Заснавальнік і выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
Навукова-метадычны часопіс Выдаецца з II квартала 1997 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 643 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзіць штомесячна
Галоўны рэдактар
Алена Францаўна ЖАлАбковіч Х. Х. ЛАВІНСКІ – першы намеснік
галоўнага рэдактара, доктар медыцынскіх навук, прафесар
В. Л. Маеўская – намеснік галоўнага
рэдактара
Л. І. ДУРЭЙКА Р. Э. ЗІМНІЦКАЯ, кандыдат педагагічных навук, дацэнт З. В. Кулеша, кандыдат медыцынскіх
В. С. АЎЧАРОЎ – намеснік галоўнага
навук
рэдактара
Л. Ф. КУЗНЯЦОВА
Т. І. ПАЎЛЮЧЭНКА – намеснік галоўнага рэдактара
А. У. ЛАГУН
А. В. Канановіч – адказны сакратар
Т. Ю. Логвіна, кандыдат педагагічных
навук, дацэнт
А. М. СІЗАНАЎ, кандыдат псіхалагічных
В. В. БАЛЯБА
навук, дацэнт
А. Л. ДАВІДОВІЧ, кандыдат
І. Я. Шот, кандыдат медыцынскіх
Х. Х. ЛАВІНСКI – старшыня рэдакцыйнай рады
В. М. Патоцкi, кандыдат тэхнiчных навук, дацэнт
В. М. ВАЙЛУПАЎ
Т. М. САВЕЛЬЕВА, доктар псіхалагічных навук, прафесар
педагагічных навук
Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: (017) 245-44-83, (029) 360-49-86 (гал. рэдактар); (017) 245-46-92 (адказны сакратар); (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу), (017) 297-93-25 (аддз. продажу), факс: (017) 297-91-49. E-mail: health@aiv.by; http: www.aiv.by
В. І. ДУДА, кандыдат медыцынскіх навук, дацэнт
С. І. ГАРОШКА
навук, дацэнт
Л. У. ЗЯНЬКОВА
У. І. ЦЯРНОЎ, доктар медыцынскіх навук, прафесар
К. Ф. КУРЫЛІНА
А. М. ШАХЛАЙ, доктар
П. А. ЛЕУС, доктар медыцынскіх навук,
прафесар
І. А. МАЗУРОК, кандыдат
педагагічных навук, прафесар
У. А. ЯНЧУК, доктар псіхалагічных навук, прафесар
педагагічных навук, дацэнт
№ 10 (213) 2017 кастрычнік
Падпісныя індэксы: 75041 – для індывідуальных падпісчыкаў; 750412 – для арганізацый; 01081 – для індывідуальных падпісчыкаў, з электронным дадаткам; 010812 – для арганізацый, з электронным дадаткам. Падпісацца на часопіс можна штомесяц да 25-га, таксама можна заказаць часопіс (да 25-га) па тэл. (017) 297-93-22, 297-93-25. Рэдактары: А. В. Канановіч, Ю. С. Жалабковіч. Карэктар В. Л. Крукоўская. Камп’ютарны набор і вёрстка В. Ю. Лагун. Мастацкі рэдактар А. Ю. Прынькова.
Навука пра здароўе
3
36
Я и мир вокруг меня. Арт-терапия в развитии и коррекции эмоциональноличностной сферы старших дошкольников Юлия Кароль
38
Почему мячи разные? Исследовательская работа Татьяна Рудакова
40
Ключ к здоровью. Познавательно-игровой проект Иоланта Выростка, Мария Котковская
Здоровая еда – здоровая семья. Школьный телевизионный проект. Продолжение Александр Сизанов
Павышаем кваліфікацыю
6
Олимпийское образование детей дошкольного возраста. Из опыта работы с воспитанниками старших групп Адела Павлик
МЕТОДЫКА І ВОПЫТ
Фізічная культура і здароўе
12
44
Лес – кладовая природы. Факультативное занятие по решению проектных задач во II классе Татьяна Родько
На першай старонцы вокладкі былы выхаванец ДУА «Дашкольны цэнтр развіцця дзіцяці № 2 г. Магілёва», а цяпер першакласнік СШ № 18 г. Магілёва Сцяпан Зянькоў Аўтар фота – Т. А. Рудакова
Аўтары нясуць адказнасць за дакладнасць прыведзеных у артыкуле фактаў і звестак. Рэдакцыя пакідае за сабой права друкаваць артыкулы ў парадку абмеркавання, не падзяляючы пункту гледжання аўтара.
16
Бяспечны транспарт. Квэст-гульня з удзелам навучэнцаў II класа Выраб экалагічна чыстых фарбаў у хатніх умовах. Эксперыментальная праца Таццяна Жамойціна
20
Чувства разные нужны, чувства разные важны. Занятия психолога с учащимися V–VI классов Ольга Парада
Дасылаючы матэрыялы для публікацыі ў часопісе, аўтары тым самым перадаюць выдаўцу невыключныя маёмасныя правы на ўзнаўленне, распаўсюджванне, паведамленне для ўсеагульнага ведама і іншыя магчымыя спосабы выкарыстання твора без абмежавання тэрыторыі распаўсюджвання (у тым ліку ў электроннай версіі часопіса).
Выхад у свет 26.10.2017. Фармат 60 841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 8,37. Ул.-выд. арк. 8,9. Тыраж 1614 экз. Заказ 140. Цана свабодная. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012 г.
© Рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2017 © Вокладка. А. Ю. Прынькова, 2017
Бяспека жыццядзейнасці
50
Будь в безопасности с мобильным приложением МЧС Беларуси! Ирина Уласевич
52
Чему учить и как учить Сергей Гамолко
56
Злёт – гэта полымя душы! Валяр’ян Шкленнік
Гражына Цыронак
18
22
Овощи и фрукты. Интегрированный урок информатики в VIII классе Елена Швец
26
Формула здоровья. Внеклассное мероприятие со старшеклассниками Наталья Калачёва
30
Интернет-зависимость: болезнь ли это? Рассуждения о проблеме Вячеслав ЖУК
Особенности урока физической культуры и здоровья. Из опыта работы Елена Викторова
медыцынскі кабінет
58
Как работает наша лимфатическая система? Лариса Бобрук
61
Вакцинация против гриппа Ольга Ячейко
62
Пищевые отравления Андрей Макаревич
Здаровае харчаванне
64
Антиоксиданты в питании человека
67
Полезно ли козье молоко? Наталья Бацукова
здароўе дашкольнікаў
32
Путешествие по Стране пожарной безопасности. Занятие с воспитанниками средней группы Татьяна Орпик
ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ ЗДАРОЎЯ
72
Лекарственные и пищевые растения от «А» до «Я» Константин САЕВИЧ, Фёдор САЕВИЧ