Travel nr 22 - Albanian Great Escapes 2017

Page 1

Nr. 22 / 2017

"Itineraret më të bukura 2017"

Destinacionet më të mira që revista Travel jua sugjeron çdo fillim viti në bashkëpunim të ngushtë me partnerët e saj dhe dashamirësit e udhëtimeve janë pa asnjë hezitim përvojat më të veçanta që mund të keni përjetuar në jetën tuaj, një përvojë që do ta shijoni me të gjitha shqisat, prej larmisë së pashoqe të vendeve të sugjeruara, mënyrave për t`i arritur ato, gjërave që mund të bëni atje dhe ushqimeve që mund të shijoni gjatë këtyre udhëtimeve në zonat lokale ku këto itinerare shtrihen.

Albanian

Great Escapes 2017

se shpejti REPORTAZH NGA

MAJA E1NGRIRË E QORES

NË DALMACE, TEK MISTERET E ARBËRVE

NUK ËSHTË PARISI ËSHTË KORÇA!!!

KISHA E ÇETËS, DËSHMI

ROMANO-GOTIKE

SHTUTGART 2017

SHKËLQEN SHQIPËRIA


The most luxurious holidays you may ever enjoyed... beach

Mel Holiday 4****

Adress: Mali Robit, Golem, Durres, Albania; Cel: +355 69 70 01 353; Fax: +355 55 800 800; Email: info@fafa.al; Website: www.fafa.al


Marina Maritime SA Company Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar Sarandë, Albania; Tel: 0035585226057; Fax: 0035585225117 Mob: 00355672022004; Mob: 00355692073711; info@finikas-lines.com; finikaslines@yahoo.com marinamaritime.sa@gmail.com; www.finikas-lines.com

"Edhe atĂ«herĂ« kur tregojmĂ« pĂ«r veten, protagonistĂ«t e vĂ«rtetĂ« jeni Ju. Ju zgjidhni kohĂ«n e fluturimit dhe destinacionin, ne do kujdesemi pĂ«r çdo detaj qĂ« t’ju ofrojmĂ« njĂ« fluturim unik.

Siguri, besueshmeri dhe efiçencë nuk janë vetëm karakteristikat e flotës sonë por edhe të stafit të Shega Air.

E re!

ShĂ«rbimet qĂ« ofrojmĂ«: ‱ Transport VIP me avion charter dhe Helicopter ‱ GuidĂ« pĂ«r turistĂ« vĂ«ndas dhe tĂ« huaj ‱ Transport pĂ«r misione tĂ« ndryshme filmike dhe fotografike (private apo pĂ«r televizione) ‱ Fluturime pĂ«r grupe parashutistĂ«sh ‱ ShĂ«rbimi i evakuimit mjeksor nga ajri ‱ Transport udhĂ«tarĂ«sh pĂ«r evente tĂ« ndryshme (dasma, mbrĂ«mje mature etj) ‱ Kontroll ajror tĂ« linjave energjitike, ‱ Kontroll ajror tĂ« linjave tĂ« tubacioneve tĂ« naftĂ«s dhe gazit ‱ ShĂ«rbim pĂ«r kompanitĂ« telefonike dhe celulare

Përveç shërbimeve të tjera të shumta që ju i njihni, Finikas Lines ju ofron këtë verë një shërbim të ri. Tashmë nëse doni të vizitoni Korfuzin mund ta merrni me vete makinën tuaj. Finikas Lines ju ofron transport për automjete me tragetin e ri të linjës Sarandë-Korfuz. Eksploroni ishullin cep më cep me makinën tuaj!

Autostrada TiranĂ« – DurrĂ«s, Km 12 BĂ«rxull, TiranĂ«, Albania

Marina Maritime SA Company Tel.: +355 4 2408418 / 419 Fax.: +355 4 2408420

Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar Sarandë, Albania; +355 68 80 30355 Tel: 0035585226057;Mob: Fax: 0035585225117 Mob: +355 68 40 30143 Mob: 00355672022004; Mob: 00355692073711; E-mail: info@shega-air.com info@finikas-lines.com; finikaslines@yahoo.com www.shega-air.com marinamaritime.sa@gmail.com; www.finikas-lines.com


Hotel Radika V. Leunovo Mavrovo Republic Of Macedonia ÂƠ Radika.Com.Mk Contact: Telephone+389 42 22 33 00 Mobile+389 75 32 53 06 E-Mail Info@Radika.Com.Mk

498 98


Marina Maritime SA Company Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar Sarandë, Albania; Tel: 0035585226057; Fax: 0035585225117 Mob: 00355672022004; Mob: 00355692073711; info@finikas-lines.com; finikaslines@yahoo.com marinamaritime.sa@gmail.com www.finikas-lines.com

dĂ« n a r Sa dĂ« n z a r u Sa rf o K rga Ă« Pa d n S a r a Rr. “Fortuziâ€Ă«nr -47, Tirana, Albania; Tel.: +355 4 244 4222; Mob: +355 67 42 22 444 S a r a n d reservations@hotelsenator-al.com; www.hotelsenator-al.com

Situated 600 m from Skenderberg Square in Tirana, Senator Hotel features a restaurant, bar and free WiFi throughout the property. Free private parking is available on site. All rooms are air-conditioned and feature a flat-screen cable TV , a minibar and a safe. Private bathrooms come with a shower, a hairdryer and free toiletries. Guests can use the services of the on-site hairdressers. The hotel also offers car hire. Sky Tower is 1.2 km from Senator Hotel, while National Arts Gallery is 400 m from the property. The nearest airport is Tirana Airport, 13 km from Senator Hotel.

met tona .... i t Ă« h d u e m a j ua t t ra r d n Ă« i n l e h d Ă« PĂ«rk

Finikas Lines & Travel is considered to be one of the main operators in the field of the international maritime and overland transport as well as in the field of tourism with different excursions. According to our experience and to the requirements of our customers we have managed to make our best in maritime and overland lines offering our customers speed and comfort for a faster and nicer trip.

Hotel Xheko Imperial eshte nje hotel Butik i cili eshte hapur ne vitin 1993 dhe ndodhet në një nga lagjet më prestigjioze të kryeqytetit të Shqipërisë. Hoteli ofron akomodim luksoz si per klientet qe vijne per

Xheko Imperial is a boutique hotel whichaisropened in c 1993 and is located in a prestigious neighborhood of a t the capital city of Albania. provides2017 luxury5accomnTRAVEL Nr e 22 It modation to each guestrwhether coming as business


Këtë numër: Vjosa/ Ksamili/ Komani /Përmeti /Tepelena /Ballkani

Pranvera ka ardhur tashmë dhe ka sjellë me vete dëshirën për më shumë adrenalinë, e cila kësaj radhe na vjen nëpërmjet një sporti jo shumë të përhapur në Shqipëri por shumë premtues; Sërfit. Në plazhin e Semanit, ku erërat dhe klima favorizojnë jo vetëm këtë sport por edhe sporte të tjera si kite-surf, ushtruar nga njerëz të apasionuar pas aventurës dhe adrenalinës. Në foto: Artur Sulejmani ©

6


Puka/Gjirokastra/ Korça/Cakrani/ Malësia e Madhe/ Kodra e Diellit Rubrika / Articles 8

24

Editorial Veliera versus Vazhdimësia Flora Xhemani Baba

24

Intervista Alma Çupi: Ata qĂ« merren me turizmin, janĂ« lĂ«nĂ« vetĂ«m, tĂ« bĂ«jnĂ« ç`tĂ« munden Irhan Jubica

16

Fokus Hoteli i shpërndarë dhe Turizmi i kroçierave Brunilda Liçaj

53

Reportazh Reportazh i ngrirë nga Maja e Qores Ermal Hasimja

70

22 72

44

Traveller Një blogere shqiptare udhëtimesh nëpër botë Sonila Qesaraku

Itineraret më të bukura 2017 Great Escapes 2017 44

Nëpër savanat e pafundme të Vjosës Through the endless savannas of Vjosa River

47

Njihuni me mbretëreshën tonë, Midhjen e Butrintit! Meet our Queen, the mussle of Butrinti!

50

Misteret e Arbërve / Mysteries of the Arbërs Trashëgimi arkeologjike dhe natyrë në Luginën e Drinit Archaeological and natural heritage in the valley of Drin

54

Puka, parajsa e fshehur e turistëve të aventurës Puka, the hidden paradise of the adventure tourism

57

Tepelena, Toskëria e bukur / Tepelena, the beauty of Toskëria

60

Ballkani është kaq i vogël... me biçikletë / Balkan Bike Tour

64

Përmes maleve, drejt detit, në gjurmët e Skerdilajdit Through the mountains, towards the sea, in the tracks of King Skerdilajd

67

Shtegu i Shijes / The trail of Taste Kosovë - Mal i Zi - Shqipëri

Events 38

Kryeveprat Italiane 16.01 - 02.04.2017

92

Start Up Tourism Shkodra 19-20 Prill 2017

Nr 22 TRAVEL 2017

7


Nr. 16 / Travel 2015

Kryeredaktor:

Kryeredaktor: Irhan Jubica Irhan Jubica

Koordinatore:

Koordinatore: Flora Xhemani Baba Flora Xhemani Baba

Konsulentë

Konsulentë Arjan Konomi Arjan Konomi Sophia Clingenberg Sophia Clingenberg

Gazetare:

Gazetare: Irena Kanani Irena Kanani

BashkĂ«punĂ«torĂ«: BashkĂ«punĂ«torĂ«: Adriana Mile, Anila Çollaku, Brunilda Liçaj, Ermal Hasmija, Ermir Anxhela BlerinaIlirjan Ago, Ermir Ermelinda Marku, Katia Hoxha,Çikopano, Etleva Nallbani, Gjika, Hoxha, Ismail Hoxha, Kristina Fidhi, Melisa Zene, Laureta Mirjana Roshi, Ilirjan Gjika, Stefan Pinguli, GiuliaSonila Riva, Çerenishti, Pashkaj, PierSonila Paolo Kocli, Ambrosi, Sonila Hoxholli, Zeqirja IsmailiSoraldo Nebo, Tatjana Bajraktari, Xhimi Begeja. Qesaraku, FalĂ«nderojmĂ«: FalĂ«nderojmĂ«: BashkintĂ« PĂ«rmet, KomunĂ«n OhĂ«r, MinistrinĂ« e EkonomisĂ« BashkinĂ«e eqyteteve Fierit, BashkinĂ« e PukĂ«s, BashkinĂ« e TepelenĂ«s, AADF - tĂ« FondacioninVisShqiptaro-Amerkian tĂ« Zhvillimit, Cesvi PĂ«rmet, Shoqata MaqedonisĂ«, Albania, Cesvi PĂ«rmet, Klubin"Discover Albania", Nano "Dajti Alpino Turistik", Vis Albania, Klubin "Discover Albania", Dorarta Resort

Koka.

Fotografia: AADF,Rafting Artur Sulejmani, BIDAlbania, Korça, Aler BlueCesvi Albania, AldiFotografia: Karaj, Albania Group, Rally BlueTravel, Albania, Caravan Riding Centre, Cesvi Përmet, Verija, Albania", Elvi Kote, Vis Enklajd Zeneli, Përmet, Irhan Jubica, Ismail Hoxha, KlubiEnea "Discover Albania, EtlevaRoshi, Nallbani, Fabio Ive, Leonard Koka, Nebo Tours, Vis Albania, Klubi Laureta Shkëlzen Rexha

"Discover Albania", Xhimi Begeja.

Designer: Anisa Kaso

Designer:

Anisa Kaso, Adriatik Baba Marketingu Blue Agency Marketingu

Blue Agency Distribucioni: Distribucioni: Shqipëri: Adrion L.t.d, Shqipëri: Adrion L.t.d, Posta Shqiptare Posta Shqiptare Greqi: Adrion L.t.d. Kosovë: Rilindja, Kosovë: Rilindja, BuzukuBuzuku Maqedoni: Maqedoni: TDS TDS KiosqeKiosqe Sh.p.k.Sh.p.k.

Përgjegjësbotimi botimipërpërMaqedoninë Maqedoninë Përgjegjës Kiosqe Sh.p.k. TDSTDS Kiosqe Sh.p.k.

Blv. Bajram Curri, P. Agimi, Nr. 14/260 Blv. Bajram Curri, P. Agimi, Nr. 14/260 Tel: +355 68 40 17 309 Tel: +355 68 40 17 309 Email: revista@albaniantravel.info Email: revista@albaniantravel.info Web: www.albaniantravel.info Web: www.albaniantravel.info

Partners:

Mos humbisni: Mos humbisni / don`t miss: Jo mĂ« kot revista Travel kĂ«tĂ« vit ka vendosur qĂ« destinacionet mĂ« tĂ« mira shqiptare t’i ofrojĂ« tĂ« gjitha nga natyra. Male, dete, pyje, lumenj, laguna, shtigje, natyrĂ«, shpendĂ«, kafshĂ«, gjithçka qĂ« natyra shqiptare ofron, nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« mundshme, ashtu siç i kemi, pa zbukurime e teprime por duke mos i lĂ«nĂ« nĂ« hije. Bota (rreth nesh) ka shumĂ« mĂ« pak dhe bĂ«rtet (marketon) shumĂ« mĂ« shumĂ«. MĂ«nyra se si e kemi ofruar ShqipĂ«rinĂ« natyrore tĂ« 2015-Ă«s, Ă«shtĂ« edhe njĂ« qasje drejt turizmit aktiv,

D e s ti nacione t e ver Ă« s

2015 lamë pas ë q a n ti s a g n ë n li o Një kart

2017

Administrator: Florian Botues: Blue Agency © Baba Administrator: Florian Baba

Nr. 22 / Travel 2017

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Botues: Blue Agency ©

apo ndonjë plot mozaikë ni i bukur e tek Li ri i, de ht i is m em he sh shty nit të tek Driloni, Tu gjyrëshe, apo mund të qe n Li ko i ti sh te të qy a se ën endj jatë e lule shum duhet të dini gradecin, m rg t, Po pë rim hi r at bë us pë el vij t sg gj rr te La zja plot r fli bulojnë me e menduar të ëtitorja e tij Ndonëse ku m in sh r. k që im te tr t, ho , rs sh qe ra vë Qe ku ar lulë ose me t nën ecin në maj pjatë Korani hi ndizet nga hedhin rrjeta itoni Pograd se ku peisaz shkatarëve që , duhet ta viz tilla mahnitë la al të pamjet e pe rr je të m je pa n edhe këto pam Dritës, ju ofro , që t'i shijoni nga afër m se bregut. Vetë

Itineraret më të bukura gradeci o P The Great Escapes

Të dashur lexues! Destinacionet më të mira që revista Travel jua sugjeron çdo fillim viti në bashkëpunim të ngushtë me partnerët e saj dhe dashamirësit e udhëtimeve janë pa asnjë hezitim përvojat më të veçanta që mund të keni përjetuar në jetën tuaj, një përvojë që do ta shijoni me të gjitha shqisat, prej larmisë së pashoqe të vendeve të sugjeruara, mënyrave për t`i arritur ato, gjërave që mund të bëni atje dhe ushqimeve që mund

tĂ« shijoni gjatĂ« kĂ«tyre udhĂ«timeve nĂ« zonat lokale ku kĂ«to itinerare shtrihen. Edhe nĂ«se 3 mars nĂ« teatrin "Bylis" pĂ«r arsye tĂ« ndryshme ju nuk do tĂ« mund t`i Manifestimi i njĂ« rituali unik i trevĂ«s sĂ« MyzeqesĂ«. prekni dot nga afĂ«r kĂ«to vende, vetĂ«m leximi Planifikoni udhĂ«timin tuaj.... I tyre nĂ« pĂ«rshkrimin e bĂ«rĂ« nĂ« rubrikĂ«n e Panairi 6-mujor i tĂ« gjithĂ« Planetit vazhdon tĂ« shpalosĂ« nĂ« Milano, tĂ« gjitha shijet qĂ« Toka mĂ«mĂ« u ka falur njerĂ«zve gjatĂ« “Itineraret mĂ« tĂ« mira 2017”, do t`ju E mbani mend kur "mĂ«katonim" nĂ« fĂ«mijĂ«ri dhe ata kanĂ« ditur t'i kultivojnĂ« aq bukur. Planifikoni duke vjedhur ndonjĂ« lugĂ« reçel nga ai mĂ«ndjesi i krijojĂ« tĂ« papĂ«rshkruara! Por a Ă«shtĂ« udhĂ«timin tuaj nĂ« Shtator, kur Vis Albania dhe Cesvi mrekullueshmi i gjyshes?! Jemi gati t'i jepemi PĂ«rmet, do tĂ« shtrojnĂ« atje, tryezĂ«n e shijeve shqiptare kjo gjithça qĂ« ju kemi ofruar nĂ« kĂ«tĂ« numĂ«r tĂ« nĂ«pĂ«rmjet produkteve tona autentike. edhe sot tundimit, po si...?! ri? Absolutisht jo! Shfletojeni kĂ«tĂ« numĂ«r dhe Njam! Njam! sjell shijet e harruara tĂ« reçelrave e glikove, me pĂ«rbĂ«rĂ«s do natyralĂ«, erĂ«za tĂ« drejtĂ«. na jepni Shkolla Teknike Ekonomike

Dasma Myzeqare

KujTesë

------------------------------------------------------------------------------------------------

8

8

Një ftesë për....mëkat

sekrete e receta të vjetra, fiks si të gjysheve, tamam Made in Albania......


Kodra e Diellit,1220 TetovĂƀ, Tetovo, Macedonia; +389 44 361 227; info@hotelscardus.com

4 stars standard Pool Jacuzzi Sauna Turkish Sauna Sport activities Room services Free Wi-Fi

Stay with us and feel like home...

Nr 22 TRAVEL 2017

9


Welcome

Make your visit to Tirana, Albania an enjoyable experience by staying at the Hotel Mondial. At the Mondial you will find the right combination of comfort and convenience. Now already there are 25 years of service, dedicated to you in everything and a lot of delighted facilities to make you stay an unforgettable experience in Albania.

10

Rr. "Muhamet Gjollesha", 1023, Tirana, Albania Tel.: +355 4 22 58 121/2 | Tel.: +355 4 22 32 372 Cel.: +355 68 20 04 642 E mail: info@hotelmondial.al | Web: www.hotelmondial.al


NË SHIFRA

10.000.000.000 dollarë ishin shpenzimet e 1.2 milionë turistëve kinezë në Australi në 2016, shifër kjo që pritet të shkojë në 13 miliardë në 2020. Të dy vendet e shpallën 2017 Viti i Turizmit.

40.000.000

euro do të investojë Bashkimi Europian në projekte pilot për turizmin në Korçë, Shkodër, Berat dhe Fier. Ky fond lëvrohet në 2018 dhe fokusohet sidomos në promovimin e trashëgimisë kulturore.

1.500.000

turistë më pak se në 2015 e vizituan Parisin gjatë vitit të kaluar, nga frika e sulmeve të mundshme terroriste. Konvertimi në të ardhura i kësaj humbjeje është 1.3 miliardë eur më pak për kryeqytetin.

1.000

turistë me destinacion Butrintin, zbarkuan në Sarandë nga njëra prej 56 anijeve që pritet të vijnë në 2017 në këtë port, i cili vitin e kaluar priti 251 mijë udhëtarë.

368 milionë euro shpenzuan shqiptarët për udhëtime jashtë vendit për 3-mujorin e 3 të 2017, ose 2 herë më shumë se sa turistët e huaj lanë në Shqipëri për të njëjtën periudhë (153 milionë euro).

27

% është ulur numri i turistëve në Turqi gjatë 3-mujorit të fundit 2016, ndërsa për krejt vitin rënia është gati 30%. Megjithatë, të ardhurat nga turizmi në këtë vend kapën shifrën e 22 miliardë dollarëve.

4

% pritet të rritet industria e turizmit në shkallë botërore për vitin 2017, ndërsa në Europë kjo rritje mund të shkojë deri në 3%. Një vit më parë, numri i turistëve ishte 620 milionë, ose 2% më shumë se në 2015.

Arkeologia franceze prof. Abadie Reynal përgjatë një rruge romake në Pallatin e Kulturës në Durrës. Foto: reporter.al ©

EDIT

Veliera Versus VazhdimĂ«sia Flora Xhemani Baba TĂ« gjithĂ« e dimĂ« dhe jemi dĂ«shmitarĂ« tĂ« ndryshimeve tĂ« mĂ«dha qĂ« po bĂ«n Shkupi, sidomos me qendrĂ«n e tij historike e cila Ă«shtĂ« shndĂ«rruar thuajse plotĂ«sisht duke u mbushur bollshĂ«m me ndĂ«rtesa e institucione qeveritare e publike, me statuja buste e monumente krejtĂ«sisht e tĂ« reja heronjsh, prijĂ«sish tĂ« vjetĂ«r, kryesisht tĂ« sajuar e tĂ« paqenĂ«, me qĂ«llimin e vetĂ«m pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« histori vazhdimĂ«sie qĂ« do ta shpinte atĂ« nĂ« kohĂ«t e lashta e tĂ« lavdishme tĂ« Aleksandrit tĂ« Madh, pĂ«r tĂ« cilin fatkeqĂ«sisht nuk kanĂ« asnj Ă« gjurmĂ« pĂ«rveç emrit . NdonĂ«se kjo Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje donkishoteske me historinĂ«, kĂ«mbĂ«ngulja e MaqedonisĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r t`u admiruar, sepse kĂ«rkon tĂ« krijojĂ« njĂ« identitet qĂ« nuk e ka. Diku nĂ« njĂ« provincĂ« tĂ« RomĂ«s, pronarĂ«t e njĂ« filiali tĂ« vogĂ«l McDonald, mundĂ«n tĂ« fillonin aktivitetin e tyre, duke siguruar lejen tĂ« cilin e kishin fituar pas shumĂ« pĂ«rpjekjesh. Dhe gjatĂ« punimeve tĂ« lokalit, dolĂ«n nĂ« dritĂ« mbetje tĂ« RrugĂ«s Antike Apia, qĂ« dikur kalonte pĂ«rmes RomĂ«s pĂ«r nĂ« jug tĂ« ItalisĂ«. U deshĂ«n plot dy vjet punĂ« dhe 300 mijĂ« euro investim, qĂ« kjo copĂ« rruge jo vetĂ«m tĂ« mos mbulohej a prishej, por tĂ« kthehej nĂ« njĂ« sit tĂ« vizitueshĂ«m falas pĂ«r tĂ« gjithĂ« klientĂ«t e fast food-it, ndĂ«rkohĂ« qĂ« investimi u bĂ« prej pronarit tĂ« tij. NĂ« VjenĂ«, rrĂ«nojat arkeologjike ndodhen mu nĂ« mes tĂ« sheshit tĂ« mbushur plot me ndĂ«rtesa klasike e katedrale, duke e shtuar akoma mĂ« shumĂ« interesin e turistĂ«ve. A ka nevojĂ« Roma pĂ«r disa gurĂ« mĂ« shumĂ« nga “Via Appia” pĂ«r tĂ« treguar identitetin e saj tĂ« lashtĂ«? Natyrisht qĂ« jo. Por ne kemi shumĂ« nevojĂ« pĂ«r gurĂ«t e varrosur tĂ« RrugĂ«s Egnatia, nĂ« hyrje tĂ« Portit tĂ« DurrĂ«sit. Kemi shumĂ« nevojĂ« edhe pĂ«r mozaikĂ«t qĂ« i zuri poshtĂ« pallati shumĂ«katĂ«sh. Kemi nevojĂ« edhe pĂ«r gjylet e topit, tĂ« cilat me siguri fshehin poshtĂ« shtresa tĂ« tjera jete deri nĂ« mijĂ«vjeçarĂ«t para Krishtit, sepse dihet tashmĂ« qĂ« DurrĂ«si Ă«shtĂ« vendosur

e mbivendosur nga mijĂ«vjeçari nĂ« mijĂ«vjeçar, pa e ndĂ«rprerĂ« asnjĂ«herĂ« jetĂ«n. Ne nuk jemi as arkeologĂ« qĂ« tĂ« merremi me shtresĂ«zimet, as specialist tĂ« trashĂ«gimisĂ« kulturore, qĂ« tĂ« vlerĂ«sojmĂ« shkallĂ«n e rĂ«ndĂ«sisĂ« sĂ« njĂ« objekti apo siti tĂ« lashtĂ«. Ne jemi njerĂ«z qĂ« merremi me turizmin dhe njĂ« gjĂ« dimĂ« ta themi pa hezitim fare; edhe guri mĂ« i parĂ«ndĂ«sishĂ«m, edhe topi mĂ« i pavlerĂ«, edhe gjylja mĂ« e padobishme, kanĂ« shumĂ« herĂ« mĂ« shumĂ« interes pĂ«r turistĂ«t e huaj, se çfarĂ«dolloj vepre publike Me urbane e kohĂ«ve tĂ« sotme, sado e 6 milion dobishme dhe moderne tĂ« euro mund jetĂ« ajo. Dhe nuk tĂ« shpronĂ«soheshin Ă«shtĂ« vetĂ«m pronarĂ«t e shtĂ«pive dhe thjesht brenda Amfiteatrit. Me 6 ç Ă« s h t j e milion euro, nxirreshin nĂ« i d e n t i t e t i dritĂ« gjithĂ« rrĂ«njĂ«t antike k o m b Ă« t a r. Me vlerat tĂ« DurrĂ«sit. Dhe e dini e tyre le sa do tĂ« shkone fitimi tĂ« merren nga turistĂ«t qĂ« do tĂ« s pecialistĂ«t. dyndeshin aty viti pas K Ă« t o r rĂ« n o j a , viti? 666 milion gjenerojnĂ« euro!!! pafundĂ«sisht tĂ« ardhura dhe e vetmja gjĂ« qĂ« kĂ«rkojnĂ« Ă«shtĂ« t`i zbulosh, jo t`i varrosĂ«sh. Do tĂ« ishin burim tĂ« ardhurash tĂ« pĂ«rjetshme dhe si kantiere tĂ« hapura, do zgjonnin akoma mĂ« shumĂ« interes sepse do tĂ« ofronin gjĂ«ra tĂ« reja vit pas viti. Projekti “Veliera” sipas kryetarit tĂ« bashkisĂ« sĂ« DurrĂ«sit ka njĂ« vlerĂ« prej rreth 6 milion euro. 6 milion euro pĂ«r njĂ« velierĂ« betoni!!! Me 6 milion euro mund tĂ« mbarohej kati i dytĂ« i Muzeut Arkeologjik. Me 6 milion euro mund tĂ« shpronĂ«soheshin pronarĂ«t e shtĂ«pive brenda Amfiteatrit. Me 6 milion euro, nxirreshin nĂ« dritĂ« gjithĂ« rrĂ«njĂ«t antike tĂ« DurrĂ«sit. Dhe e dini sa do tĂ« shkone fitimi nga turistĂ«t qĂ« do tĂ« dyndeshin aty viti pas viti? 666 milion euro!!! Travel Magazine

Nr 22 TRAVEL 2017

11


KARTOLINE

12


Bjeshkët e Sylbicës, Tropojë, AL Cilësuar si bjeshkët më të bukura në Shqipëri, Bjeshkët e Sylbicës, me lumenjtë e kulluar dhe shtatë liqenenet mahnitëse akullnajore, janë bërë tashmë sfida e shumë të rinjve të apasionuar pas natyrës dhe aventurës. Falënderojmë Dorarta Kokën, (vajza në foto) që na solli këtë panoramë të mrekullueshme.

Photo: Leonard Koka © Dorarta Koka

Nr 22 TRAVEL 2017

13


Te Stela Beergarden Ushqim i pĂ«rzgjedhur qĂ« shijohet pĂ«rsosmĂ«risht me birrat e freskĂ«ta tĂ« prodhuara dy hapa mĂ« tej. Çdo tĂ« premte e tĂ« shtunĂ«, nĂ« skenĂ« zbresin artistĂ«t mĂ« nĂ« zĂ« tĂ« skenĂ«s shqiptare. Te Stela Poolbar PishinĂ« e hapur e kombinuar pĂ«r fĂ«mijĂ« e tĂ« rritur me kapacitet prej 200 vendesh. GjatĂ« netĂ«ve verore nĂ« kĂ«to ambiente organizohen festa tĂ« ndryshme tematike. Te Stela Evente PĂ«r mysafirĂ«t tanĂ« nĂ« udhĂ«tim biznesi, Te Stela Evente ofron ambiente dhe facilitete pĂ«r takime pune, mbledhje, trajnime e konferenca. Te Stela Sport Center Struktura sportive e Te Stela Resort pĂ«rfshin dy pishina tĂ« mbyllura gjysmĂ«olimpike ku ofrohen sauna e banjo turke, mĂ«sime noti kurativ e sportiv, gjimnastikĂ« aerobike, masazhe relaksuese e terapeutike. Te Stela Hotel Te Stela Hotel, njĂ« oaz i vogĂ«l qetĂ«sie. Me kapacitet 100 dhoma, me pamje mbi pishinĂ« dhe ndriçim tĂ« bollshĂ«m natyral. Hotel i relaksit dhe i shĂ«rbimit special.

14

Vetëm 7 km nga aeroporti, 6 km nga qendra e Tiranës dhe 200 m nga QTU (Qendra Tregtare Univers), Te Stela Resort, Autostrada Tiranë - Durrës, km 7. Cel. 067 20 33 309; info@testela.al; www.testela.al; facebook.com/StelaResort


GALLERY

Kolë Idromeno, nga fotografia te piktura religjioze Ermir Xh. Hoxha

Pjetër Marubi dhe Jani Zengo, njihen si fotografët e parë që vepruan në trojet shqiptare që pas mesit të shekullit të XIX, respektivisht në Shkodër e Dardhë të Korçës. Më pas këtë gjini artistike e prekën artistë të tjerë si Kolë Idromeno apo Vangjel Zengo. Të gjithë këta artistë, për disa dekada, ushtruan si fotografinë ashtu dhe pikturën brenda mureve të të njëjtave studio. Ndryshimi mes tyre ishte orientimi stilistik. Nëse Marubi e Idromeno dallohen për trajtimin realist me frymë perëndimore, Zengot njihet kryesisht si piktor ikonograf. Marrëdhënia e këtyre artistëve të fundshekullit me fotografinë ishte mjaft e ndryshme. Marubi që në prezantimin e tij të parë u formatua si fotograf që rrallë herë e preku gjininë e pikturës, ndryshe nga Idromeno, që më shumë se me fotografinë u mor me pikturë dhe arkitekturë. Zengot, në anën tjetër të vendit e përdorën atë kryesisht si mundësi për të dokumentuar punimet e tyre nëpër kishat ku punonin. Marrëdhënia e pikturës dhe fotografisë u prek nga artistë të njëjtë, në sasi dhe forma të ndryshme, ndërsa në disa momente rrugët e tyre dhe u kryqëzuan. Shembuj të këtij dialogu gjenden të shumtë në piktura frymëzuar nga fotografi dhe vice-versa, aq sa dhe fotografi të pikturura sipër, një trend tjetër klasik i kohës.

NĂ« FototekĂ«n Marubi, vitin e kaluar u zbuluan dhe njĂ« seri mjaft intriguese fotografish, realizuar nga KolĂ« Idromeno, si mjet pĂ«r ta ndihmuar nĂ« proçesin e kryerjes sĂ« pikturave religjioze, realizuar nĂ« dekadĂ«n e fundit tĂ« shek. XIX. NegativĂ«t e zhvilluar iu paraqitĂ«n publikut nĂ« ekspozitĂ«n “Dy RrugĂ«t e Idromenos”, kuruar nga Ardian Paci, e cila vazhdon tĂ« jetĂ« e hapur nĂ« Muzeun KombĂ«tar tĂ« FotografisĂ« “Marubi” deri mĂ« 30 Prill 2017. Paci vjen si kurator i kĂ«saj ekspozite e cila vendos pĂ«rballĂ« njĂ« seri fotografike tĂ« KolĂ« Idromenos me pikturĂ«n e tij tĂ« mirĂ«njohur “Dy RrugĂ«t”. PjesĂ« e kĂ«saj ekspozite janĂ« edhe disa punime nĂ« pikturĂ« tĂ« Idromenos, tĂ« paekspozuara mĂ« parĂ«: “ShĂ«n Pjetri e ShĂ«n Pali me katĂ«r ungjilltarĂ«t” si dhe “Betimi i rremĂ«â€.

Nr 22 TRAVEL 2017

15 15


Porti i Sarandës Photo: Blue Albania ©

Hoteli i shpërndarë

dhe Turizmi i kroçierave Dr. Brunilda Licaj

Eksperte turizmi. Pedagoge nĂ« Universitetin “ A. Moisiu” DurrĂ«s

Turizmi Ă«shtĂ« ekonomi. E dĂ«gjojmĂ« shpesh. Por mund dhe duhet tĂ« jetĂ« kulturĂ« dhe mirĂ«sjellje. VetĂ« termi turizĂ«m nĂ«nkupton zhvendosje, nĂ« kohĂ« dhe hapĂ«sirĂ« (destinacion).Sot vlerĂ«n e njĂ« destinacioni e pĂ«rcaktojnĂ« turistĂ«t: janĂ« nĂ« fakt ata qĂ« bĂ«jnĂ« rekomandimin e radhĂ«s, kritikojnĂ« apo pozicionojnĂ« atĂ«.GjithnjĂ« e mĂ« tepĂ«r flitet per Reputacionin e Destinacionit (Destination`s Reputation). Vitin e kaluar, ShqipĂ«ria ishte njĂ« destinacion i kĂ«rkuar nĂ« tregun turistik. Shtimi i pjesĂ«marrjes nĂ« panairet ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« turizmit, njĂ« bashkĂ«punim mĂ« i ngushtĂ« midis sektorit publik dhe privat por edhe rrethanat e krizave politike nĂ« vendet e rajonit e favorizuan kĂ«tĂ« rritje. Ky vit solli shumĂ« ndryshime nĂ« mentalitetin e drejtuesve tĂ« strukturave akomoduese. Fluksi i lartĂ« i turistĂ«ve nĂ« shumĂ« raste i gjeti tĂ« papregatitur nĂ« lidhje me shumĂ« aspekte tĂ« produktit turistik, ku cilĂ«sia e shĂ«rbimit ishte njĂ«ra prej tyre. Mjafton tĂ« hedhĂ«sh njĂ« vĂ«shtim tĂ« shpejtĂ« nĂ« komentet e klientĂ«ve, nĂ« portalet e ndryshme tĂ« prenotimit dhe gjen “kĂ«mbana alarmi” mbi tĂ« cilat mund dhe duhet tĂ« reflektohet, me qĂ«llimin pĂ«r njĂ« fillim tĂ« mbarĂ« tĂ« sezonit turistik nĂ« vitin 2017.. Koncepti i turizmit dhe pushimeve tashmĂ« ka ndryshuar. Prej vitesh, turizmi ka kaluar nga modeli 4S (Sand,Sun, Sea, Sex) nĂ« 3 L (Leisure, Learning, Landscape). PritshmĂ«ritĂ« tona si klient kanĂ« ndryshuar sidomos pas njohjes sĂ« ofertĂ«s turistike rajonale apo Evropiane. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse oferta turistike duhet tĂ« drejtohet mbi motivet tĂ« cilat shtyjnĂ« nĂ« udhĂ«time. NĂ« kĂ«tĂ« artikull, do tĂ« mundohem tĂ« paraqes shkurtimisht disa mundĂ«si tĂ« cilat ekzistojnĂ« pĂ«r rritjen e oferĂ«s turistike, si akomoduese ashtu edhe tĂ« produkteve tĂ« veçanta duke diversifikuar zgjedhjet e klientĂ«ve nĂ« kushtet e konkurrencĂ«s, nĂ« territorin shqiptar. Hotel i shpĂ«rndarĂ« apo horizontal (Termi origjinal: Albergo Diffuso A.D. Anglisht: Difussed hotel) Hotel i shpĂ«rndarĂ«, nĂ«nkupton “dhoma tĂ« cilat gjenden nĂ« ndĂ«rtesa tĂ« ndryshme (maksimumi 200 metra distance nga njĂ«ra-tjetra) por tĂ« arritshme nĂ« harkun kohor tĂ« disa minutave, nĂ« kushte atmosferike normale prej ndĂ«rtesĂ«s kryesore e cila luan rolin e infopoint dhe recepsionit”. Albergo Diffuso si koncept u krijua nga Giancarlo Dall’Ara, vite mĂ« parĂ« nĂ« Itali, me synim pĂ«rdorimin e shtĂ«pive tĂ« 16

pabanuara pĂ«r qĂ«llime turistike. Hoteli i shpĂ«rndarĂ«, mund tĂ« pĂ«rdoret duke ristrukturuar ambientet e banesave tĂ« papĂ«rdorshme, apo dhoma brenda strukturave banuese ekzistuese dhe pĂ«rshtatjen e tyre nĂ« formĂ«n e dhomave pĂ«r qĂ«llime turistike. Ky koncept ka gjetur pĂ«rkrahje nĂ« vende tĂ« ndryshme evropiane dhe bazuar nĂ« kĂ«tĂ« koncept tashmĂ« ekziston dhe “ Shkolla e Specializimit nĂ« Albergo Diffuso”. QĂ«llimi kryesor i AD Ă«shtĂ«, “zhvillimi i turizmit tradicional nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrushme dhe tĂ« pĂ«rgjegjshme, duke shfrytĂ«zuar kapacitetet aktuale, duke ruajtur traditĂ«n dhe nĂ«n frymĂ«n e bashkĂ«punimit nĂ« komunitetit”.Arsyet pse mund tĂ« pĂ«rdoret janĂ« tĂ« shumta si p.sh.,: gjeneron njĂ« produkt me cilĂ«si tĂ« lartĂ« turistik; ka mĂ« pak ndikime negative nĂ« mjedis (sepse nuk kĂ«rkon ngritjen e strukturave tĂ« reja akomoduese), zhvillon njĂ« rrjet lokal tĂ« ofertĂ«s turistike; rrit numrin e tĂ« punĂ«suarve nĂ« turizĂ«m (kryesisht tĂ« gjinisĂ« femĂ«rore); ruan traditĂ«n dhe nxit turizmin e eksperiencĂ«s. TuristĂ«t ndihen si nĂ« shtĂ«pi (nĂ« vend tĂ« shĂ«rbimeve profesionale nĂ« hotel), sigurojnĂ« autenticitet, njohin mĂ« tepĂ«r territorin dhe traditat e tij, krijohet kontakt me banorĂ«t vendas nĂ« njĂ« mjedis informal. Zona tĂ« tilla, ku mund tĂ« aplikohet ky koncept nĂ« territorin tonĂ« mund tĂ« gjesh kudo, si nĂ« zonat historike e arkeologjike urbane, ashtu dhe ato rurale. NĂ« fshatrat e bregdetit te jugut, Vuno, Qeparo, PalasĂ«,shumĂ« banesa mund tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim, pa ndryshuar urbanistikĂ«n ekzistuese. Berati, Gjirokastra, Korça, Shkodra por dhe zona mĂ« tĂ« panjohura, si zona e LunxhĂ«risĂ«, LibohovĂ«s, Kurveleshit, RehovĂ«s, Gostivishtit, Bylisit, Belshit, Gramshit, Ndroqit,TamarĂ«s, Zogajt, ArdenicĂ«s, etj., atje ku ndĂ«rtimet masive nuk mund tĂ« pĂ«rfshihen mĂ« nĂ« planet vendore mund tĂ« gjejĂ« pĂ«rdorim ky koncept. KĂ«rkohet njĂ« organizim, krijimi i projekteve tĂ« integruara, qĂ« fillimisht tĂ« realizohet infrastruktura e mirĂ«filltĂ« turistike dhe njĂ« trajnim pĂ«r elementĂ«t minimalĂ« tĂ« mikpritjes. Si rezultat, oferta akomoduese dhe jo vetĂ«m ajo ndikon nĂ« ekonominĂ« e territorit. 1.Turizmi i Krocierave ( Termi orgjinal : Cruiser) Kroçierat (term i huazuar nga italishtja) njihen si “pallate lundruese” ku “banorĂ«t” kanĂ« mundĂ«sinĂ« tĂ« shijojnĂ« çdo moment tĂ« udhĂ«timit tĂ« tyre nĂ« destinacione tĂ« cilat ndryshojnĂ« vazhdimisht, duke koordinuar kohĂ«n midis lundrimit dhe vizitĂ«s nĂ« destinacionin e radhĂ«s. Itinerari i udhĂ«timit tĂ« kroçierave, zgjidhet me shumĂ« kujdes, bazuar nĂ« shumĂ« elementĂ«, si infrastruktura portuale, infrastruktura turistike, siguria e jetĂ«s sĂ« vizitorĂ«ve, bukuria


e territorit i cili mund tĂ« vizitohet gjatĂ« kohĂ«s sĂ« qĂ«ndrimit nĂ« breg, trashĂ«gimia arkeologjike, kulturore e natyrore, cilĂ«sia e shĂ«rbimit etj. PĂ«rzgjedhja fillon 2-3 vite mĂ« parĂ« dhe tenderimi i agjencisĂ« e cila merr pĂ«rsipĂ«r menaxhimin e situatĂ«s nĂ« portin e radhĂ«s kryhet nĂ«pĂ«rmjet procedurave, ku eksperienca dhe kĂ«naqĂ«sia e vizitorĂ«ve Ă«shtĂ« elementi parĂ«sor. Çmimi i ofruar pĂ«r paketĂ«n e udhĂ«timit nga agjensia pritĂ«se, vlerĂ«sohet si element plotĂ«sues por jo vendimtar. Historia e kroçierave fillon prej 1835, por lidhja me ShqipĂ«rinĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«,shfaqet nĂ« arkiva nĂ« vitet ’20-’30 tĂ« shekullit tĂ« kaluar. Ndryshimi nĂ« lidhje me realizimin e udhĂ«timit nĂ« territor, Ă«shtĂ« se nĂ« ato vite, turistĂ«t zbrisnin nga “Avullorja” dhe vizitonin territoret me automobilat luksozĂ«. Ishte pikĂ«risht koha, nĂ« tĂ« cilĂ«n mungonte ligji i turizmit, dhe nuk ekzistonte njĂ« rregullore pĂ«r levizjen e makinave tĂ« huaja nĂ« territorin shqiptar. Pas bisedimesh tĂ« shumta lindi dhe Klubi i Automobilizmit dhe nĂ« 1933 u miratua Ligji i Turizmit. Ajo qĂ« bie nĂ« sy nĂ« arkivat e kohĂ«s, janĂ« udhĂ«zimet dhe rekomandimet pĂ«r pritjen e vizitorĂ«ve. MĂ« 10 mars 1929, me mbĂ«rritjen e avullores “Meteor”, Valeriana Salas nĂ« telegramin e dĂ«rguar pĂ«r pritjen e gjermanĂ«ve do tĂ« shprehej: “MeqenĂ« qĂ« pritja e vjetshme nĂ« VlorĂ« u ka banun njĂ« pĂ«rshtypje shumĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« huajve, lutemi qĂ« dhe kĂ«saj here mos kursehen autoritetet tona nĂ« mikĂ«pritje dhe tĂ« pĂ«rkujdesen qĂ« tĂ« kĂ«naqen kĂ«ta turista nĂ« tokĂ« tĂ« ShqipnisĂ«, e tĂ« marrin njĂ« kujtim tĂ« mirĂ«, sepse pĂ«r sot turizmi asht nji propagandĂ« e shĂ«ndoshĂ« pĂ«r vend tonĂ« mbasi prej tij ka njĂ« fitim tĂ« mirĂ« populli i jonĂ«.” NdĂ«rsa nĂ« dokumente tĂ« tjera, kĂ«rkohet qĂ« pĂ«r turistĂ«t lajmĂ«rimi tĂ« bĂ«het me “tellall” dhe tĂ« merren masa qĂ« mos mungojnĂ« nĂ«pĂ«r tregje, produkte tĂ« artizanatit nga treva tĂ« ndryshme shqiptare. I solla faktet e mĂ«sipĂ«rme, pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« krahasim me zhvillimin e kĂ«tij sektori vitet e fundit nĂ« ShqipĂ«ri. Saranda mund tĂ« konsiderohet mbretĂ«resha jo vetĂ«m e midhjes pĂ«r momentin, por dhe e kĂ«tij produkti. Me 74 krociera tĂ« planifikuara deri nĂ« kĂ«tĂ« moment pĂ«r 20171(Ă«shtĂ« padyshim qyteti mĂ« i pĂ«rkĂ«dhelur nga MsC Poesia por dhe kompanitĂ« e tjera tĂ« sektorit. DurrĂ«si vitin e kaluar, “festoi” 10 vjetorin e pĂ«rfshirjes nĂ« itineraret

e krocierave dhe pse me shifra shumĂ« me modeste se Saranda edhe pse viti turistik 2015, u hap me vizitorĂ«t e njĂ« krociere e cila mbĂ«rriti nĂ« 2 janar. NdĂ«rkaq nĂ« vitin 2015, qyteti i Brindisit nĂ« Itali, pĂ«rfitoi nga ndryshimi i itinerareve nĂ« detin Mesdhe dhe si pasojĂ« e ristrukturimit tĂ« bankinave nĂ« momentin e fundit, pĂ«rfitoi plot 60 prekje nga krocierat e linjes MsC Musica (simotra e MsC Poesia), tĂ« cilat nĂ«se do ishim treguar mĂ« “vigjilentĂ«â€œ mund tĂ« ishin pjesĂ« e ankorimit nĂ« territorin shqiptar. Sipas CLIA (ShoqatĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare tĂ« LinjĂ«s sĂ« Lundrimit), numri i pasagjerĂ«ve globalĂ« nĂ« 2016 ka arritur nĂ« 24 milion nĂ« vit. Ne nuk mund tĂ« konkurrojmĂ« me shifra akoma rastet e Dubrovnikut ( i cili kufizon numrin e vizitorĂ«ve nĂ« 8000 nĂ« ditĂ«) por qĂ« ka deri nĂ« 280 ditĂ« nĂ« vit prekje nga krocierat,por mund tĂ« pĂ«rfitojmĂ« nga krijimi i itinerareve tĂ« reja sidomos nĂ« kuadĂ«r tĂ« projekteve tĂ« EUSAIR, ku turizmi i krocierave, Ă«shtĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e njĂ« prej shtyllave tĂ« tij “Rritjes Blu”. PavarĂ«sisht se ky lloj turizmi, nuk shfrytĂ«zon akoma njĂ«sitĂ« akomoduese tĂ« qytetit, mendoj se pĂ«r mĂ«nyrĂ«n e organizmit dhe kordinimit Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si e mirĂ« pĂ«r shumĂ« tĂ« punĂ«suarit nĂ« sektorin turistik. Me mbĂ«rritjen e kroçierave, njĂ« numĂ«r i konsideruar autobusĂ«sh, udhĂ«rrĂ«fyesish turistikĂ«, baresh, restorantesh apo dhe dyqanesh me produkte artizanati janĂ« nĂ« funksion tĂ« tyre. Kjo nĂ« ekonominĂ« qarkulluese ka shumĂ« rĂ«ndĂ«si. Zakonisht rreth 50-70% e klientĂ«ve tĂ« kroçierave, zgjedhin tĂ« zbresin nĂ« portin e radhĂ«s (studimi i bĂ«rĂ« nĂ« DurrĂ«s) dhe i pĂ«rkasin grupmoshave tĂ« ndryshme, me tĂ« ardhura tĂ« konsiderueshme. Ajo qĂ« duhet tĂ« kushtohet mĂ« tepĂ«r vĂ«mendje Ă«shtĂ« pĂ«rfshirja e vizitorĂ«ve mĂ« tepĂ«r nĂ« jetĂ«n e qyteteve por duke krijuar evente nĂ« territor nĂ« datat e itinerareve tĂ« pĂ«rcaktuara mĂ« parĂ« si dhe duke sugjeruar produkte autentike shqiptare kundrejt propozimeve kineze qĂ« gjenden kudo. Modelet e zhvillimit tĂ« turizmit duhet tĂ« marrin parasysh forma tĂ« reja dhe krijuese tĂ« produktit turistik, duke filluar prej ndĂ«rtimit tĂ« tij bazuar nĂ« burimet e territorit. Hoteli i ShpĂ«rndarĂ« dhe Turizmi i Kroçierave, janĂ« vetĂ«m dy prej tyre, por ekzistojnĂ« mundĂ«si pa fund qĂ« presin tĂ« eksplorohen. Vitin 2017 do ta tregojĂ« mĂ« sĂ« miri. 1

http://www.cleancruising.com.au/port.asp?port=ALSAR

Autorja

Vuno, projekti "The Misterious South" për rivitalizimin e fshatrave të Jugut

Rehovë

Profesorë dhe studentë të huaj dhe shqiptarë në Sarandë

Nr 22 TRAVEL 2017

17


Hotelet-zinxhir risia më e fundit në

tregun turistik shqiptar

Tatjana Bajraktari Aler Travel

Tatyana Bajraktari

Administratore e ALER GROUP - www.alertravel.com

Zinixhiri i hoteleve dhe apartamenteve është risia më e fundit në tregun turistik shqiptar, duke e përmirësuar ndjeshëm këtë sektor jo vetëm me kapacitet pritës, por edhe me standarte. I tillë është është edhe zinxhiri i Aler Hotels & Luxury Apartments, i cili tashmë numëron disa hotele dhe apartamendte luksoze në zonën e Sarandës dhe Durrësit, dhe që shumë shpejt do të shtrihet edhe në Vlorë. Aler Hotels & Luxury Apartments është pjesë e Aler Group, kompanisë shqiptare e cila u bë thuajse një dekadë që operon në tregun turistik shqiptar, si një sipërmarrje e shëtrirë në sektorin e udhëtimeve, akomodimit dhe imobiliareve, duke ofruar shërbime kryesisht për turistët që vijnë nga Ukraina dhe të gjitha vendet rusishtfolëse. Me krijimin e zinxhirit të hoteleve dhe apartamenteve turistike, Aler Group, ka për qëllim që të ofrojë shërbim më cilësor, duke qenë se edhe kërkesat nga Ukrania për standarte të larta kanë ardhur duke u rritur, por edhe sepse tregu shqiptar ka probleme të mëdha në shërbim dhe kjo do të bënte që prurjet e turistëve të rrezikoheshin seriozisht. Pasja e një zinxhiri hotelesh nga një kompani e vetme sjell avantazhe të mëdha sepse mundëson një menaxhim më të mirë të ofertës turistike, duke kontrolluar çmimet dhe duke i ofruar ato në nivel më të moderuar sesa një numër hotelesh të ndryshëm në çdo zonë. Nëse do të ishit të interesuar se çfarë zotëron aktalisht Aler Group në tregun turistik, ne po ju bëjmë një pasqyrë të hoteleve dhe apartamenteve si më poshtë: 18


Hotels chain

the most recent innovation in Albanian tourism market

The Chain of hotels and apartments is the most recent innovation in Albanian tourism market, which significantly improves not only accommodation capacity sector, but standards as well. Such is the chain Aler Hotels & Luxury Apartments, which already counts several hotels and luxury apartments in Saranda and Durres, and soon will be extended to the South. Aler Hotels & Luxury Apartments is a part of Aler Group - Albanian company which almost a decade works in Albanian tourism, as a venture company in the sector of travel, accommodation and real estate, providing services mainly for tourists coming from Ukraine and the hole area of russian language speaking countries. With the creation of the chain of hotels and apartments Aler Group, it aims to provide quality service, as Ukrainian request for high standards has increased, but also to provide great service in Albanian market which would make the flow of tourists increase seriously. A hotel chain from a single company brings great advantages because it allows a better management of tourist offer, checking prices and offering them at a more moderate level than a number of different hotels in each area. If you are interested what Alert Group offers to the tourist market, we have done an overview of hotels and apartments as follows:

Aler Holiday Inn Saranda 4* +

Aler Holiday Inn Saranda is one of the new hotels recently built on the coast of Saranda. Aler Holiday Inn 4 * is located 278 km away from the airport and only 3 km from the city center. It is a modern 6 storey building. Staff speaks English, Russian and Ukrainian. The hotel has a restaurant with buffet open breakfast, lunch and dinner with daily menu by chefs who have an experience of several years. The hotel has a capacity of 20 rooms. Rooms include balconies, air conditioning, double beds, closet, minibar and TV. Bathrooms are with a shower and hygiene accessories provided by the hotel. Cleaning of the room is on a daily basis while replacement of linen is 1 time in 4 days. 16 standard rooms have a sea view and a side sea view, rooms are 35 square meters, family rooms are with a sea view and a side sea view, 45 square meters each with bathroom with a shower cabin, as well as family rooms de luxe which have a sea view. There is a terrace which has a view over Corfu island. The beach is located very close to the second line; it is private, pebble. The hotel does not provide towels for the beach.

Aler Luxury Apartament Durres 4*

Aler Luxury Apartament Durres 4 are apartments which lie on the coastline of Durres, only 40 km from the capital of Albania, Tirana and are located only 25 km from the airport of Rinas. Luxurious modern building with facilities. Apartaments have free Wi-Fi, parking and exchange. They include 17 apartments of 68 square meters each. Each apartment is composed of a private balcony, air conditioner, TV, towels while the bathroom has a hairdryer, shower and hygiene products for washing, sitting room consists of an armchair, TV with satellite channels, dining table with chairs, kitchen equipped with all the utensils and a washing machine. While bedrooms are made out of the closet and 1 double bed (160-200 cm). Cleaning service is done once in 2 days while bed linens are changed 1 time in 4 days. The apartments are located very near from the sea on the second line at a distance of about 70 meters, public beach, sand. Sunbeds and umbrellas are free for tourists. The apartments have balconies and a terrace where tourists can have their breakfast or at the restaurant that is located on the roof, also have some drinks in the hotel bar for charge.

Aler Holiday Inn Saranda 4 + Një ndër hotelet më të rinj dhe me prestigjozë të ndërtuar së fundmi në bregdetin e Sarandës, i cili ofron pamjet fantastike të Detit Jon.

Aler Luxury Apartament Durrës 4 Aler Luxury Apartament Durrës janë apartamente luksoze të cilat shtrihen në qytetin bregtetar të Durrësit vetëm 40 km larg kryeqytetit të Shqiperisë, Tiranës dhe gjithashtu ndodhet vetëm 25 km larg aeroportit të Rinasit

Aler Hotel Saranda 3*+ Aler Hotel Saranda cilësohet si një ndër opsionet më të mira për turistët të cilët kanë vendosur të pushojnë në qytetin bregdetar të Sarandës. Aler Hotel Saranda 3* ndodhet 278 km larg nga aeroporti dhe vetëm 3 km larg qendrës së qytetit.

Aler Hotel Durrës 3*+ Aler Hotel Durres ndodhet në zonen bregdetare të Durrëssit,vetëm 30 km larg aeroportit. Ndertesë 3-katëshe ndërtuar në linjën e parë buzë detit.

Aler Luxury Apartment Saranda 4* Aler Luxury Apartament Saranda janë apartamente luksoze dhe mjaft cilësore të cilat ofrojnë pamje panoramike të qytetit të Sarandës , Detit Jon dhe deri të Ishullit të Korfuzit. Apartamentet 1+1 janë 9 të tille, 68 metra katrore dhe kanë pamje ballore nga deti ose përbri tij. .

Aler Hotel Saranda 3*+

Aler Hotel Saranda is qualified as one of the best options for tourists. Alert Hotel Saranda 3 * is located 278 km away from the airport and only 3 km from the city center. 4 storey hotel has composition comprising ground floor restaurant and reception. Staff speaks English, Russian and Ukrainian. The hotel has a restaurant with buffet open breakfast, while lunch and dinner are the daily menu. The hotel has 18 rooms in total, 10 of which are standard rooms of 33 square meters, most of them with a sea view, 6 superior rooms of 40 square meters each and two family rooms without sea view. The beach is public and it is located only a few meters away as the hotel is situated on the second line. This hotel does not also involve the payment for sunbeds and umbrellas for the beach.

Aler hotel Durres 3*+

Aler hotel Durres is located in the coastal area of Durres, only 30 km from the airport. 3 storey building is situated on the first line near the sea. Surrounded by nature between the trees and the Adriatic Sea, the hotel also offers a modern restaurant. The restaurant provides European cuisine with all kinds of dishes. The hotel has a beach-bar to enable tourists to take some exotic drinks to the sounds of music. Staff speaks English, Russian and Ukrainian. Buffet breakfast while lunch and dinner are a la carte. Bar and restaurant offer their service from 7:30 -24:00. The hotel has wi-fi, free parking, exchange, strongbox in reception. The hotel strictly prohibits animals. It has 15 rooms, air conditioning, double bed, wardrobe, fridge and TV, while the bathroom has bath towels and washing cosmetics, a hair dryer is at the reception. Cleaning in the room and change of linen is 1 time in 2 days. Standard rooms are from 20 square meters and have a sea view or a park view. The beach is private, sand. Sunbeds and umbrellas are included in the price. Beach towels are not offered.

Aler luxury apartment Saranda 4*

Aler luxury apartment Saranda are apartments in Saranda with a view to Corfu island. They have a distance of 278 km from the main airport of Rinas and only 3 km from the center of Saranda. Free parking is offered. There are 12 apartments plus 1 bar that works with fix hours 08:00 - 24:00. Free wi-fi, exchange and a strongbox are at the reception. All apartments are with balconies, equipped with air conditioning, TV, towels, bathroom has a hair dryer, bath accessories. Guest rooms consist of sofas that can be used also for sleep, a table with chairs for eating, kitchen with all cooking utensils, washing machine, iron with ironing board. Each bedroom has a closet and a comfortable double bed size 160 × 200 cm., closet in other rooms and bed size 100 × 200 cm. Cleaning is daily and bed linen is changed 1 time in 2 days. There are 9 1 + 1 apartments of 68 square meters with a sea view. 3 2 + 1 apartments of 85 square meters, each has a sea view. The apartments are located on the second beach line 70 meters from the sea. The beach is public, pebble. Regarding umbrellas and tents they are paid and everyone has an opportunity to choose paying optionally. Tourists at these apartments have an opportunity to enjoy a sea view from their verandas or have breakfast or lunch in Aler hotel Saranda which is situated in front on the other side of the road.

Nr 22 TRAVEL 2017

19


Fafa Resort Melisa Çerenishti

Menaxhere ekzekutive e Fafa Resort www.fafa.al

I vetmi me shërbimin "all inclusive"

në tregun turistik shqiptar

Menaxherja e FAFA RESORT Melisa Çerenishti, thotĂ« se kapaciteti pritĂ«s do tĂ« rritet akoma pĂ«r shkak tĂ« kĂ«rkesĂ«s sĂ« lartĂ« por edhe pĂ«r shkak tĂ« strategjive afatgjata qĂ« themelusesit e kĂ«tij resorti kanĂ«. Qenia e tij nĂ« njĂ« zonĂ« bregdetare fushore, me njĂ« vijĂ« ranore tĂ« konsiderushme, e bĂ«n resortin shumĂ« tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r pushues familjarĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« edhe lloji i turistit me numrin mĂ« tĂ« madh tĂ« sektorit tĂ« turizmit masiv. 20

Vitet e fundit ShqipĂ«ria ka patur njĂ« rritje tĂ« turizmit, i cili megjithĂ« problematikĂ«n e pĂ«rhershme qĂ« e shoqĂ«ron nĂ« sektorĂ« tĂ« ndryshĂ«m tĂ« industrisĂ« turistike, ka kapur njĂ« progression rritje prej 2530 % çdo vit. Dhe rritja mĂ« e madhe, qoftĂ« nĂ« nivel financiar, qoftĂ« nĂ« nivel numerik, ka qenĂ« nĂ« sektorin e turizmit masiv. NjĂ« numĂ«r i madh turistĂ«sh, kryesisht nga vendet e EvropĂ«s Lindore, kĂ«rkojnĂ« tashmĂ« tĂ« kalojnĂ« pushimet verore nĂ« ShqipĂ«ri. Dhe pushime verore do tĂ« thotĂ«, det, ushqim i mirĂ« dhe akomodim i mirĂ«. KĂ«to janĂ« tri shtyllat bazĂ« qĂ« kĂ«rkon turizmi masiv dhe qĂ« shoqĂ«rohen mĂ« pas me shĂ«rbime tĂ« tjera mĂ« tĂ« vogla, si ekskursionet, aktivitetet apo kalimi i kohĂ«s sĂ« lirĂ«, qĂ« plotĂ«sojnĂ« njĂ« paketĂ« turistike. Zakonisht pushimet masive kĂ«rkohen nĂ«n paketĂ«n “all inclusive”, qĂ« do tĂ« thotĂ« se turisti blen nĂ« vendin origjinĂ«s njĂ« shĂ«rbim tĂ« mbyllur ku tĂ« pĂ«rfshihen fjetja, ushqimi, transporti dhe shĂ«rbime tĂ« tjera tĂ« ndĂ«rmjetme qĂ« mund tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rfshira nĂ« paketĂ«. Por ky shĂ«rbim Ă«shtĂ« i vĂ«shtirĂ« tĂ« ofrohet nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r shkak se infrastruktura pritĂ«se e hoteleve nuk e ka mundĂ«sinĂ« qĂ« ofron fjala vjen Turqia, me resortet e saj gjigande, kapaciteti i tĂ« cilave arrin dymijĂ« ose tremijĂ« dhoma. MegjithatĂ«, pĂ«rpjekjet e para pĂ«r tĂ« ofruar kĂ«tĂ« shĂ«rbim vijnĂ« nga bregdeti i KavajĂ«s, nĂ« plazhin

e Malit tĂ« Robit, ku Ă«shtĂ« ngritur FAFA RESORT, njĂ« kompleks pritĂ«s i cili sot numĂ«ron njĂ« kapacitet me rreth njĂ«mijĂ« shtretĂ«r dhe qĂ« Ă«shtĂ« aktualisht numri mĂ« i madh i shtretĂ«rve qĂ« ofrohen nga njĂ« resort i vetĂ«m. Me hotelet e saj Fafa Beach Resort, Fafa Premum Resort dhe Mel Holiday Resort, tĂ« cilĂ«t ofrojnĂ« njĂ« shĂ«rbim nga tre deri nĂ« pesĂ« yje, shtrirĂ« nĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« prej me shumĂ« se 5 hektarĂ«, nĂ« vijĂ«n e parĂ« tĂ« bregdetit, FAFA, Ă«shtĂ« resorti i parĂ« nĂ« ShqipĂ«ri qĂ« ofron shĂ«rbimin “all inclusive”. Ky shĂ«rbim pĂ«rfshin tri vaktet e ngrĂ«nies dhe dy vakte tĂ« ndĂ«rmjetme, fjetjen, shĂ«rbimet e plazhit dhe aktivitetet e shumta qĂ« resorti ofron gjatĂ« tĂ« gjithĂ« ditĂ«s. Konsiderimi i kĂ«tij resorti nga operatorĂ«t turistikĂ« shqiptarĂ« si baza e akomodimit pĂ«r turistĂ«t qĂ« vijnĂ« nga vendet e EvropĂ«s Lindore, tregon se standarti i ofruar Ă«shtĂ« i pĂ«lqyer nga turistĂ«t e huaj, kurse shtimi i numrit tĂ« tyre çdo vit, Ă«shtĂ« tregues i mbarĂ«vajtjes pozitive. Menaxherja e FAFA RESORT Melisa Çerenishti, thotĂ« se kapaciteti pritĂ«s do tĂ« rritet akoma pĂ«r shkak tĂ« kĂ«rkesĂ«s sĂ« lartĂ« por edhe pĂ«r shkak tĂ« strategjive afatgjata qĂ« themelusesit e kĂ«tij resorti kanĂ«. Qenia e tij nĂ« njĂ« zonĂ« bregdetare


The hotels of Fafa Resort and their facilities:

FAFA PREMIUM 5 * * * * *

fushore, me një vijë ranore të konsiderushme, e bën resortin shumë të përshtatshëm për pushues familjarë, që është edhe lloji i turistit me numrin më të madh të sektorit të turizmit masiv. Ajo shton gjithashtu se pak vite më parë projekti FAFA e kishte drejtuar më shumë fokusin e tij tek sektori imobiliar por rritja e madhe e kërkesës për akomodim në zonën e malit të Robit, bëri që me pak nuhatje, projekti të ndryshohej rrugës dhe gjithçka të shkonte drejt resortit turistik. E siç ndodh zakonisht, rritja e kërkesës rrit edhe cilësinë, gjë që sot ka sjellë një standart të akomodimit me pesë yje në një pjesë të mirë të dy hoteleve të ngritura së fundmi, si Fafa Premium apo Mel Holiday.

Ndoshta shĂ«rbimi “all inclusive” nĂ« ShqipĂ«ri, nuk Ă«shtĂ« i njĂ«tjtĂ« pĂ«r nga larmia dhe pĂ«rmasa, me atĂ« qĂ« ofrohet sot nĂ« resortet e mĂ«dha tĂ« TurqisĂ« apo vendeve tĂ« tjera me turizĂ«m masiv, por Ă«shtĂ« pa dyshim po aq i mirĂ« e ndoshta mĂ« i mirĂ« se shumĂ« prej resorteve qĂ« ofrojnĂ« njĂ« shĂ«rbim tĂ« tillĂ« nĂ« rajon. Dhe kjo na jep shpresĂ« qĂ« edhe nĂ« ShqipĂ«ri do ta kemi mĂ« nĂ« fund kĂ«tĂ« shĂ«rbim edhe nga struktura tĂ« tjera pritĂ«se, qĂ« tĂ« ndikojnĂ« nĂ« rritjen e mĂ«tejshme tĂ« turistĂ«ve qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« shijojnĂ« bregdetin tonĂ« nĂ«pĂ«rmjet pushimeve verore. PĂ«r momentin le t`i urojmĂ« drejtuesve tĂ« FAFA RESORT suksese dhe vazhdimĂ«si rritĂ«se nĂ« aktivitetin e tyre tĂ« pĂ«rditshĂ«m turistik.

It is the newest and the most prestigious hotel in Albania. Positioned in the area of Mali i Robit, Kavaje, this 5- stars hotel, inaugurated in June 2016, offers the luxury and the best service. One of the most beautiful hotels in Durres region, located near the Adriatic Sea, with its own private beach, offers privileged opportunities to those who desire to experience a unique holiday with all the colors and chances of nature. Fafa Premium is located in the area of Mali I Robit, Kavaje – 15 km from Durres city center and 35 km from Tirana International Airport. Fafa Premium has: 60 Standard Rooms, 40 Twin Rooms, 20 Triple Rooms, and 20 Junior Suites. All rooms are fully equipped with: Air Conditioned, Minibar, Safe box, TV LCD, Key-Card, and Hairdryer. The Resort offers: 1 A la Carte Restaurant, 1 Main Restaurant All Inclusive where the Traditional and European Cuisine are combined together, 1 Pool Bar,1 Beach Bar, 2 Outdoor swimming pools for adults and children, Private Sand Beach, 1 Conference Room for 120 people capacity, 1 Meeting Room for 50 people, Playground, Wi-Fi, Parking.

Mel Holiday 4****

Mel Holiday is located in the area of Mali I Robit, Kavaje – 15 km from Durres city center and 35 km from Tirana International Airport. Located near the Adriatic Sea, with its own private beach, offers privileged opportunities to those who desire to experience a unique holiday with all the colors and chances of nature. Mel Holiday 4**** provides: 60 Standard Rooms, 4 Deluxe Suites with Jacuzzi, 25 Junior Suites. All rooms are fully equipped with: Air Conditioned, Minibar, Safe box, TV LCD, Key-Card, and Hairdryer. The Resort offers: ‱ A la Carte Restaurant ‱Main Restaurant All Inclusive ‱ 1 Pool Bar ‱ 1 Beach Bar ‱ 1 Outdoor swimming pools for adults and children‱ Private Sand Beach ‱ Conference Room for 100 people capacity ‱ Mini Club for children ‱ Playground for children ‱Wi-Fi ‱ Parking

Fafa Beach Hotel 3***

Fafa Beach is located in the area of Mali I Robit, Kavaje – 15 km from Durres city center and 35 km from Tirana International Airport. Located near the Adriatic Sea, with its own private beach, offers privileged opportunities to those who desire to experience a unique holiday with all the colors and chances of nature. Fafa Beach provides: 18 (Apartment 1+1), 6 (Apartment 2+1), 23 Studio, 21 Double Standard Rooms. All rooms are fully equipped with: Air Conditioned, Fridge, TV, and Hairdryer. The Resort offers: A la Carte Restaurant, ‱ 1 Pool Bar ‱ 1 Beach Bar ‱ 2 Outdoor swimming pools for adults and children ‱ Private Sand Beach ‱ Playground for children ‱Wi-Fi ‱ Parking Adress: Mali Robit, Golem, Durres, Albania Cel: +355 69 70 01 353; Fax: +355 55 800 800 Email: info@fafa.al; Website: www.fafa.al

Nr 22 TRAVEL 2017

21


GJURME

Kisha e ShĂ«nepremtes nĂ« ÇetĂ« tĂ« KavajĂ«s, i vetmi monument romano-gotik nĂ« vendin tonĂ« Ilirjan Gjika E shihja shpesh nĂ« ato vite tĂ« ateizmit sa herĂ« udhĂ«toja me tren. AtĂ«herĂ« mĂ« pĂ«lqente shumĂ« tĂ« ulesha nĂ« tĂ« djathtĂ« tĂ« vagonit tĂ« udhĂ«tarĂ«ve me qĂ«llim qĂ« tĂ« mos e humbisja peisazhin. Kur treni nisej nga Kavaja nĂ« drejtim tĂ« DurrĂ«sit mundohesha ta fokusoja me sy atĂ« objekt enigmatik dhe me njĂ« formĂ« tĂ« veçantĂ« qĂ« ndodhej nĂ« brezin lindor tĂ« kodrave rrethuar nga selvitĂ« dhe ullinjtĂ« shekullorĂ«. Ishte kisha e ShĂ«nepremtes nĂ« ÇetĂ« e cila ndodhet edhe sot po aty si njĂ« monument i rĂ«ndĂ«sishĂ«m kulture dhe me njĂ« bukuri tĂ« veçantĂ«. 1 U nisĂ«m nga qyteti i KavajĂ«s nĂ« njĂ« mesditĂ« dimri pĂ«r tĂ« shkuar drejt zonĂ«s kodrinore tĂ« Zigxhafjes qĂ« ngrihet butĂ« nĂ« lindje tĂ« saj. Pasi pĂ«rshkuam vetĂ«m disa kilometra nĂ« brezin e kodrave ku ndodhen njĂ« sĂ«rĂ« objektesh arkeologjike, nga tĂ« cilĂ«t si stacioni mĂ« i pĂ«rmendur Ă«shtĂ« kalaja ilire qĂ« mban tĂ« njĂ«jtin emĂ«r dhe qĂ« i pĂ«rket shekujve IV-II pk. Por objektivi ynĂ« kĂ«tĂ« radhĂ« ishte tjetĂ«r, njĂ« objekt qĂ« daton qĂ« nga koha e mesjetĂ«s sĂ« vonĂ«. Pas njĂ« rruge tĂ« shkurtĂ«r mbĂ«rritĂ«m nĂ« ÇetĂ«, ku u ndalĂ«m pĂ«r tĂ« vizituar kishĂ«n e njohur nĂ« altarin e sĂ« cilĂ«s janĂ« falur gjatĂ« shekujve katolikĂ«t dhe ortodoksĂ«t. Dhe ashtu ‘’krenare’’ mes gjelbĂ«rimit, ShĂ«nepremtja tĂ« ofronte njĂ« pamje tĂ« magjishme mes qetĂ«sisĂ« shekullore. NdĂ«rkohĂ«, vlerat e saj janĂ« vĂ«rtet tĂ« jashtĂ«zakonshme sepse kjo faltore ka disa veçori tĂ« cilat e dallojnĂ« atĂ« nga simotrat e saj. Sipas AleksandĂ«r Meksit, studiuesit tĂ« shquar tĂ« ArkitekturĂ«s Mesjetare tĂ« ShqipĂ«risĂ«, ShĂ«nepremtja e ÇetĂ«s Ă«shtĂ« i vetmi monument romanogotik qĂ« ruhet tĂ«rĂ«sisht nĂ« vendin tonĂ« dhe njĂ«kohĂ«sisht ndĂ«rtesa e kĂ«tij drejtimi arkitektonik qĂ« shtrihet nĂ« kufirin mĂ« jugor tĂ« vendit (Meksi, 1983, f. 132). E ndĂ«rtuar diku nĂ« shekullin e XIII-tĂ«, kohĂ« kur nĂ« kĂ«tĂ« rajon nis aktivitetin e saj kisha katolike me qendĂ«r kryepeshkopatĂ«n e DurrĂ«sit, ky objekt u pĂ«rdor gjerĂ«sisht nga anĂ«tarĂ«t e kĂ«tij besimi. NdĂ«rsa mĂ« vonĂ« pas pushtimit turk, kur katoliçizmi u tĂ«rhoq nĂ« aktivitetin e tij drejt veriut dhe veriperĂ«ndimit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, kjo faltore u shdĂ«rrua diku nĂ« shekullin e XVII-tĂ«, nĂ« njĂ« kishĂ« ortodokse. NjĂ« gjĂ« tĂ« tĂ« tillĂ« e pamĂ« edhe ne me sytĂ« tanĂ«. Pasi kundruam nga jashtĂ« arkitekturĂ«n e saj romanike me njĂ« vĂ«llim tĂ« konsiderueshĂ«m, ku bie nĂ« sy frontoni qĂ« ndodhet nĂ« ballinĂ«n e saj, hymĂ« brenda dhe ndeshĂ«m menjĂ«herĂ« nĂ« motivet e ikonografisĂ« bi22

zantine, qĂ« dekorojnĂ« muret e brendĂ«shme tĂ« kishĂ«s. Kjo pĂ«rbĂ«n tĂ« veçantĂ«n e saj ku janĂ« shkrirĂ« nga jashtĂ«brenda, dy stilet kulturore tĂ« perĂ«ndimit dhe lindjes. 2 ShĂ«nepremtja e ÇetĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« kishĂ« qĂ« pĂ«rbĂ«het nga narteksi, naosi dhe kthina e altarit. E ndĂ«rtuar me mure solide prej guri ajo pĂ«rbĂ«het nga dy vĂ«llime, atĂ« tĂ« vetĂ« kishĂ«s dhe absidĂ«s me planimetri drejtĂ«kĂ«ndore (Meksi, 1983, f. 132). Si material ndĂ«rtimi janĂ« pĂ«rdorur gurĂ«, copĂ«ra tullash dhe tjegullash, ndĂ«rsa pĂ«r shpatullat dhe arkitrarĂ«t janĂ« pĂ«rdorur pjesĂ« mermeri tĂ« marra nga ndĂ«rtimet antike. Kisha Ă«shtĂ« e pajisur me njĂ« sĂ«rĂ« dritaresh kryesisht nĂ« faqen jugore dhe Ă«shtĂ« e mbuluar me çati( Po aty, f. 133). Nga brenda vizitori shquan njĂ« vĂ«llim tĂ« madh hapĂ«sire ku ikonostasi ndan naosin nga kthina e altarit, nĂ« tĂ« cilin ndodhen protezisi, diakonikoni dhe njĂ« tavolinĂ« shĂ«rbesash prej guri. Ikonat e ikonostasit kanĂ« qĂ«nĂ« tĂ« pikturuara dikur nga mjeshtri i shkĂ«lqyer i miniaturave, Kostandin Shpataraku nĂ« vitin 1767 (Popa, 1998, f. 64). NdĂ«rkohĂ« qĂ« njĂ« pjesĂ« e konsiderueshme e mureve tĂ« saj janĂ« dekoruar me afreskte tĂ« ikonografisĂ« postbizantine.


DĂ«shmitĂ« e dokumentuara historike na tregojnĂ« se nĂ« portĂ«n e kishĂ«s nĂ« pjesĂ«n perĂ«ndimore tĂ« saj ka qenĂ« edhe njĂ« pllakĂ« guri. NjĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« e gjejmĂ« nĂ« librin e studjuesit Theofan Popa, ‘‘Mbishkrime tĂ« Kishave tĂ« ShqipĂ«risë’’, ku shkruhej: ‘’ Jan Milio, konsull dhe Ruso dhe Petro, vĂ«llezĂ«rve tĂ« tij, viti 1690, korrik 15’’. Sipas PopĂ«s mbishkrimi plotĂ«sonte njĂ« akt tĂ« PatrikanĂ«s sĂ« Ohrit sipas sĂ« cilit, kisha ishte rindĂ«rtuar dhe dhuruar si metoh kĂ«saj patriarkane nĂ« vitin 1691, prej arkondĂ«ve Jan Milias, konsullit tĂ« FrancĂ«s , zotit GjikĂ« dhe zotit Rosiut (Popa, 1998, f. 59). Theofan Popa na jep midis edhe shumĂ« tĂ« dhĂ«nave tĂ« tjera si gojĂ«dhanĂ«s pĂ«r ktitorĂ«t e kĂ«tij objekti edhe pĂ«rmasat e tij prej 16 x 8.25 m. NdĂ«rkohĂ« qĂ« hyrja kryesore pĂ«r nĂ« kishĂ« ndodhet nĂ« pjesĂ«n ballore nga perĂ«ndimi pĂ«r tĂ« cilĂ«n folĂ«m mĂ« sipĂ«r. Po kĂ«shtu njĂ« tjetĂ«r hyrje Ă«shtĂ« nga ana e jugut ku ndodhet edhe njĂ« portik i ndĂ«rtuar mĂ« vonĂ«. NdĂ«rsa njĂ« hyrje e tretĂ« e mbuluar me hark ndodhet nĂ« pjesĂ«n veriore pranĂ« absidĂ«s. E shpallur monument kulture qĂ« nga viti 1963 kisha pati fatin ti shpĂ«tonte furisĂ« ateiste tĂ« vitit 1967, qĂ« shkatĂ«rroi me qindra objekte kulti nĂ« ShqipĂ«ri e cila pikĂ«nisjen e saj e pati nga qyteti fqinj i DurrĂ«sit. Gjithsesi kĂ«to pasazhe i mbeten historisĂ« dhe arkitekturĂ«s ndĂ«rsa pĂ«r vizitorĂ«t dhe turistĂ«t Ă«shtĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m fakti qĂ« drejt saj shkohet shumĂ« shpejt dhe se nga portiku i saj hapet njĂ« pamje e mbrekullueshme e fushĂ«s sĂ« KavajĂ«s, nga e cila duket qyteti, rrethinat tij dhe bregdeti. NjĂ« ndjesi tĂ« tillĂ« qĂ« pĂ«rjetuam edhe ne ua rekomandojmĂ« tĂ« gjithĂ« lexuesve tĂ« Travel. NĂ«se gjatĂ« kĂ«saj vere do tĂ« vizitoni DurrĂ«sin, Golemin, KavajĂ«n apo monumentet dhe plazhet e tyre, mos nguroni tĂ« vizitoni edhe ÇetĂ«n dhe kishĂ«n sa romano-gotike po aq dhe bizantine tĂ« ShĂ«nepremtes.

Nr 22 TRAVEL 2017

23


INTERVISTA

INTERVISTË ME GAZETAREN ALMA ÇUPI: DEMBELE JANË

Ata qĂ« jetojnĂ« me JANË LËNË

VETËM TË BËJNË Ç’TË MUNDEN

INTERVIEW WITH JOURNALIST ALMA ÇUPI: MEDIA IS GETTING LAZY, NOT THE PUBLIC

Those who survive from tourism are left alone, and they are doing what they can Znj. Çupi! PĂ«rpara televizionit, ju keni njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« konsiderueshme nĂ« shtypin e printuar. A mendoni se jo vetĂ«m gazetat, por edhe vetĂ« televizioni e ka gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«rballĂ« internetmedias? Natyrisht qĂ« internetmedia e konsumon informacionin nĂ« kohĂ« tĂ« shpejtĂ« dhe kudo. AtĂ«herĂ« lind pyetja: pse duhet tĂ« shohim televizor? KĂ«saj pyetje duhet t’i japin pĂ«rgjigje tĂ« gjithĂ« ata qĂ« punojnĂ« pas njĂ« ekrani.

24

Mrs. Çupi! Before getting engaged in television, you have had a considerable experience in the printing press. Do you think that not only newspapers, but also television itself has increasingly harder in front of internet media? Basically the internet media consums information quickly and everywhere. Therefore it is rised the question: why we have to watch TV? All staff working behind the TV screen


BËRË MEDIAT, JO PUBLIKU

turizmin Zakonisht janë të tjerët që rrëfejnë histori për të. Histori të thjeshta, të vogla e të mëdha. Por të gjitha interesante dhe të veçanta, përmbledhur në një minutazh të shtrydhur brenda nje emisioni televiziv në ABC News. Por këtë herë është ajo që rrëfen për ne përshtypjet dhe mendimet e saj për vendet që ka shkelur, dhe historitë që ka dëgjuar, thuajse në të gjithë Shqipërinë. Një rrëfim i bërë me zemër.

Mbajtja e shikuesve lidhur me një hapësire televizive është përgjegjësi profesionale dhe qytetare. Nëse ekranet ofrojnë programe të plota, cilësore, profesionalisht të realizuar bukur dhe me passion, atëhere televizori mbetet i dashur, një imazh i ngrohtë dhe zë i plotë. Nëse televizionet japin informacion të cunguar, thjesht për të tërhequr vemendje, sikurse bëjnë mediat online, askush nuk ka pse të kapë pultin me dorë. Gara është e fortë, por jo e pamundur për ta mbajtur publikun edhe pas ekranit.

Usually the others confess stories to her. Simple stories, great or small but always special ones, included inside a short Tv time at ABC News Television. This time is she that confesses to us her impressions and opinions about these stories, gathered almost all around Albania. A confession which comes directly by her heart.

is answering. Keeping viewers connected with the TV space, it is a professional and civic responsibility. If TV shows high quality programs, beuatifully and fully passioned realized, then TV remains so kind, an warm image and a sound complete. If TV provides restricted information, simply to draw attention as the virtual media does, no one will catch the TV remote control. The competition is hard but not impossible to keep the Nr 22 TRAVEL 2017

25 25


A mendoni se fluksi i madh i informacionit qĂ« hidhet nĂ« rrjetet sociale e ka çoroditur dhe e ka bĂ«rĂ« dembel lexuesin, aq sa media ka pĂ«suar njĂ«farĂ« metamorfoze drejt pĂ«rpilimit tĂ« titujve qĂ« duke mos dĂ«ftuar asgjĂ«, tentojnĂ« ta joshin publikun me fjalĂ«t "Ja çfarë ", "KĂ«shtu i tha
", "Ky Ă«shtë " etj? Mendoj se dembele janĂ« bĂ«rĂ« mediat. Publiku thjesht kĂ«rkon. AtĂ«herĂ« stafet duhet tĂ« konsultohen pĂ«r tĂ« kuptuar se çfarĂ« duhet t’i ofrohet publikut mĂ« shumĂ« se sa i ofrojnĂ« rrjetet sociale. NjerĂ«zit e sotĂ«m natyrisht nuk janĂ« si ata tĂ« kohĂ«s kur u shpik kinemaja, por kjo nuk do tĂ« thotĂ« se nuk duan informacion profesional, kjo nuk do tĂ« thotĂ« se nuk arrijnĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« dallimin e njĂ« emisioni komercial me njĂ« analitik, social apo kulturor. Flitet gjithmonĂ« nĂ« tryezat e gazetarĂ«ve, se njerĂ«zit kanĂ« mĂ« interes pĂ«r gjĂ«ra pa vlerĂ«. UnĂ« nuk dua dhe nuk e besoj kĂ«tĂ«. Publiku edukohet. Dhe mendoj se media ka rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« drejtim. Por kur publiku gjen nĂ« ekrane tĂ« njĂ«jtin ushqim tip fastfood, pa cilĂ«si, si nĂ« mediat online qĂ« konkurojnĂ« me klikime atĂ«here krejt natyrshĂ«m, mendoj se do tĂ« largohen. Si e mbani gjallĂ« nevojĂ«n pĂ«r tĂ« shkruar, apo kamera jua ka fashitur kĂ«tĂ« dĂ«shirĂ«? Kamera nuk e fashit dĂ«shirĂ«n e tĂ« shkruarit. UnĂ« thjesht pĂ«rpiqem tĂ« gjej harmoninĂ« mes imazhit dhe tĂ« shkruarĂ«s. NjĂ« reportazh pĂ«r gazetĂ« ka tjetĂ«r stil. PĂ«rshkrimi Ă«shtĂ« mĂ« i plotĂ« dhe mĂ« i detajuar, aq sa i nxit imagjinatĂ«n lexuasit pĂ«r ta parĂ« vendin qĂ« unĂ« kam parĂ«, apo personazhin. NdĂ«rsa nĂ« reportazhin televiziv i le vend imazhit, batutĂ«s, grimasĂ«s, humorit. Nuk ka qenĂ« e lehtĂ« fillimisht tĂ« gjeja harmoninĂ« e duhur, pra kur duhej tĂ« flisja unĂ« dhe kur imazhi. Kush ka qenĂ« personi i parĂ« qĂ« keni intervistuar si gazetare televizive? KanĂ« qenĂ« tre kryetarĂ« bashkie, Sali Kelmedi, Albert Brojka dhe Edi Rama. NdĂ«rkohĂ« qĂ« punoja nĂ« gazetĂ«n “Albania”, mĂ« kĂ«rkon Vizion Plus pĂ«r njĂ« emision ku do tĂ« trajtoheshin ankesat e qytetarĂ«ve tĂ« TiranĂ«s. Emisioni quhej “NjĂ« letĂ«r pĂ«r ju” MĂ« thanĂ« se do tĂ« jetĂ« Rama drejtpĂ«rdrejt nĂ« studio (sa ishte zgjedhur kryetar Bashkie i TiranĂ«s) dhe unĂ« intervistova dy ish-kryetarĂ«t pĂ«r t’i ballafaquar me tĂ« nĂ« studio. Sa prej vendeve qĂ« keni vizituar nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri ju kanĂ« zgjuar interes dhe dĂ«shirĂ« pĂ«r tĂ« jetuar e nĂ« cilin prej tyre nuk do tĂ« donit tĂ« shkelnit mĂ«? Nuk ka vend nĂ« ShqipĂ«ri qĂ« nuk dua ta shkel. ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« njĂ« mrekulli, megjithĂ« shkatĂ«rrimet qĂ« i janĂ« bĂ«rĂ«. Do tĂ« jetoja me qejf nĂ« LĂ«pushĂ«n e Kelmendit. LĂ«pusha ka ngjyra dhe imazhe qĂ« mĂ« kujtojnĂ« pikturat e impresionistĂ«ve. Sa herĂ« jeni ndjerĂ« e rrezikuar, e kĂ«rcĂ«nuar apo e censuruar gjatĂ« punĂ«s suaj nĂ« terren? 26

public in front of the screen. Do you think that the huge influx of information thrown in social networks has perverted and has become a ‘lazy’ reader, therefore the media has undergone some metamorphosis towards compilation of titles that are approved anything, tend to attract the public with the words 'Here's what ... ', 'So he said ... ', 'This is ... ' etc.? I think the media have become lazy. The public simply requires, and the staff should be consulted to find out what the public should be provided more than provides the social networks. Nowadays, people of course are not as in times when cin-


ema was invented, but it doesn’t mean they don’t want professional information, it doesn’t mean that they can’t make difference in between a commercial show and an analytical, social or cultural one. Always several journalists claim that people have more interest on worthless things. I don’t want to believe on it. The public audience have to be educated, and I think media has a relevant role on it. But meanwhile the public is served by the same fast-food meal in screens without qualities, similarly as online media which compete to achieve the number of clicks, for sure they are leaving... How do you keep alive the need to write or the camera has blunted you this desire? The camera can't avoid the desire writing. I just try to find harmony between image and writing, although a newspaper report has another style. The description is more completed and detailed, so as the readers stirs their imagination to see and understand the place and its charachter I have visited. Meanwhile the TV report leaves some space to the image, replicas, mopes, humour. At the begining it was easy at all to find the right harmony when I was speaking and when the image was displaying. Who was the first person to have interviewed as a television journalist? There were three mayors Mr.Sali Kelmedi, Mr. Albert Brojka and Mr. Edi Rama. While I was working at the newspaper ALBANIA, the Vision Plus Television required me for a program in which would address the complaints of the citizens in Tirana. The show was called "A letter for you". They told me that Mr. Rama was going to be live in the studio (he was elected mayor of Tirana) and I interviewed two former mayors to deal with him in studio.

Nuk mĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« shansi tĂ« bĂ«j gazetari hetuese pĂ«r t’u ndjerĂ« e kĂ«rcĂ«nuar. QĂ« nĂ« fillesat e punĂ«s time kam zgjedhur tĂ« mbuloj çështjet sociale, pasi nĂ« fusha tĂ« tjera je si nĂ« njĂ« tokĂ« tĂ« minuar. Kam preferuar reportazhin duke rrĂ«fyer histori njerĂ«zore, pasi nuk e duroj censurĂ«n. Brenda kĂ«tij zhanri kam gjetur lirinĂ« time. MĂ« pas pata fatin tĂ« punoj pĂ«r media tĂ« huaja, si Europa e LirĂ«, Radio France, gazeta “La Province” nĂ« MarsejĂ« dhe WPIR ku kam qenĂ« krejt e lirĂ« pĂ«r tĂ« raportuar çfarĂ« ndodh nĂ« ShqipĂ«ri. MeqĂ« prej shumĂ« vitesh tregoni histori shqiptare nga terreni, a mendoni se nĂ« mediat tona ka shumĂ« dhunĂ« tĂ« çdollojshme, e cila nga ana e saj gjeneron modele tĂ« dhunshme?

How many places have you visited in Albania, and tell us some of them who sparked interest and desire to live in, and in which of them you don’t want to tread anymore? There is no place in Albania in which I don’t want to commit. Albania is a miracle, despite the destruction that is made. I will live luxuriously in LĂ«pusha of Kelmend, in the North of Albania. LĂ«pusha has colors and images that remind me of Impressionism paintings. How many times have you felt endangered, threatened or censored during your work on the terrain? I never had chance to be an investigative journalist and as consequence to feel threatened. Since the beginning of my work I have chosen to cover social issues, as in other areas are like a mined field. I preferred coverage confessing human stories, as I don’t tolerate censoring. I find my freedom within this genre. Later I was lucky to work for foreign media, such as Free Europe, Radio France, the newspaper "La Province" in Marseille and WPIR where I Nr 22 TRAVEL 2017

27


Kjo pyetje ka shumĂ« debat gjithmonĂ« edhe nĂ« vende tĂ« zhvilluara. Media e bĂ«n kĂ«tĂ« pa dashje dhe pĂ«r mungesĂ« profesionalizmi. UnĂ« kĂ«mbĂ«ngul nĂ« atĂ« qĂ« gazetarĂ«t duhet tĂ« trajnohen. Edhe kur e bĂ«jnĂ«, e bĂ«jnĂ« se aq dinĂ«. PĂ«rse i lihet kaq pak hapĂ«sirĂ« bukurisĂ«, mirĂ«sisĂ« dhe pozitives nĂ« jetĂ«n shqiptare? Kjo Ă«shtĂ« komplekse. Lidhet me atĂ« çfarĂ« ka kaluar njĂ« vend. Ne vimĂ« nga njĂ« sistem i dhunshĂ«m komunist, mĂ« pas e gjetĂ«m veten nĂ« njĂ« demokraci gjithnjĂ« nĂ« tranzicion, kaluam njĂ« shock ekonomik me firmat piramidale, mĂ« pas e pamĂ« njĂ«ri-tjetrin me armĂ« nĂ« dorĂ« nĂ« 97’. Kemi parĂ« shumĂ« dhunë  shumĂ«. KĂ«to etapa reflektohen nĂ« jetĂ«n dhe kĂ«ndvĂ«shtrimin e gjithĂ«secilit prej nesh. UnĂ« i pĂ«rkas njĂ« brezi qĂ« ia kam kaluar tĂ« gjitha kĂ«to faza tĂ« vendit tim. Ndaj unĂ« zgjodha tĂ« krijoj “Histori Shqiptare”. ÇfarĂ«do lloj sprovash qĂ« i duhet tĂ« kalojĂ« njĂ« komb, ka gjithmonĂ« heronj tĂ« heshtur. Ata nuk vdesin asnjĂ«herĂ«. Ata janĂ« gjithmonĂ« frymĂ«zimi dhe shpresa e tĂ« gjithĂ«ve ne. VetĂ«m se duhen zbuluar. Media shqiptare ka nevojĂ« pĂ«r t’u dhĂ«nĂ« hapĂ«sirĂ«n kĂ«tyre njerĂ«zve. Ju njiheni gjithashtu pĂ«r disa qĂ«ndrime kritike ndaj kryeministrit, por edhe jugut tĂ« vendit pĂ«r abuzimet nĂ« turizĂ«m. Vazhdoni t'i mbroni kĂ«to qĂ«ndrime dhe pse? E urrej arrogancĂ«n e njerĂ«zve, aq mĂ« pak tĂ« njĂ« kryeministri. I adhuroj njerĂ«zit qĂ« bĂ«jnĂ« gjĂ«ra tĂ« mĂ«dha, nĂ« thjeshtĂ«si. Mendoj se nĂ« ShqipĂ«ri arroganca nuk ka vend. NjerĂ«zit janĂ« tĂ« lodhur, qofshin kĂ«ta gazetarĂ«, biznesmenĂ«, artistĂ« apo njerĂ«z tĂ« zakonshĂ«m. NĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« tillĂ« tĂ« paktĂ«n batuta apo sjellje arrogante tĂ« mos shohim. TĂ« njĂ«jtĂ«n arrogancĂ« kam parĂ« dhe nĂ« bizneset pritĂ«se tĂ« turistĂ«ve nĂ« jug. VarfĂ«ria nuk Ă«shtĂ« turp, as mungesat nĂ« njĂ« hotel nuk janĂ« fundi i botĂ«s, por njĂ« sjellje arrogante e nxin edhe detin e bukur tĂ« jugut. Sipas jush, cili Ă«shtĂ« aseti qĂ« mund ta veçojĂ« turizmin shqiptar prej konkurrencĂ«s sĂ« rajonit? Agroturizmi i ndĂ«rthurur me traditĂ«n. ShqipĂ«ria ka njĂ« thyerje gjeografike tĂ« mrekullueshme, njĂ« biodiversitet tĂ« larmishĂ«m, ka njĂ« traditĂ« mikĂ«pritje mahnitĂ«se, etnografi unike. Ne nuk mund tĂ« konkurojmĂ« me resorte gjigande. TĂ« gjithĂ« tĂ« huajt qĂ« kam takuar pĂ«lqejnĂ« bujtinat, mikĂ«pritjen, ushqimet tradicionale tĂ« prodhuara nĂ« kopshtin e shtĂ«pisĂ«, mishin e bagĂ«tisĂ« sĂ« shtĂ«pise. Origjinaliteti Ă«shtĂ« arma e fortĂ« pĂ«r tĂ« qenĂ« ndryshe. Prapa njĂ« vije ujore prej qindra kilometrash tĂ« ShqipĂ«risĂ«, qĂ«ndron niveli i ulĂ«t i vetĂ«dijes dhe i shĂ«rbimit turistik. A mendoni se fuqizimi i ngadaltĂ« i agroturizmit, bashkĂ« me turizmin e zi tĂ« komunizmit, janĂ« ndĂ«r alternativat qĂ« duhen mbĂ«shtetur pĂ«r tĂ« pĂ«rplotĂ«suar e ndoshta edhe pĂ«r t'i prirĂ« ofertĂ«s turistike shqiptare? 28

was quite free to report what is happening in Albania. Since many years you tell Albanian stories from the field, do you think that our media has many kind of violence, which generates its violent models? This question is always a debate in many developed countries. Media does so unintentionally and by the lack of professionalism. I insist on the idea that journalists need to be trained. They do what they know to do, nothing more... Why the media gives so little space to the Albanian beauty, goodness and the positivity of our life? It is complex. It depends on what a country is passed by. We come from a violent communist system, then we


UnĂ« mendoj se tĂ« gjithĂ« ata qĂ« jetojnĂ« me turizmin janĂ« lĂ«nĂ« vetĂ«m tĂ« bĂ«jnĂ« ç’tĂ« munden. Kam parĂ« bujtina tĂ« suksesshme, kam parĂ« fshatra me mijĂ«ra vizitorĂ« nga e gjithĂ« bota, por kudo ku kam shkuar mĂ« thonĂ« se askush nuk kujtohet t’i ndihmojĂ«. Kjo ka bĂ«rĂ« qĂ« ata tĂ« mos dinĂ« si tĂ« orientohen dhe tĂ« gabojnĂ«. PĂ«rpjekja e tyre Ă«shtĂ« pĂ«rtej tĂ« imagjinueshmes. Shkoni nĂ« ValbonĂ«. Aty do tĂ« gjeni vetĂ«m njĂ« hartĂ« dhe atĂ« e ka vĂ«nĂ« Katerina, njĂ« amerikane e ValbonĂ«s. Shkoni nĂ« Vermosh, do tĂ« gjeni disa bujtina qĂ« i shĂ«nojnĂ« vetĂ« shtigjet. Ne kemi pika turistike pa tabela, pa informacion. Qytete tĂ« lashta historike qĂ« tĂ« huajt duhet tĂ« pyesin çdo kilometĂ«r deri sa t’i gjejnĂ«. Intervistoi: Irhan Jubica

found ourselves in an increasingly democratic transition, we spent an economic shock with pyramid schemes, then on 1997 we found each other with weapons on hands. We have seen too much violence ... These stages are reflected in everyone's life and by all point of views. I belong to this generation that was passing by all the troubled phases of the country. I choose to create "Albanian Story", because whatever testing we are passing by, there are always silent heroes. They never die, they are always inspiration and hope to all of us. They only need to be revealed. Albanian media needs to give space to those people. You also get acquainted to some critical of the prime minister, but also for abuses south of the country in tourism. Continue to defend these positions and why? I hate the arrogance of people, less of a prime minister. I admire people who do great things in modesty. I think there is no place for arrogance in Albania, because people are tired, wether journalists, businessmen, artists or common people. In such an atmosphere, at least we can’t accept to make jokes or to have arrogant attitude. I descry the same pride at the businesses of tourism in the South. Poverty is not a shame, as in a hotel shortages are not the end of the world, but also tarnishing the arrogant behavior of the beautiful South Sea. According to you, what is the asset that can set him apart from the competition Albanian tourism region? Agritourism intertwined with tradition. Albania has a wonderful geographical fracture, a diversified biodiversity, has a tradition of hospitality stunning, unique ethnography. We can’t compete with giant resorts. All foreigners I have met, they like hostels, the hospitality, the traditional food produced in the garden of the house, the meat of cattle grown up at homes. Originality is the strongest leverage to be different. Behind a line of hundreds kilometers of blue Albania, it is the low level of awareness and tourist service. Do you think that strengthening of slow agrotourism and black tourism of communism would be among the alternatives that should be supported to supplement and perhaps to lead the Albanian tourist offer? I think that all those who live with tourism are left free and alone to do what they can. I saw hostels getting successful, I saw villages with thousands of visitors from around the world, but wherever I go, people claim there find no aid from public policies and funds. It gives them no orientation and many times they do wrong. Their efforts is beyond the imaginations in many times... for example if you go in Valbona... There you will find only a map that Catherina compiled, an American woman in Valbona. Let’s go in Vermosh, and you will find some guesthouses that mark the paths themselves. We have tourist spots without tables, without information, historical ancient cities that foreigners should ask every kilometer until they find them. Irhan Jubica Nr 22 TRAVEL 2017

29


Rikth

! j a ejmë buzëqeshjen tu

Ortodonci me aparate fikse dhe të lëvizshme, me mjekë të specializuar të fushës Mbi 20 vjet eksperiencë ne Implantologji orale (metoda me mbjellje të dhëmbëve) Të gjitha shërbimet dentare me materiale cilësore dhe jetëgjata

Adresa: Rruga "Muhamet Gjollesha" nr 81, Tiranë, Albania Tel.1: +355 4 2258 429; Tel. 2: +355 4 2249 494 email: almirogurakuqi@hotmail.com; www.toti-gurakuqi.al 30

Nr 16 travel 2015

30 47


KRONIKA

Nr 22 TRAVEL 2017

31 31 31


“MESSE SHTUTGART 2017” NJË TELENOVELË SHQIPTARE PËR PUBLIKUN GJERMAN Flora Xhemani Baba Travel Magazine

Kur një gazetar ndjek nga afër një aktivitet ose ngjarje të caktuar, detyra e tij është të pasqyrojë me vërtetësi e madje edhe me sy kritik ngjarjen, të shohë se çfarë nuk shkoi, ku ishin problemet dhe nëse aktiviteti ka një cikël përsëritës, të evidentojë se çfarë mund të bëhet më mirë në të ardhmen. Mirëpo kur kjo ngjarje dikton vetvetiu edhe një përfshirje emocionale, siç ishte fjala vjen Panairi i Shtutgartit që u zhvillua në datat 14-22 Janar 2017, është e vështirë të qëndrosh i ftohtë, asnjanës, raportues apo edhe kritik, në një aktivitet ku jo thjesht prezantohet vendi yt dhe ku dëshira për të qenë i pëlqyer nga vizitorët është shumë e madhe, por edhe sepse aty brenda është shpirti i tij i trupëzuar në imazhe, këngë, valle, tradita, kulinari, veshje popullore e njerëz që përpiqen ta përfaqësojnë atë me dashuri. Kështu pra, thirrja e brendshme e gazetarit për të qenë kritik, u mbyt paksa nga dëshira e ethshme e njeriut, për të përcjellë sa më shumë shpirt nga vendi i tij, por duke u përpjekur njëkohësisht për të qenë sa më i vërtetë. Për Shqipërinë, jehona e Panairit të Turizmit "Messe Shtutgart 2017" natyrisht që nuk do të zgjasë vetëm sa dhjetë ditët e zhvillimit të tij. Përveç efektit të pritshëm që mendohet e shpresohet të ketë në këtë sezon turistik, vlen shumë që të flitet për këtë eveniment të rëndësishëm edhe për mënyrën se si Shqipëria u prezantua në të. Investimi i bërë në këtë panair ka qenë vërtet i frytshëm, sepse edhe jehona e pranisë së Shqipërisë ishte e ndjeshme dhe prekshme. Për herë të parë Shqipëria ishte vend partner në një panair të përmasave të mëdha, i cili për nga shifrat dhe statistikat, vjen i dyti në Gjermani pas Panairit të Berlinit por është gjithashtu një panair i rëndësishëm edhe në rang botëror. I konceptuar plotësisht si një panair i konsumatorit, ky aktivitet të jep mundësinë të takohesh drejtpërdrejt me turistin e mundshëm që do të vizitojë vendin tënd nesër dhe të kuptosh se çfarë kërkon ai, me qëllim që të përmirësosh ose të specifikosh ofertën sipas kërkesave që ai ka. Dhe në fakt, vizitorët në stendën e Shqipërisë ishin të shumtë dhe kërkesat e tyre ishin gjithashtu të larmishme. Pjesa më e madhe e interesit ishte e përqendruar tek udhëtimet në natyrë, qëndrimi në Shqipëri me kampera ose karavanë, udhëtimet me motor por edhe me biçikleta. Por jo i pakët ishte interesi edhe për kulturën dhe traditat shqiptare. Kishte shumë gjëra që në këtë panair ndodhën për herë të parë dhe jo vetëm fakti i të qenit vend partner, gjë që e bëri panairin vërtet një ngjarje jo vetëm për t`u mbajtur mend por edhe për të analizuar në të ardhmen se si Shqipëria duhet të prezantohet në një panair turizmi. Si asnjëherë më parë në stendën e madhe të Shqipërisë u këndua, u kërcye, u zhvilluan takime e prezantime të rëndësishme, u prit e gjithë media audio-vizive dhe e shkruar e Shtutgartit 32

dhe jo vetĂ«m, u gatua kuzhinĂ« shqiptare dhe u shkĂ«mbyen pĂ«rvoja tĂ« vĂ«rteta. NjĂ« ShqipĂ«ri e vogĂ«l do tĂ« thoje, erdhi e u ul kĂ«mbĂ«kryq nĂ« vendin mĂ« tĂ« dukshĂ«m tĂ« hollit nr 4, e pamundur tĂ« mos vihej re prania e saj, jo vetĂ«m pĂ«r shkak tĂ« pĂ«rmasave tĂ« stendĂ«s por nĂ« radhĂ« tĂ« parĂ« pĂ«r shkak tĂ« gjallĂ«risĂ« sĂ« pashoqe qĂ« kjo stendĂ« pĂ«rcolli pĂ«r dhjetĂ« ditĂ« me radhĂ«. QĂ« nĂ« ceremoninĂ« spektakolare tĂ« hapjes, ku mĂ« shumĂ« se 1500 tĂ« ftuar i kishin sytĂ« nga ShqipĂ«ria, nga ky vend i vogĂ«l qĂ« pothuajse nuk e njihnin, ku pĂ«rveç fjalĂ«ve tĂ« ndjera tĂ« ministres Ekonomi dhe drejtorit tĂ« AKT-sĂ« Çollaku qĂ« nuk bĂ«nĂ« thjesht “detyrĂ«n”, fjalĂ«s pasionante tĂ« mikut tĂ« ShqipĂ«risĂ« Z. Rezzo Schlauch, fjalĂ«s dashamirĂ«se tĂ« ministrit gjerman Guido Wolf, ajo qĂ« ndezi jo vetĂ«m interesin por edhe admirimin dhe shpirtin e gĂ«zueshĂ«m tĂ« tĂ« pranishmĂ«ve, ishte Vallja e TropojĂ«s dhe vallet e gjithĂ« ShqipĂ«risĂ«, ekzaltuar nga tupanat e MalcisĂ«, hiret e vashave tona tĂ« bukura, virtuoziteti i mjeshtrit tĂ« valleve e sidomos prania aq domethĂ«nse dhe pĂ«rcjellĂ«se e traditĂ«s, e vogĂ«lushit kĂ«rcimtar, me tĂ« cilin u dashuran tĂ« gjithĂ«. Ajo qĂ« vijoi mĂ« pas ishte thjesht njĂ« pĂ«rvojĂ« turistike qĂ« çdo turist mund ta prekte me dorĂ«, para se tĂ« vinte nĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«r tĂ« shijuar mĂ« pas qĂ«ndrimin e vĂ«rtetĂ«. BukuritĂ« e vendit tonĂ« qĂ« kalonin gjatĂ« tĂ« gjithĂ« ditĂ«s nĂ«pĂ«r vĂ«mendjen e vizitorĂ«ve pĂ«rmes videoprojeksioneve, nuk mbetĂ«n thjesht imazh, qĂ« pĂ«rcillej pĂ«rmes ekraneve dhe fletĂ«ve tĂ« shtypura tĂ« broshurave promovuese. Jo, oferta turistike shqiptare mund tĂ« shihej e tĂ« pĂ«rjetohej, pĂ«rmes kĂ«ngĂ«ve me shpirt brenda, tĂ« Grupit Polifonik Karakteristik tĂ« HimarĂ«s, kĂ«ngĂ«ve e valleve tĂ« grupeve tĂ« shumta qĂ« shfaqĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ«n e tyre nĂ« stendĂ«n e ShqipĂ«risĂ« dhe nĂ« skenĂ«n e madhe tĂ« panairit, tradita e ShqipĂ«risĂ« mund jo vetĂ«m tĂ« shihej pĂ«rmes kostumeve tĂ« mrekullueshme popullore e zbukurimeve tĂ« tjera tradicionale, tĂ« sjella nga ArtizanĂ«t e KrujĂ«s dhe Grupi i HimarĂ«s, apo nga kostumet e grupeve tĂ« valleve por mund tĂ« pĂ«rjetohej drejtpĂ«rdrejt, me punimin e qeleshes, realizuar nga djemtĂ« e grupit tĂ« ArtizanĂ«ve tĂ« KrujĂ«s. Kuzhina e ShqipĂ«risĂ«, nuk u pĂ«rcoll vetĂ«m nga imazhet e bukura nĂ«pĂ«r foto e video por u shijua çdo ditĂ«, sjellĂ« nga duart e arta tĂ« mjeshtrit tĂ« kuzhinĂ«s Sokol Prenga. Ushqimet e pastra shqiptare, mjalti, vaji i ullirit, djathrat, gatimet aq tĂ« shijshme, i lanĂ« pa fjalĂ« gjermanĂ«t, shumica e tĂ« cilĂ«ve nuk e njihnin fare ShqipĂ«rinĂ«. Viset e bukura shqiptare erdhĂ«n aq tĂ« gjalla, nĂ«n pĂ«rshkrimin e ngrohtĂ« tĂ« grupit tĂ« GIZ, qĂ« ka bĂ«rĂ« njĂ« punĂ« aq tĂ« madhe pĂ«r evidentimin e fshatrave tĂ« Jugut, mĂ« projektin “Misterious South”, duke nxjerrĂ« nĂ« pah bukurinĂ« e pashoqe tĂ« tyre, pĂ«rzier me bukurinĂ« e natyrĂ«s sĂ« Bregut. Aventurat qĂ« turisti mund tĂ« pĂ«rjetonte nĂ« ShqipĂ«ri nuk mbetĂ«n mĂ« pas, duke pasur si pĂ«rfaqĂ«suese dinjitoze tĂ« tyre FederatĂ«n e AeronautikĂ«s dhe ShoqatĂ«n Dajti Alpino Turistik, duke ofruar kĂ«shtu mundĂ«si pĂ«r pushime tĂ« paharruara tĂ« interesuarve tĂ« shumtĂ« por edhe fotot mbresĂ«lĂ«nĂ«se tĂ« Fation Plakut nga çdo cep i ShqipĂ«risĂ«.


SHQIPËRIA, MBRETËRESHA E PANAIRIT

Por thelbi i një panairi zakonisht është komunikimi i drejpërdrejtë që shpjegon me detaje dhe që u jep përgjigje pyetjeve të shumta që lindin nga kureshtarët vizitorë, sidomos për një vend si Shqipëria, thuajse i panjohur për banorët e Shtutgartit. Dhe për këtë komunikim dhanë më të mirën vajzat dhe djemtë e Agjencisë Kombëtare të Turizmit dhe operatorët turistikë, të cilët nga mëngjesi deri në mbyllje të çdo dite shpjeguan pa u lodhur gjithçka në lidhje me Shqipërinë turistike. Por po kaq të palodhur e kontribues u treguan të gjithë, ashtu si i kudondodhuri Xhimi Begeja që dha shpirtin bashkë me vajzat dhe djemtë e shoqatës së tij të alpinistëve, jo vetëm në prezantim dinjitoz por edhe në logjistikë. Po kaq të pakursyer u treguan edhe shqiptarët e Shturgartit, ata që ndajnë të përditshmen e tyre me popullin gjerman por që shpirtin e kanë padyshim në trojet shqiptare. Ky panair nuk do të kishte qenë i përmasave të tilla nëse nuk do të kishte pasur mbështetjen e madhe të Zyrës së Bashkëpunimit Teknik Gjerman GIZ, e cila shpeshherë në mënyrë të heshtur por gjithaq edhe të dukshme, ka bërë një punë kolosale në mbëshetje të zhvillimit të turizmit shqiptar, sidomos në zonat e pazhvilluara që kanë potenciale turistike. Bukurinë e panairit e shtuan gjithashtu shfaqjet e Grupit të Valleve të Tropojës, prania e të cilit u mundësua aty nga Z. Kadri Morina, president i grupit INSIG-EUROSIG, ashtu siç prania e Artizanëve të Krujës, u bë e mundur nga mbështetja e Fondacionit Shqiptaro-Amerkian për Zhvillim. Ishte vërtet një numër i madh njerëzish që kjo festë doli aq e bukur. A kishte mangësi e gjëra për të bërë më mirë ky panair? Kishte plot. Por ne nuk do të merremi me këtë pjesë, së paku jo kësaj radhe, aq më tepër që problemet që dolën, kishin të bënin më shumë me organizimin e brendshëm dhe nuk u pasqyruan aspak në prezantimin që iu bë publikut. Ne do të përpiqemi të shijojmë, të analizojmë e të shqyrtojmë efektin e dukshëm që pati kjo ngjarje e madhe turistike dhe do shpresojmë rezultatin e pritshëm në verë, duke u përpjekur fort që ta menaxhojmë sa më mirë e që të mos na kthehet në bumerang, në këtë Shqipërinë tonë me shumë probleme, por me një turizëm që po ecën për lart. Shqipëria duhe ta përsërisë Shtutgartin dhe jo vetëm në Gjermani por sidomos në vendet e Europës Lindore, nga ku numri i turistëve që vijnë në Shqipëri, po rritet dita-ditës.

Nr 20 22 TRAVEL 2016 2017

33


Pak info për

Panairin e Shtutgartit Datat: 14-22 Janar 2017 Panairi CMT Shtutgart është një nga panairet më të rëndësishëm ndërkombëtarë, me përvojë 40-vjeçare në fushën e turizmit, ku destinacione të ndryshme nga e gjithë bota promovojnë potencialin e tyre turistik, aktivitetet sportive që ofrojnë, kroçerat, kamping. Në këtë panair i kushtohet një vëmendje e veçantë, kategorisë së turistëve, të cilët pëlqejnë të ndihen shumë pranë natyrës dhe të bëjnë kamping.

TĂ« dhĂ«na tĂ« pĂ«rgjithshme mbi panairin: VizitorĂ«t: ‱ ‱ ‱ ‱ ‱

241,000 vizitorĂ« 7% e tyre vinin nga Bavaria Mosha mesatare e vizitorĂ«ve pĂ«r vitin 2015 ishte 48 vjeç PĂ«rqindja e blerĂ«sve u rrit nga 8% nĂ« 13% 70% e vizitorĂ«ve ishin tĂ« interesuar pĂ«r seksionin e turizmit, 30% e tyre, pĂ«r seksionin Kamper. ‱ 84% e kanĂ« rekomanduar pjesĂ«marrjen nĂ« CMT

Ekspozuesit: ‱ 2,012 ekspozues nga 98 vende dhe 365 rajone dhe qytete ‱ 79% e ekspozuesve duan tĂ« marin pjesĂ« pĂ«rsĂ«ri vitin e ardhshĂ«m ‱ 95% e ekspozuesve e kanĂ« rekomanduar panairin CMT Panairi: ‱ 105,000 m2 hapĂ«sirĂ« ekspozuese ‱ MorĂ«n pjesĂ« mbi 1.500 gazetarĂ« tĂ« akredituar nga 21 vende ‱ TĂ« pranishĂ«m ishin media dhe TV mĂ« prestigjoze ‱ NumĂ«r i lartĂ« eventesh dhe forumesh ‱ Fitues tĂ« cmimit “Ekspozita mĂ« e mirĂ« e turizmit” pesĂ« herĂ«, bazuar nĂ« numrin e lartĂ« tĂ« pjesĂ«marrĂ«sve nĂ« kĂ«tĂ« panair. 34

Ky panair fokusohet në promovimin e turizmit te aventurës dhe ofrimi i paketave turistike për pushimet ideale. Bazuar në këtë tematikë synohen të promovohen të gjitha vlerat e vendit tonë duke i lidhur me turizmin e aventurës. Konkretisht u promovuan: Historia Tradita Kultura Turizmi malor Turizmi detar Turizmi i aventures (duke promovuar sportet e aventurës në vendin tonë) Kulinaria Të gjithë këto elementë u promovuan në stendën e Shqipërisë ku kishte një hapësirë të rezervuar për: - Shfaqjen e videove të cilat promovuan të gjithë elementët e lartpërmendur. Një hapësirë e veçantë iu kushtua imazheve dhe videove për turizmin e aventurës duke promovuar sportet e aventurës që mund të zhvillohen në zonat malore, bregdetare dhe si pasojë duke promovuar edhe historinë, traditat, kulturën dhe kulinarinë e këtyre zonave. - Hapësirë për promovimin e kulinarisë - Hapësirë për promovimin e produkteve artizanale - Hapësirë për shfaqje artistike me grupe valltarësh dhe këngëtarësh Të gjitha këto ide janë bazuar në mesazhin e përcjellë nga vetë panairi:

“Enjoy and experience a holiday mood with international folklore, culinary delights and entertaining shows””


Bazuar nĂ« axhendĂ«n e aktiviteteve tĂ« hartuar nga AKT, u realizuan shfaqje artistike nĂ« skenĂ«n kryesore tĂ« panairit dy herĂ« nĂ« ditĂ« pĂ«rgjatĂ« njĂ« hapĂ«sire kohore prej gjysĂ«m ore secila. Grupet tĂ« cilat kanĂ« pĂ«rformuar janĂ«: Grupi folklorik i TropojĂ«s Grupi polifonik i HimarĂ«s Grupi i fĂ«mijĂ«ve valltarĂ« nga Shoqata PavarĂ«sia, rezidentĂ« nĂ« Shtutgart Grupi folklorik i PukĂ«s Grupi folklorik i MirditĂ«s, rezidentĂ« nĂ« Shtutgart Zj. Benita Pula, kĂ«ngĂ«tare rezidente nĂ« Shtutgart Gjithashtu kĂ«to grupe kanĂ« performuar nĂ« stendĂ«n pĂ«rfaqĂ«suese dy deri nĂ« tri herĂ« nĂ« ditĂ«. DitĂ«n e parĂ« tĂ« kĂ«tij panairi u zhvillua ceremonia zyrtare e hapjes, nĂ« tĂ« cilĂ«n u prezantua ShqipĂ«ria si vend partner dhe si destinacion turistik pĂ«r t`u vizituar. NĂ« ceremoninĂ« e hapjes ishin tĂ« ftuar mbi 1,500 personalitete tĂ« fushĂ«s tĂ« gazetarisĂ«, turizmit dhe veprimtarive turistike. FjalĂ«n e hapjes per shtetin shqiptar e mbajti Ministrja e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, TregtisĂ« dhe SipĂ«rmarrjes znj. Ekonomi, duke vijuar me z. Rezzo Schlauch, i cili theksoi bashkĂ«punimin e frytshĂ«m tĂ« dy vendeve partnere si dhe promovoi ShqipĂ«rinĂ« si destinacion turistik. NĂ« vijim fjalĂ«n mbyllĂ«se e mbajti Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i AgjencisĂ« KombĂ«tare tĂ« Turizmit, z. Çollaku, i cili ftoi pjesĂ«marrĂ«sit tĂ« vizitojne stendĂ«n e ShqipĂ«risĂ« pĂ«r tĂ« zbuluar atraksionet turistike qĂ« vendi ynĂ« ofron. Kjo ceremoni u mbyll me performancĂ«n e suksesshme tĂ« Grupit Folklorik tĂ« TropojĂ«s e cila u prit me mjaft interes nga tĂ« ftuarit. NĂ« vijim u zhvillua vizita, nĂ« stendat e panairit, tĂ« delegacioneve zyrtare pjesĂ«marrĂ«se nĂ« ceremoni. GjatĂ« vizitĂ«s nĂ« stendĂ«n e ShqipĂ«risĂ« u realizua nje shfaqje artistike nga grupi i TropojĂ«s dhe grupi i fĂ«mijĂ«ve valltarĂ« tĂ« ShoqatĂ«s “PavarĂ«sia”, rezidentĂ« nĂ« Shtutgart. GjatĂ« ditĂ«s sĂ« parĂ« u zhvillua gjithashtu konferenca pĂ«r shtyp, e cila u mbajt nga znj. Ekonomi dhe u shoqĂ«rua me njĂ« pritje tĂ« realizuar me gatimet tradicionale tĂ« vendit tonĂ« nga shefi i mirĂ«njohur i kulinarisĂ« shqipĂ«tare z. Sokol Prenga. Gatimet dhe pijet tradicionale tĂ« vendit tonĂ« pĂ«rbĂ«nĂ« njĂ« interes tĂ« veĂ«antĂ« pĂ«r vizitorĂ«t nĂ« stendĂ«, tĂ« cilĂ«t shijuan çdo produkt tĂ« shĂ«rbyer nga mbarĂ« krahinat shqiptare si mĂ« poshtĂ«: - Kulaç me kripĂ« deti tĂ« trashĂ« - Kulaç i ÇamĂ«risĂ« me djathĂ« tĂ« bardhĂ« dhe vaj ulliri - MjaltĂ« - Harapash Vlore me erĂ«za - Speca tĂ« pjekur me lakĂ«r turshi nga zona e Thethit - PatĂ«llxhanĂ« me gjizĂ« tĂ« Ă«mbĂ«l nga zona e ShqipĂ«risĂ« sĂ« mesme - Byrek Cigar nga zona e GjirokastrĂ«s - DhallĂ« me mente - LĂ«ng shege nga zona e LezhĂ«s - Mish derri me ftoj dhe lakĂ«r nga zona e KorcĂ«s - Mish vici me narden nga zona e Elbasanit - SallatĂ« me ullinj nga zona e Beratit - Tespiçe nga zona e ShkodrĂ«s - QumĂ«shtor - Gliko fiku tĂ« egĂ«r nga zona e PĂ«rmetit - Gliko arre nga zona e PĂ«rmetit - Kaçkavall dhe bukĂ«fike

Subjektet private pjesëmarrëse në këtë panair ishin: 1- Europa Travel & Tours 2- Albania Explorer 3- Attractive Travel 4- Union Travel 5- Adventure & Fun Albania 6- Berati Tours 7- Dajti Alpino Turistik

Subjektet pjesĂ«marrĂ«se kanĂ« realizuar prezantime pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« ditĂ«ve tĂ« panairit me tematikat e mĂ«poshtme: 1- Europa Travel: Vendet UNESCO tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe Realizmi Socialist 2- Adventure & Fun: Toka e aventurĂ«s dhe argĂ«timit 3- Union Travel: Turizmi gjeologjik nĂ« ShqipĂ«ri 4- Albania Explorer: Eksplorimi i djepit etnokulturor tĂ« EuropĂ«s 5- Dajti Alpino Turistik: Prezantim i shtigjeve turistike tĂ« ShqipĂ«risĂ« NjĂ« prezantim mjaft i rĂ«ndĂ«sishĂ«m u realizua nga Z. Rezzo Schlauch datĂ« 18 Janar pĂ«r aktivitetin Travel Market. Z. Schlauch prezantoi me mjaft mjeshtĂ«ri atraksionet turistike tĂ« vendit tonĂ« dhe ftoi pjesĂ«marrĂ«sit ta vizitojnĂ« atĂ«. NĂ« fund tĂ« prezantimit u zhvilluan takime B2B ndĂ«rmjet operatorĂ«ve shqiptarĂ« dhe atyre tĂ« huaj, tĂ« cilĂ«t diskutuan mundĂ«sinĂ« e bashkĂ«punimit pĂ«r krijimin e paketave tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta turistike. Ceremonia e mbylljes u shĂ«nua si mĂ« e bukura dhe e veçanta e çdo edicioni tĂ« CMT Shtutgart, ku pĂ«rvec valleve tradicionale tĂ« realizuara nga grupet artistike nĂ« skenĂ« u ngjitĂ«n edhe vizitorĂ«t, organizatorĂ«t, stafi i AKT-sĂ«, QKSHSH (Qendra KombĂ«tare e ShqipĂ«tarĂ«ve tĂ« Shtutgartit) , Misioni Katolik dhe BashkĂ«sia Islame nĂ« Shtutgart dhe momenti kulmor u shĂ«nua me pĂ«rcjelljen e mesazhit tĂ« paqes dhe bashkĂ«jetesĂ«s fetare nga prania konkrete e Don Albert Kristaj dhe HoxhĂ« Hazbi Sylejmani, tĂ« cilĂ«t nĂ« praninĂ« e shqipĂ«tarĂ«ve tĂ« diasporĂ«s dhe ngjyrave tradicionale tĂ« kostumeve mbarĂ«krahinore dhanĂ« shembullin mĂ« tĂ« mirĂ« qĂ« nje vend partner kishtĂ« dhĂ«nĂ« nĂ« keto 20 vitet e fundit nĂ« njĂ« panair si ky i Shtutgartit. VlerĂ«sim madhor nga organizatorĂ«t dhe pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« politikĂ«s gjermane tĂ« Landit BadenWortembergut NĂ« pĂ«rfundim tĂ« kĂ«tij panairi u regjistruan statistikat e mĂ«poshtme: NĂ« datĂ« 14.01.2017 hapja e panairit regjistroi 2.052 ekspozues. Numri i vizitorĂ«ve nĂ« stendĂ«n e ShqipĂ«rise nĂ« datĂ«n e hapjes preku kufirin e 1.200 personave. Mesatarja e vizitorĂ«ve tĂ« pranishĂ«m nĂ« stendĂ«n e ShqipĂ«risĂ« nga data e hapjes 14.01.2017 – 22.01.2017, kapi shifren e 1.500 – 1.800 personave çdo ditĂ« me njĂ« konstante prej 160 personave pĂ«r totalin e 15 desqeve tĂ« pranishme nĂ« stendĂ«. Numri i materialeve promocionale tĂ« shpĂ«rndara nĂ« rang ditor arriti shifrĂ«n e 160 seteve tĂ« pĂ«rbĂ«ra prej 4 elementesh: Fletpalosje , albume, harta si dhe gadgets. Numri i performancave nĂ« stendĂ« dhe nĂ« atrium - stage, bazuar edhe nĂ« axhendĂ«, arriti nĂ« 45 nĂ« total. Pozicioni i stendĂ«s prej 204 m2 vendosur nĂ« hollin e parĂ« tĂ« godinĂ«s sĂ« panaireve, krijoi pĂ«rparĂ«si me impakt pozitiv pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, pasi u prek nga pothuajse tĂ« gjithĂ« vizitorĂ«t. Sipas tĂ« dhĂ«nave zyrtare tĂ« CMT Stuttgart 2017 nĂ« ditĂ«n e 5 -tĂ« panairit u kurorĂ«zua vizitori i 111.115-tĂ« . Dita e parafundit datĂ« 21.01.2017 regjistroi numrin rekord tĂ« 36.000 vizitorĂ«ve. Fluksi i vizitorĂ«ve deri nĂ« pĂ«rfundim tĂ« panairit shkoi 235.000 vizitore nĂ« tĂ«rĂ« shtrirjen e aktivitetit. PĂ«rgatiti: Eva Lleshi

Nr 22 TRAVEL 2017

35


Milva Ekonomi:

Shqipëria e meritoi plotësisht partneritetin në Shtutgart

turistĂ«ve qĂ« kanĂ« vizituar ShqipĂ«rinĂ«: U tregova se.... “NĂ« ShqipĂ«ri e nis vizitĂ«n thjesht si udhĂ«tar, si turist, dhe mĂ« pas e pĂ«rfundon si mik e si mysafir, pasi nĂ« ShqipĂ«ri, njerĂ«zit janĂ« shumĂ« tĂ« dashur, por veçanĂ«risht me miqtĂ«. Ata i ofrojnĂ« mikut gjithçka qĂ« kanĂ«. NdajnĂ« me miqtĂ« historinĂ«, natyrĂ«n, aventurat, njohuritĂ« e tyre dhe mbi tĂ« gjitha ushqimin e shijshĂ«m”. Po ashtu u pĂ«rpoqa tĂ« ndaj me ta se pse ShqipĂ«ria nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« kaq interesante, sesi tri zonat kryesore: bregdeti, fushat dhe malet mund tĂ« shijohen dhe vizitohen tĂ« gjitha sĂ« bashku brenda njĂ« fundjave. Ndava me kĂ«nqĂ«si me ta, se ne jemi njĂ« vend me trashĂ«gimi tĂ« Unesco-s, vende kĂ«to me shumĂ« rĂ«ndĂ«si pasi tregojnĂ« se kemi histori shumĂ« tĂ« lashtĂ«, e cila nis qĂ« nga periudha romake, bizantine, mĂ« pas periudha turke otomane e deri tĂ« gjithçka qĂ« Ă«shtĂ« ndĂ«rtuar gjatĂ« regjimit komunist. Po ashtu mjaft kurioze pĂ«r tĂ« gjithĂ« ishte elementi i bashkĂ«jetesĂ«s paqĂ«sore dhe tolerancĂ«s fetare nĂ« vend. I ftova tĂ« vijnĂ« dhe tĂ« pĂ«rjetojnĂ« se si njerĂ«zit e respektojnĂ« njĂ«ri tjetrin pavarĂ«sisht nga pĂ«rkatĂ«sitĂ« e tyre fetare duke bashkĂ«jetuar prej shekujsh nĂ« paqe me njĂ«ri tjetrin. Ishte mbresĂ«lĂ«nĂ«s interesi qĂ« pati pĂ«r vendin tonĂ«. Ishte emocionuese tĂ« shikoje se si tĂ« gjitha gazetat kishin pĂ«r kryefjalĂ« ShqipĂ«rinĂ«. GjermanĂ«t ndĂ«r tĂ« tjera janĂ« mjaft tĂ« interesuar pĂ«r turizmin e aventurĂ«s nĂ« vendin tonĂ«, prandaj i ftova tĂ« vizitojnĂ« zonat e ShqipĂ«risĂ« ku mund tĂ« bĂ«het ngjitje nĂ« mal, shĂ«titje me biçikletĂ« , rafting, veçanĂ«risht nĂ« juglindje tĂ« ShqipĂ«risĂ« ku kemi zona shumĂ« tĂ« bukura, lumenj tĂ« egĂ«r, qĂ« po pĂ«rdoren pĂ«r sportet e aventurĂ«s. Mjaft me interes ishte fakti se nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« 2017 ne do tĂ« organizojmĂ« edhe kampionatin e parĂ« BotĂ«ror tĂ« “Paragliding” . Po ashtu me mjaft krenari duhet tĂ« them se ajo çka u pĂ«rpoqa tĂ« transmetoj Ă«shtĂ« se turizmi nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ« fakt po ecĂ«n nĂ« tĂ« njĂ«jtin

Me njĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim njerĂ«zor, gati-gati jashtĂ« pozicionit tĂ« saj si ministre e Turizmit, Milva Ekonomi tregon jo pa emocion se Shtutgarti ishte njĂ« pĂ«rvojĂ« mbresĂ«lĂ«nĂ«se VetĂ« fakti qĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« vjen si “vend partner” ishte me tĂ« vertete emocionuese. ËshtĂ« gjithmonĂ« mallĂ«ngjyese tĂ« jesh i pranishĂ«m nĂ« momente historike pĂ«r vendin tĂ«nd, dhe unĂ« e konsideroj veten me tĂ« vĂ«rtetĂ« me fat qĂ« kam kam pasur mundĂ«sinĂ« tĂ« ndjek pĂ«r njĂ« periudhĂ« njĂ«-vjeçare tĂ« gjitha hapat e zhvillimit tĂ« kĂ«tij pĂ«rfaqĂ«simi, qĂ« nga ftesa dhe vendimmarrja e deri tek kurorĂ«zimi i tij. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si pjesĂ«marrjet nĂ« panairet e turizmit janĂ« pĂ«rgjegjĂ«si. Merret pĂ«rsipĂ«r tĂ« prezantohet oferta turistike eventit tĂ«nd, i ndĂ«rgjegjshĂ«m qĂ« pas asaj oferte Ă«shtĂ« puna e palodhur e komunitetit tĂ« industrisĂ« sĂ« turizmit dhe nuk duhet tĂ« harrojmĂ« qĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« ky sektor Ă«shtĂ« relativisht i ri. PjesĂ«marrjet nĂ« panaire kĂ«rkojnĂ« energji, mund dhe burime financiare. Shtutgarti ishte ndryshe! Pas shumĂ« vitesh pĂ«rpjekje e mundi tĂ« komunitetit tĂ« turizmit pĂ«r tĂ« sjellĂ« nĂ« vĂ«mĂ«ndjĂ« vendin tonĂ«, mĂ« nĂ« fund erdhi dita tĂ« ndjeheshim tĂ« barartĂ« mes tĂ« barabartĂ«ve. VĂ«mendja qĂ« na u kushtua si vend partner ne panair ishte mbresĂ«lĂ«nĂ«se! TĂ« qĂ«ndroje nĂ« qendrĂ«n e njĂ« eventi kaq tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe tĂ« merrje vĂ«mendjen e plotĂ« tĂ« njĂ« auditori me plot 1500 persona, ekspertĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, bĂ«n pjesĂ« nĂ« ato arritje qĂ« na bĂ«jnĂ« krenarĂ« tĂ« gjithĂ«ve. Pas tĂ« tilla arritjeve janĂ« muaj punĂ« dhe politikash tĂ« vĂ«mĂ«ndshmĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« sektorĂ«t e zhvillimit tĂ« vendit, ËshtĂ« shumĂ« bukur tĂ« shohĂ«sh gĂ«zimin nĂ« sytĂ« e pĂ«rlotur tĂ« bashkĂ«atdhetarĂ«ve qĂ« jetojnĂ« jashtĂ« ShqipĂ«rise tek tĂ« falenderojnĂ« pĂ«r dinjitetin qĂ« i jep vendit tĂ«nd duke e prezantuar me profesionalizmin e duhur ShqipĂ«rinĂ« tonĂ« tĂ« dashur dhe traditĂ«n tonĂ« tĂ« pasur. ËshtĂ« shumĂ« bukur kur sheh qĂ« stenda jonĂ« me njĂ« sipĂ«rfaqe si kurrĂ« ndonjĂ«hĂ«rĂ« nuk ka vĂ«nd mjaftueshĂ«m pĂ«r ata tĂ« huaj qĂ« vijnĂ« qĂ«llimisht ta vizitojnĂ«. Shtutgarti kĂ«ndoi shqip, hodhi valle shqip dhe i dha jehonĂ«n e duhur dhe tĂ« merituar ndryshimeve tĂ« mĂ«dha dhe pĂ«rmirĂ«simit tĂ« ndjeshĂ«m tĂ« ofertĂ«s turistike qĂ« ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« tashmĂ« e gatĂ«shme ta promovojĂ«. A u ndjeva mirĂ«? PatjetĂ«r qĂ« po! Me shumĂ« krenari ndava me auditorin njĂ« nga opinionet e 36

hap me zhvillimin ekonomik tĂ« vendit. Ekonomia e ShqipĂ«risĂ« aktualisht po ecĂ«n me ritme me tĂ« shpejta se nĂ« vendet e tjera tĂ« Ballkanit. SipĂ«rmarrja vendase tashmĂ« po e orienton aktivitetin e saj aty ky janĂ« dhe vlerat tona mĂ« tĂ« mira duke prodhuar dhe tregtuar disa produkte shqiptare qĂ« tashmĂ« janĂ« regjistruar si marka dhe qĂ« mund tĂ« tregtohen nĂ« tregjet e tjera tĂ« EvropĂ«s duke promovuar produktet lokale, si djathrat, zarzavatet, verĂ«rat, rakia, dhe shumĂ« produkte tĂ« tjera artizanale. Veç kĂ«saj mjaft interes pati pĂ«r muzikĂ«n polifonike shqiptare qĂ« Ă«shtĂ« e mbrojtur nga UNESCO. U pĂ«rpoqa tĂ« ndaj me ta se kultura e kĂ«saj muzike transmetohet nga brezi nĂ« brez, pasi njerĂ«zit e duan dhe e ruajnĂ« atĂ« dhe nĂ«se je turist nĂ« ShqipĂ«ri, njerĂ«zit ju ftojnĂ« tĂ« kĂ«ndoni me ta. Po ashtu ftova miqtĂ« gjermanĂ« tĂ« vizitojnĂ« muzetĂ« e “turizmit tĂ« errĂ«t” duke pare atĂ« se çfarĂ« ka bĂ«rĂ« komunizmi nĂ« vendin tonĂ« dhe vizituar dy muzeumet, Bunkart 1 dhe Bunkart 2, tĂ« cilat tregojnĂ« imazhe dhe fakte tĂ« asaj kohe, tĂ« cilat janĂ« publike tashmĂ«. Mendoj se impakti i pjesĂ«marrjes nĂ« Panairin NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Shtutgartit do tĂ« jetĂ« i menjĂ«hershĂ«m dhe mjaft i ndjeshĂ«m. Po punojmĂ« dhe do tĂ« punojmĂ« qĂ« nisma tĂ« tilla tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rhershme, qĂ« tani e tutje edhe vendi ynĂ« tĂ« pĂ«rfaqĂ«sohet denjĂ«sisht nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« turizmit dhe jo vetĂ«m, ashtu siç nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« i ka hije.


Ardit Çollaku:

Shtutgarti, një përvojë

për t`u përsëritur

NdonĂ«se pjesĂ«marrja nĂ«pĂ«r panaire Ă«shtĂ« detyra kryesore e AgjencisĂ« KombĂ«tare tĂ« Turizmit, drejtori i saj Ardit Çollaku, me pĂ«rvojĂ«n e Panairit tĂ« Shtutgartit, pohon se ky nuk ishte njĂ« panair i zakonshĂ«m Ishte hera e parĂ« pĂ«r AgjencinĂ« KombĂ«tare tĂ« Turizmit dhe ShqipĂ«rinĂ«, tĂ« pĂ«rfaqĂ«sohej si vend partner nĂ« njĂ« panair ndĂ«rkombĂ«tar turizmi dhe kjo falĂ« vĂ«mendjes dhe pĂ«rkushtimit qĂ« qeveria shqiptare i ka pĂ«rkushtuar sĂ« fundmi sektorit tĂ« turizmit duke e vendosur atĂ« si njĂ« ndĂ«r sektorĂ«t prioritarĂ« pĂ«r zhvillimin e ekonomisĂ« sĂ« vendit. Vendi partner pĂ«rveç vĂ«mendjes dhe interesit maksimal, qĂ« merr nga vizitorĂ«t e shumtĂ«, ka gjithashtu edhe njĂ« sĂ«rĂ« detyrimesh kundrejt organizatorĂ«ve dhe partnerĂ«ve tĂ« tjerĂ« pasi pĂ«rfaqĂ«simi duhet tĂ« jetĂ« nĂ« nivelin mĂ« tĂ« lartĂ«. Dhe pikĂ«risht pjesĂ«marrja e AKT-sĂ« me stendĂ«n e saj nĂ« panairin e Shtutgartit arriti vlerat maksimale pĂ«rsa i pĂ«rket jo vetĂ«m promovimit tĂ« potencialeve turistike shqiptare por gjithashtu edhe prezantimit tĂ« traditĂ«s folkloristike nĂ«pĂ«rmjet Grupit tĂ« Valleve tĂ« TropojĂ«s, tĂ« mundĂ«suar nga kompania e sigurimeve Eurosig, Grupit Polifonik Karakteritik tĂ« HimarĂ«s, Grupit tĂ« PukĂ«s dhe disa grupeve tĂ« tjera valltarĂ«sh qĂ« u mundĂ«suan nga shoqata “PavarĂ«sia” nĂ« Shtutgart dhe BashkĂ«punimi Teknik Gjerman nĂ« ShqipĂ«ri GIZ. NjĂ« tjetĂ«r interes tĂ« madh pati edhe prezantimi qĂ« njĂ« nga Master Shefat shqiptarĂ« Z. Sokol Prenga i bĂ«ri gatimeve tradicionale shqiptare duke sjelle para vizitorĂ«ve tĂ« shumtĂ« njĂ« seri pjatash me gatime nga zona tĂ« ndryshme tĂ« vendit , pĂ«r t`i shijuar, tĂ« cilat, pĂ«r disa ditĂ« rresht pati radhĂ« tĂ« gjata pranĂ« stendĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« jo vetĂ«m vizitorĂ«sh por edhe gazetarĂ« dhe reporterĂ« tĂ« huaj. Ishte me tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« ngjarje e madhe pjesĂ«marrja nĂ« kĂ«tĂ« panair pasi pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« ShqipĂ«ria ishte nĂ« vĂ«mendjen e çdo gazete apo televizioni gjerman dhe jo vetĂ«m pasi njĂ« jehonĂ« tĂ« gjerĂ« kjo pjesĂ«marrje bĂ«ri edhe nĂ« mediat shqiptare. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« , patĂ«m mundĂ«si tĂ« kishim nĂ« stendĂ«n e ShqipĂ«risĂ« njĂ« ndĂ«rthurje elementesh turizmi nga treva tĂ« ndryshme shqiptare dhe kjo u vlerĂ«sua shumĂ« edhe nga vizitorĂ«t e shumtĂ« tĂ« pranishĂ«m. NjĂ« tjetĂ«r element suksesi ishte edhe shpĂ«rndarja e suvenireve tĂ« dedikuar pĂ«r kĂ«tĂ« panair si edhe performanca e artizanĂ«ve nga Kruja, tĂ« cilĂ«t shpalosĂ«n drejtpĂ«rdrejt ushtrimin e profesionit tĂ« tyre me prodhimin e qeleshes, pĂ«r tĂ« pranishmit e shumtĂ« gjatĂ« ditĂ«ve tĂ« panairit. Nisur nga fakti qĂ« Gjermania Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r tregjet kryesore jo vetĂ«m nga i cili ne kĂ«rkojmĂ« tĂ« tĂ«rheqim turistĂ« por edhe shkĂ«mbime tregtare dhe investime nĂ« fushen e turizmit. Ne do tĂ« bĂ«jmĂ« çmos tĂ« jemi nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n linjĂ« dhe pĂ«r panairet e tjera nĂ« kĂ«tĂ« shtet dhe tĂ« vijojmĂ« bashkĂ«punimin e mĂ«tejshĂ«m, duke filluar nga panairi i radhes ITB Berlin, bashkĂ«punim tĂ« cilin do ta kĂ«rkojmĂ« edhe me sektorin privat, siç janĂ« operatoret turistikĂ«, pĂ«rfshirĂ« kĂ«tu edhe pĂ«rfaqĂ«suesit e mediave dhe revistes Travel, si njĂ« ndĂ«r revistat qĂ« nepĂ«rmjet Zj. Flora Xhemani Baba, dha mbĂ«shtetjen eskluzive nĂ« Shtutgart. VetĂ«m kaq shumĂ« bashkĂ«punĂ«torĂ« tĂ« pĂ«rkushtuar mund tĂ« prodhojnĂ« njĂ« rezultat spektakolar si Panairi i Shtutgartit.

Nr 22 TRAVEL 2017

37


EVENTS

38


Nr 22 TRAVEL 2017

39 39


Turizmi rural dhe Bujqësia Multifunksionale Pier Paolo AMBROSI VIS Albania

VetĂ«m pak vite mĂ« parĂ«, “rural, fshat, ara....” ishin fjalĂ« dhe koncepte qĂ« nĂ«se nuk tĂ« conin tek pĂ«rbuzja, me siguri ishin sinonim i mungesĂ«s sĂ« vlerĂ«simit. NĂ« pak vite ndodhi njĂ« kthesĂ« e vĂ«rtetĂ«, pĂ«r shumĂ« arsye, por kryesisht orientuar drejt njĂ« rivlerĂ«simi pozitiv tĂ« vlerave dhe kulturĂ«s tradicionale, nĂ« tĂ« cilĂ«n gastronomia dhe nĂ« pĂ«rgjithĂ«si kuzhina janĂ« njĂ« komponent thelbĂ«sor. Kuzhina tradicionale Ă«shtĂ« sinonim i vendit, i territorit, sepse brezat paraardhĂ«s ndĂ«r shekuj kanĂ« pĂ«rpunuar mĂ« tĂ« mirĂ«n pĂ«r veten e tyre pĂ«r sa natyra e vendit mund t’u ofronte atyre, kĂ«shtu qĂ« cdo territor, falĂ« veçantive dhe karakteristikave tĂ« tij, gĂ«zon dhe identitetin e tij edhe nĂ« kuzhinĂ«. ShqipĂ«ria, edhe pse ka njĂ« sipĂ«rfaqe tĂ« kufizuar, karakterizohet nga njĂ« numĂ«r i lartĂ« “territoresh”, si pĂ«rsa i pĂ«rket karakteristikave tĂ« saj gjeografike, ashtu edhe historinĂ« e saj tĂ« trazuar, qĂ« duke mos lejuar dendĂ«si tĂ« larta banimi, ka shumĂ«fishuar identitetet territoriale. RivlerĂ«simi i traditĂ«s gastronomike, ka shoqĂ«ruar zbulimin e vendeve me tradita. Termi “agroturizĂ«m” Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« i zakonshĂ«m, dhe nĂ« vend kanĂ« lindur pĂ«rvoja tĂ« ndryshme qĂ« e identifikojnĂ« veten e tyre. Ajo qĂ« deri pak kohĂ« mĂ« parĂ« ishte sinonim i varfĂ«risĂ« dhe i prapambetjes, tani po rifiton vlerĂ«simin e saj tĂ« humbur. Dhe zbulohet e rezulton qĂ« edhe ShqipĂ«ria rurale dhe malore Ă«shtĂ« e bukur, Ă«shtĂ« e bukur nĂ« tĂ«rĂ«sinĂ« e saj natyrore, unike, shpesh e ashpĂ«r me malet e saj, Ă«shĂ« i bukur peizazhi i Ă«mbĂ«l e gjithnjĂ« nĂ« ndryshim i kodrave. ShqipĂ«ria e Butrintit, e Beratit, e ApollonisĂ«..... tani Ă«shtĂ« edhe ShqipĂ«ria e Kelmendit, e Thethit, e ValbonĂ«s, e FishtĂ«s e deri nĂ« atĂ« tĂ« PĂ«rmetit, Leskovikut e PrespĂ«s. Familjet e fermerĂ«ve dhe blegtorĂ«ve, qĂ« ende nuk e kanĂ« braktisur tokĂ«n e tyre pĂ«r tĂ« shkuar tĂ« jetojnĂ« nĂ« TiranĂ«, ose nĂ« AmerikĂ« kanĂ« filluar tĂ« mirĂ«presin nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyre grupe turistĂ«sh, shumĂ« tĂ« huaj pĂ«rvec atyre shqiptarĂ«, tĂ« tĂ«rhequr nga bukuritĂ« e peizazhit, nga 40

natyraliteti i produkteve, por edhe kureshtarĂ« pĂ«r tĂ« ditur si jetojnĂ« kĂ«to familje heroike shqiptare qĂ« kanĂ« zgjedhur tĂ« qĂ«ndrojnĂ« e tĂ« jetojnĂ« nĂ« tokĂ«n e tyre. ShtĂ«pia Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« njĂ« "bujtinĂ«" dhe kush ka vendosur tĂ« mos largohet tani ka njĂ« arsye mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar, edhe pse cilĂ«sia e shĂ«rbimeve publike pĂ«r tĂ« cilat familjet kanĂ« nevojĂ« Ă«shtĂ« shpesh e dobĂ«t dhe gjithsesi e pamjaftueshme. FermerĂ«t dhe blegtorĂ«t nuk kanĂ« ndryshuar zanat, por janĂ« duke zgjeruar horizontin e tyre, janĂ« duke diversifikuar burimin e tĂ« ardhurave tĂ« tyre. PikĂ«risht e njĂ«jta gjĂ« qĂ« ndodhi vite mĂ« parĂ« nĂ« vendet e Bashkimit Evropian dhe qĂ« mĂ« pas u ratifikua ligjĂ«risht pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« njĂ« mbĂ«shtetje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« ekonomike dhe sociale tĂ« territoreve rurale dhe malore. TĂ« mos ndĂ«rhysh pĂ«r tĂ« frenuar eksodin rural dhe malor do tĂ« thotĂ« tĂ« dekretosh vdekjen e kĂ«tyre territoreve. PĂ«r kĂ«tĂ« flitet pĂ«r bujqĂ«si multifunksionale. ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« njĂ« vend emblematik, ndoshta mĂ« emblematiku nĂ« Ballkan. NjĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e popullsisĂ« banon nĂ« territore rurale, nĂ« ndĂ«rmarrje bujqĂ«sore tepĂ«r tĂ« vogla, qĂ« nuk mund t’u sigurojnĂ« atyre njĂ« perspektivĂ« jete tĂ« denjĂ«. Vendi, megjithatĂ«, zotĂ«ron njĂ« trashĂ«gimi tĂ« shquar natyrore, peizazhi, gastronomike, historike dhe kulturore, e cila nĂ«se do tĂ« vihej nĂ« mĂ«nyrĂ«n e pĂ«rshtatshme nĂ« dispozicion tĂ« familjeve rurale, do t’u mundĂ«sonte atyre atĂ« diversifikim dhe plotĂ«sim tĂ« nevojshĂ«m tĂ« ardhurash, qĂ« mund t’u sigurojĂ« atyre njĂ« nivel jetese mĂ« tĂ« denjĂ«. PĂ«rdora mĂ« sipĂ«r fjalĂ«n “nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rshtatshme” sepse ka njĂ« arsye pse Bashkimi Evropian ka vendosur tĂ« investojĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ«


VIS Albania

vis.nordalb@gmail.com

madhe të burimeve të tij në mbështetje të Zhvillimit Rural (në të cilin diversifikimi i aktiviteteve ekonomike është një komponent themelor). Do të thotë që për të arritur tek ai rezultat nevojitet të vendoset për të ndërhyrë, për të orientuar dhe për të mbështetur këtë proces, sepse nuk është një produkt natyral i ekonomisë së tregut. Shpresoj gjithmonë që edhe Shqipëria, ashtu sic kanë bërë tanimë vendet e BE-së, të angazhohet seriozisht në këtë proces, për të ruajtur dhe për ta mbajtur në jetë pasurinë e trashëguar nga brezat e mëparshëm dhe të bëjë të mundur që mijëra e mijëra familje të vazhdojnë të jenë krenare për të ofruar mikpritjen e tyre. Nr 22 TRAVEL 2017

41


2017

A keni qenë ndonjëherë nëpër vende si këto?

:) TĂ« dashur lexues!

Destinacionet mĂ« tĂ« mira qĂ« revista Travel jua sugjeron çdo fillim viti nĂ« bashkĂ«punim tĂ« ngushtĂ« me partnerĂ«t e saj dhe dashamirĂ«sit e udhĂ«timeve, janĂ« pa asnjĂ« hezitim pĂ«rvojat mĂ« tĂ« veçanta qĂ« mund tĂ« keni pĂ«rjetuar nĂ« jetĂ«n tuaj, njĂ« pĂ«rvojĂ« qĂ« do ta shijoni me tĂ« gjitha shqisat, prej larmisĂ« sĂ« pashoqe tĂ« vendeve tĂ« sugjeruara, mĂ«nyrave pĂ«r t`i arritur ato, gjĂ«rave qĂ« mund tĂ« bĂ«ni atje dhe ushqimeve qĂ« mund tĂ« shijoni gjatĂ« kĂ«tyre udhĂ«timeve nĂ« zonat lokale ku kĂ«to itinerare shtrihen. Edhe nĂ«se pĂ«r arsye tĂ« ndryshme ju nuk do tĂ« mund t`i prekni dot nga afĂ«r kĂ«to vende, vetĂ«m leximi i tyre nĂ« pĂ«rshkrimin e bĂ«rĂ« nĂ« rubrikĂ«n e gjatĂ« “Itineraret mĂ« tĂ« mira 2017”, do t`ju krijojĂ« ndjesi tĂ« papĂ«rshkruara!

n e e b se? r e v the e ou like y e s v e c a H pla on

Itineraret

më të bukura

shqiptare

42


Dear readers!

The best destinations the Travel Magazine aims to suggest each year in close cooperation with its partners and lovers of travel, are without any hesitation, the most special trips you may have experienced in your life, an experience you will enjoy it in all the senses, from the unparalleled diversity of countries suggested, to ways to reach them, things that you can do there and enjoying food that during these trips in local areas where these routes are stretching. Even if for different reasons you could not touch these countries, only reading the description made in the "2017 Best Itineraries" section, it will create the sensation of indescribable emotions!

Albanian 2017 :)

2017 Great Escapes Great Escapes

from :)

MAGAZINE

Nr 22 TRAVEL 2017

43


Nëpër savanat e pafundme të Vjosës


Udhëtim i paharruar përmes trekëndëshit

DĂ«llĂ«njĂ«-PishĂ« Poro-Delisuf HapĂ«sirĂ« e pamatĂ« sa tĂ« sheh syri. Pyll i dendur me pisha qĂ« tĂ« deh me aromĂ«. Brigje tĂ« bruzta Vjose, me tĂ« ik mendja e kresĂ«. Savana pa fund, a thua se je nĂ« mes tĂ« AfrikĂ«s. Det i kaltĂ«r e qiell i kthjellĂ«t qĂ« tĂ« mbush shpirtin. 15 kilometra itinerar magjik, qĂ« mund ta pĂ«rshkoni nĂ« mĂ«nyra nga mĂ« tĂ« ndryshmet, sipas asaj qĂ« pĂ«lqeni mĂ« shumĂ«. ËshtĂ« jo mĂ« shumĂ« se pesĂ« orĂ« ecje nĂ« kĂ«mbĂ«, ose e alternuar me kuaj, pĂ«r mĂ« shumĂ« bukuri e ndjesi tĂ« papĂ«rshkrueshme, qĂ« vetĂ«m kalĂ«rimi ta jep. Por nĂ«se doni mĂ« shumĂ« adrenalinĂ«, mund ta pĂ«rshkoni me motorĂ« 4x4, apo edhe me makina tĂ« larta, gjĂ« qĂ« do t`i jepte ritĂ«m e stĂ«rkala gĂ«zimi udhĂ«timit tuaj, duke e kthyer atĂ« nĂ« njĂ« safari tĂ« vĂ«rtetĂ«. Nuk ka detaj tĂ« natyrĂ«s qĂ« nuk do tĂ« shijoni deri nĂ« maksimum nĂ« kĂ«tĂ« udhĂ«tim. Ky itinerar fillon me daljen nga ana veriore e fshatit DĂ«llĂ«njĂ«, dalje qĂ« Ă«shtĂ« e lidhur drejtpĂ«rdrejt me pyllin e pafund tĂ« pishave. PĂ«rgjatĂ« shtegut tĂ« gjerĂ« ku dendur lĂ«vizin peshkatarĂ«t, nĂ« pak minuta do ta gjeni veten buzĂ« VjosĂ«s, e cila nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ« zgjerohet gradualisht deri nĂ« grykĂ«derdhje dhe tĂ« ngjan pak me Nilin. Shtegu i ngushtĂ« buzĂ« VjosĂ«s, mbushur me kallamishte e marina tĂ« lejon tĂ« shohĂ«sh herĂ« pas here “çikĂ«zat”. JanĂ« rrjetat nĂ« formĂ«n e peshores ose tĂ« pĂ«llĂ«mbĂ«s sĂ« dorĂ«s qĂ« hedhin peshkatarĂ«t kĂ«tyre anĂ«ve. Pastaj udhĂ«timi vazhdon sĂ«rish, pjesĂ«risht nĂ«pĂ«r “savanĂ«â€ e pjesĂ«risht nĂ«pĂ«r pyllin me pisha, pjesĂ«risht nĂ«pĂ«r hapĂ«sirat pa fund tĂ« zhukave, kallamishteve e bimĂ«ve tĂ« kripĂ«s e herĂ«-herĂ« edhe pĂ«rmes staneve, ku nuk duhet tĂ« tregoheni shumĂ« trima, sepse qentĂ« e mĂ«dhej tĂ« tyre, bĂ«hen shumĂ« agresivĂ«, duke kujtuar se dikush ka ardhur tĂ« rrĂ«mbejĂ« delet. Kjo zonĂ« dikur ka qenĂ« e ndaluar edhe pĂ«r banorĂ«t e fshatrave, pĂ«r shkak se ishte rezervat gjuetie ku kultivoheshin edhe njĂ« tufĂ« fazanĂ«sh e ku Mehmet Shehu, njĂ« prej ish-eksponentĂ«ve tĂ« lartĂ« tĂ« udhĂ«heqjes komuniste, vinte shpesh pĂ«r tĂ« gjuajtur. Por ishte njĂ«kohĂ«sisht edhe zonĂ« kufitare ku sot ende kanĂ« mbetur bunkerĂ«t e topave NĂ« grykĂ«derdhje tĂ« VjosĂ«s, aty ku uji i Ă«mbĂ«l pĂ«rqafon shkulmet e kripura tĂ« Adriatikut, kallamishtet sa njĂ« bojĂ« njeriu fillojnĂ« e rrallohen dhe fusha hapet, duke krijuar njĂ« shesh pushimi me pisha tĂ« buta aty-kĂ«tu, ku peshkatarĂ«t kanĂ« sajuar ndonjĂ« çadĂ«r pĂ«r tĂ« kaluar natĂ«n. Ai Ă«shtĂ« edhe vendi ideal pĂ«r pushimin e parĂ«, ku mund tĂ« shijohet nje drekĂ« zgare me peshk tĂ« sapodalĂ« nga lumi apo nga deti, nĂ«se jeni me fat dhe nĂ« periudhĂ«n e duhur, mund tĂ« shijoni edhe ngjala. Pastaj shfaqet deti. I bukur, i pafund, Sazani pĂ«rballĂ«, fare i veçantĂ« nĂ« kĂ«tĂ« pozicion ku rrallĂ«kush mund ta ketĂ« parĂ«, pĂ«r shkak se pĂ«rgjithĂ«sisht e shohim nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tĂ« VlorĂ«s. PĂ«rgjatĂ« detit, dunat e PishĂ«-Poros. Ideale pĂ«r safarin mĂ« emocionues qĂ« mund tĂ« keni pĂ«rjetuar ndonjĂ« herĂ«. Pak mĂ« tej, KallĂ«nga,

44

laguna e vogĂ«l dhe e bukur qĂ« tashmĂ« Ă«shtĂ« mbipopulluar me shpendĂ« tĂ« llojeve tĂ« ndryshme. Kemi lĂ«nĂ« pas shpine kurrizet e dunave e pafundĂ«sinĂ« e detit dhe nisemi drejt rrugĂ«s sĂ« kthimit por jo nĂ« tĂ« njĂ«jtat shtigje. KĂ«tĂ« herĂ« do tĂ« ndjekim njĂ« trajektore rrumbullake, e cila na çon pĂ«rgjatĂ« rrjedhĂ«s sĂ« Lumit tĂ« Kripur. Quhet kĂ«shtu sepse gjatĂ« baticĂ«-zbaticave, merr ujĂ« nga deti dhe e mbyll rrugĂ«n e ujit me anĂ« tĂ« rrymave, duke “burgosur” njĂ« sasi tĂ« madhe peshqish, qĂ« pĂ«rveç peshkatarĂ«ve, bĂ«hen pre edhe e shpendĂ«ve tĂ« shumtĂ«. Por quhet edhe Lumi i Vdekur, sepse nĂ« shumicĂ«n e kohĂ«s thahet, pasi nuk ushqehet nga asnjĂ« burim. E pasi tĂ« kemi kaluar edhe Lumin e Kripur e Kanalin e Gjermanit pĂ«rmes tij, marrim rrugĂ«n pĂ«r nĂ« fshat, kĂ«tĂ« herĂ« duke hyrĂ« nga ana jugore. NĂ« tĂ« djathtĂ«, pa hyrĂ« nĂ« fshat, ndodhet Kisha e ShĂ«n Harallambit, pĂ«r tĂ« cilĂ«n banorĂ«t thonĂ« se Ă«shtĂ« njĂ« vend i shenjtĂ«. NĂ«se doni ta zgjasni kĂ«tĂ« tur, ditĂ«n tjetĂ«r, mund tĂ« provoni dy pĂ«rvoja tĂ« tjera po aq ekzaltuese; tĂ« pĂ«rshkoni rrjedhĂ«n e VjosĂ«s, nga Ura e Mifolit e deri nĂ« grykĂ«derdhje me transport varkash ose nĂ«pĂ«rmjet pĂ«rvojĂ«s sĂ« paharrueshme tĂ« rafting. Pas mbĂ«rritjes, mund tĂ« zbrisni nĂ« bregun e kundĂ«rt, qĂ« i takon Fierit e qĂ« aty tĂ« nisni njĂ« aventurĂ« tĂ« re nĂ«pĂ«r Seman; Wind Surf nĂ«pĂ«r dallgĂ«t e mrekullueshme tĂ« Adriatikut. Po pĂ«r kĂ«tĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« veçantĂ«, do t`ju flasim nĂ« numrin e ardhshĂ«m.


Të dhëna teknike për turin: Koha më e përshtatshme: Pranverë-Vjeshtë Numri i pjesëmarrësve: 8-10 persona Mënyra e përshkimit të udhëtimit: me guidë vendase Akomodimi në rast se turi zgjat 2-3 ditë: Në hotelet ose shtëpitë e zonës Mjetet për zhvillimin e turit: vetëm pajisjet personale, gjithçka tjetër e ofrojnë organizatorët Mjetet me të cilat zhvillohet turi: Sipas dëshirës së pjesëmarrësve, me ecje në këmbë, me kuaj, me motorrë 4 x 4 ose me makina të larta Për të prenotuar turin kontaktoni: www.blue-albania.com info@blue-albania.com

Ky tur u pregatit nga Florian Baba

Technical data for the tour: The most appropriate time: Spring-Autumn Number of participants: 8-10 persons Its description for travel: with local guide Accommodation if tour lasts 2-3 days: hotels or houses in the area Tools for the development of the tour: the personal equipment, everything else is provided by the organizers How you want to develop this tour: Upon the participants, with walking, with horses and motorbikes 4 x 4 or higher machines To book tour please contact: www.blue-albania.com info@blue-albania.com Nr 22 TRAVEL 2017

45


Through the endless savannas of Vjosa river.... Unforgettable journey through the triangle DĂ«llĂ«njĂ«-Pishe Poro-Delisuf in Vlora The space in front of you seems to have no horizon. The dense pine forest makes you feel drunk of flavor. The turquoise coastlines of Vjosa river leaves you breathless. The endless “savanna”, whether you are in the middle of Africa. The blue sea and the clear sky touch your soul in the most special depth. These 15 kilometers of magic route can be traversed in many different ways, according to what do you like more. It is not more than five hours of walking, or alternately with horses for more sensation and indescribable beauty, which only the horseriding gives. But if you want more adrenaline, you can travel it with 4x4 engines, cars or even higher, which would give more colours to your trip, turning it into a real safari. No detail of nature will remain in shadow, giving the maximum of pleasure to this journey. This route starts from the north exit of the village DĂ«llĂ«njĂ«, output that is connected directly with the endless pine forest. Along the wide path where dense move the fishermen, in a few minutes you will find yourself along Vjosa edge, which at this point gradually expands to the estuary and is a bit like the Nile river. The path along Vjosa, is filled with the characteristic flora of the wetlands, mixed with the pine forests and sometimes the high grass, making it seem like a real savannah. This area has been not allowed for the villagers, because that was the hunting reserve where pheasants were cultivated and where Mehmet Shehu, one of the former top exponents of the communist leadership, came often to hunt. But it was also the border area where today still remain bunkers balls, as a witness of communist period. We are almost near of the delta of Vjosa, where the place is expanded and somewhere here and there one may see pine trees, where the fishermen has built some simple shelters to spend the night. It is also the ideal place for the first break, where you can enjoy a barbecue lunch with fresh fish from the sea or the river, if you're lucky and in the right period, you can enjoy the eel. Then suddenly appears the sea. Beautiful. Endless. Sazan island opposite, very special in this position where hardly anyone could have seen, because generally we see it the on other side of Vlora. Along the sea shore, the dunes of Pine-Poro. Ideal for the most exciting Safari than one might have experienced any time. A little further, Kallenga, the small and beautiful lagoon that is already crowded with birds of various kinds. After we leave behind the dunes ridges and the vastness of the sea, we start

46

the way back but not to the same paths. This time we will go round a track, which leads along the course of the Salt River. It is so called because during the ebb and flow, it receives water from the sea and obstruct water currents, and "prisoners" a large amount of fish, which besides the fishermen, become the prey of the abound birds. The river is also called the Dead River, because most of the time is waterless, because it isn`t feed from any source. And once we`ve passed the Salt River and through it, the German`s Channel, we take the road to the village, this time entering from the south. On the right, before getting to the village, we see the Church of St. Harallamb, which residents say is a holy place. If you want to extend this tour, the next day, you can try two other experiences just as exciting; to pass Vjosa, from the bridge of Mifol by boat, or through the memorable rafting experience. Upon arrival, you can get off on the opposite shore, that belongs to Fieri area, to start a new adventure in Seman; Wind Surf through the wonderful waves of the Adriatic. But this will be the subject of another trip and we will show it to you on the next issue.


Çdo vit nĂ« verĂ«, Napoleoni Turk vizitonte liqenin e Butrintit pĂ«r tĂ« takuar MbretĂ«reshĂ«n tonĂ« tĂ« liqenit dhe pĂ«r tĂ« shijuar bukuritĂ« e zonĂ«s.

Soraldo Nebo NEBO TOURS

Njihuni me mbretëreshën tonë! Te vendi i ngjyrave!

Thonë vendasit, siç janë ngjyrat, ashtu është edhe kjo zonë, plot e përplot me jetë, duke filluar me ishujt dhe plazhet e kristalta të Ksamilit, historinë e Butrintit antik, fushat me mandarina dhe plantacionet e ullinjve që prodhojnë vetë nektarin e jetës, Midhja e Liqenit që ju do të keni mundësinë ta përjetoni si përvojë në kultivimin e saj nëpërmjet turit që organizohet nga NEBO Info & Tours. Midhja është "Mbrëteresha" jonë. Ajo i jepte Ali Pashës shëndet dhe mirëqenie. Këto janë pasazhe të shkurtra historie për të treguar se sa e rëndësishme ka qenë midhja dhe akoma është e tillë sot, madje, më e rëndësishme për shkak të ndryshimit të kohëve dhe ardhjes masive të turistëve të huaj, që tashmë Sarandën e kanë destinacionin e tyre të preferuar. Një tur krejt i veçantë në këtë zonë të bukur të Shqipërisë, që në fakt nuk mund ta përjetoni askund tjetër. Sepse nuk do të gjeni në asnjë vend tjetër të Shqipërisë, atë që përbën edhe thelbin e këtij turi; Midhjen e Liqenit të Butrintit.

Turi i Midhjes udhëtimin me historitë dhe gojëdhenat e shumta të zonës. Gjatë udhëtimit do të shohim se si kultivohen midhjet, do të mësojmë më shumë për rritjen e tyre, e pasi të kemi marrë me vete disa midhje të freskëta, lundrojmë drejt një zone më plazh të qetë dhe pamje fantastike të të gjithë zonës. E gatuajmë midhjen krudo me vaj ulliri, limon e majdanoz dhe e shoqërojmë me një gotë verë të bardhë shtëpie. Kombinim perfekt! Pasi qëndrojmë për rreth një orë në këtë vend të lashtësisë e shijojmë qetësinë shekullore që mbretëron tashmë në këtë qytet antik, kthehemi duke ndjekur perëndimin e diellit.

Zakonisht ne e fillojmë turin tonë duke lundruar me varkat tradicionale që përdoren nga fermerët e midhjes e që quhen Sanall (varkë druri), bashkë me një udhërëfyes vendas, I cili do te na udhëheqë nëpër liqen, duke na e pasuruar Nr 22 TRAVEL 2017

47


The colours`s Place! The locals say, like colors and the nature it is full of life here in our land. Starting with islands, beaches and the crystal waters of the Ionian Sea, history of ancient city of Butrint, fields of tangerines and olive plantations which give us the nectar of life, Butrint lake give us the mussel, which all you have opportunity to taste and see all the cultivating process in a tour organized by NEBO info & tours.

Meet our Queen Mussle tour

Every year in the summer, The Turkish Napoleon,visited Lake Butrint to meet the Queen of the lake and enjoy the beauties that this area offers. The mussle is the "queen" for us. It gave health and welfare to Ali Pasha.These are some short stories to show how important the mussle was and is still today, even more important due to changing times and the arrival of massive foreign tourists, whose favourite destination is Saranda. It is a very special tour in this beautiful area of Albania, which in fact can not be experienced anywhere else. Because you will not find anywhere else in Albania, the one which is the essence of this tour; The Mussle of Lake Butrint. Usually we begin our tour with a traditional boat trip by farmers and with a native guidance , who will lead across the lake, and enrich our travel stories and the numerous legends of the area. During the trip we will see how the mussles are cultivated , we will learn more about the details of their growth, and after that we will get some fresh mussels, navigate to an area in a quiet beach and a lot of fantastic views of the whole area. The crude mussle cooked with olive oil, lemon and parsley in the accompany of a glass of house white wine would be the perfect combination! After standing for about an hour in this place to enjoy the comfort and the calm of centuries old that now reigns in this city, which once was so beautiful and noisy,and turn back to follow the sunset.

-Local Experience with Local Guide -Are you a Seafood Lover?! -Exclusive Tour by Ksamil.al

Technical information about our tour:

48

Appropriate time: in afternoon Number of participants: group and private tour What to have with you: hats, sunglasses and photo camera

48 48


KSAMILI Në jug të Sarandës afër kufirit me Greqinë ndodhet Ksamili, një qytezë me një vijë bregdetare të bukur dhe i rrethuar nga parku Kombëtar i Butrintit, i cili me zbulimet e tij arkeologjike është bërë një ndër vendet më të vizituara në Shqipëri. Qyteza ofron plazhet, baret dhe restorantet dhe Kater Ishujt e vegjël brigjet e të cilëve lagen nga uji i kristaltë i detit Jon. Plazhet janë perfekte për not dhe zhytje.

www.ksamil.al

KSAMIL South of Saranda close to the border with Greece lies Ksamil, a beautiful coastal village nestled within the bounds of Butrint National Park whose stunning seaside location has made it one of Albania’s most popular destinations. The village itself boasts beachside bars and restaurants and four small islands off its coast surrounded by crystal clear waters are perfect for swimming and snorkeling.

Nr 22 TRAVEL 2017

49


Misteret e Arbërve Trashëgimi arkeologjike dhe natyrë në Luginën e Drinit Dr. Etleva Nallbani Arkeologe

50


Mysteries of the ArbĂƀrs

Archaeological and natural heritage in the valley of Drin

Nr 22 TRAVEL 2017

51 51


E jashtëzakonshme është pasuria arkeologjike e trashëguar nga Arbërit mesjetarë!

QĂ« nĂ« mesin e shek. XIX, udhĂ«tarĂ«t dhe dijetarĂ«t e huaj u mahnitĂ«n me vendbanimet, kishat, varrezat, kostumet e trashĂ«guara pothuajse tĂ« pandryshuara, doket e zakonet. U mahnitĂ«n sidomos me malet e gjeografinĂ« e vĂ«shtirĂ« nga ku buronte kjo trashĂ«gimi, por me njĂ« bukuri tĂ« rrallĂ« natyrore. GjurmĂ«t e ArbĂ«rve tĂ« lashtĂ« i ndoqĂ«n arkeologĂ« e etnografĂ«, misionarĂ« tĂ« kulturĂ«s dhe klerit deri sa nĂ« vitin 1898 u gĂ«rmuan edhe varret e para nĂ« vendbanimin e Komanit, DalmacĂ«s mesjetare, dhe u krijua koleksioni i parĂ« arkeologjik nga Ati françeskan ShtjefĂ«n Gjeçovi, apo ai nĂ« FrancĂ« nĂ« Muzeun e arkeologjisĂ« Nacionale nĂ« Saint Germain-en-Laye. Qysh atĂ«herĂ« s’kanĂ« rreshtur kĂ«rkimet nga arkeologĂ«t shqiptarĂ«, HĂ«na Spahiu e SkĂ«nder Anamali gjatĂ« viteve 1960-1980 nĂ« gjurmimin e tyre, pĂ«r t’iu rikthyer pĂ«rsĂ«ri nĂ« 2009 nga Institucionet kĂ«rkimore Shqiptare dhe Franceze, nĂ«n drejtimin e arkeologĂ«ve Etleva Nallbani dhe Elvana Metalla. ArkeologĂ«, antropologĂ«, kĂ«rkues tĂ« ndryshĂ«m shkencorĂ« e restauratorĂ«, nga shumĂ« vende tĂ« EvropĂ«s, sĂ« bashku me studentĂ« tĂ« shumtĂ« nga ShqipĂ«ria e rajoni, tĂ« mbĂ«shtetur nga banorĂ«t e maleve tĂ« Dukagjinit, zbulojnĂ« prej vitesh qytetĂ«riminin arbĂ«ror; gĂ«rmojnĂ« vendbanime dikur tĂ« ndritura, por tashmĂ« tĂ« braktisura dhe mbuluar nga shkĂ«mbinjtĂ« apo pyjet e dendur. Zbulimet e jashtĂ«zakonshme e rendisin trashĂ«giminĂ« e ArbĂ«rve, ndĂ«r popujt e shquar mesjetarĂ« tĂ« rajonit, aktorĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« historinĂ« e Ballkanit dhe Adriatikut. PĂ«r tĂ« kuptuar, mĂ«suar e prekur, se si kanĂ« jetuar ArbĂ«rit, si i ndĂ«rtonin qytetet dhe banesat, cili ishte besimi i tyre, si i ndĂ«rtonin dhe zbukuronin kishat, si visheshin e stoliseshin, çfarĂ« armĂ«sh pĂ«rdornin, zejet, bujqĂ«sinĂ« e blegtorinĂ« si dhe tregtinĂ« e tyre, duhet tĂ« ngjitesh nĂ« male, tek «foleja e ArbĂ«rit», e tĂ« lundrosh nĂ« lumenjtĂ« ku ata lundruan. Ju treguam kaq pak pĂ«r kĂ«to vlera tĂ« rralla arbĂ«rore pĂ«r shkak se duam t`ju grishim tĂ« shijoni prej afĂ«r rrĂ«fimet e banorĂ«ve, tĂ« arkeologĂ«ve, tĂ« udhĂ«rrĂ«fyesve, teksa nxirret nga pluhuri i harresĂ«s pjesĂ«z pas pjesĂ«ze historia e tyre e mrekullueshme. TĂ« gjithĂ« kĂ«tĂ« pasuri arkeologjike tĂ« gĂ«rshetuar me natyrĂ«n e maleve tĂ« Dukagjinit dhe ujrat e Drinit, mund t`i vizitoni gjatĂ« tureve tĂ« çdo fundjave tĂ« muajve korrik e gusht, periudhĂ« e pranisĂ« sĂ« arkeologĂ«ve nĂ« gĂ«rmime arkeologjike, njĂ«herazi nĂ« dispozicion tĂ« vizitorĂ«ve.

PĂ«rshkrimi i turit

Nisja E SHTUNË herĂ«t nĂ« mĂ«ngjes nga Tirana - nga Shkodra jo aq herĂ«t - nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« mbĂ«rritja nĂ« Koman tĂ« jetĂ« sa mĂ« herĂ«t (qĂ« ngjitja tĂ« bĂ«het jo nĂ« vapĂ«) me bazĂ« tek Guest House “Villa Franceze”. Akomodimi: Kapaciteti akomodues nĂ« dhoma: maximumi 26 vetĂ« (dy pĂ«r dhomĂ«, por ka terren tĂ« bollshĂ«m pĂ«r vendosje çadrash). VizitĂ« e vendbanimit tĂ« Komanit (Dalmaces), nĂ« 40 ha. Guida shoqĂ«ron grupin nga vila nĂ« ngjitje tĂ« faqes perĂ«ndimore tĂ« malit tĂ« Dalmaces pĂ«r nĂ« vendbanim (ecje rreth 1 orĂ« e 30 min). NjĂ« mushkĂ« apo gomar pĂ«r çantat e shpinĂ«s. NevojĂ« pĂ«r kĂ«pucĂ« ngjitjeje nĂ« mal, pĂ«r ujĂ« tĂ« pijshĂ«m – por edhe njĂ« burim gjatĂ« udhĂ«s ; kapele, krem kundĂ«r diellit; bluzĂ« rezervĂ« pĂ«r çështje djerse. VizitĂ« e lagjeve tĂ« ndryshme tĂ« vendbanimit (4 kisha, lagje zejtare dhe nekropoli), e rrĂ«fyer nga arkeolog, gĂ«rshetuar me natyrĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme dhe pamje tĂ« tĂ« gjithĂ« luginĂ«s sĂ« Drinit. NĂ« tĂ« djathtĂ« pamje mbi Alpe dhe mbi Hidrocentralin e Komanit, nĂ« tĂ« majtĂ« Drini, me SardĂ«n dhe kalanĂ« e ShkodrĂ«s. Veçantia e kĂ«saj vizite Ă«shtĂ« edhe kontakti dhe kqyrja e punĂ«s sĂ« arkeologĂ«ve nĂ« terren gjatĂ« muajit gusht. 52

Dreka - nĂ« formĂ« pikniku nĂ« instalacion tĂ« thjeshtĂ« druri nĂ« fshatin e ShĂ«n Kollit, pranĂ« kampit tĂ« arkeologĂ«ve. Furnizim me ujĂ« nĂ« kamp pĂ«r zbritjen. Zbritja nĂ« anĂ«n veri-lindore tĂ« malit, me rĂ«nie direkte mbi hidrocentral. Pasditja e vonĂ«, njĂ« prezantim PPT i gjetjeve arkeologjike nga Komani, Sarda, Lezha, Shkodra, tek njĂ« nga sallat e “Vila Franceze”, ku qĂ«ndron edhe njĂ« ekspozitĂ« fotosh kryesisht rreth historikut tĂ« zbulimeve tĂ« Komanit (dy shekuj foto); nĂ« ambientet e Vila Franceze, mund tĂ« luhet bilardo, pingpong; nĂ« territorin e saj mund tĂ« luhet tenis e volejboll, tĂ« peshkohet (tri ura tĂ« drunjta dhe njĂ« mol); vizitohen vreshtat dhe sera (ofrohen edhe fruta tĂ« stinĂ«s); mund tĂ« shĂ«tisĂ«sh me biçikletĂ« e tĂ« vizitosh kishĂ«n e fshatit, digĂ«n, apo tĂ« shĂ«tisĂ«sh e lahesh nĂ« Drin, nĂ« rrasat e Gogshit. Darka shĂ«rbehet “Tek Kastrioti”, kioskĂ« e thjeshtĂ« nĂ« anĂ« tĂ« urĂ«s (brenda ose nĂ« oborr jashtĂ«) rrethuar nga malet. Pamje nga vendbanimi dhe nga diga. KuzhinĂ« e rrallĂ« (menu e parandĂ«rtuar) tradicionale me pĂ«rzierje recetash mesjetare. Çdo gjĂ« Ă«shtĂ« bio. NdĂ«r tĂ« tjera: tava e krapit tĂ« Drinit, fĂ«rlik me pĂ«rshesh me miell misri, mesnik me miell misri, mbushja me qepĂ« dhe mish derri, qullin me tlyn`, pula tĂ« fermĂ«s, patĂ«llxhanĂ« «ala Viola»; verĂ«/raki tĂ« shtepise. Me pak fjalĂ«, festĂ« e vĂ«rtetĂ«. I qan. E DIELA: MĂ«ngjesi ose tek “Vila Franceze” ose “tek Kastro”, me zgjedhje
 petulla me djathin e baxhĂ«s dhe mjaltin e Cukalit. Fruta nga tĂ« serĂ«s dhe bahçes sĂ« vilĂ«s. VizitĂ« rreth VilĂ«s dhe nisje me varka pĂ«r nĂ« SardĂ« (makina/t ndjekin rrugĂ«n automobilistike) sĂ« bashku me guidĂ«n. UdhĂ«timi i rrallĂ«, nga 45 minuta deri nĂ« njĂ« orĂ«, mes grykash dhe hapjesh mĂ« tĂ« mĂ«dha, duke lĂ«ne pas vendbanimin e Komanit. GjatĂ« udhĂ«s, shihen kulla tĂ« arkitekturĂ«s sĂ« ndryshme nĂ« tĂ« dy anĂ«t e lumit; shumĂ« zogj; foto bimĂ«sie tĂ« ndryshme. NdalesĂ« nĂ« gjysĂ«m-rruge dhe vizitĂ« e njĂ« shpelle. Arritja nĂ« Shurdhah (Sarda, peshkopata e parĂ« latine e territorit shqiptar). VizitĂ« e vendbanimit 4,6 ha, me dy mure rrethues dhe 14 kisha nga tĂ« cilat 12 ruhen nĂ« kĂ«mbĂ« ose tĂ« rrĂ«nuara, dhe banesa e punishte mesjetare. Sarda dihet qĂ« sot Ă«shtĂ« ishull i pĂ«rmbytur pjesĂ«risht nga ujrat e liqenit artificial tĂ« Vaut tĂ« DejĂ«s. Shpjegimi i zbulimeve arkeologjike. Dreka po nĂ« forme pikniku/sandwich (marrĂ« nga Komani) Momente çlodhjeje/ plazh dhe larje nĂ« Drin, pasi Ă«shtĂ« shume me i ngrohtĂ« se zona e sipĂ«rme e Komanit. ShoqĂ«rim pasdite i grupit (ose 2 grupeve, nĂ« dy varka), deri tek restorant Perla, ose deri tek Diga e Rragamit (Ă«shtĂ« pjesĂ« shumĂ« e bukur udhĂ«timi), si pikĂ« takimi me makinat. Kthimi nĂ« TiranĂ« apo nĂ« ShkodĂ«r, me dĂ«shirĂ«n pĂ«r tu rikthyer vitin tjetĂ«r pĂ«r tĂ« parĂ« se ç’tĂ« reja do tĂ« tregojnĂ« ArbĂ«rit, nga foletĂ« e shqipeve; pĂ«r ta zgjatur vizitĂ«n ose me ValbonĂ«n (nga trageti), ose me ShkodrĂ«n ose me LezhĂ«n. I njĂ«jti tur mund tĂ« fillojĂ« edhe nga fundi, pra me SardĂ«n si fillim tĂ« shtunĂ«n dhe Komanin tĂ« dielĂ«n.

Për të prenotuar turin / to book the tour:

email: arkeodrin@gmail.com Tel: 00 355 (0) 672240385; 0683036032 0682442769; 0672234118; 0692625631; 00/39/3281070139


The archaeological heritage of medieval Arbër, bears outstanding value!

Since the second half of the XIX century, foreign travellers and scholars visiting North Albania were astonished by the settlements, churches, cemeteries, the inherited dress, local habits, and customs, almost unchanged, settled on an extraordinary mountainous beauty. The first archaeological collections of artefacts were created in ShkodĂ«r, by the Franciscan Father, ShtjefĂ«n Gjeçov, and in the National Museum of Archaeology in Saint Germain-en-Laye by the French cultural advisor, Alexandre Degrand. Since then, the site has been explored by Albanian archaeologists, from 1960 to 1984, and again from 2008 by Albanian-French archaeological research teams. Scolars, restaurateurs and students from all around Europe, supported by the local community of the mountains of Dukagjin, discover ever since the ArbĂ«r’s settlements, now diapered under the rocks and dense forests. The extraordinary finds, rank the heritage of ArbĂ«rs known as “Komani Civilisation”, among the most prominent communities in the history of medieval Balkans. To learn about their cities and dwellings, their faith and religion, the architecture and decoration of their churches, their dresses and jewelleries, the weapons they used, their crafts, trade, agriculture, and livestock, visitors must go up in the mountains, at the “ArbĂ«r’s nest”, and sail through the rivers they used to sail. All of these are accessible and could be visited through the organized tours, arranged every weekend, during the months of July and August; a very suitable period, since archaeologists are in terrain and can guide tourist visit of the site.

Description of the tour

Every SATURDAY from Tirana or Shkodra. The departure is made in the early morning from Tirana, but not very early from Shkodra, since it is nearer (TiranĂ« – ShkodĂ«r / distance 97 km). Accommodation: Guest House “Vila Franceze” – the ‘French Villa’ Room capacity: 26 people max. (two per room); there is also plenty of open terrain for camping tents. The starting point of the tour will be the French villa. The guide will accompany the group through the climbing of the western side reaching the Dalmaces archaeological area (walking about 1 hour and 30 min). Different quarters, 4 churches, crafting area, and necropolis, will be narrated by the archaeologist, and jointly with the exceptional nature and panoramic view all the Valley of Drin, the Albanian Alps and the Koman’s Hydropower. The particularity of this visit is also, the contact the archaeological field work in August. Lunch: picnic (prepared in Komani), settled in a simple wood installation in Saint Nicolas village. Late afternoon: PPT presentation of the archaeological discoveries from Koman, Sarda, Lezha, Shkodra and a photo exhibition in one of the halls of “French Villa”; visitors can also play billiards, table tennis; tennis, volleyball; fishing end visiting vineyards and greenhouses; ridings bicycles to visit the village church and the dam, swim in the Drin near the Gogshi slates. Dinner: served at “Tek Kastrioti”, modest kiosk with rare cuisine, traditional and medieval recipes. Everything

is organic, Drin’s carp casserole; mutton roasted with corn-starch mash; mesnik – corn-starch pie, stuffed with onions and pork, with tlyn` porridge; chicken farm; eggplants “ala Viola”; wine /raki of the house. Long story, short, a real celebration. Delicious! The next day: SUNDAY Breakfast: at “Vila Franceze” or at “Tek Kastrioti“, choice ... pancakes with cheese slot and Cukali’s honey and fruit from the Villa’s garden.

Departure by boat to SardĂ« (45 minutes). During the journey, visitors could notice traditional “Kullas”, birds

and astonishing landscape.

Half-way stop and a visit in the cave. Arrival in ancient Sarda, the first Latin bishopric XIth century, of the Albanian territory. Archaeologists will guide

through the city of 4.6 ha, with two defensive walls and 12 churches still stand or ruined, medieval dwellings and workshops. Today Sarda is known as the island of Shurdhah, surrounded by Vau Dejës artificial lake.

Lunch: picnic (prepared in Koman).

Moments of relaxation / beach and bathing in the Drin, much warmer from the of upper area of Koman. Accompaniment afternoon group (or 2 groups, in two boats) to the Pearl restaurant, or to the Rragami dam (a very beautiful part of the tour) to join the cars. Return trip to Tirana or Shkodra, desiring to return next year and seek new stories from the ArbËr, from the eagles’ nests; to extend the visit to Valbona (by ferry), or Shkodra, or Lezha. The same tour can also start on the other way around, starting from Sarda on Saturday and ending up with Komani on Sunday.

Nr 22 TRAVEL 2017

53


Puka

parajsa e fshehur

e turistëve të aventurës Xhimi Begeja (Shoqata "Dajti Alpino Turistik"), Mirjana Pashkaj (Bashkia Pukë)

Puka Ă«shtĂ« njĂ« qytet i vogĂ«l por me njĂ« natyrĂ« tĂ« madhe, nĂ«se do tĂ« shpreheshim drejt. I rrethuar nga njĂ« larmi relievi e pashoqe, Rrethi i PukĂ«s pĂ«r vetĂ« natyrĂ«n dhe pozicionin gjeografik qĂ« ka, Ă«shtĂ« shumĂ« i pĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r ture tĂ« llojeve tĂ« ndryshme, pĂ«r tĂ« gjitha sportet e aventurĂ«s si pĂ«r rally dhe biçikleta, ture ujore nĂ« liqene e lumenj etj. Itinerare tĂ« ndryshme mund tĂ« kryhen nĂ« Malin e TĂ«rbunit , nĂ« malin e MunellĂ«s, tĂ« Krabit etj., si pĂ«r ecje ashtu edhe pĂ«r biçikleta apo motorrĂ«. Zhvillimi i njĂ« prej edicioneve tĂ« Rally Albania nĂ« zonat e pashkelura tĂ« PukĂ«s, i “çertifikoi” ato si zonat mĂ« tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r t`u zbuluar nga dashuruesit e aventurave. Ne po ju pĂ«rshkruajme vetĂ«m disa prej tureve tĂ« shumta qĂ« mund tĂ« bĂ«ni nĂ« PukĂ«, pĂ«r tĂ« cilat pa diskutim qĂ« duhet tĂ« kĂ«rkoni ndihmĂ«n e shoqatĂ«s Dajti Alpino Turistik, e cila ka shenjuar shtigjet pĂ«r shumicĂ«n e kĂ«tyre tureve e qĂ« mund t`ju udhĂ«heqĂ« me profesionalizĂ«m drejt shtigjeve tĂ« PukĂ«s, pĂ«r pĂ«rvoja tĂ«e paharruara. Por ju mund tĂ« kĂ«rkoni edhe ndihmĂ«n e stafit tĂ« bashkisĂ« PukĂ«, e cila mund t`ju japĂ« informacionin e nevojshĂ«m paraprak pĂ«r kĂ«to zona.

Itinerari i parë: Ngjitje në Malin e Tërbunit me lartësi 1500 m

Nisja bëhet në orën 8.00- 8.30 nga Hotel Turizëm Puka në këmbë. Ecja deri te rruga e Peshves është rrugë makine, me asfalt por nga rruga e Peshves e në vazhdim është terren malor dhe i jo i vështirë si ngjitje. Kryesisht mali i Tërbunit është i pasur me pisha, ah dhe lis të ndërthurura, që jep një peisazh të këndshëm për syrin dhe për ata që e duan natyrën. Gjatë ngjitjes mundësitë e ndalimit janë tek krojet me ujin e kristalte të kësaj bjeshke si dhe mrizet. Një veçanti tjetër janë fushat dhe lëndinat e këtij mali me gjelbërim karakteristik, me lule të shumëllojshme, këto fusha dhe lëndina shfrytëzohen dhe për lojra të ndryshme si futboll, volejboll etj. Pasi arrin në majën e malit të Tërbunit mund të shihet qartë qyteti i Pukës si dhe dy rezervuaret. Një pamje qetësuese, e ndërthurur me ajër të pastër që vetëm në Pukë e gjen për faktin së është një klimë kuruese.

Itinerari i dytë: Pukë - Qelëz - Liqeni i Komanit - Shpella e Murgjve (Kaurrit)

Ky itinerar mund tĂ« pĂ«rshkohet me makinĂ« , biçikletĂ« dhe varkĂ« ...rreth 1orĂ« e 30' deri tek shpella. Nisja bĂ«het nga qyteti i PukĂ«s por duke bĂ«rĂ« njĂ« shĂ«titje nĂ« qytet dhe pse jo njĂ« ndalesĂ« tek busti i Migjenit qĂ« ndodhet nĂ« qendĂ«r tĂ« qytetit dhe te shkolla Muze “Migjeni“. Nisjen e bĂ«jmĂ« pĂ«r nĂ« destinacion nĂ« orĂ«n 9.00 me furgon nga qendra deri nĂ« qendĂ«r tĂ« fshatit QelĂ«z dhe

54

Puka is a small town but with a magnificent landscape, surrounded by a variety of unique landscape. Puka district, to the nature and geographical location it has, is more convenient for tours of various kinds, for all sports and adventure as for rally and bicycles, water tours in lakes and rivers etc. Different routes can be performed in Mount TĂ«rbuni, Mount Munella or Krabi, etc., as well as hiking, bicycle riding or driving of motorbikes. The development of Rally Albania on the frontier of Puka, "certified" them as the most suitable areas to be discovered by lovers of adventure. We're just describing some of the many tours that you can do in Puke, which undoubtedly should seek the help of Dajti Alpino Touristic Association, which has marked paths for most of these tours and that is able to lead expertly towards the paths of Puka, the broom of unforgettable experience. You can seek the assistance of the staff of the municipality of Puka which can give you the necessary information for these areas.

The first route: Climbing Mount TĂ«rbunit, height of 1500 m

Departure 8:30 8.00- be at the Hotel Tourism Puka, travel on foot. Walking up to the road of Peshves is through motor way but next from Pezhves it is mountainous terrain and but not difficult as climbing. TĂ«rbuni mount is rich with pine, beech and oak intertwined, giving a pleasant landscape for the eyes and for those who love nature. While climbing stopping opportunities are to water springs with crystal water, woods and Mriza. Another particularity are fields and meadows with the characteristic mountain greenery and flowery. These fields and meadows are used for various games such as football, volleyball etc. After reaching the top of Mount TĂ«rbuni one can clearly see the city of Puka and two reservoirs. A breathtaking scenery combined with fresh air that you can find only in Puka.

Second Itinerary Puke - Qelëz - Lake Koman - Cave of the Friars/Monks

This route can be traveled by car, bike and boat - about 1 hour and 30 minutes to the cave. Departure from the city of Puka but a walk in the city and why not a stop to Migjeni bust located in the city center and the school museum "Migjeni". Start to the destination at 9.00 with van from the center of Puka town to the village center that takes 40 minute. Once acquainted with the area (village), continue the walking path to the lake Koman. The road from the village to the shore of the lake is done in two directions: a. From the road that passes through the village and the river, the river Gomina


Foto: Enklajd Zeneli ©

Puka the hidden paradise of adventure tourism zgjat 40 minuta. Pasi njihemi me zonĂ«n (fshatin) vazhdojmĂ« rrugĂ«n nĂ« kĂ«mbĂ« deri tek liqeni i Komanit. Rruga nga fshati deri tek bregu i liqeni i bĂ«hĂ«t nĂ« dy drejtime: 1- Nga rruga qĂ« kalon nĂ«pĂ«r fshat dhe mbi pĂ«rroin, lumi Gomina 2- Duke ecur nĂ« drejtim tĂ« derdhjes sĂ« pĂ«rroit, nĂ« shtratin e pĂ«rroit Pas mbĂ«rritjes nĂ« bregun e liqenit marrim varkĂ«n dhe udhĂ«tojmĂ« pĂ«r 20-25 minuta duke shijuar pamjen qĂ« natyra na ofron, kĂ«shtu arrijmĂ« nĂ« shpellĂ«n e Kaurrit qĂ« ndodhet afĂ«r fshatit LĂ«vrushk, nĂ« malin e KollatĂ«s. Veçantia e saj Ă«shtĂ« mbivendosja e gurĂ«ve njĂ«ri mbi tjetrin si tĂ« ishte dora e njeriut si dhe bimĂ«sia e shumĂ«llojshme gjithĂ«vjetore qĂ« lulĂ«zojnĂ« nĂ« shkĂ«mb dhe krijojnĂ« njĂ« pamje mahnitĂ«se. E formuar si shpellĂ« karstike nĂ« gĂ«lqerorĂ«t e trias – jurasit, Ă«shtĂ« e gjatĂ« 110 m, e gjerĂ« nga 1 deri 5 m dhe e lartĂ« 3 deri 8 m. Me hyrje nga poshtĂ« dhe dalje nĂ« ballkon nga sipĂ«r. Shpell tipike karstike me stalaktite dhe stalagmite. NĂ« hyrje ndodhet njĂ« manastir AsketĂ«sh i shekujve VI-IX ej, pĂ«rmban dy statuse, monument kulture dhe monument natyre.

Itinerari i tretë: Shkëmbi i Zanave (Mrizi i Zanave)

Nisja bĂ«het nga qyteti i PukĂ«s nĂ« orĂ«n 800-830 nĂ« kĂ«mbĂ« drejt fshatit Qerret (1 orĂ« e 30 minuta), pasi arrijmĂ« njihemi me fshatin dhe natyrĂ«n pĂ«rrreth dhe vazhdojmĂ« rrugĂ«n pĂ«r nĂ« destinacion, pas 1 ore dhe 30 minuta ndalesĂ«n e rradhĂ«s e bĂ«jmĂ« tek pĂ«rroi ku ndodhet njĂ« krua tip karakteristik, pas ndalesĂ«s nisemi pĂ«r tek ShkĂ«mbi i Zanave, me nje lartesi 680 m mbi nivelin e detit. PĂ«rvecse shkĂ«mbit, Ă«shtĂ« shpella, mulliri si dhe mrizi po me tĂ« njĂ«jtin emĂ«r, tepĂ«r atraktive dhe mbreslĂ«nse pĂ«r tu vizituar . Brenda saj dĂ«gjohen zhurma karakteristike tĂ« ujrave nĂ«ntoksor, por ajo me e veçanta Ă«shtĂ« jehona e zanave ku dhe nga kjo ka marrĂ« emrin “Mulliri i Zanave”.

b. Walking towards the river discharge in the river bed Upon arrival on the lake shore one takes the boat a travel for 20-25 minutes while enjoying the view that nature provides us, so we arrive at the cave located near the village of Levrushk in Mount Kollata. Its peculiarity is overlapping stones over each other as man's hands and diverse perennial plants that thrive in rock and create a stunning look. Formed in limestone karst cave of Trias jurasik, it is over 110 m long, from 1 to 5 m wide and 3 to 8 m high. With entrance and exit to the balcony from above. Typical karst cave with stalactites and stalagmites. At the entrance is an ascetic monastery of VI-IX centuries that contains two statuses, cultural monuments and natural monument.

The third route: Rock of fairies/ Zanave (Mrizi of Fairies)

Departure from the city of Puka done at 08.00-08.30 - walk to the village of Qerret (1 hour and 30 minutes). As soon as we arrive we get acquainted with the village and the surrounding nature and continue the path to the destination. After 1 hour and 30 minutes we make the next stop to the river where a typical water spring is near to it and after that depart for Fairies Rock which is in an altitude of 680 m above sea level. Except the rock one can see the cave, the mill of Faries and Mrizi with the same name. Inside the Fairies mill and cave one can hear characteristic noise of underground waters with a special echo like the water falling in the mill while grinding the corn. It is supposed that the fairies used it as mill

Nr 22 TRAVEL 2017

55


Qendra arkeologjike e Komanit

NjĂ« itinerar tjetĂ«r qĂ« mund tĂ« ofrohet dhe Ă«shtĂ« shumĂ« interesant nga ky drejtim, Ă«shtĂ« edhe Vizita tek qendra akreologjike e Dalmaces ose e Komanit, njĂ« pĂ«rshkrim tĂ« sĂ« cilĂ«s e keni edhe nĂ« turin e ofruar pĂ«r kĂ«tĂ« zonĂ«. Ky itinerar pĂ«rshkohet nga: Puke – Qerret (me makinĂ«) 15', mĂ« pas nĂ« kĂ«mbĂ« pĂ«r 40' deri nĂ« qendĂ«r tĂ« Komanit.

Turi i degustimit të Birrës Puka

Foto: Enklajd Zeneli ©

Përveç këtyre itinerareve që ju kemi përshkruar, ju duhet të dini se Puka ju ofron edhe shumë përvoja origjinale që nuk do t`i provoni dot askund tjetër. Për shembull të shijoni një gotë Birrë Puka të freskët e pa konservues, drejt e nga fabrika e birrës në qytet. Birra Puka është kryefjala e festave të shumta që bëhen gjatë të gjithë vitit në Pukë, gjatë hapjes së sezonit turistik, festave të ndryshme popullore, aktiviteteve, festivaleve etj.

Ture alpinistike

Shoqata Dajti Alpino Turistik është padyshim shpirti i Pukës. Drejtuesi i saj, alpinisti i vjetër Xhimi Begeja e ka gjallëruar zonën e Pukës me aktivitetet sportive, ngjitjet alpinistike, shenjimin e shtigjeve turistike natyrore por edhe me aktivitete të shoqatës në pothuaj të gjithë zonën e Veriut, duke e ndihmuar shumë zhvillimin e turizmit në Pukë. Në vazhdën e gjithë kësaj veprimtarie është edhe Hotel Turizëm Puka, qendra e aktiviteteve dhe vatra e ngrohtë e turistëve në qytetin e vogël verilindor

Archaeological Center of Koman

A route that may be offered and is very interesting in this regard, is the visit to the archeological center of Dalmaces in Koman- a description of which is given in the tour offered for this . This route is: Puke – Qerret 15 minutes drive then walk for 40min up to the center of Koman.

Beer tasting in Puka

In addition to these routes that we have described, you should know that Puka also can offer very original experience that you can’t try elsewhere. For example, enjoy a glass of Puka fresh beer without preservatives, straight from the brewery in the city. Beer Puka is the subject of numerous festivals throughout the year in Puka, during the opening of the tourist season, various popular holidays, activities, festivals etc.

Climbing tours

Dajti Alpino Touristic Association is undoubtedly the spirit of Puke. Its leader, Xhimi Begeja has revitalized area of Puka with sports activities, mountain climbing, marking the natural tourist paths. It has also helped to the development of tourism in Puka with numerous activities. The Hotel Tourism Puka has become the center of activities and warm hearth of tourists in the small town of Puka.

Për të prenotuar ture në zonën e Pukës / To book tours in Puka area: Shoqata "Dajti Alpino Turistik Tel.: +355 67 20 70 306 www.shdat.org.al Person kontakti: Xhimi Begeja 56


PĂ«rshkrim

Ky tur është ndërtuar me ndihmën e bashkisë së Tepelenës

Tepelena

PĂ«rgatiti: Anila Çollaku

Tepelena ish rezidenca e pare e Ali Pash Tepelenes, rezervon aktualisht nje diversitet e pasuri ekoturistike, trashegimi kulturore, trashegimi etnografike, gjeonatyrore etj .Turizmi malor ai i aventures, eksplorimi natyres kane mjaft perparsi ne kete qytet, vete terreni i ofron te gjitha, rafting, ecje me kuaj,gjueti etj
klima e paster, parqet natyrore, lumi i vjoses, kanionet e bences, apo zona e kurveleshit me vlera nderkombetare e ben turizmin ketu mjaft terheqes dhe te kerkuar, gjithasht nuk mund te leme pa permendur vlerat e trashegimise kulturore, pra mundesine qe ofrojme ne turizmin kulturor me pasqyrimin dhe identifikimin e disa kalave apo qytezave ilire qe i perkasin shek III p.e.s. pa anashkaluar ketu kalane e Ali pashes qe eshe quajtur dhe perla e rajonit jugor, uren antike mesjetare , ujesjellesin apo objektet e kultit .

Toskëria e bukur

I. Itinerari: Dita e parë

Tepelenë - Uji Ftohtë - Gryka e Mezhgoranit - Kalaja e Ali Pashë Tepelenës - Ura Antike Mesjetare Lugina e Vjosës - Ujësjellësi i Ali Pashë Tepelenës - Mulliri i Ali Pashë Tepelenës - Lugina e Bënçës - Kopshti Botanik - Objekti i Kultit të Bektashijve (ndodhet në një oaz të bukur, në mes të lumit, i mbuluar me pemë) Ky itinerar mund të fillojë nga zona e Ujit të Ftohtë e cila njihet si zonë turistike, e cila ndodhet në kilometrin e 8-të të rrugës nacionale Tepelenë-Gjirokastër. Ka marrë emrin Uji i Ftohtë sepse zona është e mbizotëruar nga burime natyrore-shkëmbore ku uji rrjedh gjithmonë i ftohtë dhe i pastër. Shpati ku del burimi është i veshur me bimësi natyrore të dushkut dhe shkurreve, po në pjesën dërrmuese pylli përbëhet nga rrepe shekullore.

Gryka e Mezhgoranit (Sajmola). Me bukuri natyrore të jashtëzakonshme, e gjithë lugina e

Vjosës është e bukur, por gryka e Mezhgoranit është mahnitëse; frymëmarrja është më e plotë, ajri më i freskët, syri më i çlodhur. Për atë që shkon për herë të parë në këtë rrugë emocionet janë të mëdha dhe të papërshkrueshme mund të shijoni buzën e Vjosës apo kulinarinë vendase! Vazhdojmë me qytetin e Tepelenës. Tepelena në aspektet turistike, gjeoturistike, ekoturistike dhe veçorite e tjera të natyrës dhe jetës i ka të gërshetuara, prandaj edhe përshkrimi bëhet sipas radhës dhe drejtimit të lëvizjes. Në Tepelenë vizitori shikon monumentin e Ali Pashë Tepelenës, në hyrjen e qytetit, përballë peisazhit të lumit Vjosa dhe malit të lartë të Golikut, Kalanë e Ali Pashë Tepelenës në qendër të qytetit, me pllakën për vizitën e shkrimtarit anglez J. Byron, Urën Antike Mesjetare ose ndryshe ura e Ali Pashë Tepelenës. Lugina e Bënçës - dega kryesore e lumit të Vjosës për rrethin e Tepelenës. Kjo luginë përfshihet ndërmjet malit të Trushnicës dhe malit Buza e Bredhit, ka një gjatësi të përgjithshme prej 26 km. Lugina e lumit të Bënçës paraqet një interes tepër të veçantë jo vetëm për bukurinë natyrore të saj por edhe për florën e faunën përgjatë kësaj lugine. Krahas vrojtimit të luleve të bukura dhe bimëve të krahinës në këtë kopësht, mund të bëhet një pushim i shkurtër për kafe apo edhe për një gotë raki safi rrushi. Mund të bësh edhe fotografi me sharkun karakteristik të bariut lab. Gjithashtu mund të vizitojme meikamin e bektashinjve të zonës dhe mund të ndezim një qiri.

II. Itinerari kryesor: Dita e dytë

Kurvelesh – BĂ«nçë – Lekdush - Progonat – Gusmar – Rexhin – NivicĂ« - Llufe Ndalesa parĂ«: Kopshti Botanik i BĂ«nçës. Duke vazhduar turin, vrojtohet pushimi nĂ« sedimentim i tipit “Hard Ground” nĂ« Skaran midis gĂ«lqerorĂ«ve masivĂ« me çarje tĂ« Liasit tĂ« poshtĂ«m e tĂ« mesĂ«m dhe pakos sĂ« sipĂ«rme silicore (PSS) tĂ« Kimerixhianit, si edhe shpellat karstike nĂ« sipĂ«rfaqe tĂ« gĂ«lqerorĂ«ve masivĂ«, ku dallon nga larg burimi nĂ« shkĂ«mb, nĂ« thyerjen Luzat-BĂ«nçë-VĂ«rmik. NdĂ«rsa drejt larg dallohen Malet e GribĂ«s me MajĂ«n e KĂ«ndrevicĂ«s. NĂ« Sheshin e Rangnoit, i cili nĂ« shekuj ka qenĂ« njĂ« vend pushimi pas ngjitjes sĂ« gjatĂ«, pĂ«r udhĂ«tarĂ«t qĂ« ngjiteshin nĂ« Kurvelesh, pavarĂ«sisht nĂ«se ata ishin kaluar apo me kĂ«mbĂ«, mund tĂ« bĂ«het njĂ« ndalesĂ« pĂ«r ujĂ« burimi dhe pĂ«r soditjen e shpatit tĂ« Çoçkos pĂ«rballĂ« dhe tĂ« shpellave tĂ« shumta nĂ« sipĂ«rfaqe, qĂ« dallohen qĂ« larg. Ndalesa e DytĂ«:

Kreshta e quajtur Hunda e Ujit të Arit.

Nr 22 TRAVEL 2017

57


Quhet edhe Qafa e ErĂ«s, ndoshta, nga qĂ« gjendet nĂ« kreshtĂ« dhe gjithmonĂ« fryn erĂ«. Para vizitorit shfaqet nĂ« menyrĂ« krejt befasuese pamja madhĂ«shtore e kompleksit tĂ« kanioneve tĂ« GurrĂ«s. PĂ«rballĂ« vrojtohet Kanioni i madh i GurrĂ«s midis fshatrave Lekdush e Progonat me murin shkĂ«mbor 800 m tĂ« lartĂ«, tĂ« ndĂ«rtuar nga ndĂ«rthurje tĂ« pakove shkĂ«mbore gĂ«lqerore me shtresa tĂ« holla stralli. ËshtĂ« njĂ« kanion i thellĂ« dhe shumĂ« i ngushtĂ« deri nĂ« disa metra nĂ« pjesĂ«n e poshtme, nĂ« dysheme tĂ« tij. NĂ« pjesĂ«n e sipĂ«rme tĂ« tij janĂ« formuar tre ujvara tĂ« larta. Po nga kjo pikĂ« vrojtohen nga larg kanioni i GurrĂ«s sĂ« NivicĂ«s, Qafa madhĂ«shtore e KreshtĂ«s, e formuar midis maleve tĂ« GribĂ«s dhe Trestenikut.

Ndalesa e Tretë:

Kullat erozionale dhe livadhet e Lerës së Lekdushit.

Pas rreth 20 minutave rrugĂ« nĂ« zbritje drejt veriut, vizitori shkon dhe sodit nga afĂ«r Kullat Erozionale tĂ« LerĂ«s Lekdush, tĂ« emĂ«ruara nga ana jone: “Kulla e Kristofit” dhe “Kulla e Gerit”. Ato pĂ«rbĂ«jnĂ« mbetje erozionale tĂ« tarracĂ«s sĂ« dikurshme lumore. PĂ«rbĂ«jnĂ« gjeomonumente madhĂ«shtore tĂ« njĂ« natyre krejt tĂ« veçantĂ«. Kulla e madhe Ă«shtĂ« rreth 40 m e lartĂ« dhe shumĂ« e gjerĂ«, çka e bĂ«n te dukshme nga largĂ«si tĂ« mĂ«dha. Duke vazhduar mĂ« tej arrin nĂ« livadhet e bukura me bar tĂ« LerĂ«s, tĂ« cilat kanĂ« qenĂ« dhe besoj vazhdojne tĂ« jenĂ« vend i bukur pelegrinazhi natyror pĂ«r nxĂ«nĂ«sit e shkolles sĂ« fshatit. Nga kĂ«tu soditet pylli i virgjĂ«r i ZhupenovĂ«s, i vetmi park natyror ndoshta i padĂ«mtuar, midis gurrave deri nĂ« bashkimin me pĂ«rroin e QafĂ« KreshtĂ«s. Gjithashtu soditen kanionet e NivicĂ«s dhe muri shkĂ«mbor i Drimoit.

Ndalesa e Katërt: Fshati Lekdush, Kanioni i madh.

Në anën perëndimore të fshatit, vijon buza e djathtë e kanionit të madh nga ku mund të vrotohet muri i lartë shkëmbor i Stomiries, dhe Ujvarat e larta të Peshturës dhe Rubos, të cilat zbardhojne nga shtëllunget e bardha të ujit dhe nga ylberi që formohet sidomos mbas shirave, kur Gurra ka ujë të bollshëm.

Ndalesa e Pestë: Lumi i Gurrës, ujvara e sipërme me urën e gurtë dhe Bregu i Kishës.

Ndalesa e Shtatë:

Buzë Këmbësit, vendburimi i fosforiteve të pasura të Gusmarit.

Këtu përveç fenomeneve gjeologjike, vrojtohet pylli bredhit të Zarelit, lugina e Shurit të Kuçe, e cila përben rrjedhjen e sipërme të Shushicës, me një erozion shumë të fuqishëm në të dy shpatet.

Ndalesa e tetë: Kreshta në rrugen automobilistike midis Gusmarit e Nivicës.

Duke kaluar mbi urĂ«n e GurrĂ«s vrojtohen shpellat ku mĂ«rzejnĂ« dhentĂ«, pakot strallore me ngjyra karakteristike si tĂ« mishit nĂ« rrugĂ«, katarakti i parĂ« i GurrĂ«s dhe ura e GurtĂ« po nĂ« kĂ«tĂ« katarakt. Pak mĂ« tej nga Bregu i KishĂ«s vrojtohet tashmĂ« nga ana e Progonatit Kanioni i Madh i GurrĂ«s dhe dy ujvarat e mĂ«dha ajo e PeshturĂ«s dhe e Rubos. Ujvara e Rubos Ă«shtĂ« mĂ« e madhja, mĂ« e thella dhe mĂ« e larta, nĂ« tĂ« cilĂ«n uji shpĂ«rbĂ«het nĂ« forme shiu dhe shkĂ«lqen nĂ« diell nĂ« formĂ« tĂ« ylberit. Pas njĂ« pushimi tĂ« shkurtĂ«r me kafe tĂ« rrepet nĂ« qendĂ«r tĂ« Progonatit, nga ku vrojtohet pylli artificial i koniferĂ«ve nĂ« shpatin nĂ« jug tĂ« qendrĂ«s sĂ« fshatit dhe Pllaja karstike e Malit tĂ« ThatĂ« turi vazhdon mĂ« tej. NĂ« udhĂ«tim e sipĂ«r, vrojtohet mĂ« nga afĂ«r Pllaja karstike e Malit tĂ« ThatĂ«, plantacionet e qershive, mollĂ«ve dhe vreshtat, lapidari i dĂ«shmoreve tĂ« LuftĂ«s Antifashiste Nacional-Çlirimtare dhe mĂ« tej futemi nĂ« shpatin e majtĂ« tĂ« pĂ«rroit tĂ« Shkrelit. NĂ« krahun e djathtĂ«, ai fillon menjĂ«herĂ« me murin e lartĂ« shkĂ«mbor, ndĂ«rsa nĂ« anĂ«n e majtĂ« vazhdon zalli nĂ« tĂ« gjithĂ« shpatin.

Nga kjo ndalesĂ« vrojtohen kanioni midis Gusmarit e NivicĂ«s, muri i lartĂ« shkĂ«mbor pĂ«rballe i kanionit tĂ« Shkrelit, dhe larg, nĂ« verilindje, Qafa e KreshtĂ«s dhe mali i KĂ«ndrevicĂ«s. Po nga kĂ«tu dallohen mjaft mirĂ« nga larg edhe kullat erozionale tĂ« LerĂ«s sĂ« Lekdushit. MĂ« tej, rruga ndĂ«rpret formacionet e tokave tĂ« kuqe me plantacionet e drufrutoreve, pyllin e vogĂ«l tĂ« gĂ«shtenjave, derisa mbĂ«rrin nĂ« Rexhin e NivicĂ«. NjĂ« vend sakral PAGAN funksional ndodhet sot nĂ« mes tĂ« ShqipĂ«risĂ« (Kurvelesh), nĂ« njĂ«rĂ«n nga çukat e gjelbĂ«ruara, mbi kanionin e madh tĂ« NivicĂ«s.ËshtĂ« e pabesueshme kjo rrudhje tremijĂ«vjeçare e kohĂ«s qĂ« tĂ« shpie drejt e nĂ« epokĂ«n kur Iliro-EpirotĂ«t ishin PANTEISTE dhe perĂ«nditĂ« ishin rrufĂ©, male ose ujra. AsnjĂ« gjurmĂ« tempulli tĂ« krishterĂ« ose mysliman nĂ« atĂ« çukĂ«, por vetĂ«m njĂ« shesh me diametĂ«r mbi 20 m valluar me pemĂ« shekullore dhe njĂ« patalog 5-6 m rrethuar me mur guri ku flijimi bĂ«het ende nĂ« nder tĂ« LISAVE, tĂ« cilĂ«ve njerĂ«zia u drejtohet me lutje. Nga pemĂ«t e shqyera e tĂ« djegura, duket se kodra thith sasi mbresuese vetetimash. Vendi i flisĂ«, njĂ« lisnaje e bukur, quhet "TE LISAT".

Ndalesa e Gjashtë. Kanioni i Shkrelit.

Ndalesa e nëntë: Kalaja e Nivicës.

Në fund të rrugës me zall vizitori del drejt me kanionin e madh të Shkrelit, nga ku vrojtohen shume bukur të dy faqet e larta shkëmbore të tij, si edhe fushë-pllaja karstike midis kanionit të Gurrës dhe këtij të Shkrelit.

Nga buza e kanionit te ngushtë e të thellë të Nivicës, ku dallohen muret e Kalasë së Nivicës, vrojtohen muret shkëmbore të kanionit të Shkrelit përballë dhe përsëri kullat e Lerës. Më tej itinerari futet në rrugën dytësore për në Llufën e Rexhinit e deri në Qafë Bletaj, e hapur gjatë sistemit socialist për rezevuarin, për punimet gjeologjike në vendburimin e fosforiteve të Llufës, për punimet bujqësore dhe për baxhon tek burimet.

Ndalesa e dhjetë: Llufa e Rexhinit.

ËshtĂ« ndalesa e fundit e kĂ«tij itinerari tĂ« gjatĂ«. KĂ«tu vizitori ndjen freskinĂ« e ujit tĂ« burimeve tĂ« LlufĂ«s, ajrin e pastĂ«r plot aromĂ« tĂ« luleve e barĂ«rave tĂ« ndryshme dhe sodit nga larg pyllin konifer tĂ« bredhit, nĂ« shpatet e kurrizoret e Mureve, duke ndjerĂ« mbas shpine hijen e shpatit tĂ« pjerrĂ«t e tĂ« lartĂ« tĂ« maleve tĂ« GribĂ«s. NĂ« rast kohe tĂ« mjaftueshme, dhe mundĂ«si lĂ«vizjeje tĂ« automjetit, itinerari mund tĂ« shkojĂ« deri nĂ« QafĂ« Bletaj nga ku vrojtohet lugina e Vermikut, qĂ« pĂ«rbĂ«n rrjedhjen e sipĂ«rme tĂ« lumit tĂ« CmokthinĂ«s dhe malet e larta shkĂ«mbore tĂ« Çipineve, tĂ« BolenĂ«s e CmokthinĂ«s.

Për të prenotuar turin, kontaktoni:

58

Zyra e informacionit turistik pranë bashkisë së Tepelenës Sheshi "Lord Bajron", Godina e Pallatit të Kulturës Tel.: +355 69 820 88 42 ; web: www.tepelena.gov.al FB: Bashkia Tepelenë - Faqja Zyrtare Për të kërkuan info për guida turistike në zonë: collakuanila@yahoo.com


© Klubi Discover Albania

This tour has been created by Tepelena Municipality

Tepelena

the beauty of ToskĂ«ria Tepelena – the first Ali PashĂ« Tepelena residence is a place of rich diversity in eco-tourism, cultural heritage, ethnographic heritage, geonatural and historical sites, etc., offering nature exploration, rafting, horse riding, hiking, hunting, relaxing and educational nurturing. In a two-day itinerary you can visit:

First Day:

Tepelena – Cold Water – Mezhgoran Pass - Ali PashĂ« Tepelena Castle – Antic Medieval Bridge – Vjosa Valley - Ali PashĂ« Tepelena Aqueduct Ali PashĂ« Tepelena Mill – BĂ«nça Valley - Botanical Garden – Bektashi cult The itinerary starts from Cold Water area, named as such due to natural mountain springs of cold and clean water. The Mezhgorani Pass offers amazingly fresh air, stunning views and extraordinary culinary. In Tepelena can be visited many landmarks related to Ali PashĂ« Tepelena – the statue, the castle, the bridge etc. BĂ«nça Valley is not merely a wonderful landscape, but rich in diversity of flora and fauna. You can taste here the real homemade local drink: grape raki and take a pictures of typical local shepherds. The Bektashi cult, in the middle of the river, covered by trees, is a real holy experience.

Second day:

Kurvelesh – BĂ«nçë – Lekdush - Progonat – Gusmar – Rexhin – NivicĂ« - Llufe The Botanical Garden of BĂ«nçë provides as well views of the karstic caves, Griba Mountain, KĂ«ndrevica Peak. Ragnoi resting place offers fresh water and views on Çoçko ridge, and leads to the Ridge of Gold Water, Wind Pass and the impressive Gurra Canion. The erosional towers of Lera Lekdush are rare geomonuments offering other wonderful experinces of Zhupenova virgin forests and Lera plains. Gurra River, Rubo and Peshtara Waterfalls, Karstic Plain of Dry Mountain, Shkreli Canion have marvellous landscapes and historical battle stories. Beyound the ancient sacral pagan place of Nivica Canion, the itinerary comes to the magical visit of Nivica Castle and fresh diary producers.

Nr 22 TRAVEL 2017

59


Ballkani është kaq i vogël ... me biçikletë Ismail Hoxha

Klubi "Discover Albania"

The Balkan is so small ... if you cross it riding

60


Are you looking for amazing landscape?

Explore the wonderful Balkan! Balkan Bike Tour

Tirane- Lin – Pogradec – St. Naum – Ohred Lake – Ohred – Struga – Pej – Boge – Rrozhaje – Borane – Plav – Guci – Vuthaj – Vermosh – Lepushaj – Bajze – Shkoder – Lezhe - Tirane

432.8 Km in 6 Days Biking from 0 m till 1450 m sea level 5138 M Elevation

Nr 22 TRAVEL 2017

61


Jeni në kërkim të një udhëtimi të mahnitshëm?

Zbuloni mrekullitë e Ballkanit me biçikletë!

UdhĂ«timi fillon nĂ« TiranĂ« duke ndjekur njĂ« trajektore TiranĂ« - Lin - Pogradec - ShĂ«n Naum – Liqeni i Ohrit - OhĂ«r - StrugĂ« - PejĂ« - BogĂ« - RrozhajĂ« - BoranĂ« - PlavĂ« - Guci - Vuthaj Vermosh - LĂ«pushĂ« - BajzĂ« - ShkodĂ«r – LezhĂ« – TiranĂ«. A e dashuroni biçikletĂ«n? Mjetin e transportit mĂ« ekologjik nĂ« botĂ«? Po? AtĂ«here kemi njĂ« propozim pĂ«r ju. NjĂ« propozim qĂ« nĂ« pamje tĂ« parĂ« mund tĂ« duket i pamundur por nĂ«se po jua propozojmĂ«, do tĂ« thotĂ« qĂ« Ă«shtĂ« i mundur sepse fillimisht e kemi provuar vetĂ« kĂ«tĂ« nismĂ« e pasi ia dolĂ«m me sukses dhe provuam ndjesi tĂ« paharrueshme, vendosĂ«m qĂ« t`jua propozojmĂ« edhe juve, pĂ«r t`ju bĂ«rĂ« tĂ« provoni tĂ« njĂ«jtat ndjesi e ndoshta mĂ« tĂ« bukura. A keni provuar ndonjĂ«herĂ« tĂ« bĂ«ni njĂ« udhĂ«tim me biçikletĂ« rreth e qark Ballkanit? ËshtĂ« nga pĂ«rvojat mĂ« ekzaltuese qĂ« ne kemi provuar gjer mĂ« sot. 6 ditĂ« udhĂ«tim i paharrueshĂ«m pĂ«rmes qytetesh e fshatrash, natyre tĂ« bukur e sfidash jo tĂ« vogla, tĂ« cilat do t`ju vĂ«nĂ« nĂ« provĂ« por edhe qĂ« do t`ju shijojnĂ« pa masĂ«. UdhĂ«timi fillon nĂ« TiranĂ« duke ndjekur njĂ« trajektore TiranĂ« - Lin - Pogradec - ShĂ«n Naum – Liqeni i Ohrit - OhĂ«r StrugĂ« - PejĂ« - BogĂ« - RrozhajĂ« - BoranĂ« - PlavĂ« - Guci - Vuthaj - Vermosh - LĂ«pushĂ« - BajzĂ« - ShkodĂ«r – LezhĂ« – TiranĂ«. NjĂ« itinerar i gjatĂ« qĂ« kalon nĂ«pĂ«r katĂ«r shtete duke ju ofruar jo vetĂ«m pĂ«r secilin nga njĂ« pĂ«rvojĂ« ndryshe por njĂ« tĂ« tillĂ« ndryshe pĂ«r secilĂ«n zonĂ« ku do kaloni. Mikpritje qĂ« e gjen nĂ« çdo zonĂ«, ushqime tĂ« larmishme qĂ« tregojnĂ« traditĂ«n e veçantĂ« dalluese ku shijet herĂ« pĂ«rzihen e herĂ« ndahen, njĂ« gjeografi e mahnitshme qĂ« ndryshon nga kilometri nĂ« kilometĂ«r, njĂ« reliev qĂ« herĂ« ngjitet e herĂ« zbret, duke e bĂ«rĂ« udhĂ«timin mĂ« ekzaltues. UdhĂ«timi alternohet me makinĂ«, duke zgjedhur pĂ«r tĂ« pĂ«rshkuar me biçikletĂ« segmentet mĂ« tĂ« bukura. Ju, tĂ« dashuruarit me biçikletĂ«n, mos e humbisni kĂ«tĂ« tur tĂ« veçantĂ« nĂ«pĂ«r trojet mĂ« tĂ« bukura shqiptare nĂ« Ballkan! 62

Do you love cycling? The most ecological means of transport in the world? Yes? Then we have a proposition for you. A proposal that at first glance may seem impossible but if we propose it to you, means that it is possible because for initially we have proven it by ourselves as new initiative and after successfully managed and proved unforgettable sensation, we decided to to propose to you. Maybe you will feel the same sensation of probably better than us. Have you ever tried to do a bike ride around the Balkans? It's the most exciting experiences that we've tried to date. 6 days of memorable journey through towns and villages, beautiful nature, not small challenges, which will give will test your skills but but to whom you will enjoy immensely. The journey begins in Tirana following a trajectory like this: Tirana - Lin - Pogradec - Sveti Naum - Lake Ohrid - Ohrid - Struga - Peja - Boga Rrozhajë - Vorane - Plava - Guci - Vuthaj - Vermosh - Lëpusha - Bajza - Shkodra - Lezha - Tirana . A long route that passes through four countries by providing not only for each of a different experience but one differently for each area where you will spend you time. Hospitality that spreads in every area, varied meals to show the distinguished tradition, an amazing landscape that differs from kilometer to kilometer, a relief that once up and once down, makes the trip more exalting. Alternate travel by car, choosing to cross the most beautiful bike segments. You, the bike lovers, do not miss this special tour through the most beautiful Albanian lands in the Balkans!


Programi i turit / Tour program: Day 1:

We drive from Tirana to Lin (Pogradec). Biking On the lake side from Lin to St. NaumMakedonia Stop in St. Naum Biking From St Naum till Ohred Launch Time in Ohred Biking From Ohered to Struga City (Macedonia) Free Time in Strugar Dinner Overnight in Struga

Day 2:

Breakfast at the Hotel Driving From Struga to Peja,Kosovo Biking From Peja to Boge (Village) Launch in Boge Biking/ Driving from Boge to Peja Free time in Peja Dinner Overnight in Peje

Biking From Rozaje to Berane Montenegro (33 Km) Free time in Berane Driving From Berane to Plave Dinner Overnight in Plav (Montenegro)

Day 4:

Breakfast at the Hotel Biking near Plava Lake Biking from Gucie to Vuthaj Launch in Vuthaj Biking from Vuthaj to Vermosh Free time in Vermosh (Albania) Dinner Overnight in Vermosh (Guest House)

Day 5:

Breakfast at the Guest House Biking from Vermosh to Lepushaj Free time in Lepushaj Biking From Lepushaj to Leqet e Hotit Day 3: Driving/Biking From Leqet e Hotitto Bajze Breakfast at the Hotel Launch in Bajza Biking From Peja to Rozaje (Montenegro) 47 Km Driving From Bajza to Shkodra Free time in Rozaje for Launch Free time in Shkoder (Albania)

Dinner Overnight in Shkoder

Day 6:

Breakfast at the Hotel Free time in Shkodra City Tour with Bike Biking In Shiroka, Nearby Shkodra Lake Driving to Mrizi i Zanave for Launch Driving in Tirana Kthimi ne Tirane rreth ores 21:00

Pët të prenotuar turin To book the tour: Për ture në të gjitha stinët: To book tours in every season:

KLUBI “DISCOVER ALBANIA” Te.: +355696583870 +355 69 40 40 333 info@discoveralbanianow.com www.discoveralbanianow.com

Nr 22 TRAVEL 2017

63


PĂ«rmes maleve drejt detit,

nĂ« gjurmĂ«t e Skerdilajdit Kristina Fidhi “NĂ« gjurmĂ«t e Skerdilajdit” Ă«shtĂ« njĂ« udhĂ«tim sfidues 6-ditor me kuaj qĂ« shkel nĂ« gjurmĂ«t e njĂ« prej itinerarĂ«ve historikĂ« mĂ« interesantĂ« tĂ« antikitetit. Turi imiton pjesĂ«risht shtegun e ndjekur prej Skerdilajdit nĂ« vitin 229 PK. Skerdilajdi , kunati i mbretĂ«reshĂ«s Teuta dhe kryekomandati i ushtrisĂ« sĂ« saj udhĂ«toi nĂ«pĂ«r kĂ«tĂ« shteg malor me 5000 kalorĂ«s pĂ«r tĂ« pushtuar nga toka KaoninĂ«. Terreni pjesĂ«risht malor i turit Ă«shtĂ« sfidues por me panoramĂ« piktoreske qĂ« ndryshon pothuajse çdo ditĂ«. UdhĂ«timi nis nĂ« nivelin 220 m nga liqeni i Viroit nĂ« GjirokastĂ«r, dhe ndjek shtegun kodrinor rrĂ«zĂ« fshatrave nĂ« kĂ«mbĂ«t e Malit tĂ« GjerĂ«. Panorama e ditĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« udhĂ«timit ofron natyrĂ« baritore, ngjitje dhe zbritje tĂ« buta dhe shumĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« ndryshuar ritmin e lĂ«vizjes. MundĂ«sitĂ« e shumta pĂ«r trok dhe galop e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« shumĂ« dinamike dhe sportive. Ndalesa pĂ«r drekĂ«n: piknik nĂ« manastirin e Cepos, i njohur pĂ«r historinĂ« mesjetare dhe rĂ«ndĂ«sinĂ« nĂ« jetĂ«n e banorĂ«ve Ă«shtĂ« e mbushur edhe me gjurmĂ« tĂ« diktaturĂ«s komuniste. NjĂ« repart ushtarak dhe dhjetĂ«ra bunkerĂ« tĂ« shpĂ«rndarĂ« nĂ« shpatet e maleve pĂ«rreth flasin nĂ« Cepo pĂ«r periudhĂ«n e paranojĂ«s dhe izolimit tĂ« gjatĂ« tĂ« vendit. Itinerari i kalĂ«rimit pĂ«rshkon mĂ« tej luginĂ«n e lumit tĂ« Kardhiqit takon “gurĂ«t e gjatĂ«â€, simbole gati mitike pĂ«r banorĂ«t e zonĂ«s qĂ« besohet se dikur nĂ« antikitet lidheshin me kultin e dritĂ«s dhe pĂ«rfundon nĂ« fshatin Zhulat. NĂ« Zhulat kalorĂ«sit takojnĂ« Idriz Sullin, legjislatorin popullor tĂ« 200 viteve mĂ« parĂ« tĂ« memorizuar nĂ« trungun e rrapit tĂ« tharĂ« tĂ« Zhulatit prej njĂ« skulptori tĂ« talentuar lokal. MbrĂ«mja nĂ« Zhulat mbushet me kĂ«ngĂ«, ushqim “shtĂ«pie” dhe raki rrushi. Nisja pĂ«r nĂ« Borsh tĂ« VjetĂ«r tĂ« nesĂ«rmen, bĂ«het herĂ«t nĂ« mĂ«ngjes. UdhĂ«timi zgjat rreth 9 orĂ« dhe kĂ«rkon formĂ« tĂ« mirĂ« sportive. Ngjitja me kuaj nĂ«pĂ«r qafĂ«n e ShkĂ«mbit pĂ«rballĂ« Zhulatit pĂ«rbĂ«n edhe terrenin mĂ« sfidues tĂ« tĂ« gjithĂ« javĂ«s. Terreni shkĂ«mbor me thyerje tĂ« forta, humnera, pyje bredhi, rrapi dhe panje shekullorĂ« do ta shoqĂ«rojnĂ« ngjitjen deri nĂ« QafĂ«n e PanjĂ«s nĂ« njĂ« lartĂ«si rreth 1800 m. GjatĂ« rrugĂ«s ka disa pushime pĂ«r tĂ« shijuar panoramĂ«n dhe pĂ«r tĂ« njohur bimĂ«sinĂ« e rrallĂ« tĂ« zonĂ«s. Itinerari vijon me panoramĂ« mĂ« tĂ« zhveshur nga bimĂ«sia, tĂ« ashpĂ«r dhe tĂ« thatĂ«. Ndalesa nĂ« njĂ« prej staneve Ă«shtĂ« njĂ« prej momenteve mĂ« tĂ« veçanta tĂ« kĂ«saj dite. Mikpritja, bujaria dhe bulmeti i freskĂ«t flet shumĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« e kĂ«tyre anĂ«ve. 64

Sheshi i Zhulit , toponim qĂ« lidhet me Papa Zhulin e LabĂ«risĂ«, do tĂ« bĂ«het ndalesa e drekĂ«s pĂ«r udhĂ«tarĂ«t dhe kuajt. MĂ« tej sfida rritet. Rruga kalon nĂ«pĂ«r shtigje qĂ« bien thikĂ« 1000 m nĂ« kĂ«mbĂ«t e Malit tĂ« Borshit. Panorama e detit nga maja e malit i shoqĂ«ron kalorĂ«sit deri nĂ« QafĂ«n famĂ«keqe tĂ« RrĂ«mujĂ«s. Zbritja me njĂ« pjerrĂ«si tĂ« lartĂ« deri nĂ« rrugĂ«n kryesore realizohet me kĂ«mbĂ« duke udhĂ«hequr kuajt. ËshtĂ« njĂ« pjesĂ« plot adrenalinĂ« dhe rreziqe qĂ« lidhen me rrĂ«shqitje tĂ« mundshme dhe njĂ« shteg zalli qĂ« gjarpĂ«ron thikĂ«t deri sa takon rrugĂ«n dytĂ«sore midis FterrĂ«s dhe Borshit tĂ« VjetĂ«r. ËshtĂ« njĂ« shteg qĂ« “do gjunjĂ«â€ thonĂ« banorĂ«t e fshatrave tĂ« bregut. Akomodimi dhe darka realizohen nĂ« njĂ« familje barinjsh nĂ« Borsh tĂ« VjetĂ«r. Mjelja e dhive nĂ« mbrĂ«mje Ă«shtĂ« njĂ« rit qĂ« ndodh nĂ« praninĂ« e gjithĂ« grupit. E nesĂ«rmja i takon kalorĂ«sit me kalanĂ« e vjetĂ«r tĂ« Borshit, njĂ« fortesĂ« interesante mbi njĂ« shkĂ«mb pĂ«rballĂ« detit qĂ« mban mbi vete gjurmĂ« historike nga tĂ« gjitha epokat qĂ« prej shek. IV. MĂ« tej kalorĂ«sit zbresin nĂ« 0 m dhe takojnĂ« detin. Galopi i gjatĂ« me kuaj pĂ«rballĂ« detit Ă«shtĂ« njĂ« nga momentet mĂ« tĂ« bukura tĂ« kĂ«saj dite. Ngjitja pĂ«rmes brezareve me ullinj nĂ« kodrat mbi det pĂ«rfundon nĂ« Piqeras ku Ă«shtĂ« edhe akomodimi pĂ«r ditĂ«n e tretĂ« tĂ« udhĂ«tmit. Pasi kanĂ« akomoduar kuajt, kalorĂ«sit mund tĂ« shijojnĂ« gjatĂ« pasdites rĂ«rĂ«n, diellin dhe ujin nĂ« plazhin e njohur tĂ« Bunecit. Dita e katĂ«rt e udhĂ«timit ka vĂ«shtirĂ«si mesatare dhe ndjek fillimisht njĂ« zbritje tĂ« pjerrĂ«t duke ndjekur rrugĂ«n mesjetare deri nĂ« Bunec. KalorĂ«sit lĂ«nĂ« pas “Ullirin e LotĂ«ve”, pikĂ«n nga ku gratĂ« pĂ«rcillnin me lotĂ« kurbetllinjtĂ« dhe zbret nĂ« det. KalĂ«rimi pĂ«rballĂ« bregut zgjat pĂ«r gati 30 minuta para se tĂ« realizohet ngjitja pĂ«r nĂ« LukovĂ«. Kisha e ShĂ«nepremtes monument kulture i kategorisĂ« sĂ« parĂ« Ă«shtĂ« ndalesa e parĂ« e ditĂ«s. Historia, arkitektura dhe gjithĂ« sfondi shpirtĂ«ror lokal gĂ«rshetohen mĂ« sĂ« miri nĂ« kĂ«tĂ« gjysmĂ«- rrĂ«nojĂ« tĂ« vendosur mes njĂ« ullishteje pĂ«rballĂ« detit. Plazhi i ShpellĂ«s nĂ« LukovĂ« Ă«shtĂ« ndalesa e drekĂ«s pĂ«r kalorĂ«sit dhe pĂ«r kuajt. Itinerari i pasdites e pĂ«rball grupin me njĂ« tjetĂ«r aventurĂ«, rrugĂ«n mesjetare drejt HundecovĂ«s sĂ« rrĂ«nuar dhe NivicĂ«s sĂ« sotme, shteg qĂ« kalon mes njĂ« xhungle tĂ« vĂ«rtetĂ« shkurresh dhe pemĂ«sh, rrĂ«nojash dhe ujrash, ullinjsh shekullorĂ« dhe rrepesh masivĂ«. MundĂ«si tĂ« reja pĂ«r galop shfaqen krejt papritur dhe befasisht pĂ«rgjatĂ« itinerarit duke e ndryshuar dinamikĂ«n e udhĂ«timit nga “e kujdesshme” nĂ« “shpĂ«rthyese”. Akomodimi pĂ«r darkĂ«n do tĂ« realizohet nĂ« njĂ« restorant tĂ« vogĂ«l nĂ« qendĂ«r tĂ« NivicĂ«s ku gatuhen recetat e vjetra tĂ« bregut ku spikat mishi, ullinjtĂ«, limonat, vaji i ullirit, angjinaret dhe vera.


Dita e pestë shënon edhe fillimin e kthimit pas në destinacion. Mali i Bardhë dhe tej në horizont lugina përballë ish kryeqendrës së Kaonisë, Foinike janë pjesë e itinerarit të gjatë të kalërimit. Lugina e lumit të Kalasës thuhet se ishte ajo që grumbulloi në antikitetet luftëtarët e Skerdilajdit para se Kaonia të thyej. Ndalesa në lumë do të shërbejë për të freskuar kuajt dhe për të folur për historinë e betejave të së shkuarës. Vrapime të gjata do të shijohen përgjatë rrugës deri në Fushë-Vërri ku do të fillojë edhe ngjitja drejt Qafës së Skërficës. Panorama në ngjitje do të jetë një prej magjive të kësaj dite të gjatë. Grupi do të bëjë një pushim në hyrje të Qafës për të shijuar ujin e freskët të burimit dhe bimësinë e rrallë të malit. Zbritja për në Fushë-Bardhë që do të jetë edhe vendndalesa për natën kalon krah kanioneve të famshme të Piksit, habitati natyror i shqiponjës së artë, pëllumbit të egër, dhe kafshëve tipike të pyllit. Ndalesa pranë minierës së dikurshme të fosforit zbulon një tjetër faqe të zymtë të historisë së diktaturës, atë të internimeve, kampeve të punës dhe përndjekjes së kundërshtarëve politikë, intelektualëve dhe artistëve. Gjurmët e asaj kohe janë ende të qarta në këtë vend mes maleve. Akomodimi dhe darka do vendosen në një shtëpi në qendër të fshatit. Gatimet tradicionale, me produktet e rralla të zonës , mishin, rakinë, perimet, mjaltin, qumështin e dhisë janë ajo që i bëjnë më së shumti krenarë banorët pritës. Dita e fundit do ta zbresë grupin sërish në luginën e Kardhiqit për të ndjekur në kthim itinerarin e ditës së parë. Turi një javor do të përfundojë aty ku nisi, pranë liqenit të Viroit në Gjirokastër.

Through the mountains,

towards the sea, in the tracks

of King Skerdilajd OVERVIEW

This ride follows in the tracks of King Ilirian Skerdilajd, on his way to conquer Kaonia 2,300 years ago. Experience unspoilt nature, colourful culture heritage, welcoming people and ride reliable, strong horses. Wind your way through a variety of landscapes combining mountain climbing, steep downhill and uphill rides, river crossings, woods and the seaside. Here you will find ancient ruins, castles, churches and monasteries sitting adjacent to the bunkers and military infrastructure from communist past. During this period of isolation and militarization, communist leaders built around 750,000 bunkers of defense in case of attack from western “enemies”. This is a mountainous trail ride with around 6 hours riding and some walking every day. The horses are small but very robust and surefooted Arab and Tarpan cross. Participation in this trail will allow you to experience true Albania with the best local cuisine, history and hospitality. You will be accommodated in local or family guesthouses every night where your host families will provide a delicious local meal and conversation is enjoyed by all over dinner. Most of the dishes are homemade while fruits, vegetables and meat come from local gardens and farms. From May to the end of September you can enjoy swimming in the sea (without horses) on two of the trail days.

ITINERARY

Day 1

Plan your flight to arrive at Tirana airport ideally in the morning, but no later than 15:00 - this leaves time for the transfer and to be able to visit the town of Gjirokstra with your guides. From the airport the transfer will be by mini-van or off-road car and will take around 3-4 hours (250km). Settle into your room at a

traditional hotel in the centre of historical Gjirokastra before gathering for a welcome lunch. We recommend that you buy a map of the area before dinner in order to gain a good understanding of the itinerary.

Day 2

We will start riding from the lake of Gjirokastra, Viroi Park at 220m above sea level. You will be astonished by how this mountainous ecosystem changes so suddenly. You will ride through hilly terrain, small rivers, pine woods, steep down and up hills. Today finishes after around 5-6 hours total riding at the village of Zhulat, one of the most important centres of LaberiaŽs area. Labërian Laws originate from ancient times and was reintroduced by Zhulati Julie Pope, who lived in the XI century. During the Norman invasion in 1081 he was described as a priest and Mayer of Kurveleshi. You will spend the evening and night in a village house enjoying homemade traditional food and drinks.

Day 3

After a traditional breakfast at the family house we will get ready for a very long day riding (up to 9 hours). Our ride will follow the tracks of the King Skerdilajd Army which passed through the "Neck of the Rock" around 2,300 years ago. For the first time, King Skerdilajdi was mentioned as the commander of the 5,000 troops sent by Queen Teuta in 230 BC against Kaonia. Flowers, old trees, streams of water shepherds, hundreds of goats, sheep and cows will be part of this riding experience. Be prepared to walk during the day in difficult paths and steep downhills. We will arrive at a family house late in the afternoon and enjoy traditional food, rich in olive oil. Wine, raki and mountain tea will comfort you to sleep after the long day.

Nr 22 TRAVEL 2017

65


Day 4

First we will visit the castle of Borsh (known in history as Castle of Sopot) located on a hill in BorshÂŽs village at 500m above sea level and dates back to about IV-III century B.C. Its surface is rocky. After visiting the Castle ruins we will start a 3 hour ride from Borsh and take the old road along the seaside. Olive trees, oranges, lemons, citrus and grapefruits are planted everywhere on the upper part of the road. Many defence bunkers remained along the seaside of Piqeras, an old fishing village. We will stop the ride in the village and drive to the sea for a lunch break on the beach. After lunch we can enjoy a fairly long break to enjoy the sea and to rest.

Day 5

This morning we'll enjoy breakfast on the terrace with the beautiful view of the Ionian Sea. You can enjoy traditional coast byrek (cheese pie) and cookies, butter, fresh milk and honey. Today we head down to the sea through olive tree terraces to the beach of Bunec. We will ride up again to Lukove village and you will reach the Shpella beach for lunch. The lunch stop includes possibilities to swim and relax for 2 hours. Later we continue to climb through beautiful rocky terrain past the ruins of the abandoned village of Hundecova. You will finish the riding day in the village of Nivica, a famous Cristian Orthodox village after 5 hours of riding.

Day 6

After breakfast we will ride back along King Skerdilajd Army®s route. South of the river Kalasa valley you can see the Foinike Hill. Exactly there, Skerdilajd’s army stopped to face the Epirot army in 229 B.C. Today we will ride for round 6 hours through the hills and valleys and mountains. We will stop for a picnic lunch under the trees on the bottom of the White Mountain by the waters of river Kalasa. Olive trees and nice paths for gallops will make this day very interesting and picturesque. We will ride next to the church of Senica built in the XVII-th century. After 2 hours you will reach the Skerfica mountain neck named after the King Skerdilajd Army pass. Here you can enjoy the cold mountain water before riding further to the village of Fushebadha your, accommodation place for the night.

Day 7

After a traditional breakfast you will start an 4 hour ride back to our start point, Gjirokastra town. You will ride down to the Valley of the Kardhiq river, a very beautiful mountain valley with places suitable for nice gallops followed by a slow steep downhill ride. Pine woods, mountain valleys, water springs, fresh air and flowered landscapes will be the panorama of this day. The ride will finish right where it started - near Viroi lake. A farewell dinner late in the afternoon will be enjoyed by all. Your accommodation will be a traditional hotel in the historical area of the town.

Day 8

After breakfast at the hotel you will be transferred to Tirana airport.

66

Beach Riding

Please note that although this trail includes some beach riding, any fast riding takes place along an old path 200m from the beach. The sand is rocky and therefore is only suitable for walking on. The mountain horses are also not too keen on the water so will not tend to want to paddle! Departure Dates 2017: Sunday to Sunday, from 7 May to 24 September 7, 21 May, 4, 18 June, 2, 16, 30 July, 6, 13, 20, 27 August, 10, 17 September Contact: Kristina Fidhi 00355 695375743 Ilir Hitaj 00355 692234137 Email: travelcaravan@ymail.com


Kosovë - Mal i Zi - Shqipëri

Kontakte: Viaggiare i Balcani: +39 347 4422478 / luca.lietti@viaggiareibalcani.net Kosova Outdoor: +377 44 350 511 / kosovaoutdoor@gmail.com Konsorciumi “Fryma e Kelmendit”: +355 694724658 / info@kelmend-shkrel.org

Përshkrimi i turit Dita e parë: Peja (220 km nga Tirana, 4 orë) Lugina e Rugovës

MenjĂ«herĂ« ndeshesh me njĂ« natyrĂ« tĂ« mrekullueshme e gjithnjĂ« e mĂ« e ashpĂ«r, sa mĂ« shumĂ« qĂ« futesh nĂ« GrykĂ«n e RugovĂ«s. Sistemimi nĂ« njĂ« nga bujtinat e rrjetit “Green Path”.

Dita e dytĂ«: Reka e Allages - Qafa e Gjonit – Drelaj OrĂ«: 6 / Disniveli: +930; -850

EtapĂ« kushtuar zbulimit tĂ« LuginĂ«s sĂ« RugovĂ«s, ndĂ«r pyje bredhi e kullotash tĂ« malit Hajla, nĂ« pllajĂ«n e Pepaj, dhe nĂ« grykat e Koshutanit, pĂ«r tĂ« zbritur nĂ« fshatin BogĂ«, tek Osmani, anĂ«tar i konviviumit Slow Food. Familja e Osmanit Ă«shtĂ« e angazhuar 360Âș nĂ« kultivimin dhe mbarĂ«shtimin me km0.

Dita e tretë: Drelaj - Liqeni Kuqishtes - Jelenk - Babino Polje - Eco-Village Orë: 6 / Disniveli: +1020; -870

Shteg shumĂ« i bukur qĂ« takon menjĂ«herĂ« dy liqene tĂ« kristaltĂ« malor, duke vijuar mĂ« tej pĂ«r nĂ« Jelenk. Ecja kryhet pĂ«rgjatĂ« kufirit KosovĂ« – Mal i Zi, nĂ« njĂ« kreshtĂ« tĂ« gjatĂ« me fushĂ«pamje 360° tĂ« masiveve malore. Zbritet mĂ« pas drejt luginĂ«s sĂ« Bivoliak qĂ« pĂ«rfundon nĂ« Plav, ku minaret ndĂ«rthuren me kĂ«mbanat e krishtera. QĂ«ndrimi gjatĂ« natĂ«s nĂ« fshatin Babino Polje.

Dita e katërt: Babino Polje - Grbaja - Lepushë. Orë:7 / Disniveli: +650; -700

Transferimi me furgon nĂ« Grbaja (1h), nga ku do tĂ« nisemi pĂ«r tĂ« pĂ«rshkuar kufirin Mal i Zi – ShqipĂ«ri. NjĂ« etapĂ« mahnitĂ«se pĂ«r mjedisin dhe llojin e itinerarit. PĂ«rshkohen nivelet e ndryshme altimetrike dhe me bimĂ«si tĂ« njĂ« lugine qĂ« ka komunikuar qĂ« nĂ« lashtĂ«si pĂ«r tĂ« lidhur Malin e Zi me ShqipĂ«rinĂ«. MbĂ«rritja nĂ« luginĂ«n mbresĂ«lĂ«nĂ«se tĂ« LepushĂ«s, zemra qĂ« rreh nĂ« Kelmendin e egĂ«r. KĂ«tu janĂ« pĂ«rqendruar produktet cilĂ«sore tĂ« MishavinĂ«s, djathit alpin tĂ« mbrojtur nga Slow Food. Takim me konsorciumin “Fryma e Kelmendit” qĂ« çon pĂ«rpara projektin dhe rrjetin nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« produkteve vendore dhe turizmit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« kĂ«nd parajse tĂ« paprekur. QĂ«ndrimi pranĂ« njĂ« bujtine prodhuesish.

Dita e pestĂ«: LepushĂ« – Greben - LepushĂ«. OrĂ«:7 / Disniveli: +550; -550

Lepusha, me luginĂ«n e saj tĂ« hapur e tĂ« gjelbĂ«r nĂ« mes tĂ« maleve tĂ« mrekullueshme dhe kullotave tĂ« saj, meriton njĂ« valle bashkĂ« me ne. NjĂ« shteg rrethor qĂ« prek tĂ« gjitha bukuritĂ« dhe thesaret e saj, tĂ« fshehura pĂ«r shekuj me radhĂ« e qĂ« kanĂ« mbetur tĂ« pandryshuara aq sa nuk mund t’i gjeni nĂ« asnjĂ« vend tjetĂ«r tĂ« EvropĂ«s. Do tĂ« fshihemi nĂ« pyjet e saj dhe do tĂ« pĂ«rshkojmĂ« kreshtat e maleve tĂ« saj, do tĂ« vizitojmĂ« stanet dhe do tĂ« rrimĂ« deri vonĂ« me barinjtĂ« duke shijuar MishavinĂ«n e freskĂ«t (presid Slow Food) duke pirĂ« raki e pije me bimĂ« tĂ« zonĂ«s. Kthimi dhe qĂ«ndrimi nĂ« njĂ« bujtinĂ« prodhuesish Mishavine.

Dita e gjashtĂ«: LepushĂ« – Berizhdol- Nikç. OrĂ«:7 / Disniveli: +660; - 950

Etapë kushtuar masivit që zotëron Kelmendin. Ngjitja nga Lepusha nuk është e vështirë. Mbërritja në mesditë në malin e Berizhdolit me pamje nga të tre luginat e Kelmendit (Vermoshin në veri, Lepushën në lindje dhe Tamarën në jug). Zbritje e gjatë drejt fshatit të këndshëm të Nikçit me mullinjtë e tij me ujë që janë ende në punë. Qëndrimi në një bujtinë të zonës.

KohĂ«zgjatja: 7 ditĂ« VĂ«shtirĂ«sia: E/EE Min-Max i pjesĂ«marrĂ«sve: 4-16 Periudha e kĂ«shilluar: qershor - shtator. KlimĂ« alpine. Mesatarja ditore: nga 6 nĂ« 8 orĂ«. Zhvillimi i trekking: rreth 105 km (nĂ« kĂ«mbĂ«) Disniveli nĂ« ngjitje: rreth 5.100 metra Disniveli nĂ« zbritje: rreth 5.300 metra LartĂ«sia max/min e arritur: Maja e Berizhdolit 1979 / Tamara 302 Fjetja: nĂ« bujtina dhe nĂ« strehime pĂ«rgjatĂ« trekking LĂ«vizjet nĂ« vend: me furgon dhe fuoristradĂ«. ÇfarĂ« duhet tĂ« keni me vete: kĂ«pucĂ« pĂ«r mal, atlete, xhup kundĂ«r erĂ«s, çantĂ« shpine 55-65 lt, shishe uji (1L/1,5L), pashaportĂ« e vlefshme pĂ«r kalimin e kufirit. Organizimi logjistik dhe udhĂ«rrĂ«fyes: Viaggiare i Balcani, Kosova Outdoor (udhĂ«rrĂ«fyes tĂ« certifikuar D.A.V.) nĂ« bashkĂ«punim me konsorciumin "Fryma e Kelmendit"

Duration: 7 days Difficulty: E / EE Min - Max of participants: 4-16 Recommended period: from June to September. Alpine climate. Daily average: 6 to 8 hours.: Total length of trekking: approximately 105 km (walk) Ascent: about 5,100 meters Descent: about 5,300 meters Max/mini altitude reached: Mount of Berizhdol 1979/302 Tamara. Accommodation: guesthouses On-site transfers: bus and off-road. What to bring: Hiking boots, tennis shoes, windproof jacket, backpack (55-65 L), a water bottle (1L / 1.5L), valid passport for travel abroad. Logistics and guides: Viaggiare i Balcani, Kosova Outdoor (certified guides D.A.V.) in collaboration with “Fryma e Kelmendit” Consortium

Dita e shtatĂ«: Nikç – Kozhnja - Tamara. OrĂ«: 3 / Disniveli: +50; - 300

NjĂ« shĂ«titje e rehatshme pĂ«rgjatĂ« pĂ«rroit nĂ« mbyllje tĂ« gjithĂ« ecjes. MbĂ«rrijmĂ« nĂ« TamarĂ«, qendra administrative e Kelmendit, dhe festojmĂ« nĂ« njĂ« tryezĂ« me gamĂ« tĂ« gjerĂ« shijesh nĂ« Restorantin “BukĂ«, KripĂ« e ZemĂ«r” mbĂ«shtetur nga rrjeti Slow Food dhe nga Aleanca Slow Food e KuzhinierĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ«. QĂ«ndrimi nĂ« njĂ« bujtinĂ« tĂ« zonĂ«s.

Description of the tour Day 1: Peja (220 km from Tirana, 4 hours), Rugova Valley.

Immediately the environment becomes more and more spectacular and rugged, as you enter into the Rugova Gorge. Accommodation in one of the guesthouses of the "Green Path" network.

Day 2: Reka e Allages - Qafa e Gjonit - Drelaj H: 6 / Ascent - Descent: +930; -850

Stage dedicated to the discovery of the Rugova Valley, between fir forests and pastures of Mount Hajla, the plateau of Pepaj, and the throats of Koshutani, to go down to the village of Boge, to Osman, a member of the Slow Food convivium. Osman’s family is committed to 360° in the km0 cultivation and breeding.

Day 6: Lepushë - Berizhdol- Nikç H: 7 / Ascent - Descent: +660; - 950

Stage dedicated to the overlooking massive of Kelmendi. The hiking path from Lepushë is not difficult. We will arrive mid-day on Mount Berizhdol that overlook the three valleys of Kelmend (Vermosh in north, Lepushe in east and Tamara in south). Long descent to the amazing village of Nikç with its still functioning water mills. Accomodation at guesthouse.

Day 7: Nikç - Kozhnja - Tamara. H: 3 / Ascent - Descent: +50; - 300

Comfortable walk along the river at the end of the whole trek. We arrive to Tamara, administrative center of Kelmend, and we celebrate with a variety of flavors and local products at the restaurant “BukĂ«, KripĂ« dhe ZemĂ«r” (Bread, Salt and Heart), supported by the Slow Food network and the Albanian Slow Food Chefs Alliance. Accommodation at guesthouse.

Day 3: Drelaj - Liqeni Kuqishtes - Jelenk - Babino Polje - Eco-Village. H: 6 /Ascent - Descent: +1020; -870

An amazing path that immediately meets two crystal mountain lakes, then proceeding to Jelenk. You walk along the Kosovo-Montenegro border, on a long ridge with a 360° view on the mountain massif. Then you descend to the Bivoliak valley that ends in Plav, where the minarets mingle with the Christians bell towers. Accommodation in the Eco-village of Babino Polje.

Day 4: Babino Polje - Grbaja – LepushĂ«. H: 7 / Ascent - Descent: +650; -700

Transfer by minibus to Grbaja (1h), where we start to cross the MontenegroAlbania border. Wonderful trail for its environment, nature and typology. Along it you can experience various degrees of elevation and vegetation of an ancient communication valley that connects Montenegro with Albania. The arrival in the valley of Lepushe, the heart that beats in the wild Kelmend. Here you will find the producers of Mishavine, the alpine cheese - Slow Food Presidum. A meeting with the representatives of “Fryma e Kelmendit” consortium, the network that support local production and sustainable tourism in this pristine and uncontaminated area. Accommodation at a producer’s guesthouse.

Day 5: Lepushë - Greben - Lepushë. H: 7 / Ascent - Descent: +550; -550

LepushĂ«, with its open green valley between beautiful mountains and its pastures, deserves a dance with us. A circular route that touches all its beauty and its treasures, hidden for centuries and remained unchanged as anywhere else in Europe. We will hide in its forests and hike on the crests of its mountains, visit the huts and get late with the local pastors tasting the fresh Mishavine (the alpine cheese, Slow Food Presidium) and sipping herbal brandies. Accommodation at Mishavine’s producer guesthouse.

http://www.viaggiareibalcani.it/proposte-di-viaggio/1798/trekking-il-sentiero-del-gusto-kosovo--montenegro--albania-.html

Nr 22 TRAVEL 2017

67


SHTIGJEVE TË SHKRELIT

ME BIÇIKLETË MALORE Rrapsh- Bratosh- Vrith- RazĂ«m

THROUGH THE TRAILS

OF SHKREL

Zyra e Informacionit Turistik Dedaj, Shkrel - Malesi e Madhe Mob. +355 673011307 info@kelmend-shkrel.org www.kelmend-shkrel.org

Kohëzgjatja: Gjysmë dite Gjatësia e shtegut: 18 km Disniveli: 600 m Vështirësia: Mesatare Pika e nisjes: Rrapsh Mbërritja: Razëm Periudha: maj - tetor

MOUNTAIN BIKING

Duration: Half day Total trail length: 18 km Total elevation gain: 600 m Level of difficulty: Medium Start Point: Rrapsh Arrival Point: RazĂ«m Best period: May – October

Ky tur gjysmë ditor ju bën të kaloni nga njëra luginë në tjetrën, nga Kelmendi në Shkrel. Duke e lënë rrugën e re të asfaltuar në Rrapsh, ju ngjiteni butësisht në një rrugë shkëmbore 4x4 në drejtim të fshatit Bratosh. Pas vendbanimit të parë Kastrat, ju do të arrini në Bratosh përmes një disheze të vogël - nga ku mund të shihni fshatin dhe kishën katolike që ndodhet në të. Pas Bratoshit shtegu ngjitet në një rrugë shumë shkëmbore 4x4 për rreth 3 km. Në këtë fazë ose do të shtyni biçikletën tuaj ose do të vini në provë aftësitë tuaja profesionale në ngjitje dhe durimin. Pasi të keni arritur në fshatin Vrith ka një tjetër rrugë të asfaltuar, ku do të pedaloni mbi disa shpate të ngushta deri në fshatin turistik të Razmës, destinacioni përfundimtar i këtij turi.

This half day tour brings you from one valley to the other, from Kelmend to Shkrel. Leaving the new asphalt road in Rrapsh you gently climb a rather rocky 4x4 road towards the village of Bratosh. After a first settlement called Kastrat, you will reach Bratosh through a small descend - give its village life and catholic church a short look. After Bratosh the trail climbs on a very rocky 4x4 road for about 3km – either push your bike or then train your professional climbing skills & endurance. After that you reach the village of Vrith and another asphalt road, which you can cycle over some narrow slopes up to the touristic village of Razem, the final destination of this tour.

Pikat kryesore: vendbanimi Kastrat, rrugë të vjetra shekullore përgjatë shtegut me biçikletë malore, pamje nga liqeni i Shkodrës. Ujë/ Ushqim/ Strehim: Ka një bar & minimarket në Bratosh, dhe në Razëm ka disa opsione të mira për fjetje, nga bujtinat tek hotelet.

Highlights: Settlement of Kastrat, century old stone roads along the tour, views down to lake Shkodra Water/Food/Accomodation: There`s a bar & minimarket in Bratosh, and in Razem there are several good sleeping options, from simple guesthouses to full blown hotels.

68


KELMENDI

KohĂ«zgjatja: GjithĂ« ditĂ«n GjatĂ«sia e shtegut: 30 km Disniveli: 800 m VĂ«shtirĂ«sia: Mesatare Pika e nisjes: QendĂ«r TamarĂ« MbĂ«rritja: QendĂ«r TamarĂ« Periudha: prill – nĂ«ntor Duration: Full day Total trail length: 30 km Total elevation gain: 800 m Level of difficulty: Medium Start Point: Tamare center Arrival Point: Tamare center Best period: April - November

Tamara - Vukël / Nikç dhe kthim Tamara to Vukel / Nikç and back again

Ky tur i plotë një ditor nis nga Tamara mbi një rrugë të vjetër të pashtruar deri në fshatrat e thellë të Nikçit dhe Vuklit. Që në fillim të ofron një pamje të mahnitshme: shikimi juaj hapet në një luginë të ngushtë malore, me një lumë të pacenuar që rrjedh në fund të saj dhe me shkëmbinj vertikal sipër. Rruga ju merr me vete dhe shumë shpejt do të mbërrini në Kozhnje. Një pjesë e vogël rruge e asfaltuar rishtazi ju çon menjëherë në pikën më të lartë të këtij turi, në fshatin Vukël me kishën e tij dhe bar-kafenë. Nga këtu ne vazhdojmë mbi zhavorr deri në fund të luginës ku ndodhet Nikçi, të përfshirë nga mallet e larta dhe nga disa shtëpi të këndshme të vjetra. Turi rrethor vazhdon përgjatë luginës para se të arrijnë në kryqëzimin ku kemi lënë për ngjitje rrugën e shkurtër me asfalt. Nga këtu kemi zbritjen drejt Tamarës (e njëjta rrugë si në ngjitje). Shijoni ajrin dhe qetësinë e kesaj lugine të fsheshur malore. Pikat kryesore: Lugina malore me panoramën e saj që ndryshon e të ofron pamje të mrekullueshme. Shtëpitë e vjetra të Nikçit dhe Kozhnjes. Jeta në fshat. Ujë/ Ushqim/ Strehim: Ka një bar & minimarket në Vukël, dhe në Nikç ju mund të gjeni disa bujtina.

This full day round tour takes you from Tamare over an old gravel road up to the remote villages of Vukel and Nikc. Straight from the beginning it`s spectacular: Your view opens into a narrow mountain valley, with a pristine river flowing at its bottom and vertical rock walls above. The road takes you through it all, and soon you reach the hamlet of Kozhnje. A short new built asphalt section takes you to the highest point of this tour, the village of Vukel with its church and local café. From here we continue over gravel to the end of the valley with its hamlet Nikc, nestling below the high mountains, and presenting some nice old houses. The round tour continues along the valley basin, before we reach the intersection where we left for the short asphalt climb. Now its more or less all downhill back to Tamare (same way as up), enjoy the air & peace of this hidden mountain valley. Highlights: The wild mountain valley with its changing panoramas. The old houses of Nikc and Kozhnje. Local village life. Water/Food/Accomodation: There`s a bar & minimarket in Vukel, and in Nikc you can find some family guesthouses.

Zyra e Informacionit Turistik Tamare, Kelmend - Malesi e Madhe Mob. +355 69 57 19 099 info@kelmend-shkrel.org www.kelmend-shkrel.org Nr 22 TRAVEL 2017

69


PERSONAZH

Pierpaolo

Ambrosi

misionari shumëdimensional

i zhvillimit rural dhe turizmit të qëndrueshëm

Një çerek shekulli jetë, është një kohë shumë e gjatë. Për një 25-vjeçar, është vetë jeta. Por edhe për një njeri që i ka kaluar të gjashtëdhjetat, është një pjesë e rëndësishme, është periudha kur ai zhvillon veprimtarinë më të rëndësishme të jetës, karrierës, punës. Për një të huaj që vjen në një vend të vogël, të varfër e të drobitur, të sapodalë nga lëngimet e gjata të diktaturës komuniste, kjo periudhë jete shndërrohet në mision. 70

PikĂ«risht kjo ndodhi me Pier Paolo Ambrosin, italianin qĂ« erdhi nĂ« ShqipĂ«ri menjĂ«herĂ« pas viteve nĂ«ntĂ«dhjetĂ«, i pĂ«rfshirĂ« nĂ« projektet zhvilluese tĂ« qeverisĂ« italiane dhe qĂ« “mbeti” nĂ« ShqipĂ«ri, projekt pas projekti, mision pas misoni, duke u pĂ«rpjekur vazhdimisht e duke dhĂ«nĂ« kontribut tĂ« vazhdueshĂ«m nĂ« zhvillimin social dhe ekonomik tĂ« zonave mĂ« tĂ« pazhvilluara tĂ« ShqipĂ«risĂ«, derisa njĂ« ditĂ« tĂ« bukur e kuptoi se ishte dashuruar me kĂ«tĂ« vend tĂ« vogĂ«l e tĂ« varfĂ«r por mbresĂ«lĂ«nĂ«s qĂ« kishte qenĂ« gjithmonĂ« kaq pranĂ«, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tĂ« Adriatikut. Shpirti i madh i kĂ«tyre njerĂ«zve binte aq ndesh me varfĂ«rinĂ« e tejskajshme, saqĂ« ky paradoks u bĂ« gradualisht edhe energjia e pĂ«rhershme e italianit tĂ« qetĂ«, qĂ« ka shkelur thuajse tĂ« gjitha qoshet e ShqipĂ«risĂ«, duke njohur e zbuluar prej saj mĂ« shumĂ« se shumĂ« shqiptarĂ« qĂ« kanĂ« pasur e kanĂ« mundĂ«si ta bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« gjĂ«. I pĂ«rfshirĂ« fillimisht nĂ« projektet e Caritas Italiana, qĂ« synonin fillimisht ndihmĂ«n e mĂ« pas nxjerrjen nga varfĂ«ria tĂ« shumĂ« zonave tĂ« zhytura nĂ« mjerim, me kalimin e viteve kĂ«to projekte u ndĂ«rthurĂ«n e u profilizuan nĂ« zona e fokuse qĂ« nuk kishin mĂ« si qĂ«llim thjesht ndihmĂ«n apo zhdukjen e varfĂ«risĂ« por nxjerrjen nĂ« pah tĂ« vlerave e potencialeve, sidomos atyre turistike. U kuptua shpejt qĂ« ShqipĂ«ria mund tĂ« zhvillohej vetĂ«m me turizĂ«m. Por qĂ« tĂ« zhvillohej turizmi, duhej qĂ« sĂ« pari banorĂ«t e zonave me potencial turistik ta kuptonin kĂ«tĂ«. Nuk ka qenĂ« njĂ« punĂ« e lehtĂ«, nuk kanĂ« qenĂ« projekte qĂ« zhvilloheshin brenda nĂ«pĂ«r zyra e nĂ«pĂ«r workshope. Ka qenĂ« njĂ« punĂ« qĂ« ka zgjatur dekada, e bĂ«rĂ« e gjitha nĂ« terren, duke luftuar me paragjykimet, mungesĂ«n e zhvillimit, moskuptimin e vlerave tĂ« brendshme, vĂ«shtirĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« bindur vendasit se vetĂ«m vetĂ« ata do ta zhvillojnĂ« vendin e tyre. Por ia ka dalĂ«. Mund tĂ« themi me plot gojĂ«n qĂ« sot, pas 25


vjetësh veprimtari të vazhdueshme, mes përpjekjesh e pasioni, mund t`i thuhet falemiderit këtij misionari, për çdo turist që viziton sot Malësinë e Madhe, Kelmendin e Shkrelin me fshatrat e tyre të mrekullueshëm Lepushën, Tamarën, Razmën, Bogën, por jo vetëm. Pa dyshim mund t`i thuhet faleminderit për punën e madhe që ka bërë për të vendosur në piedestalin e shijes botërore shumë prej gatesave shqiptare të prodhuara me produkte vendore, thesare të vërteta gastronomike. Sot ne shqiptarët që prekim nga afër fushën e turizmit, mund të jemi krenarë që një italian na ka përfaqësuar kaq mirë nëpër botë, nëpër stenda panairesh ndërkombëtarë, si një shqiptar i vërtetë e nganjëherë edhe më mirë se një shqiptar. Natyrisht, këtë nuk e ka bërë vetëm. Ka patur në krah një grup djemsh e vajzash të pasionuar te të përkushtuar, që janë nxitur prej tij e kanë besuar se një ditë do t`ia dalin. Dhe ia kanë dalë. Faleminderit Pier Paolo. Për 25 vitet që i ke dhënë deri tani Shqipërisë.

Nr 22 TRAVEL 2017

71


DESTINACION

Nuk është Parisi,

është Korça!

Qyteti i serenatave, borĂ«s, kitarave, birrĂ«s, rrugicave me kalldrĂ«m dhe xhiros sĂ« pasdites Ă«shtĂ« mikpritĂ«s dhe surprizues nĂ« çdo stinĂ«. PĂ«r kĂ«do qĂ« jeton kĂ«tu apo qĂ« e viziton Korçën, zona pĂ«r zhvillimin e biznesit (BID KORCA) Ă«shtĂ« vendi ku ndĂ«rthuren tradita, historia, investimet moderne, shumĂ«llojshmĂ«ria e bizneseve, eventet artistike dhe gjallĂ«ria e njĂ« qyteti qĂ« ndryshon cdo ditĂ«. E pozicionuar nĂ« qendĂ«r tĂ« qytetit, rikonstruktuar nĂ« 2012-Ă«n me njĂ« investim tĂ« Fondacionit Shqiptaro - Amerikan pĂ«r Zhvillim dhe bashkisĂ« Korçë, zona BID Ă«shtĂ« jo vetĂ«m njĂ« destinacion nĂ« vetvete pĂ«r korçarĂ«t dhe pĂ«r turistĂ«t por edhe vendtakimi i parĂ« i vizitorĂ«ve me Korçën. VetĂ«m 5 minuta larg Pazarit tĂ« VjetĂ«r- njĂ« perlĂ« e trashĂ«gimisĂ« e restauruar rishtazi, po aq larg XhamisĂ« “Iliaz Bej Mirahori”, 15 minuta nĂ« kĂ«mbĂ« nga Parku Rinia, shumĂ« pranĂ« lagjeve tĂ« vjetra tĂ« qytetit, zona BID ofron pĂ«r vizitorĂ«t mundĂ«si relaksi, argĂ«timi, njohje me traditĂ«n dhe historinĂ«, njĂ« jetĂ« social-kulturore tĂ« 72

pasur e tĂ« larmishme. NĂ« njĂ« ditĂ« tipike nĂ« zonĂ«n BID do tĂ« mund tĂ« vizitoni Muzeun KombĂ«tar tĂ« Arsimit (Shkolla e parĂ« shqipe), KullĂ«n Panoramike, Katedralen “Ringjallja e Krishtit”, shtĂ«pinĂ« e patriotit Themistokli GĂ«rmenji, shtĂ«pinĂ« Rumune, etj. PĂ«rgjatĂ« zonĂ«s BID (Bulevardi “ShĂ«n Gjergji”), nĂ«n hijen e blireve, nis dita tipike me njĂ« kafe dhe me shumĂ« mundĂ«si zjedhjeje tĂ« ambientit: tek “The Balcony” gjithçka ka pamje moderne dhe rinore, finesa e ambientit dhe shĂ«rbimi cilĂ«sor tek Bar “Premier”, stili i veçantĂ« dhe ambienti relaxues tek Mapo’s Irish Pub, gĂ«rshetimi unik i historisĂ« me atmosferĂ«n qĂ« vetĂ«m Vila “Themistokli” mund tĂ« ofrojĂ«, pamja e mrekullueshme e Katedrales sĂ« qytetit nga George’s Bar & Bocca Bar. Mbetet vetĂ«m tĂ« zgjidhni! NjĂ« shĂ«titje pĂ«r tĂ« parĂ« dhe vizituar disa nga ndĂ«rtesat e veçanta dhe


Foto: Eliano Kalemi ©

Muzeun e Arsimit, njĂ« ngjitje tek kulla panoramike pĂ«r tĂ« parĂ« qytetin nga njĂ« tjetĂ«r prespektivĂ« do ju pĂ«rfshijnĂ« nĂ« jetĂ«n dhe atmosferĂ«n qĂ« ofron nĂ« pĂ«rditshmĂ«rinĂ« e vet zona BID. E nĂ«se vjen nĂ« Korçë apo nĂ«se jeton nĂ« Korçë nuk mund t`u qĂ«ndrosh larg gatimeve tradicionale korçare tĂ« servirura tek Chris House – nĂ« njĂ« ambient ku ndĂ«rthuren tradicionalja me modernen, kĂ«rnackat e KorcĂ«s dhe shumĂ« produkte tĂ« tjera i gjeni nĂ« çdo kohĂ« te freskĂ«ta tek Zgara Pedonale e nĂ«se kĂ«rkoni gatime mesdhetare tç stilit Italian i gjeni tek restorant Premier dhe Ristorante Alfa. Ideale pĂ«r blerje, zona BID ofron njĂ« shumĂ«llojshmĂ«ri biznesesh ku bien nĂ« sy argjendaritĂ« dhe butikĂ«t me veshje cilĂ«sore. Me siguri do tĂ« gjeni veshjet qĂ« ju duhen tek Butik Kame, Butik Valentino, Butik Reard, Into sport, etj. Stoli argjendi, floriri dhe bizhuteri tç çmuara jua ofrojnĂ« me zgjedhje pa fund Argjendari Gabriel, argjendari Iris, Argjendari Lego, Valentino, Penelope, etj. Nr 22 TRAVEL 2017

73


PĂ«r njĂ« pushim tĂ« Ă«mbĂ«l ju ftojnĂ« Creperie Pedonale & Bonboneri Dajana. Nga studiot fotografike, Hotel Grand Korca dhe Hotel Koçibelli, Qendra Baze, parfumeri Lady D, Top Shop, shĂ«rbime noterie, agjenci udhĂ«timi, markete me artikuj tĂ« ndryshĂ«m e deri tek Bankat e AgjencitĂ« e kĂ«mbimit valutor, tĂ« gjitha i gjeni tĂ« hapura çdo ditĂ« tĂ« javĂ«s nĂ« zonĂ«n BID. BID KORÇA organizon, mbĂ«shtet dhe Ă«shtĂ« mikpritĂ«se e shumĂ« eventeve pĂ«rgjatĂ« vitit. NĂ« eventet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« qytetit: Panairi i PranverĂ«s (Prill-Maj), Karnavalet e KorcĂ«s (Qershor) (Festa e BirrĂ«s (Gusht), KorcaKult (Shtator -Tetor), BID KORÇA shton hijeshinĂ« e festave me dekoret tematike tĂ« zonĂ«s deri tek eventet mbĂ«shtetĂ«se dhe promovuese. Organizuese e FestĂ«s sĂ« Dritave (LIGHT FEST) çdo fillim Dhjetori, BID KORÇA i jep ngrohtĂ«si festave tĂ« fundvitit me ceremoninĂ« e ndezjes sĂ« dritave, koncertet e fundjavave, dekorin vezullues, panairin e fundvitit, shtĂ«pinĂ« e babagjyshit dhe pistĂ«n e patinazhit- gjithçka nĂ« njĂ« muaj magjik si Dhjetori, ku zona BID kthehet padyshim nĂ« Yllin e PemĂ«s sĂ« Vitit tĂ« Ri. PĂ«r gjithçka qĂ« ofron, pĂ«r atmosferĂ«n qĂ« mĂ« shumĂ« sesa tĂ« pĂ«rshkruhet duhet tĂ« jetohet, pĂ«r momentet e veçanta, argĂ«tim, relaks, shopping, takime me miqtĂ«, blerje tĂ« zgjuara, BID KORÇA ju mirĂ«pret!

BUSINESS IMPROVEMENT DISTRICT KORÇA b.i.d.korca@gmail.com Bul. ShĂ«n Gjergji, Pallati I KulturĂ«s, kati II, Korçë, Albania Tel/Fax. +355 822 43283

74

Foto: Olger Zaçe ©

Foto: Olger Zaçe ©


Foto: Katerina Deli ©

This is not Paris

it`s Korça!

The City of serenades, snow, guitars, beer, cobbled streets and so on, is welcoming and surprising in every season. For anyone who lives here or visits Korça areas for business development (BID KORÇA) is where combine tradition, history, modern investments, business diversity, artistic events and the vitality of a city that changes every day. Located in the city center, reconstructed in 2012 with an investment of Albanian-American Development Foundation and the municipality of Korce, the BID area is not only a destination in itself for but also the first venue visitors. Only 5 minutes away from the Ancient Bazaar a heritage gem of a newly restored, as far Mosque "Iliaz Mirahori", 15 minutes walk

from the Youth Park, very near of the old neighborhoods of the city, the area BID offers to the visitors the opportunity to relax in, entertainment, meat the tradition and history, rich and varied of activities. On a typical day in the BID you will be able to visit the National Museum of Education (first Albanian School), the Panoramic Tower, the Cathedral "Resurrection of Christ", the home of patriot Themistokli Gërmenji, the Romanian house, etc. Throughout the area of BID begins a typical day with a coffee and probably the rest of it will be an unforgettable experience, though the walking hours on the St. George Boulevard, shopping on the main shops, buy a souvenir or a book, or simply enjoy the unique architecture of this lovely city. Because this is not Paris; it`s Korça! Nr 22 TRAVEL 2017

75


Ermal Hasimja

Reportazh i ngrirĂ« nga Maja e Qores KĂ«to ditĂ« tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«t kanĂ« tharĂ« ftohti, por unĂ« e kisha tĂ« ftohtin me pamje nga deti 
 dhe mali. KĂ«tĂ« i thua vetes teksa çan shtegun e mbuluar nga bora drejt majĂ«s sĂ« Qores, diçka mĂ« shumĂ« se 2.000 metra mbi nivelin e tangĂ«rllikut tĂ« DhĂ«rmiut, sipĂ«r LlogarasĂ«. ËshtĂ« data 8 janar. NjĂ« mbrĂ«mje mĂ« herĂ«t nĂ« TiranĂ« temperaturĂ« kap nivelin qesharak tĂ« -12 gradĂ« Celsius. Ngrohja globale na ngriu fare. Siç thotĂ« njĂ« miku im kosovar: edhe macja dhe miu flenĂ« bashkĂ« me kĂ«tĂ« temperaturĂ«. Por ka njĂ« dallim tĂ« madh mes tĂ« ftohtit qĂ« tĂ« mpin mes 4 muresh dhe tĂ« ftohtit tĂ« pastĂ«r tĂ« malit. UdhĂ«timi nis tĂ« shtunĂ«n nĂ« darkĂ«. Arrin nĂ« njĂ« nga hotelet e LlogarasĂ« me kushte shqiptare dhe çmime londoniane, pyet edhe njĂ«herĂ« veten se çfarĂ« tĂ« shtyu tĂ« vish kĂ«tu, ha darkĂ«, luan bilardo apo me letra me anĂ«tarĂ«t e tjerĂ« tĂ« grupit dhe ia fut gjumit nĂ« dhoma katĂ«rshe. me shpresĂ«n qĂ« tĂ« tĂ« zerĂ« gjumi pĂ«rpara se tĂ« nisĂ« Boleron e Ravelit ndonjĂ« nga bashkĂ«dhomasit 
 natyrisht me gĂ«rhitje. Mjeti mĂ« i dobishĂ«m: tapat e veshĂ«ve, qĂ« unĂ« nuk i harroj kurrĂ«. MĂ« kanĂ« dhuruar pak gjumĂ« tĂ« dobishĂ«m nĂ« çadra kudo nĂ«pĂ«r kampingje mali, pĂ«rfshirĂ« edhe nĂ« majĂ« tĂ« Kilimaxharos ku nuk e dĂ«gjoje dot gĂ«rhitjen e shokut pĂ«r shkak tĂ« shpullave tĂ« papushimta qĂ« era i fuste çadrĂ«s. Zgjohesh nĂ« 6 tĂ« mĂ«ngjesit. Ky quhet zgjim i vonĂ«, sepse normalisht pĂ«r tĂ« ngjitur njĂ« mal duhet tĂ« nisesh shumĂ« herĂ«t, aq mĂ« tepĂ«r nĂ« dimĂ«r kur dita Ă«shtĂ« mĂ« pak bujare. Zbulon qĂ« tubat e ujit kanĂ« ngrirĂ« dhe nuk ka ujĂ«. Vishesh dhe shpreson qĂ« tĂ« tjerĂ«t tĂ« jenĂ« zgjuar gjithashtu dhe mos tĂ« ketĂ« nevojĂ« tĂ« presĂ«sh. Furgoni tĂ« çon kolektivisht aty ku nis shtegu, pak a shumĂ« nĂ« pikĂ«n kur sapo fillon e duket plazhi i RrugĂ«ve tĂ« Bardha poshtĂ« PalasĂ«s. 20 minutat e para janĂ« pĂ«r nxemje. NjĂ« ndalesĂ« e vogĂ«l dhe secili heq diçka nga veshjet e malit. Sado e çuditshme tĂ« duket, nĂ« mal vishesh mĂ« lehtĂ« se nĂ« shtĂ«pinĂ« tĂ«nde nĂ« mes tĂ« TiranĂ«s. Sepse ecĂ«n dhe ngrohesh. EcĂ«n fillimisht nĂ« gurĂ« e me mĂ« pas arrin te gjurmĂ«t e para tĂ« borĂ«s. MĂ« pas vetĂ«m borĂ«. NganjĂ«herĂ« e ngjeshur, nganjĂ«herĂ« e ngrirĂ« (sidomos nĂ« faqet veriore qĂ« nuk i kap dielli dhe i rreh era), nganjĂ«herĂ« e shkrifĂ«t. Dhe nganjĂ«herĂ« borĂ« mashtruese : tĂ« mban kur vendos kĂ«mbĂ«n e parĂ« dhe teksa ti e zhvendos peshĂ«n tek ajo pĂ«r tĂ« kaluar tek tjetra zhytet nja 30 cm dhe ta bĂ«n ecjen shumĂ« mĂ« befa76

suese. Pak a shumĂ« si minesweeper. KĂ«saj herĂ«, bashkĂ« me njĂ« shok tĂ« grupit, pata idenĂ« e marrjes sĂ« kthetrave dhe kazmĂ«s sĂ« alpinistit. Kthetrat metalike mbĂ«rthehen poshtĂ« kĂ«pucĂ«s qĂ« tĂ« ngulesh mĂ« mirĂ« nĂ« borĂ« tĂ« ngrirĂ«. Natyrisht ta lehtĂ«sojnĂ« punĂ«n. Nga ana tjetĂ«r, kush kakthetra, ka edhe detyrĂ«n teknike e morale pĂ«r tĂ« udhĂ«hequr grupin duke krijuar gjurmĂ«t nĂ« tĂ« cilĂ«t do tĂ« ecĂ« pjesa tjetĂ«r e grupit qĂ« ka vetĂ«m kĂ«pucĂ« mali. Lodhje dhe kĂ«naqĂ«si shtesĂ«. Maja e Qores Ă«shtĂ« mendjemadhe, vertikale, mĂ« nje pamje marramendĂ«se drejt detit. Sheh retĂ« qĂ« qĂ«ndrojnĂ« pezull mbi det dhe hijen e tyre mbi sipĂ«rfaqen e tij. Duket si miniaturĂ« skenografie. TĂ« vjen tĂ« ulesh aty ku je, tĂ« vesh pak Pink Floyd dhe 
 nejse, duhet tĂ« ecĂ«sh se ftohesh. Gjithçka rrotull Ă«shtĂ« borĂ« e akull. Edhe gjethet e pishave janĂ« mbuluar me akull. MegjithatĂ« ti e ndjen se nĂ«n akull pemĂ«t gjallojnĂ« dhe presin pranverĂ«n. Ndjen njĂ« lloj respekti pĂ«r pemĂ«t. TĂ« duket sikur ua ndjen mospĂ«rfilljen ndaj akullit dhe vetĂ«sigurinĂ« qĂ« nĂ« mars do tĂ« zgjohen dhe rimbushen me gjethe. Maja do 4 orĂ« pĂ«r t’u kapur nĂ« kushte bore. NĂ« kushte normale vetĂ«m 2,5 – 3 orĂ«. Dhe nja 1,5 orĂ« pĂ«r tĂ« zbritur. HerĂ« pas here ndonjĂ«ri rrĂ«shket, pothuajse padashje, gjysĂ«m zemĂ«rngrirĂ« e gjysĂ«m duke qeshur. BĂ«n nja 20-30 metra rrĂ«shkije me stilin “thes me patate”. NjĂ« vajzĂ« rrĂ«shket: 5 djem nisen pĂ«r ta ndihmuar. Ngecet pak mĂ« poshtĂ« nĂ« ndonjĂ« ledh bore a ndonjĂ« kapsulĂ« peme tĂ« ngrirĂ« dhe pastaj çohet duke shpresuar se nga tĂ« gjithĂ« maskarenjtĂ« qĂ« kanĂ« qeshur ndonjĂ«ri t’i ketĂ« bĂ«rĂ« ndonjĂ« video kĂ«saj pĂ«rvoje tĂ« lavdishme. Pastaj rrĂ«shket njĂ« djalĂ«: grupi vazhdon rrugĂ«n. NĂ« majĂ« tĂ« grin era. Sheh Karaburunin dhe Sazanin, majĂ«n e ÇikĂ«s rreth 3 orĂ« larg, DhĂ«rmiun, Korfuzin dhe pastaj tĂ« kujtohet sanduiçi. Je duke ngrĂ«nĂ« drekĂ« nĂ« majĂ« tĂ« malit me pamje nga gjithĂ« bregu i ShqipĂ«risĂ«. Like a boss. NĂ« kthim zbulon se lokalete LlogarasĂ« nuk kanĂ« ngrohje. KanĂ« ngrirĂ« tubat, oxhaqet, çdo gjĂ«. Pyet veten si ka mundĂ«si qĂ« lokale turizmi malor tĂ« mos kenĂ« parashikuar borĂ«n. Pastaj kujtohesh se je nĂ« ShqipĂ«ri. Kujtohesh gjithashtu se mĂ« pĂ«rpara ishte mĂ« keq dhe kĂ«shtu e mbyll me optimizĂ«m analizĂ«n tĂ«nde pĂ«r tĂ« ardhmen e turizmit nĂ« ShqipĂ«ri. NĂ« kĂ«mbĂ«t e LlogarasĂ« fara e keqe e betonit tĂ« TiranĂ«s ka nisur tĂ« mbijĂ« mu buzĂ« detit. Kur je njeri mali, dĂ«shira e disave pĂ«r tĂ« patur copĂ«n e vet tĂ« betonit buzĂ« detit


të duket qesharake, barbare dhe e frikshme. Fatmirësisht mali është më larg detit dhe rrjedhimisht edhe betonit, megjithëse betoni po mbin tashmë fuqishëm edhe në Theth e Valbonë.

çantë. Vetëm në kthim e kupton se gjatë gjithë kësaj kohe gjithçka që të rëndon mendjen dhe shpirtin në jetën e përditshme e ke lënë në Tiranë. Në mal ti je i lirë. I lirë nga të tjerët, i lirë nga vetja.

Mali Ă«shtĂ« parajsa e adoleshentĂ«ve. E adoleshentĂ«ve profesionistĂ«, atyre nga 30 vjeç e lart. Siç mĂ« thonĂ« edhe mua, me sa duket, nuk kam luajtur sa duhet kur isha çerr i vogĂ«l dhe tani po e kompensoj. Ndoshta. Kush e çan kokĂ«n pĂ«r shpjegimin. ËshtĂ« e mrekullueshme. PĂ«r ato orĂ« qĂ« je nĂ« mal ti e ke mendjen vetĂ«m ku ve kĂ«mbĂ«t, te panorama magjike, mos dukesh keq pĂ«rpara femrave tĂ« grupit dhe te sanduiçi i ngrirĂ« qĂ« ke nĂ«

8 janar 2017

Nr 22 TRAVEL 2017

77


TRAVELER

35-vjeçares shqiptare Sonila Qesaraku dhe shokut tĂ« saj tĂ« jetĂ«s, italianit Fabio Ive iu bĂ«nĂ« 10 muaj nĂ« AzinĂ« e largĂ«t. Si dy backpackers tĂ« vĂ«rtetĂ«, ata po shijojnĂ« aventurĂ«n romantike qĂ« Ă«ndĂ«rrohet gjithĂ« jetĂ«n: njĂ« udhĂ«tim pa kohĂ« e pa kufi, pa e ditur se ç’ndodh nesĂ«r. E derisa nĂ« rubrikĂ«n Traveller kemi botuar gjithmonĂ« shkrime tĂ« udhĂ«tarĂ«ve tĂ« huaj nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri, kĂ«tĂ« herĂ« Ă«shtĂ« pikĂ«risht Sonila qĂ« pĂ«rmes pĂ«rshkrimit tĂ« udhĂ«timit tĂ« saj qĂ« ende vazhdon, kontribuoi nga Malajzia - jo vetĂ«m me valĂ«vitjen e flamurit shqiptar para Menara Berkembar Petronas nĂ« Kuala Lumpur, mĂ« tĂ« lartat nĂ« botĂ« nga viti 1998 deri nĂ« 2004.

Sonila Qesaraku Fotot: Fabio Ive

Azia Juglindore. Udhëtim në një botë tjetër dhe brenda vetes Udhëtimin e kam pasur gjithnjë pasion. Nuk kisha udhëtuar më parë përtej Europës (të cilën e njoh mirë). Me përjashtim të Stambollit, që e vizitova vitin e kaluar, dhe sigurisht përvec pjesës europiane shkova edhe tek pjesa aziatike. Azia më ka tërhequr gjithmonë për historinë, kulturat, traditat, fetë, disiplinat shpirtërore që janë shumë të zhvilluara në këto vende me bukuri natyrore. Mjafton të mendosh që këtu ndodhen një pjesë e madhe e 7 mrekullive të botës dhe shumë pasuri të UNESCO-s, apo njerëzit që janë shumë ndryshe nga ne, por edhe kuzhinën (shpesh në Itali hanim ushqim aziatik në restorant apo e gatuanim në shtëpi). Pas lexim78

it tĂ« tregimeve tĂ« shumĂ« udhĂ«tarĂ«ve dhe turistĂ«ve qĂ« shprehnin dashuri tĂ« madhe pĂ«r AzinĂ« Juglindore, isha kurioze tĂ« kuptoja çfarĂ« kishte kaq tĂ« veçantĂ« te kjo pjesĂ« e botĂ«s. Prandaj me bashkĂ«shortin tim, Fabion, vendosĂ«m tĂ« bĂ«nim kĂ«tĂ« udhĂ«tim tĂ« gjatĂ« vetĂ«m me çantĂ« nĂ« krah. Nuk e dinim se çfarĂ« na priste, prandaj kishim emocione por edhe pak frikĂ«. Ideja fillestare ishte tĂ« udhĂ«tonim pĂ«r rreth 3- 4 muaj nĂ« TajlandĂ«, Indonezi, Singapor dhe Vietnam. PĂ«r disa gjĂ«ra ishim tĂ« sigurtĂ«: tĂ« udhĂ«tonim nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« ngadaltĂ« dhe mes vendasve pĂ«r t’i njohur nga afĂ«r dhe sa mĂ« mirĂ« kĂ«to vende; tĂ« kishim liri tĂ« plotĂ«; tĂ« mos planifikonim, por tĂ« vendosnim dita ditĂ«s; tĂ« mos kishim limite kohe; si dhe tĂ« ishim nĂ« gjendje tĂ« ndry-

Sonila Qesaraku duke mbajtur flamurin shqiptar para Kullave Binjake në kryeqytetin e Malajzisë, Kuala Lumpur


Jemi shumë të lumtur që vizituam këto vende, shumë të varfëra por me njerëz me shpirt të pasur, të qeshur e me shumë dinjitet. Fëmijët atje janë të mrekullueshem, nuk i dëgjon kurrë të qajnë apo të pretendojnë, janë shumë kuriozë dhe donin të luanin me ne.

“VendosĂ«m tĂ« bĂ«nim kĂ«tĂ« udhĂ«tim tĂ« gjatĂ« vetĂ«m me çantĂ« nĂ« krah” NĂ« fushat e orizit nĂ« Laos

shonim plane dhe destinacione edhe nĂ« momentin e fundit. Donim qĂ« ky udhĂ«tim tĂ« mos ishte vetĂ«m turistik, por njĂ« eksperiencĂ« jete dhe udhĂ«tim brenda vetes tonĂ«. Flamuri shqiptar do tĂ« ishte bashkĂ«udhĂ«tari ynĂ«. Donim tĂ« sillnim pak ShqipĂ«ri nĂ« Azi, duke e valĂ«vitur atĂ« nĂ« pikat mĂ« simbolike tĂ« kĂ«tyre vendeve. Fabio mĂ« mbĂ«sheti dhe inkurajoi pĂ«r kĂ«tĂ«, sepse i pĂ«lqen shumĂ« ShqipĂ«ria. Vizat, burokraci dhe mungesĂ« informacioni Burokracia e vizave ishte pjesa mĂ« e bezdishme dhe stresuese e pĂ«rgatitjeve. UnĂ« kam me pasaportĂ« shqiptare, kurse Fabio italiane, e prandaj pĂ«r tĂ« gjĂ«rat ishin mĂ« tĂ« lehta. PĂ«r vizitat njĂ«mujore nĂ« vende si Tajlanda, atij nuk i duhej vizĂ«, ndĂ«rsa unĂ« e mora nĂ« konsullatĂ«n tajlandeze nĂ« Torino. MegjithatĂ«, procedura ishte e thjeshtĂ« dhe nĂ« mesin e kushteve ishte bileta e kthimit dhe rezervimi i hotelit. PĂ«r nĂ« Singapor nuk kisha nevojĂ« pĂ«r vizĂ«. Kisha dĂ«gjuar se Indonezia do t’i hiqte vizat pĂ«r shqiptarĂ«t por pĂ«rpara nisjes, as ambasada jonĂ« e as ambasada indoneziane nĂ« RomĂ« nuk dinin tĂ« mĂ« jepnin njĂ« pergjigje, kĂ«shtu qĂ« e lashĂ« tĂ« pyesja nĂ« ambasadĂ«n indoneziane nĂ« TajlandĂ«. PĂ«r vizĂ«n e Vietnamit aplikuam tĂ« dy te konsullata nĂ« Torino e na u desh tĂ« prisnim dy javĂ«, sepse ai Ă«shtĂ« i vetmi shtet qĂ« kĂ«rkon datĂ«n e saktĂ« tĂ« hyrjes nĂ« kufi. MirĂ«po mĂ« pas e kuptuam se vizat pĂ«r Vietnam mund tĂ« merreshin lehtĂ« nga vendet aziatike, ndĂ«rsa nĂ« TajlandĂ« mĂ«sova se ne

“Donim qĂ« ky udhĂ«tim tĂ« mos ishte vetĂ«m turistik, por njĂ« eksperiencĂ« jete dhe udhĂ«tim brenda vetes tonĂ«.” NĂ« varrezat imperiale ne Vietnam

shqiptarët mund të rrimë një muaj pa vizë në Indonezi. Fërgesë shqiptare në Tajlandën e telave elektrikë të varur si në Shqipëri Për në Tajlandë u nisëm më 12 Prill 2016 nga Milano me një ndalesë në Dubai. Mbas 12 orësh udhëtim arritëm në Phuket. Tre ditë na u deshën të mësoheshim me temperaturat e larta dhe ndryshimin e orarit, sepse nëse ora në

ShqipĂ«ri Ă«shtĂ« 08:00 e mĂ«ngjesit, kĂ«tu Ă«shtĂ« 6 orĂ« para, pra 14:00 e drekĂ«s. Aty gjetĂ«m njĂ« atmosferĂ« krejt tjetĂ«r nga Italia apo ShqipĂ«ria, megjithatĂ« gjĂ«ja e parĂ« qĂ« mĂ« ra nĂ« sy ishin telat elektrikĂ« tĂ« lidhur sipĂ«r dhe tĂ« kryqĂ«zuar. Me shaka i thashĂ« Fabios: “AteherĂ« nuk i paskemi vetĂ«m nĂ« ShqipĂ«ri.” Ritmi i jetĂ«s ishte i ngadaltĂ« dhe vendasi tĂ« buzĂ«qeshur, paqĂ«sorĂ« e shumĂ« tĂ« sjellshĂ«m, ndĂ«rsa ne vinim nga njĂ« Itali me njerĂ«z shumĂ« herĂ« tĂ« stresuar, me ankesa pĂ«r realitetin, me Nr 22 TRAVEL 2017

79


“Flamuri shqiptar do tĂ« ishte bashkĂ«udhĂ«tari ynĂ«. Donim tĂ« sillnim pak ShqipĂ«ri nĂ« Azi, duke e valĂ«vitur atĂ« nĂ« pikat mĂ« simbolike tĂ« kĂ«tyre vendeve.” Angkor, Kamboxha, njĂ« nga ShtatĂ« MrekullitĂ« e BotĂ«s

njĂ« ritĂ«m jete tĂ« shpejtĂ« e me pak kohĂ« pĂ«r veten. Ushqimi po ashtu ishte shumĂ« i ndryshĂ«m nga i joni. PĂ«r ne qĂ« jemi vegjetarianĂ« ishte pak e vĂ«shtirĂ«, sepse nĂ« shumicĂ«n e pjatave ka mish dhe peshk dhe do gjĂ« Ă«shtĂ« e gatuar. TajlandezĂ«t nuk e hanĂ« sallatĂ«n e gjallĂ« dhe nĂ« vend tĂ« kripĂ«s pĂ«rdorin sheqer. KĂ«to i mĂ«suam sepse bĂ«mĂ« edhe njĂ« kurs kuzhine tajlandeze. Kishim provuar kuzhinĂ« tajlandeze e aziatike nĂ« Itali, por qĂ« nĂ« fakt ishte shume ndryshe nga ajo qĂ« provuam nĂ« TajlandĂ«, ndoshta sepse restorantet etnike e pĂ«rshtasin gatimin me vendin ku ndodhen. NĂ« TajlandĂ«, por edhe nĂ« tĂ« gjitha vendet aziatike nuk e njonin ShqipĂ«rinĂ«. Nuk e dinĂ« se ku ndodhet si pozicion gjeografik, e as çfarĂ« kulture ka. Nuk mund tĂ« thuhet e njĂ«jta gjĂ« pĂ«r ItalinĂ« dhe italianĂ«t tĂ« cilĂ«t pĂ«lqehen shumĂ« nĂ« Azi. Jam munduar t’u shpjegoj se ku ndodhet atdheu im, t’u flas pĂ«r njerĂ«zit, traditat, kulturĂ«n dhe ushqimin. Kemi pĂ«rgatitur gatime tradicionale shqiptare pĂ«r familjet vendase qĂ« na ftonin nĂ« Indonezi, Vietnam, Kamboxha e Malajzi. Ishin gatime tĂ« thjeshta, sepse jo gjithmonĂ« kĂ«tu gjenden pĂ«rbĂ«rĂ«sit, si dhe mungon furra, por fĂ«rgesa dhe hallva janĂ« pĂ«lqyer shumĂ«. I bardhĂ« + Europian = VIP nĂ« Indonezi Indonezia Ă«shtĂ« vendi i dytĂ« qĂ« vizituam dhe atĂ« do ta mbajmĂ« mend gjithmonĂ« (natyrisht pĂ«rveç pasurive natyrore, ushqimit, pĂ«lhurave batik tĂ« njohura nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n) pĂ«r intervistat e 80

“NĂ« Indonezi, nĂ«se je i bardhĂ« dhe europian ndjehesh VIP; tĂ« gjithĂ« tĂ« kĂ«rkojnĂ« dhe duan tĂ« bĂ«jnĂ« njĂ« foto me ty.”

Sonila: Duke punuar nĂ« pc pĂ«r faqen tonĂ« tĂ« udhĂ«timit “Travelling with Sonila”, nĂ« plazh, ishulli Langkawi, Malajzi.

shumta që na kanë bërë, për projektet shkollore dhe për fotot e shumta që njerëzit donin të bënin me ne. Në Indonezi, nëse je i bardhë dhe europian ndjehesh VIP; të gjithë të kërkojnë dhe duan të bëjnë një foto me ty. Myslimanët, kinezët dhe indianët e Malajzisë Në Singapor takuam udhëtarë që vinin nga Malajzia, të cilët na këshilluan ta vizitonim edhe pse ai vend ishte në

planet tona fillestare, por aty shkohej për 30 minuta me autobus. Asnjëri nuk kishim nevojë për vizë për një periudhë 3 mujore. Atëherë thamë, jemi të lirë, nuk kemi limite kohe dhe itinerare të përcaktuara, përse jo, le ta shohim Malajzinë për 3 ditë, nëse na pëlqen vazhdojmë ta vizitojme, nëse jo vazhdojmë më tej udhëtimin në Vietnam. Malajzia na la menjëherë mbresa shumë pozitive. Një shoqëri multikul-


shijuam ushqimin më të mirë, më të larmishëm e më të shëndetshëm nga të gjithë vendet e Azisë Juglindore dhe një mikëpritje të jashtëzakonshme.

“NĂ« TajlandĂ«, por edhe nĂ« tĂ« gjitha vendet aziatike nuk e njonin ShqipĂ«rinĂ«. Nuk e dinĂ« se ku ndodhet si pozicion gjeografik, e as çfarĂ« kulture ka”

turore e përbërë nga tre komunitete që bashkëjetojnë në paqe: komutiteti malez mysliman, ai kinez dhe indian. Praktikisht të vizitosh Malajzinë është sikur të vizitosh Malajzinë, Kinën dhe Indinë sëbashku. E ku ka me bukur! Njerëzit me tipare nga më të ndryshmet, pasuritë arkitekturore koloniale, larmia e institucioneve të ndryshme të kultit, shumllojshmëria e ushqimit, e veshjeve dhe e bukurive natyrore e bëjnë Malajzinë një nga vendet tona të preferuara. Prandaj ndejtëm atje 40 ditë, e jo 3 si e kishim planifikuar. Kjo është bukuria e një udhëtimi, liria për të vendosur sa mund të rrish diku, liria për të ndryshuar mendje nëse një vend nuk të pëlqen apo për të shkuar në një vend të paplanifikuar. Ashtu si në Malajzi, nuk planifikonim të shkonim në Laos dhe Kamboxha, por shumë rrethana na çuan atje dhe nuk jemi penduar, përkundrazi. Si shqiptare, viza njëmujore për në Laos dhe Kamboxha merrej pa problem në kufi. Jemi shumë të lumtur që vizituam këto dy vende, nga më të veçantët dhe më origjinalët, me natyrë të bukur dhe të paprekur nga dora e njeriut, me dheun e kuqerremtë, e me njerëz që jetojnë akoma në shtëpi të vogla prej bambuje, që lahen

akoma në lumë, me fëmijë që shkojnë vetë në shkollë dhe luajnë këmbëzbathur - vende ku duket sikur ka ndalur koha. Vende shumë të varfëra por me njerëz me shpirt të pasur, të qeshur e me shumë dinjitet. Fëmijët atje janë të mrekullueshem, nuk i dëgjon kurrë të qajnë apo të pretendojnë, janë shumë kuriozë dhe donin të luanin me ne. Pionierët vietnamezë me shall të kuq si në Shqipërinë e fëmijërisë Më shumë se anjë vend tjetër, Vietnami më kujtoi fëmijërinë. Vietnami është vend komunist, arkitektura a pallateve, flamujt me drapër e çekan të varur gjithandej, fëmijët e shkollave me shallin e kuq në qafë, këngët ma patosin nacionalisto-komunist, veshjet, bunkerët e shpërndarë gjithandej - të gjitha këto më kujtonin Shqiperinë e fëmijërisë. Megjithatë, Vietnami është vend i mrekullueshëm. Atje

Mos na pyesni se kur do tĂ« kthehemi Azia Juglindore na rezultoi si destinacioni mĂ« i sigurtĂ« pĂ«r njĂ« udhĂ«tim si ky i yni, e pĂ«r kĂ«tĂ« ua rekomandojmĂ« tĂ« gjithĂ«ve. NjerĂ«zit janĂ« shumĂ« tĂ« sjellshĂ«m, tĂ« buzĂ«qeshur dhe tĂ« ndihmojnĂ« nĂ«se ke nevojĂ«. EshtĂ« edhe njĂ« nga destinacionet mĂ« tĂ« lira pĂ«r tĂ« udhĂ«tuar, fjetur dhe ngrĂ«nĂ«. Çdo gjĂ« kushton shumĂ« mĂ« lirĂ« se nĂ« EuropĂ«. NĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« vendeve aziatike (me pĂ«rjashtim tĂ« TajlandĂ«s dhe Laosit), gati tĂ« gjithĂ« flasin anglisht, kĂ«shtu qĂ« komunikimi Ă«shtĂ« i lehtĂ«. Sigurisht qĂ« tĂ« udhĂ«tosh nĂ« Azi nuk Ă«shtĂ« njĂ«soj si tĂ« udhĂ«tosh nĂ« EuropĂ« pĂ«rsa i pĂ«rket shĂ«rbimeve. KĂ«tu duhet tĂ« vish pa pretendime, me shpirt pĂ«rshtatjeje dhe fleksibilitet. Gjithashtu pĂ«rsa i pĂ«rket kulturave dhe mentalitetit duhet ardhur pa paragjykime, me mendje tĂ« hapur dhe me njĂ« qasje pozitive pĂ«r tĂ« mĂ«suar dhe respektuar kulturat dhe traditat e kĂ«tyre vendeve. Çdo udhĂ«tim Ă«shtĂ« personal, varet te njeriu, çfarĂ« kĂ«rkon nga njĂ« udhĂ«tim, çfarĂ« vendesh ka vizituar me parĂ«, sa pritshmĂ«ri ka dhe sigurisht se nga ç’kulturĂ« dhe tradita vjen. Qenia shqiptare me siguri ka ndikuar nĂ« mĂ«nyrĂ«n se si i kam parĂ« dhe pĂ«rjetuar gjĂ«rat, empatia qĂ« kam krijuar me vendasit, por edhe te mĂ«nyra e trasmetimit tĂ« emocioneve pĂ«rmes faqes tonĂ« tĂ« udhĂ«timit 3-gjuhĂ«she nĂ« Facebook “Travelling with Sonila”. Shkrimtari kilian Luis SepĂșlveda thotĂ« se “TĂ« udhĂ«tosh Ă«shtĂ« tĂ« ecĂ«sh drejt horizontit, tĂ« takosh tjetrin, tĂ« njohĂ«sh, tĂ« zbulosh e tĂ« kthehesh mĂ« i pasur se ishe nĂ« fillim tĂ« rrugĂ«timit”. Edhe ne shpresojmĂ«, qĂ« kur tĂ« kthehemi (edhe pse ende nuk e dimĂ« se kur) nga ky udhĂ«tim shumĂ«mujor, tĂ« jemi shumĂ« mĂ« tĂ« pasur nga ana kulturore, shpirtĂ«rore dhe mendore se sa ishim para se tĂ« niseshim.

Nr 22 TRAVEL 2017

81


82


TĂ« vetĂ«dijshĂ«m se jetojnĂ« pranĂ« njĂ« mrekullie natyrore siç Ă«shtĂ« masivi i malit Sharr, qĂ« prek edhe qytetin, tĂ« ndĂ«rgjegjshĂ«m pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« shĂ«ndetĂ«sore, ekologjike, turistike dhe ekonomike qĂ« ka Kodra e Diellit. TĂ« brengosur nga mosinvestimi, pĂ«rdhosja e qendrĂ«s turistike, dikur ndĂ«r mĂ« tĂ« njohurat e ish-JugosllavisĂ«, e lĂ«nĂ« nĂ« haresĂ« nga ana e institucioneve lokale dhe shtetĂ«rore, inicuesit qĂ« dĂ«shirojnĂ« ta shohin KodrĂ«n e Diellit sa mĂ« mirĂ«, mĂ« tĂ« pĂ«rparuar, mĂ« tĂ« shfrytĂ«zueshme nĂ« çdo aspekt dhe ngrejnĂ« zĂ«rin pĂ«r gjithçka tĂ« keqĂ« qĂ« i ndodhĂ« kĂ«tij kapaciteti turistik. Kjo qendĂ«r filloi tĂ« zhvillohet prej nga formimi i seksionit tĂ« parĂ« tĂ« skijimit, i ashtuquajtur Mali Sharr, nĂ« vitin 1934, po nĂ« atĂ« vit u organizuan garat e para tĂ« skijimit. NĂ« vitin 1936 vendosen gurrĂ« themelet e para nĂ« kĂ«tĂ« qendĂ«r turistike, ku mĂ« pas merr edhe zhvillimin e saj dhe rritje tĂ« resurseve turistike. Nga vitet e dyzeta kjo qendĂ«r filloi tĂ« merr njĂ« pamje tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« njĂ« qendre skijimi, ku nĂ« vitin 1947 ndĂ«rtohet ski-lifti i parĂ«, qĂ« mĂ« pas ky investim lehtĂ«soi skijatorĂ«t vendas qĂ« tĂ« organizojnĂ« garat e para kombĂ«tare tĂ« ish-JugosllavisĂ«, e quajtur “Kupa e Sharrit”. GjatĂ« viteteve tĂ« pesĂ«dhjeta zhvilloi kapacitetin turistik me objekte hotelerike, ku mĂ« vonĂ« qĂ« nga 1962 deri 1965 vendoset nĂ« funskion teleferiku i cili lidh qytetin e TetovĂ«s me QendrĂ«n turistike “Kodra e Diellit”. Vitet e shtatĂ«dhjeta deri nĂ« nĂ«ntedhjetat ishin kohĂ«rat e arta qĂ« qendra pĂ«soi zhvillimin mĂ« tĂ« madh turistik, qĂ« e shĂ«ndroi atĂ« nĂ« njĂ« qendĂ«r turistike ballkanike. Me fillimin e pluralizmit pĂ«soi faza e parĂ« e shkatĂ«rimit, e cila zgjati deri nĂ« vitet e para tĂ« shekullit 21, mĂ« saktĂ«sisht deri nĂ« vitin 2005, ku prej kĂ«tij viti kjo qendĂ«r turistike u la plotĂ«sisht nĂ« haresĂ«. TĂ« mbledhur nĂ«n organizimin qytetar ‘’Ta shpĂ«tojmĂ« KodrĂ«n e Diellit’’ nismĂ«tarĂ«t shprehin hidhĂ«rimin pĂ«r katandisjen e kĂ«saj qendre turistike qĂ« i Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« tani e 15 vite me radhĂ«. Grupi inicues paralajmĂ«ron fillimin e njĂ« fushate me moton “Ta shpĂ«tojme KodrĂ«n e Diellit” tĂ« cilĂ«t premtuan se nuk do tĂ« qĂ«ndrojnĂ« duarkryq dhe tĂ« shikojnĂ« se si autoritetet vazhdojnĂ« ta keqpĂ«rdorin kĂ«tĂ« qendĂ«r turistike nga e cila mĂ« sĂ« shumti pĂ«rfitojnĂ« qytetarĂ«t e TetovĂ«s dhe ata tĂ« fshatĂ«rave pĂ«rreth malit Sharr. Veprimet e tyre do tĂ« jenĂ« nga mĂ« tĂ« ndryshmet, duke filluar me takime, konsultime, analiza, pa lĂ«nĂ« anash edhe protestat konkrete. Ata u bĂ«jnĂ« thirrje tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«ve, intelektualĂ«ve, juristĂ«ve, ekonomistĂ«ve, ekspertĂ«ve tĂ« turizmit qĂ« tĂ« ju bashkangjiten dhe tĂ« ofrojnĂ« kontributin e tyre nĂ« drejtim tĂ« SHPËTIMIT TË KODRËS SË DIELLIT!

Nr 22 TRAVEL 2017

83


You can almost

hear the evening fall...

Një atdhetar i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare

84

Nr 18 TRAVEL 2016

57


Jeni lodhur nga zhurma e qytetit? DĂ«shironi t’i jepni vetes njĂ« pushim tĂ« kĂ«ndshĂ«m? Do tĂ« donit qĂ« tĂ« ndjeni freskinĂ« e natyrĂ«s dhe tĂ« relaksoni veten tuaj? Restaurant “PARAJSA E SHARRIT” Ă«shtĂ« vendi ideal pĂ«r ju. HapĂ«sira malore, bukuritĂ« natyrore, uji i ftohtĂ« i Sharrit, pastĂ«rtia e ajrit, shĂ«rbimi profesional, mikpritja, janĂ« karakteristikat qĂ« qĂ«ndrimin tuaj kĂ«tu do t’ua bĂ«jnĂ« tĂ« paharrueshĂ«m dhe tĂ« veçantĂ« dhe do tĂ« ndjeheni sikur jeni nĂ« parajsĂ«. Restaurant “PARAJSA E SHARRIT” ofron meny tĂ« pasur ushqimore edhe atĂ«: peshk, ushqim tradicional, tĂ« gjitha llojet e ushqimeve nĂ« skarrĂ«, pije freskuese etj. E veçanta e kĂ«tij restauranti qĂ«ndron nĂ« mundĂ«sinĂ« e organizimit tĂ« solemniteteve, takime tĂ« ndryshme biznesi, mirĂ«pret delegacione qeveritare, vizita tĂ« nga personalitete tĂ« shquara, si ato vendas edhe ato tĂ« jashtĂ«m si dhe mikĂ«pritje tĂ« ngrohtĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« klientĂ«t.

Adresa: Lisec, Tetove Pronar Mazllam Hasani

070256 627 Nr 16 22 travel TRAVEL 2015 2017

85


Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1 Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të saj ndodhen 16 vila druri, hotel 4 katësh me pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basketbolli, sallë konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje. Në stinen e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin të lirë drera dhe sorkadhe të cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Hiking te organizuara nga Fshati Turistik Llogora (Lartesia 1688 metra)

Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1

Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të saj ndodhen 16 vila druri, hotel 4 katësh me pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basketbolli, sallë konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje. ë stinen e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin Park, të lirë drera dhe sorkadhe Llogora National Vlore, Albaniatë cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Tel.: +355693344400; e-mail: info@llogora.com

Tourist Village Llogora,Vlorë, Albania; Reception: +355693344400; e-mail: info@llogora.com www.llogora.com facebook: http://www.fb.com/llogora; milingonat: http://www.milingonat.com/pages.php?pageid=1 Fshati Turistik Llogora ndodhet në zemer të Parkut Kombetar Llogora. Ajo ka një siperfaqe prej 1.2 ha. Në brëndësi të Hiking te organizuara nga hotel Fshati Turistikme Llogora saj ndodhen 16 vila druri, 4 katësh pishinë të brëndshme, Beer Club, Tavernë, Restorant, Bar, fushë basket-

(Lartesiabolli, 1688 sallëmetra) konferencash dhe 2 salla të vogla të cilat mund të përdoren për festa të vogla familjare ose mbledhje.

Në stinen e verës kur temperaturat janë të larta në qytetet e tjera të shqipërisë, në Llogora temperatura gjatë ditës është 10 gradë Celcius më e ulet, ndersa gjatë natës arrin 10-12 gradë Celcius. Kjo ju jep një freski gjatë gjithë ditës dhe një gjumë të ëmbël gjatë natës. Ndërsa në periudhën e dimrit Fshati Turistik Llogora mbulohet nga dëbora. Në brëndësi të territorit tonë shetisin të lirë drera dhe sorkadhe të cilat ju bejnë pushimet tuaja akoma më magjike.

Hiking te organizuara nga Fshati Turistik Llogora 72

(Lartesia 1688 metra)

Shërbimet tona Sauna Hidromasazh Hamam (banjo turke) Estetike SPA Fushë Minigolfi Hiking të organizuara në Parkun e Llogorasë

Llogora Tourist Village

86

62


suplement

Pse Made in Ps

Pse Made in Albania?

eM

su pl em en t

suplement

Nr 22 TRAVEL 2017

87


HISTORI SUKSESI

Hotel Adriatik, Një histori suksesi 60-vjeçare

DurrĂ«si Ă«shtĂ« i qetĂ« si qytet. KurrĂ« s’ka pasur atĂ« zhurmĂ«n e metropoleve tĂ« mĂ«dha. Ndoshta kĂ«tĂ« qetĂ«si, ia imponon edhe deti. Ose, ose nga ana tjetĂ«r mendoj se ia imponon historia e tij, njĂ« histori aq e hershme qĂ« fle dhe zgjohet çdo ditĂ« nĂ«n rrĂ«nojat arkeologjike qĂ« e karakterizojnĂ«. NĂ« fakt duket sikur historia dhe deti nĂ« kĂ«tĂ« qytet janĂ« tĂ« harmonizuara bashkĂ« kur mendon qĂ« nĂ« bregdetin e gjirit tĂ« DurrĂ«sit u krijua qendra e parĂ« me emrin Dyrrah e themeluar nga dy mbretĂ«r me origjinĂ« Ilire me emrin Dyrrah dhe Epidamn. Sot, me njĂ« histori mbi supe, DurrĂ«si qĂ«ndron krenar si njĂ« nga qytetet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« ShqipĂ«risĂ«, me portin mĂ« tĂ« madh tĂ« vendit dhe mĂ« tĂ« vjetĂ«r tĂ« EvropĂ«s, pikĂ« nyje e tĂ« gjitha trasporteve, pjesĂ« hyrĂ«se e korridorit tĂ« 8-Ă«, i konsideruar si ‘Taverna e Adriatikut” pĂ«r mikpritjen e turistĂ«ve, qendĂ«r pĂ«r tregtinĂ« me jashtĂ«, trashĂ«gimi kulturore tĂ« çdo periuudhe, dhe me njĂ« jetĂ«gjatĂ«si 3000 vjecare. MĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« qĂ« Hotel Adriatik***** Ă«shtĂ« fiks nĂ« buzĂ« tĂ« detit. MĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« edhe qĂ« pamja e dallgĂ«ve tĂ« trazuara nĂ« ditĂ«t e ftohta, nga dhomat e hotelit Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« mos u humbur. Si turist i pĂ«rkushtuar kam bĂ«rĂ« kĂ«rkimet e mia dhe kam mbetur i habitur qĂ« pĂ«r ShqipĂ«tarĂ«t Ă«shtĂ« fat qĂ« tashmĂ« ai vend Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r tĂ« gjithĂ«. Dikur vizitohej vetĂ«m nga tĂ« huajt, zyrtarĂ«t e lartĂ«, diplomatĂ« tĂ« njohur. Edhe kĂ«ta normalisht duhet tĂ« gĂ«zonin njĂ« status tĂ« caktuar pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar aty. Hoteli Ă«shtĂ« lehtĂ«sisht i dallueshĂ«m. Nuk dua tĂ« shpreh ndjenja apo 88

Hotel Adriatik, a 60 year history of success!! Everyone who has visited Albania, has been or at least has heard of the antic city of Durres. A city facing the Adriatic Sea, with a rich history and the entry gate of the country for centuries. Built by two Illyrians kings Dyrrah and Epidam, the city has stayed strong in his antic roots. It has been for a long time the cultural and economical center of the country. The Adriatik Hotel, was the first hotel build in Durres, 60 years ago by the communist regime, for the foreign tourists that visited Albania of that period. The hotel, with its unique architecture, its position near by the sea was a comfortable place for its purpose. No Albanian citizen was allowed to enter the hotel, not to imagine to have its vacations there. The hotel become soon an iconic place for the city. It was surround with mystery, myths and a dark curtain that keep the secrets of this hotel for a long time. And continued to be mysterious for the public until the fall of communism. Now the times have changed. The city has changed and so has the hotel. It has opened his doors to the Albanian people showing them the mystery that had surround him during that time. It has been renovated during the years but hasn’t lost its unique form. If you are someone who is visiting Durres, Adriatik Hotel is a must to see. Not only for its rich history but also for the services the hotel offers. The hotel is located near the beach, with majority of its rooms facing the sea and offering a fantastic view. The tranquility of this place will fill you with peace and hope. In the front entrance is a big parking lot and near to it a wonderful garden.


mendime surreale por ai vend sikur fsheh diçka mistike, por qĂ« me kalimin e viteve mistikja Ă«shtĂ« pĂ«rqafuar me modernen. MĂ« pĂ«lqen ajo logoja nĂ« hyrje dhe nĂ« majĂ« tĂ« ndĂ«rtesĂ«s. Duket sikur ta imponon bindshĂ«m, atĂ« emĂ«r “Hotel Adriatik*****”. Ky vend ka njĂ« parkim tĂ« madh me kapacitet 100 vende. NĂ« pjesĂ«n e sipĂ«rme tĂ« parkimit, nĂ« zonĂ«n VIP shikon automjete tĂ« çdo lloj marke dhe superluksoze. E sigurt qĂ« edhe klientĂ«t janĂ« intelektualĂ« dhe njerĂ«z tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. NĂ« krahun e majtĂ« tĂ« zĂ«nĂ« sytĂ« menjĂ«herĂ« njĂ« pishinĂ« tĂ« madhe dhe zĂ«ra tĂ« rinjsh qĂ« i gĂ«zohen asaj dite tĂ« ngrohtĂ«. Pishina ka njĂ« bar nĂ« mes tĂ« saj. Shikon pĂ«rreth barit karrige tĂ« gjata, njerĂ«z qĂ« bisedojnĂ« me dĂ«shirĂ« me njeri-tjetrin, tĂ« tjerĂ« qĂ« ndjekin ritmin e muzikĂ«s, ka nga ata qĂ« parapĂ«lqejnĂ« tĂ« shijojnĂ« njĂ« kafe por edhe tĂ« tjerĂ« me kokteje shumĂ«ngjyrĂ«sh nĂ«pĂ«r duar. Pishina Ă«shtĂ« e rrethuar nga njĂ« kopĂ«sht i vĂ«rtetĂ«. NĂ« pamje tĂ« parĂ« duket shumĂ« çlodhĂ«s. Palma tĂ« gjata, lule shumĂ«ngjyrĂ«she, tulipanĂ« nga mĂ« tĂ« ndryshmit shtrihen pĂ«rgjatĂ« gjithĂ« kopshtit. Nga ana tjetĂ«r pastaj ndodhet njĂ« fushĂ« tenisi, ku nĂ« ditĂ« tĂ« ndryshme tĂ« javĂ«s gjen njerĂ«z qĂ« e kanĂ« pasion atĂ«. NĂ« fakt si i vetmi hotel nĂ« DurrĂ«s qe ofron njĂ« fushĂ« tenisi, Ă«shtĂ« vendi ideal pĂ«r fansat e tenisit, njĂ« kafe me pamje nga deti dhe gati pĂ«r lojĂ«. PĂ«rpara shkallĂ«ve tĂ« bardha qendron njĂ« zotĂ«ri i veshur me kostum, i qeshur qĂ« tĂ« ofron ndihmĂ«n pĂ«r tĂ« tĂ« shoqĂ«ruar brĂ«nda dhe pĂ«r tĂ« mbajtur valixhen. NĂ« hollin e hotelit tĂ« bĂ«n menjĂ«herĂ« pĂ«rshtypje ambienti i ngrohtĂ«. Çdo gjĂ« Ă«shte elegante, ambiente komode dhe njĂ« muzikĂ« e lehtĂ« nĂ« sfond duket sikur e sjell Ă«mbĂ«l zhurmĂ«n e dallgĂ«ve tĂ« detit brenda. EkspozitorĂ«t e vendosura nĂ« tĂ« dyja anĂ«t e hollit duket sikur i japing jetĂ« historisĂ« sĂ« hotelit ndĂ«r vite, qĂ« nga 1957. I quajtur ndryshe kati “Marubi” tĂ« ofron njĂ« galeri tĂ« fotove bardhĂ« e zi nga koleksioni i rrallĂ« i familjes Marubi. NĂ« recepsion Ă«shtĂ« dikush qĂ« tĂ« buzĂ«qesh kĂ«ndshĂ«m dhe ofrohet tĂ« tĂ« ndihmojĂ« nĂ« lidhje me hotelin, restorantin apo dhomat konkrete. Ka dhoma qe shohin direkt mbi kopĂ«sht, mbi fushĂ«n e tenisit dhe tĂ« tjera nga pishina. NdĂ«rsa shumica e dhomave kanĂ« pamje tĂ« mrekullueshme nga deti Adriatik. Pasi dielli luan me ngjyrat nĂ« perĂ«ndim sikur po krijon njĂ« tablo tĂ«

The palm trees, pines, decorative trees, the colorful flowers make the garden a perfect place to rest and having a relaxing time. Near to it is a tennis pitch, were the enthusiast players of the game can play some rounds of tennis, just to warm up. It is a perfect place for sport lovers. Also there is a big pool were clients can escape the hot temperatures of summer. The pool is a great spot to swim, dance, drink something cold from the bar next to it and have a wonderful time with your friend, family and loved ones. Inside the hotel, the atmosphere is welcoming. The hall is full of picture by the famous Photo-studio Marubi. The entire floor is named inhonor of the dynasty Marubi, a known family in Shkodra, as the first photo studio of Albania and has arich collection of photos portraying Albania history of 20thcentury. Down stairs there are the Apollonia restaurant, named as the antic city of Apollonia and bar Illiria, named as the antic name of Albania. The two places offer an outstanding view of the sea, where traditional food is combined with international food offering various tastes and delicious meals. The bar of the hotel is a place where everyone can enjoy a coffee near the sea and in the afternoons can drink some bears with his friends in a welcoming atmosphere and a beautiful sunset. The restaurant and the bar are a great place to escape the noisy cities and to enjoy a great meal and a drink with your loved ones. The hotel is also known for its conference room, where during the lasts years has attended some important ones. In the hall you can see the photos of well-known political leaders and some important

Nr 22 TRAVEL 2017

89


re peisazhesh çdo ditĂ«, ndizen dritat e portit duke i dhĂ«nĂ« tjetĂ«r atmosferĂ« ndjellĂ«se natĂ«s. Sapo zbret shkallĂ«t e hollit nĂ« tĂ« dyja anĂ«t ndodhen emra tĂ« njohur pĂ«r shqiptarĂ«t, tĂ« vendosura nĂ« hyrje tĂ« restorantĂ«ve Iliria dhe Apollonia. I pari Ă«shtĂ« restorant all inclusive nĂ« tĂ« cilin shĂ«rbehet mĂ«ngjesi. Po tĂ« mos e kisha pare me sytĂ« e mi nuk do ta besoja qĂ« aty mund ta gjeje vetĂ«n njĂ« shqiptar, njĂ« italian, njĂ« amerikan, njĂ« anglez, njĂ« rus. Me pak fjalĂ« nga tĂ« gjitha anĂ«t e globit gjithkush mund tĂ« gjejĂ« veten nĂ« mĂ«ngjesin e tij karakteristik. Nga ana tjetĂ«r ndodhet Bar-Restorant Apollonia.ShumĂ« elegant, tĂ« kombinuara me shije ngjyrat alternojnĂ« aq kĂ«ndshĂ«m njĂ« bar dhe restorant “ala carte”. NĂ« tĂ« dyja restorantet ajo qĂ« bie nĂ« sy Ă«shtĂ« gjallĂ«ria, gjallĂ«ria e njerĂ«zve, e stafit, e ambienteve. AsgjĂ« nuk tĂ« kĂ«naq mĂ« shumĂ« sesa ajo buzĂ«qeshje e personit qĂ« tĂ« pret dhe tĂ« thotĂ« “MirĂ«serdhĂ«t nĂ« Hotel Adriatik*****”. Ajo qĂ« e dallon kĂ«tĂ« vend Ă«shtĂ« vendndodhja nĂ« rradhĂ« tĂ« pare, pĂ«rveç kĂ«saj ushqimi i mrekullueshĂ«m dhe mbi tĂ« gjitha i freskĂ«t. Aq e bukur Ă«shtĂ« ajo pjata sikur duket qĂ« Ă«shtĂ« punuar me ditĂ« e tĂ«ra pĂ«r ta realizuar. NĂ« vizionin e kĂ«tij hoteli ka qenĂ« qĂ« nĂ« vitin 2003 mbajtja e konferencave, seminareve, workshop-eve nĂ« rang kombĂ«tar dhe sidomos ndĂ«rkombĂ«tar. Vizione, tĂ« cilat mĂ« punĂ« dhe vullnet janĂ« realizuar dhe madje i kanĂ« tejkaluar pritshmĂ«ritĂ«. Holli i hotelit tĂ« ofron dĂ«shmi fotosh tĂ« tĂ« gjithĂ« personaliteteve qĂ« kanĂ« vizituar hotelin, kanĂ« zhvilluar takimet e tyre tĂ« rĂ«ndĂ«sishme dhe janĂ« akomoduar nĂ« kĂ«tĂ« vend. Hoteli disponon katĂ«r salla tĂ« mirĂ«pajisura konferencash. NĂ« momentin e parĂ« qĂ« del tek veranda e hotelit surprizohesh sesa afĂ«r Ă«shtĂ« deti. Fiks siç thuhet “nĂ« kĂ«mbĂ«t e tua”. RĂ«ra e ngrohtĂ«, pijet

90

personalities who have stayed as guests in the hotel or have attended the conferences. During the summer the clients can take sunshine in the beach umbrellas reserved for them and meanwhile can enjoy a cold cocktail or read a book in their chair beach. The staff of the hotel is a dedicated one. Always taking care of their costumers, looking forward to fulfill their needs and are motivated to offer the best service always smiling and very respectful to their clients. Hotel Adriatik is the place that everyone MUST visit. You will find there what you are looking for your vacations. For more information you can visit the website of the hotel.


e ndryshme nga të dy baret verorë dhe muzika melodioze janë kombinimi perfekt. Rehatshëm e gjen veten në një dyshek në çadrën e rezervuar ekskluzivisht për ty, me një koktej të përgatitur nga Barman-et në të dyja anët e hotelit me fruta të freskëta. Kur nata bie dhe ti dëshiron të bësh diçka më të veçantë, mund të rezervosh një vend në Lounge Bar-in e hotelit të pozicionuar në katin e 4-t. Një muzikë soft të përkëdhel dëgjimin, dikush të shoqëron në tarracën e jashtme dhe në tavolinën përkatëse pa hezituar të buzëqeshë, ashtu siç kanë bërë të gjithë që ditën e parë të ardhur këtu. Ti ndihesh aq komod i rrethuar nga njerëz të veshur bukur, të lirshëm në biseda, në atë tarracë ku ajo që ta kënaq më shumë shpirtin është ai flladi që vjen nga deti e të bën të përhumbesh në mendime. Adriatiku është i veçantë gjithmonë! I veçantë për pozicionin pak metra nga bregu, afër portit më të madh dhe të rëndësishëm në vend, afër aeroportit të Shqipërisë; i veçantë për ushqimin e shijshëm, të shëndetshëm ku çdo pjatë të kënaq syrin dhe pastaj shijohet; i veçantë për arsye të atyre njerëzve aq miqësorë dhe të përkushtuar që të buzëqeshin, vetëofrohen për ndihmë pa hezitim; për atë staf që vepron si një trup i vetëm, që bashkëpunon, përpiqet të përparojë dhe ka vullnet; i veçantë për sigurinë e atij hoteli e zotuar 24 orë/7 ditë të javës për ta kryer detyrën me devotshmëri dhe të sigurojë për të gjithë një pushim komod; i veçantë për çdo ambjent, secili i rëndësishëm dhe të gjitha së bashku të kombinuara me stil, elegance dhe shije; i veçantë për historinë e gjatë që kur e dëgjon të duket e rrallë po ja që është reale. Këto dhe të gjitha të tjerat na detyrojnë dhe motivojnë që të punojmë fort për të realizuar çdo vit pritshmëritë, për tu përmisuar, për të qenë inovativ me shikimin nga e ardhmja. Hotel Adriatik nuk ka konkurent, konkurenti i vetëm është vetvetja, që çdo vit të gjithë ata që punuan fort për të përmbushur aspiratat dhe vizionin e tyre, ta shikojnë të shpirtëzuar aty!!!!!!!

Rruga Pavarësia, Durrës, AL Tel: +355 52 260 850 Cel: +355 69 2021778 Fax: +355 52 260 855 Info@adriatikhotel.com www.adriatikhotel.com http://www.adriatikhotel.com 91 Nr 22 TRAVEL 2017


Adriana Mile

“Festa e Gjelit tĂ« Detit” Zhvendos Turin etnokluturor "Hajd dalim nga Myzeqeja" nĂ« Adriana Mile

92

Cakran


Pak udhëtim Për të shkuar në Njësinë Cakran të Fierit duhet të udhëtosh në dy rrugë të ndryshme; njëra është rruga e vjetër që shkon në të majtë të Qafës së Koshovicës dhe tjetra përgjatë autostradës FierTepelenë. Rruga në të majtë të Qafës së Koshovicës është e gjatë nja 17 km, me shumë dredha e plot gjelbërim. Kështu që nëse syri të do pak qetësi dhe bukuri natyre, pa hezitim futju kësaj rruge të mbushur plot ullinj në të dy anët e saj. Cakrani është Njësia më e madhe Administrative e Bashkisë Fier dhe ndodhet në pjesën Jug-Lindore të saj, me një pozitë gjeografike të favorshme midis Vjosës dhe Gjanicës dhe me një rieliev jo fort malor që të fal pamje të mrekullueshme spektakolare të kodrave të mbushura me ullinj plot hijeshi e të fushave të pakta të mbjella me vreshta e perime. Rruga deri në zemër të Cakranit është e gjitha e shtruar dhe mund të udhëtosh me çdo lloj mjeti. Përgjatë saj mund të gjesh lokale të shumtë mjaft të preferuar për fierakët e më gjerë për gatimet tradicionale. Nëse do të udhëtosh aty nga muaji tetor, nëntor dhe fillim janari, ajo që të bie sy dendur janë tufat e mëdha të kaponjve të detit të përhapura gjithandej në të gjitha ullishtat e kësaj zone. Dhe ata kaponj nuk janë si gjithë të tjetër, janë kaponj Cakrani, të rritur me ullinj, aq të kërkuar në të gjithë konsumatorët shqiptarë.

“Festa e Gjelit tĂ« Detit” - nĂ« kuadĂ«r tĂ« turit etnokulturor

Duke qĂ«nĂ« se Cakrani i pĂ«rketĂ« trevĂ«s sĂ« MallakastĂ«s, Bashkia Fier la “pak mĂ«njanĂ«â€ MyzeqenĂ« e Turit tĂ« Madh Etnokulturor “Hajd dalim nga Myzeqeja” dhe iu pĂ«rshtat zonĂ«s me “FestĂ«n e Gjelit tĂ« Detit”, e cila u zhvillua nĂ« 2 dhjetor. KohĂ« mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r tĂ« promovuar mbretin e Cakranit, Gjelin e Detit nuk kishte! Ideja ishte e vetĂ« Kryetarit tĂ« BashkisĂ« Armando Subashi pĂ«r tĂ«

“Festa e Gjelit tĂ« Detit” Cakran Turi i madh etnokulturor

Nr 22 TRAVEL 2017

93


promovuar fuqishĂ«m kĂ«tĂ« sukses tĂ« fermerit cakranjot, krahas kultivimit tĂ« ullishtave ku janĂ« kampion! “ËshtĂ« njĂ« shpend qĂ« rritet pĂ«r merak nĂ« mĂ«nyrĂ« natyrore nga cakranjotĂ«t dhe ia vlen ta promovojmĂ« dhe tĂ« ftojmĂ« tĂ« gjithĂ« fierakĂ«t e mĂ« gjerĂ« tĂ« blejnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«â€ thotĂ« kryebashkiaku Subashi. Festa u zhvillua nĂ« fushĂ«n e madhe sportive tĂ« Cakranit e cila ishte mbushur plot me vizitorĂ«, banorĂ« dhe fermerĂ« tĂ« shumtĂ«. Bashkia Fier e kishte fokusuar festĂ«n nĂ« 4 drejtime: promovimin e Gjelit tĂ« Detit, tĂ« prodhimeve tĂ« fermerĂ«ve cakranjotĂ«, tĂ« gatimeve fantastike tĂ« zonĂ«s dhe trashĂ«gimisĂ« shpirtĂ«rore.

Gjeli i detit, Mbreti i Cakranit

NĂ« njĂ« vend tĂ« dukshĂ«m dhe tĂ« gjerĂ«, organizatorĂ«t kishin vendosur kaponjtĂ« e 15 fermerĂ«ve mĂ« tĂ« suksesshĂ«m nĂ« mbarĂ«shtimin e gjelit tĂ« detit nĂ« zonĂ«n e Cakranit. Tufat e tyre shkonin deri nĂ« 500 krerĂ«. NĂ« qafĂ«n e cdo gjeli varej medaljoni i peshĂ«s dhe pĂ«r çdo tufĂ« ishte dalluar “mbreti i tufĂ«s”. Komisioni i FestĂ«s pas peshimit tĂ« mbi 150 gjelave zgjodhi “Mbretin e Cakranit” gjelin 11 kilogramĂ«sh i rritur nga fermeri Nimet Bushi, kurorĂ«n e tĂ« cilit e vuri vetĂ« kryebashkiaku Subashi.

Panairet

Administratori Tonin Xhelaj dhe gjithĂ« administrata e tij kishin sjellĂ« atĂ« ditĂ« nĂ« panairin e produkteve tĂ« gjithĂ« fermerĂ«t mĂ« tĂ« suksesshĂ«m tĂ« zonĂ«s nĂ« prodhimin e bulmetit, tĂ« ullirit dhe pĂ«rpunimit tĂ« tij, tĂ« agrumeve, tĂ« mjaltit, tĂ« verĂ«s dhe rakisĂ«. NĂ« atĂ« panair tĂ« kĂ«naqej syri me prodhimet e zonĂ«s si nĂ« asnjĂ« vend tjetĂ«r. NdĂ«rsa nxĂ«nĂ«sit e shkollave “Mustafa Hoxha”, “Veiz Myslymi” “Tefik Dautaj” dhe “Qemal Mehmetaj” kishin krijuar njĂ« muze tĂ« madh etnokulturor me gjetjet e vjetra nga gjyshet dhe stĂ«rgjyshet e tyre. Aty gjeje gjithĂ« Cakranin e 100 viteve tĂ« fundit. Por dhe gjithĂ« gatimet fantastike tĂ« zonĂ«s, ashtu tĂ« freskĂ«ta duke filluar qĂ« nga djathi i njomĂ«, gjalpi qĂ« s’ka tĂ« krahasuar, ullinjtĂ« kalinjotĂ« tĂ« mrekullueshĂ«m, kaposhin e detit, lakrorin dhe brushtullĂ«n. NĂ«pĂ«r tavolinat e tyre tĂ« mbushura plot, tĂ« gjithĂ« i ngjyen duart me shije dhe pa merak. NĂ« njĂ« cep tĂ« festĂ«s, grupi i burrave tĂ« isopolifonisĂ« mallakstriote me ison e tyre tĂ«rhoqĂ«n gjithĂ« vizitorĂ«t nĂ« sofrĂ«n e tyre qĂ« nga mĂ« i thjeshti deri tek kryebashkiaku Subashi qĂ« nuk nguroi tĂ« mbante ison.

94


Cakrani, destinacion i turizmit historik dhe natyror

Cakranit dhe luginën e Gjanicës dhe zotëronte një ekonomi të zhvilluar zejtare-tregtare dhe mendohet të jetë shkatërruar gjatë luftës së tretë iliro-romake, diku në vitin 167 p.k.

Cakrani Ă«shtĂ« vendi ku takohen tre “stacione” tĂ« rĂ«ndĂ«sishme Sot, ky ish qytet ilir qĂ«ndon aty nĂ« majĂ« tĂ« malit tĂ« Cakranit, arkeologjike: ThikĂ«za, Mashkjeza dhe GurĂ«zeza. Por mbi tĂ« gjitha ai me histori tĂ« futur nĂ« thellĂ« nĂ«ntokĂ«, i pazbuluar ende dhe i pa ekploruar nga shqiptarĂ«t dhe guidat turistike. Aty sot gjen vetĂ«m identifikohet me GurĂ«zezĂ«n pak nga themelet e atij qyteti qĂ« dikur kishte njĂ« sipĂ«rfaqe prej 23 ha. PĂ«r tĂ« shkuar deri nĂ« GurĂ«zezĂ«, tĂ« duhet tĂ« shkosh anĂ«s malit, Sapo futesh nĂ« qendĂ«r tĂ« Cakranit syri nuk tĂ« shpĂ«ton majĂ«n mĂ« njĂ« rrugĂ« gati natyrore, e pashtruar, e gĂ«rryer herĂ« herĂ« thellĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« zonĂ«s, GurĂ«zezĂ«n, vendin me aq shumĂ« histori ilire dhe nga ujrat qĂ« rrjedhin nga lartĂ«sitĂ«, ndĂ«rsa faqet e malit janĂ« tĂ« bukuri natyrore, po aq shumĂ« pak tĂ« rrahur nga vizitorĂ«t dhe jashtĂ« veshura plot gjelbĂ«rim, plotĂ« pisha qĂ« qĂ«ndrojnĂ« jeshil gjithĂ« cdo harte turizmi apo axhende tĂ« ndonjĂ« agjencie turistike kohĂ«s e tĂ« kĂ«naqin pa fund me erĂ«n e rrĂ«shirĂ«s. TĂ« shkosh atje GurĂ«zeza ka qenĂ« njĂ« qytet antik dhe mesjetar dhe u quajt kĂ«shtu Ă«shtĂ« mrekullia vetĂ«, i ngjan njĂ« udhĂ«timi fantastic peligrinazhi, pĂ«r shkak tĂ« gurĂ«ve bituminozĂ« me ngjyrĂ« tĂ« errĂ«t qĂ« ndodheshin qĂ« ka brenda bukurinĂ«, lodhjen, aventurĂ«n, sportin, por dhe tĂ« nĂ« faqet e kodrĂ«s apo tĂ« malit tĂ« Cakranit. Dhjetra vite para Krishtit, papriturat e njĂ« vendi 510 metra lartĂ«si dhe tĂ« braktisur totalisht ajo kishte njĂ« sipĂ«rfaqe prej 23 ha dhe ngrihej mbi shpatin jugor tĂ« nga banorĂ«t. RrugĂ«s tek tuk mund tĂ« rastisĂ«sh ndonjĂ« bari qĂ« kodrĂ«s prej 508 m tĂ« lartĂ«. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye ajo qyhet edhe “Qafa e nuk pĂ«rton tĂ« udhĂ«heq drejt majĂ«s. Aty nĂ« majĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« LlogarasĂ« e Cakranit”. heshtje totale, mrekullia vetĂ«. Aty toka dhe qielli janĂ« njĂ«. Aty Arkeologwt thonw, se qyteti i dikurshĂ«m i GurĂ«zezĂ«s kishte si degjohet vetĂ«m perĂ«ndia dhe historia! Dhe e gjithĂ« kjo mrekulli funksion tĂ« kontrollonte rrugĂ«n Apoloni-Bylis, fushĂ«n e sotme tĂ« arkeologjike dhe natyrore aq shumĂ« pa e njohur!

Gurëzeza

Nr 22 TRAVEL 2017

95


Brunilda Liçaj

Një ditë në Ateljenë

“Cecile & Albana” Ishte njĂ« ditĂ« e ftohtĂ« janari, kur vizitova AteljenĂ« “Cecile & Albana”. E vendosur nĂ« njĂ« apartament tĂ« vogĂ«l diku nĂ« qendĂ«r tĂ« TiranĂ«s, nuk kishte asgjĂ« tĂ« ngjashme me punishtet e artizanatit qĂ« kisha vizituar gjatĂ« udhĂ«timeve tĂ« mia, kudo nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri. NjĂ« shpĂ«rthim ngjyrash qĂ« ngrohnin ambientin, ku e kuqja mbizotĂ«ronte, mĂ« bĂ«nĂ« tĂ« harroja acarin jashtĂ«. M’u desh pak kohĂ« tĂ« sodisja rreth e rrotull dhomĂ«s, orenditĂ« tĂ« cilat dukej se i pĂ«rkisnin brezave tĂ« ndryshĂ«m. Format, ngjyrat, gdhendjet e pafundme, mĂ« sollĂ«n ndĂ«rmend njĂ« pjesĂ« tĂ« muzeve etnografikĂ«, por tashmĂ« nĂ« miniaturĂ«. Objekte nga veriu e jugu, prej druri e bronxi, tĂ« cilat kombinoheshin bukur me “stolitĂ« e reja tĂ« markĂ«s” “Cecile & Albana”. “Cecile & Albana” Ă«shtĂ« historia e njĂ« takimi midis dy grave, dy kulturave, dy vendeve. Produktet e markĂ«s pĂ«rbĂ«hen prej çantave dhe aksesorĂ«ve tĂ« ndryshĂ«m duke pĂ«rdorur teknikat e lashta shqiptare. Marka “Cecile & Albana” Ă«shtĂ« shumĂ« e re nĂ« moshĂ«. Nuk ka festuar akoma 2-mujorin e krijimit. Ishte e pazakontĂ« pĂ«r mua qĂ« njĂ« franceze tĂ« punonte çanta me motive shqiptare, por pak nga pak gjithçka u qartĂ«sua. Cecile Bellemere jeton prej 4 vitesh nĂ« ShqipĂ«ri, pas transferimit tĂ« tĂ« shoqit nĂ« vendin tonĂ«. Me njĂ« formim nĂ« shkollat e artit nĂ« FrancĂ«, vite mĂ« parĂ« i ishte pĂ«rkushtuar sektorit tĂ« publicitetit. MegjithĂ«se mama me 3 fĂ«mijĂ« tashmĂ« adoleshtĂ«, gjithmonĂ« ka gjetur kohĂ« tĂ« eksplorojĂ« dhe t’i pĂ«rkush96

tohet pasioneve tĂ« saj. MĂ«suese vizatimi nĂ« shkollĂ«n franceze, nuk i mungon dĂ«shira tĂ« shfaqet herĂ« pas herĂ« me brikolage, vizatime nĂ« rĂ«rĂ« e deri nĂ« krijime veshjesh ekologjike nĂ« formĂ«n e riciklimit, duke krijuar fustane pĂ«r vajzat e saj pjesĂ«marrĂ«se nĂ« Eco Fashion Show. Albana Beaussier (Asllani) e lidh pasionin pĂ«r artizanatin me prejardhjen e saj. E rritur nĂ« njĂ« familje me tradita tĂ« vjetra shqiptare, kujton se gjyshja nga ana e tĂ« atit nga Libohova, i fliste pa fund pĂ«r artin, diplomacinĂ« dhe pasionet dhe gjithçka tĂ« rinisĂ« sĂ« saj nĂ« vitet ’30. Ishte koha, kur gjyshja nĂ« darkat dhe pritjet e kohĂ«s, jo pak herĂ« prezantonte kostumet tradicionale shqiptare. Kureshtare, e vogĂ«l ndiqte me kĂ«rshĂ«ri punimet e hallĂ«s rrobaqepĂ«se dhe pak nga pak filloi tĂ« stilonte vetĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« rrobave tĂ« saj. E ndĂ«rsa prej njĂ«rĂ«s gjyshe, mĂ«sonte pĂ«r traditat, nga gjyshja shkodrane, kishte si dhuratĂ« mĂ«simin e punimeve tĂ« dorĂ«s, qĂ«ndisje, grep me tĂ« cilat kalonte pushimet nĂ« ShkodĂ«r. Njohja e tĂ« dyjave zonjave, katĂ«r vite mĂ« parĂ«, kur fĂ«mijĂ«t ndiqnin shkollĂ«n franceze, solli miqĂ«sinĂ« e cila nĂ« shumĂ« raste u shoqĂ«rua me udhĂ«time tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta nĂ«pĂ«r ShqipĂ«ri. Cecile e mrekulluar nga gjithçka shihte, Albana krenare pĂ«r gjithçka i prezantonte, takimet e shumta me artizanĂ«t kudo ku shkonin, bashkuar me pasionin pĂ«r tĂ« bukurĂ«n, sollĂ«n dhe mendimin pĂ«r


krijimin e parĂ«. NjĂ« çantĂ« qeleshe. Unike, e traditĂ«s duke pĂ«rdorur njĂ« kolorit ngjyrash e cila mund tĂ« pĂ«rdorej nga vajzat nĂ« momentet e lira tĂ« ditĂ«s. Ashtu si pa kuptuar, bisedat rreth motiveve tradicionale filluan tĂ« zinin mĂ« tepĂ«r vend nĂ« bisedat e tyre, derisa morĂ«n vendimin. Do krijonin njĂ« markĂ« tĂ« re, ku baza do ishte tradita shqiptare, motivet dhe ngjyrat por tĂ« rijetĂ«zuara nĂ« version modern. NjĂ« markĂ« e cila do tĂ« “ Vishte shqip”. Pas njĂ« udhĂ«timi nĂ« ShkodĂ«r, gjithçka u kristalizua. Cecile dhe Albana iu futĂ«n punĂ«s pĂ«r tĂ« sjellĂ« nĂ« jetĂ« krijimet e tyre. NdĂ«rsa shoh Cecile e cila merr brezin shumĂ«ngjyrĂ«sh nĂ« dorĂ« dhe fillon t’ia bashkĂ«ngjisĂ« qeleshes mashkullore, Albana nis e tregon se sa shumĂ« nĂ« tregjet tona ishin mbushur me produkte kineze tĂ« cilat kishin kopjuar tmerrĂ«sisht keq motivet shqiptare.PĂ«r tĂ« qenĂ« tĂ« sigurtĂ« nĂ« atĂ« qĂ« do tĂ« sillnin, kĂ«rkimet filluan nga muzetĂ« etnografikĂ«, ku u fokusuam tek detajet, si pĂ«rshembull si tufat e fijeve qĂ« shoqĂ«ronin veshjet mĂ« parĂ«, por qĂ« shumĂ« pak, pregatiten sot. JanĂ« teknika,tĂ« cilat pak nga pak po zhduken dhe pikĂ«risht kĂ«tĂ« duam tĂ« risjellim nĂ« jetĂ«. E vĂ«shtirĂ« tĂ« gjesh cilĂ«sinĂ« e materialit qĂ« duhet, sepse Ă«shtĂ« njĂ« punĂ« qĂ« kĂ«rkon kohĂ« dhe pĂ«rqĂ«ndrim, por jo e pamundur. Materialet qĂ« pĂ«rdorim vijnĂ« nga zona tĂ« ndryshme dhe i pĂ«rgjigjen njĂ« kĂ«rkimi intesiv dhe janĂ« origjinale, autentike duke u munduar tĂ« jemi larg materialeve tĂ« importuara. NjĂ« hulumtim i gjatĂ« nĂ« bibliotekĂ«n kombĂ«tare, pĂ«r tĂ« gjetur motivet shqiptare, tĂ« periudhave tĂ« ndryshme, prej antikitetit, mesjetĂ«s e deri tĂ« rilindjes u shoqĂ«rua me udhĂ«time dhe takime pafund artizanĂ«sh nĂ« pjesĂ«n veriore tĂ« vendit. QĂ«llimi ishte krijimi i koleksionit tĂ« parĂ«, duke pĂ«rdorur metodat mĂ« tĂ« hershme tĂ« pĂ«rpunimit tĂ« leshit. U pĂ«rdorĂ«n motive ilire, motive tĂ« marra nga xhubjetat , trekĂ«ndĂ«shat (nga Trinite), motive qĂ« gratĂ« i sjellin brez pas brezi. U lidhĂ«n ngjyrat dhe teknikat e punimit duke i dhĂ«nĂ« sens imagjinatĂ«s.. Dhe koleksioni i parĂ« u prezantua nĂ« fundin e nĂ«ntorit, nĂ« prani tĂ« shumĂ« tĂ« ftuarve. NjĂ« larmishmĂ«ri modelesh, ngjyrash tĂ« ndara nĂ« kategorinĂ« e çantave, kuletave dhe kutive.NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n ditĂ« u prezantua dhe website i markĂ«s ‘Cecile& Albana”, ku gjenden punimet me kodet pĂ«rkatĂ«se ( www.cecile&albana.com). Cecile tregon se leshi i pastĂ«r dhe i pa pĂ«rzier Ă«shtĂ« lĂ«nda e parĂ« e pĂ«rdorur pĂ«r koleksionin, sepse eshtĂ« shume e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«rdorimi i lĂ«ndĂ«ve tĂ« para origjinale: leshi, pambuku, lini, druri i ullirit, ngjyrat natyrale, argjendi. E ndĂ«rsa Cecile, vazhdon tregimin nĂ« gjuhĂ«n frĂ«nge, Albana tĂ«rheq nga biblioteka e tĂ« atit (tĂ« cilin e ka humbur prej pak kohĂ«sh), njĂ« libĂ«r tĂ« zverdhur prej kohĂ«s. E menduar, shpjegon se ngjyrat natyrale i njeh mirĂ«, jo vetĂ«m nga arsimi si kimiste, por sekretet e tyre i ka trashĂ«gimi prej tĂ« atit (kimist, Nr 22 TRAVEL 2017

97


njohës i mirë i bimëve medicinale). Biseda rrjedh natyrshëm, ndërsa shoh se si marrin formë çantat para syve të mi dhe u vendosen, Logot e punuara me kujdes me dru ulliri nga artizani i Shkodrës. Cecile dhe Albana, flasin me pasion për punën e tyre.Produktet e para, u shitën në pazarin e Krishtëlindjeve në Sheraton, ku një pjesë e të ardhurave kaluan për bamirësi. E porositë e para kanë filluar të marrin formë. Website në tre gjuhë, paraqet shumë mirë produktet e tyre, të cilat janë emërtuar me emra elegantë, e që presin të shtohen në numër. Sepse Cecile dhe Albana, kërkojnë të sjellin më tepër, të sjellin Shqipërinë e fustanellave të jugut, e motiveve të Shqipërisë së mesme, qëndismat e pafund të Dardhës, Rajcës e shumë motive të cilat presin të fjetura për tu prezantuar me hijeshi dhe elegancë dhe në tregjet ndëkombëtare. Ndërsa zgjedh modelin tim të preferuar të portofolit Lulza, rrezet e diellit të pasdites kanë filluar të hyjnë këndshëm në atelje, duke u pasqyruar në zbukurimet e kostumit tradicional pothuaj shekullor, të ruajtur bukur në kornizën e qelqtë dhe përkëdhelur kaktuset që gjenden kudo. Si për të kujtuar, se për të krijuar gjëra të bukura, duhet mundim dhe dhimbje. Por optimizmi për produkte elegante rritet. Suksese Cecile dhe Albana.

98


e paharruar

Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil. Hoteli ofron dhoma me kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën ballkanase dhe atë europiane. Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konfeë-Korçë, Albania rencash, kënd çlodhjeje , dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje të ndryshme Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si 0911;Tel: 0684088797 +355 (0)682020911; 0684088797 Tel: (0)682020911; ski+355 dhe snowboard dhe0684088797 sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari. Tel: +355 (0)682020911; 0684088797 oja.com www.royalvoskopoja.com www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly hospitality and above all,all, tastefull www.royalvoskopoja.com Natural food, comfort, friendly andfriendly above tastefull Natural food,hospitality comfort, hospitality anda hoo.com royal_v_hotel@yahoo.com Natural food, comfort, friendly hospitality and royal_v_hotel@yahoo.com

NĂ«NĂ«VoskopojĂ« NĂ« VoskopojĂ«NĂ« çdoditĂ«ditĂ« dimri are dishes, all basedçdo on grill. Thedimri products no çd çdo Royal Hotel taste is delicious and you will come back to e Voskopoje VoskopojeRoyal Royal Hotel Hotel same pleasure, if you come hereĂ«shtĂ« once. Ă«shtĂ« njĂ« festĂ« njĂ« festĂ« NĂ« NĂ« ashtu siç e do tradita... Hotel Royal Ashtu e doe tradita myzeqare ajo bĂ«het ashtusiçsiç do tradita... Hotel Royal ashtu siç e do tradita doeajopaharruar tradit Hot Ho bĂ«het Voskopoje Royal Hotel e paharruar VOSKOPOJË e

dishes, all based on grill. Theonproducts are not but dishes, all based grill. The products aretonotmany to many butthe the dishes, all based on grill. The products taste is delicious and you will come back to experience again the are not Location: With an alpine structure, Voskopoja and you will come back to experience again the Voskopoje Royal Hotel taste is delicious Royal same Hotel ispleasure, located in Voskopojë, in thehere district if you come once. taste is delicious 63 20 ro- and you will come back to exp same pleasure, you come once. ofKorça,if1350 m above sea here level. Capacity: oms (45 beds) furnished with style. The hotel offersif you come here once. same pleasure,

royal_v_hotel@yahoo.com

rooms with very comfortable conditions with a contemporary furnishing, equipped with heating system, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 ALL rooms. Restaurant: offers a rich menu of traditional area, alternating with Balkan and European cuisine. Others: panoramic bar, restaurant with winter and summer rooms, conference room, recreation angle, and guaranteed parking. Organizes various tourist walk as expeditions and mountain activities (hiking and treeking), winter sports like skiing and snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x 4 Tours & Safari.

ajo bëhet e paharruar

Adresa: Voskopojë-Korçë, Albania Tel: +355 (0)682020911; 068408879 www.royalvoskopoja.com royal_v_hotel@yahoo.com

NĂ« VoskopojĂ« OPOJË çdo ditĂ« dimri VOSKOPOJË VOSKOPOJË Ă«shtĂ« njĂ« festĂ« NĂ« shtu siç e do tradita... Hotel Royal ajo bĂ«het VOSKOPOJË e paharruar Nr 17 TRAVEL 2015 Nr 11 TRAVEL 2013

Vendodhja: Me një strukturë alpine, Hotel Royal Voskopoja ndodhet në Voskopojë, 63 në rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara me stil. Hoteli ofron dhoma me kushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 lekë dhoma. Restoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën ballkanase dhe atë europiane. Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, sallë konferencash,Hotel kënd çlodhjeje , dhe parkimndodhet i garantuar. shëtitje të ndryshme strukturë alpine, Royal Voskopoja nëOrganizon Voskopojë, turistike si : ekspedita dhe shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte dimërore si në lartësinë ski 1350 mbi nivelin e detit. dhe m snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4 tours & safari.

Natural food, comfort, friendly hospitality and above all, tastefull dishes, all based on grill. The products are not to many but the taste is delicious and you will come back to experience again the same pleasure, if you come here once.

Location: With an alpine structure, Voskopoja Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 rooms (45 beds) furnished with style. The hotel offers rooms with very comfortable conditions with a contemporary furnishing, equipped with heating system, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 ALL rooms. Restaurant: offers a rich menu of traditional area, alternating with Balkan and European cuisine. Others: panoramic bar, restaurant with winter and summer rooms, conference room, recreation angle, and guaranteed parking. Organizes various tourist walk as expeditions and mountain activities (hiking and treeking), winter sports like skiing and snowboard and summer sports: mountainbike, 4 x 4 Tours & Safari.

e dimërore dhe verore, sallë konfear. Organizon shëtitje të ndryshme g dhe treeking) , sporte dimërore si bike, 4 X 4 tours & safari.

l Voskopoja ndodhet në Voskopojë, lin e detit. a me stil. Hoteli ofron dhoma me or, të pajisura me sistem 0-5000 lekë dhoma. të zonës, të alternuara me kuzhinën

Vendodhja: Me një strukturë strukturë alpine, Hotel Voskopoja ndodhet ma (45Vendodhja: shtretër) tëMe mobiluara me stil.alpine, HoteliHotel ofron Royal dhoma me një Royal Voskopoja ndodhetnë nëVoskopojë, Voskopojë, në arredim rrethin ebashkëkohor, Korcës në lartësinë 1350 msistem mbi nivelin e detit. e menë nje të pajisura me rrethin e Korcës në lartësinë 1350 m mbi nivelin e detit. 95 Nr 17 TRAVEL 2015 Kapaciteti: 20 dhoma të mobiluara me Hoteli ofron 63 Nretj. 11 Cmimi: TRAVEL 2013(45 shtretër) panoramike, 3000-5000 lekë dhoma. Location: With an stil. alpine structure, Voskopojadhoma me Kapaciteti: 20 dhoma (45 shtretër) të mobiluara Hoteli ofron Royal Hotel is me locatedstil. in Voskopojë, in the district dhoma me kushte mjaft komodetë me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem ë menu të pasur tradicionale zonës, të alternuara me kuzhinën ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 rokushte mjaft komode me nje arredim bashkëkohor, të pajisura me sistem oms (45 beds) furnishedlekë with style. The hotel offers ngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: 3000-5000 dhoma. uropiane. rooms3000-5000 with very comfortable with a conngrohjeje, ballkone panoramike, etj. Cmimi: lekëconditions dhoma. temporary furnishing, equipped with heating me sy- kuzhinën Restoranti: një menu të pasur zonës, të alternuara mik, restorant me ofron ambiente dimërore dhe tradicionale verore, sallëtë konfeRestoranti: ofron një menu të pasur tradicionale të zonës, të alternuara me kuzhinën stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 jeje , ballkanase dhe parkimdhe i garantuar. Organizon shëtitjeALLtërooms. ndryshme atë europiane. dhe atë europiane. Restaurant: offers asirich menu of traditional area, ta dheballkanase shëtitje (hiking dherestorant treeking)me , sporte dimërore Te tjera:malore bar panoramik, ambiente dimërore dhe verore, sallë konfealternating with Balkan and European cuisine. Te tjera: bar panoramik, restorant me ambiente dimërore dhe verore, konfeOthers: panoramic bar, restaurant with winter he sporte verore: mountainbike, X 4 tours & safari. rencash, kënd çlodhjeje , 4dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje tësallë ndryshme and summer rooms, conference room, recreation rencash, çlodhjejedhe , dhe parkim i garantuar. Organizon shëtitje të ndryshme angle, and guaranteed parking. Organizes variousdimërore si turistike kënd si : ekspedita shëtitje malore (hiking dhe treeking) , sporte tourist walk as expeditions and mountain activities turistike si : ekspedita shëtitje malore (hiking dhe4 Xtreeking) , sporte dimërore si ski dhe snowboard dhedhe sporte verore: mountainbike, 4 tours & safari. skiing and (hiking and treeking), winter sports like

ski dhe snowboard dhe sporte verore: mountainbike, 4 X 4sports: tours & safari. snowboard and summer mountainbike, 4x

63

4 Tours & Safari. Location: With an alpine structure, Voskopoja Royal Hotel is located in Voskopojë, in the district ofKorça, 1350 m above sea level. Capacity: 20 roWith an alpine structure, Voskopoja oms (45 beds) furnished with style.Location: The hotel offers Royal Hotel is located in Voskopojë, in theVoskopoja district Location: an alpine structure, rooms with very comfortable conditions with aWith contemporary furnishing, equipped with syofKorça, 1350is mlocated above in seaVoskopojë, level. Capacity: roRoyalheating Hotel in the20 district stem, panoramic balconies, etc. Price: 3000-5000 oms (45 beds) hotel offers ofKorça, 1350furnished m above with sea style. level. The Capacity: 20 roALL rooms. rooms with veryfurnished comfortable a conoms (45 beds) withconditions style. Thewith hotel offers Restaurant: offers a rich menu oftemporary traditional area, equipped with heating rooms withfurnishing, very comfortable conditions with a syconalternating with Balkan and European cuisine. stem, panoramic balconies, etc. Price: Vendodhja: Mesynjë strukturë alpine, H temporary furnishing, equipped with 3000-5000 heating Others: panoramic bar, restaurant with winter balconies, etc. Price: 3000-5000 ALL rooms. stem, panoramic nëofrrethin Korcës në2015 lartësinë 22 TRAVEL 2017 95 991350 m and summer rooms, conference Restaurant: room, recreation NreNr 17 TRAVEL offers a rich menu traditional area, ALL rooms. 63 Nr 11 TRAVEL 2013 angle, and guaranteed parking. Organizes various alternating with Balkan and European cuisine. Kapaciteti: 20area, dhoma (45 shtretër) të Restaurant: offers a rich menu of traditional tourist walk as expeditions and mountain activities Others: panoramic bar,and restaurant winter alternating with Balkan Europeanwith cuisine.


Duaje Tokën, Mbro të Ardhmen


Ejani ta bĂ«jmĂ« sĂ« bashku edhe nĂ« PĂ«rmet! Jetoni dhe ndani me ne emocionet e njĂ« prej festave familjare mĂ« popullore tĂ« trevĂ«s tonĂ«! UrdhĂ«roni tĂ« shijoni gatesat e shumta pĂ«rmetare qĂ« sipas zakoneve tona, mĂ« 14 Mars, mbyllin njĂ« sezon dhe hapin njĂ« tjetĂ«r, nga koleja & qingji i mbushur, kulaçi i bekuar & pĂ«rvlaku, kulaçkat me finjĂ« & qumĂ«shtori me kulloshtĂ«r... VallĂ«zoni me ne, lidhni verojkĂ«n, bĂ«huni pjesĂ« e lojrave tĂ« bukura popullore, kapĂ«rceni zjarrin me dĂ«llinja dhe çoni nĂ« shtĂ«pi degĂ«n e thanĂ«s pĂ«r njĂ« vit sa mĂ« tĂ« mbarë  PĂ«r tĂ« kuptuar mĂ« mirĂ« çfarĂ« i mban tĂ« bashkuara duart e komunitetit tonĂ« tĂ« vogĂ«l dhe nĂ« mbĂ«shtje tĂ« iniciativĂ«s botĂ«rore tĂ« Slow Food International: “Duaje TokĂ«n-Mbro tĂ« Ardhmen/ Love the earth-Defend the Future”, ju ftojmĂ« tĂ« bĂ«heni pjesĂ« e kornizĂ«s sĂ« DitĂ«s sĂ« VerĂ«s pĂ«rmetare dheeeee
 kujdes
 sepse edhe dera juaj mund tĂ« trokasĂ« pĂ«r njĂ« Ă«mbĂ«lsirĂ« apo frut
 A jeni gati?! 100

Zbuloni ç’do ndodhĂ« gjatĂ« FestĂ«s
 (programi, menuja & historiku) DREKA TIPIKE E DITËS SË VERËS – gatesa unike qĂ« sipas zakoneve tona shtrohen nĂ« tavolinĂ« atĂ« ditĂ« feste. TRYEZA E KUZHINËS SË TRE BREZAVE – shaqje gatimesh e disa prej pjatave tĂ« “DitĂ«s sĂ« VerĂ«s” me shef Urim Jaçe i AleancĂ«s Slow Food tĂ« KuzhinerĂ«ve, gjyshe pĂ«rmetare & tĂ« rinj. NXJERRJA E RAKISË AKOMA EDHE SOT SI QËMOTI – demostrim i nxerjes sĂ« rakisĂ« me kazan bakri & llulla nga artizani Marsel Daco. KAPËRCIMI I ZJARRIT ME DËLLINJA – lini pas tĂ« ligat dhe merrni urimin pĂ«r njĂ« stinĂ« tĂ« begatë  SAZET E PËRMETIT – tingujt e mirĂ«njohur tĂ« gĂ«rnetĂ«s & orkestrĂ«s pĂ«rmetare, qĂ« i kanĂ« dhĂ«nĂ« gjithnjĂ« jehonĂ« trevĂ«s tonĂ«.


EKSPOZITË E PRODHIMEVE TË FERMERËVE & BLEGTORËVE PËRMETARË – fermerĂ« dhe blektorĂ« nga rrethi do tĂ« jenĂ« prezent me prodhimet e tyre me tĂ« cilat gatuhen pjatat e “DitĂ«s sĂ« VerĂ«s”. STEND ME PRODUKTE TIPIKE DHE ARTIZANALE – Arti i duarartave tĂ« trevĂ«s sĂ« PĂ«rmetit qĂ« nuk “shteron” kurrë  RECETAR I MENUSË SË DITËS SË VERËS – shkruar & dizenjuar nga fĂ«mijĂ«t e shkollave tĂ« rrethit tonĂ«. HAPËSIRA me DEDIKUAR NJOHJES ME LËVIZJEN SLOW FOOD – “Kush Ă«shtĂ«? Ku Ă«shtĂ«? ÇfarĂ« bĂ«n?” LOJRA POPULLORE ARGËTUESE GJITHPËRFSHIRËSE – molla “rrotulluese”, patatja “ngatĂ«restare”, vezĂ«t “akrobate” & surpiza tĂ« shumta pĂ«r fituesit
!! DALJET PËR “OZI-BOZI” – tĂ« gjithĂ« fĂ«mijĂ«t do tĂ« mund tĂ« dalin me shporta nĂ« duar dhe tĂ« kĂ«ndojnĂ« “oziiii, boziiii erdhi martallloziii
”, ndĂ«rkohĂ« qĂ« shportat mbushen me Ă«mbĂ«lsira.

MENU VezĂ« fshati tĂ« ziera nĂ« ujĂ« dhe lĂ«pushka qepe - 25 lekĂ« TavĂ« me lĂ«pjetĂ« guri dhe lulĂ«kuqe - 50 lekĂ« Qofte tĂ« rrema - 20 lekĂ« (3 qofte) Kulaç i rrokullisur nga kodra - 20 lekĂ« Byrek me hithra - 40 lekĂ« Kole me vezĂ« fshati dhe djathĂ« dhie - 200 lekĂ« (2 vezĂ«) KĂ«mbĂ« dhie me oriz, lakra tĂ« egra & pastĂ«rma - 150 lekĂ« Qingj i mbushur me kulaç & gĂ«shtenja tĂ« Odriçanit - 150 lekĂ« Domate tĂ« thara tĂ« kaluara nĂ« tigan - 20 lekĂ« (4 copĂ«) PĂ«rvlak - 20 lekĂ« Bobole tĂ« ziera nĂ« dorje - 20 lekĂ« Kulaçka tĂ« Ă«mbla me finjĂ« - 10 lekĂ« Petulla me mjaltĂ«, arra & bajame - 50 lekĂ« (2 copĂ«) QumĂ«shtor me kulloshtĂ«r - 30 lekĂ« Gliko arre/ fik i egĂ«r/ kumbull, limon i egĂ«r ose domate - 40 lekĂ« Raki Moskat - 50 lekĂ« Raki Rrushi - 50 lekĂ« Raki Mani - 100 lekĂ« VerĂ« e kuqe Shesh i Zi - 80 lekĂ« VerĂ« autoktone DebinĂ« e bardhĂ« - 100 lekĂ« (çmimi i 1-rĂ« pĂ«r vitin 2016) * Çmimet janĂ« simbolike pĂ«r tĂ« na ndihmuar nĂ« realizimin e eventit. FALEMINDERIT!

Nr 22 TRAVEL 2017

101


PROGRAMI 13 Mars 2017 pragfesta e DitĂ«s sĂ« VerĂ«s
 Ora 17:00 grumbullimi i fĂ«mijĂ«ve nĂ« sheshin e qytetit tek SHTËPIZA ekologjike e informacionit tĂ« Slow Food PĂ«rmet pĂ«r DALJET “OZI-BOZI” Ora 19:00 KAPËRCIMI I ZJARRIT ME DËLLINJA
 14 Mars 2017 Dita e VerĂ«s pĂ«rmetare Ora 10:30 Festa fillon
 LOJRAT POPULLORE - shĂ«titorje Odise Paskali SAZET E PËRMETIT “LIVE” - sheshi Abdyl FrashĂ«ri STENDA ME PRODUKTE TIPIKE DHE ARTIZANALE sheshi Abdyl FrashĂ«ri TRYEZA E KUZHINËS SË TRE BREZAVE – Ushtari i Panjohur NJOHJA ME LËVIZJEN SLOW FOOD - Ushtari i Panjohur Ora 11:45 GATESAT E DITËS SË VERËS (mĂ« poshtĂ« menu-ja) – Sheshi Abdyl FrashĂ«ri EKSPOZITË E PRODHIMEVE – Sheshi Abdyl FrashĂ«ri

HISTORIKU I FESTËS DHE TRADITAVE TONA NjĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«, nuset dhe vajzat PĂ«rmetare zgjohen me harenĂ« e çmuar nĂ« shpirt dhe, ndĂ«rsa fĂ«mijĂ«t vallĂ«zojnĂ« nĂ«pĂ«r shtĂ«pi, nisin pĂ«rgatitjet e gatimeve tipike. Nuk mund tĂ« mungojnĂ« vezĂ«t e fshatit tĂ« ngjyrosura me lĂ«pushkat e qepĂ«ve e as kulaçi, byreku me hithra dhe qumĂ«shtori, kulaçkat e Ă«mbla me finjĂ« apo byreksheqeret.. . Çka mbetet gjithmonĂ« unike nĂ« guzhinĂ«n PĂ«rmetare Ă«shtĂ« mĂ«nyra sesi i jepet vlerĂ« shpirtĂ«rore çdo gatimi. DitĂ«n e VerĂ«s nĂ« mĂ«ngjes, kulaçi rrokulliset nga kodra dhe bujku i parĂ« qĂ« e kap Ă«shtĂ« i bekuar me begati nĂ« arat e tij dhe familje. NjĂ« tjetĂ«r veçanti qĂ«ndron te qumĂ«shtori qĂ« pĂ«r NĂ«nĂ«n Natyre cilĂ«sohet si çelĂ«si i ardhjes sĂ« PranverĂ«s dhe shtimit tĂ« qumĂ«shtit tĂ« bagĂ«tisĂ«. Sipas gojedhĂ«nave rrezet e Marsit bĂ«jnĂ« fytyrĂ«n me quka por, hithra i mban ato larg, ja pĂ«rse haet byreku me hidhrat e para tĂ« njoma tĂ« stinĂ«s
 NĂ« dorĂ«, çdokush vendos njĂ« verojkĂ« tĂ« bardhĂ« me tĂ« kuqe, e cila mbahet deri sa tĂ« pikaset dallĂ«ndyshja e parĂ« nĂ« qiell. MĂ« pas ajo hiqet dhe varet nĂ« degĂ«n e trĂ«ndafilit ose thanĂ«s sĂ« bashku me njĂ« dĂ«shirĂ« tĂ« shprehur. KĂ«shtu besohet se dallĂ«ndyshja do ta gjejĂ« verojkĂ«n dhe dĂ«shira do tĂ« realizohet.

102


Ajo çka tĂ« mbush me mall dhe tĂ« kthen pas nĂ« kohĂ« janĂ« hapat e fĂ«mijĂ«ve pasditen e 13 Marsit, zĂ«rat e tyre nĂ«pĂ«r oborret e gurta dhe daljet pĂ«r ozi-bozi nĂ«pĂ«r rrugicat e ngushta me kalldrĂ«m... Me shporta nĂ«pĂ«r duar, ecja e tyre valltareske i jep jetĂ« e atmosferĂ« festĂ«s dhe nĂ« darkĂ« vonĂ« shportat janĂ« mbushur me vezĂ«, arra, Ă«mbĂ«lsira dhe fruta nga shtepitĂ« e e pafundme qĂ« fĂ«mijĂ«t vizitojnĂ«. DitĂ«n e VerĂ«s, meret njĂ« degĂ« thane, me tĂ« cilĂ«n “goditet” 3 herĂ« trupi i pjesĂ«tarĂ«ve tĂ« familjes nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« thana tĂ« kalojĂ« fuqinĂ« e saj nĂ« trupin e tyre. Gjithashtu futet nĂ« shtĂ«pi njĂ« tufĂ«z bar i njomĂ« dhe ujĂ« burimi, simbol i mbarĂ«sisĂ« dhe pastĂ«rtisĂ«. Femijet zgjohen herĂ«t pĂ«r ritualin e DitĂ«s sĂ« VerĂ«s, ngrĂ«nien e vezĂ«s sĂ« lyer me lĂ«pushkat e qepĂ«s qĂ« t’u skuqen faqet dhe tĂ« rriten tĂ« shĂ«ndetshĂ«m. Me ujin e vezĂ«ve, nĂ«nat u pastrojnĂ« sytĂ« tĂ« vegjĂ«lve si urim pĂ«r njĂ« zgjim tĂ« shpejtĂ« dhe lutje qĂ« fĂ«mijĂ«t tĂ« mos bĂ«hen dembelĂ«, por punĂ«torĂ« si baballarĂ«t e tyre. GjatĂ« festĂ«s pĂ«rgatitet njĂ« zjarr me degĂ« dĂ«llinje dhe gjyshet thonĂ« se fĂ«mijĂ«t duhet ta kapĂ«rcejnĂ« zjarrin qĂ« t’u largohen tĂ« kĂ«qiat. Muzika popullore dhe tĂ« gjitha kĂ«to festime mirĂ«presin me dashuri dhe pĂ«rkushtim dy mikesha tĂ« dashura: PranverĂ«n dhe VerĂ«n!

KONTAKTE: SHOQATA PRO PËRMET Pro PĂ«rmet You Tube: Pro Permet pro.permet@gmail.com www.visitpermet.org KONVIVIUM SLOW FOOD PËRMET Slow Food Permet-Albania slowfoodpermet.al@gmail.com You Tube: Slow Food Permet www.slowfood.com www.terramadre.info tel: +355 (0)69 4617965 Cesvi Albania Cesvi Albania You Tube: Cesvi Albania cesvi.albania@gmail.com Tel: +355 (0)81323725 www.cesvi.org www.cesvi.eu RAFTING VJOSA ALBANIA OUTDOORS SPORT Rafting Vjosa Albania e-mail: raftingvjosa@gmail.com Ahmet Berzani, tel: +355 (0)69 2778215 ZIT - ZYRA E INFORMACIONIT TURISTIK QĂ«ndra Kulturore Multifunksionale ShĂ«titorja Odise Paskali Ora e hapjes : çdo ditĂ« nga ora 8.00 - 18.00 Tel. +355 (0) 81320015

Nr 22 TRAVEL 2017

103


Udhëtime Bileta r e z e r v i m e h o t e l eErdhi s h pranvera, stina e ripërtëritjes dhe e shpërthimit m a k i n a m e q i r a të ngjyrave. E bashkë me të, edhe e shpërthimit të p a k e t a t u r i s t i k e ofertave Drejtohuni tek agjencitë tuaja për të marrë

Ofertat

TRAVEL PORTAL

aty ofertĂ«n mĂ« tĂ« fundit. Zgjidhni destinacionet e preferuara. Studioni çmimet mĂ« tĂ« favorshme pĂ«r ju. Dhe merrni edhe dhuratĂ«n tonĂ« bashkĂ« me paketĂ«n turistike apo biletĂ«n tuaj. T r av e l a g e n c y / r e n T a c a r Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – SkeleNĂ«se do t`i drejtoheni cilĂ«sdo agjenci, emrin e sĂ« cilĂ«s Tel: +355 33 224 339 do ta gjeni nĂ« Travel Portal, pĂ«r çdo shĂ«rbim qĂ« do Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com tĂ« tĂ« merrni prej aty, do t`ju jepet dhuratĂ« edhe njĂ« www.tisatours.com numĂ«r i revistĂ«s Travel me qĂ«llim qĂ« tĂ« shijoni çdo w w w. t i s a t o u r s . c o m Pocket guide - 43 destinacion qĂ« ju kemi ofruar nga ky numĂ«r

e parezistueshme

PranverĂ« nĂ« SpanjĂ« dhe Portugali, 8 DitĂ« €595

Ud hëtim e Bileta re ze rvime hoteles h makin a me qira pa ke ta turis tik e

Nisja më 19 Maj - Vizitohet: Barcelonë, Zaragosa, Madrid, Lisbonë, Sevilje, Cordoba, Malaga, Granada dhe Valencia. Fjetje 2 Netë Barcelonë, 1 natë Madrid, 2 netë Lisbonë, 1 natë Malaga dhe 1 natë Valencia. Transferim Vajtje Ardhje me autobus Tiranë - Aeroporti i Shkupit, Fluturimi direkt Vajtje - Ardhje me Avion direkt Shkup - Barcelonë - Shkup, Mëngjeset në Hotel, Transfertat dhe Shëtitjet.

With the best prices and quality, at:

T r av e l a g e n c y / r e n T a c a r

w w w. t i s a t o u r s . c o m

U d h Ă« ti m e B i l e ta r e z e r v i m e h o te l e s h makina me qira p a k e ta tu r i s ti k e

Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – Skele Tel: +355 33 224 339 Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com www.tisatours.com Pocket guide - 43

Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – Skele Tel: +355 33 224 339 Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com www.tisatours.com Pocket guide - 43

104


Udhëtime Bileta rezervime hotelesh makina me qira paketa turistike

tĂ« pranverĂ«s U d h Ă« ti m e B i l e ta re z e rv i me hot eles h m a k i n a m e qira T ra v e l a g e n c y / r e n T a c ar Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – Skele p a k e ta t urist ike Tel: +355 33 224 339 Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com www.tisatours.com

w w w. t i s a t o u r s . c o m Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – Skele Tel: +355 33 224 339 Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com www.tisatours.com

PranverĂ« nĂ« Kryeqytetet Skandinave, 5 DitĂ« €545

Udh Ă« tim e B ileta r e zer vim e h o t e l e s h m a kina m e q i ra pa keta t u ri s t i k e

- Nisja më 24 Maj, - Vizita Pocket guide - 43 në: Stockholm, Oslo, Malmo, Copenhagen. Fjetje 1 natë në Stockholm, 1 natë në Oslo dhe 2 netë në Malmo. Transferimi Vajtje Ardhje me autobus nga Tirana në Shkup, Vajtje - Ardhje me Avion Direkt Shkup Stockholm dhe Malmo - Shkup. Shoqërues Shqiptar gjatë udhëtimit.

Adresat: 1.Pallati i ri para teatrit “Migjeni”, Shk 2. Rruga “Studenti”, sheshi “2 Prilli” Tel/Fax: +355 22 25 03 70; koplikutrave@yahoo.it Tel: +355 68 20 31 125; 067 44 47 720 www.koplikutravel.com

Shkodër, Albania

Kolashini

Rr.”Ismail Qemali” Blv. Vlore – Skele Tel: +355 33 224 339 Cel: +355 69 67 50 800 E-mail: tisatours@gmail.com www.tisatours.com

vetëm

10 e uro

Bileta avioni, trageti dhe autobusi UdhĂ«time turisitke Pocket guide - 43 Transport turistik Rezervime hoteli nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n Agjenci imobiliare Siguracione ShkodĂ«r, Albania, pranĂ« Teatrit ShĂ«rbim Taksi“Migjeni”

+355 682031125; +355 682031124 Transporti agjensisë Kopliku Travel është më +355 674447720; 0222 i50370 komodi dhe më cilësori nga të gjitha agjensitë koplikutravel@yahoo.it e tjera në qytetin e Shkodrës Ju vetëm i mendoni ato që ne i bëjmë realitet.

-10 %!!! Pocket guide - 43

zbritje në të gjitha shërbimet që do të merrni pranë TISA TOURS, nëse merrni me vete një kopje të revistës Travel dhe e dërgoni në agjenci ose prisni këtë kupon

Shijoni Gjirokastrën dhe Antigonenë, përmes

Udhëtimeve me kuaj Caravan Riding Center organizon "Udhëtim me kuaj në Parkun e Antigonesë" çdo fundjavë mes muajve

NĂ«ntor dhe Mars.

Pjesëmarrja kërkon minimalisht formë të mirë sportive. Maksimumi i lejuar i peshës për të marrë pjesë është 85 kg. www.caravanhorseriding.com, Mob. 0695375743 / 0692234137 Mob: 0695259527, travelcaravan@ymail.com

Nr 22 TRAVEL 2017

105


"ALER TRAVEL"

Tourism & Real Estate in Albania Teodor Keko str, Konfort Konstruksion Tirana, Albania Cel. +355 69 3655684 +355 69 2969214 Tel./Fax: +355 4 453 5555 Skype: office.alertravel www.alertravel.com

106

Nr 20 TRAVEL 2016

106


Marina Maritime SA Company Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar Sarandë, Albania; Tel: 0035585226057; Fax: 0035585225117 Mob: 00355672022004; Mob: 00355692073711; info@finikas-lines.com; finikaslines@yahoo.com marinamaritime.sa@gmail.com; www.finikas-lines.com

E re!

Përveç shërbimeve të tjera të shumta që ju i njihni, Finikas Lines ju ofron këtë verë një shërbim të ri. Tashmë nëse doni të vizitoni Korfuzin mund ta merrni me vete makinën tuaj. Finikas Lines ju ofron transport për automjete me tragetin e ri të linjës Sarandë-Korfuz. Eksploroni ishullin cep më cep me makinën tuaj! Marina Maritime SA Company Rruga Mitat Hoxha, Mbi portin Detar Sarandë, Albania; Tel: 0035585226057; Fax: 0035585225117 Mob: 00355672022004; Mob: 00355692073711; info@finikas-lines.com; finikaslines@yahoo.com marinamaritime.sa@gmail.com; www.finikas-lines.com


№ 22 | 2017

Histori shqiptare

rrëfyer me zemër

Alma Çupi, gazetarja e ABC News, nĂ« njĂ« rrĂ«fim befasues pĂ«r shqiptarĂ«t e thjeshtĂ« qĂ« i kanĂ« pasuruar jetĂ«n


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.