Серыя «У дапамогу педагогу» заснавана ў 1995 годзе Навукова-метадычны часопiс Выдаецца з IV квартала 1995 года Пасведчанне аб дзяржаўнай рэгістрацыі сродку масавай інфармацыі № 640 ад 04.09.2009, выдадзенае Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь Выходзiць штомесяц з II паўгоддзя 2005 года
№ 11(193)ï2017
ÎiÒÚaÔa‰
рэдакцыйная калегія Галоўны рэдактар алесь іванавіч бельскі, доктар філалагічных навук, прафесар Першы намеснік галоўнага рэдактара
В. і. іўчанкаў, доктар філалагічных навук, прафесар
Намеснік галоўнага рэдактара
і. у. булаўкіна, галоўны спецыяліст упраўлення агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь а. у. бельская, адказны сакратар р. а. бараВікоВа, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь г. м. Валочка, доктар педагагічных навук, дацэнт л. м. гамеза, доктар педагагічных навук, дацэнт м. В. ЖукоВіч, дырэктар сярэдняй школы № 1 імя В. Х. Галаўко г. Бярозы В. у. зелянко, кандыдат педагагічных навук т. у. логінаВа, начальнік аддзела метадычнага забеспячэння гуманітарнай адукацыі Нацыянальнага інстытута адукацыі а. а. лукаШанец, доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт НАН Беларусі
Заснавальнiк i выдавец — РУП «Выдавецтва “Адукацыя i выхаванне”» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
а. м. макарэВіч, доктар філалагічных навук, дацэнт т. і. мароз, кандыдат педагагічных навук, дацэнт м. і. наВумчык, настаўнік-метадыст, намеснік дырэктара па вучэбна-метадычнай рабоце Маларыцкай раённай гімназіі з. і. падліпская, член праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі а. к. пекач, настаўнік-метадыст ліцэя № 2 г. Мінска м. р. прыгодзіч, доктар філалагічных навук, прафесар а. В. руцкая, заслужаная настаўніца Беларусі н. с. старЖынская, доктар педагагічных навук, прафесар т. і. Шамякіна, доктар філалагічных навук, прафесар г. і. ШмаянкоВа, настаўніца вышэйшай катэгорыі, намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 27 г. Магілёва і. Ф. Штэйнер, доктар філалагічных навук, прафесар с. а. язерская, метадыст Нацыянальнага інстытута адукацыі м. г. яленскі, доктар педагагічных навук, прафесар
Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск тэл.: (017) 297-93-20 (адк. сакратар) тэл.: (017) 297-93-22 (аддз. маркетынгу) факс: (017) 297-91-49. Е-mail: belmova@aiv.by, http://www.aiv.by
«Ã≈—“ 11/2017
3 7
Õ‡ÒÚ‡¢Ì≥Í „Ó‰‡ Акушэвіч А. А. Вынікі конкурсу «Настаўнік года Рэспублікі Беларусь 2017»: беларуская мова і літаратура Румянцава С. Л. Словазлучэнне як сінтаксічная адзінка. Граматычнае значэнне словазлучэння (азнаямленне) (VІІІ клас)
«‡Ô‡¯‡ÂÏ Ì‡ ¢ÓÍ
12 Грышчык Т. Л. Верш Якуба Коласа «Ручэй» (урок у VІІ класе) 15 Зінькевіч А. В. Якуб Колас. «Дзядзька-кухар» (урок у VII класе) 18 Машканава C. А. Якуб Колас. «Хмарка». Алегарычны змест і патрыятычны пафас твора (урок у VIII класе) 20 Навумчык В. М., Навумчык М. І. Пясняр долі народнай (тэставае заданне, Х—ХІ класы) 26 Якімовіч А. М. Творчыя ўрокі па беларускай мове ў ХІ класе
‘‡ÍÛθڇÚ˚¢Ì˚ˇ Á‡ÌˇÚÍ≥
31 Дзіндзікава Т. П. Складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі (факультатыў «Практыкум па пунктуацыі беларускай мовы», ХІ клас)
–˚ıÚÛÂÏÒˇ ‰‡ ‡Î≥ÏÔ≥ˇ‰˚
40 Зубко А. С. Тэматычныя заняткі, прысвечаныя 135-годдзю з дня нараджэння Янкі Купалы і Якуба Коласа
—Û˜‡Ò̇ˇ Î≥Ú‡‡ÚÛ‡
52 Пекач А. К., Дзенісевіч А. «Пісьмо ў Рай» Алеся Савіцкага
œ‡Á‡Í·Ò̇ˇ ‡·ÓÚ‡
56 Філанюк Л. С. «І сёння з намі Колас і Купала»: гульня-конкурс да 135-годдзя з дня нараджэння класікаў (VIII—ХІ класы)
«‡ÈχθÌ˚ Ï‡Ú˝˚ˇÎ
59 Лойша Т. В. Займальны матэрыял па творчасці Якуба Коласа для вучняў VІІ—VIІІ класаў 63 Крыжаванка «Жыццё і творчасць Якуба Коласа». Склала Л. М. Балуева
◊‡ÒÓÔ≥Ò ó ˜˚Ú‡˜
64 Бельская А. У. Ад Ефрасінні Полацкай да Алеся Разанава… Памяці прафесара Уладзіміра Паўлавіча Пархоменкі (39) На другой старонцы вокладкі — партрэт Святланы Леанідаўны Румянцавай, пераможцы суперфіналу рэспубліканскага конкурсу прафесійнага майстэрства «Настаўнік года 2017». На трэцяй старонцы вокладкі — помнік народнаму паэту Беларусі Якубу Коласу ў вёсцы Мікалаеўшчына Стаўбцоўскага раёна (скульптар Заір Азгур, архітэктар Міхаіл Бакланаў). Фота Г. І. Харчанкі. Дасылаючы матэрыялы для публікацыі ў нашым часопісе, аўтары тым самым перадаюць выдаўцу невыключныя маёмасныя правы на ўзнаўленне, распаўсюджванне, паведамленне для ўсеагульнага ведама і іншыя магчымыя спосабы выкарыстання твора без абмежавання тэрыторыі распаўсюджвання (у тым ліку ў электроннай версіі часопіса). Рэдактары А. У. Бельская, Д. В. Рус. Карэктар А. У. Бельская. Камп’ютарны набор А. У. Бельскай, В. М. Ліхачовай. Макет і вёрстка А. П. Хутнай. Выхад у свет 27.11.2017. Фармат 60841/8. Папера афсетная. Друк афсетны. Ум. друк. арк. 7,44. Ул.-выд. арк. 7,44. Тыраж 1618 экз. Заказ 151. Цана свабодная. Адрас рэдакцыі часопіса «Беларуская мова і літаратура»: Вул. Будзённага, 21, 220070, г. Мінск, тэл.: 297-93-20. Надрукавана ў таварыстве з абмежаванай адказнасцю «СУГАРТ». ЛП № 02330/427 ад 17.12.2012. Вул. Валгаградская, 6, корп. 2, каб. 287, 220012, г. Мінск. © РУП «Выдавецтва “Адукацыя і выхаванне”», 2017 © Вокладка. К. К. Шастоўскі, 2017