De EU, heeft eindelijk de wetgeving inzake modelbescherming gedeeltelijk geharmoniseerd

De Europese Unie heeft de nationale wetgevingen inzake modelbescherming gedeeltelijk geharmoniseerd in de modellenrichtlijn (98/71), die houders van rechten in alle EU-lidstaten een gelijkwaardige bescherming biedt. Deze richtlijn gaat echter niet in op het geval van zogenaamde zichtbare "must fit" parts (bijv. carrosseriedelen, voorruiten), die exact moeten overeenkomen met het model van het oorspronkelijke onderdeel. Dit leidt tot een lappendeken van nationale wetgevingen die op dit specifieke punt van elkaar verschillen, en ook tot aanzienlijke beperkingen voor Europese consumenten die een zichtbaar onderdeel van hun auto willen laten vervangen en vaak gedwongen zijn originele onderdelen te kopen.

De Europese Commissie kwam dertig jaar geleden (1993) al met een eerste wetsvoorstel om dit probleem aan te pakken, gevolgd door nog twee andere in 1997 en 2004. Elk van deze keren heeft FIGIEFA, samen met andere voorstanders van ECAR, de liberalisering van de markt voor zichtbare vervangingsonderdelen verdedigd.

In mei 2014 trok de Europese Commissie echter, ondanks het feit dat de Commissie en de meerderheid van het Europees Parlement de reparatieclausule volledig hadden gesteund, haar voorstel in om een Europabrede reparatieclausule in de modellenrichtlijn op te nemen, vanwege de 10 jaar lange discussie, vertraging, uitstel en blokkering door sommige lidstaten in de Raad van Ministers.

Het gevolg van deze intrekking is een nog steeds niet geharmoniseerde markt voor zichtbare vervangingsonderdelen voor auto's, een lappendeken van tegenstrijdige nationale wetten. Lidstaten die geen reparatieclausule in hun modellenwetgeving hebben, blijven bescherming en handhaving van de modelrechten van de voertuigfabrikanten op zichtbare vervangingsonderdelen toestaan tegen producenten van "must fit" vervangingsonderdelen. Aan de andere kant kunnen de consumenten in lidstaten met een reparatieclausule in hun modellenrecht kiezen tussen concurrerende leveranciers van onderdelen en reparatiediensten - het netwerk van voertuigfabrikanten en de onafhankelijke vervangingsmarkt, tegen prijzen die door concurrentie laag worden gehouden.

Nu, twintig jaar later, ligt er eindelijk EU-wetgeving in het verschiet. Op 28 november 2022 publiceerde de Europese Commissie voorstellen voor de herziening van de EU Design Directive (COM (2022) 667) en de EU Design Regulation (COM (2022) 666). FIGIEFA waardeert de voorstellen, met name de invoering van een reparatieclausule voor de hele EU in de modellenrichtlijn (artikel 19) en de bevestiging van een permanente reparatieclausule in de modellenverordening (artikel 20 bis). Beide wetgevingsvoorstellen waarborgen enerzijds de volledige bescherming van de modelrechten van fabrikanten op hun producten (zoals een voertuig) en voorkomen anderzijds monopolies op de after-salesmarkten voor zichtbare reserveonderdelen (zoals carrosseriedelen, koplampen en voorruiten) door deze voor reparatie- en vervangingsdoeleinden van die bescherming uit te sluiten.

FIGIEFA is een groot voorstander van het voornemen van de Europese Commissie om deze aanpak in de hele Europese Unie toe te passen. Geharmoniseerde regels voor modelbescherming en vrijstellingen zijn een grote stap voorwaarts om het regelgevingskader van de EU te vereenvoudigen, en een goed uitgewerkte reparatieclausule zou de concurrentie en de keuze van de consument voor zichtbare reserveonderdelen waarborgen, de prijzen ervan aan concurrentie onderwerpen, innovatie bevorderen en ervoor zorgen dat het recht op reparatie voor alle Europese consumenten werkelijkheid wordt.

FIGIEFA is echter van mening dat de voordelen van de voorgestelde reparatieclausule efficienter zouden kunnen worden gerealiseerd met een aantal gerichte verbeteringen, zoals een verkorting van de voorgestelde overgangsperiode van 10 jaar voor de bescherming van bestaande modellen en een duidelijkere informatieplicht voor consumenten. Daarom zal FIGIEFA blijven samenwerken met het Europees Parlement, de Commissie en vooral de Raad van de EU om ervoor te zorgen dat alle of een meerderheid van de lidstaten deze voorstellen steunt en dat Europese burgers niet nog eens 10 jaar hoeven te wachten op een echt 'recht op reparatie'.

Lees hier meer over de reparatieclausule onder de richtlijn modelbescherming:

• Video: https://www.youtube.com/watch?v=iIhTfnewWsc&t=6s

• AutoMotives Podcast-aflevering: https://soundcloud.com/figiefa/ auto-motives-episode-3-design-protection-the-repairs-clause-a-chat-with-louis-shakinovsky

• ECAR website: https://www.ecar-alliance.eu/