Часопiс "Беларуская мова і літаратура", 2016, № 9

Серыя «У дапамогу педагогу» заснавана ў 1995 годзе Навукова-метадычны часопiс Выдаецца з IV квартала 1995 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 640 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзiць штомесяц з II паўгоддзя 2005 года

№ 9 (179)ï2016

‚epaÒe̸

Рэдакцыйная калегія Галоўны рэдактар Алесь Іванавіч Бельскі, доктар філалагічных навук, прафесар Першы намеснік галоўнага рэдактара

В. І. Іўчанкаў, доктар філалагічных навук, прафесар

Намеснік галоўнага рэдактара

І. У. Булаўкіна, галоўны спецыяліст упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь А. У. Бельская, адказны сакратар Р. А. Баравікова, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Г. М. Валочка, доктар педагагічных навук, дацэнт Л. М. ГАМЕЗА, доктар педагагічных навук, дацэнт М. В. Жуковіч, дырэктар сярэдняй школы № 1 імя В. Х. Галаўко г. Бярозы В. У. ЗЕЛЯНКО, кандыдат педагагічных навук Т. У. Логінава, начальнік аддзела метадычнага забеспячэння гуманітарнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі А. А. Лукашанец, доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт НАН Беларусі А. М. МАКАРЭВІЧ, доктар філалагічных навук, дацэнт

Т. І. Мароз, кандыдат педагагічных навук, дацэнт М. І. Навумчык, настаўнік-метадыст, намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце Маларыцкай раённай гімназіі З. І. Падліпская, член праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі І. І. Паўлоўскі, доктар педагагічных навук, дацэнт А. К. ПЕКАЧ, настаўніца вышэйшай катэгорыі ліцэя № 2 г. Мінска М. Р. Прыгодзіч, доктар філалагічных навук, прафесар А. В. Руцкая, заслужаная настаўніца Беларусі Н. С. Старжынская, доктар педагагічных навук, прафесар Т. І. Шамякіна, доктар філалагічных навук, прафесар Г. І. ШМАЯНКОВА, настаўніца вышэйшай катэгорыі, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 27 г. Магілёва І. Ф. Штэйнер, доктар філалагічных навук, прафесар С. А. Язерская, метадыст Нацыянальнага інстытута адукацыі М. Г. Яленскі, доктар педагагічных навук, прафесар

Заснавальнiк i выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя i выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск тэл.: (017) 297-93-20 (адк. сакратар) тэл.: (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу) факс: (017) 297-91-49. Е-mail: belmova@aiv.by, http://www.aiv.by

«Ã≈—“ 9/2016

«‡Ô‡¯‡ÂÏ Ì‡ ¢ÓÍ

3

12 15 17 21

Хандрыка С. В. Верш Максім Багдановіча «Цёплы вечар, ціхі вецер, свежы стог…» (урок у VIII класе) Яблонская Г. А. Праўда жыцця ў творы Якуба Коласа «Хмарка» (урок у VIII класе) Юрчанка А. В. Словазлучэнне. Галоўнае і залежнае словы ў словазлучэнні (V клас) Чайка Г. Д. Сказ як адзінка маўлення (V клас) Хахлова А. М. Даданыя члены сказа (стымулюючыя заняткі, V клас) Раханская С. Г. Складаназлучаны сказ (урок падагульнення ведаў, ІХ клас) Якімовіч А. М. Творчыя ўрокі па беларускай мове ў Х класе

ÃÂÚÓ‰˚͇ ≥ ‚ÓÔ˚Ú

6 9

27 Маршэўская В. В. Граматычнае значэнне складаных сказаў 32 Пушкіна А. І. Праблемнае навучанне на ўроках беларускай літаратуры ў VII класе як сродак развіцця творчых здольнасцей вучняў (з вопыту працы) 39 Несцяровіч С. У. Тэставыя заданні па беларускай літаратуры для вучняў VІІ класа

–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ ‡Î≥ÏÔ≥ˇ‰˚

44 Тарасава С. М. Арганізацыя працы з тэкстам пры падрыхтоўцы да алімпіяднага конкурсу «Вуснае выказванне» 52 Навумчык М. І. Заданні раённай алімпіяды па беларускай мове і літаратуры (ІХ клас)

œ‡Á‡Í·Ò̇ˇ ‡·ÓÚ‡

56 Згрундо І. Г. «Мы ўсе жывём пад зоркамі матуль»: сцэнарый святочнага мерапрыемства для вучняў VІ—VІІІ класаў, прысвечанага Дню маці 62 Тамашоў М. В. Разумнікі і разумніцы: інтэлектуальная гульня на тэму «Мая Радзіма — Беларусь» для вучняў ІХ—ХІ класаў На другой старонцы вокладкі — партрэт Уладзіміра Ліпскага (нар. у 1940 г.). Мастак А. Ю. Прынькова. На трэцяй старонцы вокладкі — помніка Францыску Скарыне ў Лідзе. Скульптар Валерый Янушкевіч. Адкрыты ў 1993 годзе. Фота К. К. Шастоўскага. Рэдактар і карэктар А. У. Бельская. Камп’ютарны набор А. У. Бельскай, В. М. Ліхачовай. Макет і вёрстка А. Э. Задарожнай. Выхад у свет 29.09.2016. Фармат 60841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,44. Тыраж 1730 экз. Заказ 137. Цана свабодная. Адрас рэдакцыі часопіса «Беларуская мова і літаратура»: Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: 297-93-20. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012. Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. © РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2016 © Вокладка. К. К. Шастоўскі, 2016