Серыя «У дапамогу педагогу» заснавана ў 1995 годзе Навукова-метадычны часопiс Выдаецца з IV квартала 1995 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 640 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзiць штомесяц з II паўгоддзя 2005 года
№ 1(195)ï2018
ÒÚÛ‰ÁÂ̸
рэдакцыйная калегія Галоўны рэдактар Алесь Іванавіч белЬСкІ, доктар філалагічных навук, прафесар Першы намеснік галоўнага рэдактара
в. І. ІўЧАнкАў, доктар філалагічных навук, прафесар
Намеснік галоўнага рэдактара
І. у. булАўкІнА, галоўны спецыяліст упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь А. у. белЬСкАя, адказны сакратар р. А. бАрАвІковА, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Г. м. вАлоЧкА, доктар педагагічных навук, дацэнт л. м. ГАмезА, доктар педагагічных навук, дацэнт м. в. ЖуковІЧ, дырэктар сярэдняй школы № 1 імя В. Х. Галаўко г. Бярозы в. у. зелянко, кандыдат педагагічных навук т. у. лоГІнАвА, начальнік аддзела метадычнага забеспячэння гуманітарнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі А. А. лукАШАнеЦ, доктар філалагічных навук, прафесар, акадэмік НАН Беларусі А. м. мАкАрЭвІЧ, доктар філалагічных навук, дацэнт
Заснавальнiк i выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя i выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
т. І. мАроз, кандыдат педагагічных навук, дацэнт м. І. нАвумЧык, настаўнік-метадыст, намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце Маларыцкай раённай гімназіі з. І. ПАдлІПСкАя, член праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі А. к. ПекАЧ, настаўнік-метадыст ліцэя № 2 г. Мінска м. р. ПрыГодзІЧ, доктар філалагічных навук, прафесар С. л. румянЦАвА, настаўнік-метадыст Баравухскай сярэдняй школы № 15 г. Наваполацка А. в. руЦкАя, заслужаная настаўніца Беларусі н. С. СтАрЖынСкАя, доктар педагагічных навук, прафесар т. І. ШАмякІнА, доктар філалагічных навук, прафесар Г. І. ШмАянковА, настаўніца вышэйшай катэгорыі, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 27 г. Магілёва І. Ф. ШтЭйнер, доктар філалагічных навук, прафесар С. А. язерСкАя, метадыст Нацыянальнага інстытута адукацыі м. Г. яленСкІ, доктар педагагічных навук, прафесар
Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск тэл.: (017) 297-93-20 (адк. сакратар) тэл.: (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу) факс: (017) 297-91-49. Е-mail: belmova@aiv.by, http://www.aiv.by
«Ã≈—“ 1/2018
Ã≥Ì≥ÒÚ˝pÒÚ‚‡ ‡‰y͇ˆ˚≥ ≥ÌÙ‡pÏy 3
Аб правядзенні рэспубліканскага семінара «Падтрымка і пашырэнне сферы выкарыстання беларускай мовы ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі Гомельскай вобласці: асоба, адукацыя, грамадства»
6
Стан выкладання беларускай мовы ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі краіны: асноўныя тэндэнцыі, праблемы і перспектывы развіцця. Матэрыялы падрыхтавала І. У. Булаўкіна
«‡Ô‡¯‡ÂÏ Ì‡ ¢ÓÍ
10 Есіс Я. В. Рамантызм у еўрапейскай і беларускай літаратурах канца ХVІІІ — першай паловы ХІХ стагоддзя (урок у ІХ класе); Адам Міцкевіч. Кароткія звесткі з жыцця і творчасці. Паэма «Гражына» (урок у ІХ класе)
19 Адказы да крыжаванкі «Кузьма Чорны: жыццё і творчасць» 20 Раманенка Т. М. Прыметнікі з суфіксамі ацэнкі, сфера іх ужывання, правапіс (з выкарыстаннем матэрыялу з твораў Якуба Коласа, VI клас)
24 Гіль Т. Я. Двукроп’е ў бяззлучнікавых складаных сказах (ІХ клас) 28 Жгарова В. М. Стылістычныя магчымасці словаўтварэння (Х клас, павышаны ўзровень) 33 Якімовіч А. М. Творчыя ўрокі па беларускай мове ў ХІ класе
√≥ÒÚÓ˚ˇ Î≥Ú‡‡ÚÛ˚
38 Варанько К. Д. Жыццё і творчасць пісьменнікаў, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны (матэрыял у дапамогу настаўніку)
–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ ‡Î≥ÏÔ≥ˇ‰˚
42 Навумчык В. М., Навумчык М. І. Матэрыялы для правядзення алімпіяды: заданні па беларускай літаратуры (ХІ клас)
49 Праскаловіч В. У., Арцямёнак Г. А., Варановіч В. Л., Воюш І. Д., Казлоўскі Р. К., Паўлавец Д. Д., Якуба С. М., Караткевіч В. І., Радзевіч А. А. Рэспубліканская алімпіяда па беларускай мове і літаратуры: аналіз заданняў і парады
–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ Ú˝Òˆip‡‚‡ÌÌˇ
60 Васілевіч С. Л. Вучэбна-трэніровачныя тэсты па беларускай мове: комплекснае заданне № 62
«‡ÈχθÌ˚ Ï‡Ú˝˚ˇÎ
64 «Кузьма Чорны: жыццё і творчасць»: крыжаванка. Складальнік Л. І. Ніжэвіч На другой старонцы вокладкі — партрэт Алены Васілевіч (нар. у 1922 г.). Мастак А. Ю. Прынькова. На трэцяй старонцы вокладкі — фотаздымак памятнага знака Яну Чачоту ў парку Рэпіхава каля в. Крывошын Ляхавіцкага раёна. Фота К. К. Шастоўскага. Дасылаючы матэрыялы для публікацыі ў нашым часопісе, аўтары тым самым перадаюць выдаўцу невыключныя маёмасныя правы на ўзнаўленне, распаўсюджванне, паведамленне для ўсеагульнага ведама і іншыя магчымыя спосабы выкарыстання твора без абмежавання тэрыторыі распаўсюджвання (у тым ліку ў электроннай версіі часопіса). Рэдактары А. У. Бельская, Д. В. Рус. Карэктар А. У. Бельская. Камп’ютарны набор А. У. Бельскай, В. М. Ліхачовай. Макет і вёрстка А. П. Хутнай. Выхад у свет 29.01.2018. Фармат 60841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,44. Тыраж 1707 экз. Заказ 2. Цана свабодная. Адрас рэдакцыі часопіса «Беларуская мова і літаратура»: Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: 297-93-20. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012. Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. © РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2018 © Вокладка. К. К. Шастоўскі, 2018