ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

KΩ∆IKOΣ 013172 KEMΠA

3739

τος 43ο • Aρ. Φ λλου 195 • Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016 • Γραφε α: Σ µου 31-33 TK 104 39 Aθ να

«Γυµνο » στο χι νι «Γυµν » αναδε χτηκε για λλη µια φορ η δηµ σια διο κηση κατ τη δι ρκεια των ακρα ων καιρικ ν φαιν µενων που πληξαν πρ σφατα τη χ ρα µας. «Γυµνο », µως, εµφαν στηκαν στα χι νια και πολλο κ τοικοι περιοχ ν που επλ γησαν σφ δρα, αλλ και πολλο οδηγο που ταξ δεψαν απροετο µαστοι στους παγωµ νους και αποκλεισµ νους δρ µους. Αποτ λεσµα της κρατικ ς ολιγωρ ας και ανεπ ρκειας ταν ν αποκλειστο ν βασικ ς οδικ ς αρτηρ ες, ακ µα και σιδηροδροµικ ς, να σηµειωθο ν πολ ωρες διακοπ ς παροχ ς ηλεκτρικο ρε µατος και νερο και µεγ λες καθυστερ σεις στις επεµβ σεις επιδι ρθωσης των ζηµι ν που σηµει θηκαν. Εκτεταµ νες περιοχ ς αποκλε στηκαν απ χι νια και κατολισθ σεις µε συν πεια πολλο κ τοικοι να µην χουν πρ σβαση σε τρ φιµα, κα σιµα, περ θαλψη, φ ρµακα, ζωοτροφ ς, τηλ φωνα. %λλοι π λι παρ µειναν ακινητοποιηµ νοι σε δρ µους επ πολλ ς ρες µ σα στα αυτοκ νητ τους χωρ ς θ ρµανση, γιατ τα κα σιµα δεν επαρκο σαν, χωρ ς νερ , τρ φιµα, κουβ ρτες και, το κυρι τερο, χωρ ς αντιολισθητικ ς αλυσ δες. Αλλοι π λι, χασαν τη ζω τους γιατ αψ φησαν τη δ ναµη της φ σης και πν γηκαν στην προσπ θει τους να διαβο ν ορµητικο ς χειµ ρρους. Σ γουρα καταλογ ζονται ευθ νες στον κρατικ µηχανισµ . 'µως ας µην ξεχν µε πως το κρ τος δεν ε ναι οι εκ στοτε διοικο ντες αλλ οι κ τοικο του. ∆ηλαδ λοι εµε ς. %ρα ε ναι και δικ µας ευθ νη και υποχρ ωση να ε µαστε προετοιµασµ νοι για την αντιµετ πιση παρ µοιων καιρικ ν συνθηκ ν και να µην τα ρ χνουµε λα στο κρ τος στον κακ καιρ , γιατ κακ ς καιρ ς δεν υπ ρχει, παρ δι φορα καιρικ φαιν µενα που επικρατο ν κατ χρονικ ς περι δους. Εδ οφε λω να θυµ σω πως παλαι τερα οι σωστο νοικοκυρα οι φρ ντιζαν και εργ ζονταν λο το καλοκα ρι και συσσ ρευαν προµ θειες για τους διους και τα ζωνταν τους για τους δ σκολους µ νες του χειµ να και ποτ δεν παραπονιο νταν. Ας µην ξεχν µε λοιπ ν το µ θο του Αισ που µε τον µ ρµηγκα και τον κ νθαρο (σκαθαριο ), καθ ς και τον τραγουδιστ τζ τζικα. Τελικ για λα τα δειν που µας ταλαν ζουν δεν φτα ει ο καιρ ς, αλλ … ο κακ ς µας ο καιρ ς!

ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΥΠΑ ΕΩΣ ΤΗΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΑ

∆ρ µος για δυο… µουλ ρια! Ο δρ µος αυτ ς χαρ χτηκε πριν απ εξ ντα περ που χρ νια στον κατσικ δροµο που χρησιµοποιο σαν οι ποιµ νες µε τα ζωνταν τους και τις οικογ νει ς τους για να µεταβα νουν κ θε Φθιν πωρο απ το Συρρ κο, Καλαρ τες, Ματσο κι, Μελισσουργο ς και Πρ µαντα στα χειµαδι , δηλαδ %ρτα, Πρ βεζα, Αιτωλοακαρναν α και Αγρ νιο και να επιστρ φουν την %νοιξη στον τ πο τους. Σ µερα µως οι µετακιν σεις των ζωνταν ν γ νονται µε φορτηγ αυτοκ νητα. Η Νοµαρχ α %ρτας απ την πλευρ της ασφαλτ στρωσε ικανοποιητικ τον δρ µο αυτ µ χρι τη Σκο πα και το υπ λοιπο τµ µα απ τη Σκο πα µ χρι την κεντρικ πλατε α της Πλατανο -

Του Κ στα Μπατσ σας παραµ νει ως ε χε. Οι παλιο στους κατσικ δροµους φροντ ζανε να χωρ νε να διασταυρωθο ν δυο φορτωµ να µουλ ρια, σ µερα µως δε χωρ νε να διασταυρωθο ν δυο αυτοκ νητα και ιδια τερα φορτηγ . Για ποια αν πτυξη στα Τζουµ ρκα µας µιλ νε κ θε λ γο και λιγ κι χωρ ς δρ µους σ γχρονους και ασφαλε ς; Ο περιφερει ρχης Ηπε ρου κ. Αλ κος Καχριµ νης, που ξ ρει το πρ βληµα, πιστε ουµε πως θα βρει τον τρ πο να εντ ξει κι αυτ το τµ µα του δρ µου σε κ ποιο πρ γραµµα στο µεσο µ λλον, γιατ δεν π ει λλο και ε ναι µ νο εννι χιλι µετρα.

ΕΠΙΦΥΛΛΙ∆Α 'λοι τη θ λουµε κι λοι την αποδι χνουµε… Λ για λλο τ ποτε. Αξ ες και δικαι µατα, ιδανικ και πρ τυπα, Ειρ νη και Αδελφοσ νη, Ισ τητα και Ευηµερ α. Κατ Τζουµ ρκα µερι «αµο ρες κατσαρ ς και γκ ρτσα τραπ τσ’». Καλ Χρονι , Ειρηνικ το 2017. Κι λοι, µα λοι, οµν ουν στο νοµ της. Ν οι, γ ροι, µικρο , µεγ λοι, πλο σιοι και φτωχο , συγγενε ς τε και φ λοι, ξ νοι και γηγενε ς, απ λιδες, αν στιοι και «καθαρ αιµοι», απαξ παντες και σ’ λη την οικουµ νη, µε τον ερχοµ του ν ου τους, χαιρ τησαν, χαιρετ θηκαν και θα αλληλοχαιρετιο νται για κ να δυο µ νες, ευχ θηκαν και λπισαν… Κι λοι κατ ληξαν… «Η ειρ νη να βασιλε σει στην υφ λιο». Και τα µικρ παιδ κια, γεµ τα παιδικ αφ λεια και αθω τητα ρ τησαν: Και γιατ δεν βασιλε ει η ειρ νη, αφο ε ναι στο χ ρι του ανθρ που; Την Ειρ νη λοι την αποζητο ν. Και η ειρ νη αποκρ νεται: Εγ ε µαι, εγ ε µαι που χτυπ ω την π ρτα σας. / Εδ αλλο , χτυπ ω λες τις π ρτες / ω, µην τροµ ζετε καθ λου που ε µαι αθ ρητη/ καν νας µια µικρ νεκρ δεν µπορε να δει. / Εγ ε µαι που χτυπ ω την π ρτα σας, ακο στε µε,/ φιλ ψτε µε µον χα την υπογραφ σας/ τσι που τα παιδ κια πια να µη σκοτ νονται / και να µπορο ν να τρ νε καραµ λες. (Ναζ µ Χικµ τ). Αλλ …Και φ τος δεν θα « λθει» η ειρ νη. Και κ που στο Αιγα ο, στη Μεσ γειο γενικ , θα εκβραστο ν πτ µατα µικρ ν παιδι ν, µεγ λων ανδρ ν και γυναικ ν, πνιγµ νοι µαζ µε την ελπ δα για να καλ τερο µ λλον και µια ανθρωπιν τερη ζω . Ουκραν α και Συρ α, Πακιστ ν και Ουζµπεκιστ ν… Και φ τος θα ποδοπατηθε και θα κατακρεουργηθε η Ειρ νη. Αυτ που γ νεται κ θε χρ νο. «Αν θ λεις να λ γεσαι νθρωπος / δεν θα π ψεις ο τε στιγµ ν’ αγων ζεσαι για την ειρ νη και / για το δ καιο». (Τ σος Λειβαδ της). Ποιος αγ νας και ποια αγων α. Χ θηκε αυτ ς ο οδοιπ ρος. Τον µπ ρδεψαν τα συµφ ροντα… Κι

Χ θηκε η Ειρ νη, µαρ θηκαν οι ευχ ς ο τε τους ακο νε… σο κι αν φων ζουν… « νθρωποι απλο σαν τα δ ντρα µπροστ στον λιο / νθρωποι που δεν χουµε λλο κρ µα στο λαιµ µας/εξ ν µον χα που αγαπ µε πως εσ / τη λευτερι και την ειρ νη». Μα, ο νθρωπος, το ε δος αυτ χει χαθε προ πολλο . «Θηλ ζουµε απ την ρρωστη καθηµεριν τητα/ ζω τσαλακωµ νη / βροµοτρ πουλα κι ο κ σµος ξεροτρ χαλο.» (Ν. Καρο ζος). «Μπροστ µας χουµε σφαγ ς, χουµε θαν τους / π σαµε σε κακο ς καιρο ς και µ ρες οργισµ νες / τρικυµισµ νο µας αρπ ει το χωµατ νιο π λαγος.» (Β. Λεοντ ρης). ∆εν ανθ ζει καν να «θε ο γ λιο» στα χε λη των παιδι ν. Μαρ θηκε η ελπ δα κι απ σωσε το νειρο. «Στο µεταξ λο επαναλαµβ νουµε σχεδ ν µηχανικ λ ξεις / Ελευθερ α, Ανθρωπ τητα, Αδελφ τητα, Επαν σταση / που πια κοντε ουνε να καταντ σουν/σαν αποτσ γαρα πεταµ να µετ την ποια γενετ σια / πρ ξη». (Τ τος Πατρ κιος). Και η σιωπ που κ νει τον κ σµο πιο µεγ λο, πιο τραν , και πιο µακριν . Π σο µακρι ε ναι το Ιρ κ, η Συρ α, η Ουκραν α και το Αφγανιστ ν; 'σο το ορ ζουν οι δυνατο . ∆εν µετρι ται η απ σταση µε χιλι µετρα. Μετρι ται µε συµφ ροντα. Κι λα αυτ µεταφρ ζονται σε πετρ λαια, σε εργασ α, σε εκµετ λλευση… 'χι, χι. Κ που χ θηκε στο δρ µο ο %ι Βασ λης. Κ που εµποδ στηκε. Κ που, εµε ς µπερδ ψαµε το ν ηµα της ειρ νης και της ανθρωπι ς. «Ειρ νη ε ναι ταν τ’ ανθρ που η ψυχ / γ νεται ξω στο σ µπαν λιος. Κι ο λιος / ψυχ µες στην νθρωπο.» (Νικηφ ρος Βρεττ κος). Ποιος λιος… Εχ θη… «…και ο λιος, / που συντηρε του κ σµου την ελπ δα, / δ χως να βγα νει ρ χνει κ που – κ που /το φως του σαν αρι ς χιονονιφ δες / απ νω απ τη θ λασσα…». Ο τε βγα νει ο τε αχνοακτινοβολε πουθεν . «Χ ρες

Γρ φει ο Χρ στος Α. Το µπουρος του λιου και δεν µπορε τε να αντικρ σετε τον λιο. / Χ ρες του ανθρ που και δεν µπορε τε να αντικρ σετε τον νθρωπο». (Γ. Σεφ ρης). Τις εµποδ ζουν τα καν νια και οι π ραυλοι που µ νο το συµφ ρον των δυνατ ν φωτ ζουν. Αλλι ς ξερνο ν φωτι , θ νατο και συντ λεια… Και τη συντ λεια του κ σµου κανε ς προφ της δεν προφητε ει… Cχει προ πολλο συντελεστε αποδοµηθε η ανθρωπι και η δικαιοσ νη. Φτ νουν τα φαρµ κια της ψευτι ς και της ψε τικης παρξ ς τους που υπολογ ζεται µ νο σε Ευρ και δολ ρια. Και µ νο εκε κατ Μεσ γειο µερι ακο γεται µ νιµα, διαχρονικ , τραγικ και απ λυτα το τραγο δι του Ασηµ κη Πανσ ληνου. «Η παρακαταθ κη του πατ ρα». «Παιδ µου, αυτ ς τις µ ρες που γενν θηκες, / κ λαση η ανθρωπ τητα ε ναι κρ α, / λιωµ νο ατσ λι βρ χει στον πλαν τη µας / κι οι νθρωποι ντροπι ζουν τα θηρ α. / Cτσι µπορε µια µ ρα κι ο πατ ρας σου / πριν σε χαρε και πριν τον αγαπ σεις, / µ’ ν’ αναµµ νο β λι µες στα στ θια του / να µη σου µε νει ουδ στις αναµν σεις». Μα κι αυτ τη φων τη σκεπ ζει η ψευτι των παρα τιων… Θα «κλ ψουν» και θα µοιρολογ σουν, θα καταραστο ν και θα «απειλ σουν», θα τ ξουν ειρ νη και θα «ταχθο ν» στην υπηρεσ α της «αβλαβο ς δι λευσης των µεταναστ ν» και της ολικ ς καταγραφ ς τους. Ποιος, π τε και γιατ βοµβαρδ ζει τη χ ρα τους, ανελ ητα, απ νθρωπα κι ασταµ τητα, δεν θα τον πο µε ποτ , γιατ ε ναι «σ µµαχος», προστ της και δυν στης – αιµατοπ της. Τουλ χιστον, γιες ηµ ρες, ας καταλ βουµε τα λ για των πνιγµ νων παιδι ν Σ ριων, Μαροκιν ν, Αφγαν ν,… ανθρ πων…. Αυτ περ που θα λεγαν, αν τους αφ ναµε να ζ σουν. «Χιλι δες χιλι µετρα περπ τησα χωρ ς ψωµ χωρ ς νερ π νω σε π τρες κι αγκ θια / για να σας φ ρω ψωµ και νερ και τριαντ φυλλα». Τα παιδι ε ναι µ σα µας / κι ο κ σµος µ σα µας / κι ο λιος µ σα µας. Αρκε να το καταλ βουµε…

Σελ δα 2

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

να ιστορικ κτ ριο, κ σµηµα για το χωρι µας καταρρ ει Το ιστορικ κτ ριο του παλιο δηµοτικο σχολε ου Πλατανο σας καταρρ ει. Η στ γη του ε ναι στα πρ θυρα κατ ρρευσης. Παρ τις ντονες προσπ θειες της δηµοτικ ς αρχ ς, δυστυχ ς λ γω της ακαταλληλ τητας της περιοχ ς το κτ ριο δεν µπορε να ενταχθε σε κ ποιο πρ γραµµα επισκευ ς απ την πολιτε α, πως γινε µε το δηµοτικ σχολε ο Μαχαλ Πλατανο σας. Σαν Πλατανουσι τες δεν µπορο µε να διανοηθο µε τι αυτ το κτ ριο, µε τις τ σες αναµν σεις για πολλο ς απ εµ ς, θα π ψει να υπ ρχει. Πρ πει λοι να αναλογιστο µε τις ευθ νες µας απ ναντι στην ιστορ α του κτιρ ου και να δρ σουµε απ κοινο για την µεση επισκευ του. Οι δ ο σ λλογοι της Πλατανο σας, ακο γοντας τις φων ς των χωριαν ν, αποφ σισαν να κ νουν µια προσπ θεια για να σ σουν το δηµοτικ σχολε ο. Για αυτ το λ γο απευθ νονται στην ιδιωτικ πρωτοβουλ α και σκ φτονται να ζητ σουν την οικονοµικ και χι µ νο βο θεια των απανταχο συγχωριαν ν και χι µ νο. Παρακαλο µε αυτο ς που θ λουν να σταθο ν δ πλα µας στην προσπ θεια µας αυτ , µε οποιοδ ποτε τρ πο, να απευθ νο- φορ ς στο παρελθ ν, για να σ σουµε το ιστορικ κτ ριο του παλιο νται στα διοικητικ συµβο λια των δ ο συλλ γων. Ε µαστε σ γουροι δηµοτικο σχολε ου Πλατανο σας. τι θα ανταποκριθε τε στο κ λεσµα µας, πως το χετε κ νει τ σες ΤΑ ∆Σ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΑΣ

ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ ΕΡΓΩΝ Η ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΑ Ψηφ στηκε το τεχνικ πρ γραµµα τους 2017 σε συνεδρ αση του Ιανουαρ ου του ∆ µου Βορε ων Τζουµ ρκων. Συγκεκριµ να για την τ.κ. Πλατανο σας τα ργα: 1. Συν χιση καλα σθητων τοιχ ων κεντρικο δρ µου (14.000 €) που το ργο χει ανατεθε .

2. Μικρ αντιπληµµυρικ (7.000 €), χει ανατεθε .

3. Αποκατ σταση ζηµι ν-τσιµεντ στρωση στο τµ µα Αγ. Γε ργιο-Μαχαλ κτλ. (66.800 €), ργο παλι απ δηµοπρασ α. Wρθαν τα χρ µατα-Αποπερ τωση το 2017. Τα παρακ τω ργα θα δηµοπρατηθο ν εντ ς 2017 σ µφωνα µε τη ν α νοµοθεσ α η οπο α θα ανο ξει σ ντοµα-εξασφαλισµ νη χρηµατοδ τηση απ ∆ µο-Περιφ ρεια και απευθε ας Υπουργε ο εσωτερικ ν.

4. Βελτ ωση πρ σβασης κατεστραµµ νης οδο Λακκ µατα (22.000 €).

5. Βελτ ωση κεντρικο δρ µου Μαχαλ (12.000 €) εν αναµ νο-

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ Τριµηνια α Cκδοση Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ Συλλ γου Πλατανο σας Ιωανν νων, Σ µου 31-33, 104 39 Αθ να Τηλ./Fax: 210.88.33761 Web: www.syllogosplatanousas.gr Email: info@syllogosplatanousas.gr ΕΚ ∆ΟΤ Η Σ Ευαγγελ α Κωσταγι ργου (Ο εκ στοτε Πρ εδρος σ µφωνα µε το ν µο) Τηλ: 698.294.2905 EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Κ στας Ν. Μπατσ ς Τηλ.: 694.723.9708, 697.285.9999 E-mail: mpatsiskostas@hotmail.com ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αλ ξης Κατερ νης Ευαγγελ α Κωσταγι ργου Κ στας Ν. Μπατσ ς Φ της Α. Παρασκευ πουλος ΣYN∆POMEΣ 1 . Mε Tαχυδροµικ Eπιταγ K στας Mπατσ ς Πανηπειρωτικ Συνοµοσπονδ α Eλλ δος Kλεισθ νους 15, 105 52 Aθ να 2. Mε κατ θεση TPAΠEZA ALPHA BANK Aριθµ. Λογ/σµο : 260 00 2002 001724 IBAN: GR79 0140 2600 2600 0200 2001 724 BIC: CRBAGRAA ΕΚ∆ΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Γραφικ ς Τ χνες ΑΒΕΛ, 210 9711877 Μενελ ου 2, 16346 Ηλιο πολη Απ τη συντακτικ επιτροπ Τα αποστελλ µενα κε µενα δεν πρ πει να υπερβα νουν τις 500 λ ξεις και να αποστ λλονται στη διε θυνση του συλλ γου σε ηλεκτρονικ µορφ στο info@syllogosplatanousas.gr

νται τουλ χιστον λλα τ σα πολ σ ντοµα.

6. Βελτ ωση δρ µου προς οινοποιε ο (20.000 €).

7. Ασφαλτ στρωση δρ µου προς Λογγ (25.000 €).

8. Αποκατ σταση - διαµ ρφωση αθλητικο χ ρου (24.000 €).

9. Αντιπληµµυρικ απ πλατε α ως µετ το κτ ριο συλλ γου (87.000 €). Μελετ ντας το τεχνικ πρ γραµµα, µας δηµιουργ θηκε µια ευχ ριστη κπληξη τι το χωρι µας ανακηρ σσεται πρωταθλητ ς ργων σε ολ κληρο το ∆ µο και ακ µη ε µαστε στην αρχ του τους. Με χρ µατα εξασφαλισµ να, µε χαµηλο ς τ νους, χωρ ς τυµπανοκρουσ ες, πανηγυρισµο ς και µεγ λες κουβ ντες, οι εκπρ σωπο µας κατ ρθωσαν σε τ σο δ σκολες εποχ ς να διεκδικ σουν και να εξασφαλ σουν να τ σο µεγ λο ποσ για το χωρι µας που ακ µη και νας καλοπροα ρετος δεν θα µπορο σε να φανταστε ακ µη και στις καλ ς εποχ ς του πακτωλο χρηµ των. Cνα µεγ λο µπρ βο στον δ µαρχο και φυσικ στον χωριαν µας αντιδ µαρχο κ πρ εδρο. Συνεχ στε µε τον διο ζ λο και αγ πη. Ε µαστε δ πλα.

ΕΛΛΗΝΙ∆Α, Η ΑΛΛΗ Οι ρες οχι ς µες στην ξερολιθι ∆ευτ ρα, τρεις ρες ν χτα ακ µα, κι εσ στο π δι σαν φ ντασµα, για να β λεις σε στρ τα τη ζω : να γεµ σεις τη βαρ λα στη βρ ση, να σκουπ σεις, να ζυµ σεις – χι, το καντ λι δεν το ξ χασες – να πλ νεις τα σκουτι , ν’ αρµ ξεις τις αγελ δες να τις ταDσεις, πρ πει να βιαστε ς, π ς να κρατ σεις το καπ στρι του χρ νουE πριν σκ σει µ τη ο λιος θα σηκ σεις τα παιδι για το σχολει , και το µικρ στη σαρµαν τσα, και τ’ λλο στην κοιλι , µπ κες στο µ να σου, και φ ρνεις σβο ρα να τα προλ βεις λα, να ποτ σεις τα βασιλικ , να φτι ξεις τον καφ του πεθερο E κι στερα, µια στις δεκατρε ς και στο χωρ φι, κι ζεψες τα καµατερ και κο ταξες τον ουραν κι καµες το σταυρ σου κι φτυσες τις παλ µες σου, ρα καλ και καλ µπερεκ τια, κι ρπαξες τ’ αλετρ χερο, πρ τη αυλακι , δε τερη αυλακι , ι Κοκκ νω, ι ι Πευκο λα, και το χ µα κολλ ει στ’ αλ τρι, θα κ µει – πρ τα ο Θε ς – καλ σοδει , θα χορτ σουν ψωµ τα παιδι , κι λλη αυλακι , κι λλη σπορι , και σου Fρθαν οι σφ χτες, κι µπηξες το γυν στο γοφ της γης, κι τρεξες στο σπ τι και κρατ θηκες απ’ τον αργαλει δ πλα στο γωνολ θι και γ ννησες το π µπτο παιδ , κι σα που τ’ αφαλ κοψες και γ ρισες π λι στο χωρ φι να συνεχ σεις το ργωµα, κι απ το σβ ρνισµα, το σκ λισµα, κι ακ µα να φτ σει το γι µαE και τα παιδι µε τα καλαµπ κια συνοµ λικα µεγ λωναν – µ ρα και το τη! – π σες φορ ς δεν κοψες τη δουλει , τη µια να κουβαλ σεις την οργ σου για να κ ψεις τους εχθρο ς, την λλη να ζαλικωθε ς ξ λα για να ζεστ νεις το σπ τι, κι στερα να σταµατ σεις τους βορι δες, να φοβερ σεις το κατεβασµ νο ποτ µι, να θ ψεις και τους νεκρο ς σου, πο καιρ ς για µοιρολ για, λησµ νησες να β λεις και µια µπουκι στο

Tου Μ νθου Σκαργι τη* στ µα, τα καλαµπ κια θ λουν π τισµα, ξεστ χυασαν, φο ντιασαν, σκουπ ζεις τον δρω, στ νεις το σ δερο για τον ασβ , στυλ νεις τα π δια, θα Fχει καλ σοδει φ τος, θα χορτ σουν γλυκ ψωµ κι τα παιδι , µα τα παιδι γιναν ντρες, κι ο τ πος φτωχ ς, π τρα κι α ρας, και σκ ρπισαν που γης σαν τα πουλι της π ρδικαςE και το τη η ∆ευτ ρα να µη σ νεται, το µεσηµ ρι πεισµατ ρικο, τ’ απ γευµα αποσταµ νο, κι ο λιος µια τριχι π νω απ’ τη ρ χη, κι ακουµπ ς για µι’ αν σα στη φορτωτ ρα για να µυρ σεις το γρ µµα απ τη Σουηδ α, το Fχεις µ θει σαν προσευχ τ σες φορ ς που σου το δι βασαν, ε µαστε καλ , µ να, τ’ λλο καλοκα ρι θα ρθο µε, τα παιδι µας και τα µ τια σουE και τα σκια στ’ αντικριν βουν κοκκ νισαν, κι σπου να σουρουπ σει µεγ λωσες και τα εγγ νια για να σου τα π ρουν κι αυτ , µ ζεψες και τη σοδει , καλ σοδει , θα γεµ σουν τ’ αµπ ρια. 'µως τι να την κ µεις τ ρα, µωρ µα ρη, τη σοδει ; ποιος να τη φ ει; ολοµ ναχη ε σαι, δειο σπ τι, δεια χ ρια, κι οι ρες οχι ς µες στην ξερολιθι , και το ψωµ φαρµ κι, καν νας δε σου χτυπ ει πια την π ρτα, µ νο η σκι µιας µακριν ς αδερφ ς σου ρχεται το βρ δυ και καθισµ νες στα σκαµνι γν θετε τη µο ρα σας, µ νες κι οι δυο, κι οι πληγ ς των παιδι ν σας βαθι ς, π ς να ρ ξετε β λσαµο, δεν τα φτ νετε τα παιδι γιατ ο σταυρ ς τους ε ναι ψηλ ς κι εσ ς ο π νος σ ς χει γονατ σειE κι απλ νετε τα χ ρια σας κι ακουµπ τε τη ν χτα και κ βεστε να παραµερ σετε το σκοτ δι, να δε τε στη στρ τα µπας και φανο ν τα παιδι , εσ κι η µακριν αδερφ σου, µπας και φανο ν τα παιδι πριν ξηµερ σει η Τρ τη, µπας και φανο ν για να σας κλε σουν τα µ τια. *Φιλ λογος-λογοτ χνης

ΟΙ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Του Γι ννη Ν κη Απ τη ∆ευτ ρα 23 του Γεν ρη κλιµακ θηκαν οι αγωνιστικ ς κινητοποι σεις των µικροµεσα ων αγροτοκτηνοτρ φων της Ηπε ρου και γενικ τερα λης της χ ρας µας, σε µια προσπ θεια που κ νουν να επιβι σουν στον τ πο καταγωγ ς τους, να παραµε νουν στις πατρογονικ ς τους ρ ζες, να µην ξεκληριστο ν, να µην ερηµ σουν περαιτ ρω τα χωρι µας και να µην προστεθο ν στην στρατι των αν ργων των π λεων. Στο στ χαστρο του δ καιου αγ να τους βρ σκονται η πολιτικ της εκ στοτε κυβ ρνησης και της Ευρωπαϊκ ς Cνωσης, που µε τα µ τρα των µνηµον ων και της ν ας Κοιν ς Αγροτικ ς Πολιτικ ς επιχειρε να συγκεντρ σει ακ µα πιο γρ γορα τη γη και την παραγωγ στα χ ρια µιας χο φτας µεγαλοαγροτ ν, εµποροβιοµηχ νων και µεγαλοεπιχειρηµατι ν που αγορ ζουν κοψοχρονι τα προϊ ντα τους και πουλο ν παν κριβα κεδροσκοπ ντας σε β ρος των παραγωγ ν και των καταναλωτ ν. Αυτ η πολιτικ µε την δυσβ σταχτη φορολογ α και τα φαρµακερ ασφ λιστρα στον ΟΓΑ, την µεγ λη ακρ βεια στα αγροτοκτηνοτροφικ µ σα και εφ δια, µε τον ΕΝΦΙΑ και τα λλα χαρ τσια στο νερ δρευσης και δρευσης, στις γεωτρ σεις, στις σταυλικ ς εγκαταστ σεις, στο παν κριβο αλεστικ ρε µα και οι υψηλ ς εισφορ ς στον ΕΛΓΑ που δεν αποζηµι νει απ τις µεγ λες καταστροφ ς της παραγωγ ς απ την κακοκαιρ α, τις πληµµ ρες, τους παγετο ς και τις αρρ στιες, πως συν βη απ τις πληµµ ρες και τον καταρροϊκ πυρετ στο πρ σφατο παρελθ ν και απ τον παγετ που πληξε πρ σφατα τις περιοχ ς της Ηπε ρου. Οι φτωχο αγρ τες στα χωρι µας χουν τα δια προβλ µατα, ζουν τα δια β σανα µε τους φτωχο ς των αστικ ν κ ντρων. Με του αν ργους που δεν χουν στον λιο µο ρα. Με τους εργατοϋπαλλ λους µε τα φτην µεροκ µατα και τους χαµηλο ς µισθο ς, τους χαµηλοσυνταξιο χους, τους µικρο ς µαγαζ τορες, µικροεπαγγελµατ ες και βιοτ χνες που ε ναι καταχρεωµ νοι στη εφορ α, στις τρ πεζες και στα ασφαλιστικ ταµε α και ζουν µε την αγων α του λουκ του και των πλειστηριασµ ν. Ο αγ νας και ο αντ παλος ε ναι κοιν ς για λους. Οι εργαζ µενοι και τα λλα λαϊκ στρ µατα στα χωρι και στις π λεις πρ πει να γυρ σουν την πλ τη στην εκ στοτε κυβερνητικ προπαγ νδα και τον κοινωνικ αυτοµατισµ και µε αλληλεγγ η και συµπαρ σταση να στηρ ξουν µε κ θε τρ πο τον αγ να επιβ ωσης της µικροµεσα ας αγροτι ς. Η χ ρα µας χει λες τις παραγωγικ ς δυνατ τητες και τα συγκριτικ εκε να πλεονεκτ µατα που απαιτο νται για την παραγωγ φτην ν και ποιοτικ ν αγροτικ ν και κτηνοτροφικ ν προϊ ντων, για την διατροφικ επ ρκεια του λαο µας. Πρ πει να ξεπερ σουµε το σηµεριν καταστροφικ πλα σιο, που τα αγροτικ µας προϊ ντα µ νουν απο λητα, στην καλ τερη περ πτωση πουλιο νται σε εξευτελιστικ ς τιµ ς, µε αποτ λεσµα να αναπληρ νονται µε αθρ ες εισαγωγ ς. Για λα αυτ χρει ζονται λλες πολιτικ ς.

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

Σελ δα 3

Zητε ται νθρωπος Στο νου µου ρχεται συχν ο αρχα ος Cλληνας φιλ σοφος ∆ιογ νης, ταν γ ριζε στους δρ µους µ ρα µεσηµ ρι κρατ ντας να φαν ρι στο χ ρι κ’ λεγε « νθρωπο ζητ » µ σα στο πλ θος των πολλ ν. ∆εν ε µαι σ γουρος τι θα µπορο σε να φανταστε τι η δια αναζ τηση αποτελε µ γα ζ τηµα των ηµερ ν µας. Πολ φοβ µαι τι το ποσοστ σων δεν αντιλαµβ νονται τι ο ανθρωπισµ ς αποτελε επιτακτικ α τηµα ολο να κι αυξ νεται. Ζο µε σε µια εποχ θ µβους και παρ κρουσης. Ο Αϊνστ ιν την αποκ λεσε εποχ µεγ λων µ σων και συγκεχυµ νων σκοπ ν. Ποτ λλοτε ο νθρωπος δεν υπ ρξε τ σο ισχυρ ς και ταυτ χρονα τ σο αν σχυρος. Η πρ οδ ς του και ο στρ βιλος των υλικ ν κατακτ σεων τον θησε στην ψευδα σθηση τι ε ναι υπερ νθρωπος. Η επιτυχ α και η γν ση

Του Χριστ φορου Κατερ νη* που απ κτησε του προκ λεσε µ θη και αλαζονε α. Το τ µηµα υπ ρξε βαρ . Απογυµνωµ νος απ κ θε τι ανθρ πινο ‘‘σπ ει’’ καθηµεριν το ρεκ ρ της αυτοκαταστροφ ς. Φτ νει να αναλογιστε κανε ς π σοι π λεµοι γ νονται καθηµεριν . Ο νθρωπος δηµιουργε για να καταστρ φει. 'λες οι θαυµαστ ς επινο σεις υπηρ τησαν την καταστροφ και τον εκβαρβαρισµ της κοινων ας. Ε ναι ανεπ τρεπτο να ζο µε µε τ ση αδιαφορ α για το πνε µα και τον συν νθρωπ µας και οι σχ σεις µας να χαρακτηρ ζονται απ ανταγωνισµ , γχος και εκµετ λλευση. Παρ την τεχνολογικ εξ λιξη και λο αυτ ν τον γκο πληροφορι ν, την νοδο των επιστηµ ν

και την µ ρφωση, το µ νο που καταφ ραµε ε ναι να ζο µε σε ξενες και απρ σωπες π λεις, να αδιαφορο µε για τα κοιν , να αφ νουµε τις ζω ς µας στα χ ρια των λ γων που αποφασ ζουν για εµ ς χωρ ς εµ ς. Μηδεν σαµε τις αποστ σεις, ταξιδ ψαµε µ χρι το φεγγ ρι και λλους πλαν τες, αλλ στην πραγµατικ τητα ε µαστε κλεισµ νοι µ σα στην γυ λα µας, πνιγµ νοι απ την µοναξι κι τον φ βο. 'τι χουµε απολα σει ως σ ρκα, το στερηθ καµε σαν πνε µα και πλ ον δηµιουργο µε για να καταναλ νουµε. Ως αδηφ γα καταναλωτικ ντα καταφ ραµε να µην βρ σκουµε χαρ µ σα απ την δηµιουργ α, αλλ να παρ γουµε γρ γορα και απρ σωπα σαν µηχαν ς, λησµον ντας τι ε µαστε νθρωποι. Η πρ σβαση στα εκπαιδευτικ ιδρ µατα, σε βιβλιοθ κες και σε χ ρους τροφ ς του πνε µατος, φα νεται τι δεν ε ναι

αρκετ και χουµε φτ σει στο σηµε ο µια ολ κληρη χ ρα να αν κει σε αυτο ς που ελ γχουν τα µ σα µαζικ ς ενηµ ρωσης. Χρει ζεται να συνειδητοποι σουµε τι αδυνατο µε να ελ γξουµε την ποια πρ οδο χουµε σηµει σει µ χρι στιγµ ς και τι η πορε α µας ε ναι τ σο σκοτειν σο και η µο ρα µας. Η ηθικ πρ οδος πρ πει να µας απασχολε και η πνευµατικ αν ταση. Μ νο τσι θα τοποθετηθε ο νθρωπος στο επ κεντρο και θα λυτρωθο µε απ τα δειν µας. Αρκετ περιπλανηθ καµε για να βρο µε χαµ νους θησαυρο ς. Ερευν σαµε την επιφ νεια και τα γκατα της γης, αλλ δεν ψ ξαµε ποτ την ψυχ µας, η οπο α παραµ νει γνωστη περιοχ . *Πολιτικ ς Μηχανικ ς Μουσικ ς στο συγκρ τηµα Black Μπεεε

Tα Zαγορ σια Πετρογ φυρα

Πυκν τητα, Μορφολογ α και Κατ στασ τους, συγκριν µενα µε της υπ λοιπης Ηπε ρου και Π νδου Το Ζαγ ρι, βορειοδυτικ των Ιωανν νων, “π ρα απ’ το βουν ” πως σηµα νει η σλ βικη ονοµασ α του (za gora), δηλαδ π σω απ το Μιτσικ λι, π ντα υποδιακριν ταν σε τρεις επιµ ρους περιοχ ς. Γεωγραφικ ς κατ’ αρχ ν ο διαχωρισµ ς, ενισχυ ταν και απ κ ποιες καταβολ ς µε αναπ φευκτη επιρρο στους κατο κους. Ε ναι: το Κεντρικ Ζαγ ρι, Βοϊν κο, µε λ γο παραπ νω απ 20 χωρι -Μπ για (Κ ποι), Β τσα, Καπ σοβο, Τσεπ λοβο, Σκαµν λι, Φραγκ δες κ. .E το ∆υτικ Ζαγ ρι, Κατουµ νη, µε κ που 8 χωρι -Π πιγκο, Αρ στη, Τσερβ ρι (Ελαφ τοπος), Π νω και Κ τω Σουδεν (Πεδιν ) κ. .E και το Ανατολικ Ζαγ ρι, Βλαχοζ γορο, µε περ που 10 χωρι Γρεβεν τι, Φλαµπουρ ρι, Ντριστεν κου (Τρ στενο), Μακρ νο, Βωβο σα κ. . Λ γες ιστορικ ς, κυρ ως κοινωνικοοικονοµικ ς πληροφορ ες που µας παρ χει ο Π. Αραβαντιν ς, ε ναι ικαν ς να σκιαγραφ σουν το πορτρ το το της της ξεχωριστ ς -διαχρονικ η διαπ στωση- περιοχ ς: «Η χ ρα α τη περιοριζοµ νη εκ των Πινδ ων ορ ων και του Μιτζικελ ου ενοικε ται υπ χριστιαν ν 20 χιλ. περ που, κατοικο ντων εις 46 χωρ α και κ µας, µ λλον ειπε ν πολ σµατα. Κατ την εποχ ν των δεσποτ ν της Ηπε ρου η περιοχ α τη περιελ µβανεν ολιγωτ ραν κτασιν παρ την τωριν ν. Ζαγ ρι τ τε ελ γετο κυρ ως περιοχ τις περιλαµβ νουσα 14 χωρ α διακριν µενα απ της υπ ρξεως της Τουρκοκρατ ας δια της κλ σεως Βοϊν κου και τα χωρ α τα τα σαν ικαν ς πολυ νθρωπα. Το δε νυν δυτικ τερον µ ρος του Ζαγορ ου διεκρ νετο δια του ον µατος Παπιγκινο , εκ της π λεως κ µης Παπ γκου, υφ’ ην υπ γοντο τ τε τα χωρ α… Το δε ανατολικ τερον µ ρος του Ζαγορ ου, κατοικο µενον υπ Βλαχικ ς φυλ ς περιελαµβ νετο εις το κοιν ν των Μαλακασ ων νοµα. Οι κ τοικοι της νυν περιοχ ς Ζαγορ ου µη δυν µενοι πληθ ναντες, να ζ σωσι δια της γεωργ ας, καθ τι κατ το πλε στον η χ ρα α τη υπ ρχει αγρ α και βουν δης, ηναγκ σθησαν να ξενητε ωνται, δι κοντες τον π ρον και τα εφ δια της ζω ς των, και σπ νιοι εισ ν εκ των τοιο των πολυαρ θµων αποδ µων οι διαπαντ ς εγκαταλε ποντες την γεν τειραν πατρ δα των. Π σαν τ χνην και επιτ δευµα µετ ρχονται δη οι ευφυε ς και επιδεξι τατοι ο τοι Ηπειρ ται απ εµπ ρου µ χρι της βαναυσοτ -

Του Σπ ρου Μαντ * ρας των τεχν ν, και ουδε ς αυτ ν επιστρ φει εις την οικογ νει ν του νευ αξιολ γου χρηµατικ ς προσκτ σεως αναλ γως του καιρο αποδηµ ας και του επιτηδε µατος, ο µετ λθεν αποδηµ ν. Ως δ’ επ το πλε στον η Μολδοβλαχ α υπ ρχει το µ ρος εξ ου συλλ γουσι και µεταβιβ ζουσιν ουσι δην πλο τον, και εκ το του η περιοχ α τη εκ κοσµοπολιτ ν συγκειµ νη, διαφ ρει κατ µ γαν βαθµ ν των λλων γειτονικ ν περιοχ ν της δικαιοδοσ ας των Ιωανν νων». Το Ζαγ ρι -τα πολλ βουν κι οι λιγοστ ς π λγες του- αυλακ νεται απ εκατοντ δες λ κκους που, µ σω Ζαγορ τικου και Βοϊδοµ τη, απορρ ουν αντ στοιχα στον %ραχθο και τον Α ο. Και οι Ζαγορ σιοι, για να επικοινωνο ν µεταξ τους νετα, συναγων στηκαν ποι ς θα χτ σει τα περισσ τερα και καλ τερα πετρογ φυρα, συν θεια που π ρε διαστ σεις φαινοµ νου. Κυριολεκτικ πρ κειται για τον τ πο -πρ τος µακρ ν του δε τερου- που το δ κτυο επικοινων ας του -µονοπ τια, σκ λες και γεφ ρια-συνιστο ν και σ µερα πολ τιµο υλικ προς µελ τη. Θα εστι σω αποκλειστικ στα γεφ ρια, κατασκευ ς που απ καιρ χουν µετουσιωθε σε ργα τ χνης φορτισµ να απ λεπτο ς συµβολισµο ς. Ισχ ει αυτ σε υπερθετικ βαθµ θα αποδειχτε - ταν µιλ µε για γεφ ρια στο Ζαγ ρι, µ α επιπλ ον απ δειξη ευµ ρειας και κοινωνικ ς συνοχ ς του συγκεκριµ νου τ που. Η µακρ χρονη, επ 34 τη για την ακρ βεια, ενασχ λησ µου µε το αντικε µενο, επιτρ πει διεισδυτικ µατι και, το κυρι τερο, αξιολογικ νταξη των ζαγορ σιων πετρογ φυρων στον χ ρο της Ηπε ρου και, γενικ τερα, στον ευρ τερο της Π νδου, δηλαδ στην κατ’ εξοχ χ ρα των γεφυρι ν. Στο Ζαγ ρι λοιπ ν χω καταγρ ψει 163 π τρινα τοξωτ γεφ ρια. Ο αριθµ ς τους, σε σχ ση µε την κταση της περιοχ ς, σ γουρα εντυπωσι ζει, αποδεικν οντας πως στην συγκεκριµ νη περ πτωση δεν χουµε να κ νουµε απλ µε κ λυψη αν γκης, αλλ µε συχν , εξ χως ευεργετικ πρ ξη, αποσκοπο σα εν οτε και σε κοινωνικ καταξ ωση -του λ γου το αληθ ς αποδεικν εται απ τις µεταξ τ ν γεφυρι ν µικρ ς αποστ σεις.

Ο σηµαντικ ς αριθµ ς των γεφυρι ν στο Ζαγ ρι, αλλι ς η µεγ λη τους πυκν τητα, αποδεικν εται πειστικ τερα αν σηµει σουµε πως σε ολ κληρη την Wπειρο της σηµεριν ς ελληνικ ς επικρ τειας χουν καταγραφε 529 γεφ ρια. ∆ηλαδ τα Ζαγορ σια γεφ ρια αποτελο ν το 31% των καταγραφ ντων στους τ σσερις νοµο ς συνολικ . Αυτ , τη στιγµ που το Ζαγ ρι συνιστ µ λις το 10% του εδ φους της Ηπε ρου. Αλλ να δο µε την πυκν τητ τους και σε σχ ση µε της ευρ τερης περιοχ ς της Π νδου, δυτικ ς και ανατολικ ς (συµβατικ την οριοθετ µε τη νοητ γραµµ Αµφιλοχ α - Καρπεν σι - Καρδ τσα -Τρ καλα - Γρεβεν - Κοζ νη - Καστορι - Φλ ρινα - Πρ σπες - Ελµπασ ν ∆υρρ χιο). ∆ιαπ στωση: τα 163 γεφ ρια του Ζαγοριο εντ σσονται στα 1237 συνολικ καταγραφ ντα εδ γεφ ρια. Το 13% β βαια ποσοστ των Ζαγορ σιων πετρογ φυρων µ σα στην Π νδο, δεν µπορε παρ να θεωρε ται εξ χως ισχυρ , αναλογιζ µενοι πως µιλ µε πια για τερ στια περιοχ , για ολ κληρη την Wπειρο, ελληνικ και αλβανικ , τη Θεσσαλ α πλην του νοµο της Λ ρισας, τη ∆υτικ Μακεδον α και το βορει τερο µ ρος της Αιτωλοακαρναν ας (Β λτος). Τα Ζαγορ σια µως γεφ ρια δεν ε ναι µ νο πολλ , αλλ και µε µορφ ς λ αν ενδιαφ ρουσες -η ιδιαιτερ τητ τους δηλαδ π ρα απ την ποσ τητα πηγ ζει και απ την ποι τητα. Φυσικ να πο µε πως και στο Ζαγ ρι, πως παντο , για λ γους κ στους και εδαφικο αν γλυφου, κυριαρχο ν τα µον τοξα γεφ ρια και µ λιστα σε µεγ λο ποσοστ . Cτσι, απ τα 163 γεφ ρια του, µε να τ ξο παρουσι ζονται τα 140, τοι σε ποσοστ 85% -το αντ στοιχο των µον τοξων γεφυρι ν σε λη την Π νδο µετρι ται 78%. Τα πολ τοξα γεφ ρια στο Ζαγ ρι αριθµο νται σε 13 δ τοξα, 6 τρ τοξα, 1 τετρ τοξο, εν 3 παραµ νουν γνωστα καθ ς χουν καταρρε σει προ πολλο -αγνοο µε την εικ να τους. Εκε νο µως που κ νει ακ µη πιο ελκυστικ τη λη τους µορφολογ α ε ναι η περαιτ ρω αν πτυξ της σε τ πους και παραλλαγ ς. Π ς; µε τη διαφορετικ κ θε µια φορ δι ταξη βασικο και βοηθητικ ν τ ξων και, επιπλ ον, την προσθ κη των ανακουφιστικ ν. Η ποικιλ α στις αρχιτεκτονικ ς τους φιγο ρες πραγµατικ εντυπωσι ζει.

Αλλ π σο χει συνειδητοποιηθε η αξ α λων αυτ ν των ιδιαιτεροτ των που τελικ συνθ τουν την ξεχωριστ ταυτ τητα των γεφυρι ν του Ζαγορ σιου χ ρου; Φυσικ το ερ τηµα επεκτε νεται, αφορ των σ νολο των π τρινων γεφυρι ν της χ ρας. Πολ φοβ µαι πως ακ µη και σ µερα, µετ την καθυστερηµ νη σε σχ ση µε τις γειτονικ ς χ ρες ενασχ λησ µας µε το αντικε µενο, υστερο µε χι µ νο σε ουσιαστικ ς πρ ξεις για την προστασ α τους, αλλ παρουσι ζονται και συγκεχυµ νες οι τυχ ν προθ σεις µας. Ο τε καν τα αντισταθµιστικ οφ λη που µπορο ν να προκ ψουν απ’ την -µε την καλ ννοια- εκµετ λλευσ τους υπολογ ζουµε. Να καταθ σω λοιπ ν και τα στοιχε α της προοδευτικ αυξαν µενης φθορ ς τους -ο χρ νος ε ναι αδυσ πητος. Θ λω να το διατυπ σω το τελευτα ο µε µφαση, γιατ ε µαι σ γουρος πως οι καθ’ λην αρµ διοι χι µ νο δεν υποψι ζονται τις µ χρι αυτ ν τη στιγµ απ λειες, αλλ ο τε καν τι στ κει ρθιο γνωρ ζουν -επ σηµη, σοβαρ καταγραφ δεν χει γ νει! Ε παµε πως στο Ζαγ ρι χουν καταγραφε 163 πετρογ φυρα. ∆υστυχ ς απ αυτ , σ µερα, εξακολουθο ν να παραµ νουν ρθια τα 108. Το ποσοστ των απωλει ν, 34%, ε ναι τραγικ υψηλ . Και β βαια δεν χρει ζονται ιδια τερα επιχειρ µατα για να συνειδητοποιηθε απ λους πως περισσ τερο απ τον χρ νο για αυτ την καταστροφ ευθ νεται η αδιαφορ α µας. Ο τε φυσικ να παρηγορε που οι απ λειες σε ολ κληρη την Wπειρο και την Π νδο ε ναι ουσιαστικ µεγαλ τερες -αντ στοιχα 44% και 49%. Κλε νοντας να πω µετ λ γου γν σεως πως η λαϊκ γεφυροποι α, που αναµφ βολα χει πατρ δα της την Wπειρο, δικαιο ται να Μουσε ο Γεφυρι ν, ταυτ χρονα Κ ντρο Μελ της των πολλ ν µυστικ ν τους. Και β βαια η θ ση του δεν µπορε να ε ναι αλλο , παρ µ νο στο Ζαγ ρι. Μ λιστα θεωρ ιδανικ τη λειτουργ α του στους Κ πους, στην ιστορικ Μπ για, αφο εκε η γν ση µπορε ριστα να συνδυ ζεται -και να γ νεται πειστικ - µε επ σκεψη στα γ ρω, καλοδιατηρηµ να γεφ ρια. * ΣυνταξιοCχος Dκπαιδευτικ ς, πρ ην Σχολικ ς Σ µβουλος

Σελ δα 4

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

IΣTOPIA TEXNH ΠOΛITIΣMOΣ ΤΕΧΝΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΧΛΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ο ΚΑΡΕΚΛΑΣ Φωτογραφικ θ ση στις αναµν σεις µας, ακ µη και των αρκετ ν ων, χουν κ ποιες καρ κλες. Εκε νες οι χειροπο ητες, οι ξ λινες µε το ψ θινο κ θισµα, που λλοτε ταν υπ λευκο κι λλοτε ανακατεµ νο µε πρ σινα σχ δια περ σσιας τεχνικ ς. Καρ κλες στα σπ τια τα δικ µας αλλ και των φ λων και συγγεν ν, καρ κλες στα καφενε α, καρ κλες σε αγροτικ ιατρε α και κοινοτικ γραφε α, καρ κλες σε χ ρους συγκ ντρωσης και διασκ δασης. Στην παραδοσιακ καρεκλοποι α υπ ρχουν πολλο τ ποι της λαϊκ ς χειροπο ητης καρ κλας. Με τετρ γωνα π δια και τρεις περαστ ς πλ τες, µε τετρ γωνα π δια και πλ τη βεντ λια, µε τετρ γωνα π δια και πλ τη καγκελ κια, µε στρ γγυλα π δια και πλ τη καγκελ κια, καρ κλα µε πλ τες καρφωτ ς, καρ κλα µε τετρ γωνα π δια και τρεις πλ τες και πλεγµ νη µε σχοιν , καρ κλα µε καγκελ κια πλεγµ νη µε σχοιν και καρ κλα λων αυτ ν των τ πων πλεγµ νη µως µε ψ θα. Αυτ ς ο τ πος καρ κλας χρειαζ ταν δυο τεχν τες για να γ νει, και τον καρεκλ και την πλ κτρα µε το ειδικ ψαθ . Οι καρεκλοποιο προτιµο σαν για τις δηµιουργ ες τους το ξ λο της καρυδι ς, της φτελι ς και του πλ τανου µε κυρ αρχη µως προ-

Tης Μαρ ας Μπιν τση * τ µηση το ξ λο της οξυ ς ως πιο ποιοτικ . Προµηθε ονταν τα ξ λα απ ξυλοκ πους ξυλ µπορους σε πλ κες µακρ στενες σε δι φορα µ κη και πλ τη αν λογα µε τα εξαρτ µατα, που προ ριζαν να κ ψουν απ τα ξ λα και να διαµορφ σουν, δηλαδ πλ τη της καρ κλας, κ θισµα, καρεκλοπ δαρα, εν σεις κι οµορφι ς καλλιτεχνικ ς. Βασικ βοηθ µατα του καρεκλ η µ γγενη και οι δυο π γκοι, ο νας της κοπ ς κι ο λλος του µονταρ σµατος. Σε ειδικ θ κη π νω απ τη µ γγενη κρεµο σε τα εργαλε α της χειρωνακτικ ς του δηµιουργ ας, δηλαδ δι φορα µαχα ρια, το στριφαρ το, τον τσαπρακολ γο, τις ξ στρες, τον ξυστρ , τον δρ πανο, το σκαρπ λο, τη σµ λα, τα σφυρι , την σφ να και τις φ ρδες.

Cβαζε π νω στον π γκο του τα ξ λα και τα σηµ δευε και τα κοβε σε δι φορες διαστ σεις. Μετ τα βαζε στη µ γγενη, να µηχ νηµα µε συνδυασµ σιδερ νιων και στερε ν ξ λινων εξαρτηµ των, που κρατο σε σταθερ τα ξ λα κι εκε τα καθ ριζε κι απ τις τ σσερις πλευρ ς τους µε το βασικ εργαλε ο των καρεκλ δων, τη µαζ λα και µε τον ξυστρ και κανε τις γων ες τους τσι

Tου ∆ρ Φ τη Παρασκευ πουλου*

Απ τη µελ τη των δηµοτικ ν τραγουδι ν των Τζουµ ρκων διαφα νεται τι η απολλ νεια εµπειρ α του ονε ρου, που κατ τον Φρ. Ν τσε αποτελε µ α απ τις ανθρ πινες παρορµ σεις που στον ανταγωνισµ της µε το διονυσιακ στοιχε ο συνθ τουν «το µεταφυσικ θα µα της ελληνικ ς ‘βο λησης’» ( .π. σ. 57), φτ νει ως τις µ ρες µας µε χηµα το δηµοτικ τραγο δι. Μ πως αυτ ε ναι η ελληνικ ψυχ ;

Η Πλατανο σα (πρ ην Ραψ στα) ε ναι χωρι της ευρ τερης περιοχ ς Τζουµ ρκων –Ανατολικο Ξηροβουν ου. Απλ νεται στις υπ ρειες του Ξηροβουν ου, εν ο %ραχθος ποταµ ς την χωρ ζει απ τα κυρ ως Τζουµερκοχ ρια. Cχει κταση 16km2 και υπ γεται διοικητικ στον νοµ Ιωανν νων. Η Ραψ στα, πως και ολ κληρη η Wπειρος, εντ χθηκε στο ελληνικ κρ τος µετ τους νικηφ ρους Βαλκανικο ς Πολ µους (1913). Μ χρι τ τε αποτελο σε Οθωµανικ δαφος και υπαγ ταν στον Καζ (επαρχ α) %ρτας και απ το 1881 στη Φιλιππι δα εν ουδ ποτε αµφισβητ θηκε η εκκλησιαστικ διαπο µανση του χωριο απ την µητρ πολη Ιωανν νων. Η Οθωµανοκρατο µενη Ραψ στα αν κε στην κατηγορ α των ιδι κτητων χωρι ν-τσιφλικι ν. Wταν ιδιοκτησ α του Το ρκου Μπερµπ µπεη, απ τον οπο ο την αγ ρασε ο ∆αλ ας κι εκε νος την δωσε ως προ κα στον Βεργωτ κι εκε νος µε τη σειρ του στον Λ ππα. Απ τον Λ ππα την εξαγ ρασαν οι κ τοικοι το τος 1911 αντ 3500 λιρ ν. (Βλ. Π. Αραβαντιν ς, Χρονογραφ α της Ηπε ρου, Τ. Β Αθ ναι 1856 και Στεφ. Φ λου, Τζουµερκοχ ρια, Αθ να 1994, σ. 22). Η Ραψ στα αναγνωρ στηκε ως κοιν τητα µε το Β.∆. της 7-8-1919, ΦΕΚ 181/14-8-1919. Η διαχρονικ πληθυσµιακ εξ λιξη του χωριο φα νεται απ την παρ θεση των στοιχε ων των απογραφ ν και χει ως εξ ς: 1920 ❒ 889 κ τοικοι, 1928 ❒ 1005, 1940 ❒ 1144, 1951 ❒ 882, 1961 ❒ 835, 1971 ❒ 619, 1981 ❒ 590, 1991 ❒ 523, 2001 ❒ 460, 2011 ❒ 463 κ τοικοι. Απ την απογραφ του 1940 εµφαν ζεται ξεχωριστ ο συνοικισµ ς ∆ φνη, εν απ την απογραφ του 1961 ο συνοικισµ ς Ζωοδ χος Πηγ . Με το Ν µο 3615/10-7-1928, ΦΕΚ 120/117-1928, τ.Α ορ στηκε η Πλατανο σα ως ενορ α µε ενοριακ να τον ιερ να Κοιµ σεως Θεοτ κου. Με την 9/11-9-1914 πρ ξη του επιθεωρητ δηµοτικ ν σχολε ων Πρεβ ζης ιδρ θηκε το δηµοτικ σχολε ο Πλατανο σας. Με το Β.∆., 2-9-1952, ΦΕΚ 250 (6-9-1952 Τ.Α.) ιδρ θηκε το ∆ηµοτικ Σχολε ο ∆ φνης, µε το ∆. 14-81930, ΦΕΚ 291/19-8-1952, Τ.Α. ιδρ θηκε το ∆ηµοτικ Σχολε ο Μαχαλ , εν το 1963 το σχολε ο στο Μπουκ ρι (ΦΕΚ 74/29-5-1963). Σ µερα λειτουργε δηµοτικ σχολε ο στη ∆ φνη που εξυπηρετε και το γειτονικ Μονολ θι. Η Πλατανο σα ε ναι αραιοκατοικηµ νο χωρι µε πολλ ς γειτονι ς. Οι σηµαντικ τερες ε ναι: Μαχαλ ς, Λακκ µατα, Λογγ ς, ∆ φνη, Γκλ δετσος, Μεσο ρα, ∆ενδροµαχαλ ς, Στρογγυλ , Μπουκ ρι, Κοτσ κι (ν α γειτονι ) και πολλ ς επ µ ρους θ σεις. Στην Πλατανο σα υπ ρχουν πολλ ς εκκλησ ες: Αγ. ∆ηµ τριος, Αγ. Νικ λαος, Αγ. Βαρβ ρα, Αγ. Μαγδαλην , Αγ. Γε ργιος, Αγ. Αν ργυροι, Αγ. Κωνσταντ νος και β βαια ο ενοριακ ς να ς Κοιµ σεως Θεοτ κου. Ιδια τερο αρχαιολογικ ενδιαφ ρον παρουσι ζουν οι εκκλησ ες της Αγ. Παρασκευ ς - πολιο χου του χωριο - και της Ζωοδ χου Πηγ ς Μπουκορ ου. Η δε τερη φ ρει τοιχογραφ ες του τους 1656 σε πολ καλ κατ σταση, εν φα νεται πως υπ ρχαν και κελλι µοναχ ν (Σ. Ξεν πουλος, ∆οκ µιον ιστορικ ν περ %ρτης και Πρεβ ζης, Αθ ναι 1884). Το 1997 η Κοιν τητα Πλατανο σας καταργ θηκε και το χωρι υπ χθη στο ∆ µο Κατσανοχωρ ων, εν το 2010 µε τον «Καλλικρ τη» υπ χθη στον ∆ µο Βορε ων Τζουµ ρκων. Η Ραψ στα, που αρχικ υπαγ ταν στον νοµ Πρεβ ζης, µετονοµ στηκε το 1927 σε Πλατανο σα, εν το 1939 υπ χθη στον νοµ Ιωανν νων. Σ µφωνα µε την τελευτα α απογραφ το χωρι χει ν µιµο πληθυσµ 666 κατο κους. Αποτελε , επ σης, γεν τειρα του διεθνο ς εµβ λειας µουσουργο ∆ηµ τρη ∆ραγατ κη (1914-2001) και του ποιητ Γι ργου Κοτζιο λα (1909-1956).

*Φιλ λογος - Συγγραφ ας

*Φιλ λογος - Ιστορικ ς

στε να χει το αποτ λεσµα που θελε αλλ και να δ νει σε κ ποια απ αυτ µια καµπυλ τητα απαρα τητη για να διαµορφωθο ν σε πλ τη, που απαλ και σταθερ θα κρατ σουν των ανθρ πων τις πλ τες και θα τις ξεκουρ σουν. Και στη συν χεια στον µονταριστ π γκο για την συναρµολ γηση. Ο π γκος αυτ ς αποτελο νταν απ τρ α ξ λα, το να τριγωνικ . Π νω σε αυτ ν ακουµπο σε πρ τα τα δυο π δια ποδαρικ της καρ κλας, τα νωνε µε µ α σφ να και µε το δρ πανο το χειροκ νητο, που τη µια του κρη τη στερ ωνε στο στ θος του µε το υποστ θιο, κανε τις τρ πες. Μ σα τους βαζε ψαρ κολλα και µε τη δ ναµη των χερι ν του και του σφυριο συναρµολογο σε πρ τα τα π σω π δια, στη συν χεια τα µπροστιν π δια. Με τη βαρι , που ζ γιζε δυο κιλ , χτυπο σε να

µπουν στις αντ στοιχες τρ πες τα ξ λα σε οριζ ντια θ ση π νω στην κ θετη κατασκευ των π σω ποδι ν κι αµ σως µετ µε τον διο τρ πο να ενωθο ν και µε την κ θετη κατασκευ των µπροστιν ν καρεκλοπ δαρων. Με αυτ την τεχνικ σχηµατιζ ταν ταυτ χρονα και το κ θισµα της καρ κλας. Αλλ το κ θισµα χρειαζ ταν γ µισµα και για την κυριολεξ α χρειαζ ταν περ εργο ν µα σε πλ ξη µυστικ , που για τις καρ κλες που φτι χνονταν στα γιαννι τικα καρεκλ δικα, µ νο οι πλ κτριες στο νησ της λ µνης µπορο σαν να τα καταφ ρουν. Cτσι οι καρ κλες φορτ νονταν στις β ρκες µε προορισµ το Νησ . *Φιλ λογος και Συγγραφ ας, Μed Εκπαιδευτικ ς Ηγεσ ας και ∆ιο κησης, ∆ιδ κτορας Ψυχολογ ας

Το απολλ νειο στοιχε ο στα τραγο δια των Τζουµ ρκων Ε ναι γνωστ τι στον αρχα ο ελληνικ κ σµο γενν θηκαν και τιµ θηκαν οι δ ο αντ θετες θε τητες των τεχν ν, ο Απ λλωνας και ο ∆ι νυσος. Η αντ θεση αυτ αν µεσα στην πλαστικ τ χνη, την απολλ νεια, και την ανεικονικ τ χνη της µουσικ ς, τη διονυσιακ , γεφυρ νονται µε µοναδικ τρ πο στην αττικ τραγωδ α. Κατ’ ουσ αν πρ κειται για δ ο ανθρ πινες παρορµ σεις, το νειρο και τη µ θη, που συγκροτο ν το απολλ νειο και το διονυσιακ πνε µα αντ στοιχα. «Η µορφη φαινοµενικ τητα (schein) του κ σµου και του ονε ρου, που κατ τη γ ννησ τους ο κ θε νθρωπος ε ναι τ λειος καλλιτ χνης, ε ναι η προϋπ θεση της πλαστικ ς τ χνης και ασφαλ ς επ σης εν ς σηµαντικο µ ρους της πο ησης» (Φρ. Ν τσε, Η γ ννηση της τραγωδ ας ελληνισµ ς και απαισιοδοξ α, Αθ να: Εστ α, 2009, σ. 58). Η απολλ νεια εµπειρ α του ονε ρου βρ σκει την επιβεβα ωσ της και στη δηµοτικ πο ηση. Πτυχ ς της ε ναι το µ τρο, η σοφ αταραξ α, η γαλ νη. Ο νθρωπος, ως φορ ας του απολλ νειου στοιχε ου, παραµ νει ατ ραχος και γαλ νιος σ’ ναν κ σµο θλ ψεων, «στηριγµ νος µε εµπιστοσ νη στο principium individuationis» ( .π. σ. 61). Πιο συγκεκριµ να, η απολλ νεια δ ναµη εντοπ ζεται στα δηµοτικ τραγο δια των Τζουµ ρκων µε τη µορφ και την κφραση του ανθρ που που ρητ υπ ρρητα υµνε ται για το µεγαλε ο της ψυχ ς του, την τ λµη, την τελει τητα, την ανδρε α. Η απολλ νεια αυτ αρετ δεν αφορ µ νο τον επ νυµο ρωα αλλ και τον αν νυµο υµνητ των ηρωικ ν πρ ξεων στο βαθµ που αυτ ς τιµ τον ρωα της µ χης της ζω ς. Στο τραγο δι που ακολουθε η ακτινοβολο σα οµορφι της αγ πης αποτελε την εξα σια κφραση του ονε ρου. Κ κκινα χε λια φ λησα β ψαν και τα δικ µου µε τρ α µαντ λια τα σφουγκ και β ψαν κι αυτ ινα. Σε τρ α ποτ µια τ πλυνα και β ψαν και τα τρ α

ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΑ …. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ!!

Tου Κ στα Μαργ νη* και ξ χειλαν οι ποταµο και β ψαν τα χορτ ρια β σκοντας και τα πρ βατα β ψαν και τα µαλλι τους κι οι πιστικο π’ τα κο ρευαν β ψαν και τα ψαλ δια… (Απ τα ∆ηµοτικ τραγο δια των Τζουµ ρκων, αν κδοτο αρχε ο Γι ργου Κοτζιο λα, 2). Μια λλη πτυχ της απολλ νειας εµπειρ ας αποτυπ νεται µε τη µορφ της σοφ ας «της φαινοµενικ τητας» στο παρακ τω τραγο δι. Χαριτωµ νη συντροφι µου λ ει να τραγουδ σω κι εγ τους λ γω δεν µπορ κι αυτο µου λεν τραγο δα. Για π ρτε µε να σηκωθ και β λτε µε να κ τσω και φ ρτε µου παλι κρασ να πιω και να µεθ σω να ειπ τραγο δι φλιβερ και παραπονεµ νο. %νοιξε φλιβερ καρδι και πικραµ ν’ αχε λι, νοιξε πες µας τ ποτα και παρηγ ρησ µας, παρηγορι χει ο θ νατος κι αλησµοσ νη ο Χ ρος κι ο ζωνταν ς ξεχωρισµ ς παρηγορι δεν χει. (Απ το αν κδοτο αρχε ο του Γι#ργου Κοτζιο λα, 101).

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

Σελ δα 5

IΣTOPIA TEXNH ΠOΛITIΣMOΣ Τ χνη και καθεστ ς καταν λωσης Πιθαν τατα οι µ νοι καλλιτ χνες που δεν αντιµετ πισαν αντιδρ σεις κατ τη δι ρκεια της δραστηρι τητ ς τους απ την κρατικ εξουσ α ταν οι µακρινο γνωστοι σ’ εµ ς δηµιουργο που σχεδ αζαν ευφ νταστες και ιδια τερα µοναδικ ς ζωγραφικ ς απεικον σεις στα τοιχ µατα των σπηλα ων Altamira και Lascaux. Η απουσ α προβληµ των β βαια, οφε λεται στο τι την εποχ του Λ θου δεν υπ ρχε κρ τος και εποµ νως δεν υπ ρχε αντ θεση µεταξ ατ µου και εξουσ ας! Για το κρ τος δεν υπ ρχουν τοµα αλλ να σ νολο απ πολ τες, που σε ιδανικ ς συνθ κες ε ναι λοι σοι απ ναντι στους ν µους που θεσπ ζει. Β βαια, ο υψηλ τερος στ χος του ε ναι να κ νει τους πολ τες του οµοιογενε ς, απρ σωπους και χρωµους, στε να γ νεται πιο ε κολα και αβασ νιστα η αναπαραγωγ της δικ ς του πρ τασης για το τι ε ναι «υπ δειγµα» «πρ τυπο» πολ τη. Κινο µενοι αντ θετα προς αυτ ν την κατε θυνση, οι διανοο µενοι και οι καλλιτ χνες διεκδικο ν την ατοµικ τητ τους, τη φυσιογνωµ α τους, την ιδιοµορφ α τους, στοιχε α που αποτελο ν τη µοναδικ τητα της υπ στασ ς τους. Αν για το κρ τος η αναπαραγωγ αυτ ν των «προτ πων» το εξασφαλ ζει την επιβ ωση και διαι νισ του ως µορφ εξουσ ας, για τον νθρωπο η µαζικοπο ησ του ισοδυναµε µε το θ νατο της δραστ ριας, δυναµικ ς και ζωτικ ς ιδιοσυγκρασ ας του. Μ σα σε µια διαρκ ανα-

ρολ γιο µιας µεγαλοφυDας. Ο πνευµατικ ς ηγ της του Σουρεαλισµο Andre Breton (Αντρ Μπρετ ν), αφο τον δι γραψε απ το κ νηµα στο Παρ σι επειδ δεν συµµορφων ταν µε τους πολιτικο ς στ χους που ε χαν τεθε , για να περιγρ ψει τη µεγαλοµαν α, την απληστ α και την ιδιοτ λεια που τον δι κριναν, επιν ησε τις λ ξεις «Avida Dollars» ( ξυπνος αναγραµµατισµ ς του Salvador Dali, που σηµα νει «%πληστος για δολ ρια»). Η σχ ση της ζωγραφικ ς του Dali µε το καθεστ ς της καταν λωσης δυσαρεστο σε περισσ τερο απ’ λα τα λλα ελαττ µατ του τα µ λη της καλλιτεχνικ ς κοιν τητας, αφο δειχνε ιδια τερα παθιασµ νος µε το χρ µα. Στην Αµερικ ζωγρ φιζε πορτρ τα των πλουσ ων και διασ µων, φτιαξε τοιχογραφ ες για τα σπ τια τους, δεν απ ρριψε ποτ παραγγελ α απ τις διαφηµιστικ ς εταιρε ες της Λεωφ ρου Μ ντισον, διακ σµησε τις βιτρ νες της Π µπτης Λεωφ ρου και βαλε τη σφραγ δα του µ χρι και σε συγκεκριµ νους τρ πους χτεν σµατος. Εκµεταλλε τηκε την ιδι µορφη εικ να του «κακο παιδιο » της ζωγραφικ ς για να ξεπουλ σει το ταλ ντο του στις διαφηµιστικ ς εταιρε ες του Χ λυγουντ, χρησιµοποι ντας πολλ απ τα µ χρι τ τε ργα του προκειµ νου να διαφηµ σει εταιρε ες και προϊ ντα, εν υπ ρξε και σχολαστικ ς δηµιουργ ς εταιρικο image, πως στην περ πτωση του

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠ' ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ (Γι ργου Κοτζιο#λα: Πικρ ζω ) Μας ε χε στε λει αρκετ ς φωτογραφ ες ο Χρ στος απ’ το µ τωπο. Ξεχ ριζε σε λες µε το γλυκ πρ σωπο, την ανεπ δειχτη στ ση και την ψυχραιµ α της µορφ ς του. Απ το σ νολ του ξεχυν ταν νας α ρας παληκαρι ς αχ ριστης απ’ τη σεµν τητα. Ε ταν νας ρωας παρθενικ ς, πως τ σα λλα παιδι των χωρι ν µας, που ε χαν δεχτε το βαρ τους ρ λο δ χως να υποψι ζουνται τη σηµασ α τους. Αν ον µαζες καν ναν απ’ αυτο ς σωτ ρα της πατρ δας, θα σε κοιτο σε χωρ ς λλο παραξενεµ νος. Συνηθισµ νοι στην υπακο και στην τ µια εκπλ ρωση κ θε δουλι ς που αναλ βαιναν, δεν διναν στον π λεµο καν να υπερβατικ περιεχ µενο. Πολεµο σαν ατρ µητα πως θα ργωναν το χωρ φι τους χωρ ς να ξαποστ σουν. ∆εν ε χαν µως λοι την ατ ραχη µειλιχι τητα του θειο µου στην εµφ νισ τους. %λλοι κορδ νουνταν και σταφν ζονταν σα ν τανε γαµπρο . Cπαιρναν στ σεις θεατρικ ς, φηναν να τους κολλο ν απ γ ρω ηχηρ συνθ µατα οι φωτογρ φοι: Ζ τω η πατρ ς! : Ενθ µιον του ενδ ξου στρατο µας! : Ορκιζ µεθα να φθ σωµεν εις τον Σαγγ ριον! Σε λ γες ο Χρ στος ε ταν φωτογραφισµ νος µοναχ ς του. Στις περισσ τερες ε χε δ πλα του και λλους, χωριανο ς µας απ περιφ ρειες γειτονικ ς. Τους ξ ραµε ναν

H ZΩH MOY

Της ∆ρ Στ λλα Μουζακι του* δραστικ σχ ση µεταξ τ χνης, εξουσ ας και καθεστ τος καταν λωσης, η σ γχρονη δηµιουργικ σκ ψη διασαλε εται και αποσταθεροποιε ται απ τους υψηλο ς και υγιε ς της στ χους. Η γενικευµ νη καταναλωτικ τ ση πηγ ζει απ αυτ ν ακριβ ς την τεταµ νη σχ ση αν µεσα στο µοιο και το διαφορετικ , αν µεσα στο ρε µα του ποταµο που παρασ ρει και καταστρ φει και αυτ που µπορε να συγκρατ σει κ τι λειτουργ ντας ως σαν δα σωτηρ ας. Μελετ ντας τη σ γχρονη Ιστορ α της Τ χνης χουµε εξοικειωθε µε την εικ να «προσωπικοτ των» των οπο ων η κοινωνικ αναγν ριση και αξ α δεν συν δει µε την ουσιαστικ τους προσφορ στην ευρ τερη κοινων α. Π ρα απ τον κ σµο της τηλε ρασης, αυτ φυσικ ισχ ει και για τον κ σµο της τ χνης. Η αφετηρ α της τ σης αυτ ς εντοπ ζεται αρχικ στο Salvador Dali (Σαλβαδ ρ Νταλ ), (1904-1989), τον πιο πολυσ νθετο και αµφιλεγ µενο καλλιτ χνη του 20ου αι να (εικ.1). Αδιαµφισβ τητα δηµοφιλ ς στο κοιν , αντιµετωπ στηκε µε αµφιθυµ α απ τον κ σµο της τ χνης, αφο αν λωσε τη ζω του «κατασκευ ζοντας» την εικ να του. Απ την αρχ της σταδιοδροµ ας του ε χε συνα σθηση του καλλιτεχνικο πεπρωµ νου του και υπ ρξε ασυγκρ τητα, σχεδ ν ξεδι ντροπα µεγαλοµαν ς, µε αποκορ φωµα το αυτοβιογραφικ του ργο Ηµε-

ναν, µε τα ον µατα και την καταγωγ τους, τους ξεραν ακ µα κι οι γυνα κες.

– Να, λεγαν, αυτ ς εκε ε ν’ ο Κ τσιο Κολιοφο κας, ο λλος ο κουκουντισµ νος ε ν’ ο Λ µπρη Παπαγι ργης απ’ τα Χ λια κι εκε νος παρ κει που κοιτ ει σα σγκαϊδ ς ε ν’ να παιδ απ’ τους Κλαζι δες, Κωλοκο ρη τον λ νε. Τ λογ ς νθρωπος λογι ταν αυτ ς ο Λιαροκ πης απ’ τους Κλαζι δες; C, θ λει και ρ τηµα! Μια που συνδε ταν µε το Χρ στο µας κι ε χανε βγ λει φωτογραφ α µαζ , θα ε ταν καλ ς και περ καλος. κι ας κο ταζε σο θελε αλ θωρα. Με το φτ σιµο των φωτογραφι ν µαθα ναµε γνωστα µ ρη, πολιτε ες της Ανατολ ς που µε δυσκολ α τις πρ φερνες: Αφι ν Καραχισ ρ, Εσκ Σεχ ρ. Οι γυνα κες ποτ δεν τις συλλ βιζαν σωστ . εµ ς των παιδι ν κοβε καλ τερα η γλ σσα. Μας στελναν και απ ψεις αυτ ν των µερ ν, σιδηροδροµικο ς σταθµο ς, πλατε ες και τ τια, χρωµατιστ ς σκ το σκο ρο. Οι κ ρτες π λι µ’ εκε να τα ωρα α ζευγ ρια που φιλι νταν τ’ αγγελο δια που κατ βαιναν να µας ευκηθο ν Χριστ ς Αν στη, αυτ ε ταν λλη µαγε α. Απ’ λες τις φωτογραφ ες περισσ τερο µου ρεσε µια, επειδ σ’ αυτ ν βλεπες παραπ νω απ’ τα µισ παιδι του χωριο µας. Κ ποτε που ανταµ θηκαν σε κ ποιο απ’

τα σηµε α του µετ που, χοντας να ιδωθο ν µ νες και χρ νια ως τα τ τε, αποφ σισαν να φωτογραφιστο ν λοι µαζ και να στε λουν για ενθ µιο απ µια. Ε ταν εκε λες οι φ τσες, λα τα σουλο πια. Οι µπροστινο κ θουνταν διπλοπ δι ακουµπο σαν στο να τους γ να. οι παραπ σω στ κονταν ορθο , ο νας κολλητ στον λλον. Κι λοι στριµ γνονταν για να φανο ν, απ µερικο ς µ νο τα κεφ λια τους το µ τωπο φαιν νταν. Τους ξ ραµε ναν ναν, τους ε χαµε δει τ σες φορ ς, λλος ε ταν τσοπ νος, λλος τσαρουχ ς, λοι γνωστο . Αλλ εκε µ σα το πρ σωπο και το παρουσιαστικ τους παιρνε ναν αλλι τικο χρωµατισµ , γιν ταν κ πως πιαστο κι αιθ ριο. Θα λεγε κανε ς πως ε χαν µεταµορφωθε απ’ τη µεσολ βηση του χρ νου και του φωτογρ φου. Μον χα νας διατηρο σε την παλι κφρασ του. Αυτ ς ε ταν ο ∆ηµητρ κης του Γι ννη, πρ τα ξαδ ρφια µε τον πατ ρα µου. Υπηρετο σαν σε διαφορετικο ς σχηµατισµο ς µε το Χρ στο, αλλ η τ χη το ς ε χε σµ ξει αυτ τη φορ . Εν λοιπ ν λοι οι λλοι ε χανε π ρει στη φωτογραφ α µια

M ÙË Ì·ÙÈ¿ Ù˘ o›ËÛ˘

Γν θω τη ρ κα της ζω ς µου Και βλ πω στο ν µα την ψυχ µου Χαµ νες µν µες, παρ δεισοι µακρυνο , Και ξετυλ γω π σω την κλωστ !

σχεδιασµο του µπουκαλιο της Coca-Cola. Επ σης, υπ ρχουν υπ νοιες τι ο Νταλ εξαπατ θηκε να υπογρ ψει λευκ ς σελ δες αντ συµβολα ου, γεγον ς που δωσε τη δυνατ τητα στους εκδ τες του να εκτυπ νουν τις εικ νες του κατ’ εντολ του. Οι φιλοδοξ ες του β βαια, αποδε χθηκαν υπ ρµετρες, αφο οδ γησαν στην αµφισβ τηση της αυθεντικ τητας κ ποιων µελλοντικ ν ργων του. Ξεπουλ ντας το αδιαµφισβ τητο ταλ ντο του στην αγορ του ξ φρενου καταναλωτισµο , ο Νταλ δηµιο ργησε το µοντ λο για την προσωποκεντρικ σταδιοδροµ α που ακολο θησε στη συν χεια ο Andy Warhol (%ντυ Γου ρχολ) το 1960 (εικ.2), αλλ και καλλιτ χνες των τελ ν του 20ου αι να, πως ο Ντ µιεν Χιρστ και η Τρ ισυ Εµ ν, που επιλ γουν να ζουν σκ πιµα κ τω απ τα φ τα των µ σων ενηµ ρωσης εκτοξε οντας στα ψη την αγοραστικ δ ναµη των ργων τους. Ο Warhol εµπν εται απ το βοµβαρδισµ εικ νων των µ σων µαζικ ς ενηµ ρωσης και τον ελκ ουν δηµοφιλε ς ηρω δες, πως η Μ ριλιν Μονρ ε και η Ελ ζαµπεθ Τ ιλορ, αλλ και καθηµεριν χρηστικ αντικε µενα µαζικ ς παραγωγ ς (µπουκ λια

Coca-Cola). ∆ νει στο στο ντι του το νοµα «Factory» (εργοστ σιο) για να τον σει ακριβ ς τη µαζικ και σχεδ ν µηχανικ διαδικασ α παραγωγ ς ργων τ χνης. Κοιν ς παρονοµαστ ς λων αυτ ν των προϊ ντων ευρε ας καταν λωσης ε ναι το χρ µα, το δολ ριο, που πρωταγωνιστο ν δη απ το 1962 στα ργα του. Β βαια ε ναι γεγον ς, τι το κοιν αρνε ται να αποδεχθε την εικ να εν ς καλλιτ χνη που µ σα απ την τ χνη του πλουτ ζει. Επιµ νει να προτιµ την τ χνη ανιδιοτελ , να ε ναι αποτ λεσµα ελε θερης δηµιουργ ας που χει τις ρ ζες της στο π θος και τους προβληµατισµο ς του καλλιτ χνη. Το παρ δειγµα του Vincent Van Gogh (Β νσεντ Βαν Γκογκ) (1853-1890), του καταραµ νου καλλιτ χνη, του απ κληρου της κοινων ας που χρησιµοπο ησε τις «ταραγµ νες» πινελι ς του χι µ νο για να διασπ σει το χρ µα αλλ και για να εκφρ σει το δικ του «πυρετ », λυτρ νει το θεατ δικαι νοντας τις προσδοκ ες του.

στ ση αν λογη µε την περ σταση, ο ∆ηµητρ κης πρ βαλλε απ την αριστερ γωνι ρ χνοντας πλ για να βλ µµα δ σπιστο και σ µπως ερευνητικ . Κο ταζε µε κ ποια ανησυχ α, σα να του λειπε κ τι, κι χι προς το µ ρος το δικ µας, αλλ προς την κατε θυνση των συστρατιωτ ν του.

– Μωρ , για κ µετε χ ζι δω το ∆ηµητρ κη! παρατ ρησε κ ποιος απ’ το σπ τι µας. ∆ε σας φα νεται πως τσι που τηρ ει βρ σκεται σε κ να µαντρ κι αντεικι ζει απ’ τη λεισι , να ιδε αν ε ναι λα τα πρ βατα µ σα; Η παρατ ρηση ε τανε πραγµατικ πολ πετυχηµ νη. Ο ∆ηµητρ κης, που φε γοντας απ τη στ νη του, ψηλ απ τα Κουτο πια και τα Γρ βια, βρ θηκε στα σ νορα του ελληνισµο κι ακ µα παραπ ρα, χοντας αντικαταστ σει κοντοκ πι και µπουραζ να και τσαρο χια µε αµπ χωνο και σκελ α κι αρβ λες, δε φαιν ταν καθ λου αλλαγµ νος στη φωτογραφ α. Η τσοπ νικη πονηρι δεν ε χε υποχωρ σει απ το πρ σωπ του. ∆εν ε χε µεταβ λει λλωστε σ στηµα ζω ς εκε π ρα. Η κλεψι , που ε ταν η ξ χωρη επ δοσ του, βρ κε τρ πο να φ ρει τους καρπο ς της κι εκε , στο δαφος της κατοχ ς. Cκανε συµµαχ α µε λλους µοιους του, ακ µα και βαθµοφ ρους, ελε θερος τσι να κλ βει χωρ ς λεγχο ζ α χοντρ , γελ δια και µουλ ρια. Τα κ ρδη τα µοιρ ζονταν στερα κανονικ κι αυτ η δουλι τρ βηξε ως το τ λος του πολ µου. Τα µολογο σε κατ πι στο σπ τι µας

κι εγ κουγα µ’ ανοιχτ στ µα τις ζωοκλοπικ ς εκε νες περιπ τειες. Τ ρα περνο σα την ρα µου µε τις φωτογραφ ες. Τις αρ διαζα χ µου, τις βανα τσι, τις χαλο σα, τις ξανατοποθετο σα, προσπαθ ντας να καταλ ξω σ’ να σχ διο που θ τανε τ’ οριστικ . Τα πειρ µατα αυτ κι οι ετοιµασ ες µου αποβλ πανε σε καλ τερες µ ρες, τ τε που θα χτ ζαµε καινο ργιο σπ τι και θα τις κρεµο σαµε στον το χο καθ λου δε γιν τανε λ γος για τ ρα, θα τις µα ριζε αλ πητα η καπνι . Η µαν α µου αυτ ν’ αραδι ζω τις φωτογραφ ες καταγ ς και να τους αλλ ζω θ ση ολο να, χ ρια τα πρ σωπα, χ ρια τα τοπ α, εδ τις πλ γιες, εκε τις ορθ ς, π τε µε τα χρ µατα ανακατωµ να, π τε ξεχωρ ζοντ ς τα µε λεπτολογ α, η µαν α µου λοιπ ν αυτ φερνε συχν σε δ σκολη θ ση τις γυνα κες. ∆εν τις φηνα να σκουπ σουν, να ζυµ σουν, να κοιτ ξουν τις δουλι ς των. Αλλ δεν λεγαν τ ποτε κι ο τε µ’ εµπ διζαν απ’ την αθ ρυβη σο κι επ µονη διασκ δαση που µ’ ε χε αποροφ σει. Π σες ρες χασα τοποθετ ντας ατ λιωτα εκε να τα τετρ γωνα, τα παρδαλ χαρτι και µελετ ντας τις φυσιογνωµ ες, χωρ ς αυτ ποτ να µε κουρ ζει! Μου φαιν ταν πως ταξ δευα τσι µακρι , πως πιανα κουβ ντα µε πλ σµατα παρ ξενα κι ελκυστικ , χι του κ σµου το του.

* Ιστορικ ς Τ χνης στο Ελληνικ Ανοικτ Πανεπιστ µιο H ΤΕΙ Αθ νας Επιµελ τρια Εκθ σεων smouzaki@tutors.eap.gr

∆ιατηρ'θηκε η ορθογραφ α το χειρογρ φου.

Κοµ τια, ατα ριαστα, παλι . Εικ νες θαµπ ς σας µ σα απ θολωµ νο τζ µι, Σπασµ νες, ραγισµ νες, Φαντ σµατα σκοτειν οι µν µες. Τυλ γω τ τε σε κουβ ρι την ζω µου, Προσεχτικ , περ τεχνα, Το φτι χνω τ λειο! Πολ τ λειο για να ‘ναι αληθιν ! Β σω Μαργαρ τη

ΘΥΑΜΙΣ ΚΑΛΑΜΑΣ Στις χθες κλαινa οι γ ροντες µοιρολογο ν µανν δες σιγο ν κλαρ να και βιολι , θρηνο ν οι λαλητ δες φιδογυρ ζει ο Καλαµ ς µε µια πληγ στα στ θια βογγο ν λαγκ δια, τα βουν προστρ χουν για βο θεια τον ζ νει ο βο ρκος σαν φασκι , µαυρ ζουν τα λιθ ρια διψ ν τα ζ α, τα πουλι , κηδε ουµε τα ψ ρια τ’ αγρ µια ψ χνουν για νερ και π νουνε φαρµ κια σιγοπεθα νουν λυγαρι ς, ιτι ς και µανουσ κια Κι πως ο νεµος βογγ και τ’ λογο καλπ ζει δ νει τα χ ρια στα νερ και στο Λα φων ζει Φ ρτε γιατρο ς και γιατρικ , λογ ς λογ ς βοτ νια να σ σουµε τον ποταµ ν’ ανο ξουν τα Ουρ νια. ννα Μουραντζ -Θ δα Ε.Ε.Λ.16-1-2017 ΘΡΗΝΗΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ (Αφιερ#νεται µε περισσ' αγ πη στον δ σκαλο της ηπειρ#τικης παρ δοσης Κ#στα Μπατσ')

Πρ τη Φλεβ ρη τανε µ σ’ τον βαρ χειµ να Κακ µαντ το ακο στηκε σ’ λη τη χ ρα ως π ρα Βαρ µας πεσε, στον νου µας δε χωρ Γεφ ρι που µας πεσες δε θα σε δο µε πια. Νερ ιδες, Λ µιες, Μ γισσες που στα νερ γυρνο ν Την ξακουστ καµ ρα του περ τεχνη, ψηλ Τη ζ λεψαν, τη µ γεψαν, την π ρανε κι αυτ . Σπασµ νο τ ρα µ νεις στου Μ γα τα νερ Σαν ταφος νεκρ ς κι ασ γαστος ο θρ νος Κι ατ λειωτος κλαµ ς του ποταµο ο αχ ς. Χρ στος Φο#κας Αθ να Φλεβ ρης 2015

Σελ δα 6

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

Γιορτ Τσ πουρου στην Πλατανο σα Απ τον Τοπικ Μορφωτικ Εκπολιτιστικ Σ λλογο Με µεγ λη επιτυχ α πραγµατοποι θηκε στην α θουσα του συλλ γου µας, το Σ ββατο 29 Οκτωβρ ου 2016 απ τον Μορφωτικ Εκπολιτιστικ Σ λλογο Πλατανο σας, η καθιερωµ νη, 18η στη σειρ , γιορτ τσ πουρου. Κ θε χρ νο η εκδ λωση παρουσι ζει λο και µεγαλ τερη επιτυχ α και αυτ οφε λεται στην µεγ λη προσπ θεια λων µας.

Cχουµε την αν γκη να ευχαριστ σουµε λους αυτο ς που παρευρ θηκαν στην εκδ λωση και να ζητ σουµε να συγν µη απ αυτο ς που δεν µπορ σαµε να τους εξυπηρετ σουµε, λ γω λλειψης χ ρου. Ε ναι γεγον ς πως ε ν βλ πουµε την α θουσα µας κατ µεστη και λους εσ ς µε χαµ γελα να µας δ νεται συγχαρητ ρια τ τε οι κ ποι µας ανταµε βονται µε τον καλ τερο δυνατ τρ πο. Την εκδ λωση τ µησαν µε την παρουσ α τους ο δ µαρχος Βορε ων Τζουµ ρκων κ. Ιω ννης Σεντελ ς, ο γαµπρ ς µας αντιπεριφερει ρχης

Ηπε ρου κ. Καραµπ νας Ιω ννης, οι αντιδ µαρχοι κ. Τσιλογι ννης ∆ηµ τριος και κ. Σκαµν λος Χρ στος, οι δηµοτικο σ µβουλοι κ. Τ τσης ∆ηµ τριος και κ. Λεοντ ρης Ιω ννης, ο πρ εδρος του τοπικο συµβουλ ου Πλατανο σας κ. Τρι ντος Γε ργιος, η πρ εδρος του τοπικο συµβουλ ου Μονολιθ ου κα Πλιακοπ νου Κωνσταντ να και ο αντιπρ εδρος της οµοσπονδ ας Τζουµερκιωτ ν κ. Γκατζ γιας Χρ στος.

Ο Σ λλογος Πλατανο σας Αθην ν πραγµατοπο ησε µε µεγ λη επιτυχ α εκδροµ απ την Αθ να για την γιορτ τσ πουρου. Με την παρουσ α τους συν βαλαν στην επιτυχ α της εκδ λωσης και θ λουµε µ σα απ την καρδι µας να τους ευχαριστ σουµε για αυτ . 'πως τ νισε και η πρ εδρος του συλλ γου Αθην ν κα Κωσταγι ργου Ευαγγελ α οι δ ο σ λλογοι δεν χουν τ ποτα να χωρ σουν και µ νο λοι µαζ µπορο µε να καταφ ρουµε

Ι ∆ Ι Ω Μ ΑΤ Ι Κ Ο Λ Ε Ξ Ι ΛΟ Γ Ι Ο (Ανατολικο Ξηροβουν ου και ευρ τερης περιοχ ς Τζουµ ρκων) Συν χεια απ προηγο µενο φ λλο

πολλ . Απ την πλευρ µας σαν τοπικ ς σ λλογος θα κ νουµε τα π ντα οι δ ο σ λλογοι να λειτουργο ν ενωµ νοι µε σκοπ το καλ του χωριο µας. Μ νο µε κοιν αγ να µπορο µε να καταφ ρουµε πολλ και να δ σουµε λ σεις σε απλ καθηµεριν προβλ µατα των συγχωριαν ν µας. Οι δ ο σ λλογοι προχωρ νε µαζ , πορε ονται µαζ και µ νο τσι το α ριο θα ε ναι καλ τερο για το χωρι µας. Ο σ λλογος µας προσ φερε -

φθονο δωρε ν τσ πουρο. Η ορχ στρα του Αποστ λη Μετσοβ τη και του Στ φανου Μαργ νη µας διασκ δασε µ χρι τις πρ τες πρωιν ς ρες και ο χορ ς ταν ασταµ τητος. Νοι θουµε την αν γκη να ευχαριστ σουµε λους αυτο ς που εργ στηκαν αφιλοκερδ ς µε κ θε τρ πο για να πραγµατοποιηθε και να επιτ χει η εκδ λωση αυτ . Και του χρ νου να ανταµωθο µε π λι λοι µαζ και να περ σουµε ακ µα καλ τερα…

Να, γιατ πρ πει να συνεχ σουµε…

Tου N κου M γα*

ñ γυαλ ζω = βλ πω, διακρ νω «Στραβ θ’κα κι δε γυαλ ζου µπιτ», «Σι γυ λ’σα ιγ , κι ας ταν πολλ κουσµ α στου παν’γ ρ» ñ δασκαλο δια (τα) = τα παιδι που πηγα νουν στο σχολε ο, στον δ σκαλο/τα µαθητο δια ñ δ µπουρ (το) = Απ το «δεν µπορ » που ουσιαστικοποι θηκε/αρρ στια, ανηµπ ρια «Ε χι δ µπουρ κι δε β κι (=βγ κε) ξου» ñ δ ξια (επ ρ.) = ευνοϊκ , βολικ , κατ’ευχ ν «Ε χοµαι να σου ρθουν στη ζω σου λα δ ξια» ñ δ οντα (τα) = τα χαιρετ σµατα «∆ σε τα δ οντα στην οικογ νει σου» ñ δι βα (η) = π ρασµα «Η καλ τερη δι βα του ποταµιο ε ναι στα ξεκ µµατα» ñ δι βα (προστακτικ του ρ. διαβα νω) = λα, π ρνα, φ γε, π γαινε «∆ι βα δ θε ν’ανταµ σουµε», «∆ι βα απ ναντι απ το ποτ µι», «∆ι βα απο κουντ ’µ, για να µη µ’αµπουδ ς» (=Φ γε απ κοντ µου, για να µη µε εµποδ ζεις) ñ διαβ ζω = ρ χνω κ τι µε δ ναµη πολ µακρι , διαβιβ ζω, περν ω «Φε γα απο δω, πιδ κι µ’, κι µη µ’γ νισι φ ρτουµα, γιατ θα σι πι κου απ’του κλιτσ’ναρ’ (=λεπτ π δι) κι θα σι διαβ σου π ρα» ñ διαβα νω = περν ω, φε γω, προσπερν ω, νικ ω «Τουν ε δα που δι βαινε απ ν’», «Ο Κ στας τα δι βαινε λα τα παιδι στο τρ ξιµο (=τα ξεπερνο σε, τα νικο σε) ñ διαγουρτ ρι (το) = η µικρ ποσ τητα γιαουρτιο που β ζουµε στο βρασµ νο γ λα για την π ξη ñ διαγο ρτη (η) = το γιαο ρτι ñ διαουλ πιασµα (το) = διαβολ πιασµα, διαβολ σπερµα, το παλι παιδο που ε ναι σπ ρµα διαβ λου, ο παλι νθρωπος ñ διγ νι = το τελευτα ο παιδ της οικογ νειας ñ διοφ ρ(ι) = το γεφ ρι ñ διπλ ρ’κα = τα δ δυµα ñ εξ ν (επ ρ.) = εκτ ς «Θα ρθω να σε δω, εξ ν κι αν

τ χει κ τι αναπ ντεχο» ñ ξουτα (τα) = τα ξοδα ñ χτρητα (η) = η εχθρ τητα ñ ζαβ νω = γ νοµαι ζαβ ς, αποκτ ιδιοτροπ ες, απειθαρχ «Cχει ζαβ σει και δεν µπορε ς να το κουµαντ ρεις» ñ ζαλοσ(η)κωµ νο-ζαλοταραµ νο = το αν συχο απ ζ λη παιδ , το αν ποδο, το ζαβολι ρικο ñ ζαµαν ω = ετοιµ ζοµαι απ καιρ να κ νω κ τι, προσπαθ επ µονα «Cνα χρ νο τ ρα ζαµαν ει να τ’ π ρ’ του χακ» (= να τον εκδικηθε ) ñ ζαπ νω = κλ βω αστραπια α κ τι ñ ζ φτω = π νω πολ και γρ γορα, χτυπ ω δυνατ και β αια, επιβ λλοµαι, υποτ σσω «Cζαψι καµι δικαρι τσ πρα κι κουψι π ρα» (= φυγε), «Κ τσι καλ , µη σου ζ ψου καµ α µι του σκ π’ (=το µπαστο νι)» ñ ζαχαρ τριψα (η) = παπ ρα µε ψωµ και νερ που περιε χε και λ γη ζ χαρη ñ ζγαντζι = ο αν ποδος και ενοχλητικ ς νθρωπος ñ ζγαντζι νω-ζγαντζιε ω = γ νοµαι παρ ξενος, δ στροπος και ενοχλητικ ς ñ ζγαρι ζω = σταθµ ζω, ισορροπ , εξισ νω, συνταιρι ζω, πετυχα νω «Ζγαρι ζουµε πρ τα τα πρ γµατα και µετ αποφασ ζουµε» ñ ζυ … µισ’µ ρ’ = ζ γι µεσηµ ρι, το καταµεσ µερο ΦΡΑΣΗ: ντ λα µεσηµ ρι ñ ζ βα (προστακτικ του ρ. σβ ω=σβ νω) = σβ σε «Ζ βα τ’φουτι », «Ζ βα τ’φ ξ’» ñ ζιακατρ πας = αυτ ς που ζιακατ ει (=σκουντ ει) τρ πες, (µεταφ.) αυτ ς που δεν ασχολε ται µε σοβαρ πρ γµατα ñ ζιουλ νω και λουζι νω = κρ βοµαι, για να προστατευτ , ενεδρε ω σχεδι ζοντας κ ποια κλοπ ñ ζντιρ κοβο = κακοµ ντζαλο, κακοφτιαγµ νο, στραβ ...συν χεια στο επ µενο φ λλο

*Φιλ λογος

«Παρ δοση και τραγο δι τα καλ τερ µας πλα», «χωρ ς πλα µπορε να πολεµ σαµε, αλλ χωρ ς τραγο δια ποτ », «να µην αφ σουµε τη γενι µας, τις επ µενες γενι ς να ορφαν ψουν απ την παρ δοση». Η αναγκαι τητα διαφ λαξης της παρ δοσης ε ναι πρ δηλη. Οι σηµερινο καιρο χουν χ σει κ θε γε ση απ το παρελθ ν. Αρνο νται συν θως και απορρ πτουν την πε ρα του, ως αξ α πολυδ ναµη, κατασταλαγµ νη, δοκιµασµ νη και σταθερ και χουν χαµηλ σει τη φων της ιστορ ας και της παρ δοσης στις ψυχ ς µας καλ τερα χουν κ νει µ σα µας φωνες και λαλες ιστορ α και παραδ σεις. «H παγκ σµια θ ελλα του αχαλ νωτου και στυγνο υλοζωισµο , του πληστου ευδαιµονισµο και του αδ σταχτου και αχ ρταγου συµφ ροντος χει κ νει τη ζω µας επ πεδη, ρρυθµη και ζυµη, τη β θισε σε ηθικ λ θαργο, σε ακατον µαστους συµβιβασµο ς και ποταπ τητες, σε µακ ρια υπνηλ α και την χει ρ ξει σε χ ος αβεβαι τητας, ρευστ τητας και κριτης απ ρριψης και ρνησης των π ντων. Οι θεσµο µ νουν αποσκελεθρωµ νοι, σαρκοι, νευροι, το θος των ανθρ πων αλλοτρι νεται και χτυπι ται απ τη γενικευµ νη β α µιας στυγν ς και αν λγητης απανθρωπι ς, που φτ νει στα ρια της αφηνιασµ νης ποικιλ νυµης και ποικιλ µορφης βαρβαρ τητας». Και απ π νω αυτο οι «τυµβωρ χοι» που εκµηδ νισαν κ θε παραδοσιακ κουσµα και το « ντυσαν» µε τη σκυλ δικη φ ρµα θεοποι ντας χι το γν σιο, το αυθεντικ και το ελληνικ , αλλ κ θε εµπορικ παρουσι ζοντ ς το και γαυγιστ αδ µενον. «dσως εκε /που κ ποιος αντιστ κεται χωρ ς ελπ δα/ σως εκε /να αρχ ζει η ανθρ πινη ιστορ α...που λ µε/κι η οµορφι του ανθρ που!!» Γ. Ρ τσος

Τα Ηπειρώτικα Νέα σας εύχονται Eυτυχισμένο και δημιουργικό το 2017

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

K√π¡ø¡π∫∞

Σελ δα 7

Χριστουγεννι τικη Γιορτ

ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ ΑΘΗΝΑ

Γενν σεις Ο Γι ργος Κ. Αθανασο λας απ κτησε κοριτσ κι. Ο ∆ιον σιος Κριτσιν λιας και η Cφη Σπ. Φλ ρου απ κτησαν αγορ κι. Ο Χρ στος Σ.Μπατσ ς απ κτησε κοριτσ κι. Ο Χρ στος Λ. Γιαννο λας απ κτησε κοριτσ κι. Η Βασιλικ Ν. Κ τσου απ κτησε κοριτσ κι. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε#χονται να τους ζ σουν τα νεογ ννητα.

Βαπτ σεις Στην Πλατανο σα ο Χρ στος Κωσταγι ργος β πτισε το αγορ κι του και δωσε το νοµα %γγελος. Στην Πλατανο σα ο Γρηγ ριος Κωσταγι ργος β πτισε το αγορ κι του και δωσε το νοµα ∆ηµ τριος. Στην Αθ να ο Λεων δας ∆ραγατ κης β πτισε το αγορ κι του και δωσε το νοµα ∆ηµ τριος. Στην Πλατανο σα ο Πα λος Κ. Αθανασο λας β πτισε το αγορ κι και το δωσε το Κ στας. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε#χονται στους δικο#ς τους να τους ζ σουν τα καινο#ργια ον3µατα.

Γ µοι Στην Κ ρπαθο παντρε τηκαν ο Αλ ξανδρος Πανουτσ πουλος µε τη Μαρ να Mυλον κη. Στην Αθ να παντρε τηκαν ο Λεων δας ∆ραγατ κης µε τη Στεφαν α Μυλων . Στην Αθ να παντρε τηκαν ο Αλ ξης Κατερ νης µε τη Γεωργ α Καλυβι τη. Στην Κρ τη παντρε τηκαν η Κωνσταντ να Κωτσ κη (κ ρη της Β σως Θωµ Γεωργ ρα) µε τον Μαν λη Αλογδιαν κη. Στην Πλατανο σα παντρε τηκαν ο Πα λος Κ.Αθανασο λας µε την Μαρ α Αγκιστρι τη. Στο Εδιµβο ργο παντρε τηκαν ο Ιω ννης Γ. Αναγν στου µε την Thess Hrubisko. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε#χονται β ον ανθ3σπαρτον.

Θ νατοι Στην Αθ να απεβ ωσε ο Χρ. Κ. Παπακ στας. Στην Αθ να απεβ ωσε η Βελησσαρ α Ν. Μπατσ . Στην Αθ να απεβ ωσε ο Σωτ ρης Κ. Σερµ ας. Στην Αθ να απεβ ωσε η Κατερ να Κ. Γεωργ ρα. Στην Αθ να απεβ ωσε ο Χρ στος Νασιο λας.

(H σορ ς του µεταφ ρθηκε στην Πλατανο σα). Στα Γι ννενα απεβ ωσε ο Ηλ ας Γεωργ ρας.

(H σορ ς του µεταφ ρθηκε στην Πλατανο σα). Στα Γι ννενα απεβ ωσε ο Κων/νος Γ. Κωσταγι ργος. (Η Σορ ς του µεταφ ρθηκε στην Πλατανο σα). Στα Γι ννενα απεβ ωσε ο ∆ηµ τριος Σ. Λεοντ ρης. Στα Γι ννενα απεβ ωσε ο Σπ ρος Λεοντ ρης. Στην Πλατανο σα απεβ ωσε η Θεοδ ρα Η. Παπαγι ννη. Στην Πλατανο σα απεβ ωσε η Σταυρο λα Α. Παπακ στα. Στην Πρ βεζα απεβ ωσε η Σοφ α Κ. Παπακ στα. Στη Β σσανη απεβ ωσε η Αλεξ νδρα ∆. Κ στα. Στην Αθ να απεβ ωσε ο Χρ στος K. Σ ββος

Το Σ ββατο 17 ∆εκεµβρ ου, πως συνηθ ζεται τα τελευτα α χρ νια, γινε η χριστουγεννι τικη γιορτ στην α θουσα του συλλ γου µας. Για µια ακ µη χρονι συγχωριανο και φ λοι του χωριο µας τ µησαν µε την παρουσ α τους την εκδ λωση. Τα µ λη του ∆.Σ στ λισαν την α θουσα στον παλµ των Χριστουγ ννων πρ σφεραν φαγητ και ποτ δωρε ν, οι γυνα κες του χωριο µας συµπλ ρωσαν το µε-

νο µε π τες τηγαν τες και λλα παραδοσιακ εδ σµατα. Γ λια και πειρ γµατα µεταξ των παρευρισκοµ νων οµ ρφαιναν τη βραδι , ο χορ ς και το κ φι κρ τησε µ χρι τα µεσ νυχτα. Ευχαριστο µε θερµ λους τους συγχωριανο ς και φ λους που µε την παρουσ α τους κρατο ν ζωνταν το σ λλογο και στηρ ζουν τις προσπ θει ς µας. Ραντεβο# στην επ3µενη εκδ λωση!!!!

ΝΙΕ ΜΟΥ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Μια αλυσιδ νια, αδι σπαστη ταιν α, απ γεγον τα του χτες και του σ µερα, παλαι τερα αλλ και σ γχρονα, µαθα νεις, ζεις και µορφ νεσαι γιa αυτ , Νι µου του σ µερα! Του Ρουσσ το “Συµβ λαιο” στα 1762. Των Γ λλων η πιο τ λεια, σωστ και µοναδικ Ανθρ πινη Επαν σταση στα 1789!!! Του Ρ γα ο Θο ριος για το ξεσπ θωµα, τον ξεσηκωµ και την αποτ ναξη του ζυγο στα 1821. Ο Σολωµ ς και ο Παλαµ ς σε συµπονο ν, σε δικα ωσαν, σε λ τρωσαν! Στα 1917 σβ νουν οι Τσ ροι. Στον τ πο σου ε ναι γ νιµοι δ ο Πολιτικο . Σου σπαρ ζουν τα στ θια η Χιροσ µα και το Ναγκασ κι! ΘΗΡΙΩ∆ΙΑ ο Π λεµος. Της ΕΙΡΗΝΗΣ θαν τωµα! Σε µαγνητ ζει ενεργ το Αντ ρτικο. Κοµµ τι γ νεσαι επιφαν ν αγωνιστ ν Ηρ ων της αληθιν ς ∆ηµοκρατ ας!!! Το 1969 πατ µε το Φεγγ ρι! %λλη φρικτ αδικ α κι απ κει. Το α µα, ο ιδρ τας, οι κ ποι για µια καλ τερη Ζω και το ψωµ των Λα ν σκορπ στηκαν σε χρ µα στο πειρο ∆ι στηµα. Η

Χιλ , η Ελλ δα και τ σες λλες χ ρες κλωτσοσκο φι στις Χο ντες. Του αγ ρωχου Β ρναλη ο Ο∆ΗΓΗΤΗΣ σε προτρ πει και σε ξεσηκ νει! Σου στολ ζουν τα χε λη οι στ χοι του Ρ τσου!!! Σου απειλο ν την ζω και τα νειρα . . . οι π ραυλοι ΚΡΟΥΖ και οι π ραυλοι ΠΕΡΣΙΓΚ. Των στρων ο π λεµος και λων αυτ ν οι υπ ρογκες δαπ νες! Εσ µως ας πον ς ας π σχεις . . . αγων ζεσαι!!! Αγων ζεσαι για µια παγκ σµια ΑΓΑΠΗ. ΕΙΡΗΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και για . . . ΕΛΕΥΘΕΡΟΦΩΝΙΑ!!! Σε πν γει το δ κιο σου. Το α µα σου βρ ζει, ο ξεσηκωµ ς "ΕΙΝΑΙ" η Λ ση σου, ΝΙΕ ΜΟΥ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ! Ποτ πια π σω. Ποτ πια π σω. ΕΜΠΡΟΣ µ νο ΕΜΠΡΟΣ ΝΙΕ ΜΟΥ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ για τις κ ριες παντοτιν ς αξ ες: ΑΓΑΠΗ, ΕΙΡΗΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΕΛΕΥΘΕΡΟΦΩΝΙΑ!!! Χ λια ΟΧΙ πλ ον στους ψε τες, στους κλ φτες, στους απατε νες της πολιτικ ς! ΟΧΙ σε λους αυτο ς τους γνωστο ς Πολιτικο ς . . .! Σωτ ρης Μαντζο τσος

Ο Κυρι κος Ν. Ανδρι της π ρε πτυχ ο Εφαρµοσµ νης Πληροφορικ ς απ το Α.Π.Θ. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε#χονται καλ σταδιοδροµ α.

ΑΡΤΑ Τζουµ κας Σπ ρος ................................... 10,00 € Μ λιος ∆ηµ τριος ..................................... 10,00 € Σι ζος Βασ λης ......................................... 20,00 € ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΣΑ ∆ηµητρ ου Αθαν σιος ............................... 20,00 € Κουτσ ς Αχιλλ ας ..................................... 20,00 € Κοντζι ς Αλ κος ....................................... 20,00 € Αφοι Νταλ τσα .......................................... 40,00 € Τσιρογι ννης Ν κος ................................... 15,00 € ΙΩΑΝΝΙΝΑ Παπαγι ννη Λ τσα .................................... 10,00 € Παπαγι ννη Σταυρο λα του Κων/νου ........ 15,00 € ΚΑΛΑΜΑΤΑ Φο κας Λ µπρος ...................................... 20,00 €

Eυχαριστ ριο

ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ Παρασκευ Ελ νη .................................... 10,00 € ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ Πανταζ ς Πα λος ..................................... 15,00 € Ο∆ΗΣΣΟΣ Κουτσ ς Α. Γε ργιος ................................. 20,00 € ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΓΟΝΕΩΝ Κο µπου Βασιλικ .................................... 25,00 €

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Τα Ηπειρ τικα Ν α εκφρ ζουν θερµ συλλυπητ ρια στους οικε ους τους.

Πτυχ α

Μπατσ Εφη ............................................ 20,00 € Π νου Α. Γε ργιος .................................. 50,00 € Παπακ στας Κων/νος ............................... 20,00 € Ζαρκ δα Χ. ∆ µητρα ................................ 50,00 € Μπατσ ς Χ. Νικ λαος ............................... 20,00 € Στεργ ου Λεων δας .................................... 20,00 € Χριστογι ννης Ευ γγελος .......................... 20,00 € ∆ρ σος Ιω ννης ........................................ 20,00 € Πανταζ ς Γ. Χρ στος ................................ 30,00 € Γιαννο λα Ειρ νη ...................................... 10,00 € Γιαννο λας Κων/νος .................................. 10,00 € Γιαννο λας Νικ λαος ................................. 20,00 € Παπαγεωργ ου Κων/νος ............................ 20,00 € Γιαννο λα Αλεξ νδρα ............................... 10,00 € Μ νθος Λεων δας ..................................... 15,00 € Τρι ντος Σπ ρος ....................................... 20,00 € Νταραγι ννη Βασιλικ .............................. 20,00 € Γεωργ ρας ∆ηµ τριος ................................ 10,00 € Αναστασ ου ∆ηµ τιριος ............................. 10,00 € Γεωργ ρα Βασιλικ ................................... 10,00 € Τσ µας Χρ στος ......................................... 50,00 € Βλ χου Κων/να ......................................... 10,00 € ∆ραγατ κη ∆ µητρα ................................. 10,00 € Πρ ντζα Βασιλικ ..................................... 20,00 € Τζ µας Στα ρος ........................................ 20,00 € Γαλανοπο λου Μαρ α ................................ 15,00 € Πρ ντζα Βασιλικ ..................................... 10,00 € Τρι ντος Αντ νιος .................................... 10,00 € Τρι ντος Γε ργιος ..................................... 10,00 € Μεταξ Χρυσο λα .................................... 20,00 € Λ σσα Ελ νη ............................................. 10,00 € Μπατσ ς Χρ στος ..................................... 10,00 € Γκ τση Αφροδ τη ...................................... 10,00 € ∆ραγατ κης ∆ µητριος ............................. 10,00 € ∆ραγατ κης ∆. %ρης ................................. 10,00 € Τ δη Ντ να ................................................ 10,00 € Γκοτζι Γεωργ α ........................................ 10,00 € Γκοτζι ς Γι ννης ........................................ 20,00 € Φατσ α Ελ νη ........................................... 10,00 € Καραγεωργ ου Γε ργιος ............................ 10,00 € ∆ρ τσα Γεωργ α ......................................... 10,00 € ∆ρ τσα Κ. Βασιλικ .................................... 10,00 € ∆ρ τσα Αγγελακοπο λου Κατερ να ............ 10,00 € Παρασκευοπο λου Φ της ......................... 10,00 € Παρασκευοπο λου Ευθυµ α ...................... 10,00 € Φ της ∆ηµ τριος ...................................... 20,00 € ∆ραγατ κη ∆ µητρα ................................. 50,00 € Κορρ ς Νικ λαος ...................................... 10,00 €

Οι γονε ς των µαθητ ν του ∆ηµοτικο σχολε ου και Νηπιαγωγε ου Πλατανο σας, ευχαριστο ν την Περιφ ρεια Ηπε ρου και την Σχολικ επιτροπ του ∆. Βορε ων Τζουµ ρκων για την υποστ ριξ τους σε κα ρια θ µατα που αφορο ν την οµαλ λειτουργ α του σχολε ου µας. Τον Μορφωτικ Εκπολιτιστικ Σ λλογο Πλατανο σας, τον Σ λλογο Ιωανν νων Πλατανο σας “Η Αγ α Παρασκευ ”, το Τοπικ συµβο λιο Πλατανο σας και τον Νικ λαο Πανταζ “Μ νι Μ ρκετ Πανταζ ς” για τα δ ρα που προσ φεραν στους µαθητ ς.

Αγαπητοί συγχωριανοί, φίλες και φίλοι του συλλόγου, θέλουµε να σας ενηµερώσουµε για τις οικονοµικές δυσκολίες που αντιµετωπίζει ο σύλλογός µας όσον αφορά την έκδοση της εφηµερίδας Ηπειρωτικά Νέα. Το ετήσιο κόστος έκδοσης ανέρχεται στο ύψος των 3000 €. Αν αναλογιστεί κανείς την οικονοµική κρίση που ζούµε και τις επιπτώσεις που έχει και ταυτόχρονα τα δυσανάλογα µε το παραπάνω ποσό έσοδα που έχει ο σύλλογος, µπορεί να φανταστεί τις δυσκολίες. Για να µπορούµε να συνεχίσουµε να εκδίδουµε την εφηµερίδα, παρακαλούµε θερµά όλα τα µέλη µας, να µας αποστείλουν την ετήσια συνδροµή για το 2017 που ανέρχεται στο ποσό των 10 €. BϤ ÛÂÏ. 3, T·˘ÙfiÙËÙ·.

Σελ δα 8

Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2016

WΑραχθος, η παντοκρατορ α της φ σης Με αφορµ την επ τειο µιας καταστροφ ς (αν µεσα σε τ σες που συµβα νουν γ ρω µας παντο στην Οικουµ νη αλλ κι εντ ς µας κ θε τ σο), νοσταλγικ ξανασκεφτ καµε τον παν µορφο ποταµ της %ρτας και «αυτουργ » συν µα της συµφορ ς, τον %ραχθο. Μαζ µ’ αυτ ν και λα τα Ηπειρ τικα ποτ µια!

Wταν µεσοχε µωνο πριν τρ α κι λας χρ νια που ο ποταµ ς παρ συρε την µορφη καµ ρα του Γεφυριο της Πλ κας. Αγρ εψε, φο σκωσε, κατ βασε µε κρ το κο τσουρα και λιθ ρια µες τα θολ νερ του. Μαζ κι να περ τεχνο µνηµε ο κ σµηµα, το οπο ο ανταγων ζονταν τη δ ναµ του κι εµπ διζε την παντοκρατορ α του, εν τ νιζε αρµονικ την οµορφι του κι ας ταν ργο ανθρ πων. Οι νθρωποι πολλ ς φορ ς β βαια λησµονο µε την αλ θεια πως, δηλαδ , η φ ση υπερα ρεται, οπ τε εν οτε αµελο µε να προνο σουµε για ,τι δηµιουργ σαµε µ σα, δ πλα και κ ντρα σ’ αυτ ν. Καταρι µαστε τον %ραχθο και µετακεν νουµε τις ευθ νες για τις καταστροφ ς και τις θεοµην ες στη φ ση, τον κακ µας τον καιρ και στο Θε ακ µα. Απαλλ σσοντας εαυτο ς αν χουµε ενοχ ς, εν , αν δεν µας ε ναι εφικτ , τις ρ χνουµε σε λλους υπε θυνους ανε θυνους, σπου σιγ -σιγ ξεχν µε. Απωθο µε τις µικρ ς και τις µεγ λες απ λει ς µας, πως λησµονο µε τους θαν τους των συγγεν ν και φ λων µας. Νοµ ζουµε πως τσι ξορκ ζουµε την παντοκρατορ α της φ σης µ σα στην αδ ριτη ρο του χρ νου. Σ µπασα η φ ση µως και το σ µπαν ολ κληρο που µας συνιστο ν και µας περι χουν αποτελο ν εσαε µ τρα ζω ς και απειλ θαν του. Cτσι και τα ποτ µια: «Οδ ς νω και κ τω µ α», λεγε ο Ηρ κλειτος. Αξεδι λυτος ο κ κλος της ζω ς και του θαν του απF την αρχ ως το π ρας. Α ναη και η ρο των ποταµ ν, καθ ς ολο να λοξε ει η κο τη τους σο φιδοσ ρνονται απF τα βουν ως τις εκβολ ς κι αλλ ζουν χθες, πως αλλ ζουν τα φ δια δ ρµα. Ο διος σοφ ς µε περ σκεψη διαπ στωνε µ λιστα πως οι νθρωποι «ποταµ ουκ στινεµβ ναι δις τω αυτ », δι τι λα αλλ ζουν και τ ποτε δεν µ νει. Εµε ς µως ε µαστε βραχ βιοι, χουµε ρια και βολευ µαστε στη σταθερ τητα, τη βεβαι τητα και τη συν θεια. Εποµ νως στην τακτοπο ηση, στην ευταξ α των ανθρ πινων καν νων και σε αντι-

Του Σπ ρου Τζ µα* παρ θεση µ λιστα προς το φυσικ ν µο και την αν γκη (στην οπο α και οι Θεο ακ µα πε θονται). 'πως το υπογραµµ ζει ο µ γας µαθηµατικ ς Αρχιµ δης, η λογικ µας αγαπ τους κοινο ς τ πους και τις αναλλο ωτες αλ θειες: «∆ος µοι πα στω και ταν γαν κιν σω», λεγε. Ακ θεκτοι στ νουµε γ φυρες, θεµ λια, εµπ δια, π λεις, πολιτισµο ς και µνηµε α ειρηνικ και β αια. Μνηµονε ουµε το χν ρι µας σαν λλοι θεο και καλ κ νουµε, σο χουµε α σθηση του µ τρου. Αλλ και τα ποτ µια εξακολουθο ν να ρ ουν ακ θεκτα, αφο «τα π ντα ρει». Ευτυχ ς! Στην πλο σια κι εκφραστικ τατη ελληνικ µας γλ σσα ο %ραχθος λκει το νοµ του απ το ρ µα αρ σσω, που σ µαινε βροντ , αναταρ ζω σ ρνοντας µε κρ τους κι εκβρ ζοντας µ σα στο ρε µα µου τα π ντα, προτο αρ ξουν κ που. Αν καθεν υπ ρξε ντως νευρικ κι απρ βλεπτο, µ χρι και καταστροφικ ποτ µι, ακ µα και µε το αρχα ο του νοµα dναχος, τ κνο του Ωκεανο και της Τηθ ος, που χαρ στηκε µον χα στους αρχα ους µας γενν τορες ∆ευκαλ ωνα και Π ρρα και στους Αµβρακι τες απ τον Κατακλυσµ . Οι εχ φρονες π ντα γν ριζαν πως απαιτε ται απ ναντ του σεβασµ ς, το αναγκα ο δ ος. Αν µ λιστα παιγνιδ ζοντας παρε-

τυµολογο σαµε θα µπορο σαµε να ακο σουµε στο νοµ του να συνηχο ν οι επ φοβες λ ξεις αρ και χθος! Εξ λλου, σο κι αν ψαξα στη δηµοτικ µας πο ηση να βρω ευχ ριστα τραγο δια για ποτ µια, δεν βρ κα παρ την πασ γνωστη και δι σηµη µεν αλλ τραγικ παραλογ του Γεφυριο της %ρτας: Σαρ ντα π ντε µ στοροι κι εξ'ντα µαθητ δες γεφ ρι εστερι#νανε στης 2ρτας το ποτ µι/ οληµερ ς το χτ ζανε το βρ δυ γκρεµιζ ταν………. Προκειµ νου να νικηθε ο ποταµ ς πρεπε να θυσιαστε νθρωπος! Βρ κα επ σης το γνωστ «του Κ τσου η µ ννα κ θονταν» και δ ο τρ α ακ µα, στα οπο α οι στ χοι αναφ ρονται σε αγ να µεταξ του ποταµο και των ανθρ πων (µε το ποτ µι µ λωναν και το πετροβολο σαν). Πιο π ρα στην Wπειρο να λλο ποτ µι, ο Αχ ροντας ( που κανε ς δεν χα ρονταν εκτ ς απ το Χ ρο), ταν η οδ ς προς το επ κεινα και προς τον Κ τω Κ σµο. Τ#ρα στον αποχωρισµ τρεις ποταµο ς διαβα νω/ ο νας χωρ ζει αντρ γυνα κι λλος χωρ ζει αδ ρφια / κι ο τρ τος ο φαρµακερ ς τη µ ννα απ’ τα παιδι της. Η δια η λ ξη ποταµ ς εξ λλου κατ γεται µ λλον απ µια ρ ζα ποτ- του ρ µατος π πτω και το επ θηµα -αµ ς για να δηλ σει ρ µα

•

γλυκο νερο που κυλ ει σε αφθον α µ σα σε χθες και µεταφορικ πληθ ρα αγαθ ν και την αι νια ρο . 'µως, οπο α σ µπτωση, απ την δια ρ ζα µε επ θηµα –µος κι απ το διο ρ µα και η λ ξη π τµος, η οπο α σηµα νει το Τυχα ο, τη µο ρα (συν θως την κακ ) και το µοιρα ο θ νατο! Αυτ ς λοιπ ν ο χαλαστ ς, σο και ζωοδ της, ο %ραχθος χει ποτιστε µε το α µα Ελλ νων και Φιλελλ νων αγωνιστ ν (οµο και των αντιπ λων τους). Στη γ φυρα του Παπαστ θη, αν µεσα στα χωρι ∆ρ σκο και Κρ ψη το1912-13 πεσε κι ο ποιητ ς Λορ ντζος Μαβ λης µε τους Γαριβαλδινο ς ερυθροχ τωνες. Στο Π τα παλι τερα, εκε που σµ γουν τα νερ του Καλεντ νη, χ θηκε α µα Ελλ νων και Φιλελλ νων το 1823 στη συµφορ της µ χης του Π τα και το 1944, στις εκβολ ς κοντ , κι εκε νο των αδικοχαµ νων του Κοµµ νου που αθρο ζονται µε το θρυλικ α µα της Κυρ ς του Πρωτοµ στορα και τον ιδρ τα και τα δ κρυα λ πης χαρ ς τ σων και τ σων που π λεψαν χιλι δες χρ νια και ακ µα παλε ουν. Α µα και νερ λοιπ ν, κ ποτε λ µατα φαρµακερ µαζ µε κοτρ νια και θρ ψαλα κ θε λογ ς κι αµ τρητα κουφ ρια και λ µιες κατεβ ζουν τα ποτ µια µας, ταν αµφισβητε ται η δ ναµ τους κι επιδεικν εται περιφρ νηση αγν µων στις ευεργεσ ες τους, αδικαιολ γητη γνοια κοµπορρηµοσ νη. Γι αυτ απαιτε ται σεβασµ ς και α σθηση του µ τρου. ∆ι τι λα τα ποτ µια µας ε ναι οι αρτηρ ες και οι φλ βες της Ηπε ρου και της χ ρας µας, οι οµφ λιοι λ ροι της Ζω ς µας και παν ρχαια µονοπ τια απ και προς τον κ σµο. Απ εµ ς τους ανθρ πους εξαρτ ται αν θα κραταιωθε η οµορφι κι η υγε α και του %ραχθου κι λης της φ σης της τ σο µα τ σο µορφης Ηπε ρου µας. Απ λους µας εξαρτ ται αν θα ζ σουµε σε να τ πο παν ριο και σε να κ σµο κ σµηµα. Επιτακτικ ε ναι η αν γκη να ξαναστηθε στη θ ση του το θεογ φυρο της Πλ κας σαν λλο Ουρ νιο Τ ξο, δε χνοντας το δρ µο προς το καλ και προς το κ λλος. Cτσι σως µπορ σουµε να πιστ ψουµε πως θα ξαναστ σουµε εαυτο ς και τη χ ρα µας ρθια και πως θα βγο µε ζωντανο απ’ τα θολ νερ της κρ σης που φιδοσ ρνεται θανατερ και που µας παρασ ρνει. Ποταµ , καλ ποταµ , π ρε µας στα κ µατ σου στα κλωθογυρ σµατ σου…………

*Φιλ λογος

H χορευτικ µας παρ δοση Στην εποχ µας, πως ε ναι φυσικ , χει αλλ ξει ο τρ πος µετ δοσης της χορευτικ ς παρ δοσης απ γενι σε γενι . ∆ε γ νεται µε τον παλι τρ πο, που το παιδ κι µπαινε στο χορ και προσπαθο σε να µιµηθε , χι µ νο τα β µατα, αλλ και το φος του χορο απ τους µεγαλ τερους χορευτ ς. Ακ µη και στο σπ τι, οι γονε ς και συν θως η µητ ρα δειχναν κ ποια β µατα στα παιδι , για να ε ναι τοιµα για το πανηγ ρι. Μεταδιδ ταν τσι και το τοπικ χρ µα της κ θε περιοχ ς. Σ µερα, στις σχολ ς χορο διδ σκονται τα β µατα του χορο µε µ τρηµα, εναλλ σσονται οι περιοχ ς για να µη γ νει το µ θηµα βαρετ και λοι µιµο νται µ νο να τοµο, τον δ σκαλο, που µπορε να κατ γεται απ λλη περιοχ µε διαφορετικ βι µατα, εν ενδεχοµ νως να τα χει µ θει κι αυτ ς απ λλο δ σκαλο µε ,τι αυτ συνεπ γεται για την τυποπο ηση και την λλειψη αυθ ρµητης κφρασης. Παλι τερα, ταν οι νθρωποι δεν ε χαν την ευκολ α της µετακ νησης και η δι δοση της µουσικ ς ταν σχεδ ν αν παρκτη, το µικρ παιδ απ τη γ ννησ του κουγε κυρ ως τη µουσικ του τ που του σε κ θε κοινωνικ εκδ λωση. Η µουσικ µε αυτ ν τον τρ πο π ρναγε ως ρυθµ ς στο κορµ του. Λικνιζ ταν, χ ρευε απ την αγκαλι της µητ ρας του και µεγαλ νοντας, ο χορ ς κατ ληγε στα π δια, µε τη µορφ των χορευτικ ν βηµ των. Η διδασκαλ α του χορο σ µερα ακολουθε

Του Κ στα Μπατσ H της Μαρ νας Τζ κου ακριβ ς την αντ θετη πορε α. Αρχ ζει µε τα β µατα, που συχν για την ευκολ α της διδασκαλ ας αφαιρο µε λεπτοµ ρειες, µεγεθ νουµε τον δρασκελισµ και µετ τον συνδ ουµε µε την µουσικ , χωρ ς καν σε πολλ ς περιπτ σεις να µεσολαβε το κορµ , χωρ ς δηλαδ τη συνολικ χορευτικ κ νηση ολ κληρου του σ µατος. Η χ ρα µας χει τερ στια ποικιλ α µουσικ ς, χορο , ρυθµ ν, που ε ναι εντελ ς διαφορετικο µεταξ τους. Ιδια τερα στο δικ µας γεωγραφικ διαµ ρισµα, την Wπειρο, υπ ρχει µεγ λη ποικιλ α απ περιοχ σε περιοχ στο µουσικ ιδ ωµα, στη µελωδ α, στο χρ µα και στους ρυθµο ς. Η πρ σβαση στην τυπικ εκµ θηση των παραδοσιακ ν χορ ν ε ναι κ τι ε κολο σ µερα. Το δ σκολο ε ναι η διατ ρηση και η απ δοση του τοπικο χρ µατος στο χορ καθ ς και στη µουσικ . Προφαν ς οι προσεγγ σεις αυτ ς ε ναι δ σκολες. Ε ναι µως σηµαντικ να συνειδητοποι σουµε καταρχ ς την αν γκη της αποκατ στασης της χορευτικ ς ποικιλοµορφ ας και την απ δοσ της. Τι θα µπορο σαµε να κ νουµε, σοι ασχολο µαστε µε τους παραδοσιακο ς χορο ς; Θα µπορο σαµε, για παρ δειγµα, να πα ρνουµε µ ρος σε γλ ντια που συµµετ χουν ντ πιοι βιωµατικο χορευτ ς. Να παρα-

τηρο µε πως χορε ουν «οι παλιο ». Να αναπτ σσουµε στους µαθητ ς των χορευτικ ν την επιθυµ α, τον ζ λο της παρατ ρησης αυτ ν των ανθρ πων. Οι βιωµατικο χορευτ ς εκτ ς απ την αυθεντικ τητα και την ιδια τερη τοπικ κφραση που χουν, αυτοσχεδι ζουν, φτι χνουν καινο ργιες φιγο ρες, που κι αυτ ς ενσωµατ νονται στην ιδιαιτερ τητα της περιοχ ς. Πρ πει να πε σουµε τους µαθητ ς µας τι ο χορ ς δεν τελει νει ταν µ θουµε τα β µατ του, αλλ αντ θετα µ λις τ τε αρχ ζει. Καλ ε ναι να διδ σκονται απ πολλο ς και διαφορετικο ς δασκ λους και των δ ο φ -

λων κατ το δυνατ ν. Κανε ς δε δικαιο ται, νοµ ζουµε, να αντιπροσωπε ει απ µ νος του µια περιοχ . Την περιοχ την εκφρ ζουν πολλο . Ε ναι να πολ ευρ τερο συλλογικ ζ τηµα. Στη διδασκαλ α να εντοπ ζουµε σους κατ γονται απ τη διδασκ µενη περιοχ και λους σοι χουν το τοπικ χρ µα, στε να ε ναι σε θ ση να τους µιµηθο ν οι υπ λοιποι µαθητ ς. Οι ν οι χορευτ ς ε ναι πολ ικανο κι χουν µερ κι γι’ αυτ που κ νουν. Ας τους δ σουµε επιτ λους το αναγκα ο πλα σιο που χρει ζονται για να συµµετ σχουν στη δηµιουργικ εξ λιξη της παρ δοσης!