A
AR G AN
G 69 |
J UN
Driemaandelijks magazine van de stichting ESDA 02 Redactioneel Lui beest 03 Overdenking Luilekkerland 04 Gezondheid De kunst van het nietsdoen 06 Bijbels gezien De mier en de luiaard 08 Dialoog Vriend van God en mensen 10 Relaties Hoe overleeft je relatie deze crisis? 12 Verdieping God in tijden van corona 15 Uitstappen Online museumbezoekjes 16 Voedsel voor de geest De talentloze luiaard 18 Groen! Nooit meer werken 19 Ten slotte Huiswerkvrij 20 ESDA Contactgegevens
I2 02 0 | NR 2
CONTACT |J
redactioneel
Contact is een gratis uitgave van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten ESDA-Instituut Amersfoortseweg 18, 3712 BC Huis ter Heide Tel: 030 - 6931509 | Email: esda@adventist.nl | Web: www.esda-online.nl | INGbank NL76 INGB 0000 0383 25 | Rabobank NL59 RABO 0155 9483 18 ESDA België Ernest Allardstraat 11, 1000 Brussel | Tel: 02-5113680 | ING Bank BE47 3100 1698 4180 Verantwoordelijke uitgever België Jeroen Tuinstra, Gezellenstraat 12-I, 1030 Schaarbeek Hoofdredacteur Lydia Lijkendijk Redactiesecretaris Joanne Balk-Geerlings Redactie Tom de Bruin, Jacob Engelgeer, Rudy Dingjan, Jeroen Tuinstra en Nelske Verbaas Vaste medewerkers Reinder Bruinsma - emeritus predikant en schrijver, Marie Rahajaan - kunstsociologe en Glenn Ripassa - docent hbo ISSN 2542-548X Vormgeving Paul de Bruin - Limelight Design Studio Foto omslag Volodymyr Burdiak/Shutterstock.com Druk Van de Ridder - Nijkerk Oplage 2500 ex.
om
t w or ld of v ec tor/Shu
ter s to
c k .c
n fo lo Co 2
LUI BEEST
Lydia Lijkendijk
Net als de rest van de wereld zit ik al een paar maanden opgehokt thuis, omdat we met elkaar het hoofd moeten bieden aan een heel ellendig virus. Ik dacht dat ik daar wel creatief van zou worden. Als je veranderingen aanbrengt in patronen, krijg je immers ook andere uitkomsten. Hier en daar zie je ondernemers inderdaad heel creatief omspringen met wat er nog wel kan en mag. De omschakeling naar de anderhalvemetersamenleving gaat sommigen schijnbaar heel gemakkelijk af.
I
nmiddels denk ik dat creativiteit vooral voortkomt uit luiheid. Dat komt zo: ik heb nu al wekenlang de gelegenheid Poes te observeren. Zij leeft in een soort poezenparadijs, sinds we met z’n vieren de hele dag thuis zijn om haar te aaien en van aandacht en brokjes te voorzien. Zij heeft geen idee van corona, zij leeft in een zalige onwetendheid. Bij elke digitale vergadering komt ze wel een paar keer door het beeld wandelen. ‘Hee daar is Poes’ is een van de standaardopeningszinnen geworden tijdens de eerste chaotische minuten online, naast ‘Zet je microfoon even uit als je niet praat’ of ‘Wat raar, net deed mijn camera het nog’. Poes slaapt het grootste deel van de dag. Ze slaapt op de bank, in een stoel, op een kussentje, op schoot, op mijn toetsenbord, op bed (illegaal), op tafel en als het even kan: in de zon. Poes is een ontzettend lui beest. Maar soms vaart er iets in. Een plotse gedrevenheid, of een creatieve inval, maar dan voor poezen. Als ze bedenkt dat een langs stuiterend pingpongballetje bedwongen moet worden. Of als ze vindt dat ze de trap naar boven moet verdedigen door er
op haar kop aan te gaan hangen. Als zij haar missie heeft volbracht, wat het dan ook was, rekt en strekt zij zich geeuwend uit en valt lui en tevreden weer in slaap. Na inspanning volgt ontspanning en omgekeerd. Ik stel me zo voor dat alle grote uitvindingen voortkomen uit luiheid. De telefoon, de auto, de computer, de paperclip en hagelslag, het zijn creatieve invallen geweest die volgden op een periode van ontspanning. Dat kan niet missen. Pas als je de tijd neemt om te lummelen, uit het raam te staren, te niksen, ontstaan er wilde ideeën. Dat er in deze vreemde tijd veel van die wilde ideeën ontstaan, zou me niet verbazen. Maar die ontstaan dan eerder doordat de eeuwige druk (files, het kantoorleven, veeleisende klanten) wegvalt, dan doordat we er als maatschappij ineens andere patronen op nahouden. Of het ook echt zo is? Ik weet het niet, het is maar een theorie. Ik lummel nogal veel tegenwoordig, en daar krijg je creatieve invallen van. Hopelijk leidt dit luie nummer van Contact ook bij jou tot veel creativiteit!
LUILEKKERLAND Joanne Balk Om in Luilekkerland te komen moet je je eerst door een rijstebrijberg heen eten. Daar aangekomen kun je dan vervolgens de hele dag luieren, want het eten vliegt je vanzelf in de mond. De huizen zijn er gemaakt van pannenkoeken, wafels en andere lekkernijen.
A
llemaal leuk en aardig, maar wat als je zoals ik helemaal geen pap lust? Dan wordt dat nog een aardige worsteling om in dit utopia te komen. Wat dat betreft was ik vroeger thuis wel de uitzondering, want mijn vader had papkok willen worden. Zijn carrièreplannen zijn later bijgesteld. Net als mijn afkeer van pap, want inmiddels heb ik het aardig leren eten, inclusief rijstebrij.
Voorspoed
Land van melk en honing Interessant genoeg zijn de Luilekkerlandverhalen terug te voeren naar ‘het land vloeiende van melk en honing’. Waar heb ik dat voorbij horen komen? Inderdaad: in de Bijbel. Alleen is het daar geen utopie, maar werkelijkheid. Het beloofde land. Daar waar we naartoe op weg zijn. De eerste keer komen we dat tegen in Exodus 3:8, en daarna nog zo’n twintig keer. Volgens de Talmoed (een verzameling van Joodse commentaren op de Hebreeuwse Bijbel) gaat de beeldspraak van de honing niet over bijenhoning, maar over honing uit dadels en vijgen. Het dikke zoete sap dat overblijft nadat het gekookt en geperst is voor verdere verwerking. Vandaar ook dat het kan vloeien. De melk, die natuurlijk ook vloeit, staat symbool voor kwaliteit, smaak en voeding. En ook: melk is een dierlijk product en deze honing komt van vruchten en is plantaardig.
God is volmaakt, en houdt van harmonie. Hij weegt alle aspecten mee om er een perfect geheel van te maken. Dat geldt zeer zeker ook voor de beloften die hij ons geeft. In eerste instantie ging de belofte over de bevrijding van het volk Israël uit de Egyptische slavernij. Het bevrijde volk ging een nieuwe toekomst in. Het beloofde land vormde een enorm contrast met de onderdrukking die er in Egypte geweest was.
3
God is volmaakt, en houdt van harmonie Ook wij zullen uit deze wereld van onheil bevrijd worden. We zijn op weg naar het beloofde land: de nieuwe aarde. Daar waar het goed is. Overvloedig. Waar voorspoed heerst. Rust en vrede. Deuteronomium 11:9–20 zegt ons dat het God ernst is met deze belofte. ‘Vertel het aan je kinderen’, zegt hij. ‘Draag de belofte bij je en houd je er aan vast. Als je naar de geboden luistert, die ik je geef, zodat je mij liefhebt en mij dient met heel je hart en ziel, dan is deze belofte voor jou.’
overdenking
De benaming Luilekkerland gebruiken we nog steeds voor plaatsen waar je in voorspoed leeft. Oorspronkelijk is het sprookje van Luilekkerland een opsomming van heerlijkheden, gegoten in een soort reisverslag. De kenmerken van het land waar niemand hoeft te werken voor zijn levensonderhoud worden overigens door iedere verteller anders ingevuld en uitgebreid. Zo kun je in Luilekkerland het geld van de bomen schudden en je kunt er baden in levensbronnen, waardoor bejaarden weer jeugdig worden. De Laven uit de Efteling zijn op dit land gebaseerd. Vroege ontwerpschetsen voor het dorpje van de Laven bestaan uit allerlei bouwsels versierd met taarten en koekjes.
Perfect geheel
Bron: nl.wikipedia.org/wiki/ Luilekkerland Paul Michael Hughes/ Shutterstock.com
Orla/Shutterstock.com
4
gezondheid DE KUNST VAN HET NIETSDOEN Willem van Rhenen ‘Nietsdoen is de moeilijkste opgave in deze wereld, de moeilijkste en de meest intellectuele.’ Deze uitspraak van schrijver Oscar Wilde deed mij eerst fronsen. Niets doen moeilijk? Maar als je het nog een keer leest en erover nadenkt, dan klopt het.
A
ls je niets doet, ben je met onze calvinistische inslag al snel een luiaard. En dat is voor veel mensen niet acceptabel. Zeker toen socioloog Max Weber ook nog eens de link legde tussen ijverige protestanten en het kapitalisme, was het gedaan met ‘nietsdoen’. ‘Nietsdoen’ past niet in deze westerse maatschappij. Luiaards slapen uit, liggen op de bank, spijbelen van college, dagdromen of turen voortdurend uit het raam. Althans, dat zijn de beelden die geassocieerd worden met nietsdoeners, met luiaards.
Interessante psychologie Toch zit er achter het fenomeen ‘luiheid’ interessante psychologie. Een negatieve en een positieve. Vanuit de negatieve psychologie wordt luiheid vaak gedefinieerd als
een situatie waarbij iemand geen enkele motivatie heeft om ook maar enige moeite te stoppen in zaken die van hem of haar worden verwacht. Dat is wat anders dan zaken vooruit schuiven, omdat er op dit moment andere – relevante – zaken voor gaan. Luiheid is eigenlijk altijd ongewenst en wordt door de (werkende) omgeving niet begrepen. De oorzaken van luiheid zijn vanuit deze benadering velerlei. Zo kan luiheid voortkomen uit een gebrek aan zelfvertrouwen. Dat iemand de overtuiging mist dat het getoonde gedrag succesvol en effectief zal zijn. Een andere reden kan zijn dat iemand zich niet gesteund of gewaardeerd voelt. Eigenlijk geen sociale verbinding ervaart met anderen. Maar het kan ook samenhangen met een gebrek aan discipline of een
ademen, te ruiken, te proeven en te voelen. Eigenlijk laat je alleen nog maar natuurlijke prikkels op je inwerken. En je voelt je maximaal gelukkig. We weten vanuit de wetenschappelijke literatuur dat deze vorm van ‘luiheid’ uitermate goed ontspant en stress reduceert.
Scan mij
Verborgen schat Toch is deze vorm van luiheid buitengewoon ingewikkeld voor een westerling. Zo is in een van Paulo Coelho’s boeken een jonge schaapherder op zoek naar de verborgen schat in het leven. Hij reist de wereld rond en komt onderweg een wijs mens tegen. Als de jonge schaapherder aan de wijze
Jezus Christus nam ruim de tijd om tot rust te komen
Positieve kijk op luiheid
RikoBest/Shutterstock.com
Maar het is ook mogelijk om een positieve kijk op luiheid te hebben. Dat je luiheid ervaart als ‘dolce far niente’, de kunst van het heerlijke nietsdoen. Een soort Zwitserleven-gevoel. Je gaat ergens rustig zitten, het liefst in de natuur, en begint rustig te
gezondheid
gebrek aan ambitie. Of angst voor afwijzing/mislukking of juist angst voor succes. Allemaal verschillende oorzaken die ook maar op één manier aangepakt kunnen worden, namelijk: de oorzaak wegnemen.
5
man vraagt waar hij de verborgen schat kan vinden, stuurt deze hem naar buiten en geeft hem de opdracht mee om een uur lang een theelepeltje met water rond te dragen. Hij mag niet morsen. De jonge schaapherder houdt ingespannen en vol aandacht het water op zijn lepeltje en komt na een uur terug bij de wijze man. Deze geeft echter nog steeds geen antwoord, maar vraagt aan de jongen: heb je tijdens het lopen wel het fluiten van de vogels gehoord, de geur van de prachtige bloemen geroken en de heerlijke zon op je huid gevoeld? Luister naar de natuur en luister naar je hart. De jonge schaapherder gaat teleurgesteld verder, omdat hij een beloning had verwacht voor het volbrengen van zijn opdracht, maar beseft later dat de wijze man hem veel wijsheid heeft meegegeven.
Evangelie In de Bijbel komen we deze rust en ruimte ook tegen. In de evangeliën zie je dat Jezus Christus ruim de tijd nam om tot rust te komen en tot zijn Vader te bidden. Dat deed hij in de volle natuur (een woestijn, een berg). Een mooi voorbeeld voor ons dus. Want waar de een in de natuur tot rust komt, kan de ander juist door overpeinzing, reflectie en gebed tot rust komen. Hoe het ook zij, deze vorm van luiheid geeft innerlijke verdieping, rust, vrede en uiteindelijk veel meer energie. Veel luiheid gewenst! Prof. dr. Willem van Rhenen is bedrijfsarts en hoogleraar aan Nyenrode Business Universiteit.
Bronen: Oscar Wilde, The Critic as Artist. Dialogue 2. In ‘Intentions’, 1891. Max Weber, Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, 1905. Paulo Coelho, De Alchemist. Arbeiderspers, 1994.
6
Bijbels gezien
DE MIER EN DE LUIAARD Bert Nab ‘Ga naar de mieren, luiaard, kijk hoe ze werken en word wijs’ (Spreuken 6:6).
T
oen ik gevraagd werd om iets te schrijven over de mier en de luiaard, dacht ik in eerste instantie dat ik de twee dieren met elkaar moest vergelijken. Maar toen ik de tekst zag in Spreuken 6, realiseerde ik me dat de luiaard op de mens van toepassing is. Als ik heel eerlijk ben, vind ik het best fijn om op zijn tijd lekker lui te doen. Uitslapen op zondagochtend of een avondje voor de televisie hangen ervaar ik niet als straf. Anders wordt het natuurlijk als dit het beeld is van je leven. De schrijver van de spreuken heeft een heleboel tegenstellingen op een rij gezet. Sommige van onze spreuken kunnen we herleiden naar uitspraken uit het gelijknamige boek in de Bijbel, zoals: ‘Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in’ (Spreuken 26:27).
Ontspannen en samenwerken
Fotos: Eric Isselee/ Shutterstock.com
Mieren zijn vlijtige beestjes, de hele tijd aan het werk en reuzesterk. Ze werken op een bijzondere manier met elkaar samen en weten wat er van hen verwacht wordt. ‘Eendracht maakt macht’ is zo’n mooie uitspraak die we ook wel op mieren kunnen betrekken.
De schrijver, of schrijvers, van het bijbelboek Spreuken bedoelen volgens mij niet dat je niet op zijn tijd eens lekker mag relaxen. In een ander bijbelboek, Prediker, zegt de schrijver dat het goed is om te genieten van het leven dat God ons heeft gegeven. De naam van koning Salomo wordt zowel met Spreuken als met Prediker verbonden, dus we mogen ervan uitgaan dat genieten en ontspannen niet op gelijke voet staan met de luiaard die genoemd wordt in Spreuken 6.
Tegenstelling In de Bijbel wordt niet uitgebreid gesproken over luiheid. Ja, natuurlijk, we kennen luiheid in geloof en in daden in zijn algemeenheid. Maar werkelijk luie mensen komen we niet veel tegen in de Bijbel. Behalve in Spreuken, daar worden ze een paar keer genoemd. We leren dat het beter is om hard te werken en in beweging te blijven, dan om vanuit onze luie stoel maar af te wachten. Als je een roofdier op je af ziet komen en je zegt alleen maar: ‘Ik word aangevallen’, zonder iets te ondernemen, dan heb je een probleem en is de
7
Bijbels gezien
kans groot dat je ernstig verminkt raakt of het niet overleeft. Als je je beklaagt over je armoede terwijl je geen pogingen onderneemt om je eigen geld te verdienen (ervan uitgaande dat je daartoe in staat bent), dan heb je geen recht van spreken.
Werkelijk luie mensen komen we niet veel tegen in de Bijbel Als we dus de tegenstelling lezen tussen de ijverige mieren en de luiaard, moeten we daarbij bedenken dat het goed is om in ons eigen onderhoud te voorzien, samenwerking te zoeken met andere mensen, gemeenschappelijke doelen na te streven
en ons niet vanaf de sofa verbaasd afvragen waarom het geluk ons niet komt aanwaaien. ‘Onderneem iets, wees actief’, zegt de spreukenschrijver ons, daar word je veel gelukkiger van dan van de hele tijd niets doen. En als je er eerst voor hebt gezorgd dat er geld binnenkomt om de huur te betalen en voor je gezin te zorgen, dan is het vervolgens helemaal prima als je af en toe met een goed boek tot rust komt in je hangmat.
Foto boven: eggeegg/ onder: The_Molostock/ Shutterstock.com
metamorworks/Shutterstock.com
8
dialoog VRIEND VAN GOD EN MENSEN Jacob Engelgeer Zodra je lid bent van Facebook kun je van anderen het verzoek krijgen, of zelf anderen uitnodigen, vriend te worden. Als dat verzoek wordt geaccepteerd ben je elkaars vrienden. Zo’n vriendschap brengt een aantal privileges met zich mee. Zo krijg je vanaf dat moment automatisch berichten van de ander te zien zonder dat je ernaar hoeft te zoeken. En vaak komt het voor dat je als Facebook-vriend bijvoorbeeld ook foto’s en informatie op de Facebookpagina van de ander kunt bekijken, waar je als niet-vriend geen toegang toe zou hebben.
T
och vreemd dat voor een Facebookrelatie het woord ‘vriendschap’ wordt gebruikt. Bij vriendschap heb ik een ander idee dan slechts een redelijk oppervlakkige vorm van het uitwisselen van gedachten, ideeën, foto’s en informatie.
Een vriend is iemand die komt als anderen je hebben verlaten Soms bevat een Facebookbericht weliswaar privéinformatie, maar toch maakt dat een Facebookcontact niet direct tot een vriend(in). Daar is mijns inziens meer voor nodig.
Vriendschap Bij het woord vriendschap denk ik aan een intieme persoonlijke relatie tussen twee (of meer) mensen waarin een aantal essentiële waarden centraal staan. Waarden zoals
eerlijkheid, openheid, onbaatzuchtigheid, kwetsbaarheid, begrip, gelijkwaardigheid, sympathie, empathie en bovenal wederzijds vertrouwen typeren een vriendschapsband. Vrienden genieten van elkaars gezelschap, zetten zich voor elkaar in en kunnen op elkaar bouwen. Met een vriend deel je geheimen. Een vriend durft je in vertrouwen en alle openheid te confronteren met jezelf, je idealen en je beloften. Een vriend is iemand die komt als anderen je hebben verlaten. Deze typering geldt zowel voor God als voor Mozes.
God als vriend Het klinkt wellicht wat profaan als we over God spreken als een vriend. In Exodus 33:11 lezen we echter ‘De Heer sprak persoonlijk met Mozes, net zoals iemand spreekt met zijn vriend’ (BGT). De relatie tussen God en Mozes kan worden getypeerd als echte vriendschap. Nadat God
wanderingstock/Shutterstock.com
9
God gekwetst Aan het einde van hun ontmoeting zei God tegen Mozes: ‘Mozes, ga terug, de berg af. Want dat volk van jou, dat jij uit Egypte gehaald hebt, gedraagt zich heel slecht. Ze doen nu al niet meer wat ik gezegd heb. Ze hebben een stierenbeeld gemaakt. Ze hebben voor het beeld geknield en ze hebben er offers aan gebracht. Ze zeiden: ‘Dit is onze god. Hij heeft ons weggehaald uit Egypte!’ (Exodus 32:7–8, BGT). God is gekwetst en boos en wil het volk verlaten. Tegelijkertijd geeft hij aan wel met Mozes verder te willen en zegt: ‘Maar van jou zal ik een groot volk maken’ (Exodus 32:10).
Mozes als vriend Hoe verleidelijk het aanbod ook klinkt, Mozes gaat er niet op in. In plaats daarvan probeert hij God op andere gedachten te brengen. Uiteraard heeft Mozes begrip voor Gods boosheid, maar hij herinnert God aan zijn bevrijding van Israël uit het slavenbestaan te Egypte. Wat moet Egypte er wel niet van denken? Straks zegt men nog dat hij al van begin af aan van plan was om de Israëlieten in de woestijn om te brengen?
Wil hij zó de geschiedenis ingaan? Moet men hem zó herinneren, als een God die bevrijdt en vervolgens in de steek laat? Mozes herinnert God aan zijn belofte aan Abraham, Isaak en Jakob en smeekt God om vergeving. Hij gaat zelfs zover dat hij zijn eigen leven aanbiedt in ruil voor dat van het volk (Exodus 32:32). Maar Mozes neemt het ook op voor God. Hij straft de overtreders en verzoent het volk met God. Mozes toont zich een ware vriend van God en van het volk.
Scan mij
Een echte vriend Een echte vriend of vriendin is er zowel voor God als voor de medemens. Heb God lief met heel je hart en ziel, en heb je medemens lief als jezelf. Dat zijn geen loze woorden, dat is een opdracht. Wees een vriend van God en van mensen.
Dialoog Het 3e kwartaal van het boekje Dialoog is gewijd aan Vrienden maken voor God: met vreugde werken aan Gods opdracht. Dialoog is een halfjaarlijkse uitgave van de Adventkerk. Bestel Dialoog via www.servicecentrum-adventist.nl. Prijs incl. verzendkosten € 19,00.
DIALOOG | IN GESPREK MET HET WOORD
Vrienden maken voor God: met vreugde werken aan Gods opdracht 3e kwartaal
dialoog
met het volk een verbond had gesloten, vroeg hij Mozes de berg op te komen om met hem te praten. Daar op de berg kreeg Mozes allerlei instructies van God over het maken van een heilige tent en alles wat daarbij hoort. ‘Want’, zo zei hij, ‘Ik wil bij het volk wonen.’ God is een God van nabijheid, niet van afstand. Als een echte vriend wil hij een band met anderen waarin wederzijds vertrouwen en loyaliteit centraal staan.
HOE OVERLEEFT JE RELATIE DEZE CRISIS? Glenn Ripassa Het is een bijna onwerkelijke tijd die we doormaken. Als gezin leef je bijna 24 uur per dag op een aantal vierkante meters. Het naar buiten gaan wordt afgeraden, alleen voor boodschappen en een korte wandeling met de hond kun je frisse lucht inademen. We werken vanuit huis en ook het onderwijs vindt thuis plaats. Wat betekent dit constant ‘op elkaars lip zitten’ voor je relatie?
10
H
relaties
et dreigende virus, het op elkaars lip zitten, kinderen die telkens om aandacht vragen: het zijn volgens relatietherapeut Dina Mazzolari, allemaal stressfactoren die van relaties een enorme tol kunnen eisen. Daarbij komt dat veel mensen een soort rouwperiode doormaken, omdat ze ineens een heleboel moeten loslaten. Het tijdelijk niet meer naar je werk kunnen gaan, onzekerheid over inkomen, dierbaren en bekenden langere tijd niet zien, je vertrouwde routine kwijtraken; het zijn allemaal verliesachtige ervaringen.
Je ergeren zegt veel over jezelf Cocky Drost, ook relatietherapeut, geeft aan dat men in deze tijd extra prikkelbaar is. We moeten wennen aan de nieuwe situatie. Het is zoeken naar een balans. Je mag je af en toe ook echt aan elkaar ergeren. Maar weet dat je ergeren veel over jezelf zegt. Tip: Neem voordat je reageert een kort moment van zelfreflectie: wat voel ik van binnen en wat zegt dat over mij? Je zult merken dat je emoties gelijk milder worden. Breng daarna de boodschap over in de vorm van een verzoek in plaats van een verwijt. Zo voorkom je een eventueel conflict.
Neem de verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag Je moet de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gedrag. Je bent geen speelbal van de situatie. Je vormt elkaars gedrag door je eigen reactie. Wees ook royaal met sorry zeggen als je over de schreef bent gegaan. Dit is goed voor je relatie en tevens laat je een goed voorbeeld zien aan je kinderen.
Moment met z’n tweeën Kijk niet te ver vooruit in deze onzekere tijd. Bekijk wat elke dag van je vraagt en je brengt, dat kan je relatie ook lucht geven. Zorg elke dag voor een moment met z’n tweeën. Geniet van deze momenten en doe iets wat je samen fijn vindt. Maar zorg ook voor momenten voor jezelf om op te laden. Persoonlijk heb ik weer de tijd genomen om het boek Het grote conflict van Ellen G. White opnieuw te lezen. Dit boek is verkrijgbaar via de webshop op www.adventist.nl.
Scan mij
11
relaties
Bron: www.rd.nl Foto links: Pablo Rogat/ onder: FrankHH/ Shutterstock.com
Vertrouwelijke omgang met God Mazzalori typeert de huidige situatie als een woestijnperiode. ‘God wil in deze periode iets tot ons zeggen.’ De huidige situatie doet Drost denken aan het bijbelse jubeljaar, een tijd waarin je reflecteert op hoe je je leven leidt. Laten wij als christenen bidden voor elkaar en voor de mensen die God niet kennen. En tevens de tijd nemen om de vertrouwelijke omgang met God te verdiepen. Dit kan een bijzondere betekenis geven aan deze crisisperiode.
12
verdieping eldar nurkovic/Shutterstock.com
Al mijn sociale media staan vol met corona. Van nieuwsberichten en commentaar op politici, tot steunbetuigingen en religieuze boodschappen. Helaas zijn vooral die laatste erg problematisch. Ik zie dagelijks nieuwe interpretaties van bijbelverzen zodat ze corona ‘voorspellen’, kerken die weigeren te sluiten, en gevaarlijke theologie.
E
en wereldwijde pandemie levert problemen op voor gelovigen: Waar is God in tijden van corona? Alleen al het bijbelboek Psalmen bevat tientallen teksten die ons genezing beloven. Wat doet een christen met een tekst als ‘Hij vergeeft u alle schuld, hij geneest al uw kwalen, hij redt uw leven van het graf’ (Psalm 103:3–4) wanneer we mensen kennen die ziek zijn, of erger nog, overlijden door ziekte? Natuurlijk is dit geen nieuw probleem; iedereen wordt ziek. Maar momenteel lijkt het wel alsof de wereld door ziekte beheerst wordt, en worstelen we constant met deze vragen.
Worstelen
Gelovigen worstelen op dit moment met zoveel vragen: Waar is God in de coronawereld? Beschermt God ons nog? Is dit virus misschien wel een straf van God? Is het een teken van het einde?
Teken van het einde Die laatste vraag is het makkelijkst te beantwoorden, en het moeilijkst voor mensen om te aanvaarden. Matteüs besteedt een heel hoofdstuk aan het einde van de wereld (Matteüs 24). Als je dat hoofdstuk leest, met corona in je achterhoofd, dan lijkt deze pandemie misschien wel het einde van de wereld. Maar, dat zeiden mensen ook in de Tweede Wereldoorlog toen ze dit hoofdstuk lazen, of bij andere rampen.
Momenteel lijkt het wel alsof de wereld door ziekte beheerst wordt Daarom waarschuwt Jezus ons zo duidelijk: ‘Niemand weet wanneer die dag en dat moment zullen aanbreken, ook de hemelse engelen en de Zoon niet’ (Matteüs 24:36). Als Jezus niet weet wanneer het einde komt, hoe kunnen wij het ooit weten? Zoeken naar tekenen is uiteindelijk nutteloos, ‘want de Mensenzoon komt op een tijdstip waarop je het niet verwacht’ (Matteüs 24:44).
Gevaarlijke theologie
Patuss89/Shutterstock.com
De andere vragen—Waar is God? Beschermt God ons? Worden wij gestraft?—dagen ons uit om dieper na te denken over God en hoe wij de Bijbel lezen. Blijkbaar kunnen wij niet zomaar teksten pakken, ons eraan vasthouden, en dan doen alsof er niets aan de hand is. Blijkbaar houdt gelovig-zijn meer in dan dat. Sterker nog, die hele simpele theologie is gevaarlijk, en het kost veel mensen het leven. Natuurlijk beschermt God ons en natuurlijk geneest hij ook. Eigenlijk weten we dat allemaal. Als we een been breken, dan gaan we naar de dokter voor wat gips én bidden we voor genezing. Als we in de auto stappen, bidden we voor een veilige reis én doen we onze gordel om. God houdt me gezond, maar ik moet ook wel genoeg groenten eten. We vertrouwen op God, maar we
13
verdieping
Dit probleem geldt niet alleen voor individuele gelovigen, maar ook voor de kerk als geheel. Ik heb tientallen nieuwsberichten gelezen over predikanten wereldwijd die hun kerken weigeren te sluiten. Zij zijn niet bang, zij vertrouwen op God en gaan door met hun werk en hun diensten. Honderden zijn gestorven. Hoe kan dat, als de Bijbel zegt dat plagen ons niet zullen treffen als we naar God vluchten (Psalm 91:9–10)?
GOD IN TIJDEN VAN CORONA Tom de Bruin
We vertrouwen op God, maar we moeten ook wel ons gezond verstand gebruiken
14
Pinkasevich/ Shutterstock.com
verdieping
moeten ook wel ons gezond verstand gebruiken. We leven nou eenmaal in een onvolmaakte wereld, waar nare dingen gebeuren.
Onvolmaakte wereld Dat deze wereld niet volmaakt is, weten we allemaal. We maken altijd al verdriet, ziekte en dood mee. Maar dat komt nóóít door God en altijd door de zonde. Als wij huilen, huilt God ook. Als wij ziek zijn, huilt God. Het was niet Gods bedoeling dat wij ziek zouden worden en zeker niet dat we zouden sterven. Maar helaas, wij leven in een wereld vol zonde. We worden ziek, we sterven.
Steve Heap/ Shutterstock.com
Maar let op: mensen worden niet ziek omdat zij zelf hebben gezondigd, mensen worden ziek omdat deze wereld vol met zonde is. We leven nou eenmaal in een chaotische wereld. Deze pandemie is geen straf van God, God is bezig met iets heel anders: deze wereld herscheppen.
Volmaakte wereld Paulus spreekt over Gods plan met de dood in poëtische taal. ‘Zoals de dood er is gekomen door een mens, zo is ook de opstanding uit de dood er gekomen door een mens. Zoals wij door Adam allen sterven, zo zullen wij door Christus allen levend worden gemaakt’ (1 Korintiërs 15:21–22). Doordat Adam niet naar God
Het nieuwe Jeruzalem is 100% coronaproof wilde luisteren, doordat Adam tegen God loog en zich verstopte voor God, sloop de dood deze wereld binnen (Genesis 3). Maar gelukkig stuurde God de oplossing, vele jaren later: Jezus die de dood overwon en opstanding uit de dood belooft. Het lastige voor ons is dat Jezus opstanding uit de dood aan ons geeft, niet bescherming tégen de dood. Adam stierf, Abraham stierf, Mozes stierf, Jezus stierf, Paulus stierf. Iedereen sterft. Daar is niets aan veranderd. Wat wél veranderd is, is wat er na de dood gebeurt. God belooft een nieuwe wereld, en die wereld is zonder dood (Openbaring 20:1–4). Ik kan je verzekeren: het nieuwe Jeruzalem is 100% coronaproof.
ONLINE MUSEUMBEZOEKJES Nelske Verbaas
Uitstappen, dat gaat even niet. Mijn plan voor het thema ‘Lui’ was een bezoek aan het Thermen-museum in Heerlen. Maar dat ging uiteraard op slot, net als andere musea. En met grote drukte in natuurgebieden, lijkt een wandeling of fietstocht ook niet zo’n geslaagd idee.
Scan mij
G
elukkig kun je ook vanuit je luie stoel naar kunst kijken. Een aanrader is een project van Google, genaamd Arts & Culture. Als je je huis niet uit kunt en wél cultuur wilt snuiven, is dit een plek om af en toe rond te neuzen.
Download voor Android
15
Navigeer door wereldberoemde musea met behulp van de site. Altijd al eens een museum aan de andere kant van de wereld willen bezoeken? Doen! Je kunt ook zoeken op genre, kunstenaar, locatie en tijdsperiode. Er zijn zelfs korte ‘rondleidingen’ op muziek én je kunt op kleur zoeken. Via de kleur roze kom ik bij een schilderij uit 1934: Hardy Plants van de Zwitser Paul Klee. Ik blijf hangen, want ik vind het prachtig. Het werk hangt in het Minneapolis Institute of Arts, in de Verenigde Staten. Met dank aan deze periode van weinig uitstappen, zie ik dit werk nu.
Art Camera De sectie Art Camera is wat mij betreft de grootste aanrader. Ze zijn in HD online gezet. Lekker inzoomen en naar penseelstroken kijken dus. Hier merk ik ook wel wat het nadeel is van online kunst kijken. Het is moeilijk om te stoppen en mijn pauze van een kwartiertje wordt gemakkelijk een half uur. Benieuwd naar kunst in eigen land? Er staan 31 Nederlandse musea in de online collectie. Als je ze bekijkt op je computer, scroll dan naar beneden voor de ‘Museum-
Meer Weten? Google Arts & Culture: https://artsandculture.google.com/ App: beschikbaar in de Google Play Store (Android) en App Store iphone/ipad. Zie QR codes.
view weergaven’. Daarmee kun je, net als bij Google Street View, door de gangen van het museum lopen. Het is even wennen aan de navigatie, maar voor je het weet klik je naar hartenlust. En dankzij alle musea over de hele wereld die meedoen, is er voor elk wat wils.
Download voor Apple
Aanrader Google Arts & Culture is te vinden in je browser (zie link in kader), maar je kunt ook de app op je smartphone downloaden om virtualreality-rondleidingen te bekijken. Een wereld aan kunst in je broekzak. Dat zo’n online rondleiding of scrollen door oude kunstwerken een museumbezoek niet kan vervangen, mag duidelijk zijn. En tóch is het een aanrader, al is het alleen maar om even de sleur te doorbereken.
Paul Klee Hardy Plants (1934). Minneapolis Institute of Art – Public Domain
uitstappen
Google Streetview Meets Musea
Chat Karen Studio/Shutterstock.com
DE TALENTLOZE LUIAARD Jeroen Tuinstra
16
voedsel voor de geest
Bijbelgedeelte
“
Hier is nog een voorbeeld. Een man gaat op reis. Hij roept zijn dienaren bij zich, en hij geeft hun de opdracht om voor zijn geld te zorgen. De ene dienaar krijgt een miljoen, de tweede een half miljoen en de derde honderdduizend. De heer geeft elke dienaar het bedrag dat bij hem past. Dan gaat hij op reis. De dienaar die een miljoen gekregen heeft, gaat meteen aan het werk. Hij handelt met het geld en verdient er een miljoen bij. De dienaar die een half miljoen gekregen heeft, doet hetzelfde. En hij verdient er een half miljoen bij. Maar de dienaar die honderdduizend gekregen heeft, graaft een gat in de grond. En hij verstopt het geld van zijn heer. Na een lange tijd komt de heer terug. Hij wil weten wat de dienaren met zijn geld gedaan hebben. De dienaar die een miljoen gekregen heeft, komt bij de heer. Hij geeft hem ook het tweede miljoen en zegt: ‘Heer, u gaf mij één miljoen. Kijk, ik heb er één miljoen bij verdiend.’ Dan zegt de heer tegen hem: ‘Uitstekend! Jij bent een goede en trouwe dienaar. Je hebt trouw gezorgd voor een klein bedrag. Daarom krijg je de leiding over grote en belangrijke zaken. Kom nu naar mijn feest.’ Ook de dienaar die een half miljoen gekregen heeft, komt bij de heer. Hij zegt: ‘Heer, u gaf mij een half miljoen. Kijk, ik heb er een half miljoen bij verdiend.’ Dan zegt de heer tegen hem: ‘Uitstekend! Jij bent een goede en trouwe dienaar. Je hebt trouw gezorgd voor een klein bedrag. Daarom krijg je de leiding over grote en belangrijke zaken. Kom nu naar mijn feest.’ Maar dan komt de dienaar die honderdduizend gekregen heeft. Hij zegt: ‘Heer, ik weet dat u streng bent. Voor u is het nooit genoeg, u wilt altijd meer. Ik was bang dat ik uw geld zou verliezen. Daarom heb ik het verstopt in de grond. Kijk, hier is al uw geld terug.’ Dan zegt de heer tegen hem: ‘Jij bent een slechte en luie dienaar! Jij zegt zelf dat het voor mij nooit genoeg is en dat ik altijd meer wil. Waarom heb je mijn geld dan niet naar de bank gebracht? Dan had ik het nu met rente terug kunnen krijgen.’ De heer zegt tegen zijn knechten: ‘Pak het geld van hem af en geef het aan de dienaar die een miljoen verdiend heeft. Want iedereen die veel heeft, krijgt nog meer. Zo krijgt hij meer dan genoeg. Maar wie bijna niets heeft, raakt ook het laatste nog kwijt. Breng deze waardeloze dienaar ver weg! Breng hem naar de donkerste plaats, waar iedereen huilt van ellende en spijt.’ Matteüs 25:14–30 (BGT)
17
gaat met talenten: als je ze niet gebruikt, verdwijnen ze ook. Voordat je het weet ben je eigenlijk een luiaard die zijn talenten verkwanseld heeft. 1 Als jij een miljoen zou krijgen, wat zou je er dan mee doen? Zou het iets anders zijn als je wist dat je het weer terug moest geven? 2 Ben je in het verleden wel eens ergens goed in geweest, maar nu niet meer omdat je er niets meer mee hebt gedaan? Hoe kwam dat? 3 Ben je soms ook bang om je Godgegeven talenten te gebruiken? Ben je dan bang dat je ze verkeerd gebruikt of dat je fouten zou kunnen maken terwijl je ze gebruikt? Hoe liep dat af voor de dienaar in het verhaal, die luisterde naar zijn angsten?
Website Voor het aanbod van onze gratis cursussen verwijzen we je naar onze website www.esda-online.nl Voorbede Iedere maandagmiddag om 13.30 uur doen we voorbede voor wie ons daarom vragen. Jouw gebedsverzoeken zien wij graag tegemoet op esda@adventist.nl
Kort gebed Dank u, Heer, dat u altijd voor mij bezig bent en nooit moe wordt om mij te beschermen. Help mij om nooit zo moe te worden dat ik geen aandacht meer heb voor u. Amen
Foto boven: Jens Rother/ Shutterstock.com
voedsel voor de geest
D
it is geen waargebeurd verhaal, maar een gelijkenis. Jezus vertelt zijn volgelingen dat hij weg moet gaan, maar daarna weer spoedig en onverwacht terug zal komen. In een serie verhalen probeert hij uit te leggen hoe zij zich moeten gedragen terwijl ze op hem wachten. Hier vergelijkt hij zijn volgelingen met dienaren die, ieder naar zijn capaciteiten en mogelijkheden, een bedrag krijgen. De eerste twee gaan er vlijtig mee aan de slag en weten hun bedrag te verdubbelen. Blijkbaar hadden deze dienaren niet dezelfde angsten en onzekerheden als de laatste dienaar. Die was namelijk niet alleen bang om iets te doen met het geld maar daarbovenop ook nog eens bang voor de baas zelf. Naar goed gebruik had hij het geld dan maar begraven. Dat was in die tijd de meest zekere manier om je geld bewaren. Maar dat wordt hem niet in dank afgenomen. Het geld was hem niet gegeven om het maar ergens te begraven. Hij had naar het voorbeeld van die andere dienaren moeten kijken. Jezus zegt hier eigenlijk dat we allemaal ‘geld’ of talenten, dingen waar we goed in zijn, hebben gekregen. En hij verwacht dat we, terwijl we op hem wachten, die dingen gebruiken. Niet bang zijn, maar risico durven te nemen met wat Jezus ons heeft gegeven. En zoals dat
kloosterorde van reguliere kanunniken van de orde van Prémontré. Sinds 1972 huist het museum in dit gebouwencomplex, samen met het provinciehuis en een aantal kerken. NOOIT MEER WERKEN Marie Rahajaan
Afgelopen februari bezocht ik voor het eerst in mijn leven Zeeland. Gek eigenlijk, zeker nu ik met eigen ogen heb gezien hoe prachtig deze provincie is. Ondanks het koude weer was het niet moeilijk voor te stellen waarom veel toeristen hun vakantie vieren op de stranden van Zeeland.
D
e provincie strijdt sinds de Middeleeuwen tegen het water, omdat het grootste gedeelte van het land onder het zeeniveau ligt. De grenzen van Zeeland zijn door de eeuwen heen verschoven. Wanneer je een kaart van Blaeu uit 1664 naast de Grote Bosatlas legt, zijn deze verschillen duidelijk te zien. Een groot aantal van de kleinere eilanden zijn langzaam aan elkaar gegroeid. Zo bestond Schouwen-Duiveland eerder uit vier eilanden: Schouwen, Duiveland, Dreischor en Bommenede.
18
groen!
Hart van Middelburg
Rudmer Zwerver/ Shutterstock.com
Scan mij
Tijdens een vakantie bezoek ik graag een museum en ik keek ernaar uit om het Zeeuws Museum te bezoeken. Het Zeeuws Museum bevindt zich in de Onze-LieveVrouwe abdij in het hart van Middelburg. In dit gebouw vestigden zich in 1127 de premonstratenzers uit Antwerpen; een
Een van de exposities die ik bezocht, heette Nooit meer werken. Deze tentoonstelling gaat over werk: toen, nu en straks. Aan de hand van acht kunstwerken werd de manier getoond waarop werk de samenleving heeft gevormd en nog steeds doet. Daarnaast werd je gestimuleerd om je een wereld voor te stellen waarin werk niet meer de belangrijkste structuur vormt. De betekenis van werk voor de maatschappij is aan verandering onderhevig en zal in de toekomst anders zijn dan nu.
Gedachtenexperiment Voor iemand die van haar werk houdt, maar nog meer van haar vrije tijd, klonk de boodschap van deze tentoonstelling als muziek in mijn oren. Wat als het werk niet meer jouw leven bepaalt maar jouw leven het werk?
Wat als het werk niet meer jouw leven bepaalt maar jouw leven het werk? Als ochtendmens verzet ik het meeste werk aan het begin van de dag, ervaar ik een dip in mijn productiviteit net na de lunch terwijl ik aan het einde van de middag weer een opleving heb. Idealiter bepaalt mijn voorkeur voor een specifiek dagritme de tijden die ik aan mijn baan besteed. We kunnen in dit gedachtenexperiment nog een stap verder. Wat als duurzaamheid de norm wordt en daarmee de structuur van de samenleving bepaalt? Wat als het belangrijker is om met de boodschappen rekening te houden met seizoenen dan om aardbeien te eten als toetje van het kerstdiner? Of wat als we meer belang hechten aan de manier waarop kleding wordt gemaakt, dan te voldoen aan de laatste modetrend?
Mooi vooruitzicht Ondanks deze tijden van crisis zit ik de bevoorrechte positie om überhaupt na te kunnen denken over de inrichting van mijn leven. Ik heb het geluk dat het verzetten van mijn zomervakantie een van de grootste persoonlijke teleurstellingen was in deze tijd. Wellicht dat ik in het najaar nog een bezoekje kan brengen aan het prachtige Zeeland. Dat zou een mooi vooruitzicht zijn.
HUISWERKVRIJ Rudy Dingjan Toen ik nog op school zat, genoot ik met mijn klasgenoten af en toe van huiswerkvrije dagen. Een of ander wijs orgaan stelde deze bijzondere dagen vast en ze werden met gepaste dankbaarheid van harte aanvaard als zeer bijzonder. Maar eigenlijk had ik iedere week al huiswerkvrij.
19
ten slotte
I
k ben namelijk groot geworden in een sabbat-vierend gezin. Dat viel best wel tegen in een tijd waarin de zesdaagse werk- en schoolweek nog de norm was. Op het Utrechts Christelijk Lyceum kreeg ik in het derde jaar zelfs het vak boekhouden uitsluitend op sabbat. Ik ging dan niet naar school, maar gelukkig had ik vrienden van wie ik de aantekeningen mocht overschrijven. Ik kan me niet herinneren de leraar ooit ontmoet te hebben. Toch deed ik op andere momenten mee aan de toetsen en kreeg ik een voldoende als eindcijfer.
Met een gerust hart Op vrijdagmiddag moest ik schoenen poetsen, de krantenbak ontdoen van ‘gewone’ literatuur, zoals de krant, Donald Duck en Margriet, zodat stichtelijke uitgaven overbleven, en stofzuigen. Variërend met de zonsondergang volgde dan de sabbatopening in het gezin. Er werden leuke kinderliedjes gezongen, er werd een bijbelverhaal voorgelezen en samen gebeden. Ma zorgde altijd voor lekkere zelfgebakken koek of taart en vanaf dan waren we tot het einde van de sabbat huiswerkvrij. Met een gerust hart konden we onze studieboeken dichtlaten. Geen haar op ons hoofd die eraan dacht huiswerk te gaan maken. We hadden dan ook absoluut geen wroeging
over het dichtlaten van de boeken, want God had dat zelf zo geregeld.
Vast principe Ik vier mijn sabbatten niet meer exact hetzelfde als vroeger, maar het principe van huiswerkvrij is gebleven of in ieder geval teruggekeerd. Tijdens mijn latere studies bleef huiswerkvrij een vast principe. Alleen in de beginjaren van mijn predikantschap meende ik dat ik de sabbatsuren van de vrijdagavond aan de voorbereidingen van de preek kon besteden. Maar toen besefte ik dat ik zo geen gezellige echtgenoot en vader was. Daarna heb ik mezelf uitsluitend nog toegestaan de vroege sabbatmorgenuren aan enige preekvoorbereiding te besteden.
Luieren zonder wroeging Van nature ben ik een workaholic. Ik kan moeilijk luieren. Ik wil steeds iets dóen. Ik heb altijd een boek in mijn auto liggen, voor het geval ik ergens moet wachten of pech krijg. Sinds er laptops zijn gekomen voor mensen met een gewonere beurs, gaat ‘ie steevast mee. Zes dagen in de week heb ik daar last van. Maar op sabbat kan ik luieren zonder wroeging. Het hoogste gezag heeft dat zo geregeld.
wavebreakmedia/ Shutterstock.com
Calin Tatu/Shutterstock.com
http://image.shutterstock.com/ display_ pic_with_
Vooruitblik
Contact
Na regen komt zonneschijn. Krijgen we een verregende zomer? Of kunnen we tropische temperaturen verwachten? Wat het weer ook voor ons in petto heeft: de volgende Contact gaat over het klimaat. Weer of geen weer, wij melden ons weer. is een gratis uitgave van het ESDA-Instituut, onderdeel van het Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten. Wilt u CONTACT niet meer ontvangen? Stuur dan een e-mail aan esda@adventist.nl
ESDA Nederland
ESDA BelgiĂŤ
GRATIS Download Contact Magazine
ESDA Instituut ONLINE Bijbellessen Online
Adres Amersfoortseweg 18, 3712 BC Huis ter Heide Telefoon 030 - 6931509 INGbank NL76 INGB 0000 0383 25 Rabobank NL59 RABO 0155 9483 18 E-mail esda@adventist.nl Web www.esda-online.nl Adres Ernest Allardstraat 11, 1000 Brussel Telefoon 02-5113680 ING Bank BE47 3100 1698 4180
Scan mij
Scan mij