Серыя «У дапамогу педагогу» заснавана ў 1995 годзе Навукова-метадычны часопiс Выдаецца з IV квартала 1995 года Выходзiць штомесяц з II паўгоддзя 2005 года Зарэгістраваны ў Міністэрстве інфармацыі Рэспублікі Беларусь Пасведчанне № 640 ад 04.09.2009
4(174)ï2016 Ípaca‚≥Í
Рэдакцыйная калегія Галоўны рэдактар Алесь Іванавіч Бельскі, доктар філалагічных навук, прафесар Першы намеснік галоўнага рэдактара
В. І. Іўчанкаў, доктар філалагічных навук, прафесар
Намеснік галоўнага рэдактара
І. У. Булаўкіна, галоўны спецыяліст упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь А. У. Бельская, адказны сакратар Р. А. Баравікова, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Г. М. Валочка, доктар педагагічных навук, дацэнт Л. М. ГАМЕЗА, доктар педагагічных навук, дацэнт М. В. Жуковіч, дырэктар сярэдняй школы № 1 імя В. Х. Галаўко г. Бярозы В. У. ЗЕЛЯНКО, кандыдат педагагічных навук Т. У. Логінава, начальнік аддзела метадычнага забеспячэння гуманітарнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі А. А. Лукашанец, доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт НАН Беларусі А. М. МАКАРЭВІЧ, доктар філалагічных навук, дацэнт
Т. І. Мароз, кандыдат педагагічных навук, дацэнт М. І. Навумчык, настаўнік-метадыст, намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце Маларыцкай раённай гімназіі З. І. Падліпская, член праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі І. І. Паўлоўскі, доктар педагагічных навук, дацэнт А. К. ПЕКАЧ, настаўніца вышэйшай катэгорыі ліцэя № 2 г. Мінска М. Р. Прыгодзіч, доктар філалагічных навук, прафесар А. В. Руцкая, заслужаная настаўніца Беларусі Н. С. Старжынская, доктар педагагічных навук, прафесар Т. І. Шамякіна, доктар філалагічных навук, прафесар Г. І. ШМАЯНКОВА, настаўніца вышэйшай катэгорыі, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 27 г. Магілёва І. Ф. Штэйнер, доктар філалагічных навук, прафесар С. А. Язерская, метадыст Нацыянальнага інстытута адукацыі М. Г. Яленскі, доктар педагагічных навук, прафесар
Заснавальнiк i выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя i выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск тэл.: (017) 297-93-20 (адк. сакратар) тэл.: (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу) факс: (017) 297-91-49. Е-mail: belmova@aiv.by, http://www.aiv.by
«Ã≈—“ 4/2016
Ã≥Ì≥ÒÚ˝pÒÚ‚‡ ‡‰y͇ˆ˚≥ ≥ÌÙ‡pÏyÂ
3
Аб выніках рэспубліканскага конкурсу работ даследчага характару (канферэнцыі) вучняў па вучэбных прадметах «Беларуская мова», «Беларуская літаратура» ў 2016 годзе. Падрыхтавала І. У. Булаўкіна
«‡Ô‡¯‡ÂÏ Ì‡ ¢ÓÍ
6
38
Навумчык М. І. Вывучэнне аповесці Максіма Лужаніна «Добры хлопец Дзік» (тэставае заданне, V клас) Качкан Т. І. Верш П. Панчанкі «Вясёлай маланкаю ластаўка бліскае…» (урок у VI класе) Войткус В. А. Васіль Быкаў. Аповесць «Альпійская балада» (урок дадатковага чытання ў VII класе) Смяян Т. Р. Выніковая кантрольная работа па беларускай літаратуры ў Х класе Дзяменцій Л. В. Падрыхтоўчыя заданні да алімпіяды ў V класе Лунькова В. П. Корань слова. Аднакаранёвыя словы (VІ клас) Яўменава Н. А. Рознаспрагальныя дзеясловы (VI клас) Супрун В. М. Падагульненне ведаў па тэме «Дзеяслоў» (VI клас) Бурвін Л. М. Практычныя заняткі па тэме «Нормы літаратурнай беларускай мовы» (Х клас, павышаны ўзровень) Якімовіч А. М. Творчыя ўрокі па беларускай мове ў ХІ класе
–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ Ú˝Òˆip‡‚‡ÌÌˇ
10 14 18 21 24 27 29 31
44 Казлоўская І. І. Кантрольная тэставая работа па раздзеле «Фанетыка і арфаэпія. Арфаграфія і культура маўлення» (Х клас) 48 Пекач А. К., Калечыц А. І. Тэст «Аднародныя члены сказа» 54 Васілевіч С. Л. Вучэбна-трэніровачныя тэсты па беларускай мове: комплекснае заданне № 50
œ‡Á‡Í·Ò̇ˇ ‡·ÓÚ‡
58 Дзем’янчук Л. А. Па старонках роднай літаратуры: тэатралізаваная і музычная гульняспаборніцтва для вучняў ІХ—ХІ класаў 64 Шагойка Л. П. «Дудка грае — ён жывы…» Пра мерапрыемства і конкурс, прысвечаныя Францішку Багушэвічу На другой старонцы вокладкі — партрэт Канстанцыі Буйло (1893—1986). Мастак А. Ю. Прынькова. На трэцяй старонцы вокладкі — фотаздымак помніка Францішку Багушэвічу (1840—1900) у Смаргоні. Скульптары Леў і Сяргей Гумілеўскія, архітэктар Яўген Міцько. Адкрыты помнік у гарадскім парку 6 верасня 2009 г. у час святкавання ХVІ Дня беларускага пісьменства. Фота Л. У. Радзівон. Рэдактар і карэктар А. У. Бельская. Камп’ютарны набор А. У. Бельскай, В. М. Ліхачовай. Макет і вёрстка А. Э. Задарожнай. Выхад у свет 25.04.2016. Фармат 60841/8. Друк афсетны. Папера афсетная. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,44. Тыраж 1932 экз. Заказ № 49. Цана свабодная. Адрас рэдакцыі часопіса «Беларуская мова і літаратура»: Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: 297-93-20. Надрукавана ў друкарні ТАА «СУГАРТ». ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012. Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. © РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2016 © Вокладка. К. К. Шастоўскі, 2016