Заснавальнік і выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Навукова-метадычны, навукова-папулярны часопіс Выдаецца з II квартала 1997 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 643 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзіць штомесячна
Галоўны рэдактар
Ларыса Аляксандраўна КУЧАРАВА В. Л. МАЕЎСКАЯ – намеснік галоўнага
Р. Э. ЗІМНІЦКАЯ, кандыдат педагагічных навук, дацэнт
рэдактара
З. В. КУЛЕША, кандыдат медыцынскіх
В. С. АЎЧАРОЎ – намеснік галоўнага
Л. Ф. КУЗНЯЦОВА
навук
рэдактара
Т. І. ПАЎЛЮЧЭНКА – намеснік
галоўнага рэдактара
А. В. КАНАНОВІЧ – адказны сакратар
А. У. ЛАГУН Т. Ю. ЛОГВІНА, кандыдат педагагічных
навук, дацэнт
В. В. БАЛЯБА
В. В. НАЗАРАВА, двухразовы прызёр чэмпіянату свету па біятлоне
А. Л. ДАВІДОВІЧ, кандыдат
навук, дацэнт
педагагічных навук
В. І. ДУДА, кандыдат медыцынскіх
навук, дацэнт
А. М. СІЗАНАЎ, кандыдат псіхалагічных І. Я. ШОТ, кандыдат медыцынскіх
навук, дацэнт
Л. І. ДУРЭЙКА Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: (017) 245-44-83, (029) 622-09-17 (гал. рэдактар); (017) 245-46-92 (адказны сакратар); (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу), (017) 297-93-25 (аддз. продажу), факс: (017) 297-91-49. E-mail: health@aiv.by; http: www.aiv.by
В. М. ВАЙЛУПАЎ
В. М. ПАТОЦКI, кандыдат тэхнiчных навук, дацэнт
С. І. ГАРОШКА
Т. М. САВЕЛЬЕВА, доктар псіхалагічных навук, прафесар
Л. У. ЗЯНЬКОВА К. Ф. КУРЫЛІНА П. А. ЛЕУС, доктар медыцынскіх навук,
прафесар
І. А. МАЗУРОК, кандыдат
У. І. ЦЯРНОЎ, доктар медыцынскіх навук, прафесар А. М. ШАХЛАЙ, доктар
педагагічных навук, прафесар
педагагічных навук, дацэнт
У. А. ЯНЧУК, доктар псіхалагічных навук, прафесар
№ 8 (223) 2018 жнівень
У НУМАРЫ Падпісныя індэксы: 75041 – для індывідуальных падпісчыкаў; 750412 – для арганізацый; 01081 – для індывідуальных падпісчыкаў, з электронным дадаткам; 010812 – для арганізацый, з электронным дадаткам. Падпісацца на часопіс можна штомесяц да 25-га, таксама можна заказаць часопіс (да 25-га) па тэл. (017) 297-93-22, 297-93-25. Рэдактар А. В. Канановіч. Карэктар В. Л. Крукоўская. Камп’ютарны набор і вёрстка В. Ю. Лагун. Мастацкі рэдактар В. М. Белакапытаў.
КАЛОНКА ГАЛОЎНАГА РЭДАКТАРА
3
Лариса КУЧЕРОВА
Чуть помедленнее Лето, чуть помедленнее...
НАВУКА ПРА ЗДАРОЎЕ
4
Ирина РЫБИНА
Поиск и развитие спортивного таланта
Аўтары нясуць адказнасць за дакладнасць прыведзеных у артыкуле фактаў і звестак. Рэдакцыя пакідае за сабой права друкаваць артыкулы ў парадку абмеркавання, не падзяляючы пункту гледжання аўтара. Аўтарскія матэрыялы не рэцэнзуюцца і не вяртаюцца.
Дасылаючы матэрыялы для публікацыі ў часопісе, аўтары тым самым перадаюць выдаўцу невыключныя маёмасныя правы на ўзнаўленне, распаўсюджванне, паведамленне для ўсеагульнага ведама і іншыя магчымыя спосабы выкарыстання твора без абмежавання тэрыторыі распаўсюджвання (у тым ліку ў электроннай версіі часопіса).
МЕТОДЫКА І ВОПЫТ
9
Марина ЗОЛОТАРЁВА, Наталья АРУСТАМОВА, Инна БЕЛЯЕВА
14
Тамара СКОРОБОГАТАЯ
17
Жанна СИНЯВСКАЯ
© Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2018 © Вокладка. В. М. Белакапытаў, 2018
В гости к осени
Грибы съедобные и ядовитые
АРМІЯ І ШКОЛА
22
Елена РОМАНОВА
Наталья МОСКАЛЁВА
40
Елена КРАТ
42
Профилактика заболеваний серца Пить или не пить газированные напитки? Ирина СОЛОВЬЁВА, Александр КРАВЦОВ, Алексей БАСЛЫК, Иван АРБУЗОВ
24
Елена РАДЕЧКО
Время становиться школьником
СЯМ’Я І ШКОЛА
26
46
Юлия КОНОПЛЯНИК
48
Сергей ЧЕПЕЛЕВ
Татьяна ГАТОВА
Эти трудные домашние задания
ГАСЦЁЎНЯ Мария ФИНСКАЯ
Солнечный свет
Внимание! Кишечные инфекции!
ПАРАДЫ БАБУЛІ ГАННЫ
49
Елена РОМАНОВА
Доктора из огорода
ЗДАРОВАЕ ХАРЧАВАННЕ
50
«Патриот» из «Лесной сказки»
БАЦЬКІ І ДЗЕЦІ
28 Выхад у свет 28.08.2018. Фармат 60 841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,9. Тыраж 1407 экз. Заказ 95. Цана свабодная. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012 г.
38
Как защититься от электромагнитного излучения?
Мы –– туристы На першай старонцы вокладкі фота А. Малышава
МЕДЫЦЫНСКІ КАБІНЕТ
Наталья БАЦУКОВА
Полезны ли заморские фрукты и овощи?
ЦІКАВА
52
Дмитрий КОШЕВАР
54
Дмитрий КОШЕВАР
6 фактов о чемпионате мира по футболу История футбола
ВАКОЛ СВЕТУ
58
Дочь чемпиона
Елена РОМАНОВА
Лаванда, или Радость цвета мечты
СПОРТ І МЫ
32
Сергей ЩУРКО
Венок для королевы. Давайте людям шанс
ЛІТАРАТУРНАЯ СТАРОНКА
63
Сергей КЛИМКОВИЧ
Дорога Табурет Затирка