Travel Magazine 4 - Berat, an outdoor museum

albanian

Mujore turistike / Botim i Blue Agency / ÇMIMI/PRICE Shqipëri 300 lekë / Kosovë, Mali i Zi 3 € / Maqedoni 160 Den. Greqi, Itali 5.5 €

Nr. 4 / Travel 2011

berati një muze në natyrë

NJË revistË pËr turizmin andamion murataj & Falja e gjakut

City guide - tirana

24 h living city

pogradeci, mË i bukuri i vjeshtËs

Progonati, perla e fshehur labe

Kite-surf?

365 dite te vitit

25 agjenci ofrojnë pushimet e fundvitit

resorti

Nr 4 travel 2011 17

Nr 4 travel 2011 19

Parku Kombëtar i Thethit, AL

Është një nga pikat natyrore më të bukura në Shqipëri, i njohur e i frekuentuar pothuaj nga e gjithe bota, e i pëlqyer tej mase për natyrën mahnitëse, njerëzit mikpritës e bujarë, klimën e mrekullueshme dhe adrenalinën e lartë që u fal aventurierëve dhe eksploruesve, por edhe atyre që adhurojnë sportet ekstreme, duke qenë se përshkohet nga lumenj të rrëmbyer, maja të larta malesh për t’u pushtuar, shpellash të pafundme për t’u zbuluar e shtigjesh të vështirë për t’u kaluar.

Për ture në Theth dhe Alpe, vizitoni: www.thethi-guide.com; Tel: +355 69 20 46 333

Photo: Blue Albania ©

20

Nr Nr44 travel travel 2011 21

22

Liqeni i Shelegurit, AL Ky liqen është pjesë e rezervatit të mbrojtur Gërmenj-Shelegur, dhe është një pikë natyrore jo shumë e njohur e vendit tonë, por me mjaft vlera natyrore dhe turistike. Në sfond të liqenit, pas brezit me pishë të zezë, duken pjesë nga vargmalet Trebeshinë-Dhëmbel-Nemërçkë.

Për ture në këtë zonë vizitoni: www.explore-kolonja.com ose telefononi: +355 69 23 42 529

Photo: Blue Albania ©

Nr Nr44 travel travel 2011 23

Ansoff Sinergjia dhe turizmi

Mbresa nga konferenca EIAT ( Education and Industry Advancing together) Nëse flitet për Ansoff, gjithkush mund të ngrejë supet, duke pohuar se nuk i kujton asgjë emri. Cilësimi si “babai i strategjisë” i jep paksa kuptim përgjigjes. Ansoff ishte personi i parë i cili prezantoi para botës shprehjen matematikore : 2+ 2 = 5 dhe jo pak persona nënqeshën. Ajo çfarë donte të shpjegonte me anën e ekuacionit (i cili edhe pse nga pikëpamja matematikore rezulton i gabuar) ishte fakti se, nëse bashkëveprojnë, koordinohen midis tyre forcat e ndryshme arrijnë rezultatin më të mirë të mundshëm (5) duke kaluar dhe pritshmëritë fillestare (4).

E përmenda këtë fakt jo pa qëllim. Kjo sinergji që krijohet midis palëve ndihmon në arritjen e qëllimeve të përbashkëta, në ndjekjen e një strategjie të mirëdetajuar dhe menduar. Ishte ky edhe qëllimi i Konferencës EIAT (Education and Industry Advancing together) i cili u mbajt në datat 23-25 shtator 2011 në qytetin e Beogradit në Serbi. Organizuar nga Qendra për Kërkim në Turizëm, nën mbështjetjen e princit Aleksandër të Beogradit, kjo konferencë mblodhi së bashku fakultetet e turizmit dhe përfaqësuesit e biznesit turistik në të gjithë Ballkanin.

Historiku i kësaj konference fillon në vitin 2008 dhe pas interesimit të aktorëve pjesëmarrës arriti të shndërrohet në një event të përvitshëm. Deri më sot, në të kanë marrë pjesë përfaqësues prej 25 fakulteteve të turizmit nga 12 vendet e rajonit si dhe lektorë të shumtë nga të 5 kontinentet, duke e shndërruar këto vite në një brand të suksesshëm akademik dhe biznesi turistik.

Për herë të parë në këtë rrjet universitetesh bëri pjesë dhe Shqipëria, ku lektorë dhe studentë të Fakultetit të Biznesit, Departamentit të Turizmit, të Universitetit “Aleksandër Moisiu” Durrës, patën rastin të Histoshkëmbenin përvojat me kolegët e tjerë ballkanikë. riku i kësaj Ekipi shqiptar plotësohej konference fillon në nga përfaqësues së Shovitin 2008 dhe pas qatës për Zhvillim të Kulinteresimit të aktorëve turës dhe Turizmit ( ADCT) si dhe nga media partner në pjesëmarrës arriti të aktivitet “Travel Magazine” shndërrohet në një e cila i kishte bërë jehonë akevent të përvitshëm tivitetit në muajt paraardhës.

Konferenca ishte konceptuar në dy nivele. Njëri nivel i drejtohej ekspertëve dhe lektorëvë të turizmit ndërsa tjetri ishte i konceptuar për studentët.

Ekspertët dhe lektorët e turizmit për dy ditë me radhë u përballën me përvojën më të mirë vitet e fundit në turizëm , dhe nevojën për të ecur në të njëjtin hap me ndryshimet, sidomos ato teknologjike. Ndër disa nga prezantimet të cilat u fokusuan për këto çështje përmendim: Dimitris Buhalis me Revolucioni ne e-turizëm ( E-tourism revolution) Sipas tij një nga elementët që duhet të përdoret më shumë ishte modernizimi i operacioneve dhe përdorimi i teknologjisë në shërbim të marketingut.

Pauline Sheldon : Corporate Social Responsability in Tourism and Hospitality).

Brunilda Liçaj

24

Bruce Redor: Roli strategjik i organizatës së menaxhimit të destinacionit (The strategic role of Destination marketing organization).

Hugo Slimbrouck: Të shesësh destinacionin në arenën ndërkombëtare (Selling your destination in international area). Si shembull për shitjet dhe marketingun, mori në shqyrtim rastin e Ovation i cili përfaqëson një formulë suksesi.

Adriano Pozaric : Promotion and advertizing. Yes or no, how much?

Paralelisht me grupin e ekspertëve dhe profesorëve, zhvilloheshin dhe punimet e më të rinjve, studentëve të cilët garonin për idenë më të mirë. Pjesëmarrës ishin shtatë grupe studentësh nga Sllovenia, Serbia, Kroacia, etj, të cilët do fokusoheshin tek “ Turizmi i eventeve”.

Për këtë qëllim ata duhet të ideonin organizmin e një konference sipas një teme të lirë. Grupi shqiptar këtë vit ishte në cilësinë e vëzhguesit dhe nuk mori pjesë aktive në garë. Për vlerësimin e punës së kryer ekzistonin kritere të ndryshme si : struktura e krijimit, përfshirja e skuadrës, mënyra e prezantimit etj. Secili grup do të detajonte mënyren e organizimit të konferencës si p.sh: ku do të organizohej, programi, numri i pjesmarrësve, vendet pjesmarrëse etj Në përfundim grupi fitues u vlerësua ai i Fakultetit të Turizmit të Novi Sadit (Serbi) të cilët kishin menduar organizimin e konferencës me temë “Ruajtja e tradicionales dhe autentikës së destinacionit“, ku theksin e vunë pikërisht tek “konkurenca” midis tradicionales dhe modernes që i tërheq më shumë turistët. “Përballë luksit dhe modernes, a duhet vallë të harrohen zakonet, traditat dhe bukuria e natyrës së një vendi?” ishte pyetja që ata shtronin përmes kësaj teme.

Në përfundim të kësaj konference, ajo që mbetet në kujtesë është sinergjia e krijuar në nivel Ballkanik midis industrisë turistike dhe edukimit, për të cilën kemi të gjithë nevojë sidomos tashmë që viti akademik sapo ka trokitur në derë.

Impressions from the conference of EIAT (Education and Industry Advancing Together)

Ansoff, Synergy and tourism.

If we pronounce the name of Ansoff anyone can raise the shoulders, claiming he remembers nothing for this name. Set as the “father of strategy” it gives little sense to response. Ansoff was the first person who introduced the world’s first mathematical expression: 2 + 2 = 5 and not a few persons was surprised. He wanted to explain what the side of the equation (mathematical results in wrong) was that, if you interact and coordinate between the different forces you can reach their best score possible (5) passing through the initial expectations (4 ).

I mention this fact not without purpose. This synergy arising between the parties helps in achieving common goals, in pursuit of a strategy and well planed details thinking. And this goal was EIAT Conference (Education and Indutry Advancing Together) which was held in 23 to 25 September 2011 in the city of Belgrade in Serbia.

Organized by the Centre for Research in Tourism, under the support of Prince Alexander of Belgrade, this conference brought together faculty of tourism and tourism business representatives throughout the Balkans.

Background of the conference begins in 2008 and after the interest of participating actors managed to become an annual event. To date, the participating representatives of 25 universities from 12 countries tourism region and many lecturers from the 5 continents, making these years into a successful brand of academic and business tourism.

Future Leaders Forum South East Europe “Creative Challenge in Belgrade” The winner was a group of students from Faculty of Science, Department for Geography, Tourism and Hotel Management from Novi Sad. Their solution for hosting a convention for Y generation answered the best to posted question.

Congratulations!

EIAT 2011 Participating Faculties:

Alexander Moses University, Albania Faculty for Tourism, University of Maribor, Slovenia University of Applied Sciences Zagreb, Croatia Faculty for Tourism Management Turistica, Primorska University, Slovenia Department for Geography, Tourism and Hotel Management, University of Novi Sad, Serbia Faculty for Tourism and Hospitality Management Opatija, University of Rijeka, Croatia Karlovac University of Applied Sciences, Croatia Faculty for Tourism and Hospitality Management Kotor, Montenegro Faculty for Tourism and Hotel Management, University of Singidunum, Serbia Vocational College for Catering and Tourism Maribo, Slovenia Faculty of Business Economy Bijeljina, University of East Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Faculty of Economics Subotica, Serbia College of hotel management Belgrade, Serbia Faculty of Economics, Finance and Administration Belgrade, Serbia Faculty of Economics Belgrade, Serbia

For the first time in this network of universities made part Albania also, where lecturers and students of the Faculty of Business, Department of Tourism, University “Alexander Moisiu” Durres, had the opportunity to share experiences with other Balkan counterparts. Albanian team was completed by representative of the Association for the Development of Culture and Tourism (ADCT) and the media partner in business “Travel Magazine” which was echoing previous months activity.

The conference was conceived on two levels. One directed at tourism experts and lecturers and the other was designed for students.

Tourism experts and lecturers for two days, was greeted with the best experience in tourism in recent years, and the need to move in step with change, especially technological ones. Among some of the presentations that were focused on these issues are: Dimitris Buhalis (E-tourism revolution). According to one of the elements that should be used most, was the modernization of operations and use of technology in service of marketing.

Pauline Sheldon: Corporate Social responsAbility in Tourism and Hospitality); Bruce Redor: The strategic role of destination management organization (The Strategic role of Destination Marketing Organization); Hugo Slimbrouck Selling Selling destination in the international arena in International destination area you .. As an example for sales and marketing, analyzed the case of Ovation, which represents a success formula.

Adriano Pozaric: Promotion and advertizing. Yes or no, how much?

In parallel with the group of experts and professors, place and proceedings of the younger students who competed for the best idea. Participants were seven groups of students from Slovenia, Serbia, Croatia, etc, which will focus on “tourism events”. For this purpose they should create organization of a conference as a free theme. The Albanian group this year was in the quality of the observer and took no active part in the race. For evaluating the work done there was a different criteria: the structure of creation, team involvement, ways of presenting etc..

Each group will be detailing ways of organizing the conference as: where will organize the program, the number of participants, the participating countries, etc.

In conclusion, the winning group appreciated was the Tourism Faculty of Novi Sad (Serbia) who thought the organize the conference on “Saving the traditional and the authentic destination” where exactly to put the emphasis on “competition” between traditional and modern that attracts more tourists. At the conclusion of this conference, what remains in memory is the synergy created between the Balkan level tourism industry and education, for which we all need, especially now that academic year has just knocked on the door.

Nr 4 travel 2011 25

intervista

“Falja e gjakut” si guidë turistike për

Shqipërinë

Andamion Murataj, bashkëskenarist i filmit “Falja e gjakut”, fitues i tre çmimeve botërore

e sotme

Irena Kanani “Falja e gjakut” është një nga filmat më të suksesshëm deri tani në guhën shqipe. Në shkurt të vitit 2011 ky film u vlerësua me “Ariun e Argjendtë” ne Festivalin e Filmit në Berlin, ndërsa para pak kohësh u nderua me çmimin e parë për skenarin më të mirë në Festivalin e Filmit në Chicago, si dhe çmimin special të juries në Festivalin e Filmit në Hampton të New York-ut. Edhe pse më parë, Qendra Kombëtare e Kinematografisë në Tiranë, zyrtarisht e zgjodhi këtë film për të prezantuar Shqipërinë në seksionin Foreign Language të çmimeve Oscar, vendim I cili u rishikua për këtë kandidaturë, por jo të drejtën e filmit për të kandiduar e për të përfaqësuar tashmë – vetëm artin.

Kur u mësua se “Falja e gjakut” i regjisorit Joshua Martson do të konkurronte në emër të Shqipërisë, mediat botërore e cilësuan këtë film si favorit për Oscar, edhe për faktin se më parë, Martson ka fituar “Ariun e Artë” me filmin “Maria full of Grace”, me të cilin gjithashtu ishte pretendent për Oscar. Ndoshta kjo ishte mundësia më e mirë e Shqipërisë për të konkurruar në nivele të tilla.

Andamion, prej sa kohësh jetoni në Amerikë dhe si e keni parë Shqipërinë prej atje?

Jam larguar nga Shqipëria në vitin 1996, fillimisht emigrova në Greqi për 2 vjet, më pas vendosa të shkoj në Amerikë, ku jetoj edhe sot - prej 13 vitesh. Gjatë tremdhjetë viteve të mosardhjes sime në Shqipëri kam humbur zhvillime dhe ndryshime radikale, humba kapërcimin e shekullit. Vitin 1997 e kam përjetuar nga ana mediatike. Gjithçka ishte në ngritje pas ‘97 që u quajt pika e deprersionit, një ngritje që u reflektua jo vetëm në mirëqënie, por edhe në mënyrën e jetesës, në mendimet, në arte. Nga bota shqiptare dolën shumë artistë. Një sërë filmash interesantë. Dolën nga Aniri Sala , Adran Paci, Sisil Xhafa,Gjergj Xhuvani,Fatimir Koçi.

Andej nga isha e ndiqja Shqipërinë nëpërmjet gazetave, vetëm se ajo nuk është Shqipëria reale. Ajo çfarë gjetëm këtu ishte tjetër gjë, gjeta një vend vital. Një vend që përditë është në këmbë dhe e rigjen vetveten. Ka absolutisht të meta dhe gjëra për t`u ndryshuar,si mentaliteti i brendshëm, por kemi gjithmonë optimizëm për t`i përmirësuar gjërat. Shqipëria edhe pse ka ende vështirësi, ka vetëm dëshirë të përmirësohet. Kjo është gjeneratë e re, gjeneratë civile që ndryshon mentalitetin, mënyrën e të punuarit. Psh, në kërkimet që bëmë, ne takuam mbi 3 mijë të rinj, përshtypja ishte prirja për të bërë diçka. Brezi që lashë unë pas, ishte një brez i papunë, që jetonte nga firmat piramidale. Brezi i sotëm, të rinjtë 16 –vjeçarë duan të hapin një internet -kafe, 26

agjensi turistike – dihet se jo gjithmonë janë të suksesshëm, por është një vend me ëndrra të mëdha, vend piktoresk, por është një vend-realitet.

Me realizimin e filmit “Falja e gjakut” ju angazhuat një ekip të tërë prej Amerikës, përfshi regjizorin, skenografin etj. Ishte e vështirë t’i bindnit të vinin në Shqipëri?

Filmi “Falja e gjakut” ishte një eksperiencë e paharrueshme, ishte e shkëlqyer që nga mënyra se si filloi dhe se si mabaroi. Për hir të së vërtetës unë u njoha në New York me regjizorin e filmit dhe nuk e dija se kush Të ishte. Ishte nje takim i rastësishëm në një klub huajt nuk teatri dhe filluam vijnë në Shqipëri vetëm për malet e bri- të shkëmbenim gjet, por për të njohur disa ide. Ai kishte lexuar diçka për shpirtin e shqiptarit Shqipërinë, dhe unë që jeton në këto nuk e dija kush ishte. vende Në këto momente vetëm i flas se kisha një projekt për gjakmarrjen. Joshuas - që kishte lexuar për Shqipërinë nga disa gazeta kryesore të Amerikës - i ngjallën interes temat për rininë që është e izoluar për arsye të gjakut dhe në atë kohë unë erdha në Shqipëri për projektin tim.

Producenti i thotë Joshua-s, se nëse donte të bënte një film në shqip, duhet të shkonte për disa kohë atje. Ke Andamionin atje! Dhe kështu e vendosëm nisemi në Shqipëri,jo për të bërë një film, por për një udhëtim njohjeje.

Shkojmë nga Saranda në Tamarë e në vende të ndryshme, atje ku jetohej jeta në Shqipëri.

Ishte një udhëtim zbulimi dhe për mua vetë gjithashtu. Shumë shpejt e kuptuam se kishte një ngjarje për t’u treguar, pra këtu kishte një histori dhe kështu kthehemi mbrapsht.

Ishim plot emocione, kishim linjat kryesore për të filluar një histori jete. Vendosëm një plan pune se si do procedojmë dhe erdhëm që të gjenim mishin dhe gjakun e filmit në Shqipëri. Me grupin e xhirimit u përpoqëm të bënim një film autentik shqiptar. Mënyra se si punonim ne me drejtorin e fotografisë ishte se e ndërtonim skenën që ta shihnim paraprakisht, por kjo mënyrë pune nuk ishte e përshtatshme për të gjithë ata që erdhën, pra nuk përshtateshin. Kështu filluam të kërkonim në gjithë botën dhe gjetëm një sipërmarrje që gjeti interes tek ky projekt në Shqipëri. Fillimisht i ka tërhequr historia.

Cilat ishin përvojat e këtij ekipi kineastësh nëpër Shqipëri, meqenëse ju keni qëndruar gjatë për audicionet, e pastaj edhe për vetë xhirimet e filmit?

Kishte gati një vit e gjysëm që regjizori Joshua Marson, producenti Paul Mezey dhe une,bëmë udhëtimet dhe kërkimet nëpër Shqipëri. Filluam të njiheshim me krahina të ndryshme, kemi shkuar nga Saranda, në Pukë, Shkodër e qytete të tjera, në Tiranë.

Kemi parë shumë vende, ne nuk e vendosëm që në fillim se ky film do të ishte për Shkodrën dhe gjakmarrjen, por për mënyrën e jetesës

Andamion Murataj: Shqipëria e gazetave nuk është

Shqipëria reale Mendoj se filmat janë porta vizuale e një vendi.

Nuk janë guidat turistike ato që e prezantojnë një vend, dmth ajo çka dimë ne për Italinë dhe ajo çka dimë për Amerikën apo për Francën nuk i kemi mësuar nga guidat turistike apo nga dokumentarët turistikë, por nga filmat. Në film prezantohet mënyra e jetesës, aty mësohet komunikimi, mënyrat e sjelljes në një marrëdhënie shoqërore.

Nr 4 travel 2011 27

së rinisë shqiptare kudo që është. Filmi është autentik lokalitetit ku është xhiruar, por mënyra e jetesës së rinisë shqiptare, është kudo njëlloj, psh në Himarë, me celular, facebook, përplasje e konflikteve për punë toke, prone apo biznesi. Kështu ishte kudo në Shqipëri. Kjo nuk është një ngjarje specifike e Shkodrës. Mënyra e jetesës ishte ajo që ne na interesonte ishte rinia shqiptare midis modernieteti dhte shkuares, dhe ne takuam të rinj nëpër stadiume, adoleshentë nëpër plazhe. U interesuam për elemente apo detaje nga mënyra e jetesës së këtyre të rinjve, mënyrën se si argëtoheshin. Ajo çka ne na pëlqeu ishte pikërisht rinia. Unë mendoj se filmat janë porta vizuale e një vendi. Nuk janë guidat turistike ato që e prezantojnë një vend, dmth ajo çka dimë ne për Italinë dhe ajo çka dimë për Amerikën apo për Francën nuk i kemi mësuar nga guidat turistike apo

Revista Travel ju këshillon:

nga dokumentarët turistikë, por nga filmat.

Në film prezantohet mënyra e jetesës, aty mësohet komunikimi, mënyrat e sjelljes në një marrëdhënie shoqërore.

A gjeti ky ekip në Shqipëri atë çka ju apo të tjerët u kishin thënë se do të gjenin?

E vërteta e pastër është se mendoja se e njihja Shqipërinë. Në vitin 2009-2010 që kam ardhur për herë të parë në Shqipëri - ‘96 ishte një Shqipëri e harruar tashmë. Unë u kisha përshkruar atyre një Shqipëri veriore me kulla, klishe etnografike mbi Shqipërinë, sepse siç thashë, njohja ime me Shqipërinë ishte nëpërmjet shtypit, ndërsa këtu gjeta një Shqipëri ndryshe. Para se të ikja, kisha punuar nja 2 vjet mësues në disa shkolla në periferinë e Tiranës. Dhe gjatë shëtitjes sonë nëpër Tiranë unë i thoja Joshua-s: këtu ka qenë shkolla ku unë kam dhënë mësim. Ku më thoshte ai, dhe unë i thoj: prit se tani nuk po e gjej më. Kam

Prenotoni turet e vjeshtës me:

Bileta avioni, trageti, autobuzi, makina me qera, Udhëtime turistike brënda dhe jashtë vendit

Rr: Durrësit, blloku i Ambasadave (përballë restorant Napolit), Tiranë (AL) Tel: +355 042 232 016; Mob: +355 68 20 70 190 ; 0 69 24 30 443 067 27 06 853; betatravel01@hotmail.com 28

dhënë mësim në dy shkolla të Tiranës dhe asnjëra nuk ishte më. Folëm për ‘91, këtu ka qenë fushë sporti, këtu ka qenë një kafe, dhe ata që qeshnin e më thoshin: Andamion, stop se tani është një Shqipëri tjetër. Kjo pasi unë e zura veten disa herë mat. Shqipëria kishte ndryshuar. Pra Shqipërinë që prezantuam në filmin e ri, e zbuluam, e rigjetëm.

Edhe diçka tjetër krejt të Në veçantë ka në asnjë aeroport Shqipëri: në Evropë nuk ka inter- në asnjë net si në Rinas. Në aero- aeroport në Evportin tonë unë komuropë nuk nikoj shumë mirë me ka internet miqtë e mi falas,mund si në Rinas. të flas me skype me Në aeroportin tonë unë kogjithë botën. munikoj shumë mirë me miqtë e mi falas,mund të flas me skype me gjithë botën.

Në Itali nuk e bëje dot, ky është një fakt që ne nuk e përmendim në guidat tona turistike, kjo është shumë e rëndësishme. Çdo i huaj që vjen në Rinas duhet ta dijë se ka edhe internet, psh. në Festivalin e Berlinit nuk ka internet, ndërsa ne sallat e festivaleve të Shqipërisë ka internet. Këtu internetin e gjen kudo, bashkë me kafenetë. Kjo është një gjë e mirë, të cilën duhet ta themi. Çfarë ju ka bërë më shumë përshtypje kineastëve amerikanë gjatë qëndrimit të tyre

në Shqipëri?

Shkodra është shumë interesante, pra është midis malit dhe detit.

Një turist që vjen në Shkodër e ka shumë të lehtë të shkojë një natë në Mal të Zi, një natë në Valbonë, në kalanë e Lezhës, një natë në Tiranë; i ka të gjitha shumë afër: Velipojën, Shëngjinin. Pra është vlerë e këtij qyteti, po edhe Saranda e njëjta gjë përveç objekteve, përveç plazheve, kishte mundësi të shkoje një natë në Korfuz, në Greqi, në Gjirokastër, pra diversiteti është i shumtë. Vjen bashkëshortja e Joshua-s dhe më pyet: ku është liqeni i Komanit, dhe unë u habita, pasi ne nuk jemi të interesuar për vendin tonë.

Shqipëria ka ende mundësi ta ruajë turizmin aventuresk dhe grupi ynë pati mundësi ta prekte dhe ta shijonte. Një tjetër favor që kemi ne janë njerëzit miqësorë. Kjo nuk ndodh për vendet e tjera, psh Greqi, Kroaci, ndërsa në Shqipëri ne bëmë miq në facebook. Grupi ynë i xhirimit u bë miq me disa nga banorët e vendeve ku ne xhiruam.

Shqipëria është vend që bën miq.

Nga salla e Berlinales, Joshua Martson ia dedikoi çmimin “Ariu i Argjendtë” Shqipërisë. Çfarë efekti pati në sallë kjo deklaratë dhe më pas, a e ka justifikuar Shqipëria këtë përkushtim?

Filmi “Falja e gjakut” një histori e shkëlqyer e eksperiencës shqiptare mori çmimin “Ariu i Argjendtë”, është çmimi i parë për skenarin, më i lartë, më prestigjiozi, që në sens do të thotë se historia e Shqipërisë është nderuar me çmimin e pare. Është çmimi më i lartë që është marrë nga një film shqiptar në historinë e Shqipërisë. Nuk ka çmim tjetër që e tejkalon e këto janë thjesht fakte historike. Filmi mund të kishte marrë çmim për çfarëdo lloj kategorie, për aktorin më të mirë, regjizorin më të mirë. Ajo që na

lumturon specifikisht për skenarin, për këtë histori esencialisht shqiptare, është se filmi ishte në gjuhën shqipe. Është shumë e vështirë të komunikosh me një publik gjerman apo amerikan me një gjuhë të dytë, ashtu siç do të na dukej ne një gjuhë e Uzbekistanit - aspak familiare.

Filmi, jo vetëm që komunikoi në mënyrë të shkëlqyer, por fitoi pikërisht për gjuhën, u prit shumë mirë dhe pikërisht për skenarin mori çmimin. Çdo kategori do ta nderonte filmin, por kategoria që e nderonte Shqipërinë ishte skenari, sepse esencialisht e bënte filmin kulturalisht shqiptar.

Jeni shprehur se po punoni mbi disa projekte të tjera kinematografike në Shqipëri dhe në Kosovë.

Do të keni përsëri ekip të huaj?

Ky film nuk u bë me ekip të huaj, 70% ishin pjesëmarrës shqiptar, disa role ishin te huaja si psh regjizori kameramani por shqiptare ishin psh Kostumografi dhe gjithe stafi suportues sigurisht aktoret etj. Të gjithë filmat që bëhen sot në Shqipëri janë grupe ndërkombëtare. Shumica e kinemasë së botës është e integruar dhe nuk mund t’i shpëtojnë vendet e vogla siç është dhe Shqipëria. Ajo çka mësojmë ne nga ata dhe ata nga ne, vetëm pozitivitet mund t’i sjellë kinemasë shqiptare. Kjo nuk ndodh vetëm me kinemanë, kjo ndodh me arkitekturën, me muzikën, është njësoj si arkitektët e huaj, që po rikonstrukturojnë Tiranën, apo parlamentin. Kjo në thelb është në pjesën e integrimit para se gjithash është një fenomen kulturor Një komb një kulture, kjo është një shenjë më tepër për integrimin perëndimor të Shqipërisë, nga kjo pikëpamje kur të bëhet pyetja për filmin tjetër, është e vështirë ta imagjinosh një film në Shqipëri ekzkluzivisht shqiptar, në kuptimin puritan të fjalës. Ato do të jenë integrime të një fushe. P.sh do të merren kamerat nga jashtë, ndriçimi, teknologjia. Filmat shqiptarë nuk na i bën teknologjia dhe stafi, por historitë, ngjarjet, sepse teknologja shkon e vjen. Ajo çka është vitaliteti i një Shqipërie që ndërtohet në vendet shqiptare, çfarëdolloj teme është temë esenciale. Filmi jonë edhe sikur të kishte 100% autorë të huaj, është absolutisht shqiptar pasi në thelb është mënyra e jetesës, shpirti, energjia.. Në projektet që kam qoftë në Kosovë, apo Shqipëri kryefjala është integrim, sepse ke integruar dy vende, një komb e ke rintegruar kulturalisht në një projekt filmik. Integrimi është i qartë. E njëjta gjë ndodh edhe në biznes.

Ndërkohë që ju keni realizuar me shumë sukses një film artistik, që po bën xhiron e botës, të tjerë shqiptarë po realizojnë dokumentarë turistikë mbi Shqipërinë. Cila është pikëpamja juaj mbi efektivitetin e këtyre dy zhanreve - gjithmonë në funksion të imazhit të Shqipërisë?

Siç e kam përmendur edhe më lart filmat janë pasaporta vizuale e një kombi, siç dikur ishin librat. Vlen për t’u theksuar se asnjëra nuk mund t’ia zërë vendin njëra-tjetrës. Ajo cka eshte vitalitet ne Shqiperi eshte: nje vend qe ndertohet dhe ndryshon nga vete shqiptaret. Kjo vlen për artet, vlen për filmat dokumentarë. P.sh. revista Travel ka vëndin e vet në atë media që prezanton Shqipërinë, ku bëjnë pjesë revistat artistike, revistat kulturore. Nëse do më tregoje një revistë për Toskanën, unë do të kisha interes dhe do të thoja: Sa bukur! Do të doja të shkoja edhe unë atje. Por nuk më tregon për toskanin, njeriun e thjeshtë. Prandaj, më pas them: prit se kam parë dhe një film shqiptar, se vërtet është ky vendi me këtë detin blu, që e gjej dhe në Greqi apo me malet si Zvicra, por se kur vij në Shqipëri, unë vij sepse këtu gjej drama jetësore, drama të mëdha, nuk ka guidë turistike që i kap këto drama. As dokumentarët turistike nuk mund ta kapin jetën që ka lëng. Vetëm në filma i kap këto. Jam i sigurtë se ju keni një revistë turistike me audiencë, edhe dokumentarët gjithashtu, por me anë të filmit dramatik për Shqipërinë, ti nuk shikon vetëm kostumin. Por kryesisht të huajt nuk vijnë në Shqipëri vetëm se është vend me bukuri natyrore. Ne jemi me male dhe dete po aq sa edhe vendet tjera, mirëpor ata vijnë për të zbuluar dhe ajo çka ne kemi të pazbuluar është shpirti ynë. Ajo çka ne kemi të veçantë është ndjenja vitale e të qenit njeri shqiptar.

30

www.rm-agency.al

Udhëtimi juaj fillon këtu...

Agjensia jone eshte krijuar 13-vite me pare. Me nje staf te kualifikuar, multilingual dhe shume te pergatitur ne fushen e turizmit kemi ideuar dhe promovuar programe individuale dhe ne grup per vendin tone si dhe per jashte Shqiperise.Jemi te gatshem t’ju ofrojme turisteve te huaj ne vendin tone te gjithe informacionin e duhur dhe asistencen tone per te vizituar vendet me te bukura dhe me terheqese te Shqiperise. Ne ofrojme nje larmi paketash dhe touresh ne te gjithe vendin tone. *Persa I perket turizmit jashte Shqiperise, destinacionet tona jane te shumta por me kryesoret jane : Italia, Zvicra, Sllovenia, Praga, Moska, Mynihu, Dubai, Mal I Zi ,Turqia, Egjipti, Greqia,Kroaci etj. *Pushimet tuaja ideale jane angazhimi dhe qellimi yne kryesor. Destinacionet e pushimeve verore me terheqese jane : Antalya, Mal I Zi - Eksluzivitet Hotel Splendid, Sharm el-Sheikh , Greqia me ishujt e saj, Kroacia,Spanja ndersa per pushimet dimerore sugjerojme dhe ofrojme destinacione me resortet e bukura alpine si Zvicra, Sllovenia,Kolashin (Mal I Zi), Mavrove (Maqedonia) … etj

Agjensia jone ofron edhe keto sherbime : Paketa turistike verore Paketa Turistike Dimerore Pushime termale Udhetime dhe pushime me krociera.

Organizime per seminare dhe konferenca kudo Rezervime hoteli Transferta Guida profesionale Makina me qera Exlusive Hotel Splendid,Montenegro.

Sherbime Vip Kembime Valutore

e-mail: rm.agency@hotmail.com

Nr 4 travel 2011 31

tradita

dollia Traditë e hidhur apo e ëmbël?

Dolli gjatë një feste familjare tek “Miqtë e Vjetër”, restorant me gatime tradicionale shqiptare

Historia e rakisë Rakia, kjo fjalë mbeti në fjalorin themeltar të gjuhës shqipe e huazuar nga turqishtja bashkë me fjalët llulla, kazan etj. Dikur iu thurën plot epitete si, bukuroshe, shkumbi etj. “Mushti i mushtit, lëngu i jetës”, thotë Dritëro Agolli, i cili tregon: “Ajo bëri mrekullira, gosti e dasma me të u ndezën, por më pas vuri në siklet burrat edhe gratë, se të urtit i bëri të sertë, arrakatin e lajthiti, e kokëshkretin e çmendi fare. Lexuesit nga jugu duhet t’i dinë mirë rregullat e tavolinës dhe të dollisë, aty ku shëndeti i të tjerëve mund të të bëjë që të humbësh tëndin. Pija me fund është një gjetje e jona, vendase me sa duket, një gjetje që tregon për irracionalitetin e vetë konsideratës që ne kemi për pijen. Ajo nuk duhet shijuar, por gllabëruar. Dollia përbën kodin më të rëndësishëm të një gostie të gëzueshme (lindje, fejesa, dasma, përcjellje e djemve Lexueushtarë, sit nga jugu etj). Dhe duhet t’i dinë mirë rreaskund dikur gullat e tavolinës dhe të ( edhe dollisë, aty ku shëndeti para 20i të tjerëve mund të të 30 vjetësh) bëjë që të humbësh nuk kishte tëndin. shtëpi të mos e kryente mrekullisht zakonin e dollisë. Dollia në Labëri, nxit të ftuarit për të pirë, për të bërë muhabet të shtruar dhe për të kënduar këngë karakteristike si dhe shmang keqkuptimet. Në krye të dollisë në Labëri qëndron dollibashi i cili zgjidhet nga të pranishmit në sofër, si dhe drejton mbarëvajtjen e gostisë e kërkon të zbatohen rregullat e pashkruara, por që njihen dhe zbatohen nga të gjithë pjesëtarëte trapezës.

Ai hap gostinë duke ngritur shëndet për sebepçiun dhe me shprehjen “të kam gjetur”, i drejtohet njërit prej të ftuarve. I ftuari përsërit urimin që e shoqëron me raki, si dhe i kërkon “rrugë” dollibashit për të ngritur shëndete me pasuesin. Kështu veprojnë pesë deri në gjashtë të ftuar të tjerë, duke ngritur aq shëndete sa është edhe numri rendor i tyre. Personi i fundit kthehet te dollibashi i parë për shoqërimin e shëndetit të ngritur. Ky, për të zgjatur kohën e pijes, i dorëzon detyrën dollibashit të dytë, i cili ndjek të njëjtat veprime si dollibashi i parë. Si rregull caktohen 5-7 dollibashë për një trapezë me mbi 20 persona. Në jetën e banorëve të Skraparit këto dy fjalë janë të pa ndara nëpër gëzime. Kështu lindën dhe 32

dolën në dritë shprehjet e bukura “Të desha, të desha e mira, të erdha të prita, e mira. Skrapaliu ndryshe nga të tjerët futi edhe dolli për flamurin dhe për të rënët, kjo ishte shenjë burrërie për ata që hynin në postin e muhabetit. Sipas traditës Zabërzançe për dollinë thuhet: “dollia disiplinon muhabetin”. Por deri në një pikë se pastaj numëroheshin gotat. Njerëzit vinin një brez në stomak e një çik gjizë në shishe, gara ishte kaq e ashpër sa i zoti i hallit, kishte frikë se mos prishej muhabeti, por prapë populli i këndoi “bukuroshes” raki.

Kur fillojmë e pijmë raki, flasin të gjithë më radhë, si bëjmë tre-katër dolli, s’dëgjon i vogli të madhë. Krahina e Sulovës shtrihet në rrëze të malit Tomor. Është e njohur për të nderuar në bujtjen e tyre e cila shoqërohej me dolli. Dolli, që me gjithë ngjyrimet që mund të ketë marrë në rrjedhat e kohës është në thelb një traditë e lindur herët, ndoshta që në mesjetë, që shoqëron me urime, rregulla, gostinë për nder të miqëve në gëzimet e tyre me pijen e njohur, rakinë. Në vitet e diktaturës dollia u politizua. Në dasma e gëzime të tjera, para çiftit apo fëmijës që lindte ngrihej dollia për partinë, për byronë politike, e udhëheqësit, e kështu në të gjitha gëzimet ishin pushtuesit e dollisë së parë. Pasi shtrohej sofra, i zoti shtëpisë merrte gotën e rakisë dhe i drejtohet një njeriu të afërt, dhe fillonte urimin për mirëseardhjen e mikut me fjalët :“Shëndetin e parë për mirëseardhjen e miqve, dëshiroj të ngre një dolli e mirësi!’’. Pas një pauze të vogël dollibashi gjen mikun kryesor e uron për shëndetin e bërë: “Të paçim me nder. Pas përfundimit të dollisë së parë, të bërë nga i zoti i shtëpisë, radhën do ta kishte i pari i miqëve. I zoti shtëpisë i dorzon detyrën me një shëndet të veçantë të parit të miqëve apo atij që do të bëjë dollibashin: “Brump o mik”.

E kështu ajo kalonte në anën e miqve i cili ndjek pothuajse të njëjtat veprime. Sapo filloi dollinë miku e zonja e shtëpisë sjell mishin me shenjë. Bishti i qengjit, që është pjesa fundore e kurrizit , i jepet kreut të qoshes. Dollia vazhdon sipas zakonit e rregullave. Edhe miku e bën xhiron e dollisë që i takon.Miku ishte dhe mbyllësi i dollisë, që zakonisht ndodhte afër orëve të para të mëngjesit (nëse ishte natë).

Ngrinte një shëndet, që mbasi e pinte vetë i pari e kalonte këtë shëndet që ta pinin dhe të tjerët. Me këtë shëndet dollia quhet e mbyllur.

Kuptimplote ishin fjalët e miqve në mbyllje të dollisë: “Ja sa thamë të paharruara na qofshin” apo “Për sa thamë me mbarësi nga kjo derë”.

sikur...

sali shijaku

të pinim një kafe në shtëpinë e

sali shijakut Irena Kanani

Ndodhemi në Tiranë, konkretisht në rrugën “Siri Kodra”. Sapo merr kthesën e kësaj rrugice, nuk mund t`i shpëtojë syrit një banesë e cila i përket një arkitekture të vjetër tipike tiranase, me mure të lartë e portë të madhe. Afrohem pranë saj dhe në adresar lexoj: Shtëpia e Sali Shijakut. Të dyja kanatet e portës prej druri janë të hapura dhe duket sikur të ftojnë në ambientet e saj, ku këmba të shkel në kalldrëmet gjarpërushe të oborrit, (mësojmë se gurët e kalldrëmit janë të lumit Erzen).

Më pas një ambient i këndshëm, shndërruar në një lokal mes freskisë dhe gjelbërimit. Një vëzhgim i shpejtë i ambientit na lejon të kuptojmë se ofrohen shërbime të ndryshme, bar dhe ushqim tradicional, muze pikturash të gërshetuara me arkitekturën e vjetër të shtëpisë. Ambienti është i dekoruar me objekte e forma të ndryshme, i gjithë oborri i lokalit përreth ka pemë, lule në vazo prej balte, të cilat janë të pikturuara me portrete gati komike e me ngjyra të gëzueshme, objektet e vjetra dekorative i gjen kudo. Pranë murit të shtëpisë muze shikojmë një dybek, një tavolinë antike, një diell të punuar në dru, një sobë shumë të vjetër. Tavolinat e vendosura nën hijen e pemëve e pjergullave me rrush, kanë pranë edhe pusin e vjetër të quajtur Pusi i Dylit. Sot ai e ka humbur funksionimin e tij si pus, por është shndërruar me shumë mjeshtëri nga vetë piktori në një shatërvan tepër piktoresk. Poshtë tij është ndërtuar një pellg i vogël uji, i rrethuar nga lule të ndryshme, të vendosura këto edhe në vazo balte, të pikturuara me portrete dhe objekte të ndryshme. - Shtëpia është ndërtuar para viteve 1600, - fillon të na tregojë vetë piktori, i cili me shumë përzemërsi na shoqëron në brendësi të saj. - Ajo u ble nga fisi Shijaku, një familje tregtarësh autoktonë, kur Shqipëria ishte nën pushtimin otoman. Eshtë e përbërë nga 24 dhoma

We are situated in Tirana, specifically on “Siri Kodra” street. Once taking the turn, it’s impossible to miss a special house which belongs to a typical old architecture of Tirana, with high walls and large gate. I reach out to it and read directory: Sali Shijaku’s House.

Both wooden gate doors are open and seem to invite in its premises, where the leg braces violates the cobblestoned courtyard (we learn that the cobblestones are from Erzeni River). Then a pleasant environment, turned into a bar among the freshness and greenery.

A quick survey of the environment allows us to know a variety of services, bar and traditional food, painting museum intertwined with the old architecture of the house. The environment is decorated with objects of different shape, all around the yard of the facility has trees, flowers with vases of clay, which are painted with almost comic portraits of cheerful colors, decorative objects of ancient times are I placed everywhere. Near the wall of the house looks a churn museum, an antique desk, a sun could worked in wood, a very old stove. notice Sali Shijaku’s Tables set under the shade of the pergola with grape trees, emotion, while he use to beside, is the old well called show the ancient origin of “the Well of Dyli”. Today it has his house and trying to not lost its function as well, but was turned by the painter in a very forget any details, even picturesque fountain. Beneath stories that he inherited him is built a small water pond, from generations about surrounded by flowers and objects painted with portraits and various this house. graphics. The house was built before 400 years, begins to show us the painter himself, who cordially accompanies us on the inside of it. - It was purchased by the tribe Shijaku, a family of indigenous traders, when Albania was under Ottoman occupation. It is composed of 24 rooms and surrounded by large gardens, where prevails over all the big room called “Chamber of Fire”.

This room has no central column is no ceiling, in order to circulate warm air in winter and cool in summer. (Any explanation made to the

Nr 4 travel 2011 33

dhe e rrethuar nga kopshte të mëdha, ku mbi të gjitha spikat dhoma e madhe që nga Shijaksit është quajtur “Oda e Zjarrit”.

Kjo dhomë nuk ka kolona qendrore është edhe pa tavan, në mënyrë që të qarkullonte ajri i ngrohtë në dimër dhe i freskët në verë. (çdo shpjegim që i bëhet shtëpisë, piktori e shoqëron me lëvizje duarsh, dhe shpesh i dridhet edhe pak zëri). Në odë ndodhen 2 oxhaqe, njëri përdorej për ngrohje e tjetri për gatim. Muret e saj perimetrale janë të gjerë 80 cm me breza druri horizontale për çdo një metër. Si material bazë për ndërtimin është përdorur baltë e presuar me këmbë dhe e pjekur në diell, gjë që i jep shtëpisë një rezistencë të jashtëzakonshme ndaj lëkundjeve sizmike. Gjatë tregimit nuk mund t’i rezistoja vëzhgimit të pikturave të shumta që kishin mbuluar gjithë sipërfaqet e mureve të shtëpisë, të ekspozuara të gjitha vetëm në një dhomë. Kishte nga më të ndryshmet: të mëdha, të vogla, portrete, peisazhe, fruta, lule etj. Ajo që të bënte përshtypje ishte edhe ambienti i shtëpisë. Kolltuqet ishin prej druri, e tepër të vjetër, një tavolinë e madhe e gdhendur me shumë kujdes, diku në një cep të odës syri të kap një sofër, të regulluar me disa stola të vegjël dhe gota bakri mbi të. E gjithë dhoma është e mbuluar me qilim të kuq dhe mbi të, postiqe deleje. Po nga kjo dhomë në një cep të saj, ishin shkallët prej druri, të cilat të çonin tek dhoma e grave. Nga mënyra se si flet nuk mund të mos e vësh re emocionin që Nuk ka Sali Shijaku, kur tregon origjinën do të ishte keq e hershme të shtëpisë së tij, pasi sikur kafen që keni përpiqet të mos harrojë asnjë detaj, dëshirë ta pini “Tek madje edhe historitë që i ka të trashëguara prej brezash përsa i Blloku”, të shkoni përket kësaj shtëpie. Ai kujton se e ta pini njëherë rreth shtëpisë ka qenë një pyll, ku për edhe tek “The të ndërtuar këtë objekt janë përdorur House of Sali pikërisht ato pemë. Në shtëpinë prej Shijaku”. qerpiçi, tashmë muze ka një fond prej 80 pikturash dhe objektesh të realizuara nga Piktori i Popullit, Sali Shijaku, i cili është edhe pronari aktual i shtëpisë “ Monument Kulture” , që ruhet dhe mbrohet nga shteti, e vendosur tashmë në hartat turistike të Tiranës.

U përpoqëm t’i bëjmë një përshkrim sa më të detajuar kësaj shtëpie të mrekullueshme, duke lënë mënjanë emocionet personale, për t’ju treguar se vlen, të paktën një herë, të shkoni aty me pretekstin për të pirë një kafe, e për të shikuar artin e derdhur në telajo, që piktori ka fiksuar aty gjatë të gjitha viteve të jetës së tij. Për të kuptuar sadopak se si ka qenë kryeqyteti dikur, kur nuk ishte kryeqytet, për të zbuluar pak nga tradita e vjetër “tironce”, e të jetuarit në shtëpitë e dikurshme plot lavdi. Nuk do të ishte keq sikur kafen që keni dëshirë ta pini “Tek Blloku”, të shkoni e ta pini njëherë edhe tek “The House of Sali Shijaku”.

Revista Travel ju këshillon:

Anja

TRAVEL

Rr. “Mihal Grameno”, 100 m mbi Shkollën e Baletit, në drejtim të Tregut Elektrik Tel: +355 (4) 4 817 047; Mob: +355 69 53 05 406 e-mail: anja_travel@yahoo.com 34

house the artist accompanies with moving hands, and often a little voice trembles), In the chamber are two chimneys, one used for heating and another for cooking. Its perimeter walls are 80 cm wide with horizontal timber belts for every one meter. As a basic material used for construction is pressed mud with foot and baked in the sun. It gives to the house an exceptional resistance to earthquakes. During the story I could not resist the observation of numerous paintings that had covered all surfaces It of the walls of the house, exposed all in a room.

There were varied: large, small, portraits, would not landscapes, fruits, flowers etc.. I was be bad if you go for a cofimpressed from the atmosphere. fee or drink, in “The House Armchairs of wood, very old ones, a huge table carved carefully, of Sali Shijaku”, instead of somewhere in a corner was a table, taking a coffe at the vani- regulated by several small benches and copper cups on it. The whole room ty areas of “Blloku”. is covered with red carpet and mop on mutton. On the corner of it, were the wooden stairs that lead to women’s rooms. I could notice Sali Shijaku’s emotion, while he use to show the ancient origin of his house and trying to not forget any details, even stories that he inherited from generations about this house. He recalled that around the house was a forest, and for the construction of the house, are used exactly those trees. In the house of adobe, the museum already has a fund of 80 paintings and objects carried by the painter, Sali Shijaku, who is also the current owner of the house declared Cultural Monument, which is stored and protected by the state, and set already on the Tourist Map of Tirana.

We tried to make a more detailed description of this wonderful house, leaving aside personal emotions, goes to show that, at least once, you have to go there with an excuse to drink coffee, to watching the art of molding the canvas, the painter who has fixed it during all the years of his life. To understand how was once the capital when it wasn’t the capital, to reveal a little of the old traditions of living in old houses full of glory. It would not be bad if you go for a coffee or drink, in “The House of Sali Shijaku”, instead of taking a coffe at the vanity areas of “Blloku”.

gallery

Androniqi Antoniu (Zengo) Gur @ dru, 1811-1812

Vendodhja: Lagjja Palorto, Gjirokastër

Androniqi Zengo Antoniu, lindi në Korçë në vitin 1913, në një familje me traditë ikonografike. Ndoqi studimet e larta për pikturë në Akademinë e Arteve në Athinë, nga viti 1930 deri në vitin 1935, ku u diplomua me rezultate të shkëlqyera. Emërohet mësuese vizatimi, në shkollën qytetase të Korçës dhe pas dy vitesh hap dhe të parën ekspozitë personale, me 63 punime nga vitet e shkollës dhe ato më pas. Në vitin 1939, merr pjesë me 15 punime në Ekspozitën ndërkombëtare në Nju Jork. Në vitin 1941, pas martesës me tenorin Kristaq Antoniu, transferohet në shkollën “Nëna Mbretëreshë”, në Tiranë. Pas vitit 1945 punoi si pedagoge në liceun artistik “Jordan Misja”. Që në moshë të re u mor me pikturimin e ikonave në kishat shqiptare, duke u njohur sot si e vetmja artiste femër që u ushtroi ikonografinë. Nga punimet e saj në këtë fushë përmenden punimet në Kishën e Drenovës, në Kishën e Ungjillizimit në Tiranë. Vdiq në vitin 2000.

Ermir Hoxha Seria më interesante në karrierën e gjatë të artistes Androniqi Zengo Antoniu, mbeten peizazhet e realizuara në ishullin e Santorinit , në vitin 1937. Në to ndërthuret magjishëm peizazhi me arkitektura, ndërsa strukturat urbane dominojnë deri në atë pikë sa “përpijnë” gati gjithë hapësirën kompozicionale. Ajo ndalon para gërmadhave, rrugicave e lagjeve; aty ku prezenca humane humbet në linjat e zhdërvjellëta urbane.

Tablotë mbulohen të gjitha me një tis magjik nostalgjie. Si në qytetet misterioze të De Chirico-s, ato gëzojnë tërheqjen e një peizazhi të ri, të largët; sa mesdhetar aq dhe oriental. Në muret e bardha të shtëpive pasqyrohet drita e magjishme e detit. Ato janë në format herë oval e herë katror, në dimensione të vogla, ndërsa pikturohen në nuanca të zbehta me spunto të herëpashershme tek violetat dhe blutë e hapura.

“Peizazh nga ishulli i Santorinit”, ndryshon nga pjesa tjetër e këtyre peizazheve. Aty artistja paraqet një aspekt të brendshëm

të lagjeve të qytetit, ku linja strukturore e ndërtesave ndërthuret me magjinë e hijeve që bien nëpër mure. Ngjyra e purpurt e lejla, që përhapet ëmbël në strukturë, ngacmohet nga një udhëtar që po largohet, i cili është ndoshta e vetmja figurë njerëzore në tërë serinë e tablove. Gama kromatike e ndezur, ndriçimi nga dielli i mesditës dhe kjo figurë, bëjnë që kjo tablo të paraqesë ndryshime të mëdha me ngjyrën melankolike të tablove të tjera.

Tek “Peizazh nga Santorini”, strukturat e atyre formave morfologjike që duken si ndërtesa përdhese, zhytur në errësirën e pasdites së vonë, dallohen nga disa penelata të zeza që ngjajnë me shenjat e shpellave prehistorike. Ato duken si shenja parapërgatitëse për ato që do të ishin dyer e dritare të ndërtesave, por në disa pjesë ngjajnë me qirinjtë e ndezur. Artistja ka zgjedhur t’i lërë kështu këto figura enigmatike, në kufijtë e një pikture primordiale, që hap një diskutim të ri, duke ngacmuar fantazinë se ku mund të na çojë kjo nismë.

Shënim: Santorini është qytet grek në një grumbull ishujsh quajtur Kikladhes, në mes të Egjeut.

Nr 4 travel 2011 35

kulturë

festivali

apollon

10 vjet histori arti

Ilirjan Gjika

Photo: Arben Alliaj ©

Në 31 gusht 2011 startoi për herë të dhjetë Festivali Apollon. Dhjetë vite përvoje dhe arritje jo vetëm të stafit drejtues, Teatrit Bylis, pjesëmarrësve të përvitshëm, por edhe meritë e veçantë e Kryetarit të Bashkisë Fier, z. Baftjar Zeqaj, i cili që nga marrja e këtij posti në vitin 2003 është bërë mbështetësi kryesor i këtij evenimenti kulturor.

Ky event arriti edhe këtë vit që të ruajë ritmin dhe arritjet e traditës së krijuar prej tij. I shoqëruar Ky event arriti edhe këtë nga ekspozita, prezantime vit që të ruajë ritmin dhe arbotimesh për teatrin, konritjet e traditës së krijuar ferenca shtypi dhe diskutime prej tij, njëkohësisht duke ai është ndër të rrallët evente zbuluar dhe kultivuar që vlerëson me çmime lojën dhe talentet e reja. mjeshtërinë e aktorëve pjesmarrës. Me qëllimin e evidentimit të arritjeve më të mira të teatrit shqiptar dhe njëkohësisht duke zbuluar dhe kultivuar talentet e reja Apolloni është shndërruar tashmë në një shkollë të teatrit shqipfolës dhe më gjerë.

Këtë e tregon edhe ‘’lista’’ e fituesve ndër vite nga ku mund të përmendim emrat e Mirush Kabashit, Bajrush Mjakut, Ndriçim Xhepës, Luiza Xhuvanit, Sulejman Pitarkës, Enver Petrovcit, Bujar Asqeriut, Yllka Mujos, Timo Fllokos, Ligoraq Rizës, Yllka Gashit, etj.

Trupat pjesëmarrëse të këtij viti ishin Teatri Bylis, Teatri Estref Begolli, Pejë; Teatri i Metropolit, Tiranë; Laborator Teatër Art, Tiranë; Armadillo Theatre Company, Greqi dhe trupa rumune, Teatri Anton Pann. Pas garës disaditore juria e përbërë nga rumuni Doru Motok, aktori Alfred Trebicka dhe dhe kritiku Pr. Dr. Josif Papagjoni në ceremoninë e organizuar në odeonin 2000 vjeçar të qytetit antik të Apolonisë, shpërndau këto çmime: Çmimin për aktorin më të mirë joprotagonist për herë të parë e fituan dy aktorë të huaj, rumuni Romul Moruan dhe grekja Despoina Saraifedou. Ndërsa çmimin për aktorin më të mirë protagonist e fituan aktorët Fatmir Xhelili dhe Klea Konomi.

36

Historia e një festivali.

Festivali ndërkombëtar i aktrimit ‘’Apollon’’.

Festivali Kombëtar i Aktrimit Apollon e nisi edicionin e tij të parë në 23 shtator të vitit 2002. Ideja që një aktivitet i përmasave të tilla të zhvillohej në Fier u hodh nga regjizori dhe pedagogu i njohur i aktrimit Adonis Filipi. Ky i fundit, pasi kishte drejtuar me sukses që nga viti 1999, Festivalin Ndërkombëtar të Teatrit Kontemporan në Elbasan, mendonte se Fieri me potencialin ekonomik, shoqëror, intelektual dhe kulturor i kishte të gjitha kushtet dhe mundësitë për zhvillimin e një aktiviteti të përmasave të tilla.Nën kujdesin e Prefektit të atëhershëm të Qarkut Fier, z. Baftjar Zeqo u ngrit edhe bordi i festivalit i cili përbëhej nga Nikollaq Koshovari, Kryetar i Bashkisë dhe president i festivalit, Klajdi Marku, drejtor i tij, Hajrie Rondo, drejtore e Teatrit Bylis, Adonis Filipi, kordinator dhe anëtarët e tjerë si Dhimitër Jano dhe Saimir Ahmeti.

Për edicionin e parë Stafi: Ndriçim Xhepa, Yllka Mujo dhe Minella Borova.

Trupat pjesëmarrëse: Andon Z. Çajupi, Korçë; Bylis, Fier; Petro Marko, Vlorë; ai i Gjilanit në Kosovë, Teatri i Shkupit, Maqedoni; Aleksandër Mojsiu, Durrës; Teatri Kombëtar, Tirane dhe Kompania Teatrore, Imazh.

Juria: Kadri Roshi, Drita Pelinku, Enver Petrovci Çmimi i parë: Mirush Kabashi, çmimi i dytë: Aleko Prodani.

Edicioni i dytë Drejtor i festivalit: Klajdi Marku Trupat pjesëmarrëse : Skampa, Elbasan; Migjeni, Shkodër; Aleksandër Mojsiu, Durrës; teatri i Gjilanit, Kosovë, i Shkupit, Maqedoni, Bylis, Fier; Teatri Kombëtar dhe Akademia e Arteve.

Juria: Albert Verria, Yllka Mujo dhe Ndriçim Xhepa. Çmimi i parë: Bajrush Mjaku, çmimin i dytë: Desantila Kristo, çmimi i karrierës: Estref Begolli.

Edicioni i tretë Stafi: Klajdi Marku, Adonis Filipi, Ukcama, Robert Hoxha, Saimir Ahmeti.

Trupat: Fieri, Vlora, Shkodra, Durrësi, Korça, Elbasanit, Teatri Kombëtar, Akademia e Arteve të Bukura dhe Teatri Kombëtar i Prishtinës.

Juria: Mihallaq Luarasi, Birçe Hasko dhe Petrit Malaj. Çmimi i pare: Ndriçim Xhepa dhe Luiza Xhuvani, çmimi i dytë: Aleko Prodani, çmimi i karrierës: Sulejman Pitarka, Artist i Popullit.

Edicioni i katërt Trupat: Fieri, Vlora, Akademia e Arteve, Teatri Kombëtar, Durrësi, Elbasani, Shkupi, Shkodra dhe Korça.

Kurator: Ndriçim Xhepa Juria: Tinka Kurti, Mihallaq Luarasi, Bajrush Mjaku, Stefan Çapaliku, Milto Kutali dhe Adonis Filipi. Çmimi i pare: Sulejman Pitarka, çmimi i dytë: Aleko Prodani.

Edicioni i pestë Trupat: Fieri, Vlora, Teatrit Kombëtar, Shkodra, Teatrit Shqiptar i Shkupit, dhe kompanitë teatrore ‘’Çajupi’’, Korçë dhe “Trafik Teatër” Tiranë.

Juria: Agim Qirjaqi, Hajrie Rondo dhe Çun Lajçi. Çmimin i aktorit më të mirë protagonist: Luiza Xhuvani dhe Luran Ahmeti. Çmimin si aktori më i mirë jo protagonist: Ylber Myrtezi dhe Zyliha Miloti.

Aktorja fierake Doriana Caushi u vlerësua me çmimin e aktores deputante më të mirë.

Edicioni i gjashtë Kurator: Minella Borova.

Trupat: Fieri, Saranda, Elbasani, Vlora, Teatri Kombëtar, Akademia e Arteve, trupat e Teatrit të Babës, Prishtinë; teatri Oda i Tetovës dhe Kompania Teatrore Kronus e Tiranës.

Juria: Margarita Xhepa, Luiza Xhuvani dhe Kristaq Skrami. Çmimi i aktorit më të mirë protagonist: Bujar Asqeriu dhe Enver Petrovci. Çmimi si aktori më i mirë joprotagonist: Adrian Azirin. Çmimi i karrierës: pas vdekjes, aktori i mirënjohur Prokop Mima..

Edicioni i shtatë Apollon 2008 u shdërrua në Festival Ndërkombëtar i Aktrimit.

Trupat: Fieri, Vlora, Durrësi, Teatri Kombëtar, ai i Gjilanit, Akademia e Arteve, Teatri Shtetëror i Korfuzit dhe ai i Sardenjës në Itali.

Juria: Tinka Kurti, Bujar Asqeriu dhe Niko Kanxheri.

Aktori më i mirë protagonist: Timo Flloko dhe Yllka Mujo.

Aktori më i mirë joprotagonist: Sanie Hoti dhe Astrit Mane. Çmimin special: Çun Lajçi, kurse çmimin e karrierës aktori fierak Luftar Paja.

Edicioni i tetë Trupat: Teatri Bylis i Fierit, Teatri Kombëtar, Teatri Petro Marko i Vlorës, Teatri Kombëtar i Prishtinës, Teatri Creacione e Spettacolo i Mantovanës, Itali, Small Dramatical Theatre i Maqedonisë dhe teatri Aldavila Piteste i Rumanisë.

Juria: regjizori austriak Kristian Papke, aktorja Ema Andrea dhe kritiku i njohur, Prof. Adriatik Kallulli.

U nderuan me çmime aktorët joprotagonistë. Të tillë ishin aktorët Tinka Kurti, Artiste e Popullit dhe aktori italian Nicola Del Buono.

Edicioni i nëntë Trupat: Teatri Bylis, Teatri Kombëtar, Teatri Metropolitan të Tiranës, Teatri Urban e Teatri Kombëtar i Kosovës, Teatrit ATK, Pogradec, Teatri Sarza i Sardenjës, Itali; Teatrit Barski Ijetopis i Malit të Zi dhe Teatrit Skopsko Ijeto i Maqedonisë.

Juria: Roza Anagnosti, Edi Luarasi dhe Mehmet Xhelili Aktori protagonist: Yllka Gashin dhe Ligoraq Riza Aktorët joprotagonistë: Fatmir Xhelili dhe maqedonasja Vesna Gavri.

Dhjetë vite përvoje dhe arritje jo vetëm të stafit drejtues, Teatrit Bylis, pjesëmarrësve të përvitshëm, por edhe meritë e veçantë e Kryetarit të Bashkisë Fier, z. Baftjar Zeqaj, i cili që nga marrja e këtij posti në vitin 2003 është bërë mbështetësi kryesor i këtij evenimenti kulturor.

Intervistë me

Baftjar Zeqon,

Baftjar Zeqo, kryetar i bashkisë Fier, me aktoren Edi Luarasi Photo: Arben Alliaj ©

kryetar i Bashkisë Fier

Travel.Duke ju falenderuar për mikpritjen dëshirojmë të dimë diçka më shumë për eventet e shumta kulturore që organizon Bashkia Fier.

B. Zeqaj. Me idenë se turizmi do të jetë fizionomia e ardhshme e qytetit të Fierit, jemi përpjekur që të bashkojmë turizmin kulturor me atë historik dhe natyror. Për këtë qëllim prej shumë vitesh bashkia jonë organizon disa aktivitete, nga të cilët mund të përmendim Festivalin Ndërkombëtar të Aktrimit Apollon, eventin kulturor Sofra Ilire, Konkursin Ndërkombëtar të Fotografisë Artistike “Fokus”, eventin tjetër Netët Apoloniate, etj. Qëllimi ynë ka qenë që veprimtari të dimensioneve të tilla jo vetëm të luajnë një rol të veçantë në formimin shpirtëror, kulturor dhe intelektual të qytetarëve fierakë, por edhe ta shdërrojnë Fierin në destinacion të turizmit kulturor. Këto aktivitete zhvillohen në një trevë me resurse të pasura të trashëgimisë kulturore dhe materiale, sikurse është Fieri, Apolonia dhe Bylisi, të cilat më së miri evidentojnë bashkimin dhe gërshetimin e kulturave dhe njëhkohësisht bëhen impakt më i madh i promovimit të vlerave kulturore.

Travel. Këtë vit Festivali Apollon mbushi dhjetë vjet aktivitet dhe ju keni qenë promotori kryesor i tij. Si ndiheni për këtë fakt?

B. Zeqaj. Festivali Apollon është projekti më i spikatur, i afirmuar në vite, për vlerat artistike, qytetare dhe argëtuese. Nën moton tonë “Qyteti im-Shtëpia ime”, përfshihen në këtë hapësirë artistë të nivelit mbarëkombëtar të aktrimit dhe trupa teatrore nga shtete të ndryshme të Europës. Me nivelin e tij ai ka treguar bindshëm ambicien dhe vlerat e artistëve, në larmi dhe cilësi interpretative, duke i dhënë këtij eventi një timbër të veçantë dhe ekskluzivitetin për të qënë një urë komunikimi dhe promovimi vlerash të Shqipërisë, Ballkanit dhe Mesdheut.

Travel. A është e vërtetë një thënia juaj e shdërruar në aforizëm tashmë se “Tirana s’është veçse një lagje e Fierit”?

B. Zeqaj. Deri diku, sepse është përdorur në një kontekst të caktuar. Ka qenë një shfaqje teatrore në një nga edicionet e kaluara të Apollonit. Në odeonin, teatrin e vogël të Apollonisë antike kishin zënë vend çuditërisht pothuaj e gjithë elita e Teatrit Kombëtar. Atëherë unë iu drejtova me humor dramaturgut Fadil Kraja, duke i thënë: “A nuk të duket tanimë Tirana si një lagje e Fierit?”. Kaq mjaftoi dhe ju gazetarët që nuk lini gjë pa publikuar, e përhapët gjithandej dhe kështu ajo nisi të qarkullojë në formë barsalete humori. Por ju siguroj se në aktivitetet tona vijnë me kënaqësi të gjithë artistët e trevave shqiptare.

Travel. Ju jeni një kryetar bashkie i quajtur edhe “miku i artistëve” por paralelisht mbani prej disa vitesh edhe postin e presidentit të Futboll Klub Apollonisë. A nuk është një fenomen i çuditshëm?

B. Zeqaj. Ndoshta, por ka qenë një zgjedhje deri diku e imponuar nga rrethanat, sepse sporti ashtu si arti është një tjetër pasion i fierakëve.

Drejtimin e klubit të futbollit e mora kur skuadra ndodhej në një moment të vështirë, por duke punuar e rikthyem përsëri ekipin në superligë. Gjithashtu prej disa kohësh pranë këtij klubi funksionon edhe Akademia e Futbollit, të cilën e kemi binjakëzuar me Akademinë e Barcelonës, ku janë rritur talente si Mesi dhe Fabregas. Ndërsa një tjetër sfidë e jona është ndërtimi së shpejti i pallatit të sportit, i cili do ti japë më shumë impulse sporteve me dorë. Ndërsa në mënyrë të veçantë dua të përmend edhe sukseset e boksit dhe çilizmit, i cili që prej 15 vjetësh e dominon këtë sport në nivelet kombëtare.

Travel. Së fundmi z. Zeqaj, a është e vështirë të jesh kryetari i një bashkie si Fieri.

B. Zeqaj. Natyrisht që është përgjegjësi e madhe, e cila kërkon përkushtim për të punuar me të gjitha energjitë si qytetar dhe intelektual. Por duhet të udhëhiqesh nga vizioni për të ardhmen duke bërë përpjekje maksimale për realizimin e detyrave, sado të vështira dhe të ndërlikuara qofshin. E rëndësishme për një kryetar bashkie është komunikimi i pandërprerë me qytetarin, njohja dhe respektimi i legjislacionit dhe bashkëpunimi me të gjithë partnerët kombëtarë dhe ndërkombëtarë.

Intervistoi: Ilirjan Gjika Nr 4 travel 2011

37

kronika 11-14 shtator, u zhvillua në Korçë Festa e Birrës. Për të pestin vit rradhazi Festa e Birrës. Në këtë festë morën pjesë përfaqësues të lartë të trupit diplomatik të akredituar në Shqipëri si Ambasadori i Prezencës së OSCE, Ambasadorja Gjermane, Ambasadori Hollandez,si dhe aktorja e mirënjohur e Hollivudit Eliza Dushku, me misionin e promovimit të vlerave turistike të Shqipërisë nëpër botë.

24 shtator- 1 tetor, u zhvillua festivali Ndërkombëtar i Filmit në Prishtinë. Gjatë kësaj jave janë shfaqur 39 filma në shtatë kategori konkurruese dhe jo konkurruese. çmimi i parë, Hyjnesha e artë për filmin më të mirë i takoi filmit nga Bosnia Hercegovina - Bora/Snow në regji te Aida Begic.

27 shtator, në Shkodër u organizua një aktivitet kulturor me rastin e aktivitetit Dita Botërore e Turizmit, e cila ka si qëllim promovimin e trashëgimisë kulturore si faktor të rëndësishëm të zhvillimit të turizmit.

3 tetor, në Ministrinë e Turizmit,Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, Salla "Tefta Tashko" u shfaq “Koncerti i Miqësisë”, me rastin e misionit të Delegacionit Friuli Venezia Giulia në Tiranë.

3 tetor, në Shkodër u zhvillua Edicioni i dytë i Festivalit ndërkombëtar të filmit të animuar “Anifest Rozafa 2011” 3-6, tetor u zhvlliua edicioni IV i “Panairit Kombëtar të Trashëgimisë dhe Artizanatit” 3-ditor, në qytetin e Gjirokastrës, me pjesëmarrjen e 30 artizanëve dhe zejtarëve nga Shqipëria dhe Kosova.

7-8 tetor Panairi rajonal, festa e te vjelave në Peshkopi.

Festa e të vjelave solli në panair të gjitha llojet e ndryshme të fruta-perimeve të prodhuara nga fermerët e Qarkut Dibër.

Në të morën pjesë fermerët e rretheve Peshkopi, Burrel, Bulqizë dhe Klos.

8 tetor, u kremtua manifestimi tradiconal “Dita e Groshës” e cila u mbajt në hapsirat e shkollës fillore të Tearcës, në losovë Qëllim kryesor i këtij aktiviteti është promovim i vlerave të ndryshme kulturore përmes ushqimeve dhe traditave të ndryshme popullore.

15 tetor u zhvillua , Edicioni i 40 jubilar i manifestimit tradicional "Takimet e Gjeçovit". Aktiviteti u shoqërua me manifestime tradicionale letrare të përjavshme, kulturore dhe shkencore.

19 tetor, në Tiranë, Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit shfaqi koncertin “Tinguj Lartësimi”, një mbrëmje muzikore kushtuar Lumturimit të Nënë Terezës. Kori Kameral i TKOB-së interpretoi pjesën muzikore “Botës i përkas”, një kompozim i Gjon Simonit mbi tekstin e Nënë Terezës. Në ditën e tetë vjetorit të Lumturimit të saj, aktorja Roza Anagnosti interpretoi pjesë nga vepra letrare e Nënë Terezës, poezitë plot mesazhe të saj.

19-22 tetor në Tetovë, u mbajt Edicioni i dhjetë i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Morën pjesë

38

poetë nga vende të ndryshme të botës si: paraguaji, Suedia, Italia, SHBA, etj.

24 tetor, u festua ne Fishte, tek Mrizi i Zanave, 140-vjetori i lindjes se At Gjergj Fishtes, poetit tone kombetar. Në Tiranë në ambjentet e Muzeut Historik Kombëtar, nga MTKRS dhe Shoqata e Bukinistëve dhe Koleksionistëve Shqiptarë u hap një ekspozitë me fonde të ralla nga jeta dhe vepra e tij, sende dhe objekte personale, si tavolina e punës dhe makina e shkrimit, bastuni i tij, dorëshkrime të shumta, fotografi, etj u hap një ekspozitë.

25 tetor, në Korçë u zhvillua aktivtiti Kolonia Ndërkombëtare e Piktorëve “Ditët e Mios”. Aktiviteti u zhvillua për të katërtin vit rradhazi në qytet, mori emrin e piktorit të famshëm korçar, Vangjush Mio. 40 piktorë nga vende të ndryshme të botës janë pjesë e kësaj kolonie që tashmë ka zënë një vend të rëndësishëm në aktivitetet kulturore në qytet dhe jo vetëm.

28-29 tetor në Akademinë e Arteve, në Tiranë u zhvillua festivali operistik ndërkombëtar “Marie Kraja” 30 tetor, u zhvillua aktiviteti i përvitshëm tradicional “Sofra Pukjane 2011” që u zhvillua për të katërtin vit radhazi. I pranishëm në këtë aktivitet ishte dhe Presidenti i Republikës, Prof. Dr. Bamir Topi..

Veprimtaritë e Revistës Travel 16 tetor, në Tiranë u zhvillua në City park Panairi i turizmit “Pushime.” Revista Travel ishte e pranishme në këtë event të rëndësishëm për turizmin shqiptar.

12 tetor, në Shkodërr u zhvillua nga profesorë dhe studentë nga Italia dhe Ballkani seminari me temë “Projekte pushimesh”, ku u hodhën ide dhe projekte për zhvillimin e llojeve të ndryshme të turizmit.

18 tetor, në Tiranë u zhvillua Tryeza e rrumbullakët me ministrin e turizmit. Një hapësirë diskutimi u mundësua edhe për publikimet turistike, ndër të tjera edhe për revistën Travel, si një media e profilizuar në turizëm.

21-23 tetor, u zhvillua në Pallatin e Kongreseve Panairi i Vjeshtës. Agjencia Blue, merr pjesë për të gjashtin vit radhazi me guidat turistike si dhe me revistën Travel.

23-25 shtator, u zhvillua Konferenca për Teknologjinë Turizmin në Beograd, ku ishte pjesëmarrëse edhe revista Travel, si një partner mediatik turizmi (lexoni më shumë në fq 22).

Fokus 2011, Edicioni i 6-të.

Për Travel Magazine Shkëlzen Rexha Tradita e krijuar në realizimin e këtij aktiviteti kushtuar i gjithi fotografisë artistike, krijimit të urave bashkëpunimit, ballafaqimit të vlerave të shkollave të rajonit dhe nxitjes së debatit mbi fotografinë dhe për fotografinë, e bënë këtë aktivitet nga me te rëndësishmit kushtuar fotografisë në Shqipëri.

Kërkesës së organizatorit Arben Alliaj, Galerisë së Artit Fier, Shoqatës Antik mbështetur financiarisht dhe nga Bashkia Fier rregullisht i paraqiten një numër i madh konkurrentësh të cilët dëshirojnë të bëhen pjesë e ekspozitës finale.

Edhe ketë vit janë paraqitur rreth 160 aplikantë, kurse selektorët të cilët përbëjnë dhe jurinë e aktivitetit vendosën të kualifikojnë vetëm 93 prej tyre.

Sigurisht, në gjeografinë e aktivitetit tërheqin vëmendjen numri i madh i aplikantëve nga trevat shqipfolëse të cilëve sivjet iu bashkohen dhe shtetet si Amerika, Gjermania, Turqia, Bullgaria, Maqedonia, Franca, India, Pakistani, Belgjika, Mali i Zi, Serbia etj....

Nga Kosova morën pjesë: Burim Myftiu, Fahredin Spahija, Arton Humolli, Shkëlzen Rexha, Petrit Ukëhajdaraj, Rezart Galica, Visar Sherifi, Lulzim Makolli, Fleta Baraku, Arbies Komoni, Kreshnik Hoda, Merita Jaha, Emina Krasniqi, Naim Spahiu, Nita Zeqiri, Admir Idrizi, Agim Kajtazi...

Juria e sivjetme përbehet nga Jutta Benzenberg (Gjermani) Suzana Varvarica (Shqipëri) Afrim Spahiu (Kosovë). Çelja e ekspozitës dhe ndarja e çmimeve u bëmë datën 5 nëntor ora 17.00 ne galerinë e arteve Fier. Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri ne dt 15 nëntor.

Çmimi i tretë - Murat Saygıner – Turkey Çmimi i dytë - Nita Zeqiri – Kosovë Çmimi i parë - Eljan Tanini - Shqipëri

Fotoja fituese: Eljan Tanini - Shqipëri Titulli i fotografisë: “Si puthja për babën”

Panairi i Librit “Tirana 2011” rekorde vizitorësh 09-13 nëntor, Shoqata e Botuesve Shqiptarë organizoi Panairin e 14 të Librit në Pallatin e Kongreseve “Tirana 2011”. Ishin mbi 90 shtëpi botuese me stendat e tyre në Panairin e 14-të të Librit, një pjesëmarrje shumë e gjerë kjo. Pjesë e botuesve të cilët morën pjesë me stendat e tyre në hapësirën e Pallatit të kongreseve ishin si çdo vit edhe shtëpitë botuese nga Kosova dhe Maqedonia. Ashtu si në Panairet e tjera të Librit të Tiranës, edhe këtë vit nga organizatorët ishin të ftuar shkrimtarë, poetë e krijues të tjerë, si dhe gazetarët nga organet kryesore të shtypit shqiptar dhe të huaj për t’i bërë jehonë kësaj ngjarjeje të rëndësishme të kulturës shqiptare.

Numri i vizitorëve të panairit shënoi një shifër rekord, rreth 80 mijë, numër shumë më i madh se vitet e shkuara, gjithashtu edhe numri i titujve dhe ekzemplarëve të shitur, ishte më i madh këtë vit, duke dominuar me tituj shqiptarë, kryesimin e listës së të cilëve e mbante Ben Blushi, Edi Rama, e pas tyre Elena Kadare, Blendi Fevziu, Sokol Balla, etj, me botimet e tyre me të fundit, përkatësisht “Shqipëria, Kurban, Kohë e pamjaftueshme, Enver Hoxha”, etj

Nr 4 travel 2011

39

events calendar

Kalendari kombëtar i festave dhe eventeve

Ngjarje të shënuara historike e kulturore, festa fetare, popullore, festa zyrtare e ditë të shënuara ndërkombëtare që celebrohen nga shqiptarët në Ballkan Kur

çfarë

Ku

1-2 Janar Festa e Vitit të Ri AL KS MK MNE 1 janar Dita e Shën Vasilit AL KS MK MNE 6 Janar Uji i Bekuar AL MK MNE 7 Janar Krishtlindjet ortodokse AL MK MNE 27 janar Përkujtimi i viktimave të Holokaustit OKB Janar Manifestimi Flaka e Janarit Gjilan KS 3 shkurt Dita e Shën Vllasi AL KS MK MNE 6 Shkurt Karnevali i Koreve Tuz MNE 14 Shkurt Nata e parë e Mirë –Regaib (ditelindja e profetit Muhamed a.s) AL KS MK MNE 14 Shkurt Shën Valentini AL KS MK MNE 17 Shkurt Dita e Pavarësisë së Republikës së Kosovës KS 20 shkurt Dita Botërore e drejtësisë sociale OKB 21 shkurt Dita Botërore e Gjuhës Amtare OKB Shkurt Karnavalet Shkodër AL 4 Mars Përvjetori i Besëlidhjes së Lezhës Lezhë AL 6 Mars Dita e fëmijëve Tuz MNE 6 Mars Dita e Veteranëve KS 7 Mars Dita e Mësuesit AL 8 mars Dita Botërore e Grave OKB 10 mars Dyzet Martirët e Sebastias AL KS MK MNE 14 Mars Kënga Qytetare Fier AL 14 Mars Dita e Verës AL 14 Mars Dita e Verës dhe e Karnavaleve Berat AL 21 mars Dita Botërore e Eliminimit të Diskriminimit Racor OKB 22 mars Dita e Sulltan Nevruzit AL KS MK MNE 22 mars Dita Botërore e Ujit OKB 23 mars Dita Botërore Meteorologjike OKB 25 mars Festa Zonja Nunciatë AL KS MK MNE Mars Sofra Ilire Fier AL Mars FFTK i këngës Popullore mbarëkombëtare Elbasan AL Mars Manifestimi Epopeja e Dukagjinit KS Mars DAM Festival-festival muzike Prishtinë KS Mars Kampionati Kombëtar në Kyorogi Prishtinë KS Mars Festivali i të rinjve “Magjik Fest” Lezhë AL Mars Manifestimi"Avancime në Kulturë” KS 1 prill Dita e Rrenave AL 2 prill Dita e Hithrave Korçë AL 2 Prill Dita e Komunës së Ulqinit MNE 2 Prill Dita botërore e librit për fëmijë AL KS MK MNE 3 prill Dita e Gurëve AL Tiranë 4 prill Dita Botërore kundër Minave OKB 7 prill Dita Botërore të Shëndetësisë OKB 7 Prill Dita e rezistencës ndaj fashizmit Durrës AL 8 Prill Dita ndërkombëtare e romëve AL KS MK MNE Dita ndërk. e Monumenteve & Siteve Arkeologjike AL KS MK MNE 8 prill 9 Prill Dita e Kushtetutës së Republikës së Kosovës KS 20 Prill Dita botërore e librit për të rritur AL KS MK MNE 23 Prill Dita Boërore e Librit AL KS MK MNE 23 prill Dita Botërore e Librit dhe e Copyright-it OKB 23 Prill Dita e Turqve KS 23 Prill Dita e Shën Gjergjit Durrës KS 24 Prill Pashkët AL KS MK MNE 26 prill Zonja e Këshillit të Mirë AL KS MK MNE 29-30 Prill Koncert Nata e Bardhe Lezhë AL 30 Prill çelja e Sezonit Turistik Sarandë AL

Kur

çfarë

Ku

30 Prill Lojrat Pranverore

KS Prill Kampionati Kombëtar-Poomse KS Prill Festivali i aktrimit “Apollon” Fier AL Prill Panairi i librit Fier AL Prill Zëri i Vëllazërisë Pejë, Istog, Deçan KS Prill Eksod ’99, pelegrinazh i kosovarëve Kukës AL 1 Maj Dita Ndërkombëtare e Punës AL KS MK MNE 1 Maj Rafting Day in Berat - Rafting në lumin Osum Berat AL 3 Maj Dita Botërore e Lirisë së Shtypit OKB 5 Maj Dita e dëshmorëve AL 6 Maj Dita e Goranëve KS 6 maj Dita e Shën Gjergjit AL KS MK MNE 6 Maj Dita e Luleve + Serenata Shkodrane Shkodër AL 6 Maj Dita e Shën Gjergjit Lezhë AL 9 Maj Dita e Evropës AL KS MK MNE 14 Maj Hapja e sezonit Turistik Durrës AL 15 maj Dita Botërore e Familjes OKB 17 maj Dita Botërore e Informacionit OKB 21 maj Dita Botërore e Diversitetit Kulturor OKB 22 maj Dita Botërore e Diversitetit Biologjik OKB 23 Maj Dita kombëtare e vllehëve MK 24 Maj Dita e Shën Qirilit dhe Metodit MK 26-29 Maj Shqipëria është Kulturë Apolloni, Fier AL 26-30 Maj Pranvera në Anë të Malit Ulqin MNE 26-30 Maj Tryezë e rrumbullakët “Mundësitë e zhvillimit të turizmit të qëndrueshëm në Anë të Malit“ Ulqin MNE 29 maj Dita Botërore e paqeruajtësve të OKB OKB 31 maj Dita Botërore kundër duhanit OKB Maj Albania Open Vlorë AL Maj Konkursi Ndërkombëtar i Fotografisë “Sotir” Korçë AL Maj Takimet e Poeteshave Shqiptare Vushtri KS Maj Festivali Ndërkomb. i Muzikës Bashkëkohore PrishtinëKS Maj Festivali i këngës për fëmijë Fier AL Maj Festival i Jazz Tiranë AL Maj Cërvica Bashkë Kërçovë MK Maj Hapja e Sezonit Turistik Pogradec AL Maj Panairi i librit Dibër MK Maj Panairi i librit shqip Kumanovë MK Maj Konkursi Poeteka Berat AL Maj Panairi i librit Kërçovë MK Maj Maratona Rinore Elbasan AL Maj Panairi Rajonal i Bujqësisë Berat AL 1 Qershor Dita e Fëmijëve AL 1 qershor Mbyllja e Pashkës AL KS MK MNE 1-5 Qershor Albania Open Gjirokastër AL 2 qershor Nata e dytë e Mirë - Riraxh AL KS MK MNE 2 qershor Ngjitja e Zotit Krisht në qiell AL KS MK MNE 3-8 Qershor Panairi i Librit të Prishtinës Prishtinë KS 4 Qershor Karnavalet e Korçës Korçë AL 4 Qeshor Hapja e Sezonit Turistik Berat AL 4 qershor Dita Botërore Kundër Dhunës ndaj Fëmijëve OKB 4-5 Qershor 40 Bunar Fest Prizren KS 4-11 Qershor Rally Albania AL 5 qershor Dita e Etërve Sinodi I Ekumenik AL KS MK MNE 5 qershor Dita Botërore e Mjedisit OKB 12 Qershor Dita e Paqes KS 12 qershor Pentikostia / Rrëshajët

AL KS MK MNE 12 qershor Dita e Shën Onufrit AL KS MK MNE

Ftohen të gjithë organizatorët e eventeve të ndryshme lokale, kombëtare e ndërkombëtare të natyrave të ndryshme, publikë apo privatë, që të bashkëpunojnë me revistën për kalendarin e eventeve, duke dërguar në adresën tonë skedat e aktiviteteve që ata organizojnë.

Gjithashtu, revista mirëpret saktësimet e organizatorëve për informacionin e dhënë në këtë kalendar eventesh.

International travel fairs and events kalendar Altin Prenga është një nga partizanët e ushqimit Slow Food, për këtë arsye ai ka hapur restorantin e tij “Mrizi i Zanave”, ku produktet që konsumohen, vijnë drejt e nga ferma e tyre.

Kur

çfarë

Ku

12-13 Qershor Freedom Festival Prishtinë KS 13 Qershor Dita e të gjithë shenjëtorëve MK 13 qershor Dita e Shpirtit të Shenjtë AL KS MK MNE 13 Qershor Dita e Shën Andonit (Shna Ndout) Laç AL 16-23 Qershor Fest. Ndërk. i Teatrove të kukullave Xinxilifo 2011 Pogradec AL 17 qershor Dita Botërore kudër Shkretëtirizimit dhe thatësirës OKB 19 qershor Dita e Gjithë Shenjtorëve AL KS MK MNE 20 qershor Dita Botërore e Refugjatëve OKB 20 qershor Dita e Shën Naumit AL KS MK MNE 21 Qershor Ditën Ndërkombëtare e Muzikës AL KS MK MNE 21 Qershor Ekspozita e Arteve Figurative Liqeni 2011 Pogradec AL 21 Qershor Dita e Liqenit Pogradec AL 22 Qershor Festa e Detit Durrës AL 23 qershor Dita Botërore e Shërbimit Publik OKB 24 Qershor Shën Gjini Lezhë AL 25 Qershor Simpoziumi Ndërkombëtar “Skulptura e Parkut” Korçë AL 25 Qershor Festivali i këngës dhe valles për Çamërinë Sarandë AL 26 qershor Dita Botërore kundër Drogës OKB 26 qershor Dita e Mateut AL KS MK MNE 26 qershor Dita Botërore kundër Torturës OKB 28 qershor Nata e tretë e Mirë - Berahet AL KS MK MNE 29 qershor Apostujt e Shenjtë Petro dhe Pavli AL KS MK MNE 29 qershor Dita e Shën Palit AL KS MK MNE Qershor Festa e korrjeve KS Qershor Festivali Kombëtar i Këngës për Fëmijë Shkodër AL Qershor Dita e Liqenit Shkodër AL Qershor Fest.Folk. Komb. i Rapsodëve dhe Instrumentistëve popullorë Lezhë AL Qershor Hapja e Sezonit Turistik Pogradec AL Qershor Festivali i instrumentistëve të vegjël popullorë Fushë-Arrëz AL Qershor Vera e Shkupit Shkup MK Qershor Takimet e vendlindjes Tugjec Kamenicë KS Qershor Panairi ndërkombëtar i agrobiznesit Gjilan KS Qershor Përmeti Multikulturor Përmet AL Qershor Festivali Folklorik “ Sofra Dardane” Tropojë AL Qershor Festivali i filmit për fëmijë Giffoni Sarandë AL Qershor Shkodra Jazz Festival Shkodër Al 4 Korrik Netët Poetike nga Lasgushi dhe Mitrushi Pogradec MK 6-16 Korrik Simpoziumi Ndërkombëtar “Skulptura e Parkut” Korçë MK 11 korrik Dita Botërore e Popullsisë OKB 15 Korrik Festa e Zojës së Madhe Tuz MNE 17 korrik E Etërve Sinodi IV Ekumenik AL KS MK MNE 20 korrik Dita e Shën Ilias AL KS MK MNE 23 Korrik Festa e Lakrorit Korçë AL 25 Korrik Koncerti Nostalgjia e këngës qytetare pogradecare Pogradec AL 26 Korrik Koncert me këngëtarë të ftuar Pogradec AL Korrik Banda e qytetit – koncert premierë Fier AL korrik Festa e sezonit turistik “Mirdita Turistike” Mirditë AL Korrik Panairi i librit Gostivar MK Korrik “Këngë Jeho” Strugë MK Sarandë AL Korrik Festivali Ndërkombëtar i orkestrave Frymore 1 gusht Dita e parë e Ramazanit AL KS MK MNE 2 Gusht Dita e kryengritjes së Ilindenit MK 2-22 gusht Sari Salltëku Krujë AL 8 Gusht Koncert i Asamblit te Qendrës Kulturore Pogradec AL 9 gusht Dita Botërore e indigjenëve OKB Korçë AL 11-14 Gusht Festa e Birrës 12 gusht Dita Botërore e Rinisë OKB

When

What

Where

April 20-22, 2011 Kazakhstan International Tourism Fair Almaty, Kazakhstan April 28-30, 2011 Aitf Baku, Azerbaijan May 2-7, 2011 Fit Cuba Havana, Cuba May 3-6, 2011 Arabian Travel Market Dubai, United Arab Emirates May 7-10, 2011 Indaba South Africa travel Show Durban, South Africa May 12-15, 2011 World Travel Fairw Shanghai, China May 15-18, 2011 Peru Travel Mart Lima, Peru May 15-20, 2011 Iipt African Conference on Peace Through Tourism Lusaka, Zambia May 16-18, 2011 Global SPA Summit Bali, Indonesia May 24-26, 2011 IMEX Frankfurt, Germany June 3-5, 2011 Karibu Fair Arusha, Tanzania June 8-9, 2011 FIEXPO Punta del Este, Uruguay June 8-10, 2011 Thailand Travel Mart Bangkok, Thailand June 11-12, 2011 Travel Blog Exchange (TBEX) Vancouver, Canada June 13-16, 2011 ILTM ASIA Shanghai, China June 22-24, 2011 Cultour Global Heritage & Cultural Travel Exhibition Quito, Ecuador June 22-24, 2011 BISA 2011 Buxton, United Kingdom July 20-23, 2011 Travelers Philanthropy Conference San Jose and Monteverde, Costa Rica July Document.ART Campulung Muscel, Romania August 19-21, 2011 Educational Travel – Expanding Horizons Tallinn, Estonia September 7-9, 2011 La Cumbre Las Vegas, USA September 11-13, 2011 The Trade Show Las Vegas, USA September 11-13, 2011 Travelmart Latinamerica Florianopolis, Brazil September 14-17, 2011 ITE HCMC 2011 Saigon, Vietnam September 17-25, 2011 Interboot Friedrichshafen, Germany September 19-21, 2011 Ecotourism And Sustainable Tourism Conference (ESTC) South Carolina, USA September 19-21, 2011 International Tourism Symposium Zermatt, Switzerland September 20-23, 2011 World Youth & Student Travel Conference Catalunya, Spain September 21-23, 2011 Mibexpo Russia Moscow, Russia September 21-23, 2011 Luxury-Leisure Moscow, Russia September 21-24, 2011 Otdykh-Leisure Moscow, Russia September 21-22, 2011 Group Leisure Travel Trade Birmingham, United Kingdom September 22-25, 2011 FITE 2011 Guayaquil, Ecuador September 22-24, 2011 TT Warsaw Warsaw, Poland September 22-25, 2011 FITA 2011 Mexico City, Mexico September 23-24, 2011 No Frills Bergamo, Italy September 27-28, 2011 Pacific Asia Indigenous Tourism Conference Darwin, Australia September 27-29, 2011 Astana Leisure 2010 Astana, Kazakhstan September 27-29, 2011 WSDE Sports Tourism EXPO Bangkok, Thailand September 30-October 2, 2011 JATA World Tourism Congress & Travel Fair Tokyo, Japan October 5-8, 2011 Borghi & Centri Storici Milan, Italy October 6-8, 2011 TTG Incontri Rimini, Italy October 6-9, 2011 SPA-CE Apa and Travel show in Slovenia Ljubljana, Slovenia October 21-23, 2011 Montreal International Tourism And Travel Show Montreal, Quebec October 21-23, 2011 Akwaaba Travel Fair Lagos, Nigeria October 29-1 November, 2011 FIT America Latina Buenos Aires, Argentina November 2-5, 2011 Cruiseworld 2011 Fort Lauderdale, Florida, USA November 3-4, 2011 MADI Travel Market Prague, Czech Republic November 7-10, 2011 World Travel Market London, United Kingdom November 14-16, 2011 HR Forum 2010 Charlottetown, Prince Edward Island, Canada November 14-17, 2011 International Golf Travel Market Belek, Antalya, Turkey November 16-18, 2011 MITM Americas San Salvador, El Salvador November 17-20, 2011 Borsa Mediterranea Del Turismo Archeologico Paestum, Italy November 18-20, 2011 Philoxenia Thessaloniki, Greece November 23-26, 2011 Arab Tourism Bourse Damascus, Syria November 23-25, 2011 International Tourism Congress Peniche, Portugal December 2-4, 2011 Monte Carlo Travel Market Monte Carlo, Monaco December 5-7, 2011 World Green Tourism Abu Dhabi Abu Dhabi, United Arab Emirates December 5-9, 2011 Arab International E-Tourism & E-Marketing Conference-IOETI Luxor, Egypt December 5-8, 2011 ILTM Cannes Cannes, France December 6-8, 2011 Luxury Travel Expo Las Vegas, USA December 14-15, 2011 BTEXPO Tour & Taxis, Belgium

Nr 4 travel 2011

41

Kalendari kombëtar i festave dhe eventeve Kur

çfarë

Ku

15 Gusht Dita e Emigrantëve Lezhë AL 15 Gusht Koncert me grupet muzikore te qytetit Pogradec AL 16 Gusht Dita e Shën Mërisë së Gushtit Durrës AL 20-25 Gusht Festa e Bektashinjve-Pelegrinazh në Malin e Tomorit Berat AL 22 Gusht Koncert me studentët liceistë pogradecarë Pogradec AL 22 gusht Ditëlindja e Imam Aliut AL 23 gusht Dita Botërore e skllavërisë OKB 25 gusht Festa e Glinës Glinë Leskovik AL 26 gusht Nata e Kadrit AL KS MK MNE 27 gusht-2 shtator “Gladiatori i Artë” Fest. Ndërk. i Filmit Durrës AL 30 gusht Dita e parë e Fiter Barjamit AL KS MK MNE Gusht Sazet Popullore Fier AL Gusht Mbrëmjet Strugane të Poezisë Strugë MK Gusht Vera e Ohrit Ohër MK Gusht Drogomishti i Vogël - Bashkë Kërçovë MK Gusht Sofra Mirditore Mirditë AL Gusht Dita e Piteve Gostivar MK Gusht “Dokufest” Fest. Ndërk. i Filmit Dokumentar Prizren KS Gusht Revia e veshjeve popullore Strugë MK Gusht Logu i Bjeshkës Koritë e Malësisë MNE Gusht Rapsha Vitoje Malësi MK Gusht Vera në Cem Tërgajë, Malësi e Tuzit MNE Gusht Maratona e kënges popullore qytetare Sarandë AL 1 shtator Fillimi i Vitit Kishtar AL KS MK MNE 8 shtator Dita Botërore kundër Analfabetizmit OKB 8 Shatator Dita e Pavarësisë MK 12 Shtator Vjeshta Poetike Pogradec MK 14 shtator Lartësimi i Kryqit të Nderuar AL KS MK MNE 15 shtator Dita Botërore e Demokracisë OKB 16 Shtator Festa e Pezës Tiranë AL 16 shtator Dita Botërore e Ozonit OKB 21 shtator Dita Botërore e Paqes OKB 27-29 Shtator Koncert i Ansamblit “Myzeqeja” Fier AL 28 Shtator Dita ndërkombëtare e boshnjakëve KS MK 29 Shtator Dita Kombëtare Trashëgimisë Kulturore Berat AL 30 Shtator Dita e verërave Berat AL Shtator Kosova Open KS Shtator Dita Botërore Detare OKB Shtator Poeteka Durrës AL Shtator Ekspozitë fotografike “Monumentet” Fier AL Shtator Spektakël për 16-vjetorin e Akademisë Tiger Prishtinë KS Shtator Java e trashëgimisë kulturore Fier AL Shtator Tingujt e Çarshisë Shkup MK Shtator Festivali Ndërkombëtar i Teatrit “Butrinti 2000” Sarandë AL Shtator Ekspozitë etnografike Fier AL Shtator Festivali i birrës “Birralend” Shkup MK Shtator Festa e Shegës Lezhë AL Shtator Prishtina Film Festival Prishtinë KS Shtator Konkursi Ndërkombëtar “Marubi“ Tiranë AL Shtator Panairi i Librit Gjiroksatër AL 1 tetor Dita Botërore e të Moshuarve OKB 4 - 10 tetor Java Botërore e Hapësirës OKB 5 tetor Dita Botërore e Mësuesit OKB 8 tetor Zoja e Shkodrës ose zoja e Bekueme Shkodër AL 8 Tetor Garë Ndërkombëtare e FTK-së KS 9 tetor Dita Botërore e Postave OKB 10 tetor Dita Botërore e Shëndetit Mendor OKB 11 Tetor Kryengritja e Popullit kundër fashizmit MK 13 Tetor Aktivitet në përvjetor të Mitrush Kutelit Pogradec AL 13-17 Tetor Ditët e Naimit Tetovë MK 16 tetor Dita Botërore e Ushqimit OKB 17 tetor Dita Botërore kundër varfërisë OKB 18 tetor Lumturimi i Nënë Terezës AL KS 19 Tetor Dita e Lumturimit të Nënë Terezës AL KS 22 Tetor Dita e Luftës Revolucionare MK 24 tetor Dita e Kombeve të Bashkuara OKB 24 tetor Dita Botërore e Zhvillimit të Informacionit OKB 24 Tetor Ekspozitë e Arteve Figurative Pogradec AL 24-30 tetor Java Botërore e çarmatimit OKB 31 Tetor Halloween Day AL KS MK MNE Tetor Kolonia Ndërkombëtare e Piktorëve Korçë AL Tetor Dita e Groshës Tearcë, Tetovë AMK

42

Kur

çfarë

Ku

Tetor Festa e të Vjelave Peshkopi AL tetor Dita Botërore e Habitat-it OKB Tetor Vjeshta letrare e Gjilanit Gjilan KS Tetor Panairi Ndërkombëtar i Artizanatit Gjirokastër AL Tetor Panairi ndërkombëtar i agrobiznesit Kumanovë MK Tetor Vallja dyshe në Librazhd Pogradec/ Librazhd AL tetor Dita Botërore kundër katastrofave natyrore OKB Tetor Manifestimi “Takimet e Gjeçovit” KS Tetor Festivali Nderkombëtar i Teatrit Elbasan AL Tetor/ Dhjetor Skena UP Festival Ndërkombëtar i Studentëve të Filmit dhe Teatrit KS 1 Nëntor Dita e të gjithë shenjtorëve AL KS MK MNE 2 Nëntor “Vjeshta e Tiranës” Tiranë AL 5 nëntor Dita e Arafatit AL KS MK MNE 6 nëntor Dita Botërore e ruajtjes së mjedisit nga Lufta OKB 6 nëntor Dita e parë e Kurban Barjamit AL KS MK MNE 14 nëntor Dita Botërore e Diabetit OKB 16 nëntor Dita Botërore e tolerancës OKB 20 nëntor Dita Universale e fëmijëve OKB 20 nënotr Dita e Industrializimit të Afrikës OKB 21 nëntor Hyrja në Tempull e Hyjlindëses Mari AL KS MK MNE 21 nëntor Dita Botërore e Televizionit OKB 22 Nëntor Dita e alfabetit shqip MK 23 Nëntor Dita e Çlirimit të qytetit Lezhë Al 25 Nëntor “FFTK i Iso-Polifonisë” Vlorë AL 25 nëntor Dita Botërore kundër Dhunës ndaj Grave OKB 28 Nëntor Kupa Kombëtare-Kyorugi Prishtinë AL 28 Nëntor Dita e Pavarsisë / Festa e Flamurit Shqiptar AL KS MK MNE 29 Nëntor Dita e Çlirimit AL 29 Nëntor “Nata e Bardhë” Tiranë AL 29 nëntor Dita Botërore e Solidaritetit me popullin palestinez OKB Nëntor Dita Botërore e Viktimave të trafikut rrugor OKB Nëntor Miss Kosova Gjilan KS Nëntor Kosova Film Festival “Hyjnesha në Fron” Prishtinë KS Nëntor Portretet Poetike “Dr.Sulfi Kurteshti” Dibër MK Nëntor Panairi Ndërkombëtar i Librit Tiranë AL Nëntor Festivali Ndërkombëtar i Teatrit në Kosovë KS Nëntor Ditët e kulturës së pakicave në Mal të Zi Ulqin MNE Nëntor Ekspozitë kolektive e Arteve Pamore “Nëntori” Tiranë AL Nëntor Festivali “ Oda Dibrane “ Peshkopi AL Nëntor Fest. Ndërkomb. i Vokalit Operistik “Marie Kraja” Tiranë AL Nëntor Çmimi letrar “Zef Serembe” Laç AL 1 dhjetor Dita Botërore kundër AIDS OKB 2 dhjetor Dita Botërore e heqjes së skllavërisë OKB 3 dhjetor Dita Botërore e personave me aftësi të kufizuara OKB 5 dhjetor Dita e Ashures AL KS MK MNE 5 dhjetor Dita Botërore e Vullnetarëve OKB 6 Dhjetor Dita e Shën Kollit Durrës Al 6 dhjetor Dita e Shënkollit AL KS MK MNE 7 dhjetor Dita Botërore e Aviacionit Civil OKB 8 Dhjetor Dita Kombëtare e Rinisë AL 8 Dhjetor Dita e Shën Klimentit të Ohrit Ohër MK 9 dhjetor Dita Botërore Anti-Korrupsion OKB 10 Dhjetor Kupa Kombëtare- Poomse Prishtinë KS 10 dhjetor Dita Botërore e të Drejtave të Njeriut OKB 11 dhjetor Dita Botërore e malit OKB 13 Dhetor Ekspozitë Pikture me rastin e Festës së Verërave Pogradec AL 13-14 Dhjetor Festa e Verërave Pogradec AL 18 dhjetor Para Krishtlindjes AL KS MK MNE 18 dhjetor Dita Botërore e Migrantëve OKB 19 dhjetor Dita Botërore e Bashkëpunimit me Europën OKB 20 dhjetor Dita Botërore e Solidaritetit Njerëzor OKB 25 Dhjetor Krishlindjet AL KS MK MNE 26 dhjetor Dita e Shën Shtjefnit AL KS MK MNE 26 dhjetor Dita e parë e vitit të Ri Hixhri 1432 AL KS MK MNE 31 dhjetor Festa e Vitit të Ri AL KS MK MNE Dhjetor Simfonia si gjini, Orkestra e të rriturve Fier AL Dhjetor Tirana International Film Festival Tiranë AL Dhjetor Festival Kombëtar i Këngës në Radio-Televizion Tiranë AL Dhjetor Ekspozitë me piktorë e skulptorë fierakë Fier AL Dhjetor Panairit i Fundvitit Korçë AL Dhjetor Konkursi Ndërkombëtar i Arteve Vizuale “Onufri” Tiranë AL Gjatë Vitit Fest. Folk.Tipologjik Komb. i Sazeve dhe Orkestrave Popullore” Korçë AL Gjatë Vitit Festival i valleve Popullore Elbasan AL Gjatë Vitit Kampionati i Futbollit për personat me aftësi të kufizuara Elbasan AL

Events

Festat e Nëntorit

Dita e Tokës

, Shqipëri 10 Dhjetor

Alfred Marku, kuzhinieri fantazist i Restorant “Rapsodia”, duke zbukuruar tortën me shegë, të krijuar prej tij për Festën e Shegës, në qytetin e Lezhës.

10 Dhjetor – Terra Madre Day, www.slowfood.it/terramadreday Bashkohuni me ne me 10 dhjetor kur rrjeti global Slow Food mblidhet për të promovuar ushqim të mirë, të pastër dhe të drejtë.

Fermerët e vegjël, prodhuesit, kuzhinierët, studentët dhe anëtarët përdorin krijimtarine dhe dijet e tyre për të ndërtuar të ardhmen e një ushqimi të mirë. Është një veprim që forcon lidhjen mes komuniteteve sepse një revolucion global i ushqimit fillon nga rrënjët vendase.

Gjatë vitit 2010 u zhvilluan më shume se 1150 aktivitete në më shumë se 120 vende të botës. Këtë vit do të mund ta festoni edhe në Shqipëri.

28-29 nëntori, Në gjithë Shqipërinë, Kosovë, Maqedoni dhe Diasporë festohet festa e flamurit dhe dita e pavarsisë së Shqipërisë. Me rastin e këtyre ditëve në Tiranë janë planifikuar një sërë aktivitetesh, si koncerte me këngë e valle që zgjasin ori,Tiranë 28-29 nënt deri në mesnatë, aktivitete sportive, kulturore, ku marrin pjesë të gjitha grupmoshat. I gjithë qyteti vishet me ngjyrën e flamurit, ndërsa epiqëndra e festimit pritet të jetë qyteti i Vlorës, aty ku më 28 nëntor 1912, Ismail Qemali ngriti flamurin e pavarësisë.

Festa e Verërave Pogradec 17-18 dhjetor, Në Pogradec zhvillohet Festen e lengut të rrushit, e lengut të jetës, e gëzimit, festën e fisnikërisë së Pogradecarëve. Kjo quhet festa e butëve, një shprehje sa fisnike aq dhe e vecantë për vëndasit. Të gjithë duan të argëtohen, të harrojnë lodhjen dhe të bëjnë qef, se ky është shpirti i Pogradecarit. Festa e Verave, ku ashtu siç është traditë në këtë qytet, Qytetarët nxjerrin për të shijuar në bulevard Vererat të cilat fermentohen në butet e shtëpive të tyre. Sigurisht në fund do ketë një fitues i cili do të zgjidhet nga nje juri e përbërbëre nga vetë qytetarët.

www.visitalbania.it

Një portë e re për Turizmin Shqiptar Ishte shtator 2004 kur në një nga ambientet e kolegjeve studentore në Milano krijohet shoqata e Studentëve Shqiptarë New A.G.E (New Albanian Generation Era). Dashuria dhe pasioni për Shqipërinë na ka bërë që gjatë këtyre viteve të organizojmë evente të ndryshme kulturore të cilat kanë mundësuar zhvillimin pozitiv të imazhit të Shqipërisë në Itali dhe miqësine ndërmjet dy vendeve.

Gjatë qëndrimit tonë në Itali na ka ndodhur shpesh që miqtë tanë italianë te na pyesin: po si është Shqipëria, po deti si është, po kuzhina, etj etj… dhe pasi u përgjigjemi me shumë dëshirë pyetjeve, ndodh shpesh që bashkebiseduesi ynë të na thotë: …do doja shumë ta vizitoja Shqipërinë!

Në këtë mënyrë, duke qenë një urë lidhëse ndërmjet dy vendeve, të integruar dhe arsimuar në Itali, lindi nevoja të bënim një hap akoma me konkret, krijimin e një zyre turistike, e cila ka si qëllim promovimin e turizmit shqiptar në Itali.

Turizmi Shqiptar është ajo pikë në të cilën ne gjejmë kryqëzimin e pasionit me profesionalitetin, ndaj kemi kënaqësinë që këtë t’ua transmetojmë edhe miqve tanë Italianë. Në sajë të bashkëpunimeve me shoqata italo-shqiptare dhe falë financimit të Komunës së Milanos dhe Fondazione Cariplo, sot cilido i interesuar rreth turizmit shqiptar ka një portë të hapur për të marrë informacione.

Qëllimi ynë është të nxisim interesin e të huajve rreth turizmit shqiptar, të informojmë për bukuritë natyrore dhe kulturën, të ftojmë miqtë tanë në atdheun tonë. Në këtë fazë të projektit, jemi duke punuar me organizimin e plaformës informuese, në mënyrë që muajt që vijnë, të jemi të gatshëm për të udhëtuar drejt Shqipërisë. Një vëmendje e veçantë do t’i kushtohet tureve kulturore, turizmit të përgjegjshëm si dhe tureve eksploruese.

Ufficio Turistico d’Albania a Milano qëndron e hapur për publikun çdo të hënë dhe të mërkurë, nga ora 14.00 deri në orën 18.00 dhe ndodhet ne Via Adige 11, Milano.

Erjon Gorani Drejtor Ekzekutiv

Nr 4 travel 2011 43

aktivitete

Shkolla e verës shton njohjet dhe dëshirat për turizmin

Dr. Giorgio Andrian, School Director Ellen Belardi, Assistant Director SEENET (www.see-net.org), Iniciativa më e madhe e decentralizuar e kooperimit ne ballkan, vendosi të organizojë një trajnim për vendet antare të veprimit vertikal 2.C (koordinuar nga Provinca Autonome e Trentos); rezultati ishte 16 pjesëmarrës nga Shkodra (AL), Nikshiq (MN), Peja-Pec (KS), Nish dhe Kraljevo (SRB) dhe Shkupi (MK), të cilët për 7 ditë u mblodhën në Shkodër, për të punuar mbi temën “Kthimi i resurseve turistike në procel lokal zhvillimi të qëndrueshëm”.

Objektivat e trajnimit ishin: 1. Të ofronte të gjithë partnerëve të projekteve një set leksionesh nga ekspertët më të mëdhenj (që vinin edhe nga Italia edhe nga SEENET), në topikët e identifikuar si më të suksesshmit (si psh menaxhimi i destinacionit).

2. Ti jepte çdo anëtari mundësinë të prezantonte projektin e tij dhe të diskutonte me të gjithë pjesëmarrësit për mundësinë e realizimit.

Një përzierje e leksioneve frontale, dhe grupesh pune, u dha pjesëmarrësve një rast shumë të mirë për të ndarë detaje konceptuale dhe operacionale për të analizuar më mirë trendet në turizmin e rajonit, për të punuar më mirë në konceptin e destinacionit, për menaxhimin dhe marketingun territorial, dhe për të pregatitur një ofertë të mirëpërcaktuar turistike.

Duke qenë se trajnimi ishte instaluar në një nga pikat turistike të Shkodrës (pikërisht tek Shtëpia e Paqes, pranë Liqenit të Shkodrës), pjesëmarrësve iu ofrua mundësia unike për të për44

jetuar drejtpërdrejt një përvojë të pastër turistike, një aktivitet që SEENET e kishte organizuar në bashkëpunim me një partner shqiptar - Bashkinë e Shkodrës. Ishte fjala për të rigjeneruar vlerat e turizmit lokal, me resurset e vendit, në fshatin turistik të Zogajt.

“Shkolla e Verës, ishte interesante, e dobishme, plot argëtim dhe gaz, me njerës të shkëlqyer dhe të veprimit, të etur për të mësuar dhe të gatshmë për të ndihmuar, operativë, informues, dhe shëkmbyes të mirë përvojash”. Kështu na thanë pjesëmarrësit maqedonas, ndërsa për delegacionin shqiptar: “një element i shkëlqyer për kapacitete konstruktive dhe shkëmbime ndërkulturore”.

Të shtunën në mëngjes, njerëzit u ndanë me përshtypjen e pastër se trajnimi ishte një vlerë e shtuar për bagazhin e tyre profesional dhe njerëzor, dhe me mendimin për bashkëpunime të mëtejshme, në takimin e ardhshëm të “Shkollës së Verës 2012”.

Faleminderit SEENET (dhe veçanërisht Provincës së Trentos), që invesoi në këtë shkollë dhe falemindëerit Shkodra, që na mirëpriti në gjirin e saj, për të kaluaj këtë javë të mrekullueshme.

Faleminderit edhe revistës Travel për pjesëmarrjen dhe pasqyrimin e këtij aktiviteti. Do të takohemi sërish në “Shkollën e Verës 2012, pse jo, në një qytet tjetër, ose në një vend tjetër të Ballkanit!

Summer School of the Italian decentralised cooperation (SEENET) on sustainable tourism. Participants from various Balkan locations joined in Shkodra for one week (October 9-15)

Summer School for more friendship and experiences in tourism SEENET (www.see-net.org), the largest Italian decentralised cooperation initiative in the Balkans decided to organised a training for the member territories of the vertical action 2.b (coordinated by the Autonomous Province of Trento); the result was that 16 participants from Shkodra (AL), Niksic (MN), Peja-Pec (KS), Nis and Kraljevo (SRB) and Skopje (MK) joined for 7 days in Shkodra to work on the theme of ‘tuning tourism opportunities with local sustainable development processes’.

The training’s objective was twofold: (1) to offer all the project partners a set of lectures form top experts (coming both from Italy and from the SEE region) on the topics identified as the most relevant (e.g. destination management) and (2) to give each of the member territories the chance to present its own project and discuss it with all the other participants.

A mixture of frontal lectures and working groups gave participants a good occasion for gaining conceptual and operational tools to better analyse the trends in tourism in the region, to work on the concept of destination management and territorial marketing and to prepare a proper tourism offer presentation.

Being the School located at the outskirts of Shkodra (at the ‘House of Peace’) offered participants the unique opportunity to

experience directly the activities that the SEENET Albanian partner (the Municipality of Shkodra) is carrying on in the village of Zogaj to revitalise the local tourism: a field visit was organised and the case discussed in a specific session of the training.

“The Summer School was interesting, useful, full of fun and It enjoyment, with great people and cooperation, information, and experience would not be exchange” told us the Macebad if you go for a coffee donian participants; while for or drink, in “The House of the Albanian delegation it was Sali Shijaku”, instead of “an excellent instrument for taking a coffe at the vani- capacity building and intercultural ty areas of “Blloku”. exchange”.

On Saturday morning people left each other with the clear impression that the training was an added value for their professional and human experience and with the intention to further cooperate and to see each other for the Summer School 2012.

Thanks SEENET (and the Province of Trento in particular) for having invested in the School and thanks Shkodra for having hosted us for an unforgettable week!

Nr 4 travel 2011 45

Eliza Dushku gjatë turit në Kosovë Photo: Shkëlzen Rexha ©

Kur më pyesin se cila ka qenë eksperienca më e bukur e jetës, nuk mund ta fsheh se ajo e kësaj vere mbetet padyshim një aventurë e parrëfyer, të cilën nuk di nga ta nisësh, pasi është e mbushur me aq shumë emocione, vende e njerëz, sa të duket sikur ke harruar diçka pa rrëfyer. Udhëtimi me Eliza Dushkun në çdo cep të Shqipërisë, madje edhe përtej kufijve të saj zyrtarë ishte një eksperiencë e magjishme, jo vetëm për faktin që në krah kisha miqtë e mi më të mirë, por edhe pasi ky rrugëtim më çoi në vende të pashkelura më parë.

Eliza 46

e të parëve

...në botën Odeta Male

Ishin dhjetë ditë plot emocione, aventurë dhe të papritura që zbuloheshin në çdo moment, supriza që fshiheshin pas çdo kthese që merrte itinierari ynë, ndjenja që ngjalleshin nga brenda sapo kaloja pragun e një shtëpie apo hyja në ndonjë rrugicë të Gjirokastrës apo Korçës. Pas çdo lodhjeje që më duhej të provoja teksa udhëtonim nga pjesa shqiptare e Maqedonisë, Kosovës e për t’u kthyer në Tropojë, më dukej sikur aty na priste një tjetër e papritur. Udhëtuam në qytete që i njihja, që i kisha vizituar më parë, por ndoshta nuk kisha kuptuar asnjëherë se aty kishte ende shumë gjëra për të zbuluar apo vende që e dija që ekzistonin, por që nuk e kisha imagjinuar se do të më linin aq shumë mbresa.

Pikënisja e udhëtimit tonë ishte Tirana. Një takim i përzemërt me kryetarin e Bashkisë së Tiranës, ku edhe Eliza pranoi ofertën që iu bë nga zoti Lulzim Basha për të qenë ambasadore e kryeqytetit, e më pas një vizitë e shkujdesur rrugëve, parqeve dhe lokaleve të metropolit. Një nga momentet më të bukura padyshim ishte marrja e nënshtetësisë shqiptare. U ndodha në ato çaste teksa Eliza vendoste firmën e saj mbi dokumentin që vuloste përjetësisht fatin e të qenit shqiptare.

Atë moment nuk mund ta harroj. U emocionova. Ajo nuk mund të fshihte aq lehtë gëzimin e madh që shoqërohej me ndjenjën e krenarisë. Ceremonialet dhe protokollet mbaruan, aktorja e madhe kishte një dëshirë të parrëfyer për të parë dhe prekur nga afër gjithë Shqipërinë…!

Eh, sigurisht të kishe krah Elizën, një divë të madhe të kinemasë gjërat bëheshin akoma më të bukura, perlat e rivierës e lanë pa fjalë dhe këto emocione Fadil Berisha përpiqej t’i xhironte me stafin e tij me të gjitha detajet e mundshme. Shkëlqimi i syve të Elizës ishte një mesazh i qartë për të gjithë ne, pas së cilës fshihej pyetja : Po tani ku do të shkojmë? Ajo na rrëfente për aq shumë kujtime të cilat lidheshin fort me vendin e të parëve të saj, por shumë prej tyre i kishte kyçur në mendjen e saj dhe tani ato i shfaqeshin para syve si me magji. Ato momente teksa shihte me sytë e saj gjithçka i kishte treguar babai i saj për Shqipërinë, po provonte se nuk ishin aspak një legjendë.

Gëzohej si fëmijë dhe nuk përmbahej dot

nga emocionet. Dukej sikur në një jetë tjetër kishte qenë në ato vende, i ngjanin të njohura dhe mezi priste të komentonte pjesëza të ndryshme të udhëtimit me të vëllain Nate, i cili ishte me ne në këtë eksplorim. Pas çdo shikimi, nuk ngopej së vështruari. Donte të zbulonte edhe më shumë se aq. Por udhëtimi ynë vetëm sa kishte filluar.

Nga Riviera udhëtuam drejt Butrintit, aty ku gjurmët e të parëve të saj ishin aq të qarta dhe aq të freskësa. Më pas u mahnit me mrekullitë e Syrit të Kaltër, madhështinë e kalasë së Gjirokastrës, sekretet e rrugicave të kalldrëmta të qytetit të gurtë. Ndihej si në shtëpinë e vet, prandaj nuk shqetësohej aspak për sytë kureshtarë që e ndiqnin ngado, as nuk ndihej në siklet teksa shihte dëshirën e madhe të aq shumë njerëzve që donin të kishin një kujtim me të.

Më pas udhëtuam drejt Korçës, ishte Ky një emocion e paparë. rrugëtim, Udhëtimit tonë i cili kishte një mission në këtë qytet fisnik, atë të prezantimit të iu bë një surShqipërisë në botë ishte prizë e bukur: vetëm fillimi i një dashurie Festa e birrës. që kishte lindur dhe rritej Kjo ishte zemra e mikpritjes. Ajo çdo cast në zemrën e Elizës, quhej Shqipëri. kthehej në qytetin e të parëve të saj dhe për të festuar ishte mbledhur gjithë qyteti, duke ngritur një dolli për bijën e sapo kthyer nga një rrugëtim i gjatë. Nuk kishte emocion më të madh teksa netëve të Verës, ajo niste dhe ndante me ne të gjitha ato që kishte parë me sy dhe kishte përjetuar me zemër.

Rrugëtimi me Elizën vijoi më pas në pjesën shqiptare të Maqedonisë, aty ku shqipja që dëgjonim nga të gjithë njerëzit ishte një dëshmi e gjallë e prejardhjes së saj. Njerëzit reagonin sapo shihnin aktoren me origjinë shqiptare duke e përshëndetur, ndalonin dhe e takonin, e uronin sikur donin të tregonin se ata ishin të një gjaku.

Kaluam kufirin maqedon, drejt Kosovës.

Ishte hera e tretë që ajo e vizitonte, por mahnitej pas çdo shtrëngimi duarsh sesa njerëzit e donin. Ishte e lodhur pas gjithë atij udhëtimi, edhe kjo pjesë e atdheut të saj ishte një pjesëz kujtimesh që i kishte treguar i ati dhe mezi priste ta zbulonte. Eliza na mahniste në çdo cast, i takonte të gjithë, i

Photo: Bashkia Korçë ©

Photo: Egzon Rexha ©

Photo: Jonida Hëna ©

shtrëngonte duart, falënderonte në gjuhën shqipe, madje u habit sesi kudo shihte jo vetëm shqiptarë që e donin, por edhe fansa që mezi prisnin të merrnin një autograf.

U kthyem sërish në Shqipëri, stacioni i rradhës ishte Tropoja. Pikërisht këtu në zemër të bjeshkëve do të mbeteshim të gjithë pa fjalë, na priste një suprizë madhështore, ku binte në sy mikpritja shqiptare: këngë e valle, tupanat kumbonin ngado, sikur donin të tregonin se pikërisht aty, në zemër të maleve shqiponjat fluturonin sërish. Eliza, padyshim ishte një shqiponjë e cila kthehej në folenë e të parëve të saj.

Kthimit në Tiranë shoqërohej me një dëshirë të madhe, por edhe me një çast jo fort të dëshirueshëm, largimin nga Shqipëria.

Por jam e bindur që ky rrugëtim, i cili kishte një mission fisnik, atë të prezantimit të Shqipërisë në botë ishte vetëm fillimi i një dashurie që kishte lindur dhe rritej çdo cast në zemrën e Elizës, Kjo quhej Shqipëri.

Nr 4 travel 2011 47

sondazh

pogradeci më i bukuri i vjeshtës Gjatë muajit tetor revista Travel publikoi sondazhin me temë “Cilët janë qytetet me vjeshtën më të bukur në Shqipëri”. Qyteti më i votuar dhe më i komentuar në faqen zyrtare të FB “Travel Magazine”, ishte Pogradeci. Por në një klasifikim më të gjerë, u votuan edhe Tirana, Berati, Korça, Shkodra...

Ai është i bukur në çdo stinë, e jo më kot ka frymëzuar poetët më të mëdhenj lirikë të Shqipërisë të krijojnë kryeveprat e letërsisë shqiptare.

Epitetet e shumta që ka tërhequr mbi vete në stinë e në dekada, e kanë bërë Pogradecin të jetë një qytet i dëshirueshëm për të gjitha moshat. Është mbiquajtur “qyeti I luleve”, “qyteti i poezisë”, për ngarkesën e madhe të kënaqësisë shpirtërore që fal tek çdo vizitor, kurdo që ai ta vizitojë atë.

Ne tani do ta mbiquajmë edhe “qyteti i vjeshtës”, për shkak të votimeve të shumta që mori në sondazhin e revistës Travel, se cili ishte qyteti me vjeshtën më të bukur në Shqipëri. E në fakt, peisazhet që fal Pogradeci në vjeshtë janë të pakrahasueshme, me një bukuri mahnitëse dhe elemetë që të bëjnë të marrësh frymë thellë, ose që të lenë pa frymë. Në të gjitha zonat turistike që rrethojnë Pogradecin, duke filluar që nga hyrja e segmentit buzë liqenit, përgjatë Pojskës (që nuk e ndan dot nga qyteti për shkak të vazhdimësisë së saj), e deri në Tushemisht (që mbetet bashkë me qytetin për të njëjtën arsye, se ndodhen në një vijë të pandërprerë bregliqenore), duke përfshirë në mes shëtitoren buzë liqenit, e sidomos Drilonin e mrekullueshëm, natyra luan me kapriço të theksuara lojra ngjyrash pafund. Në peisazh sundon një ngjyrë ndryshku, që kalon lehtësisht tek e verdha apo tek e kuqja e thellë, duke shkaktuar fenomene në pikturë, të cilat piktorët i kanë bërë tashmë emblema të punëve të tyre, e që i identifikojnë ata si artistë. Peisazhet e Drilonit janë të pangatërrueshme me asnjë pjesë tjetër të natyrës së Shqipërisë, duke e bërë unike pamjen e mjelmave që shëtisin të shkujdesura në ujin e burimit, të përkëdheluara me vëmendje nga fëmijët dhe vizitorët e shumtë.

Të vizitosh Pogradecin në vjeshtë do të thotë të bëhesh artist, t’i japësh vetes kënaqsinë e papërshkrueshme të shijimit të thellë të natyrës, e cila

Photo: Blue Albania ©

48

në këtë qytet nuk mjaftohet vetëm me kënaqjen e syrit tuaj. Patjetër që nuk mund të largoheni nga Pogradeci pa provuar koranin e gatuar në njëmijë mënyra, nga restorantet e shumtë, shoqëruar me verën e famshme të buteve, që zona e Pogradecit e ka të sajën. Edhe kulti i verës ka ditën e tij të veçantë, diku në mes të dimrit, në dhjetor me një festë tradicionale në sheshin e qytetit, ku ju mund të shijoni edhe një pamje tjetër të qytetit liqenor, atë të bardhësisë së dëborës.

Vjeshta mbi liqen e mbi Drilon, ju jep një tjetër kënaqësi, atë të oxhakur të ndezur, mbi të cilin po të doni mund të piqni gështenja e të pini një gotë verë. Eshtë e panevojshme t’ju përshkruajmë kënaqësinë që do të provoni në këtë rast. Nëse do të kërkonit mendimin tonë, shijen e mrekullueshme të vjeshtës së Pogradecit, do ta provonit më mirë se kudo tjetër tek Neli Resort, buzë Linit, tek Rrushi, përgjatë rrugës për Pogradec, dhe tek Mjelma, në Drilon, tri vende ku kuzhina e rrallë bashkohet me mikpritjen fjalëëmbël pogradecare dhe verërat e mrekullueshme. Në të tria këto vende do të mund të shijoni nga një peisazh të ndryshëm të Pogradecit, qytetit shqiptar më të bukur të vjeshtës.

Por nëse ju mund të kaloni në Pogradec në çfarëdo stine tjetër, dhe nuk keni mundësi ta shijoni qytetin në vjeshtë, atëhere duhet patjetër të bëni një vizitë në studion e fotografit të njohur Ardi Fezollari, i cili e ka përjetësuar qytetin e tij të lindjes në mijëra foto të mahnitshme, njëra më e bukur se tjetra, duke fituar me to edhe çmime kombëtare e ndërkombëtare. Vjeshta me sytë e Adit, është një dhuratë që nuk mund t’ia mohoni vetes, sidomos për një qytet si Pogradeci…

por edhe:

TIRANA

Photo: Blue Albania ©

BERATI

Photo: Blue Albania ©

KORÇA Photo: Ervis Bostanxhi ©

SHKODRA

Photo: Bardhok Ndoji ©

Edhe Tirana është një qytet që ia vlen ta vizitosh, madje ia vlen ta jetosh në vjeshtë. Ndoshta magjia e dikurshme ka qenë edhe më mbresëlënëse, sidomos përgjatë Lanës, në rrugët “Myslym Shyri”, “Ismail Qemali” (rruga nga Kryeministria, deri tek Liceu Artistik) dhe në zonën e ish-Bllokut. Por tani, me mbjelljen e pemëve në pothuajse të gjitha rrugët kryesore në Tiranë, vjeshta ndihet sërish në kryeqytet, duke shtruar rrugët me gjethe të verdha e të kuqërreme. Është për ardhur keq që trafiku i rënduar i makinave në të gjitha orët e ditës dhe të mbrëmjes nuk lejon shijimin e plotë të shëtitjeve të gjata në këmbë, ose të xhirove ekologjike më biçikletat Ecovolis, sepse bukuria e vjeshtës do të ishte edhe më e natyrshme. Por gjithsesi në zonat e caktuara të kryeqytetit, tek Parku Rinia, në parkun e vogël pranë Presidencës, e sidomos në parkune madh të Liqenit Artidicial, vjeshta është vërtet e bukur. Pa diskutim që shijuesit e saj më të mëdhenj janë shëtitësit e pasdites, të ngeshëm e më një qese kokoshkash në dorë, çdokush ndjek me kënaqësi rënien e ngadaltë të gjetheve, apo përcjell me sy vrapuesit e shumtë. Ylberi i ngjyrave të vjeshtës në parkun e Liqenit Artificial, e vendos edhe Tiranën në listën e qyteteve më vjeshtën më të bukur.

Berati është i famshëm për vlerat e tij kulturore, arkitektonike, historike e për shumë pasuri natyrore, të cilat kanë lënë pa fjalë të huajt e kanë bërë krenarë në shekuj beratasit dhe ka merituar kopertinën e këtij numri të Travel.. Por Berati është edhe një qytet i bukur në vjeshtë, sidomos në zonën e tij historike. Janë thuajse emblematike pamjet e Urës së Goricës në vjeshtë, me rrepet shekullorë që fillojnë e kërkojë leje për t’u çlodhur në dimrin e gjatë, e që fillojnë të skuqin e rrëzojnë gjethet e bukura. Një pemë aq krenare sa rrapi, nuk mund të mos e zbukurojë peisazhin e një qyteti, i cili është i bukur edhe për shumë arsye të tjera. Pasi ju kaloni hyrjen e qytetit dhe futeni në zonën historike, në të djathtë të rrugës, mbi lumin Osum, peisazhi është një tundim i vërtetë, që të “detyron” të ndalesh e të bësh foto, madje, pa drojtje t’ia japësh edhe dikujt aparatin për të fiksuar edhe veten mbi atë peisazh, nëse je vetëm. Deri më sot të rrallë janë ata që i kanë shpëtuar këtij tundimi. Por nëse i kanë shpëtuar tundimit për ta fotografuar, nuk besojmë se do të ishin kundër mendimit të votuesve të revistës se edhe Berati është një qytet me vjeshtë të bukur…

Edhe në Korçë është vështirë të mos flasësh për vjeshtën. Ndoshta ngaqë edhe Korça, duke qenë qyteti i serenatave dhe i dashurisë, nuk mund të mos ketë një vjeshtë të bukur. Rugët e saj kryesore, mbushen nga gjethet e verdhatë blireve dhe gjethet shumëformëshe të rrepeve, të cilat I shkojnë për bukuri peisazhit të kuqërremtë të qytetit, që e ka ruajtur shumë mirë arkitekturën autentike, me çatitë e shumta të kuqe. Por edhe në parkun e madh të qytetit, vjeshta ulet këmbëkryq e të bën ta shijosh në maksimum. Imagjinoni pastaj nëse pasditeve dikush mund të ulet në një një nga stolat e parkut me kitarë në dorë e në sfond të kishtë ngjyrat e vjeshtës, nuk do të kishte peisazh më të bukur, për ta klasifikuar edhe Korçën, si një nga qytetet shqiptare me vjeshtë të bukur. Pavarësisht se fshatrat e shumtë të Korçës, si Voskopoja, Dardha, Vithkuqi, Liqenasi, Mborja, Drenova, e pothuajse të gjitha fshatrat e saj, falin një vjeshtë të mrekullueshmë që e sfidon shumë herë atë të qytetit, Korça mbetet një qytet me vjeshtë për t’u shijuar e kjo është edhe arsyeja se pse e keni votuar.

Shkodra është e famshme për zonat e saj malore, ku vjeshta bën mrekullira. E si mund të mos përmendim Thethin, i cili tashmë është bërë i famshëm në botë, e që jo vetëm me njerëzit, por edhe me vjeshtën e tij të bën ta dashurosh. Mirëpo Shkodra është një qytet në breg të liqenit e, është edhe ajo në vjeshtë jo pak e bukur. Të kundrosh liqenin dhe peisazhin nga Kalaja e Rozafës, apo edhe nga kodrat e Zusit, ku mund të përfshish nën vështrim kalanë, është një kënaqësi e vërtetë. Të gjitha shkurret e shtratit të liqenit luajnë me ngjyrat e vjeshtës dhe aty sigurisht përqendrohet edhe vëmendja më e madhe e shkodranëve apo edhe vizitorëve në këtë stinë. Por edhe bulevardi në Piacë, apo kohët e fundit rrugët kryesore të qytetit, janë populluar dendur me pemë të reja, që kanë filluar të dhurojnë ndrojtshëm spektaklet e tyre të para, të cilat patjetër që do t’i zgjerojnë më kalimin e shekujve. Po flasm për blirët, rrepet e gështenjat e egra, që në sintoni të plotë me pemët e tjera dekorative u falin shkodranëve dhe jo vetëm, pamjet më të bukura të qytetit të tyre të dashur...

Nr 4 travel 2011

49

reportazh

Vosko magji Flora Xhemani

Photo: Blue Albania ©

Thonë që e krijuan vllehët, shqiptarët, grekët… diku rreth vitit të hershëm 1330.

Lulëzimin më të madh e pati në vitin 1764, atëherë kur popullsia e saj arriti në rreth tridhjetëmijë banorë. Pukëvili këmbëngulte se ishin gjashtëdhjetëmijë. Atëherë kishte 25 kisha me afreske nga më të lakmuarat, ndër të cilat vetëm tetë mundën tu mbijetojnë tri shkatërrimeve...

Ajo ndodhet diku mes malesh, shumë metra mbi nivelin e detit, e strukur mes kurbave të buta të kodrave, bri pyjeve të dendur e të përjetshëm, duke ngjallur vazhdimisht kërshëri e mister për mënyrat e saj të çuditshme të ekzistencës. Lindi, lulëzoi e u shua, duke lënë pas pikëpyetje pa fund në kokat e studiuesve, historianëve, kureshtarëve e adhuruesve të saj, për shekuj me radhë. Nga Shën Prodhomi hapet para vështrimit një pamje e mahnitshme nga duken majat e Lënies dhe Ostrovica, me një lartësi prej 2246 metra. Nga pika të ndryshme të fshatit ngrenë krye kambanaret e tetë kishave dhe manastireve të mbetura. Nëpër rrugët e Ishte qytetit të dikurshëm tingëllonin gëzueshëm e thuajse një trishtueshëm kambanat e plot njëzeteishull shkëlqimtar pesë të tillave… në mes të ujrave të Është Voskopoja, qyteti që vazhdon turbullta të mesjetës, të nxisë shkrimtarët të shkruajnë për të, të krijojnë histori dashurie ashtu siç shkruan të magjishme, të joshen prej edhe i fundmi i të magjepsurve, Blushi. qytetërimit të saj elegant, të mahniten prej erudicionit të saj, të intrigoIshte një fenomen, hen prej misticizmit të saj. Shkëlqimi thotë Plasari. Një i saj vrasës, ishte edhe varri i saj. Asnjë copëz Europe në mes të obskuran- perandori e errët si ajo turke nuk mund ta duronte gjatë një shkëlqim të tillë në tizmit aziatik, shkruajnë histomes të zymtësisë së mesjetës. S’kishte rianët… për çfarë t’i duhej padijes totale një akademi, një shtypshkronjë... për të mos folur pastaj për njëzetepesë kishat në një hapësirë aq të vogël, në mes të morisë së pafundme mbytëse të rrumbullakësisë së kupolave dhe minareve...

Thonë që e krijuan vllehët, shqiptarët, grekët… diku rreth vitit të hershëm 1330. Lulëzimin më të madh e pati në vitin 1764, atëherë kur popullsia e saj arriti në rreth tridhjetëmijë banorë. Pukëvili këmbëngulte se ishin gjashtëdhjetëmijë. Në atë periudhë kishte 25 kisha me afreske nga më të lakmuarat, ndër të cilat vetëm tetë mundën tu mbijetojnë tri shkatërrimeve. Ky qytetërim i pashpjegueshëm pothuajse në mes të hiçit ka pasur Akademi, Bibliotekë, Shtypshkronjë, artizanat të zhvilluar e tekstile dhe shërbeu si urë lidhëse jo vetëm brenda vendit, por edhe midis vendeve fqinje Greqi e Turqi.

Ajo u bë qyteti i lakmuar i piktorëve, që erdhën aty të derdhin talentin e tyre të ikonografisë, u bë qendra e vëmendjes e tregtarëve të kohës, si qyteti më fitimprurës e më i pasur, me një tregti 50

të zhvilluar fuqishëm, që lidhte me njëra-tjetrën qytetet më të pasura të Europës. Aty lindi bërthama e kapitalizmit, me shenjat e para të një kulture paraindustriale, prijëse në të gjithë Ballkanin e asaj kohe. Produktet që dilnin prej saj kishin vlerën e markës autentike, të paimitueshme, një shqiponjë, origjina e së cilës nuk mund të ngatërrohej. Qytetërimi ishte ndërtuar në mënyrë perfekte në katërmbëdhjetë korporata, që funksiononin më mirë se njësitë bashkiake të kryeqytetit sot. Elita e qytetit ishte shtresa kapitaliste, zejtare, tregtare, por edhe mësuesit e Akademisë, piktorët zbukurues, autorët e afreskeve të lakmueshme nga të gjithë… Administrimi ishte aq demokratik sa të mahniste. Çështjet zgjidheshin aq drejt sa as në Senatin e dikurshëm të Romës vota nuk kishte pasur aq shumë vlerë . Gratë visheshin bukur, siç nuk ndodhte në asnjë vend tjetër të perandorisë. Qyteti kishte rrugë me kalldrëm, krejtësisht në kontrast me vijat e pluhurta të fshatrave të humbur, ku kalonin vetëm bagëtia… Aty flitej shqip, shkruhej shqip, mësohej shqip…. Guxim i madh për t’i bërë një sfidë të tillë Portës së Lartë…

Voskopoja ishte një qytet autonom që vetëqeverisej e që dukej

poja qytetërim, art se nuk ishte nevojë për dorën e madhe oktapodiane të Portës.

Madje ajo vetë konsiderohej një qytet “me tentakula”, për shkak të tërheqjes së madhe që kishte. Aty jetuan Davidi, Kavaljoti, Grigori, aty vinin për të të jetuar të gjithë të rinjtë e zonave përreth e më larg, se e shihnin Voskopojën si tokën e premtuar.

Tepër shkëlqim. Shumë dije e panevojshme që nuk hynte në punë askujt, e sidomos sunduesve të interesuar për sa më shumë injorancë. Ishte thuajse një ishull shkëlqimtar në mes të ujrave të turbullta të mesjetës, ashtu siç shkruan edhe i fundmi i të magjepsurve, Blushi. Ishte një fenomen, thotë Plasari. Një copëz Europe në mes të obskurantizmit aziatik, shkruajnë historianët…

Shkatërrimi i saj i parë erdhi në vitin 1769. I dyti, pas tridhjetë vjetësh, për të mos i lënë kohë ringjalljes. I treti pas njëzeteshtatë vjetësh, për t’u siguruar përfundimisht që brezat nuk do të mund të trashëgonin asnjë copëz të shklëlqimit të dikurshëm. Mbetën vetëm rrënojat e tetë kishave dhe tek-tuk ndonjë rrugëz me kalldrëm... Jo aq e pashpjegueshme, po të kihet parasysh ngarkesa e madhe shpirtërore e mistike e botës së Zotit dhe engjëjve...

Nr 4 travel 2011 51

reportazh Po sot?

Sot Voskopja është një fshat piktoresk, i bukur në çdo stinë të vitit.

Natyra nuk ka ndryshuar, është po ajo, me rrugën që gjarpëron mes kurbave kodrinore si gjire vajzukesh. Ata që jetojnë aty, janë përpjekur të ndërtojnë një qytetërim tjetër, gjithsesi larg atij të dikurshmit por gjithaq mikpritës. Ne erdhëm këtu për herë të fundit në ditët e para të shtatorit, gjatë ditëve kur Xhunga përgatiste Shqip-in e saj të radhës. E mrekulluar edhe ajo prej të shkuarës së këtij ish-qyteti, e kënaqur mes mikpritësve për programin e saj.

Kryetari i komunës Nexhipi, rrezaton vetvetiu një qytetari mbresëlënëse që në fakt nuk duhet të çudisë askënd. Ai na pret si miq, ashtu siç pritet çdokush që vjen në Voskopojë. Agroni sheh me kënaqësi se si stafi i Shqip bën pregatitjet e emisionit që do të zhvillohet pikërisht në ambientet e hotelit të tij, që nuk mund të quhej ndryshe përveçse Akademia. U bënë Bibmëse dhjetë vjet që ai pret e përcjell lioteka e miq e turistë në Voskopojë, të cilët Voskopojës mund të ndoshta nuk gjejnë më asnjë pjesë të qytetit të dikurshëm, por ringjallet duke vengjejnë qytetërimin e tij. Përvoja dosur në raftet e saj të reja kanë zënë vend në Voskopojë, si Agim Bulka me hotelin e në radhë të parë tij Royal, që është struktura më e librat e shumtë re pritëse aty. Agimi vjen nga familja e shkrimtarit të njohur Nonda Bulka që janë shkruar dhe ndoshta pak prej kësaj e pak sepse për të. njëzet vjet përvojë artistike në Televizionin Shqiptar, nuk mund të sjellin veçse dashuri për artin, ai ka dëshirë të rizgjojë vlerat e këtij vendi, duke ngritur pranë hotelit të tij një muze entografik. Dhe do të mbledhë aty të gjitha gjurmët e mbetura që njerëzit të mësojnë për qytetërimin e djegur trefish. Biblioteka e Voskopojës mund të ringjallet duke vendosur në raftet e saj në radhë të parë librat e shumtë që janë shkruar për të. Dhe janë shumë, thotë Gimi, që ka filluar t’i mbledhë tashmë. Ai e ka mbështetur me qejf botimin voluminoz të Prof. Stilian Adhamit “Voskopoja e Ilustruar”, që do të jetë padyshim pjesë e fondit të bibliotekës.

Voskopoja do të ketë një zyrë informacioni turistik, thotë kryetari, pasi e meriton të dihet më shumë për të. Vizitorët do të gjejnë aty

52

Vosko civilization

It is situated somewhere between the mountains, many feet above sea level, nestled between the soft curve of the hills, dense forests horn of life, constantly sparking curiosity of mystery to her strange ways of being. It was born, flourished and were extinguished, leaving behind the endless questions in the minds of scholars, historians, curious of her fans, for centuries. From St. Prodhomi opens wide an amazing view from the tops of Lenie and Ostrovica, with a height of 2246 meters. From various points of the village ring the tower bells of eight remained churches and monasteries. On the streets of old town the bells use to sound cheerful and sadly in twenty five churches…

This is Voskopoja, the city which continues to encourage writers to write, to create the magical love stories, being attracted by its elegant civilization, being impressed by its erudition, being incanted of its mysticism. Its killing brightness , was the at the same time the tomb of her. It was impossible to endure such a glow in the middle of the medieval gloom, especially from an empire like Turkey one. Seems to be not so necessary an academy, or a library in the middle of total ignorance ... it was a big courage to build twenty-five churches in a so small space , in the midst of the multitude of endless smothering of the cupolas and minarets ...

It is supposed that was established by Vlachs, Albanians, Greeks ... somewhere around early 1330. The biggest boom was in 1764 when its population reached about thirty thousand inhabitants. Pouqueville insisted that the number was sixty-thousands. In that period there were 25 churches with frescoes of the most coveted. After the demolitions, only eight ones were able to survive. This civilization almost inexplicable in the middle of nowhere, was equipped with an Academy, Library, printing house, schools, textile handicraft, which was developed and served as a bridge not only domestically but also between neighbors Greece and Turkey.

It became the coveted city of painters, who came there to pay their painting talents, became the focus of traders of the time, as the most profitable city, with a strongly developed commerce, which linked with each other rich cities of Europe. It bore the core of capitalism, with the first signs of a pre-industrial culture, leading to the Balkans at that time. Its products had burst its authentic brand value, inimitable, an eagle, whose origins can’t be

poja

art, magic confused. The civilization was built on in fourteen perfectly Corporations, which functioned better than the boroughs of the capital today. The Elite strata of the city was capitalists, crafts, trades, but also teachers of the Academy, decorative painters, authors of the frescoes enviable for all ... The administration was more than democratic.

Issues use to be resolved in a way that neither the former Roman Senate had not been so much correct. Women were dressed nicely, as doesn’t happen in any other country of the empire. The city has cobbled streets, totally in contrast with the lines full of dust in the lost villages where use to pass only cattle ... They speak Albanian, written in Albanian, learn Albanian .... Great courage to make such a challenge to the Sublime Headquarter of the empire ...

Voskopoja was a city of the autonomous selfgovernment seemed that there was no need for the great octopus hand of the empire. Otherwise, it was even considered a city “with tentacles”, due to the large withdrawal it use to have. David lived there, Kavaljoti, Gregory, also did, there came to live all the young people of the surrounding areas further away, it looked like the promised land.

It was too much this brightness. Impossible to be unseen, especially by the leaders of the empire, as much interested to live people in deep ignorance.

It was almost a shining island in the middle of the turbulent waters of the Middle Ages, as also recently wrote, Blushi, the last writer, incanted from Voskopoja. It was a phenomenon, says Plasari. A piece of Europe in the middle of Asian obscurantism write historians ...

The first crash came in 1769. The Second, after thirty years, leaving no time for the revival. The third after twenty seven years, to make sure that posterity will eventually not be able to inherit any piece of the former glory. It remained only the ruins of eight churches and here and some cobblestone street ... Not so inexplicable, keeping in mind the huge loads of mystical spiritual world of God and angels ...

What about today?

Today Voskopoja is a picturesque village, beautiful in every season. The nature has not changed, the road meanders between hilly performance curves.

Those who live there, are trying to build another civilization, however far from the former, but equally hospitalizing. We came here last time in the early days of September, the days when Rudina Xhunga prepared her program about tourism. And she also was fascinated by the past of this former town, happy for the program among its hosts.

The Mayor of the village, Nexhipi, radiates itself a remarkable citizen who actually should not surprise anyone. He expects us as friends, as everyone expected coming in Voskopoje. Agron sees with satisfaction the preparations of staff for the show which will be held exactly in his hotel premises, which can not be called otherwise than Academy. There were more than ten years that followed he expects the tourists and friends to Voskopoje, who may not find on any old part of town, but find his civilization. New experiences have taken place in Voskopoja as Agim Bulka with his Royal Hotel, which is on the new host facility there. Gimi comes from the family of renowned writer Nonda Bulka and maybe a little bit of this and because of twenty years of artistic experience in the Albanian Television, (art can bring only love), he has the desire to awake the values of ​​ this country, raising close to hotel an ethnographic museum. And it will collect all the remaining tracks in the way

that people can learn about the three time burned civilization. He also will fond a library, where will be collected also all the books which treat the questions of Voskopoja.

The village will have a tourist information office, sais the Mayer, because it deserves to know more about it. Visitors will find everything there, even guides to lead them around the beautiful areas. Its churches and monasteries, already treated with love by Father Thomas, tend to reflect less of the former splendor.

Voskopoja has wonderful housewives, whose imagination exceeds the number of products that cook. With vegetables of the season you can enjoy the full flavor of diverse recipes. You can not the two foil pie, meat roasted or write-off donuts, if you come to Voskopoja.

It has a ski track, so the winter can be enjoyed not only as a pleasure shared fireplace but a bustling place where the activities or the championships take place. Its forests are covered by a white veil and return to the magical labyrinths where everyone would gladly want to be lost.

Voskopoja Autumn is among the most beautiful view you may have. Landscape takes lot of colors that become an amazing spectacle. The crystalline blue sky, mixed with the reddish color of the trees and the grass of the meadows, causing you a sense of sadness and joy at the same time, the mixture that goes almost to happiness.

Everywhere you turn the head there is a postcard picture. There are more than the above mentioned reasons, to go to visit Voskopoja ...

Voskopja nga Hotel Royal

Photo: Amarildo Topi (Radio Travel) ©

Nr 4 travel 2011 53

voskopojĂŤ

54

çdo gjë, madje edhe guida që t’i udhëheqin përreth zonave të saj të mrekullueshme. Kishat dhe manastiret e saj, që tashmë kurohen me dashuri nga At Thomai, tentojnë të reflektojnë pak nga shkëlqimi i dikurshëm.

Voskopoja ka amvisa të mrekullueshme, fantazia e të cilave e kalon shumë herë numrin e produkteve me të cilat gatuajnë.

Me perimet e stinës ju mund të shijoni receta shumëformëshe e plot shije. Ju nuk mund të largoheni nga Voskopoja pa provuar lakrorin me dy petë, mishin e pjekur apo petullat e fshira.

Voskopoja ka një pistë skish, për të mos e lënë dimrin të jetë vetëm një kënaqësi ndanë oxhakut të ndezur por edhe një vend plot jetë ku zhvillohen aktivitete e kampionate. Pyjet e saj mbulohen nga veli i bardhë e kthehen në labirinthe të magjishëm ku çdokush do të humbiste me dëshirë.

Vjeshta e Voskopojës është ndër më të bukurat që mund të këni parë. Peisazhi fiton një numër ngjyrash që kthehen në një spektakël të vërtetë. E kaltra e qiellit të kristaltë, përzihet me ngjyrën e kuqërreme të pemëve dhe të gjelbrën e barit mbi lëndina, duke ju shkaktuar një ndjesi trishtimi e kënaqësie njëkohësisht, përzierje që shkon gati-gati në lumturi. Çdo kthim koke nëpër kodrinat e saj fal një panoramë të denjë për kartolinë.

Ka më shumë se kaq arsye, për të shkuar të vizitoni Voskopojën…

ë ll

Dy

s

ht

Q

ë um

is

l po

Revista Travel ju këshillon:

Rr. “Mine Peza”, Tirana, Albania; Tel/Fax: +355 4 451 0 579 Mob: +355 69 20 67 200; 069 40 23 919 fioritravel@hotmail.com; fioritraveltours@hotmail.com

Prenotoni pushimet e fundvitit...!

ë lt a j

M

o

Pr

en

l Po

Nr 4 travel 2011 55

Kite-surf Shqipëri? outdoor

Gent Mati

365 ditë të vitit ...!

Kite surf apo rrëshqitja me sërf tërhequr nga një balonë-velë, është me siguri një nga sportet më të reja dhe ekzaltuese që do të praktikohen gjatë mijëvjeçarit të tretë në planetin tonë. Në mbarë botën praktikuesit sa vijnë dhe shtohen duke zhvilluar zona të tëra bregdetare, laguna dhe liqene të përshtatshme për këtë disiplinë.

Do të veçoja zhvillimin e jashtëzakonshëm të turizmit në plazhet e Brazilit verilindor ku fshatra të vegjël peshkatarësh jetojnë në simbiozë me hotele, kampingje dhe pensione ‘pousadas’ - të cilat popullohen nga Prilli deri në Janar nga klani ndërkombëtar kite surf-ist.

Elementet kryesore për praktikimin e kësaj disipline janë uji dhe era.

Nga të dyja në vendin tonë kemi me bollëk, ndaj le ti përdorim!

56

Në Hollandë ku praktikuesit janë me mijëra, temperaturat verore janë më se të krahasueshme me ato të dimrit tonë në bregdet, ndaj në Shqipëri me një kostum neopreni 5 mm, edhe në dimër mund të ushtrohesh pavarësisht temperaturave.

Nr 4 travel 2011 57

Gjatë përgatitjeve për kite-surf Photo: Gent Mati ©

Gent Mati duke bërë kite-surf në Zvërnec Photo: Alket Islami ©

Kite surf apo rrëshqitja me sërf tërhequr nga një balonë-velë, është me siguri një nga sportet më të reja dhe ekzaltuese që do të praktikohen gjatë mijëvjeçarit të tretë në planetin tonë. Në mbarë botën praktikuesit sa vijnë dhe shtohen duke zhvilluar zona të tëra bregdetare, laguna dhe liqene të përshtatshme për këtë disiplinë.

Do të veçoja zhvillimin e jashtëzakonshëm të turizmit në plazhet e Brazilit veri-lindor ku fshatra të vegjël peshkatarësh jetojnë në simbiozë me hotele, kampingje dhe pensione ‘pousadas’ - të cilat popullohen nga Prilli deri në Janar nga klani ndërkombëtar kite surf-ist.

Elementet kryesore për praktikimin e kësaj disipline janë uji dhe era. Nga të dyja në vendin tonë kemi me bollëk, ndaj le ti përdorim!

Personalisht sa herë që windguru.com apo windfinder.com parashikojnë erë mbi 10 nyje, nisem në zyrë me pajisjet në makinë, duke pritur me padurim orën e drekës për tu shkëputur drejt disa orëve lirie të plotë, ngjyrash vibrante dhe emocionesh të forta; në shoqërinë e një grupi të vogël por në rritje Në entuziastësh kite-surfer.

Hollandë temperaturat verore janë Siguria vjen e para! më se të krahsueshme me Më duhet të theksoj se ky sport ato të dimrit tonë në bregdet, i mrekullueshëm bën pjesë në ndaj në Shqipëri me një ko- familjen e atyre aktiviteteve që stum neopreni 5mm, edhe janë tepër të rrezikshme nëse në dimër mund të ushtro- praktikohen pa kryerjen e një kursi të posaçëm nga instruktorë të kualihesh në kite-surf fikuar. Ndjekja e një kursi të tillë është parakusht për të shmangur aksidente fatale.

Materialet e nevojshme Kjo anë praktike e kite-surfit kombinuar me lehtësinë për të përparuar në kërcime dhe akrobaci maramendëse i kanë dhënë epërsi ndaj wind-surfit duke orientuar gjithmonë e më shumë praktikues drejt të parës.

Nevojitet një dërrasë (board) me të cilën rrëshqitet në ujë, një brez (harness)me çengel ku më pas do të kapet shufra (bar), prej nga ku fije rreth 24m të gjata lidhen me balonën (kite) e ndërtuar posaçërisht për këtë qëllim - e cila fryhet nëpërmjet një pompe të vogël në mënyrë që të mos të fundoset nëse bie në ujë.

Rekomandohet përdorimi i një kostumi neopreni apo bluza (lycra) materiale të cilat ndihmojnë në ruajtjen e temperaturës së trupit, jelek shpëtimi, kaskë dhe krem kundra diellit.

58

Një mjet mjaft i dobishëm është dhe një erëmatës i vogël i cili mund të mbahet në xhep, për të kuptuar intensitetin dhe rregullsinë e erës, e cila duhet të jetë e përshtatshme për madhësinë e balonësvelë që do të përdoret: sa më e madhe balona, aq më e vogël era - dhe anasjelltas.

E fundit por ndoshta dhe më e rëndësishmja: asnjëherë nuk duhet lundruar vetëm!

Kite surf në Shqipëri Për fat të keq praktikuesit e kite-surfit në Shqipëri për momentin mund ti numërosh me dy duar; disa në Vlorë, disa në Durrës, Tiranë e dikush tjetër gjetkë, ama dëshira është e madhe dhe me siguri që brenda pak viteve kjo gjë do të ndryshojë krejtësisht, duke u dhënë gjallëri plazheve pothuajse tërë vitin.

Sezoni më i përshatshëm në vendin tonë zgjat nga Marsi deri në Nëntor. Në Hollandë ku praktikuesit janë me mijëra, temperaturat verore janë më se të krahasueshme me ato të dimrit tonë në bregdet, ndaj në Shqipëri me një kostum neopreni 5mm, edhe në dimër mund të ushtrohesh pavarësisht temperaturave.

“Spote” të përshtatshme në vendin tonë Në jug Dhërmiu është një nga vendet më të bukura për të lundruar ama është e vështirë që të gjesh erën e duhur. Nga ana tjetër, Gjiri i Vlorës në pjesën e Orikumit është mjaft interesant pasi shpesh zbresin fronte termike nga lartësitë e Llogorasë dhe Çikës.

Nëse era fryn nga perëndimi Plazhi i Zvërnecit në veri të Vlorës ëshë një mrekulli e vërtetë, po ashtu edhe plazhet e deltës së Vjosës janë zona tepër të përshtatshme; ndërsa Divjaka duket siku është “ndërtuar” për këtë punë me plazhet e gjera ranore.

Pranë Durrësit dhe kryeqytetit’ Gjiri i Lalëzit, sidomos plazhi në veri të Bishtit të Pallës është një terren i përsosur për fillestarë, pasi është cekët dhe era fryn thuajse gjithmonë në drejtimin e duhur e në mënyrë të vazhdueshme. Në veri kemi plazhet e Shëngjinit dhe të Velipojës, me natyrë të admirueshme, megjithëse jo rrallë era vjen me turbullira prej maleve pranë.

Të gjitha plazhet e lartpërmendura kanë hapësira të bollshme me rërë të cilat janë të nevojshme për përgatitjen e materialeve gjatë ngritjes dhe uljes së balonës larg objekteve të rrezikshme dhe kalimtarëve apo plazhistëve, pasi velat kanë fuqi tërheqëse dhe ngritëse tepër të madhe.

Do të jetë mirë që autoritetet lokale të krijojnë disa zona të posaçme për praktikimin dhe nxitjen e kësaj kulture ashtu siç veprohet edhe në vendet fqinjë, Është koha për kite surf!

Kite-surf in Albania?

365 days of the year!

Kite surfing with surf or pulling out a flask-sail, is surely one of the most innovative and exiting sports and to be practiced during the third millennium on the planet.

Practitioners worldwide are out and added to all developing regions coastal lagoons and lakes suitable for this discipline.

I would point to the extraordinary development of tourism on the beaches of northeastern Brazil, where small fishing villages live in symbiosis with hotels, camping and Pensions ‘pousadas’ - which are populated from April to January by international kite surf clans.The main elements for the practice of this discipline are water and wind. From both in our country we have in abundance, so let use them!

Personally whenever windfinder.com or windguru.com predict wind over 10 knots, I go to the office with my equipments on the car, waiting impatiently for several hours in full freedom, among vibrant colors and strong emotions; in society, of a small but growing enthusiasts kite-surfer group.

Safety comes first!

I must emphasize that this wonderful sport is part of the family of those activities that are highly dangerous if they come practiced without performing a special course by qualified instructors. Pursuing such a course is pre-condition to avoid fatal accidents.

Materials needed The practical side of kite-surf, combined with ease to advance acrobatics and vertiginous dances have given precedence over wind-surf, placing more and more people oriented towards the former practitioner.

We need a board to surf in water, a belt (Harness) to hook that would then be captured the rod (bar), from where about 24m long fiber link with balloon (kits) built specifically for this order - which swell through a small pump in order to not to sink if it falls into the water.

There are recommended the use of a neoprene suit or shirts (lycra), material which assist in maintaining the body temperature, life vest, helmet and cream against the sun, A handy tool is a small anemometer that can be kept in the pocket, to understand the intensity and regularity of the wind, which should be appropriate for the size of kite-sail to be used: the greater balloon, the less wind - and vice versa.

Last but perhaps most importantly: never sail alone!

Kite-surf në Gjirin e Lalëzit Photo: Gent Mati ©

Kite surf in Albania Unfortunately, the kite-surfing practitioners in Albania for the moment can be count with two hands, some in Vlore, some in Durres, in Tirana and someone else elsewhere, however the desire is great and certainly within a few years it will completely change, giving pep to the beaches almost all year.

The most suitable season in our country lasts from March until November. In the Netherlands, where practitioners are thousands, the summer temperatures are more than compared with our winter on the coast, so that, to Albania with a 5mm neoprene suit, even in winter temperatures can be exercised regardless.

Appropriate “spots” in our country Dhermi beach in South, is one of the most beautiful places to navigate; however is difficult to find the right wind. On the other hand, in the Bay of Vlora, Orikum is quite interesting because very often different thermal fronts of wind descend from the heights of Çika mountain and Llogara Pass.

If the wind blows from the West, the north beach of Zverneci in Vlora is a real miracle, as well as the Delta of Vjosa river beaches, are more suitable areas.; While Divjaka seems is “built” for this discipline, with extensive sandy beaches.

Near Durres and the capital, the “Lalezit Bay, especially in the northern beach, Bisht Palla, is a perfect terrain for beginners, because it is shallow and the wind almost always blows in the right direction constantly. In the North we have the beaches of Shengjini, and Velipoja, though admirable nature, even if the wind often comes to blur the mountains nearby.

All the above beaches are abundant in sandy areas which are necessary for the preparation of materials and lowering the balloon away from dangerous objects and pedestrians or sunbathers, because the sails have attractive force and very big lift.

It would be good for local authorities to create some special area for practicing and promoting this culture as they do in neighboring countries, It is time to kite surf!

info

OA - Outdoor Albania shpk është importues për Shqipërinë i këtyre kompanive prestigjoze:

zeeko-kites.com - wainmanhawaii.com -xenonboards.com

Nr 4 travel 2011 59

Progonati zemra e Labërisë Ju zbulojmë Shqipërinë e panjohur - We help you to explore Albania

Flora Xhemani

Photo: Shpati Hila

Ftesën e këtij numri për rubrikën “No(w) more secrets”, e kemi marrë prej vetë banorëve të këtij destinacioni, të cilët përmes komunikimit të gjerë në internet, na kanë sugjeruar ta “zbulojmë” edhe para vëmendjes tuaj, këtë perlë të fshehur vërtet në zemër të maleve të Labërisë.

E

kemi fjalën për Progonatin, një nga fshatrat më të njohur të historisë shqiptare, i cili është njëkohësisht edhe një nga fshatrat më të mëdhenj të Shqipërisë, sipas informacioneve të intelektualëve dhe studiuesve të kësaj zone. Më shumë se një përshkrim të vendit, ne do t’ju përcjellim këtë herë fjalët bujare të vetë banorëve të kësaj zone, të cilët “të ndëshkuar” prej arsyeve të migrimit dhe emigrimit, vuajnë mungesën njerëzore, e cila 60

është vërtet e rëndë për një fshat dikur të madh, që konsiderohej udhëheqësi i gjithë kësaj krahine të Labërisë.

Progonati është një fshat me emër magjik që perceptohet trimërimshëm në kujtesën e çdo shqiptari për mbresat e të kaluarës dhe për emrin e mirë të bijve të kësaj krahine. Progonati për qytetin e Tepelenës, për atë rrethinë Labërie të mbushur me traditë dhe kulturë, përbën një kryeqytet të mendimit, trimërisë, bujarisë dhe intelektualëve të njohur, që sot janë shpërndarë në të gjithë Shqipërinë, dhe me valixhen e traditës së vendlindjes krenarisht kanë pushtuar botën.

Por megjithë largimin e të rinjve drejt shpresës e një jete tjetër dikur të largët, ka ende të rinj që vazhdojnë të qëndrojnë në Progonat, dhe njëri prej tyre është Shpati Hila, autori i ftesës për rubrikën tonë,i cili këmbëngul se Progonati është një vend që ia vlen ta vizitosh për shumë e shumë arsye, duke fillluar që nga mikpritja e rrallë, e deri tek natyra e mrekullueshme, thuajse fare e pazbuluar për syrin e shumëkujt, që në mendje e në veshë mund të ketë pika natyrore të njohura tashmë për Shqipërinë, por jo Progonatin.

Ftesë për eksploruesit Nëse progonatasit janë shpërndarë nëpër botë e disa prej tyre kthehen të sjellin në vend përvojat e tyre, ju duhet të shkoni të paktën një herë në këtë krahinë të bukur shqiptare, ku kanionet dhe ujvarat, duken si strehë zanash, me rrëke uji që bien nga qielli, gjelbërime të fshehura nëpër shkëmbinj, maja të thepisura e pellgje të thellë, ujvara që bien mbi njëra-tjetrën e segmente lumi me pllaka si të vëna me dorë nga ustallarë-mjeshtër…

Ju do të provoni patjetër shijen e pashlyeshme të mikpritjes së këtyre banorëve, e do të merrni me vete copëza historie, që në fakt tashmë janë kthyer në legjenda, si ajo e Bilbilenjve, që “vanë në litare vetë”, për të shpëtuar prej ndëshkimit të armikut, popullin e pafajshëm. Bilbilenjtë, që u varën në Rrapin e Janinës, ishin nga Progonati. Burimi kryesor i krenarisë

së këtyre banorëve, ishin pikërisht këta burra guximtarë, që e pritën vdekjen duke qeshur e duke dredhur cigare.

Mikpritje, raki dhe iso labe Ison labe mund ta shijoni pa masë edhe këtu në Progonat, shoqëruar patjetër me zëra të fuqishëm burrash, e pse jo edhe me aromën e mirë të mishit të pjekur e rakinë bërë vetë me vreshtat e Progonatit.

Shpati është një djalë i apasionuar pas fotografisë. Aq shumë foto ka shkrepur për vendin e tij, sa ua dërgon miqve në internet, duke postuar albume të tëra. “Dua t’u tregoj atyre vendlindjen”, thotë, që të mos e harrojnë, edhe pse jetojnë larg.

Kemi një vendlindje të bukur. Vetëm te Ujvara të shkosh, mbetesh pa fjalë. Pale ta shëtisësh gjithë zonën, të bësh një xhiro të gjatë nëpër kanionet që Progonuk kanë fund. nati është një Të gjithë ata fshat me emër magjik që që kanë perceptohet trimërimshëm jetuar këtu, janë rritur në kujtesën e çdo shqiptari me ujët e për mbresat e të kaluarës lumit Gurra, dhe për emrin e mirë të gjithë fëmijëria bijve të kësaj krahine. e tyre, ka kaluar nëpër skutat e fshehta të kësaj ujvare, të këtyre pellgjeve me ujë kristal…

Vërtet mahnitëse ujvara… Uji që binte nga lart, e pengohej disa dhjetëra metra poshtë, përfundonte në një pellg e binte sërish, duke formuar një ujvarë tjetër. Një katarakt në seri…

Takimi i Brezave Progonati bën çdo vit një festë, që quhet “Takimi i Brezave”. Pleq të moçëm vijnë aty për të parë nipërit e stërnipërit, që nuk jetojnë më aty, bij që vijnë të takojnë etërit, ata që kanë mbetur gjallë, fëmijë të vegjël, lindur nëpër botë, vijnë të njohin rrënjët e vendlindjes së prindërve, rrënjët e tyre. Është e bukur kjo festë, ku gjithkush kërkon të ushqejë me sadopak dashuri, historinë e vendit të tij, për të mos u zhdukur në asgjë, e gjthë historia jo pak e lavdishme e kësaj zone të Shqipërisë. E mblidhet kjo festë në mes të

sheshit tek Rrapi i Progonatit, nën jehonën e këngës labe, nën tingujt e muzikës e zërit të bukur, që nuk zbehet as nga ngjyra e zezë e grave të veja apo plakave të moçme që kanë përcjellë para tyre shumë njerëz të dashur e megjithatë, vazhdojnë të jetojnë në këtë botë, për të gëzuar me gëzimin e të tjerëve.

Ku ndodhet Progonati?

Progonati, është një vend që ndodhet diku në jugperëndim të qytetit të Tepelenës (Shqipëri), rreth 20 km larg, shtrirë mbi një rrafshnaltë, 900 metra mbi nivelin e detit. Është i rrethuar nga një kurorë malesh si valltarët në dasëm dhe rrihet vazhdimisht nga erërat e perëndimit. Karakteristikë ndryshe nga shumë fshatra të Labërisë, është se shtëpitë janë pranë njëra-tjetrës të rrethuara nga pemë frutore, arra e gështenja, e sidomos qershi. Në dimër bie dëborë që u rri kurorave të maleve si qeleshe, ndërsa vera vjen e freskët. Klima dhe uji i ftohtë kanë qenë dhe mbeten dy pasuri të pandryshueshme dhe të pazvëndësueshme për vendasit. Sipas shumë historianëve Progonati është vendbanim shumë i hershëm me toponime interesante para kristiane e kristiane të hershme.

Fshati është rritur deri 350-400 shtëpi, e pastaj si për çudi, për shkak të migrimit dhe emigrimit, sfumohet në 70-199 shtëpi.

Migrimet më masive që mbahen mend kanë qenë në Himarë, Progër-Korçë, Lazarat, Mallakastër, etj. Ka disa vende historike të përmendura ku mblidheshin burrat e krahinës së Labërisë në kuvende si Lisat e Kadhe, Përralli i Buxe, Rrapi i Progonatit etj.

Kush ka njohur nga afër një progonatas, ka bërë një mik për kokë, i cili nuk e braktis kurrë as në momentet më të vështira.

Kështu thonë progonatasit, e kështu thonë edhe ata që i kanë njohur progonatasit.

Kështu mund të thoni edhe ju pasi të jeni kthyer nga udhëtimi, pasi të keni shijuar natyrën e pabesueshme të kësaj zone, e sidomos pasi të keni provuar edhe mikpritjen e këtyre njerëzve të mrekullueshëm, që do t’ju mbeten gjatë në kujtesë…

Ujvara e Progonatit

61

Nr Nr44 travel travel 2011 61

Progonati The heart of Labëria

Progonati është një nga fshatrat më të bukur e më të njohur të rrethit të Tepelenës, i pasur jo vetëm me mikpritje e njerëz të mrekullueshëm, por edhe me një natyrë që do t’ju lërë pa fjalë. Në këtë zonë kanë zënë vend disa prej monumenteve të natyrës të Shqipërisë

The invitation for the section “No (w) more secrets” of this issue, was received from residents of the destination itself, which through extensive communication on the Internet, suggested to us, to suggest you a very special destination, able to surprise you. We’re talking about Progonati, one of the most famous villages of Albanian history, which is also one of the largest villages of Albania, according to information of intellectuals and scholars of this area. We will describe not only by us this time, but also helped from the inhabitants themselves, who made to us this special invitation.

Progonati is a magical village that perceived bravely in the memory of every Albanian for impressions of the past and the good name of the people of this province.

Progonat belongs to the city of Tepelena in Laberia region surroundings, filled with tradition and culture, represents a capital of thought, courage, generosity and renowned intellectuals, who today are scattered all over Albania, and the world, giving values of the native tradition proudly “occupying” the world.

But despite the departure of young people toward the hope of another life around the world, is still young people staying in Progonat, and one of them is the Shpati Hila, the author of the invitation for our section, which insists that Progonat is a place to visit for many reasons, starting from hospitality, to the wonderful nature, almost completely unexplored to the eye of many people.

Everyone may have heard or already known several natural points of Albania, but not Progonat. This pearl is still hidden.

If the boys of Progonati are placed around the world and some of them bring back their experiences in the country, you should go at least once in this beautiful region of Albania, where canyons and waterfalls, look like fairy haven, with streams of water that fall from sky, green areas hidden in the rocks, craggy peaks and deep ponds, waterfalls falling over each other and river segments as tiles made by hands of masters ...

You will definitely enjoy the unforgettable taste of hospitality of these people, and will take your pieces of history, that in fact already have become legends, as that of “Bilbilenjtë”, who “killed themselves” to escape from punishment of the enemy, innocent people. “Bilbilenjtë”, who was hanged in the Plane-tree of Ioannina, were from Progonati. The main source of pride of these people were those brave men, who faced the death smiling and smoking cigarette.

You can enjoy the Poliphony, - characteristic songs of Labëria – even here in Progonat, followed definitely by powerful voices of men, and why not, even by the best fragrance of roasted meat with homemade spirit of Progonat vineyards.

Shpati is a guy passionate of photography. He wants to remember the emigrated people to their country though the images which he posts to internet.

We have a beautiful home, he says. Just go to the waterfall, and you remain breathless. If you see the whole area, making a long trip around the canyons that have no end, it’s amazing. All those who have lived here, are grown with the water of river Gurra, their childhood, has passed through the inner recesses of the waterfall, the water of these basins pure as crystal ...

Truly stunning the waterfall ...

The water falling from above, dozens of feet below impeded, resulted in a puddle of falling again, forming another waterfall. A cataract in the series ...

Progonat makes every year a festival, called “Meeting of generations”. The olders come here to see the grandchildren of the grandchildren, who live abroad, children who come to meet fathers, those who remained alive, young children, born into the world, come to recognize parents’ native roots, roots of them. It’s beautiful this holiday, where everyone wants to nurture with love somehow, the history of his country, not disappearing into nothing, most recently no less glorious history of this area of Albania. The meeting of this day becomes in the middle of the square to the Progonat Plane-tree, under the echo of the songs, the sound of music and beautiful voices, that can’t be faded from the color or black widows or old women who may have lost their loving people and yet continue to live in this world, to enjoy the joy of others.

Progonat, is a country that is located somewhere in southwest Tepelena (Albania), around of 20 km far, lying on a tableland, 900 meters above sea level. It is surrounded by a crown of mountains as dancers in wedding and beaten repeatedly by the west winds. According to many historians Progonat is too early settlement with interesting toponyms before early Christian Era. The Village has grown to 350-400 houses, and then as surprisingly, due to immigration and emigration, became smaller, in 70-199 houses. Who knew closely a man from Progonati has won an eternal friend, which never abandons not even in the most difficult moments. So, Progonati’s men say, so say those who knew Progonati’ men closely. So you can tell even after you return from the trip, after you enjoy the incredible nature of this area, especially after you test the hospitality of these wonderful people, that will remain long in your memory ...

Revista Travel ju këshillon:

Incoming & outgoing, multilanguage guide, hotel reservation, ticketing

Rruga e Barrikadave, Qendra e Biznesit (Ish-kinema “17 Nëntori”), Tiranë (AL) Tel/fax: +355 42 273 087; +355 42 223 577; +355 68 20 02 508 info@happytours-al.com; www.happytours-al.com 62

hotel alvero Hotel ALVERO ofron: -Hotel -Bar-kafe -Restorant -Sallë konferencash -Organizime festash familjare -Transport për në pikat turistike dhe kurative të rrethit.

-Sportin e peshkimit -Kënd lojrash për femijë -Shërbime bankare

Hotel ALVERO simbolizon Gurin e Qytetit sipas një arkitekture bashkëkohore.

Kompleksi Alvero ofron mjedise të brendshme komode dhe një shërbim cilësor dhe të kualifikuar. Në verandën e jashtme mund të shohesh peisazhet piktoreske të qytetit dhe peisazhet mbresëlënse të lumit Vjosa.

Hoteli ka 16 dhoma ,(dy suita te mrekullueshme, 3 dhoma matrimoniale dhe 11 dhoma dyshe), mjedise të standarteve të larta perëndimore me TV me mbi tridhjete kanale televizive nga më të shikuarit në botë, internet, ajër të kondicionuar, sallë konferencash me logjistikën e nevojshme për trainime, seminare, tryeza të rumbullakëta, me kapacitet prej 60 vendesh .

Në recepsion mund të gjeni informacione turistike të detajuara në gjuhen angleze dhe franceze.

Resurset turistike të Përmetit ofrohen me informacion të detajuar në anglisht dhe frëngjisht vetëm nga kompleksi Alvero!

Ju mund të kaloni ditë të paharrueshme duke përshkuar bukuritë natyrore, kataraktet e famshme dhe ujrat termale të Bënjës, kishat e Leusës, Benjës, Kosinës, Përmetit, bukuritë e rralla të Bredhit të Hotovës, udhëtimet në natyrë përreth qytetit etj. Këto mrekulli që ofron ky qytet nuk mund të konceptohen pa sazet dhe këngen përmetare, që ofrohen edhe “live”.

Në qendër të qytetit të Përmetit, Albania; Tel: 00355 813 23514; Cel. 06823 39 508; 06820 81 334; vnikolla@yahoo.fr

Nr 4 travel 2011 63

itinerar

Rrugëtim për tek më E Bukura

e

bjeshkËve Kastriot Faci

Ne u nisëm së bashku me Ridin, mikun tim shkodran, diku rreth orës tetë e gjysëm. Pasi kaluam nëpër rrugën nacionale të Malësisë së Madhe, morëm kthesën në të djathtë, duke i qëndruar besnikë tabelës që tregon drejtimin për në Vermosh. Sot trafiku në këtë segment rruge nuk është i zakontë. Pas vetëm pak kilometrash në ngjitje shohim që ky segment rrugor është në ndërtim e sipër. Këtë gjë ma konfirmojnë grumbujt e gurëve të shkaktuar nga thërrmimi shkëmbijve në anën e malit si dhe prania e makinerive të rënda në fronte të ndryshme gjatë këtij segmenti.

Kjo është hera e parë që sheh investime kjo rrugë që nga hapja e saj në vitet e sistemit komunist.

Ndalojmë. Një pamje madhështore, e cila nuk mund të shijohet ndryshe, përveçse duke e soditur me nge. Zigzaket e kthesave gjarpërushe të Leqeve të Hotit. Ridi, shoku im mbeti me duart në timon. Unë e kam bërë edhe më parë këtë rrugë dhe e kuptoj përse ai përjeton diçka të tillë. Edhe Dikur unë kam shtangur kështu njerëzit në mënyrë të formale e të paorganizuar herën e parë. Pas zbritjes me shumë kujdes së kthee shprehnin simpatinë e save të Leqeve, ndalemi për tyre për një nga vajzat apo tu freskuar në kroin e parë e nuset e fshatit, duke e unë si zakonisht, për të bërë vlerësuar atë nga hiret fotografi.

Automjete të vogla e saj e furgonë me pasagjerë, sikur marrin shkas për të na kaluar me nxitim e unë e di që patjetër të gjithë këta pasagjerë duhet të jenë spektatorët e Logut të Bjeshkëve që e kanë kaq me nxitim.

Duke kaluar nëpër Tamarë, qendrën e Komunës së Kelmendit, e shohim si asjëherë tjetër krejtësisht të zbrazur nga banorët e saj, për “faj” të Logut, i cili tashmë është kthyer në festën më popullore të zonës. Ne vazhdojmë të ngjitemi për në Selcë e pas shumë kthesash e të përpjetash, mbërrijmë më në fund në Qafën e Predelecit.

Ngjitemi në kodrën ku do të mbahet aktiviteti, ndërkohë që era e mirë e mishit të freskët të fërlikut në lokalet karshi, na shoqëron duke na e ngacmuar stomakun.

64

Është mesditë. Në skenën e krijuar me gjethe e sfond majën madhështore të malit të Jezercës, po qëndrojnë plot emocion 15 vajzat garuese si dhe disi më të qetë, artistët që do të performojnë në këtë aktivitet.

Takohem me Biç Perin 66 vjeç nga Vermoshi dhe Sebastian Tinaj 18 vjeç më të riun, i cili është në rolin e drejtuesit të spektaklit, si dhe Tomë Martin Pëllumbaj, 78 vjeç, nga gropat e Selcës. Ata të gjithë kanë të veshur kostume kombëtare. Unë ndihem mirë kur bisedoj me ta, më duket sikur i kam të njohur prej kohësh.

Ndërkohë që aktiviteti ka filluar e Toma po këndon “Ç’luftë po bën Rugova e Peja”, këngë maje krahu, Biç Peri dhe Sebastiani pozojnë për mua me disa prej vajzave pjesëmarrëse.

Biçi, instrumentist popullor në veglën e fyellit, më informon që Logu i Bjeshkëve ka plot 12 vite që realizohet. Unë nuk ia fal vetes që jam për herë të parë prezent këtu. Biçi për kureshtje shton që Logu është një vend i caktuar ku mbidhen burrat për trimëri e në kuvend si dhe për dëfrim. Para 100 vitesh, thotë ai, janë mbledhur trimat e zonës për të marrë vendime të rëndësishme, kur nuk kishte shtet. E tash në kohë paqeje, ne mblidhemi për të festuar e zgjedhur ma të bukurën e vashave tona, Miss Bjeshkën.

Traditë e vjetër Dikur njerëzit në mënyrë të formale e të paorganizuar e shprehnin simpatinë e tyre për një nga vajzat apo nuset e fshatit, duke e vlerësuar atë nga hiret e saj.

Ajo personifikohej si e veshur mirë, e pastër dhe shëndetplotë. Ky vlerësim bëhej në momentin që ajo shihej në rrugë për tek kroi i fshatit apo ceremoni e festa. Ajo kthehej në simbol të bukurisë dhe të gjithë mundoheshin ta imitonin në mënyrën se si ajo , vishej, sillej, ecte, këndonte, kërcente.

Rreth 12 vjet më parë në Qafën Predelecit u mbajt për herë të parë Logu i Bjeshkëve nga banorët e Komunës së Kelmendit. Aktiviteti organizohet tashmë çdo vit në muajin gusht dhe është bërë i njohur në të gjithë trevat mbarëshqiptare. Ai njihet si vendi ku vajzat më të bukura të Kelmendit konkurojnë për të qenë më e bukura e Bjeshkëve, për të fituar kurorën e “Miss Bjeshkës”.

Vajzat e Logut të Bjeshkëve Photo: Kastrot Faci ©

Nr 4 travel 2011 65

Ndërkohë, në skenë ka dalë Gjeto Duka, kryetari i sapozgjedhur i komunës, që në rolin e “të zotit të shtëpisë”, përshëndet të gjithë miqtë nga afër e nga larg, të gjithë bashkëfshatarët e në mënyrë të vecantë vajzat bukuroshe e kurajoze që do të konkurojnë. Ai po premton që në të ardhmen do të vazhdojë këtë traditë, e cila krahas këtij konkurimi për vashën më të bukur, synon të evidentojë edhe vlerat e bukuritë e Alpeve Shqiptare, kulturën e traditat e zonës. Ai në fjalën tij ka përshëndetur të gjithë ata që posacërisht kanë ardhur nga ansambli artistik “Kelmendi”, nga Amerika e largët si dhe ansamblin e Rugovës nga Kosova.

Tashmë aktiviteti ka hyrë në rrjedhën e tij dhe vajzat ftohen të dalin në shesh para publikut e jurisë. Unë ndërpres bashkëbisedimin e bëj shkrepjet e radhës e përsëri vazhdoj të kërkoj personazhet interesante të shkrimit tim. Më pëlqen fakti që vajzat konkuruese nuk kanë për të sfiluar në rroba banje ashtu siç dhe jemi mësuar ti shohim në konkurimet e tjera për miss në vendin tonë dhe jashtë tij. Juria gjithashtu e ka përjashtuar mundësinë e marrjes në pyetjen e zgjuarësisë për vajzat konkuruese. Ndërkohë, i afrohem grupit të vajzave konkuruese e Bic Peri dhe vajzat mysafire bashkëbisedoj me to. Ato janë të çiltra e të qeshura pavarësisht moshës së tyre 16-vjeçare. Krenaria e tyre duket sheshit që po marrin pjesë e po shfaqin hiret tyre në këtë ditë të vetme të vitit. Prej tyre mësoj që kryetare jurie është një shtetase Austriake, bashkëshortja e ambasadorit të Austrisë në vendin tone, i cili është i pranishëm së bashku me Ferdinand Ponin, Zv.ministrin e brendshëm, e të tjerë të ulur në rreshtin e parë të spektatorëve VIP. (Foto Bici dhe sebastiani) Bashkëbisedueset e mia më flasin për Dilë Vaçajn, mësuesen e palodhur, e mirënjohur në malësi, që ka punuar për 5 ditë me radhë për Vajzat pjesëmarrëse të Logut të Bjeshkëve Photo: Kastrot Faci ©

66

të përgatitur këtë aktivitet së bashku me vajzat konkuruese.

Marjeta Vushaj, që më vonë do të shpallej fituese, më thotë që është zgjuar në orën gjashtë të mëngjesit për tu bërë gati.

Mënyra e rregullimit të flokëve është ajo tradicionalja, duke përdorur sapunin. Flokët lihen pas të lidhura bishtalece e mbulohen me shami. Është bukur të veshësh mbretëreshën e veshjeve tona kombëtare, xhubletën, te cilën e trashëgoj nga stërgjyshja ime, shton vajza me numër 4 Marlinda. Të gjitha vajzat sot vijnë nga bjeshkët e 8 fshatrave të Kelmendit, nga Lëpusha, Selca, Vermoshi, Tamara, etj por këtu kanë ardhur si mysafire dhe dy vasha të bukura nga Plava e nga Peja.

Një grup fëmijësh të veshur me rroba kombëtare nuk kanë pushuar së kërcyeri gjatë gjithë aktivitetit në qoshen e djathtë të skenës së improvizuar. Kam parë e takuar spektatorë nga Shkodra e Malësia e madhe, Tirana, Durrësi, por dhe nga Mali i Zi, Japonia, Austria, Gjermania, Zvicra, Hollanda, Sllovenia, Danimarka, Italia. Ndër ta takoj dhe Aleks Dushin 63 vjec, i cili me thotë që vjen në këtë aktivitet prej 5 vjetësh. Më thotë që ka ardhur për të shoqëruar një grup turistësh Hollandezë.

Tani ki kujdes, më tërheq vemedjen Aleksi, në profesion mësues, ndiqi këta artistët e mëdhenj. E ka fjalën për grupin e Rugovës.

Gjatë lojës së tyre i ndjek me shumë kërshëri e duke u munduar të në fiksoj me aparat momentet më të bukura. E bind veten dhe arrij në konkluzionin që performanca e këtij grupi është padyshim edhe pika më kulminante e Logut të Bjeshkëve. Ata mjeshtërisht përcollën tek publiku mjaft emocion gjatë valles së pushkatarëve, këngës së nuses, valles së alltive, këngës së shoqëruar me rrotullimin e tepsisë në sofër.

Veshjet e tyre shumë tradicionale megjithëse të leshta nuk i pengojnë ata aspak që gjatë lojës së tyre të jenë fantastikë.

Lojra popullore të traditës, të cilat u shoqëruan me melodi nga instrumentë popullorë si fyelli e daullja nga ata, ishin shumë të bukura. Dhe ja, tani i vjen çasti i përzgjedhjes së më të bukurës së Bjeshkëve.

Për të gjithë ata, që ashtu si unë kanë humbur vite të shkëlqyera të një përvoje të papërsëritshme, Logu i Bjeshkëve, mblidhet për të zgjedhur zanën e tij çdo Gusht, rreth datës 12-13. Kelmendi është i bukur në çdo stinë, por ai bëhet i parezistueshëm në gusht, gjë që e ka treguar numri gjithmonë e në rritje i vizitorëve.

Të huajt në Logun e Bjeshkëve Të binte në sy numri i të huajve të cilët kishin udhëtuar për në qafën e Predelecit posaçërisht për të ndjekur nga afër festën.

Nga të dhënat e organizatorëve, numri i tyre rritet çdo vit.

Kushtet e pjesëmarrjes: Të jesh vajzë e moshës deri 16-vjeçare.

Të kesh mbështetjen dhe mirëkuptimin e familjes.

Të mos kesh marrë pjesë më parë si konkurente.

Të jesh nga 8 fshatrat e komunës së Kelmendit.

Të jesh e veshur dhe e stolisur me veshjet e zonës.

Të jesh e paraqitshme.

Të marrësh pjesë në provat paraprake.

Të dish te kërcesh vallet e zonës.

Të kesh bërë flokët sipas modelit të zonës.

Vajza nga Plava Photo: Kastrot Faci ©

Pamje e pergjithshme e Logut te Bjeshkëve Photo: Kastrot Faci ©

Transporti për në Logun e Bjeshkëve:

Nisja nga Shkodra, Shqipëria dhe nga Mali i Zi: Me motocikletë, makinë 4x4, mikrobus.

Distanca: 84 km nga qyteti i Shkodrës.

Kohëzgjatja e udhëtimit: 3,5 orë.

Vendi i mbajtjes së aktivitetit: Qafa e Predelecit, Komuna Kelmend, Qarku Shkodër

Sebastiani dhe vajzat Photo: Kastrot Faci ©

INFO Për të organizuar ture, udhëtime, apo nëse kërkoni akomodim në zonën e Kelmedit, kontaktoni më zyrën e Informacionit Turistik TAMARË, KELMEND Malësi e Madhe, Albania Mob: +355 69 47 24 658 email: info@kelmend-shkrel.org www.kelmend-shkrel.org

Fërliku, ose mishi i pjekur në hell Photo: Kastrot Faci ©

To organize tours, trips or accommodation in Kelmed area, please see the contacts above This initiative is supported by:

Nr 4 travel 2011 67

Once people in an informal and disorganized mode, expressed their sympathy for the girls or brides of the village, assessing it from its graces. It could be exampled by well dressed, clean and healthy view of the person. This assessment was done at the time that she was seen on the road to the village, fountain or ceremonies and feasts.

It turned into a symbol of beauty and everyone tried to imitate the way she dressed, acted, walked, sang, dance.

About 12 years ago at the Pass of Predeleci was held for the first time Log the Mountains, in the commune of Kelmend. Now already the activity is organized every year in August and has become known throughout the Albanian land. Now “Logu i Bjeshkeve” is known as the place where the most beautiful girls compete to be Kelmend’s Miss Highland girl”.

Me and my friend Ridi, started the trip somewhere around eight and a half. After winding through the national road to the Great Highland, we took the turn to the right, by sticking to the table that shows the direction to Vermosh. Today the traffic on this road segment is not usual. It is also a real pleasure that finally this road is going to be constructed, which was not happened since the comunism peroid.

Suddently we stopped. A magnificent view, which otherwise can not be enjoyed. This place is called The Traps of Hoti (Leqet e Hotit). Ridi, my friend was fixed with hands on the wheel. I’ve done this route before and I understand why he suffers so. So did I, fascinated the first time from the amazing view. Small cars and vans with passengers, use to pass, and I definitely knew that all these passengers should be the spectators of the mountains show of after.

Tamara Pass is the next step, and after, the center of the theMunicipality, Kelmendi, which was completely re are 12 emptied of its inhabitants, seeing years that this event is that everybody was gone to the organizing. I will not forgive to feast, which has already become myself that I am for the first time the most popular holiday of the here. Before 100 years, says area. We continue to cling to the Bic, mighty men of the area post, at Selca, with many curves gathered to take important and uphill holes, when finally we decisions, when there wasn’t arrived at the Pass of Predeleci. a state. And now in peace, we Up of the hill where the event will gather to celebrate the most be held, we feel the smell of good beautiful girl fresh roasted meat (fërlikut) wich exites our flavor.

It’s noon. In the scene created by the leaf tip magnificent backdrop of Mount Jezerca, is full of emotion 15 girls stay competitive and somewhat calmer, the artists who will perform at this event.

Biç Peri, is 66 years old, accompanied by Sebastian Tinaj from Vermoshi, 18 years old, who is the showman, and Tom Martin Pëllumbaj, 78 years old, from Selca holes. They all are dressed in national costumes. I feel good when I converse with them, I feel like I’ve known them a long time. While the activity is started i hear the song “What Rugova & Peja is foghting for”. Bic, is a popular player on the flute tool, he informs me that there are 12 years that this event is organizing. I will not forgive to myself that I am for the

Journey to

Beauty

of the Higland

Revista Travel ju këshillon:

Guide tours to Albania Travel Services for the Balkans Cruises to the Mediterranean Address: Blv. “Bajram “Curri” Tirana, Albania 68

first time here. Before 100 years, says Bic, mighty men of the area gathered to take important decisions, when there wasn’t a state.

And now in peace, we gather to celebrate the most beautiful girl, of the mountains.

Meanwhile, on the scene is speaking Gjeto Duka, Cheaf of the Municipality, that plays the role of “master of the house”. He welcomes all friends from near and from far, all fellows in particular the lovely girls to be courageous compete. It is promising that in future will continue this tradition, which in addition to the competition for most beautiful girl, aims to highlight the values and beauties of the Albanian Alps, culture and traditions of the area. He in his speech is welcoming all those who have come particularly from the artistic ensemble “Kelmendi” distant from America and the ensemble of Rugova of Kosovo.

The activity has already entered in its course and the girls are invited to come in front the public and jury. I interrupt the conversation of the Kryetari i komunës duke ururar mirëserdhjen Photo: Kastrot Faci ©

next firing I keep looking back to my writing interesting characters.

I like the fact that girls do not have to be competitive in swimsuit sfiluar and are as accustomed to seeing in other competitions to miss in our country and abroad. The jury also ruled out the possibility of making the question of understanding for competitive girls. Meanwhile, a group of girls approach in conversation with me. They are genuine laughter of age regardless of their 16-yearold. Obviously their pride they are taking part, are showing their graces in this single day of the year. From them I learn that the forewoman was a Austrian citizen, the wife of the ambassador of Austria in our country, which is present along with Ferdinand Poni, Deputy Minister of Interior, and others sitting in the front row of VIP spectators.Marjeta Vushaj, which later will be announced the winner, tells me that is waking at six o’clock in the morning to get ready. The way of model of hair is traditional, using soap. Hair left after the associated braid covered with handkerchiefs. It’s nice to wear the queen of our national clothing, xhubleta, which is inherited from my great-grandmother, tells me Marlinda, the number 4. All the girls today come from the mountains of 8 villages of Kelmendi, Selce, Vermoshi, Tamara, etc. but have come here as a guest also two beautiful girls from Plava and Peja.

A group of children dressed in national clothes have not stopped Dancing during all the activity in the right corner of the makeshift

stage. I first met spectators of the Great Highland Shkodra, Tirana, Durres, but also from Montenegro, Japan, Austria, Germany, Switzerland, Netherlands, Slovenia, Denmark, Italy. Among them I meet and Aleks Dushi, 63 years old, who says that is coming into this event by 5 years. He tells me that has come to accompany a group of Dutch tourists.

Now beware, pulls on me the attention Alex, a teacher by profession, pursue them these great artists. He refers to the group to Rugova. During their game watches very curious of trying to fix the camera in the most beautiful moments. And convince yourself and reach the conclusion that the performance of this group is definitely the culmination point of the show. They neatly enough emotion conveyed to the public during the rifle dance, song of the bride, the alltive dance, song of backing pan, associated with rotation of the table. Their more traditional outfits though wool does nothing to prevent them during their game to be fantastic.

Tradition of popular games, which were associated with popular melodies from instruments such as flute and drum by them, were very beautiful. And behold, now comes the moment of selection of the beauty of the mountains.

For all those who just like this narration, I have lost years of excellent experience of a unique, “Log of the mountains”, meets to elect its fairy every August, about the date 12-13. Kelmendi is beautiful in every season, but it becomes irresistible in August, which always showes increasing number of visitors.

Foreigners in the log of Mountains Impresionat, the number of foreigners who had traveled specially at the Pass of Predeleci to follow closely the event. From the data of the organizers, their number grows every year.

Turistë duke fotografuar aktivitetin Photo: Kastrot Faci ©

Hoteli është i vendosur vetëm pak metra larg Tiranës. Vend ideal për visitor që merren me biznes, si dhe për ata që duan të vizitojnë kryeqytetin. Kryesisht i rimobiluar me shije dhe me një ndryshueshmëri që mban larg monotoninë me dekorimin shumëngjyrshe e plot sharm të dhomave, suitave dhe apartamenteve. Në çdo dhomë do të gjeni atmosferë të veçantë, luks dhe aksesorë që i japin jetë të gjithë mobilimit. Bari modern, ju ofron çlodhje e qetësi, duke ju rezervuar edhe ambjentet jashtme me lule të çelura në çdo stinë të vitit. Edhe në hollin e gjerë mud të çlodheni dhe të shijoni bar, teksa shfrytëzoni internetin për kohën tuaj të lirë. Shërbimet: Dhomë biznesi, sallë koferencash të përshtatura për aktivitete të ndryshme dhe seminare, shërbim intereneti në çdo dhomë,wireless në ambjenetet e barit, restorntit dhe hotelit, shërbim taxi, parking etj. Nisur nga dashuria për artin dhe të bukurën në përgjithësi, themeluesit e tij e kanë kthyer hotelin me të gjitha ambjentet e tij në një muze të vërtetë arti. Aty mund të shijoni vepra autentike nga autore shqiptarë dhe të huaj.

Vajzat e Logut të Bjeshkëve Photo: Kastrot Faci ©

Adresa - Rr. “Durrësit” pallati 102, (përballë Amabasadës së Vatikanit) Tel: + 355 4 22 32 701 Tel: +355 4 22 28 353 Cel: +355 67 20 87 333; Email: info@cosmos.al; reservation@cosmos.al; www.cosmos.al

Kavaja Street; Trana Albania Tel/Fax: +355 42 235 270/ 2 235 271; Mob:068 24 11 641 contact@hotel-nirvana.com www.hotel-nirvana.com

Shënim: Klasifikimi dhe renditja e hoteleve sipas yjeve, është realizuar nga Universiteti Europian Për Turizmin (EUFT) Note: The clasification of the star hotels, is realized according to the evaluation of EUFT (European University For Tourism)

Hotel Palma Berat

Palma Hotel is located in the most beautiful city. Offers the warmth and comfort of a welcoming place. Vacationers can enjoy the tranquility that you forgive and appearance of the wonderful facilities of the city of Berat. The hotel rooms are designed in the most pleasant way to ensure her guests everything they need, there are 14 rooms, of which 2 are 2 +1, 2 are 3 beds, 5 are 2 beds and a wonderful suite. All rooms have balconies that allow to see on Mangalem, where in the evenings can be enjoyed dinners or drinking a glass of wine on the porch. Each room is equipped with TV, air konditionig, hair dryer, wireles, mini bar, there is a parking in front of hotel etc. The dedicated and discreet staff of the hotel will do everything to make you feel at home!

Adresa: Bulevardi Republika, përballë Mangalemit Tel: +355 322 39 127; Cel: +355 69 20 86 706/ 69 20 3 812 e-mail: info@brpalmahotel.com; www.brpalmahotel.com

70

Hotel Kruja

Long-standing tradition hotel with 90 years of experience, reconstructed in 1991, it is one of the most hospitable hotels in the capital. All of our rooms have air conditioners, mini bar, TV, Tel and an accessorized bathroom.Services: 24 H front desk, bar, restaurant, taxi service, elegant conference room of 50 sq.m, 40 seats, VGA, static and wireless microphones. Refreshments are offered during meeting breaks.

Mine Peza Str., Tirana, Tel: +355 4 2238106, Fax: +355 4 2238108; reservations@hotelkruja.com; www. hotelkruja.com

Hotel Elysee

Hotel Dajti Belvedere

Business hotel, high-class category. Elysée” is a hotel of the year 2006. Situated near the center of Tirana, equipped with modern furniture, it has a capacity of 22 rooms with Tv, Tel, hair dryer, individually air conditioned, mini-fridge-bar, shower.

Services: Recepsion 24 H , fax, underground parking, taxi service, fire alarm system, internet wireless, laundry service.

Dajti Tower Belvedere hotel is located in the touristy area of National Park of Dajti mountain. Dajti Tower is Emblem of your desires and the ideal place to pass quiet and wonderful days. Our aim is to make our hotel your favorite place to stay here, at Dajti Mountain 15 min far from Tirana city.

Parku Kombëtar i Dajtit; Tel: 0672084471; 0674011035; marketing@dajtiekspres.com / info@dajtitower.com; Reception: reservation@dajtitower.com; www.dajtitower.com

Hotel De Paris

Themistokli Gërmenji” St. 2/173, Tiranë, Albania Tel: + 355 (0) 4 222 2880; Fax: + 355 (0) 4 224 8692 Mob: + 355 (0) 68 25 71 588; info@hotelelysee-al.com; www.hotelelysee-al.com

Hotel De Paris is located in the heart of the city’s most elegant area. Offers the warmth and comfort of a welcoming place. Vacationers can enjoy the tranquility that permits the elegantly decorated environment . The hotel rooms are designed in the most pleasant way to ensure her guests everything they need, most rooms have balconies that lead to the green and very relaxing yard, where you may enjoy a pleasant dinner or a glass of wine. Each room is equipped with flat-screen TV, air condition, wireless service, mini bar, conference room etc.

The dedicated and discreet staff of the hotel will do everything to make you feel at home!

Address: Nr. 7 Brigada e VIII Street; Tirane, Albania Tel: +355 42265008 / 42265009; info@hoteldeparis.al; www.hoteldeparis.al Nr 4 travel 2011 71

eating time

Bar Restorant “Luli”

You will enjoy from this place all the natural product of the area of Myzeqe, and the rare hospitality of friemdly people, who offer their revice to make you feel home.

Village birds with spaghetti, fish, eel, frog legs, grill products, and everything natural, for you.

The large ambiances of restaurant can be changed with the wonderful veranda, in nature, among the acacia trees and freshness of the field. You will realy enjoy the fountains made with stones from canyons.

A realy unforgetable place!

Adresa: Rr. nacionale Lushnjë-Berat, km 7, Barbullinjë, Lushnje, Albania Tel: 037 27 02 72/ Cel: +355 69 21 87 220

Miqtë e Vjetër This is the place where you will feel like an old friend with the other friends, enjoying every your event or dinner, in the company of friendly people and staff, and above all, in the company of good albanian cuisine created only by phantasy and heart.

You will enjoy soups on bread cup, or salads on pie cup, and a lot ov every thing else, cooked with love.

The wines? Exelent! The staff? Amazing!

Just don’t forget to book!

Adresa: Bulevardi “Bajram Curri”, Pallati “Amfora” kati i II, Tiranë, Albania Tel: +355 68 20 34 712

72

Te Fatmiri

Every food you taste, is made by natural products, growned on the village farms, and served traditionally. The drinks (raki & wine) are homemade by the owner of the restaurant.

Enjoying the events of your life with family and friens in this plave will be a real pleasure.

At Fatmiri, you will spend you best moments, among the green nature and good flavors

Bar - Restorant Kaci

O the national road, going to Fier, it s the ideal breaking-time for you, to watch the nature, to enjoy the Albanian traditional cuisine, the dishes of the zone, Mediterranean specialties, the selected wines and above all, a perfect service of the staff.

But we don’t offer not only these. You can celebrate your family events at our restaurant’s hall being sure that everything will be unforgetable!

Adresa: Rruga nacionale Lushnje-Fier, Mbrostar, Fier, Albania Mob: +355 68 20 69 009

Restorant

Oti um

The guest who will visit our restaurant will enjoy an authentic delicious menu, various, from the sea and the land, accompanied from the 60 brands of wines all over the world. The desserts, with delicate flavor join the people in a warm and pleasant atmosphere.

If you come once at Otium, you will return back.

Everyone is welcomed!

Kashtëbardhë, Lushnje, Albania Tel: +355 69 40 60 262

Address: “Brigada e VIII”, St. Tirana, Albania Tel: +355 42 223 570; Mob: +355 69 20 50 778

Nr 4 travel 2011 73

City Guide Tirana është qyteti më i madh i Shqipërisë dhe njëkohësisht kryeqyteti i saj. Një qytet i zhurmshëm e plot jetë, Tirana ka mbledhur në gjirin e saj pothuajse 40% të popullsisë që jeton në Shqipëri, që e shohin kryeqytetin si një mundësi më të mirë për jetën dhe për të ardhmen e tyre. Tirana është gjithashtu edhe qendra kryesore administrative, ku janë vendosur pothuajse të gjitha institucionet shtetërore, si Presidenca, Kryeministria, Parlamenti Shqiptar, Gjykata e Lartë, të gjitha ministritë, dhe institucionet e tjera shtetërore të nivelit te dytë e të tretë. Në Tiranë janë të vendosura po ashtu të gjitha përfaqësitë diplomatike të shteteve me të cilët Shqipëria ka marrëdhënie diplomatike, dhe selitë e institucioneve politike të Evropës.

Tirana është qendra më e madhe e edukimit në vend, me një Korpus Universitar ku përfshihen të gjitha degët e edukimit, por edhe me një numër të konsiderueshëm universitetesh private, të cilat ushtrojnë aktivitet vitet e fundit.

Tirana është kryeqendra e artit dhe jetës aktive, me institucionet kryesore kulturore si Teatri i Operas dhe Baletit, Akademia e Arteve, Teatri Kombëtar, Galeria e Arteve, Pallati i Koncerteve, etj., që zhvillojnë një jetë të pasur kulturore, me një axhendë të përcaktuar artistike, e cila zë fill në shtator e përfundon në fillim të verës. Tirana është vendi i përzierjes së kulturave të ndryshme të krahinave shqiptare, për shkak të popullsisë së saj heterogjene, e cila ka sjellë pak nga kultura dhe traditat e vendit apo të zonës nga vjen. Kjo pasqyrohet qartë në shumëllojshmërinë e kuzhinës në restorante të ndryshme, në dekorimin e shtëpive, e madje edhe në mënyrën e të veshurit, e cila spikat kryesisht në periferitë veriore të kryeqytetit. Por Tirana pasqyron njëkohësisht edhe rrezatimin e kulturës dhe të përvojës botërore, të sjellë nga jashtë prej atyre që jetojnë e punojnë prej vitesh nëpër botë, duke krijuar një larmi të pafund aktivitetesh, emrash, formash e ngjyrash, me tendencat e vërteta të një metropoli.

Tirana mund të jetë kryeqyteti kampion në botë që mban emra në gjuhë të huaj për emërtimin e një aktiviteti tregtar.

Kryeqyteti i Shqipërisë është një metropol i vërtetë që luan një rol të rëndësishëm në jetën e gjithë Shqipërisë. Tirana është padyshim zemra e Shqipërisë dhe pikënisja e gjithçkaje.

Mirëse vini pra, në këtë kryeqytet, ku jeta vlon në çdo qelizë të saj!

Pak Histori

Tirana u themelua në vitin 1614, nga Sulejman Pashë Bargjini, një feudal i pasur i kohës, nga fshati Mullet. Ai ndërtoi fillimisht një xhami dhe një hamam, që u bënë pastaj bërthama e qytetit të ardhshëm. Mendohet që Tirana të ketë qenë një qendër e banuar, qysh në kohën e Ilirëve, rreth shekullit IV para Krishtit.

Rrënojat e qytetit gjenden akoma sot në këmbët e malit të Dajtit, ku mendohet të ketë ekzistuar një kështjellë. Një tjetër burim është zbuluar së fundmi pranë godinës së Parlamentit shqiptar, gjatë punimeve në infrastrukturë. Supozohet se janë muret e një kalaje të stilit bizantin, gjë që do ta çonte origjinën e lindjes së qytetit shumë më herët se shekulli XVII. Një nga burimet e emrit të Tiranës, është pikërisht emri i kështjellës, “Tirkan”, e cila

info Kodi i qytetit/ Code: 04 Policia/Police: 2 22 33 22; 2 22 81 52 Shërbimet shëndetsore/ Healthy services: Urgjenca/Emergency: 2 22 22 35; 2 25 336; Faramci 24 H/Drugstore : 2 22 22 41 Zyra turistike/ Tourist office: Tel: 22 23 313 more info: www.tirana.gov.al 74

Airlines, Ferryboats, Hotel reservation, Train Rr: “Brigada e 8”,pallati jeshil,(Pinguli); Tiranë – Albania Tel: +355 042 271 149, Tel/ Fax: +355 042 256 076 Tel. Aeroport: +355 042 381 984; Mob: +355 68 40 38 927 E- mail: vtt24hours@hotmail.com; virgin@abcom-al.com

Pamje nga Sheshi Skënderbej Photo: Drini Sema ©

tirana

qyteti qĂŤ jeton

Nr Nr44 travel travel 2011 75

Tirana nga ajri Photo: Alket Islami ©

përmendet për herë të parë në historinë e bizantinëve nga historiani Prokopius. Në vitin 1920, në Kongresin e Lushnjes, Tirana u vendos të bëhej kryeqyteti i përkohshëm i Shqipërisë. Statusin e saj përfundimtar e mori në vitin 1925.

Sot Tirana është një qytet që rritet dhe ndryshon përditë dhe është qendra më e madhe tregtare dhe administrative në Shqipëri. Është një qytet i mbushur me hotele, restorante, bare, pub-e, qendra dhe komplekse argëtimi, që mundësojnë një jetë aktive dhe të shumëllojshme për të gjitha shtresat e popullsisë dhe për të gjithë të huajt që vizitojnë Tiranën për arsye nga më të ndryshmet.

Gjithashtu Tirana është një qendër aktivitetesh kombëtare dhe ndërkombëtare të rëndësishme, seminare, simpoziume, konferenca, festivale, spektakle etj, që e bëjnë një qytet tashmë të njohur dhe të hapur me botën.

Argëtim

Nëse doni të keni një ide për argëtimin në kryeqytet, duhet të vizitoni rrethinat e gjelbra të tij, mundësisht me një guidë njerëzore nëse nuk jeni të informuar. Është mirë që këto rrethina t’i vizitoni në pranverë ose vjeshtë kur natyra ka shpalosur të gjithë madhështinë e saj, por edhe stinët e tjera të vitit janë shumë të bukura. Ju mund të kalëroni, të organizoni piknike, të laheni nëpër pishinat e resorteve të shumta, të ecni në mal, të ekploroni bukuritë e shumta natyrore, të ushqeheni me produkte të shëndetshme etj.

Por nëse preferoni të qëndroni në kryeqytet, kemi sërish shumë alternativa interesantë për ju.

Në Tiranë do të gjeni me dhjetëra lokale dhe klube nate të gjinive të ndryshme, ku mund të shkoni të shijoni muzikën që ju pëlqen. Klube jazz-i, pub-e, disko, kabare, bistro, ambiente orientale, muzikë live, pa lënë mënjanë koncertet dhe aktivitetet e shumta që luhen nëpër sallat e teatrove dhe qendrave të kulturës. Aktiviteti është permanent dhe kënaqësia pa dyshim e garantuar. Është e kuptueshme që pjesa më e madhe e aktiviteteve kulturore dhe argëtuese zhvillohen në periudhën vjeshtë-dimër sepse vera i thith pothuajse të gjitha argëtimet në bregdet.

Çfarë mund të vizitoni në Tiranë

Monumenti i heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti, Skënderbeu, në qendër të Tiranës, një sërë ndërtesash historike, Xhamia e Et’hem 76

Beut, Kulla e Kahatit, 35 m e lartë, ndërtuar më 1830. Nga maja e kullës, që është e hapur për vizitorët, mund të shijohet një pamje fantastike e sheshit Skëderbej, Urën e Tabakëve, (shek XVIII), një fragment të kështjellës së Justinianit, pranë Kinema Milenium 2, Monumentin Nënë Shqipëri, në Varrezat e Dëshmorëve, që ndodhet në pjesën juglindore të kryeqytetit, Teatrin e Operas dhe Baletit, Teatrin Kombëtar, Galerinë e Arteve Figurative, Qendrën Ndërkombëtare të Kulturës, Pallatin e Kongreseve, Muzeun Historik, Muzeun Arkeologjik, Muzeun e Shkencave të Natyrës, etj.

Në pjesën jugore shtrihet Parku i Madh i Liqenit, me një sipërfaqe prej 230 ha dhe liqeni artificial në mes të tij me një sipërfaqe prej 55 ha. Në pyllin e Parkut të Madh, rriten 120 lloje pemësh dhe bimësh dekorative dhe një numër i madh lulesh.

15 km në jug të Tiranës, ndodhet Kalaja e Petrelës, me një moshë dymijë vjeçare, e ndërtuar nga fiset ilire të Albanëve, me prijës Glaukun. Kështjella ngrihet në majë të kodrës, duke ofruar një panoramë të mahnitshme të të gjithë zonës. Në kohën e Skënderbeut, kështjella është komanduar nga princesha Mamica, motra e Gjergj Kastriotit dhe ishte pjesë e principatës së Krujës.

15 km në veriperëndim të Tiranës, ndodhet kalaja e Prezës, edhe kjo pjesë e principatës së Krujës. E ndodhur pranë Aeroportit të Rinasit, kalaja është një pikë mjaft e frekuentuar nga turistët, për pamjet unike që ofron.

Një tjetër vend interesant, është Shpella e Pëllumbasit, ose “Shpella e Zezë”, e zbuluar vetëm kohët e fundit, 18 km larg Tiranës, në zonën e Skoranës.

Me muret e brendshme të veshura me stalaktite dhe stalagmite, ajo është jo

Revista Travel ju këshillon:

Adresa: Rr. “Reshit Petrela”, P. 16, Ap. 17, Shk. 3, TR, AL Tel: +355 45 19 169; Mob: +355 68 47 47 774 e-mail: elite_travel@live.com

Kryetari i Bashkisë së Tiranës Lulzim Basha, në ditën pa makina Photo: Bashkia Tiranë ©

Tirana e mijëvjecarit të tretë ka shumëçka për t’i ofruar vizitorëve dhe turistëve . Qyteti ynë ka një raport të veçantë me modernen , ka vitalitet , ka rini dhe rreth 10 0 mijë studentë . Eshtë qendra më e rëndësishme e vendit , ku është përqendruar vendimmarrja , biznesi , argëtimi , moda , tregu dhe shërbimet . Tirana e qiell gërvishtësve dhe e trendit të modernes , ka gjithashtu brenda vetes dhe të vjetrën , të shkuarën , trashëgiminë e vyer kulturore . Turistët dhe kureshtarët , vizitorët dhe kushdo që vjen në Tiranë , duhet ta dinë se nuk do të gjejnë vetëm “Bllokun”, kafet sharmante dhe shërbimin elegant , apo ngjyrat e forta të jetës së natës , por gjithashtu edhe të vjetrën , trashëgiminë dhe vlerat e saj . Ne kemi mozaikë të lashtësisë , Kalanë e Tiranës , kulla , apo shëpi të e vjetra e muze , por dhe aktivitete të shumëllojshme artistike , kulturore , ekonomike , artizanale . Tirana ka simbolin e saj , Kullën e Sahatit me Muzeumin e Orëve , ka Urën e Tabakëve dhe Kishën me mozaik dhe Xhaminë e vjetër të Ethem Beut .

Kemi krahas të kaluarës së këtij qyteti , dhe vlerat më të mira të artizanatit dhe turizimit , që do të materializohen në përmjet stendave turistike , në mënyrë që këto perla të trashëgimisë kulturore të Tiranës , të jenë ndër vendet më të vizituara në kryeqytet . Tirana është kryeqyteti bujar i Shqipërisë , që ka se ç’t’i ofrojë gjithkujt . Prandaj: Mirë se të vini në Tiranë!

Lulzim Basha

Kryetar i Bashkisë Tiranë

vetëm një vend tërheqës për vizitorët por edhe për studiuesit dhe speleologët.

25 km nga Tirana, ngrihet Mali i Dajtit, ku mund të kalohen pushime shumë të bukura, të mbushura me aktivitete, si trekking, ekskursione, ski, etj. Tashmë ju mund të shfrytëzoni edhe transportin e teleferikut, i cili e përshkon hapësirën për 15 min dhe ju jep mundësinë të shijoni pamje të mrekullueshme të natyrës nga lart. Kjo shkurton shumë kohën dhe krijon mundësi më të mëdha për të preferuar turizmin ditor që ofron zona e malit të Dajtit. Në Parkun Kombëtar të Dajtit, rriten një numër i madh bimësh dhe kafshësh dhe është e ndaluar rreptësisht gjuetia jashtë sezonit.

Një mundësi tjetër e mirë jashtë Tiranës është Mali me Gropa, ku njerëzit mund të shkojnë të çlodhen, larg zhurmave të metropolit.

Kryetari i Bashkisë së Tiranës Lulzim Basha, në Panairin e Turizmit, me drejtuesit e Shoqatës Shqiptare të Turizmit Photo: Blue Albania ©

Nr 4 travel 2011 77

tirana

the living city

Tirana is the largest city of Albania and its capital concurrently. A roaring city full of life, Tirana has collected in her bosom almost of 40% of the population living in Albania, who see the capital as a better opportunity for life and their future. Tirana is also the main administrative center, where are located almost all state institutions such as Presidency, Prime Ministry, the Albanian Parliament, the Supreme Court, the ministries and other state institutions of the second and third level. In Tirana are also located all diplomatic representations of states with which Albania has diplomatic relations, and the headquarters of the political institutions of Europe.

Tirana is the largest center of education in the country, with a University Corpus involving all branches of education, but also with a number of private universities, which operate in recent years.

Tirana is the capital of art and active life, with major cultural institutions like the Opera and Ballet Theatre, the Academy of Arts, National Theatre, Art Gallery, Palace of Concerts, Etc.., and develops a rich cultural life, with an artistic agenda well determined, which starts in September and ends in early summer. Tirana is the mixing of different cultures province, because of its heterogeneous population, which has brought a bit of culture and traditions of country or area of origin.

This is clearly reflected in the variety of cuisine in various restaurants, in the decoration of houses, and even the way of dressing, which is prominent mainly in the northern suburbs of the capital. But Tirana reflects radiation at the same time of culture and experience of the world, bringing out of those who lived abroad and work for years around the world, creating an endless variety of activities, names, shapes and colors, with the real trends of a metropolis. Tirana capital may be the world champion who holds the foreign language names for naming a business. Fan colored palaces and the buildings of Tirana, have made the world did lap after the year 2000 when the charismatic and the much talked mayor Edi Rama decided to wear a new coat on old clothes with painted facades of the palaces of the time of communist regime compresses colorful figures.

The capital of Albania is a true metropolis that plays an important role in the life of all Albania. Welcome to this capital, where life expands in her every cell.

History Tirana was established in 1614 by Sulejman Pashë Bargjini, a native feudal lord from Mullet. He built dhe first edifices in the city. Yet Tirana is first mentioned as an inhabited settlement in the Neolithic period. Remains of a 14th century B.C. castle, can be found at the foot of the Dajti Mountain.

It is believed to be the castle of “Tirkan”, mentioned by the Byzantine historian Prokopius. In the year of 1920, The Congress of Lushnja declared Tirana as the provisional capital of Albania. The full status, it gained in 1925.

Continuing to grow up rapidly, Tirana is today the largest trading and administrative centre of the country. It has many comfortable hotels, as well as restaurants, pubs, disco-clubs, entertainment centres, etc. It also offers a several facilities for conventions, seminars, symposiums and conferences.

The three hypothesis for the origins of Tirana’s name 1- “Tirana “, it is thought that comes from the word “ Theranda”, mentioned in the ancient Greek and Latin sources, that aborigines called Te Ranat, because the field was formed as a result of stiff materials that the waters from the surrounding mountains brought.

2- “Tirana“ comes from “Tirkan“. Tirkan was a castle in Dajti‘s mountainside. Even nowadays, there exist the ruins of this ancient castle that dates with the beginning of the I-century B.C. This is thought to have been the castle that the Byzantium historian Prokop (VI-century) called the Castle of Tirkan.

3- “Tirana“ comes from old Greek, “Tyros” which means dairy. It is thought that this variant remained, because in the field of Tirana, the shepherds of the nearby areas used to trade dairy products.

For the first time Tirana’s name in the nowadays form was mentioned in 1418 in a Venetian document.

For the first time the registration of lands was done under the ottoman invasion in 1431-1432. Tirana had 60 inhabited areas with near 1000 houses and 7300 inhabitants. In the XV -century as Marin Barleti mentions, there was Tirana e

78

Madhe and Tirana e Vogël (Big and Small Tirana).

Entertainment To have a clue about the possibilities of entertainment you have to ask a human guide for all the green crown of Tirana, mostly during the spring and autumn. Away from the noise you can ride, run, organize picnics, feed healthy, swing at the numerous resorts, explore the zone full of natural attraction, trek at the mountains etc.

But if you want to stay inside of the capital, there are other nice alternatives for your free time.

In Tirana you will find a lot of places which offer you every kind of music. Night clubs, pubs, bistro, disco, jazz clubs, lounge bars, are placed on the main streets of the capital, to offer you the diversity of the choices. You can imagine that the most frequented season are from autumn till next summer, because of the sea, which takes away all the activities during the summer. We can say that Tirana is the most nocturnal city in Albania, because of the concentration of populations and business activities.

What to visit in Tirana The monument of the national hero, Gjergj Kastrioti Skanderbeg, in the square with the same name. in this square one finds a number of religious and historical buildings, like the Mosque of Ethem Bej, The Clock Tower, 35 m high, built in 1830. From the top of the tower, which is open for the visitors, one can injoy the view of whole Skanderbeg square.

Worth visiting also, are: Ura e Tabakëve (a bridge, belonging to the first half of the 19th century), a fragment of the castle of Justinian, near “Millennium 2” movie theatre, as well as the monument “Nënë Shqipëri” (Mother Albania”, at the cemetery of the National Martyrs, located to the southeast.

Theatre of Opera and Ballet, National Theatre, Gallery of Figurative Arts, the International Centre of Culture, Palace of Congresses, the National Historic Museum, the Archeological Museum, the Natural Sciences Museum etc.

Taking a stroll in the Grand Park of Tirana is always very pleasant. The Park lies in the southern part of the city and extends over an area of 230 ha. An artificial lake, lies in the middle of the Park and occupies 55 ha of surface. 120 type of plants, decorative shrubs and flowers, grow in it.

Not far from the city, the visitors can enjoy the mountain tourism. 25 km to the east of Tirana, is the Dajti Mountain, where one can spend holidays and engage in various activities like trekking, excursions, sky sports, ski etc. the National Park of the Dajti Mountain, has a rich plant and animal life.

The clean environment attracts a lot of visitors throughout of the year. Dajti is equipped with a cable-car line, which goes on the top enter 15 minutes and offers to the visitors a fantastic panorama of the land, under the mountain.

The Plain of Biza, at an altitude of 1000 meters above the sea level, located to the east of the city, in the region of Mali me Gropa (the Mountain of Holes), is an attractive destination, far from the noisy of the metropolis.

The castle of Petrela is located 15 km to the south of Tirana.

It is known as an ancient settlement 2000 years old, built

by Illyrians of the Alban tribe, commanded by Glaukius. In the medieval times, was commanded by princess Mamica, the sister of the national hero, Skanderbeg. The castle was part of the alert system for the castle of Kruja. Later on, it belonged to Topiaj family, who was the leader family of Tirana during the Mediaeval Period.

Another medieval castle, belonging to the 15th century, is located, above the village of Preza, to the northwest of Tirana, near of the Rinas Airport. The castle of Preza, like that of Petrela, was part of the alert system for the castle of Kruja. The village and its castle, offer to the visitors an attractive and charming sight. In that place you can go to enjoy a lunch or adinner with your friends, in a nice atmosphere, next to the history and nature.

An interesting karsts cave, called the “Cave of Pëllumbas” or the “Black Cave”, can be found to the southeast of Tirana, on the sides of the ravine of Skorana (Erzeni River). Situated only 18 km from Tirana, it is worth visiting by those interested in speleology. Lastly the Outdoor Albania association has worked on, to build a new path, easier to pass through, which helps the visitors to go to visit the cave.

Tirana is really a one of the most special capitals!

Tirana nga ajri Photo: Alket Islami ©

The clear choice in Tirana! Situated at the intersection of “G. W. Bush” road and “Zhan d’Ark” Blvd., MonarC Hotel is synonymous with sophistication, elegance and luxury. Close the center of Tirana our 12 guestrooms feature state-of-the-art technology, laptop connection, Air Conditioning, flat screen LCDs and more. Never have hotels felt more like home. Also at your disposal there are two Conference Rooms, a beautiful Bar at the terrace and a wonderful Restaurant. Designed and furnished with taste our Restaurant’s grandeur is fulfilled by Mediterranean cuisine. All of this complemented by personalized service. Tirana simply would not be the same without MonarC Hotel!

Intersection “George W. Bush” street and Blv. “Zhan d’Ark”; Tel: + 355 4 22 74 511/ 22 74 504; Fax: + 355 4 22 41 500 E-mail: reservation@monarc.al info@monarc.al; Web: www.monarc.al

Jashtë Tiranës

On the surroundings

Kur dëgjojmë këtë shprehje, kemi parasysh fshatrat që rrethojnë Tiranën nga të katër anët e horizontit, pasi kemi dalë nga zonat e saj urbane. Edhe pse kohët e fundit janë populluar shumë, ato vazhdojnë t’i rrinë Tiranës si një kurorë e gjelbër, ku ajri i pastër dhe bimësia janë faktorë të lakmueshëm, krahasuar me zhurmën dhe rrugët plot beton të kryeqytetit. Në secilën prej këtyre anëve të gjelbra të horizontit që rrethojnë Tiranën, ju do të keni se ç’të vizitoni, të provoni kuzhinën e vendit apo të ushtroni sporte dhe shëtitje në natyrë.

Të gjitha llojet sportve mund t’i ushtroni në këto rrethina, të bëni surf, në liqen, të ngjiteni në Malin e Dajtit, të bëni ski në dimër, të gjuani në sezonin e gjuetisë etj.

Për t’ju ndihmuar më shumë në zgjedhjen e aktiviteteve që doni të bëni në kohën e lirë, ju mund të informoheni nëpërmjet wesbsiteve www.blue-albania.com www.outdooralbania.com www.travel-tirana.com Në to do të gjeni hollësisht gjithçka doni të dini, struktura akomoduese, vende ku mund të zgjidhni kuzhinë të mirë, infromacione praktike për lëvizjen nëpër kryeqytet dhe jashtë tij, makina dhe bicikleta me qera etj.

Të vizitosh Tiranën, kryeqytetin e Shqipërisë, do të thotë të njohesh nga afër gjallërinë dhe ritmin e shpejtë të jetës!

When we hear this expression, we consider Tirana surrounding, the villages from the four sides of the horizon, as we emerged from its urban areas. Although recently become more populated, they continue to stick to Tirana as a wreath of green, where clean air and vegetation are factors enviable, compared with the noise and concrete-filled streets of the capital. In each of these sides of the green horizon surrounding Tirana, you will have what to visit, try the cuisine of the country or to practice outdoor sports and hiking.

Sports of all kinds can be exercised in these surroundings, do surf on the lake, the climb to Mount Dajti do skiing in winter, to hunt in the hunting season, etc..

To assist you in choosing the activities you want to do in your free time, you can find through wesbsites: www.blue-albania.com www.outdooralbania.com www.travel-tirana.com There you will find everything you want to know, details, accommodation facilities, places where you can choose the best cuisine, practical information, movement through the capital and around, rental cars and bicycles etc..

To visit Tirana, Albania’s capital, meant to familiarize the vitality and the fast pace of life!

Tatoo Studio Bulevardi “Bajram Curri” Pallatet “Agimi|” Tiranë, AL Tel: +355 68 56 73 197

80

www.restorantpiazza.com

Address: Tirana International Airport “Mother Theresa�

Tel: +355 67 20 84 887 info@restorantpiazza.com

“Djali i Malësisë së Madhe”

I DASHURUAR

ME DETIN

Ishte vetëm një adoleshent kur erdhi për herë të parë në qytetin bregdetar të Vlorës. Nuk ishte një ekskursion shkollor, as pushime verore madje nuk kishte ardhur as me dëshirën e tij. Rrok Tafa, djali i Malësisë së Madhe kujton se ishte viti 1966. Në Vlorë erdhi për të kryer stazhin e shkollës së mesme, të cilën e përfundoi më 25 gusht 1980. Familjen ia internojnë në Kelmend nga gjykata ushtarake, për arsye politike.

(Babait nuk i pëlqente politika e regjimit të asaj kohe, dhe për pasojë familja duhet të edukohej me rregulla, siç u quajt arsyeja e vendosjes së fatit të saj më pas). Rroku na tregon se pavarëësisht dënimit, arriti të merrte një profesion, i cili ishte ndërtues. Ministria e vendos në Vlorë tek porti i qytetit, si përfaqësues të disa ndërtesave të reja që po ndërtoheshin, ku qëndroi i izoluar për 4 muaj, për arsye politike që vetë Rroku nuk pranon t’i tregojë, (janë plagë të thella ato, duan shumë kohë të rrefehen, thotë dhe zëri fillon t’i ndryshojë intonacion, dhe duart i mbledh grusht me njëra-tjetrën). Më pas pozicioni i tij i punës ndryshoi, kjo nuk ishte gjë e re, për shkak të internimit shteti mund ta largonte nga çdo vend pune pa ndonjë

Pamje e kioskës, e veshur me guacka dhe aksesorë të tjerë deti Photo: Blue Albania ©

82

arsye dhe aq më tepër ti jepnin sqarime për pezullimin.

Në këto kushte puna e tij e fundit ka qenë traktorist, deri më 1995.

Po pse po i tregojmë gjithë këto gjëra?

Sot Rrok Tafa është 63 vjeç, me një trup mesatar dhe të rregullt, me flokët e thinjura, disa vija të thella i zbukurojnë ballin, të tjera fytyrën, që duket sikur duan të tregojnë fisnikërinë e tij, duart i janë rrudhur e damarët kanë kërcyer lart. Bashkë me familjen e tij ai vazhdon të jetoë në Vlorë dhe punon si shitës ambulant. Ka hapur një kioskë të vogël pranë portit të qytetit, ku shet kryesisht aksesorë zbukurimi dhe punime artistike të vendit tonë. Jo në na shtyu ta takojmë Rrokun ishte punimi me guacka i banakut, që vazhdon dhe përreth lulishteve, gati-gati një vepër arti e realizuar me dorë të lirë.

Ky është një pasion i fshehur i tij, punimet artistike me guacka. Buzagaz 63- vjeçari fillon të na rrëfejë se si e ka zanafillën arti i tij. Gjatë sezonit veror, dhe sidomos gjatë pushimeve, fillova të mblidhja guacka me forma dhe

Plazhi Nimfa në Vlorë Photo: Blue Albania ©

madhësi nga më të ndryshmet,- rrëfen ai në mendje po projektoja se cila do të ishte “vepra” që do të ndërtoja. Asgjë nuk ishte e qartë, por ndërkohë mblidhja sa më shumë material. Pas shumë vitesh grumbullimi të guacka ve, (pasi koha ishte shumë e kufizuar, vetëm 2 orë në ditë, edhe këto gjatë pushimeve që bëja çdo verë me familjen), kur u bënë mbi 1000 copë guacka dhe mbi 100 copë gurë të lëmuar deti, isha gati të filloja “veprën” time. Kishte kohë që kioska i dukej e vogël dhe e vjetëruar, buzë trotuarit mezi binte në sy, kështu që Rroku vendosi ta dekorojë kioskën e tij, dhe të ishte pikërisht ky subjekti që do të punonte, e që sot është një objekt shumë interesant që zgjon vëmendjen e të gjithë turistëve që kalojnë në rrugën e portit. Pasi filloi të ngjiste guackat e para, idetë filluan të bëheshin më të qarta, tashmë pa hezitim çdo pasdite gjatë orëve të lira, ia kushtonte banakut.

Iu deshën plot 4 muaj për ta përfunduar veprën e tij, arkitektura e saj u plotësua gradualisht, duke e parë ecurinë dhe duke bërë ndonjë ndryshim tek-tuk.

Puna që kisha nisur kërkonte durim, - vazhdon Rroku teksa tregon me dorë kërminjtë e mëdhenj të detit - pasi punoja jashtë dhe moti shpesh kishte tekat e veta, gjatë kohës me shi, jo vetëm që nuk mund të punoja, por dhe mundohesha ta mbuloja sa më shumë banakun. Më pas ishte kureshtja e njerëzve, shumë prej të cilëve pyesnin se çfarë ishte ajo që po bëja, të tjerë fillonin dhe jepnin idetë e tyre e, nuk

Adresa: Rr. e Kavajës, në krah të MTKRS Tel: +355 (0) 69 26 17 441; 0 69 43 32 796 email: ledi-mece@hotmail.com www.olgeno.al

Nr 4 travel 2011

Travel & Tours bileta avioni, trageti, autobusi, turizem

për

sezonin e vjeshtës: Dubrovnik/

1.

Split/Zagreb Korfuz/ Selanik Kosove Ljubljane Shkup

2.

3.

4.

Sarajeve Beograd Stamboll RomeFirenzeVenecia Paris

5.

ofertat e fundvitit 1 Mali i Zi 2 Maqedoni 3 Kroaci 4 Slloveni 5 Greqi 6 Itali 7 Turqi 8 Bosnje 9 Hungari 10 France

9.

6.

7.

Budapest .. dhe plot destinacione të tjera....

84

10.

8.

më ngelej gjë tjetër veçse të vazhdoja punën pa u ngatërruar nga asnjë opinion i shprehur nga fqinjët apo kalimtarët e rastit, që ndalonin dhe më vëzhgonin tek punoja.

Sot sigurishtë është banaku më tërheqës në të gjithë Vlorën. Pushuesit e adhurojnë atë, pasi bëjnë disa foto, blejnë dhe diçka për ta marrë si kujtim.

Kjo nuk është vepra e tij e vetme, ka zbukuruar edhe disa banaqe të tjera lokalesh në Vlorë. Kur e pyesim se cila do të jetë puna e radhës, Rroku përgjigjet se sigurisht që do të bëjë të tjera punë arti me guacka, vetëm se ngadalë e me durim se akoma nuk disponon materialin e duhur. Për të mbledhur guacka për një punë cfarëdo, do t’i duhen muaj, ndoshta vite...

“Highland’s Kid”

WITH

IN LOVE THE SEA

It was only a teenager when it first came in the coastal city of Vlora. There wasn’t a school excursion or even a summer vacation to bring him here. It wasn’t neither his desire. Rrok Tafa, “the son of the Great Highland”, as people call him now recalls that was the year of 1966. He came in Vlora to conduct a high school internship, which ended on August 25, 1980. His family was capted in Kelmend to the military court, for political reasons. (Father did not like the policy of the regime of that time, and therefore need to educate the family rules, as it was called the reason of placing the fate of her later).

Meanwihe, Rroku tells us that conviction, failed to get a job, (he was a builder. Ministry sent him to the port of Vlora, as representatives of several new buildings being built, and he remained isolated for 4 months for political reasons. Rroku itself refuses to show, (some deep wounds, more than confession, shows the inner sittuation, the voise starts to change the intonation, and the hand punch to gather together). Then his job position changed, it was not anything new, because the internment state can remove them from any position without any reason and the more you give clarification on the suspension. In these conditions, his last work was the tractor-driver, until 1995.

Why we are narrating all this?

Rrok Tafa today is 63 years old, with an average body and fair, with gray hair, some of the deepest lines adorn the forehead, the other face, that seems to want to show the nobility of his hands are wrinkled and have protruding veins above. Together with his family he still lives and works in Vlora He has now opened a small kiosk near the port, where mainly sells accessories and artwork ornament of our country. Not pushed us to meet rockers was working with the shells of the counter, which continues and the surrounding gardens, almost a work of art accomplished with a free hand. This is a hidden passion of his artwork with shells. Beaming 63 - year-old begins to tell us how art has its origins. During the summer season, and especially during the holidays, I started to collect shells with different shapes and sizes, - he says - in mind is designing what would be “criminal” to be build. Nothing was clear, but in the meantime I collected more material. After many years of accumulation of shells, (as time was very limited, only 2 hours a day, during the vacations every summer with the family), it was made over 1000 pieces of shells and over 100 pieces of polished sea stones, I was ready to start the “work” time. The kiosks had long seemed small and outdated, barely curb was evident, so Rrok decided to decorate his kiosk, and it was this subject that would work, which today is a very interesting subject that arouses attention of all tourists who cross the path of the port. Began to climb after the first shell, the ideas started to become clearer now without hesitation every afternoon during free hours, devoting his counter. It took them 4 months to complete its work, its architecture was gradually filled by the first performance and making changes here and there.

Work had begun to require patience, - Rrok shows up as the big sea snails - after working out and the weather often had their own whims, while rainy, not only can not work, but try to cover the much More Bench. Then it was the curiosity of people, many of whom asked him what I was doing, others give their ideas, but I wanted to continue working without being confused by any opinion expressed by neighbors or passersby who stopped and watched me working on.

The Bench today is probably the more appealing to all Vlora. The tourists adore it, as do some pictures, and buying something to take as a souvenir. This is not the only work of him, he has adorned several other local banks in Vlora. When we asked what would be the next job, Rrok answers that will certainly make other “art” works by shells, but slowly and with patience that still does not have the appropriate material. To collect any shells for a job, will take months, maybe years ...

Rr. Durrësit, Blloku i Ambasadave (mbi restorant Napoli) Tiranë, Albania; Tel: +355 42 267 700; Mob: +355 68 20 93 662, 69 21 01 694 maddtravel@albmail.com gusht 2011 travel Nr 4 travel 2011 85

traveler

Magjia e KosovËs Francis Tapon Imagjinoni: Amerika pushton një vend mysliman për ta shpëtuar nga një regjim shtypës dhe myslimanët na duan. Mikpritja vërehet sapo hyn në Kosovë nga Maqedonia. Numri i mjeteve ushtarake është fiksuar përgjithnjë, majde edhe emri i rrugës më të rëndësishme mbas asaj të një presidenti të SHBA. Mirë se vini në Kosovë.

Kjo është ajo çka Iraku do të duhej të ishte.

Kufiri

Bleva biletën time të autobusit për në Prishtinë, kryeqytetin e Kosovës. E dija se ishte një qytet i shëmtuar, por unë isha më i interesuar për të takuar njerëzit, se sa për të parë vërdallë.

Në kufirin e fortifikuar pashë shumë automjete dhe personel të Kombeve të Bashkuara. Roja kufitare shfletoi pasaportën time ameriIsha kane dhe ma ktheu. Kjo është një shenjë e mirë, mësuar mendova. Ndoshta ata na pëlqejnë.

të udhëtoja në të gjithë Vetëm anglisht Europën Lindore si një analNatyrisht që më pëlqente të mësoja të fabet. Kisha kaluar shenja të flisja gjuhën vendase, por vendosa të pafundme që thonin gjëra flas vetëm anglisht. Pse? Kisha lexuar një libër për Kosovën, ku thuhej se një në gjuhë që unë s’i kuptoja. shqiptar etnik i foli serbisht një punonjësi Mirëpo për disa arsye të bullgar të OKB-së. Bullgari i ri i përgjigjet çuditshme, mund t’i kem serbisht – për edukatë – duke menduar se lexuar gati të gjitha shen- po fliste me një serb. Atëherë shqiptari – duke jat në Kosovë, të gjitha menduar se punonjësi ishte vërtet serb, merr në anglisht. pushkën dhe e qëllon për vdekje.

Pra vetëm anglisht, mendova. As shqip e as serbisht.

“Vetëm anglisht” ishte Mantra ime. Isha mësuar të udhëtoja në të gjithë Europën Lindore si një analfabet. Kisha kaluar shenja të pafundme që thonin gjëra në gjuhë që unë s’i kuptoja. Mirëpo për disa arsye të çuditshme, mund t’i kem lexuar gati të gjitha shenjat në Kosovë. Me lehtësi mund t’i kuptoja shenjat e dyqaneve, posterave e menyve. Mendoj se më ka ndihmuar fakti se ishin të gjitha në anglisht.

Një shtet policor

Kur u ula prej autobusit isha nervoz. Isha në Kosovë. Kjo ishte e keqe dhe e rrezikshme përgjatë pesë viteve të fundit. Por brenda 60 sekondave pashë një automjet të OKB, një të policisë, një makinë ushtarake si dhe roje të sigurisë në rrugë. Siguria e rreptë ishte mbresënëse. Dhe kostoja e saj ishte dëshpëruese.

Unë po ndihmoj për t’ia paguar faturën, kështu që mendoj se duhet të jem i lumtur që po përfitoj prej kësaj sigurie. Bulevardi Bill Clinton Rruga kryesore në kryeqytetin e Kosovës quhet Bulevardi Bill Klinton. Këta myslimanët na duan apo si është puna?

88

Ndërsa eci përmes qendrës së Prishtinës s’mund t’u besoj syve: nga një portret madhështor Bill Clinton më buzëqesh e ma bën me dorë. Është 6 kate i lartë. Ngjitë me pikturën shkruhet me shkronja të mëdha: “Mirësevini në Bulevardin Bill Clinton!”

Picërrova disa herë sytë dhe pashë në drejtim tjetër. Portreti ishte prapë aty. Do t’i kontrolloj ilaçet.

Në një bllok tjetër pashë një ndërtesë të quajtur Hotel Victory. Ajo që binte në sy në këtë ndërtesë ishte një kopje e vogël (7 metra) e Statujës së Lirisë.

A është e mundur që kosovarët na duan ne, apo kjo është Amerika “imperialiste” që i ka imponuar ikonat e saj këtij rajoni mysliman?

Gjurmë magjike në Kosovë Me Shpejtimin u takuam në autobus dhe brenda disa minutash më ftoi në shtëpinë e tij. Këta shqiptarët etnikë që jetojnë në Kosovë tregojnë mikpritjen më të ngrohtë që kam parë ndonjëherë. Vërej pikturën e Skënderbeut, heroit të të gjithë shqiptarëve, sepse ai e mbrojti popullin e tij kundër turqve.

Me barkun plot me mish e fanta, mora një autobus për Prizren - qyteti më piktoresk i Kosovës.

I thashë shoferit të autobusit para se të kalonim kufirin se kisha vetëm dollarë dhe jo euro, sepse të gjitha bankat qenë mbyllur të dielën. Ai më rrahu shpatullat dhe tha: “S’ka problem, miku im!”

“Miku im?” Asnjë shofer autobusi në krejt Europën Lindore s’kishte qenë aq i sjellshëm. Ai e tha në një mënyrë të tillë që la të kuptohej se unë nuk do të duhej të paguaja.

Autobusi ishte një nga më të këndshmit në Europën Lindore. Kishte një tv ku shqaqeshin femra jo fort të veshura duke kërcyer. Nuk këndonin. Vetëm përdridheshin. A jemi në një vend islamik a si? Pyeta një djalosh para meje nëse fliste anglisht. Dinte. E pyeta nëse mund të ulesha pranë tij për me folë. Pranoi me entuziazëm. Kur erdhi fatorinoja, isha përgatitur t’ia shpjegoja me një anglishte të thjeshtë se nuk kisha euro. Pastaj dëgova Shpejtimin, fqinjin tim, që tha: “Dy”, që është fjala shqip për “2”.

Prit, prit ... i thashë, “Merri këto 5 dollarë, mos paguaj për mua”. Ai as që e dinte se unë nuk kisha euro. Ai po paguante për mua 3 euro (që s’janë dhe aq pak për Kosovën), pavarësisht se çfarë po flisja unë.

“Pse e bëre këtë?” e pyeta.

“Sepse unë nuk do ta harroj kurrë atë që amerikanët bënë për ne.

Ju jam shumë mirënjohës. Ju na shpëtuat” tha ai me sinqeritet të thellë.

Shpejtimi kishte ikur në Zvicër, që kur filloi lufta dhe ende punonte atje. Bujaria e tij, miqësia, dhe sensi i humorit ishin dërrmuese. Epo mirë, kjo do të më lejojë t’i bëj pyetje të vështira.

“Pse nuk mbani kapelë të bardhë?” Pyeta unë.

Ai qeshi. “Vetëm të vjetrit, shqiptarët tradicionalë mbajnë qeleshe.

S’ka lidhje. S’kam pse e mbaj. Është si të gjithë nga Teksasi të visheshin me kapele kaubojsi. Nuk është fetare, është vetëm modë.

Por të rinjtë nuk veshin atë. S’ka lidhje.”

“Kur emigrove në Amerikë,” nisa të shpjegoj unë, “do ta kesh mësuar anglishten. Harroje hapjen e shkollave publike vetëm spanjisht, për shembull. Anglishtja është gjuha jonë dhe kjo është ajo që na ndihmon të rrimë bashkë. Pse shqiptarët insistojnë në të paturit e shkollave shqipe në Maqedoni dhe Mal të Zi? “ “Pse jo?” U përgjigj ai. “Kur ne jemi pakicë në një vend si Zvicra, e mësojmë gjuhën. E flas mirë gjermanishten. Askush nuk dëshiron të ketë një shkollë shqipe atje. Të gjithë shqiptarët që jetojnë atje mësojnë gjuhën e vendit, natyrisht. Por nëse ne jemi mbi 50% e një vendi, pse të mos kemi shkolla, sidomos në zonat ku ne përfaqësojmë 85% të popullsisë?”

Bukur! N’fund të fundit, shih Zvicrën. Një vend i vogël, tre gjuhë zyrtare. Jetojnë në paqe. Epo, rodi. Shpejtimi më tha: “Kur shkoj në pjesën franceze të Zvicrës, e di edhe ata flasin edhe gjermanisht, por nuk duan të flasin gjermanisht me askënd. Kështu që unë duhet të flas me ta në gjuhën angleze, edhe pse kjo nuk është shumë e mirë.

Pse? Pse nuk duan të flasin gjermanisht në vend që të flasim ang-

lisht? Pse? Unë nuk e kuptoj.” Ndoshta sepse vetëm gjermanisht u tingëllon keq, mendova. Shpejtimi gjithashtu fliste serbisht, sepse Kosova ishte nën sundimin serb për shumë kohë, kështu që ai flet katër gjuhë. Përgjigjet e tij inteligjente më bënë të mendoj thellë. Kosova më ka bërë pyes veten,

“Çfarë është një komb?” Në Kosovë, në një familje Shpejtimi më pyeti nëse kisha rezervim hoteli. Nuk kisha, sepse doja kamping në Kosovë.

“Rri me familjen time! Unë do t’ju çoj në shtëpinë time, dhe nëse ju pëlqen, qëndroni. Nëse nuk ju pëlqen, mund të shkoni. S’ka problem!”

Unë nuk rezistoj pa ndenjur me vendasit kur e kam mundësinë.

Mishërat ishin ende në barkun tim, kur e ëma e Shpejtimit na serviri domate të freskëta, gullash, dhe samuna të shijshëm. Të gjitha ishin të shijshme dhe familja e tij ishte shumë e lezetshme.

Pastaj iku rryma elektrike.

Brenda sekonda nxorën qirinj dhe fenerë elektrikë. “Sa shpesh ndodh kjo?”

Pyeta. “Dy herë në ditë,” shfrynë ata.

Në të vërtetë, qytetet e Kosovës janë tepër zhurmshme. Kjo është kryesisht për shkak se të gjitha dyqanet e vogla kanë gjeneratorë Honda të lëshuar mbi trotuar. E meqë ata janë njëri pas tjetrit, niveli i ndotjes akustike është mjaft i lartë.

Pyeta rreth një duzinë njerëzish nëpër Kosovë se sa shumë fëmijë për familje kishin, për të parë nëse vërtetë janë familje të mëdha. Përgjigjja e zakonshme ishte 2-3 fëmijë për familjet në qytet dhe 3-4 për familjet në fshat. Ka edhe familje që mund të ketë 10-12 anëtarë, por kjo është për shkak se jetojnë me gjyshërit dhe të afërm të tjerë – një gjë gati e zakonshme në vendet joperëndimore.

Unë i jam thellësisht mirënjohës Shpejtimit dhe familjes së tij. Ai konfirmoi se shqiptarët me të vërtetë kanë zemër të madhe.

Por githashtu Shpejtimi më dha shpresë për Ballkanin. Aftësia e tij për të folur me qetësi dhe me arsye për këtë temë të vështirë ishte optimiste.

Për më tepër, ai kurrë nuk i dënoi të gjithë serbët apo maqedonasit. Ai gjithmonë theksonte se një pakicë e secilës prej këtyre grupeve shkakton shumicën e problemeve. Gjithashtu, ai pranoi se shqiptarët nuk janë të përkryer. Nëse të gjithë në Ballkan mund të mësojnë aftësinë e Shpejtimit për të falur dhe dëshirën e tij për të shikuar përpara, atëherë ka shpresë.

I bllokuar në Kosovë

Kërkoja të ikja, por autobusi nuk dukej. Duke pritur bisedova me një shqiptar etnik i cili ishte lindur dhe rritur në Maqedoni. Në rajonet e Maqedonisë - të Tetovës dhe Gostivarit - janë 80% shqiptarë. Në të gjithë vendin 35-45% janë shqiptarë – kjo në varësi të atij që bën numërimin.

Shumica e shqiptarëve etnikë e rrumbullakosin shifrën dhe thonë se gjysma në Maqedoni janë shqiptarë. “Është e tmerrshme se maqedonasit nuk bëjnë asnjë përpjekje për të mësuar gjuhën shqipe,” tha ai.

“Pse duhet ta mësojnë?” E pyeta. “Ju të gjithë jetoni në Maqedoni, e jo në Shqipëri.” “Por ne përbëjnë një përqindje të madhe të rajonit.”

“OK,” i thashë, “E zëmë se një turmë nga Kenia vjen në vendin tuaj dhe bëhet pjesa më e madhe e popullsisë në rajon. Çfarë do të thoshit nëse ju them: “Ej, shoku, ti duhet të mësosh me folë gjuhën e Kenias!”

“Por kjo është ndryshe,” tha ai, “Kjo nuk është toka e tyre amtare.

Shqiptarët kanë jetuar në këtë rajon të Maqedonisë përpara tyre. “ “A e dini se cilët ishin pronarët e Kalifornisë para jankive? Meksikanët.

Por asnjë meksikan që vjen sot në Kaliforni nuk do të guxonte t’i tho-

shte një amerikani se ai duhet të mësojë të flasë spanjisht. Meksikani e di mirë se është në Shtetet e Bashkuara dhe është detyra e tij për të mësuar gjuhën angleze dhe jo detyra jonë për të mësuar spanjisht. “ Ai mbeti pa fjalë dhe më vonë tha se po shkonte të shihte se ku mund të ishte autobusi. Nuk mendoj se i pëlqeva, sepse nuk e pashë kurrë më. Duke pasur parasysh pyetjet e mia të vështira përgjatë Ballkanit është e mahnitshme se si nuk kam fyer njerëz të tjerë që janë pastruar etnikisht.

Kamping në Kosovë

Humbja e autobusit ishte një mundësi e përkryer për t’u bashkuar me shokët e mi amerikanë dhe të ngreja kampin në Kosovë.

Isha i zhgënjyer që autobusi nuk erdhi në kohë, kështu që nuk doja të kontribuoja me para për hotelet e mbiçmuara. Që ka një valë ndërtimesh në të gjithë Kosovën, është e lehtë për ta konstatuar sepse kudo shihje vende në ndërtim e sipër. Edhe unë u ngjita deri në katin e tretë dhe kështu u bëra i pari njeri që po flija në këtë apartament. Edhe pse pata tmerr se mos ndonjë shqiptar a serb i çmendur mund të më gjente e të më spastronte, fjeta si qingj.

Dëshira ime realizohet

Ballkani është tepër i komplikuar. Përpjekja për ta kuptuar këtë vend më bën me dhimbje koke. Në përpjekje për t’i kuptuar njerëzit që jetojnë këtu, kam provuar të imagjinoj të njëjtën gjë të ndodhë në SHBA. Analogjia më e afërt është fluksi i meksikanëve. Do të doja të kisha folur me ndonjë meksikan të vërtetë që jeton në SHBA për të mësuar nëse meksikanët mund të krahasohen me shqiptarët. Ëndrra ime u bë realitet teksa largohesha nga Kosova. Në autobusin për Maqedoni u ula pranë një 50-vjeçari shulak, lëkurëthatë me flokë të lidhura mbrapa. Jetonte në Teksasin jugor dhe kishte lindur në Meksikë. Kishte gjashtë fëmijë. Dallohej qartë theksi i tij spanjoll. Edhe pse filloi të fliste anglisht, kaluam në spanjisht. Bëra një bisedë interesante me të.

“A mendoni se situata e amerikanëve me meksikanët është e ngjashme më këtë në Ballkan?” e pyeta.

Nr 4 travel 2011 89

“Jo,” u përgjigj ai.

“Pse jo?”

“Ka shumë urrejtje këtu. E urrejtja është aq e thellë. “ A nuk di ndonjë shok tëndin që kërkon të ketë shkolla publike vetëm në gjuhën spanjolle në Amerikë?”

“Jo, ne vetëm duam të vijnë për të punuar në Amerikë,” më tha.

“Popullsia meksikane në SHBA po përhapet shumë.

Nëse gjendja shkon keq, a mendoni se ata do të dëshirojnë ndonjëherë të ndahen nga SHBA, si shqiptarët në Maqedoni, Serbi dhe Mali të Zi? “ “Jo, meksikanët nuk kanë asnjë interes për këtë.” Ai vazhdoi: “Unë nuk i kuptoj këto kosovarët. Ato nuk mësojnë nga të tjerët dhe nuk kanë asnjë interes të asimilojnë. Unë po kthehem në shtëpi.” Është bukur të të duan përsëri Përgjatë gjithë Europës Lindore, kam marrë reagime mjaft të lodhura kur u thosha njerëzve se jam nga SHBA. Një nënë në një stacion treni në Zagreb më tha: “San Francisko? Oh. Amerika. Unë i urrej amerikanët. E urrej edhe presidentin tuaj.”

Eh, ishte një bisedë e këndshme. Por në Kosovë të gjithë më buzëqeshën dhe sytë e tyre shkëlqyen me kënaqësi. E kuptoj se kjo është vetëm sepse ne i mbrojtëm ata, por s’ka problem. Ndjehem mirë që të paktën një pjesë e botës i do amerikanët.

botime

The hidden Europe Guidë Turistike - Francis Tapon

Shpellat e Kosovës Seri pullash postare

E ardhmja e Kosovës

Budace Selcë

e h

Valbonë

Brojë

ia

r

a on

Vlahën

ç y

t y

Golaj

B

eni iq

Iballë

Liqe

Dardhë

Krumë ni

i

Fie

Pogaj

rz

Vau i Spasit

Dushman

Vranisht

Shikaj

Arrëz

Vilë

Ura e Shtrenjtë

Perollaj

Helshan

Berishë e Vogël

Malagji-Kajvall

i Kir

Domen

Porav

ës

Gruemirë

Thru

Morinë

Pistë

Midh

Dragoç Drisht

Vrith Vig

Kaluer

s hë ez

i s lë

Fani

Bulshizë

Shkopet

D

e

t

r

b

i n

M

i m

ali M ali

Selita e Malit

Qafëmollë

Kostenjë

ë

k

Priska e Madhe Gurakuq Vakumone Floq

Llangë

r Qafë

Cërujë

e Kutëman

Gizavesh

eb

Ç

Mollagjesh

Labinot-Fushë

ELBASAN

Dragostunjë

ni

mbi

Shku

Godolesh

Gracen Vrap Gërman

Babjë

B

ë

r

Polis

Hotolisht Dardhë

z

e

Hajdaraj

Lekaj Bradashesh

Gosë

Gjergjan

Peqin

Cërrik

Shezë

Gjocaj

Vërri

ni

Fier-Shegan

ës Cërujë Stror

Fieri i Ri

Dunicë

Gramsh

Sultë

Kukur Gegaj Tunjë

Grecalli

ë

Panahor

r

v

g

hicë

e s

h

a

M

i Lekdush

Shtikë

Osum

m

e

l

a

e

ori

h

së

Leskovik

e

Pëllumbar

m

e

G

Vanë

r ë Frashtan

Stjar

Mesopotam rica st

Finiq

Kepi i Qefalit

Phoinike

ri Gji ndës ra Sa

Lëkurës Onchesmos

Grapsh Jorgucat Muzinë

Bi

Glinë Peshkëpi

Drin

o

Kakavijë

Krane Livinë

Gjashtë

SARANDË

Çatistë Nepravishtë

Dhrovjan

Çaush

Llongo

ë

i

Delvinë

Rusan

Cerckë

sa

li

Kamenica

Glinë

k

a

Përparim

i

N

Goranxj Vanistër

Kabash

Qendra Tregtare “TEG”, KATI II Rr. Nacionale Tiranë- Elbasan km 3, Lundër, Tiranë, Albania Vjo

Libohovë

Derviçan

je

Radan

Vrpekë

Kaludh

rç

Hilomo

Suha

Lazarat

lasa

Ka

Vergo

Nivicë-Bubar

ri Gji mesë o ak i K

li

Sopik

GJIROKASTËR

90

a

Skore

Stegopul

Piqeras

Lukovë

Petran

Poliçan

Saraqinishtë

M

ri Gji rmos ale i P

ri

Qestorat

Gërmenj

Gjërekarë

Leushë

M

Fushë-Bardhë Borsh

Rehovë

Pradan

Barmash

Rr. “Dervish Hekali”, Fier, Albania Përmet

b

Dhoksat

Kudhës Qeparo

Gostivisht

Borovë

Radimisht

ë

g Za

x

Erind Palokastër

Kardhiq

Fterrë

i

Frashër

Topovë

n

Picar

Zhulat

Himarë ri Gji lesë i Sp

Kreshovë

Rr . e Dibrës, Nr 271, Tiranë, Albania Tel: +355 04 2 222 985

Lu

i k ë s

Golem

Kuç

Vodicë

Kreshovë

h

Hoshtevë-Vithkuq

Zheji

Labova e Vogël

Vuno

i

D

Dëshnicë

i

l

Progonat

Kozel

Qafzez

Luaras

Kosinë

i

o Drin

a Dhërmi Llias

Vjosa

al

M

Ç

Stratoberdë

Gostivisht

al i

Maleshovë

Lekël Nivicë

Sinicë

Qesarat

Ogren

Mbrezhan

l

z

i

Palasë

Lubonjë

Bëmëzë

Gusmar Kallarat Vranisht

Menkulas Dardhë

Nikolicë

Trebickë

Sevrani i Madh

M

Bolenë

i

Ziçisht

Borockë

Peshtan

e

e li t

S

s

u

bë

K

ri

n

r a

Floq

Vithkuq

Radovickë

Këlcyrë

Dragot

Tërbaç

Dukat

n

Kamenicë

Shtyllë

Qeshibes

Katundishtë

Tepelenë

Vërnik

Brataj

li

Ersekë

G

Shus

L u

R

a

ar

ës

n r u

ë

Boboshticë

Miçan

Sukë

Podgoran

Mezhgoran

Kapshticë

Trestenik

Selenicë

a hnic

u

Salari

a

Çepan

icaj Mar

b

Memaliaj

i

Bilisht Hoçisht

Çemericë

a p a r

Prishtë

Dës

ra

K

ak

r

a

r

li

r

cë

ë

i M a l

ës

K

a

Dukat i Ri

Ramicë

g Vo

Miras

Malind

Sinanaj

Ma

Velçë

Gjorm

e

Babn

Mborje

Panarit

Kajcë

Vasjar

Ploçë

Vajzë Gumenicë

Radesh

k

Arrëz e Vogël

Arrëz e Madhe

Lapardha

Tragjas

e

Buz

Qesarat

a

sp Pre

Drenovë

Polonë Gjergjavicë

Çorovodë Zogas

Luftinjë

Vjosa

Sevaster

Radhimë

Orikum

Liqeni i Pasha Limanit

mi

t

r Vlo ii

Karnçisht

Gërnec

Mavrovë

Faqekuq

M

Osu

Veleshnjë

ni

s

jir

Zhulaj

Villahinë

Kaninë

Kotë

Progër

KORÇË

erit a Lavdari i Korçës

Dobruzhë

Kakrukë

sh

Glave

a

Levan

Rexheoaj

ël

Rakickë Cangonj Zemblak

Vashtëm

Shkozan

Mazrek

m

Ninësh Bejar

Drashovicë

Zvezdë

Drithas

Voskopojë

Çem

i ul

Tërpan Çorogjaf

Rehovë

k

Karbunarë Drizar

Sheristë

Maliq

Vloçisht

K

Damës

Romes

Treblovë

Pojan

Devolli

Krushovë

Brozdovec

li

Turbëhovë

Dë l -

Selenicë

Armen

Penkovë

Ma

po

Llakatund

VLORË

Mbrakull

ko

Hekal

Byllis Panaja

Moçan

Zvarisht

Gurakuq

Bitinckë

Vo

Cerkovinë

Nartë Aulon

Liqenas

Pirg

Dushar

Bargulas

Miblisht

Gorishovë Trevëllezër

Liqeni i Nartës

Liqeni i Prespës

Podgorie

Qershizë

Beras

Cëvica

Poliçan

ishti

Aranitas

Ballsh

a l l M a

Drenovë

Zhitomi i Madh

Velab

Lapulec

Cakran

Varipop

Leshnicë Pretushë Grunjas

Derdushë

Nikollarë

or

Kreshpan

Frakulla e Vogël

Novoselë Mifol

Niçë

l

Moglicë

Dobenj

Gollomboç

Shtapanj

Visokë

icë

Bishan

rica Tomo

Patos Gjan

Vodicë

Vlosh

Margelliç

i

a

Strelcë

Uznovë

Gallinë

V

Dobërçan

m To

Kuqar

Mal

Dushnik

BERAT

Allambres Mbjedhovë

Dukas

Portëz

Kushovë

li

Lapardha

Kurjan

Zharëz

Levan

Bratilë

a

Qereshnik

Kuman

Sheqisht Shtyllas

Vjosë

Ura Vajgurore

Roskovec

Sheq i Madh

FIER

Pojan

M

Marinëz

Dërmënas

Apollonia

Grabovë

Dev olli

Perondi

Strum

Mbrostar

Topojë

Bulçar

KUÇOVË

m

Çeflig

vi

i

Poshnje Kutalli

li Ka mjë

Sojnik

Çlirim

Drenovicë

Alarup

O

an m

Se

Lumas

i

an

Sem

Bubullimë

Ardenicë

Kallmas

Gorica e Madhe

Peshkëpi

Cërravë

Dardhas

a

Kolonjë Libofshë

Ma

Buçimas

Vërdovë

Llënge

Vinë

Posnovisht

Vlashuk

Toshkëz

Ndërnenas

Seman

Tushemisht

Kalivaç

Topojan

Dragot-Dumre Gorre

Liqeni i Ohrit

Pogradec

Potkozhan

Çezma

Pomçan

Tërvol

Mëmëlisht

Trebinjë

Shpelllë

Dragot-Sulovë

Selitë

Deshiran

Thanë

Krutja e Sipërme

Mollas Linas

Çervenakë

Pleshisht

Bishtricë

nj

cë

Këmishtaj

Fier Seman

Karavastaja e Re

Kajan

Jeta e Re

Kadiaj

Udenisht

Slabinjë Velçani i Mokrës

i Ba

Len

Ka

Karbunara e Poshtme

Gradisht

Devol li

La g rava una sta e së

Ferras

Kryekuq

Radokali i Sipërm

Laktesh

Seltë

Kaçivel

Liqe

Grekan

Hardhias

Kotodesh De r ve n

Farret

Stravaj

Gjyrelë Zgjanë

Sopot

t

Zavalinë

Seferan

LUSHNJE

a

Shtëpajë

Grabjan

Përrenjas

Xibresh

Gostimë

Belsh

Golem

p

Pishkash QukësShkumbin

t

Bërzeshtë

Shinar

Shtërmen Shalës

Pekisht Hysgjokaj

Mizë

Skënderbej

Xhyrë

QukësSkënderbej

Llixhat e Elbasanit

Xibrakë

Dushku i Madh

Është një guidë xhepi e pajisur me informacion turistik për atraksionet kulturore të kryeqytetit, historinë, kulturën, pikat e interesit, informacion praktitk për hotele, restorante, agjenci udhëtimi, makina me qera, exchange, tourist information points, city map, argëtim, shopping, estetikë etj.

Një format sa i këndshëm aq edhe praktik për ta shëtitur kryeqytetin me të në dore. Bëjeni mikun tuaj të ri këtë guidë xhepi...!

h

ro

Gramsh Shënepremte

h

Shirgjan

a

Çermë-Proshkë

Shkumbini

Divjakë

S

Shelcan

Pajovë

stim

Papër

Karinë

Vilan

Vidhas

Bishqem-Fushë

Rrogozhinë

Kalush

Shushicë

Go

Kruevidh Rreth-Greth Villaj-Ballaj i Ri

s

Gurrë-Shpat

st

Luzi i Madh

ut

Xibrakë

Cacabezë

Cikallesh

Vorrozen

ik

Librazhd

Labinot-Mal

Branesh

Baliashej-Pojanë

KAVAJË

Blerimaj

en

Peza e Madhe

Kalaja e Turrës

Spille

Sh

Kërrabë

Mushqetë

i

Baldushk

li

Synej

M

Letëm

a

Ibë

Helmës

Karpen

Qarrishtë

Funarës

m

Benë Petrelë

Lis-Patros

Guidë turistike xhepi - Blue Agency

Lunik

Zdrajsh

n

ni

Gurrë Mullet

Vishaj

Pezë-Helmës

Qerret

Gjinovec

ë

Zhabzun

Vërri

Sauk

Erzeni

Ndroq

Golem

Trebisht Çelebi

Steblevë

Shëngjergj

Shkallë

Erze

Erzeni

Sebisht

Klenjë

Linzë

TIRANË

Vaqarr

Shesh

Romanat

Touring in Tirana

Lenë

Lalm

Pjezgë

Shkallnur

Tuçep

Ostreni i Madh

Krastë

Tujan

Yzberisht

r d b o G o l l o

Zeza

Staveç

Okshtuni i Madh

Babrru

Bregu i Lumit

Plazhi i Golemit

Shkëmbi i Kavajës

Tërnova e Madhe

i

Ish

Murrizë

Brar

Kamëz

Bërxullë

Sopot

s

Mali i Lopë

Zall-Herr

Kashar Kuç

Arapaj

Gjiri i Durrësit

Zallbastari

Gjorica e Epërme

Zerqan Valikardhë

Bulqizë

Gjokaj

Shijak

Rrashbull

DURRËS

Tapizë

Vorë

Marikaj

Klos

Guri i Bardhë

Vilzë

Valias

Maminas

Xhafzotaj

Epidamnus

Rinas

Radë

Sukth

Vrrin

Fushë-Bulqizë

Vajkal

Prezë

Bisht-Kamëz

Porta Romana

Homesh

Shupenzë

Dars

Mëneri i Sipërm

Zgërdhesh

Zeza Qinam

Katundi i Ri

Maqellarë

Zogjaj

Bllacë

Cudhi-Zall

Krujë

Budull

Jubë

Kacni

Cërujë

Gjuricaj

Kvilë

Rrushkull

Herbel

Bershin

Fushë-Krujë

Bishti i Pallës

Dovolan

Mazhicë

Lusa

Gurra e Madhe

Burizanë

Lalëz

Holesh

Selishtë

Suç Frankth

Armath

Melan

Lishan

Murrë

Komësi

Kodër-Thumanë

Kuratën

Rabdisht

Brezhdan

Vinjoll

Lis

Burrel

Limjan

Sohodoll

Peshkopi

jë

Burgajet

Gërman

Dipjakë

Kishavec

Shëlli

Zenisht

Baz

Gallatë

Gjonëm

Mamurras

Bushnesh

Ishëm

Gjiri i Lalëzit

Rreth Baz Rrëmbull

Stojan

beu

u

Sanxhak Shëllinzë

Bizë

Macukull

Bruç Derjan

ës

der

Gjiri i Rodonit Shetaj

Laç

Sina e Epërme

Liqeni i U lz

Shumbat

Kastriot

Zall-Gjocaj

li

K

Laç

Sllatinë

Çidhmë

Ura

Urakë

Zall-Dardhë

Gur-Lurë

ka

Lurth

Ulëz

Mali i Skën

Shullaz Fushëkuqe

Fushë-Lurë

ka

Ura

Kurbnesh

Bardhaj

it

Milot

Patok

Kepi i Rodonit

Kthella e Epërme

Perlat

en

Mati Gurrëz

Radomirë

Vlash

Shebe

rv

Zejmen Pllanë

Shënkoll

o iV

Ploshtan Ceren

Shënllesh

Ma

Fang

Tale

ni

Vau i Cajës

Shqipëria në syrin e Ben Blushit, është një rrëfim plot fantazi e ndjenjë, për një vend pa të meta, por gjithsesi me rregulla të forta që nuk bazohen as tek pasuria, as tek ndasitë e as tek lufta mes klaneve, gjë që sjell një shtet të të gjithëve dhe të asnjërit. Një këndvështrim interesant për të zbuluar në sytë e lexuesit një Shqipëri tjetër, ndryshe nga ajo që kemi e që njohim të gjithë.

Krej-Lurë

Malaj

Prosek

De i i

Spiten

l gë

Fa

Rrëshen

Kulm

Rasfik

Tresh

Bulshar

Ma

Fa

Munaz

Rubik

a M

Lezhë

Lissus Ishull Lezhë

Blinisht

dh

i ni

Rreja e Velës

Vasije

T h a t ë

a

Gjiri i Drinit

L

e

Kaçinar

Fshat

Bushtricë

Zal-Reç

Arrë-Mollë

i

Rraboshtë

Buzëmadh

Lusën

Draj-Reç

M a l i

Kallmet i Madh Balldren

Abacia e Oroshit

Resk

Skavicë

Arrëz

Reps Simon Poshqesh

Kakarriq

Shëngjin

Arn

gël i Vo Fani Shtrungaj

Spaç

Shishtavec

Kolesjan

Roman - Ben Blushi

Mali Pezë

Klos Bisak

Kushnen

Kaçinar

Ungrej

Allaj

e

Laguna e Vilunit

Mesul

Gjegjan

n

e

K u s h n

Kashnjet Fishtë Troshan

Xhuxhë

unit

Kalivaç

Dajç

DBlinisht rin i

Domgjon

Topojan

Zalli i Oksh

Nënshat

Mabë

Torovicë

Borje

Novoselë

Bicaj

Vataj

li

Rranxa Barbullush

Kalivar

Gojan i Vogël

Orgjost

Nangë

Surroj

Drini i Zi

Korthpulë Hajmel

Zapod

Lojme

Shtigën

Qinamakë Thirrë

Drini i Zi

Bushat

Shqipëria

Srriqe

Mune

a

Mjedë

Trush

llës

Tuç

Shkozë

siqj

Gostil

Mamëz

Shmi

Gom

Pëbreg

ma

Obot

Fushë-Arrëz

Rrapë

Pukë

Kçirë

Gomsiqe

Kukës

Kalimash Kolsh

Lu

S Drin i

Laç-Qyrsaç

Bardhoc Gjegjan

Shëmri

Lajthizë

Qelzë

a pQerrret i Epërm

Vaut të Dejës

Juban

Kosmaç

Kryezi

Lumbardhë Koman

Guri i Zi

ni

Beltojë

Oblika e Madhe

Levrushk

Benë

Ukbibaj

ak

i

Liqeni i

Rrenc

Dri

ll

Ma

SHKODËR

ç

S

h

Mes

Scodra

Gjinaj

garica

Shtoj Grilë

Bu

Francis Tapon 2004 Shkrimi botohet me lejen dhe me të drejtat e autorit

Mërtur

Zgjec

Kepenek

Pac

Degë

Fierzë Bugjon

L

Prekal Grudë e Re

Zogaj

Breglum

Apripë

om

Toplanë Bruçaj

Rrushkull

Shëngjin

Btoshë

i

Kokaj

Egç

Shirokë

Kepi i Gjuhëzës

anit

Shala

Kir

Reç

Zogaj

Delisuf

t

r

e

Salcë

K

n

Luzhë

Selimaj

u Lekbibaj

M

Va lb

a

M

Nicaj-Shalë

Lotaj Palaj

Demiraj

Muriqan Shtuf

Dikush ma vodhi telefonin tim celular. Mund të më ketë rënë nga rripi në autobusin nga Kosova për në G Maqedoni. Dikush mund ta ketë kapë menjëherë.

Ose ndonjë hajdut mund të ma ketë vjedhë kur kam qenë në autobus.

Vuajtja e madhe është t’i rishkruaj edhe një herë të gjithë ata numra.

Ora dhe kamera më janë thyer. Iku edhe celulari. Disa rroba i kam harruar. Zemra më rri në Kotorr, Mal i Zi. Them se ka me më ikë truri në Bullgari.

Bujan

Lekaj

Gimaj

Pog Xhan

Koplik

Kalldrun

Liqeni i Shkodrës

Llugaj

Plan

ë

x

Bajram Curri

Curraj e Epërme

j

R

Kopliku i Sipërm

ë

al

Sh

Bzhetë

a

Margegaj Qereç-Mulaj

Ducaj

Dedaj

Kamicë Flakë

Babinë Shoshan

Theth

a

r

k

h

S

l

e

Tropojë

Rrogam

Bogë

k

Goraj

Ivanaj Zagorë

a

Ndërlysë

Razëm

Ballaban

lbon

i

Bajzë

s

a

r

t

Kastrat

K

Jubicë

Më vjedhin celularin

Dragobi

Va Okol

ës

t

al

Rapsh-Starje Liqeni i Fierzës

Pjetroshan

Velipojë

d

M e

Tamarë

Hani i Hotit

na

Çerem

a

Nikç

Hot

Dajç

Filatelia e Postës së Kosovës ka lëshuar në qarkullim postar emisionin e ri të pullave postare me titull: “Shpellat e Kosovës”.

Filatelia e Postës së Kosovës përmes pullave postare kësaj radhe prezanton pamjet e njërës nga perlat e Kosovës, shpellën e Grykës së Madhe në Pejë.

Lëpushë

Vukël

N

Në të gjithë Ballkanin kam pyetur njerëzit se si ishin gjërat. Shumica e njerëzve në Mal të Zi, për shembull, thanë se gjërat janë duke u përkeqësuar dhe ata kishin shumë pak shpresë. Kosovarët, nga ana tjetër, ishin vazhdimisht optimistë për të ardhmen. Ironia e trishtë është se të dyja palët gabohen.

Mali i Zi dhe Kosova janë dy vende të vogla, por Mali i Zi ka një vijë bregdetare të pasur që mund ta shfrytëzojë si Kroacia. Kosova s’ka thuajse gjë prej gjëje. Nuk ka prodhim, nuk ka eksporte të mëdha të produkteve ushqimore, nuk ka qendra financiare, nuk ka tregje kapitali, asgjë. Vështroj nga xhami i autobusit dhe mendoj: * Kush do të investojë në Kosovë? Rreziku është aq i lartë dhe përfitimi është krejt i ulët. * Kush do të tregtojë me Kosovën? Fqinjët që e urrejnë? * Ç’do të ndodhë kur NATO-ja të tërhiqet dhe të mos u japë më para? Ekonomia e saj e brishtë do të shembet. Përfundimisht ata do të kuptojnë se duhet t’i bashkojnë forcat me Shqipërinë për të përfunduar ëndrrën e një Shqipërie të Madhe. Edhe pse ndryshimi mund të ndodhë në mënyrë paqësore...

Cili ka të drejtë?

Pas vizitës në Kosovë, enigma ballkanike m’u zbulua. Edhe pse them se e kuptoj këtë rajon të ndërlikuar, zgjidhjet nuk janë ende të qarta. Ashtu si hebrenjtë dhe arabët, popujt e Ballkanit jetojnë në të kaluarën dhe refuzojnë të falin dhe të shohin përpara. Në mënyrë të ngjashme, të dyja palët janë kaq të paepura dhe jo të gatshme për kompromis.

Shqiptarët etnikë duhet të mësojnë të integrohen në çfarëdo kombi ku ata jetojnë Ndërkohë, këto qeveri duhet të bëjnë që shqiptarët të ndjehen si qytetarë të barabartë. Megjithatë, është e pamundur që kjo të ndodhë. Ata që ëndrrojnë një Shqipëri të Madhe do të vazhdojnë derisa ta realizojnë atë. Për sa kohë që shqiptarët të ndjehen të shtypur, revolucionarët e tyre do të vazhdojnë të ketë pasues.

Vermosh

Biovizdhë

Sirijan

Pera

94

R

n:

u kĂŤshillo

ravel j evista T

Vermosh

Budace Selcë

h

e

Lëpushë

Çerem

d

Vukël

M

a

Nikç

e

Tamarë

Valbonë

Brojë

Dragobi

ia

Val

r

na

r

e

Vlahën

Golaj

B

Krumë ni

i

Fie

Pogaj

rz

Vau i Spasit

Vranisht

Shikaj

Arrëz

Vilë

Ura e Shtrenjtë

Zgjec

i

eni

iq

Liqe

Dardhë

Dushman

i Kir

Domen

Perollaj

Helshan

Iballë

Berishë e Vogël

Malagji-Kajvall

ës

Gruemirë

Thru

Morinë

Pistë

Midh

Dragoç Drisht

li

Ma li D

e

der

beu

t

i n

Ma li

Shupenzë

Ma li

Qafëmollë

Kostenjë

k

Vërri

n

m

e Kutëman

Gizavesh

eb

Ç

Labinot-Fushë

Babjë

B

ë

r

Polis

z

Luzi i Madh

Bradashesh

Gosë

Udenisht

Slabinjë Velçani i Mokrës

i Ban jës

Fieri i Ri

Kukur

ë

ar

m cë

Luaras

Kreshovë Selenicë

icaj Mar

ca

s

s

z

h

a

Lekël

Maleshovë

M

i

i

o

i

a

Drin

M

Lekdush

al i

Dëshnicë

al

Nivicë

Zheji

L

l

Progonat

Vodicë

Osum

i

Frashër

Ogren

Gostivisht

Rehovë

Borovë Pradan

Gostivisht Mbrezhan

M

Gusmar Kallarat

Qesarat Radovickë

Qeshibes

Borockë

Këlcyrë

e

e

Bolenë

vi Miçan

Sevrani i Madh

Sukë

Katundishtë

Peshtan

l

r

Brataj Tërbaç

Kozel

Shtikë

Bëmëzë

Dragot

e

ë

R

li t

Lubonjë

Ersekë

Mezhgoran

Tepelenë

Vjosa

D

Kosinë Barmash

Kreshovë

h

Radimisht

ë

Ziçisht Menkulas Dardhë

Sinicë

Miras Nikolicë Stratoberdë

Qafzez

hni

bë

v

shic

r

g

a

Floq

Vithkuq

Dës

ri

u

Shu

n

ë

Dukat

n

Trestenik Boboshticë

Kamenicë

Shtyllë

Trebickë

Çepan

Podgoran

G

K

L u

Salari

Kapshticë

Çemericë

Panarit

Malind

Memaliaj

i

Vërnik

e

Bilisht Hoçisht

Gjergjavicë

ro

ës

r

n r u a

ak

ë

u

li

Mborje Drenovë

Polonë

li

a p a r

ë

t

ic

b K

S

hn

s

ra

s

a

i M a l

K

e

Ramicë

a

Zogas

r

Kajcë

Arrëz e Madhe Vasjar

Sinanaj

Ma

Velçë

spa

Pre

Babn

KORÇË

rita

Shkozan

Çorovodë

k

Prishtë Arrëz e Vogël

Qesarat

Ploçë

Vajzë

Gjorm

Faqekuq

Radesh

M mi

Vjosa

Sevaster

Kotë

m

a

Mavrovë

r

Progër

Zemblak

Vashtëm

Bitinckë

Osu

Veleshnjë

l

Rakickë Cangonj

Voskopojë

me

Lavdari i Korçës

Dobruzhë

Kakrukë

Buz

Lapardha

a

Çorogjaf

k

rë Vlo ii

Karnçisht

Luftinjë

Gumenicë

Zvezdë

Drithas

Krushovë

Çe

Brozdovec

Mazrek

ul

Tërpan Rehovë

Glave

s Dë l -

jir

Zhulaj

Gërnec

Kaninë

Tragjas

Maliq

Vloçisht

Gurakuq

i

Turbëhovë

po

Levan Bejar

Rexheoaj

Villahinë

Radhimë

Orikum

Dukat i Ri

Pojan

Devolli

Dushar

li

ko

Drizar

Liqeni i Pasha Limanit

Liqeni i Prespës

Beras Moçan

Zvarisht

Cëvica

Ma

Bargulas

Vo

Karbunarë Ninësh

Shëngjin

l

K

a l l M a

Damës

Romes

Treblovë

Drashovicë

a

Gollomboç

Podgorie

Liqenas

Nikollarë Dobenj

or

ishti

Hekal

Byllis

Selenicë

Armen

Penkovë

Sheristë

V

Alarup

Pirg

Moglicë

Poliçan

Miblisht

Gorishovë

Llakatund

VLORË

Mbrakull

Zhitomi i Madh

Velab

Aranitas

Ballsh

Trevëllezër

Panaja

Nartë Aulon

i

Kallmas

Gorica e Madhe

Peshkëpi

Qershizë

Shtapanj

Panahor

Drenovë

Cerkovinë

Liqeni i Nartës

G

Derdushë

Strelcë

m To

Vodicë

Lapulec

Cakran

Kepi i Gjuhëzës

Mal

orica Tom

Uznovë

Gallinë

Vlosh

Margelliç

Visokë

icë

Kreshpan

Varipop

Bratilë

li

Kuqar

Patos Gjan Frakulla e Vogël

Novoselë Mifol

Niçë

Dobërçan

BERAT

Allambres Mbjedhovë

Dukas

Portëz

Bishan

vo

Kushovë

Dushnik

Kurjan

Zharëz

Shtyllas

Levan

Vjosë Delisuf

Lapardha

Roskovec Kuman

a

Qereshnik

Marinëz

Sheqisht

Grabovë

lli

M

Ura Vajgurore

Strum

Mbrostar Sheq i Madh

FIER

De

Perondi

Kutalli Grecalli Dërmënas

Bulçar

KUÇOVË

a

Çeflig

st

i

Poshnje

Pojan

Tushemisht

Leshnicë Pretushë Grunjas

Sojnik

Çlirim

Drenovicë

Cërravë

Dardhas

li Ka mjë

O

an

m

ani

Sem

Bubullimë

Ardenicë

m

b

Përmet

e

Hoshtevë-Vithkuq

l

Leng

Se

Libofshë

Seman

Apollonia

Ma

Tunjë Lumas

Buçimas

Vërdovë

Llënge

Vinë

Gegaj

Kolonjë

Topojë

Liqeni i Ohrit

Kalivaç Dunicë

Gramsh

Pogradec

Potkozhan

Çezma

Pomçan

Tërvol

Topojan Sultë

Mëmëlisht

Trebinjë

Shpelllë

Dragot-Sulovë

Posnovisht

Vlashuk

Toshkëz

Çervenakë Pleshisht

Bishtricë Cërujë Stror

lli Devo

La gu rav na ast e asë Ka

eni

Linas Selitë

Deshiran Dragot-Dumre

Gorre Ndërnenas

Radokali i Sipërm

Seltë

Kaçivel

Liq

Mollas

Laktesh

Zavalinë

Shtëpajë

Kajan

Thanë

a

Vërri

Gjyrelë Grekan

Hardhias

Jeta e Re Fier-Shegan

Kotodesh De r ve n Farret

Stravaj

Belsh

Zgjanë

Karbunara e Poshtme

Krutja e Sipërme

Përrenjas Sopot

t

Xibresh

Gostimë

Seferan

LUSHNJE

Kadiaj

Këmishtaj

QukësSkënderbej

m sti

Hysgjokaj Golem

Ferras

Gradisht

Pishkash QukësShkumbin

t

Bërzeshtë

a

Shinar

Shtërmen Shalës

Grabjan

Kryekuq

Fier Seman

Xhyrë

Vilan

p

Llixhat e Elbasanit

Xibrakë Pekisht

h

Shirgjan

Gjergjan

Cërrik

Shezë

Gjocaj

Dushku i Madh

S

Shelcan

Pajovë

Peqin

Gramsh

Mizë

Shushicë

Papër

Karinë Çermë-Proshkë

Shënepremte

h

Vidhas

Bishqem-Fushë

Rrogozhinë

Kalush

Shkumbini

Divjakë

Karavastaja e Re

Skënderbej

s

Go

Kruevidh Rreth-Greth

Hotolisht Dardhë

e

Gurrë-Shpat

T h a t ë

ELBASAN

ut

Dragostunjë

ini

umb

Shk

Godolesh

Gracen

Lekaj

ik

Xibrakë

Cacabezë

Vrap Gërman

en

Librazhd

Labinot-Mal

Branesh

Baliashej-Pojanë Cikallesh

Vorrozen Hajdaraj

Villaj-Ballaj i Ri

Sh

Qafë

Cërujë

Mollagjesh

i

Kërrabë

li

Ibë Mushqetë

Peza e Madhe

KAVAJË

Blerimaj

Kalaja e Turrës

Spille

M

Letëm

r

Petrelë

Baldushk

Lis-Patros Helmës

Synej

Qarrishtë

Funarës

a

Qerret

Gjinovec

Lunik

Zdrajsh

Floq

Benë

Pezë-Helmës Golem

Shkëmbi i Kavajës

Karpen

Trebisht Çelebi

Llangë

i

Gurakuq Vakumone

i

Mullet

Vishaj

e

Gurrë

Erzeni

ë

Shkallë

Zhabzun

Priska e Madhe Sauk

Vaqarr

Steblevë

Shëngjergj

ë

a

Sebisht

Klenjë

Linzë

TIRANË

Yzberisht

Ndroq

r d b o G o l l o

Zez

Lenë

Lalm Shesh

Romanat Shkallnur

Tuçep

Ostreni i Madh

Krastë

Okshtuni i Madh

Babrru

Kashar Kuç

Pjezgë

Sopot

s

Tërnova e Madhe

Staveç

Selita e Malit Tujan

Bregu i Lumit

Plazhi i Golemit

Zerqan Valikardhë

Bulqizë

Mali i Lopë Guri i Bardhë

Murrizë

Brar

M a l i

i s

lë

a

it Mali i Skën

mi

Erzeni

Bërxullë

Gjorica e Epërme

Fushë-Bulqizë

Klos Dars

Vilzë

Zallbastari

Kamëz

Gjokaj

Shijak

Arapaj

Gjiri i Durrësit

Cërujë Vajkal

Rrashbull

Epidamnus

DURRËS

Maqellarë

Homesh

Zall-Herr

Valias

Marikaj

Xhafzotaj

Herbel

Bllacë

Gurra e Madhe

Mëneri i Sipërm

Qinam

Tapizë

Rabdisht

Melan Dovolan Mazhicë

Cudhi-Zall

Zgërdhesh

a

Zez Rinas

Vorë

Sukth

Vrrin

Peshkopi

Zogjaj Suç

Krujë Fushë-Krujë

Prezë Radë

Limjan Sohodoll

Brezhdan

Holesh Selishtë

Kacni

Gjuricaj

Kvilë

Maminas

Kishavec

Lishan

Murrë

Vinjoll

Lis

a

Lus

Bershin

Budull

Porta Romana

Sina e Epërme

jë

Shëlli

Burgajet Zenisht

Burrel

Frankth

Armath

Katundi i Ri

Dipjakë

Komësi

Burizanë

Lalëz

Macukull

Bruç Derjan Rreth Baz Rrëmbull

Gërman

Radomirë

Shumbat

Kastriot

Zall-Gjocaj

a ak Ur

Laç Urakë

ës

Baz

Kodër-Thumanë

Kuratën

Rrushkull

Jubë

Bisht-Kamëz

en

Mamurras

Bushnesh

Ishëm

Ploshtan Ceren

Sllatinë

Çidhmë

Liqeni i Ulz

Stojan

b

Ish

Bizë

Gjiri i Lalëzit

Lurth

Ulëz

Vasije

Vlash Zall-Dardhë

Gur-Lurë

Gallatë

Gjonëm

Vau i Cajës

Bushtricë

Shënllesh

Fushë-Lurë

a ak Ur

Kurbnesh

Bardhaj

r

Sanxhak

Draj-Reç

Krej-Lurë

Kthella e Epërme

Perlat

rv

u

Laç

Shëllinzë

Fshat

Malaj

gë

Shebe

De i i

K

Shullaz Fushëkuqe Patok

Bishti i Pallës

i Vo

Fa

Prosek

Shkopet

Milot

Mati Gurrëz

Shetaj

l

ni

Buzëmadh Lusën

Zal-Reç

Arrë-Mollë

Bulshar

i Ma

Rrëshen

Kulm

Fang Zejmen Pllanë

Shënkoll

Tale

Gjiri i Rodonit

Kepi i Rodonit

Arrëz

Fani Shtrungaj

Abacia e Oroshit

Blinisht

dh

ni

Fa

Fani

Bulshizë

Spiten

Shishtavec

Kolesjan Resk

Skavicë

Reps Simon Poshqesh

Rreja e Velës

Munaz

Rubik

Rasfik

Tresh

Topojan Allaj

i Zi

a

M

L

e

Kaçinar

Lezhë

Borje

Novoselë

Bicaj Vataj

Mali Pezë Arn

Spaç

Rraboshtë

Lissus Ishull Lezhë

Orgjost

Surroj

Xhuxhë

Klos

l

i Vogë

Kaluer

Ungrej

s hë ez

Kallmet i Madh Balldren

Shëngjin

Thirrë

Domgjon

Bisak

Kushnen

Kaçinar

Troshan

Kakarriq

Gjiri i Drinit

Mesul

Gjegjan

n

e

K u s h n

Drini

Blinisht Dr ini

Torovicë

Laguna e Vilunit

Velipojë

Kalivar

Gojan i Vogël

Vrith

Kashnjet

Zalli i Okshunit

Korthpulë

Kalivaç

Fishtë

Nangë

i Zi

a

Vig

Nënshat

Dajç

Zapod Lojme

Shtigën Qinamakë

Drini

Shkozë

siqj

Hajmel

Mabë

Srriqe

Mune

Gom

Laç-Qyrsaç Mjedë

Rranxa Barbullush

llës

Tuç

i

Kosmaç

Bushat Trush

na

Pukë

Kçirë

Pëbreg

Gostil

Mamëz

Shmi

Erze ni

Oblika e Madhe Obot

Rrushkull

Bardhoc

Kukës

Kalimash Kolsh

Fushë-Arrëz

Rrapë

a

Dajç

i

Gjegjan

Shëmri

Lajthizë

Qelzë

Drin

Juban

Gomsiqe

Bu

Kryezi

Lumbardhë Koman

a pQerrret i Epërm

S

Guri i Zi

Beltojë

Gjinaj

Levrushk

Benë

Ukbibaj

ak

Vaut të Dejës

Lum

Dr ini

Muriqan Shtuf

ll

Liqeni i

Rrenc

Ma

SHKODËR

Shirokë

ç

S

h

Mes

Scodra

Zogaj

arica

Shtoj

Porav

Bugjon

Mërtur

L

Prekal

Grilë

y

Fierzë

Apripë

om

Shala

anit

Toplanë Bruçaj

Kepenek

Pac

Degë

Salcë

Palaj Kir

Kokaj

Egç Demiraj Grudë e Re

Zogaj

Breglum

t

M

Pog Xhan

Btoshë

ç

t

Va

u

Lotaj

ë

x

Reç

Luzhë

Selimaj

lbo

Nicaj-Shalë

y

ës

a

M

Gimaj

Lekbibaj

n

a

R

Kopliku i Sipërm

Llugaj Bujan

Lekaj

Plan

Koplik Kalldrun

Tropojë Babinë Shoshan Margegaj

Bajram Curri

Curraj e Epërme

j

Jubicë

ë al

Sh

Bzhetë

Pjetroshan

Kamicë Flakë

Liqeni i Shkodrës

Ballaban

a

Ducaj

Dedaj

Ivanaj Zagorë

Qereç-Mulaj

a

l

e

r

k

h

bon

Ndërlysë

Razëm

S

Rrogam Theth

k

Goraj

Okol

Bogë

i

K

Bajzë

s

a

Hani i Hotit

r

t

Kastrat

K

Liqeni i Fierzës Hot

N

t

al

Rapsh-Starje

Leushë

Gërmenj Gjërekarë

Radan Kabash

Vo

gë

voskopojĂŤ

nentor Immortals 3D

4 nentor Contagion

21 tetor: Shark night 3D

se shpejti Twilight reaking Down 3D

28 tetor 3 Musketers 3D

se shpejti Money Ball