Серыя «У дапамогу педагогу» заснавана ў 1995 годзе Навукова-метадычны часопiс Выдаецца з IV квартала 1995 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 640 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзiць штомесяц з II паўгоддзя 2005 года
№ 5(199)ï2018
χÈ
Рэдакцыйная калегія Галоўны рэдактар Алесь Іванавіч Бельскі, доктар філалагічных навук, прафесар Першы намеснік галоўнага рэдактара
В. І. Іўчанкаў, доктар філалагічных навук, прафесар
Намеснік галоўнага рэдактара
І. У. Булаўкіна, галоўны спецыяліст упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь А. У. Бельская, адказны сакратар Р. А. Баравікова, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Г. М. Валочка, доктар педагагічных навук, прафесар Л. М. ГАМЕЗА, доктар педагагічных навук, дацэнт М. В. Жуковіч, дырэктар сярэдняй школы № 1 імя В. Х. Галаўко г. Бярозы В. У. ЗЕЛЯНКО, кандыдат педагагічных навук Т. У. Логінава, начальнік аддзела метадычнага забеспячэння гуманітарнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі А. А. Лукашанец, доктар філалагічных навук, прафесар, акадэмік НАН Беларусі А. М. МАКАРЭВІЧ, доктар філалагічных навук, дацэнт
Заснавальнiк i выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя i выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
Т. І. Мароз, кандыдат педагагічных навук, дацэнт М. І. Навумчык, настаўнік-метадыст, намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце Маларыцкай раённай гімназіі З. І. Падліпская, член праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі А. К. ПЕКАЧ, настаўнік-метадыст ліцэя № 2 г. Мінска М. Р. Прыгодзіч, доктар філалагічных навук, прафесар С. Л. Румянцава, настаўнік-метадыст Баравухскай сярэдняй школы № 15 г. Наваполацка А. В. Руцкая, заслужаная настаўніца Беларусі Н. С. Старжынская, доктар педагагічных навук, прафесар Т. І. Шамякіна, доктар філалагічных навук, прафесар Г. І. ШМАЯНКОВА, настаўніца вышэйшай катэгорыі, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 27 г. Магілёва І. Ф. Штэйнер, доктар філалагічных навук, прафесар С. А. Язерская, метадыст Нацыянальнага інстытута адукацыі М. Г. Яленскі, доктар педагагічных навук, прафесар
Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск тэл.: (017) 297-93-20 (адк. сакратар) тэл.: (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу) факс: (017) 297-91-49. Е-mail: belmova@aiv.by, http://www.aiv.by
«Ã≈—“ 5/2018
Ã≥Ì≥ÒÚ˝pÒÚ‚‡ ‡‰y͇ˆ˚≥ ≥ÌÙ‡pÏyÂ
3
Свята ведаў і творчасці: аб правядзенні заключнага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» ў 2018 годзе. Падрыхтавала І. У. Булаўкіна
«‡Ô‡¯‡ÂÏ Ì‡ ¢ÓÍ
10 Ярмаковіч Т. А. Анатоль Бутэвіч. «У гасцях у вечнасці» (урок дадатковага чытання ў VI класе) 14 Мачэль А. Л. Раіса Баравікова. «Казімір — сын Ягайлы + Насця з 8 “Б” класа = [каханне]» (урок дадатковага чытання ў VIII класе) 17 Навумчык М. І. Фотатэст (для вучняў ХІ класа) 22 Байко С. К. Часціца як службовая часціна мовы. Разрады часціц. Правапіс часціц. Ужыванне часціц НЕ і НІ. Правапіс НЕ (НЯ), НІ з рознымі часцінамі мовы (Х клас)
26 33 36 37
ÃÂÚÓ‰˚͇ ≥ ‚ÓÔ˚Ú Захарчук І. У. Развіццё маўлення навучэнцаў сродкамі беларускай літаратуры (з вопыту працы) Казачэнка І. Р. Выкарыстанне QR-кодаў на ўроках беларускай літаратуры Бурвін Л. М. Пісьмовыя творчыя работы ў старшых класах Зяткіна Н. М. Кампетэнтнасна-арыентаваныя заданні па беларускай мове (лексічная тэма «Хлеб», VIII клас)
Õ‡‚ÛÍÓ‚˚ˇ ÔÛ·Î≥͇ˆ˚≥
40 Шарапава А. В. Форма- і сэнсаўтваральныя асаблівасці твораў Янкі Маўра для дзяцей: спецыфіка вывучэння ва ўстановах сярэдняй спецыяльнай адукацыі
–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ Ú˝Òˆip‡‚‡ÌÌˇ
Õ‡ÒÚ‡¢Ì≥Í ≥ ‡‰Ó‡Ì˚ˇ ‚Û˜Ì≥
46 Васілевіч С. Л. Вучэбна-трэніровачныя тэсты па беларускай мове: комплекснае заданне № 66 50 Лойша Т. В. Міні-практыкум па беларускай арфаграфіі: тэставыя заданні 53 Пекач А. К., Дайлідка В. А., Грэцкая Т. Словаўтварэнне аказіянальных прыметнікаў у паэтычных тэкстах Н. Мацяш
œ‡Á‡Í·Ò̇ˇ ‡·ÓÚ‡
59 Шаціло С. М. Незвычайнае касмічнае падарожжа на планету Арфаграфія: сцэнарый інтэлектуальнай гульні для вучняў V—VI класаў
62 Котава А. У. Пазл па-беларуску: сцэнарый пазакласнага мерапрыемства для вучняў V—VII класаў
На другой старонцы вокладкі — партрэт Юрася Свіркі (1933—2010). Мастак А. Ю. Прынькова. На трэцяй старонцы вокладкі — фотаздымак памятнай дошкі і Варварынскай царквы ў горадзе Пінску, у якой быў павянчаны Канстанцін Міцкевіч (Якуб Колас) з Марыяй Каменскай. Фота Н. І. Петрашкевіч. Дасылаючы матэрыялы для публікацыі ў нашым часопісе, аўтары тым самым перадаюць выдаўцу невыключныя маёмасныя правы на ўзнаўленне, распаўсюджванне, паведамленне для ўсеагульнага ведама і іншыя магчымыя спосабы выкарыстання твора без абмежавання тэрыторыі распаўсюджвання (у тым ліку ў электроннай версіі часопіса). Рэдактар і карэктар А. У. Бельская. Камп’ютарны набор А. У. Бельскай, В. М. Ліхачовай. Макет і вёрстка А. П. Хутнай. Выхад у свет 28.05.2018. Фармат 60841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,44. Тыраж 1584 экз. Заказ 27. Цана свабодная. Адрас рэдакцыі часопіса «Беларуская мова і літаратура»: Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: 297-93-20. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012. Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск.