery; dat doen we samen.

veiligheid op de Werkvloer is geZond en veilig werk wetteliJk geregeld? Gelukkig zijn er regels over gezond en veilig werk. Die regels staan in de Arbeidsomstandighedenwet, beter bekend als de Arbowet. Volgens de Arbowet heeft ieder-

een recht op een gezonde en prettige werkplek. Wat

Vraag naar de inhoud van je werk.

dat precies inhoudt, verschilt natuurlijk per beroep en werkgever.

wAt mAg ik vAn miJn werkgever verwAchten omtrent veilig werk? Je werkgever is verplicht je in te lichten over alle zaken die te maken hebben met gezondheid, veiligheid en welzijn op het werk. Bijvoorbeeld over het gebruik van beschermingsmiddelen, zoals oordoppen, schoenen, beschermkappen en dergelijke. Vraag je werkgever om uitleg over de inhoud van het werk en welke risicoâ&#x20AC;&#x2122;s en gevaren eraan vastzitten. Je werkgever heeft als het goed is alle mogelijke gevaren die bij jouw werk komen kijken, opgeschreven in een zogenaamde risico-inventarisatie. In dit document staat ook beschreven wat je werkgever eraan doet om ongelukken te voorkomen. Je kunt hem altijd vragen of je de risicoinventarisatie mag inzien.

! Gebeurt er een ongeluk? Let erop dat dit direct wordt gemeld bij de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie), telefoon 0800 5151. Het kan ook via internet www.inspectieszw.nl.

miJn werkplek is onveilig, wAt kAn ik dAAr Zelf AAn doen? Werknemers hebben een eigen verantwoordelijkheid als het om veiligheid gaat. Meld je werkgever dus dat je werkplek onveilig is en waarom. Als je niets zegt, kan je werkgever er ook niets aan veranderen. Je werkgever is net als jij gebaat bij veiligheid op het werk en op ongelukken zit hij niet te wachten. Probeer collega’s te mobili-

seren om samen met de werkgever een veilige werkplek te creëren. Schakel eventueel de ondernemingsraad in. Als je werk ondanks je inspanningen onveilig blijft, schakel Bij onmiddellijk

dan je vakbond in en dien een klacht in bij de Inspectie SZW.

dreigend (en je collega’s)

wAt doet de fnv voor een veilige en geZonde werkplek?

mag je het

• Werken aan een betere wetgeving en betere hand-

gevaar voor jou

werk direct stilleggen.

having van de wet. • Bureau Beroepsziekten FNV helpt bij het indienen van schadeclaims tegen (vroegere) werkgevers. • Ontwikkelen van hulpmiddelen voor het tot stand brengen van veilige en gezonde werkplekken. • Ondersteunen van ondernemingsraden. • Het geven van informatie, (juridische) hulp en advies via brochures, boeken en ledenservice. • Het afsluiten van cao’s en arboconvenanten. • Klokkenluiden: aandacht vragen voor problemen die te weinig aandacht krijgen.

Kijk voor meer informatie op fnv.nl/beroepsziekten en fnv.nl/themas onder het kopje Veilig en gezond werken.

Wij zijn altijd op zoek naar

Magazijnmedewerkers & Machine-operators

m/v

Heb je belangstelling voor één van bovenstaande vacatures? Stuur dan je schriftelijke sollicitatie met C.V. naar Reesink Staal B.V., Afdeling P&O, ter attentie van dhr. H.J. Post, Postbus 4341, 7320 AH APELDOORN of mail naar p&o@interlogica.nl. Voor meer informatie kun je bellen: 055 844 72 95. Postbus 20 - 7200 AA ZUTPHEN Tel. 0575 599401 - www.reesinkstaal.nl

Reesink Staal b.v. is een onderdeel van het beursgenoteerde Koninklijke Reesink n.v. Al vanaf 1786 handelt Reesink in staalproducten. Een assortiment met breedte en diepgang alsmede de mogelijkheid om snel op de vraag in te spelen zijn de belangrijkste factoren die ons succes bepalen. Iedereen in onze organisatie is zich ervan bewust dat de klant hoge eisen stelt aan onze kwaliteit in dienstverlening. Het kwaliteitsmanagementsysteem van EN-ISO 9001-2000 is om deze reden geïntegreerd in onze werkprocessen.

Bij PHOTONIS Netherlands B.V. in Roden werken mensen met een passie voor kwaliteit en techniek. Samen met Franse, Amerikaanse en Mexicaanse collega’s ontwikkelt PHOTONIS toepassingen voor de volgende markten: Defensie, Medisch, Industrie en Wetenschap.

www.photonis.com

17-09-2007 Photonis Advertentie FNV 138,5 x 46,25 mm

Bij Aviko geven we je de ruimte om je ambities waar te maken. Zo maken we samen van jouw baan je loopbaan. Aviko biedt: • ruimte voor eigen initiatief en handelen; • voldoende ontwikkelkansen; • professionele collega’s; • een groene werkomgeving zonder files onderweg • goede arbeidsvoorwaarden en een goede onderlinge sfeer. Bovendien werk je bij een producent waar je trots kan zijn op het feit dat wereldwijd bijna 8,5 miljoen mensen van jouw werk genieten door dagelijks producten van Aviko te gebruiken.

Met een baan bij Lovink kom je een stuk verder

â&#x20AC;&#x2122;Ontwikkel je verder bij Tielbeke!â&#x20AC;&#x2122;

Kijk voor meer informatie op

www.lovink.com

Leverancier van tropisch Leverancier van hardhout tropischvoor: hardhout voor: Leverancier van tropisch hardhout voor:

Leverancier Leverancier van tropisch van tropisch hardhout hardhout voor: voor: lichte beschoeiingen lichte beschoeiingen damwand en gordingen damwand en gordingen remmingwerken en palen remmingwerken en palen hardhoutconstructies als bruggen, geleiderail en sluisdeuren. Lichte beschoeiingen hardhoutconstructies als bruggen, geleiderail en sluisdeuren.

wijma@wijma.com Damwand en gordingen Haatlandhaven 3 wijma@wijma.com Haatlandhaven 3 i Remmingwerken www.wijma.com AS Kampen en palen8263 lichtei beschoeiingen lichte beschoeiingen www.wijma.com 8263038-3316444 AS Kampen @wijmakampen Hardhoutcontructies als bruggen, @wijmakampen 038-3316444 damwand damwand en gordingen en gordingen

geleiderail sluisdeuren remmingwerken remmingwerken en palen enen palen hardhoutconstructies hardhoutconstructies als bruggen, als bruggen, geleiderail geleiderail en sluisdeuren. en sluisdeuren. wijma@wijma.com wijma@wijma.com i www.wijma.com i www.wijma.com @wijmakampen @wijmakampen

Haatlandhaven Haatlandhaven 3 3 8263 AS 8263 Kampen AS Kampen 038-3316444 038-3316444

toptechniek in logistiek

Kijk voor alle vacatures op www.tielbeke.com

www.tielbeke.com

uiterlijk op het Werk De FNV krijgt de laatste jaren steeds vaker vragen over kleding, haardracht en tatoeages en piercings op het werk. Kern daarvan is hoever de werkgever kan gaan met voorschriften voor het uiterlijk van zijn werknemers op het werk. Vooral jongeren willen weten of de baas zich mag bemoeien met het - zichtbaar dragen van piercings, tatoeages, opvallend haar en andere vormen van uiterlijke verschijning op het werk. Hieronder een overzicht van de meest gestelde vragen.

Kan de werkgever een piercing verbieden?

stAAt er in de wet iets over uiterliJk op het werk? Als het om uiterlijkheden gaat, zijn de Nederlandse grondrechten van belang. Ook voor jongeren zijn maar liefst vier rechten van kracht: • Het recht op bescherming van de persoonlijke werksfeer (privacy). • De vrijheid van meningsuiting (of expressie). • Gelijke behandeling van mannen en vrouwen (non-discriminatie). • De vrijheid van godsdienst. Wie een arbeidsovereenkomst ondertekent, geeft daarmee zijn grondrechten niet op. Iedereen houdt het recht op persoonlijke voorkeuren, op een eigen mening of op het dragen van kledingstukken die met een geloof te maken hebben. Maar soms moet een bedrijf wel kledingvoorschriften voorschrijven. 40

kunnen bedriJven kledingvoorschriften hAnteren? Bij bepaalde bedrijven is het dragen van een helm of schoenen met stalen neuzen wettelijk verplicht om ongelukken te voorkomen. In de bouw bijvoorbeeld. Soms moeten er witte jassen gedragen worden om hygiënische redenen, in een ziekenhuis of in een keuken bijvoorbeeld. Er is dan sprake van een ‘zwaarwegend bedrijfsbelang’. Wanneer het dragen van een beschermend masker om gezondheidsredenen verplicht is, kan de werkgever verbieden een baard of snor te laten groeien, omdat het kapje dan niet meer goed beschermt. In andere gevallen hoort het dragen van een uniform bij een beroep, zoals politieagent of stewardess. De kleding is dan bedoeld als herkenning. Ook commerciële bedrijven hebben kledingvoorschriften ingevoerd om overal herkenbaar te zijn, zoals bijvoorbeeld McDonald’s. Deze verplichting om bedrijfskleding te dragen, tast ook de grondrechten niet aan.

mAg ik een piercing of oorbel in en hoe Zit het met tAtoeAges? Dat hangt ervan af waar je werkt en wat voor werk je doet. Heb je veel met klanten, patiënten of publiek te maken, dan kan jouw werkgever een reglement hebben waarin staat wat wel of juist niet is toegestaan. Kijk dat na wanneer je van plan bent een piercing te laten zetten of een tatoeage te nemen. Op andere werkplaatsen kan de werkgever het niet zo makkelijk verbieden. Wanneer je op kantoor steeds met dezelfde collega’s te maken hebt, wennen ze wel aan je. Bedenk dat er bij piercings en tatoeages nog veel meer gevoeligheden bestaan dan bij het dragen van een oorbel. Dat vinden de meeste mensen heel gewoon, zeker bij vrouwen. Een tatoeage zelf mag overigens niet verboden worden, maar er mag wel gevraagd worden hem te bedekken met een pleister of kleding. De werkgever moet er in elk geval rekening mee houden dat het verbod redelijk is en in relatie staat met het werk dat wordt gedaan. Een verbod kan nooit al te gedetailleerd zijn en bijvoorbeeld ingaan op het soort piercing (tong, wenkbrauw, neus of oor). Dat is een te vergaande inbreuk op de privacy en de vrijheid van meningsuiting.

? Mocht je hier vragen over hebben, bel dan de FNV Servicelijn 088 368 0368 ( € 0,10 p.m.).

Dragen van hoofddoek nog omstreden.

moet ik een stropdAs om? Bedrijven kunnen strenge kledingvoorschriften opstellen. Daar kan ook in staan dat het dragen van een stropdas voor mannen verplicht is. Voor de rechter houdt dit reglement mogelijk geen stand, omdat het een voorschrift is dat alleen voor mannen geldt en niet voor vrouwen. Of omdat het niet in relatie staat tot het werk dat wordt gedaan. In een enkel geval kan er ook een medische reden zijn om geen stropdas te dragen. Wanneer ademhalen moeilijk gaat bijvoorbeeld. Een doktersbriefje moet dan voldoende zijn om voortaan zonder stropdas te verschijnen. Doe een net shirt aan om problemen te voorkomen. Je kunt ook beginnen over het invoeren van casual Friday, oftewel een dag waarop het met kleding allemaal niet zo nauw wordt genomen, zodat ook je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s er eens wat relaxter bij kunnen lopen.

mAg ik een hoofddoekJe op? Dat mag. Werkgevers moeten het geloof van hun medewerkers respecteren. Maar er is veel discussie over de vraag op welke arbeidsplek het dragen van een hoofddoekje wel gepast is en waar niet. In sommige functies is het namelijk omstreden. Als lerares voor de klas bijvoorbeeld. Een lerares heeft een voorbeeldfunctie en er zijn ouders die vinden dat deze geloofsuiting geen voorbeeld is voor hun kind. Een verbod wordt in het openbaar onderwijs niet toelaatbaar geacht. Het dragen van een hoofddoekje behoort tot de grondrechten, de vrijheid van geloof. Wanneer het dragen ervan verboden wordt, moet het doel van dit verbod omschreven worden. Het imago van een functie of bedrijf moet er bijvoorbeeld door geschaad worden. Dat geldt voor de functie van rechter, maar ook voor christelijke scholen. 42

Het komt voor dat werkgevers eigen hoofddoekjes verstrekken, met de naam of het logo van het bedrijf erop. Vraag naar het reglement van het bedrijf waarin de kledingregels staan omschreven.

moet ik een uniform AAn? Wanneer dit bij het beroep hoort wel. Een politieagent of brandweerman zonder uniform de straat op sturen heeft geen zin. Het hoort bij het beroep. Het geeft autoriteit en het maakt dat het publiek hem herkent. Soms is een uniform verplicht omdat het functioneel is. Ter bescherming van je gezondheid bijvoorbeeld draag je in een laboratorium beschermende kleding. Ook kan een uniform horen bij het imago van het bedrijf. Een hostess laat zien wie zij is en namens wie zij gasten ontvangt. In al die gevallen is het dragen van verplichte kleding vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of in de cao. In de cao is ook vaak een vergoeding voor speciale kleding afgesproken en is geregeld wie ervoor zorgt dat de kleding wordt gereinigd.

kAn ik ZomAAr ontslAgen worden op bAsis vAn miJn uiterliJk? Nee, de werkgever moet een waarschuwing geven en een reglement laten zien. De werkgever moet ook eerst bekijken of er binnen de organisatie ander werk is waar de uiterlijke kenmerken het â&#x20AC;&#x2DC;zwaarwegende bedrijfsbelangâ&#x20AC;&#x2122; niet schaden. Ook moet je de kans krijgen je uiterlijke kenmerken aan te passen. Bij een tatoeage en piercing is dat in sommige gevallen echter moeilijk. Aan vrijetijdskleding en een heftige haarkleur, wat vaak verboden is, kan je makkelijker wat doen.

bestAAn er Juridische uitsprAken over uiterliJk op het werk? Ja, er zijn conflicten geweest over het dragen van lang haar en baarden door jongens, het verplicht dragen van stropdassen en het verbod voor vrouwen om een lange broek te dragen. Soms klagen klanten hierover. Bedrijven mogen echter alleen over de voorkeur van klanten beginnen, wanneer dit essentieel is voor het leveren van een product of dienst van het bedrijf. Verder mag geen onderscheid in voorschriften tussen mannen en vrouwen worden gemaakt, wanneer dit niet noodzakelijk en functioneel is en leidt tot ongelijke kansen. Over de meeste verboden van bedrijven hebben Nederlandse rechters, voor zover bekend, echter nooit een uitspraak gedaan. 43

wAt is de inZet vAn de fnv op dit vlAk? Werknemers weten zelf heel goed waar de grenzen liggen. Dat is gebleken uit een grootschalig onderzoek van de FNV. Ook jongeren zijn van mening dat je niet ‘te bloot’ op het werk moet verschijnen bijvoorbeeld. Dat leidt regelmatig tot conflicten met collega’s, maar ook met klanten. Werknemers voelen ook heel goed aan dat je in het ene bedrijf verder kunt gaan dan in het andere. Iemand die in een skateshop werkt, kan zich alternatiever kleden dan iemand met een kantoorbaan. Maar meningen kunnen verschillen. Want wanneer is een wild kapsel of extravagante kleding provocerend? Ook zijn niet alle uiterlijke kenmerken even gemakkelijk aan te passen; een tatoeage kun je niet een-twee-drie verwijderen. Conflicten kunnen worden voorkomen als de werkgever met het personeel afspreekt welke ‘afwijkende’ uiterlijkheden echt niet geoorloofd zijn. Ook werkgevers hebben belang bij duidelijke voorschriften. Wanneer ruzie over het dragen van een piercing tot ontslag leidt, vraagt de kantonrechter meestal om de interne afspraken. Als er niets op papier staat, kan de rechter niet veel meer zeggen dan dat een werkgever zijn medewerkers niet kan houden aan voorschriften die er niet zijn. De FNV kan helpen bij het opstellen van voorschriften en leden die een conflict hebben over hun uiterlijk, kunnen rekenen op juridische hulp. De FNV heeft in cao’s niet zoveel afspraken gemaakt over uiterlijkheden, maar wel over kleding. Een cao is niet ideaal om afspraken over piercings of tatoeages vast te leggen. Het is beter om dit in een aparte bijlage op te nemen. Afspraken over kleding zijn wél belangrijk, omdat het met geld en veiligheid te maken heeft. Wie betaalt de verplichte veiligheidsschoenen in de fabriek bijvoorbeeld? En wie betaalt de kosten voor het laten reinigen van bedrijfskleding? 44

FNV helpt bij conflictsituaties.

High Efficiency Cooling More Power, less Energy

With the Whizz-Wheel®: • Reduced energy consumption (up to 50%) • Reduced plot space (up to 30%) • 4-6 dB(A) reduced noise • ROI time: 2 to 3 years • Smaller installations; less material, weight and costs.

bronswerk.com

For us to be able to continue living on our planet “Earth”, considerate use of our resources is essential. Bronswerk therefore strives for sustainable energy-efficient solutions. These solutions involve the most sustainable use of energy and material possible. Because every kilogram of material saved, means less harm to the planet, less energy in its production and therefore reduced CO2 emission. We achieve this by actively innovating and through intensive research programs. The Whizz-Wheel® fan is the break-through development and ultimate connection between costs, materials, noise and energy.

â&#x20AC;&#x153;Teamspirit. Dat maakt het verschil.â&#x20AC;? Maarten Keuper Zondagsmiddags keeper van Sleen 1. Doordeweeks acceptant verzekeringstechniek.

Bij Unigarant kun jij het verschil maken. Door te werken vanuit je persoonlijke kwaliteiten. Want als je dicht bij jezelf blijft, je Kijk metophet meeste plezier. En dan haal je het Meer werk informati Intranet! maximale uit jezelf. Maak jij het verschil? Kijk voor onze vacatures op unigarant.nl/werkenbij

de beste

brokkenmakers werken bij...

Ga voor vacatures naar:

www.werkenbijforfarmers.nl Postbus 91 â&#x20AC;˘ 7240 AB Lochem â&#x20AC;˘ T +31 (0)573 28 88 00 Boeren met ambitie

Will we meat?

Heb jij ook het idee dat het werken in een slagerij alleen maar werken met vlees is? Dan zie je dat verkeerd. Werken in een slagerij is namelijk zo veel meer. Denk aan het maken van maaltijden, tapas, lekkere hapjes, vleeswaren en je adviseert klanten over de bereiding van de producten. Werken in de slagerij is uitdagend, veelzijdig en je verdient een leuke boterham en er zijn goede arbeidsvoorwaarden. Meat your future @ de slager! Check www.slagers.nl of www.facebook.com/meatyourfuture

pesten, seksuele intimidatie, racisme en ongeWenst gedrag 1 miljoen (1 op de 6) mensen worden gepest op het werk. Een groot deel van hen sleept zich dagelijks met lood in de schoenen naar het werk, blijkt onderzoek (Nationale EnquĂŞte Arbeidsomstandigheden 2011, uitgevoerd door TNO en CBS). Ze worden gepest, zijn slachtoffer van seksuele intimidatie, van racisme, of van agressie en

geweld. Kortweg: van ongewenst gedrag op het werk.

Pesten leidt tot ziekteverzuim.

Vaak zwijgen de slachtoffers uit schaamte, geven de daders de slachtoffers de schuld en kijken leidinggevenden de andere kant op. In veel gevallen is de leidinggevende er zelf bij betrokken. Dit leidt tot een hoger ziekteverzuim. Circa 2 procent van alle werknemers verzuimt jaarlijks een of meerdere dagen als gevolg van agressie op het werk. Een derde daarvan is zelfs langer dan vier weken uit de running.

wAt kAn ik doen Als ik slAchtoffer ben vAn pesten, seksuele intimidAtie of rAcisme? Als je op je werk slachtoffer bent van pesterijen, seksuele intimidatie of discriminatie wordt je veel onrecht aangedaan. Je staat iedere dag bloot aan een of andere vernedering. Wat kan je eraan doen? Stap op je collega(â&#x20AC;&#x2DC;s) af Je kunt eerst proberen het probleem zelf te bespreken met de collega(s) van wie je last hebt. Probeer duidelijk te maken dat je niet gediend bent van zijn of haar gedrag en dat het je belemmert bij je werkt. Probeer rustig te blijven en zakelijk. 48

Maak ongewenst gedrag bespreekbaar.

Zoek lot- en bondgenoten Bondgenoten zijn je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s die op het eerste gezicht niet zelf het slachtoffer zijn, maar wel degelijk lijden onder de slechte sfeer die door pesterijen, seksuele intimidatie of racisme op het werk ontstaat. Lotgenoten zijn mensen die hetzelfde overkomt als jij. Meestal ben je niet de enige, maar hebben ook anderen al jarenlang dezelfde ervaringen. Bespreek de klachten met hen of ga samen het gesprek aan met de dader(s). Stap op je baas af Als hij of zij zelf tenminste niet degene is die zich schuldig maakt aan seksuele intimidatie, pesten of racisme, want ook dat komt voor. Van belang is dat een leidinggevende snel ingrijpt. Hij of zij bepaalt namelijk voor een belangrijk deel de sfeer op de afdeling. Om ongewenst gedrag te voorkomen, moet een leidinggevende het tijdig herkennen en ingrijpen. Als ongewenst gedrag al langer voorkomt, wordt het steeds moeilijker om in te grijpen. Wat eerst wel mocht, mag nu niet meer. Maar ongewenst gedrag moet bespreekbaar gemaakt worden, het is schadelijk voor het bedrijf. Het leidt tot personeelsverloop, ziekteverzuim en een lagere productiviteit. Zoek steun bij een vertrouwenspersoon of bedrijfsarts Als je er alleen niet uitkomt en je met je baas ook niet kunt praten, stap dan voor informatie en advies naar een vertrouwenspersoon in het bedrijf of iemand die je vertrouwt uit je privĂŠ-omgeving. Je kunt ook gaan praten met het bedrijfsmaatschappelijk werk, of met een bedrijfsarts. 49

Zoek iemand om te bemiddelen Zoek hulp bij iemand die kan bemiddelen tussen jou en de dader(s), bijvoorbeeld via de vertrouwenspersoon of een bedrijfsmaatschappelijk werker. Betrek aan de andere kant ook niet te veel mensen bij het probleem. Het is begrijpelijk dat je rechtvaardigheid en eerherstel zoekt, maar hoe bizar het ook klinkt: vermijd dat je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s zich te veel onder druk gezet of bedreigd voelen. Het maakt alles nog moeilijker, ook om weer als gelijke tussen je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s te werken. Dien een klacht in Als praten niet helpt, kun je een klacht indienen. Steeds meer bedrijven hebben een speciale klachtenregeling voor ongewenst gedrag. Maar ook als er geen regeling is, kun je een klacht indienen. Bij je directe chef, bij personeelszaken, het management, de directie of bij je bedrijfsarts. Het is belangrijk te praten over je ervaringen en het niet voor je te houden. Als je over je ervaringen praat, is het aannemelijker te maken dat je ook echt iets vervelends is overkomen. Onderzoek in overleg met bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon of de bedrijfsarts of het indienen van een klacht gerechtvaardigd is. Vaak hebben zij ook informele kanalen om ongewenst gedrag aan de orde te stellen. Zoek naar steun vanuit de organisatie, bijvoorbeeld van de ondernemingsraad of de VGW-commissie (commissie voor veiligheid, gezondheid en welzijn) of neem contact op met de vertrouwensinspecteur van de Inspectie SWZ. Je kunt ook naar je vakbond stappen. Een FNV-bondsbestuurder, bondscontactpersoon of de kwestiebehandelaar van de bond kan klachten met de leiding van de onderneming en/of met kaderleden en ondernemingsraadsleden bespreken. Zonodig zal jouw klacht voor verdere behandeling naar de juridische afdeling van je bond doorgestuurd worden. Je kunt ook een klacht indienen bij een antidiscriminatiebureau of -meldpunt, bij het Landelijk Bureau ter Bestrijding van Rassendiscriminatie of bij het College voor de Rechten van de Mens. Wil je een klacht indienen: maak aantekeningen van de dingen die je zijn overkomen, schrijf op wanneer ze zijn gebeurd en wie er getuige waren. Zonder getuigen is het moeilijk te bewijzen dat je slachtoffer bent van een of andere vorm van ongewenst gedrag.

Neem geen ontslag Neem hoe dan ook niet zo maar ineens ontslag. Je kunt er je recht op een uitkering mee verspelen.

wAt kAn ik doen Als ik Zie dAt een collegA wordt lAstig gevAllen? “Ik stond erbij en ik keek ernaar.” Dat is geen goed gevoel en eigenlijk kan het gewoon niet, dat men in een organisatie ziet hoe een collega lastig gevallen wordt en net doet of er niets aan de hand is. Of dat ongewenst gedrag van een persoon door iedereen stilzwijgend getolereerd wordt. Omdat de persoon in kwestie de directeur is of omdat degene die zich misdraagt zo’n goede werknemer is. Meer informatie over deze instanties vind

Wie getuige is van pesten, seksuele intimidatie of racistisch

je op art1.nl en

gedrag, kan proberen het slachtoffer actief te steunen.

mensenrechten.nl.

Bijvoorbeeld door de dader aan te spreken op zijn gedrag. Om dit te kunnen doen, moet je wel een goede positie hebben binnen de groep en enigszins populair zijn. Je zou anders niet de eerste zijn die ook slachtoffer wordt omdat hij het voor een ander opneemt. Je kunt het slachtoffer ook steunen door hem of haar duidelijk te maken dat je het pestgedrag, de racistische opmerkingen et cetera afkeurt. Je kunt samen met het slachtoffer naar een oplossing zoeken. Of met andere collega’s die de sfeer op de afdeling ook niet bevalt: als een meerderheid op de afdeling duidelijk maakt dat bepaald gedrag niet getolereerd wordt, houdt het wel op. 51

wAt kAn de fnv doen? Je kunt bij je vakbond aankloppen voor steun of om je hart te luchten. De bond kan ook, als jij dat wilt, met je bedrijf contact opnemen om te overleggen welke stappen ondernomen moeten worden om ervoor te zorgen dat jou het leven niet meer wordt zuur gemaakt. De bond kan je ook juridisch ondersteunen bij het indienen van een klacht of de gang naar de rechter. De FNV geeft voorlichting en informatie. Zo beschikken verschillende bonden over voorbeeldteksten van gedragscodes, klachtenregelingen et cetera. Als je een klacht in wilt dienen, neem dan in een vroeg stadium contact op met je bond, zodat je geen strategische of juridische fouten maakt. Op de websites van FNV en bonden is informatie te vinden over seksuele intimidatie, racisme op de werkvloer en pesten op het werk.

De FNV vindt dat er veel meer aan het voorkómen van ongewenst gedrag moet worden gedaan. Bonden en ondernemingsraden kunnen stimuleren dat dit beleid van de grond komt.

wAt kAn de ondernemingsrAAd doen tegen ongewenst gedrAg? In heel wat wetten en cao’s staan voorschriften waarmee binnen de organisatie iets moet gebeuren. Dat geldt ook voor afspraken over het tegengaan van ongewenst gedrag. De ondernemingsraad (or) heeft onder meer als taak toe te zien op naleving van de cao en of de gemaakte afspraken wel worden uitgevoerd. Veel ondernemingsraden kennen een vgwm-commissie (een commissie voor veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu op het werk) of een arbocommissie (een commissie voor arbeids-omstandigheden) waaronder het arbobeleid en dus ook seksuele intimidatie, agressie en geweld vallen. Een or kan ook bij de directie aandringen op het maken van beleid tegen ongewenst gedrag of naar de Arbeidsinspectie stappen als het beleid niet wordt uitgevoerd. De or kan ervoor ijveren dat de klachtenregeling goed in elkaar zit, meehelpen aan het instellen van een vertrouwenspersoon en ervoor zorgen dat er voorlichting komt in het bedrijf over ongewenst gedrag. 52

SHELL ZOEKT PROCES OPERATORS EN ONDERHOUDSTECHNICI DIE DE ENERGIE-UITDAGING AANGAAN Als je werkt voor Shell, ontwikkel je jezelf en je vakmanschap en leer je temidden van de meest ervaren collegaâ&#x20AC;&#x2122;s uit de bedrijfstak. Je draagt direct bij aan innovaties en verbeteringen bij Shell Pernis die tegelijkertijd gunstig kunnen zijn voor de verdere vooruitgang van de petrochemische industrie. Shell Pernis heeft veel verschillende olie & chemie technologieĂŤn, installaties, processen en systemen. Door de mix van nieuwe en bestaande installaties en door de complexiteit van de productie eenheden die allemaal met elkaar zijn verbonden, kun je je continue blijven ontwikkelen en kun je belangrijke technische bijdragen en verbeteringen leveren op aandachtsgebieden zoals persoonlijkeen procesveiligheid en de betrouwbaarheid van de installaties. Wil jij graag werken in een dynamische omgeving waar je vanaf de eerste werkdag veel verantwoordelijkheid krijgt en waar je kunt groeien in je carriere? Dan zijn wij op zoek naar jou! Wij bieden je volop uitdagende ontwikkelmogelijkheden en uitstekende arbeidsvoorwaarden. Kijk voor de vacatures op www.shell.nl/werkenbijpernis en solliciteer!

Be part of the solution Shell is een bedrijf waar alle medewerkers gelijke kansen hebben

Werk jij met hart en ziel? Werk jij met hart en ziel?

Neem dan kijkje in onze Neem daneens eenseen een kijkje in onze keuken! Bij Albron keuken! Bij Albron kun je alle kanten kun je alle kanten op. Van kok tot catering manager op. Van kok tot catering manager en en van HR-adviseur tot inkoper. Op locatie bij onze van HR-adviseur tot inkoper. opdrachtgevers, bij evenementen, In restaurants bij onze opdrachtgeversop de parken van Center Parcs of op kantoor in keuken! De Meern. overal in Nederland, op evenementen, Neem dan eens eenons kijkje in onze Bij Albron in deje parken van Center Parcskok of op kun alle kanten op. Van tot catering manager ons hoofdkantoor in De Meern. Wij zijn op zoek naar mensen met fijne bij antenne en van HR-adviseur tot inkoper. Opeen locatie onze voor wat de gast nodig heeft. Vanzelfsprekend opdrachtgevers, evenementen, op de parkenook van Wij zoeken mensenbij met een fijne initiatief. En gastvrijheid die vaninbinnenuit komt. Center Parcs of op ons kantoor De Meern. antenne voor wat de gast nodig heeft. Vanzelfsprekend ook initiatief. En

Bij Albron we aandacht gastvrijheid die van binnenuit komt. Wij zijn opbesteden zoek naar mensen metaan eenpersoonlijke fijne antenne ontwikkeling én hebben we oog voor de wereldook om voor wat de gast nodig heeft. Vanzelfsprekend Bij Albron weeens aandacht aan ons heen.besteden Dat is nog lekker werken! komt. initiatief. En gastvrijheid die van binnenuit persoonlijke ontwikkeling én hebben we ooghet voorwater de wereld omde ons heen. Loopt jewe in mond? Bij Albron besteden aandacht aan persoonlijke Dat is nog eens lekker werken!

ontwikkeling én hebben we oog voor de wereld om Neem dan een kijkje op onze website ons heen. Dat is nog eens lekker werken! www.albron.nl /vacatures of volg ons op

Loopt het water je in de mond? Neem dan een kijkje op onze website www.albron.nl /vacatures 0828_liggend_A5_v1.indd of volg ons op 1 @albroncatering

0828_liggend_A5_v1.indd 1

[Advertorial]

Ouder of decaan van een vmbo-leerling? Ontdek hun kansen in de transport en logistiek! Sectorinstituut Transport en Logistiek ondersteunt werkgevers en werknemers bij (leren) werken, opleiding en gezondheid in transport en logistiek. Wij bieden diverse leerwerktrajecten (BBL) en bouwen op meer dan 30 jaar ervaring in het koppelen van jong talent aan erkende leerbedrijven in de sector transport en logistiek. Ook in uw regio! Meer informatie over lerenwerken via het Sectorinstituut vindt u via stlwerkt.nl/lerenwerken. Bekijk hier ook zeker de videoâ&#x20AC;&#x2122;s die zijn gemaakt door onze leerling-werknemers. U kunt ons ook altijd bellen via 088 - 2596111 of e-mailen via info@stlwerkt.nl Graag tot ziens!

Geld verdienen en leren tegelijk? .LHV YRRU OHUHQ HQ ZHUNHQ LQ GH WUDQVSRUW HQ ORJLVWLHN

Wat kan de fnv voor mij betekenen? Hier volgen de tien belangrijkste redenen om lid te worden van de FNV: 1.

Met ruim 1 miljoen leden is de FNV verreweg de grootste en sterkste vakbond van Nederland. Een macht van betekenis, met professionele cao-onderhandelaars, deskundige juristen en betrouwbare belastingconsulenten.

De FNV komt op voor de rechten van werknemers. Niet alleen voor vaste krachten, maar ook voor flexwerkers zoals uitzendkrachten en oproepkrachten, bijbaners en vakantiewerkers.

De FNV heeft antwoord op al je vragen over werk, geld en inkomen.

De FNV zorgt voor goede caoâ&#x20AC;&#x2122;s. Dat is een collectief contract dat de FNV namens jou en je collegaâ&#x20AC;&#x2122;s afsluit met de werkgever. Onderwerpen die in een cao worden vastgelegd zijn bijvoorbeeld een goed loon, fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en vermindering van werkdruk. Kortom, allerlei zaken die met werk en geld te maken hebben.

De FNV helpt wanneer je werkgever de regels die in de cao zijn vastgelegd niet goed naleeft. Soms is een telefoontje of een briefje al genoeg om dat recht te zetten. Geeft je werkgever niet zomaar toe, dan kan de bond namens jou verder onderhandelen. Desnoods tot aan de rechter.

Bij de FNV kun je terecht voor allerlei gratis diensten die ergens anders bakken met geld kosten. Denk bijvoorbeeld aan juridisch advies.

De FNV helpt bij het invullen van de belastingaangifte. Dit doen wij trouwens gratis voor je als je lid bent.

8. Speciaal voor jonge leden organiseert de FNV cursussen over bijvoorbeeld het zoeken naar de juiste baan, solliciteren of arbeidsomstandigheden.

9. Met de FNV-ledenpas kun je profiteren van allerlei voordelen en kortingen op verschillende producten en diensten. Toch mooi meegenomen. 10. Als FNV-lid heb je recht op een complete en voordelige zorgverzekering bij Menzis. Kijk voor meer info op fnvmenzis.nl.

lid worden of meer weten? Als je lid wordt, betaal je de eerste vier maanden slechts 25 euro. Daarna betaal je 16 euro per maand. Als je een uitkering hebt, of een laag inkomen hebt, kun je korting op je contributie krijgen. Kijk voor de volledige contributieregeling op fnv.nl/contributie. Ga naar fnv.nl en meld je direct aan als lid of vul de bon in. Als je nog vragen hebt, bel ons dan 088 3680368 (lokaal tarief) van 8.30 tot 17.30 uur.

ja, ik Word lid van fnv! persoonsgegevens Naam:

m/v

Adres: Postcode en woonplaats: Land:

Geboortedatum:

Telefoonnummer:

E-mailadres:

(werk)situAtie In dienst bij werkgever Naam bedrijf:

Niet werkzaam

Student / Scholier

Zzpâ&#x20AC;&#x2122;er

Functie:

Adres: Postcode en plaats:

Ik geef toestemming aan FNV om d.m.v. automatische incasso de maandelijkse contributie af te schrijven. IBAN-nummer: Ik betaal per acceptgiro (leden die per automatische incasso betalen krijgen â&#x201A;Ź 1,- korting). Datum:

Handtekening:

Vul de bon in en knip hem uit. Een postzegel is niet nodig, je kunt hem zo op de bus doen.

FNV Werkwijzer 04-2015

betAlingsgegevens

colofon Uitgave FNV Postbus 8456, 1005 AL Amsterdam (fnv.nl) Realisatie AddWork communicatie en acquisitie, Groningen (fnv@addwork.nl) Vormgeving The Fresh Connection (the-fresh-connection.com) Samenstelling info@studioaddwork.nl Druk Pijper Media, Groningen (pijpermedia.nl) Bestelcode 04-2015 Copyright ÂŠ FNV 2015 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder toestemming van de FNV Vakcentrale. Acquisitie naar aanleiding van publicaties in de werkwijzer wordt niet op prijs gesteld. Aan deze Werkwijzer kunnen geen rechten worden ontleend. Druk-, zetfouten en wijzigingen in genoemde bedragen en regelgeving voorbehouden.

Postzegel niet nodig

fnv t.a.v. contactcenter Antwoordnummer 101 3500 ZA Utrecht

HOU JE OREN ZOALS ZE HOREN DOWNLOAD NU DE FNV DECIBELMETER APP Op festivals, concerten en in je oortjes kan de muziek vaak niet hard genoeg zijn. Als je dan ook nog eens werkt in een lawaaiige omgeving, heb je grote kans dat die piep in je oren ineens niet meer weggaat. Met de gratis FNV Decibelmeter app check je zo het aantal decibels. En weet je meteen of je werkt in een gezonde omgeving, of dat je er iets aan moet doen. Kijk op fnvmenzis.nl/werkwijzer

OOK DAARVOOR BEN JE NOU FNV-LID

‘Dáárom werk ik in de energie’

Kijk op www.watt.nl wat de energiesector jou te bieden heeft!

Gegarandeerd werk

Boordevol techniek

Verantwoordelijkheid

Elke dag anders

Prachtige loopbaan