KΩ∆IKOΣ 013172 KEMΠA
3739
τος 44ο • Aρ. Φ λλου 199 • Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβιρος 2017 • Γραφε α: Σ µου 31-33 TK 104 39 Aθ να
¶ÙÒ¯Â˘ÛÂ Î·È Ô ∞˚-µ·Û›Ï˘ - Παππο , τι δ'ρο θα µου κ νεις τις γιορτ ς; - ∆'ρο, παιδ κι µου, σου κανα ταν ο χρ νος ε χε 14 µ νες. - Μα παππο , π τε ο χρ νος ε χε 14 µ νες; - Τ τε, καλ µου παιδ , που εργαζ µενοι και συνταξιο χοι
παιρναν δ'ρο να µισθ Χριστο γεννα και Π σχα, καθ'ς και µισ µισθ επ δοµα αδε ας. Τ τε που εργαζ µενοι, µικροµεσα οι και συνταξιο χοι ζο σαν αξιοπρεπ'ς και τα σοδ τους επαρκο σαν για την κ λυψη ων $ασικ'ν αναγκ'ν τους, οι τιµ ς των προϊ ντων και υπηρεσι'ν ταν αν λογες των αποδοχ'ν, απ τις οπο ες περ σσευαν και κ τι για τα δ'ρα των παιδι'ν που µε λαχτ ρα τα περ µεναν. - Και τ'ρα, παππο , τι γ νεται; - Τ'ρα, καλ µου παιδ , ο χρ νος χει 6 µ νες µετ $ ας. - Πως γ νεται αυτ παππο ; - Γ νεται και παραγ νεται, αφο οι µισθο και οι συντ ξεις, τα επιδ µατα και τα… µερ σµατα δεν επαρκο ν για τις $ασικ ς αν γκες µας ο τε για 6 µ νες, Αν στις οδυνηρ ς περικοπ ς των αποδοχ'ν µας, που θα επακολουθ σουν και λλες, προσθ σεις και τις εκατοντ δες χιλι δες αν ργους το πρ $ληµα επι$ ωσης πολλ'ν συµπατριωτ'ν µας, και χι µ νο, ε ναι ζωτικ ς σηµασ ας. Προ χει λοιπ ν η αιµατηρ οικονοµ α προκειµ νου να αντεπεξ λθουµε τα δ σκολα, δ σεκτα το τα χρ νια ως του επαν λθει η κανονικ τητα στην οικονοµικ και κοινωνικ ζω µας. Τ τε µπορε να ορθοποδ σει και ο Αϊ Βασ λης, που τ'ρα χει $ λλει λουκ το στο εργοστ σιο παιχνιδι'ν του, ξαν προσλ $ει υπαλλ λους και αρχ σει να µοιρ ζει δ'ρα, χαρ και να δ νει ευχ ς για ευτυχ α και ειρ νη στα παιδι λου του κ σµου. Ως τ τε, µως, ας κ νουµε υποµον , ελπ ζοντας πως π λι µε χρ νια µε καιρο ς, ο Αϊ Βασ λης θα ξαν ρθει.
Χρ νια καλ και πολλ . Η ΣΥΝΤΑΞΗ
Η #πειρος στο λεος του καιρο% Του Κ στα Μπατσ ∏ ÕÚÙ· ¤ÙÚ· ı· ÁÂÓ› ÎÈ Ô Î¿ÌÔ˜ ı· ‚Ô˘ÏÈ¿ÍÂÈ.
Π
αµπ λαιος ο στ χος του δηµοτικο τραγουδιο αλλ π ντα επ καιρος πως αποδε χτηκε πρ σφατα απ τα ντονα καιρικ φαιν µενα που πληξαν την ρτα και τη χ'ρα σπ ρνοντας το θ νατο και την καταστροφ . λλωστε ε ναι ακ µη νωπ η µν µη απ τον κ νδυνο που δι τρεξε το 2015 η π λη και ο κ µπος του νοµο απ τους τερ στιους γκους νερο που απελευθερ'θηκαν απ το φρ γµα του Πουρναρ ου, προκειµ νου αυτ να µην καταρρε σει µε ολ θρια αποτελ σµατα για ζω ς, περιουσ ες και υπ ρχοντα, γεγον ς που τελικ αποφε χθηκε µ λις στο παραπ ντε, και χι χωρ ς κ στος. ∆ε λ µε, καλ τυχη $ε$α ως η :πειρος αφο η φ ση την προ κισε µε πολλ ποτ µια, παραποτ µους, χειµ ρρους και λ µνες που πλουτ ζονται µε συχν ς $ροχοπτ'σεις και τακτικ ς χιονοπτ'σεις που επισκ πτονται την περιφ ρεια. Η καλοτυχ α µως αυτ µπορε ν´αποδειχθε καταστροφικ , πως συν $η τελευτα α απ την υπερχε λιση του φρ γµατος του Λο ρου, εξαιτ ας της οπο ας πληµµ ρισαν σπ τια και κτ µατα, καταστρ φηκαν δρ µοι και εγκαταστ σεις. Και αυτ γιατ απουσι ζουν συγκεκριµ να ργα αποτροπ ς καταστροφ'ν απ ακρα α φυσικ φαιν µενα απ $ροχοπτ'σεις και χιονοπτ'σεις, απ πληµµ ρες και νεροσυρµ ς που καταστρ φουν το οδικ δ κτυο, απ $ραχοπτ'σεις που αποκλε ουν δρ µους και εγκυµονο ν κινδ νους για διερχ µενους. Παρ µοιες καταστ σεις και καταστροφ ς σηµει'θηκαν και στους τ σσερις νοµο ς της Περιφ ρειας Ηπε ρου. Καταστ σεις που επικρατο ν διαχρονικ στην περιοχ ιδια τερα στους ορεινο ς γκους, οι οπο οι κατ τη χειµεριν περ οδο παραµ νουν αποκλεισµ νοι απ οδικ προσπ λαση.
Απ τα καιρικ φαιν µενα δοκιµ στηκαν και δοκιµ ζονται και σηµαντικ µνηµε α της αρχιτεκτονικ ς κληρονοµι ς µας. Τραν απ δειξη οι καταρρε σεις των σηµαντικ'ν γεφυρι'ν του Κα$αλ ρη και της Πλ κας που πεσαν θ µατα της αµεριµνησ ας των εντελλοµ νων αρχ'ν, παρ τις προειδοποι σεις που λα$αν απ πολλ ς κατευθ νσεις για τον κ νδυνο που δι τρεχαν τα ιστορικ µνηµε α. Και εν' το γεφ ρι της Πλ κας οδε ει προς αναστ λωση χ ρη στην κινητοπο ηση λων των αρµοδ ων φορ ων και ιδιαιτ ρως του Περιφερει ρχη κ. Αλ ξανδρου Καχριµ νη και του ∆ηµ ρχου Βορε ων Τζουµ ρκων
κ. Ιω ννη Σεντελ , το γεφ ρι του Κα$αλ ρη φα νεται πως χ θηκε οριστικ . Ο κ νδυνος οριστικ ς απ'λειας και λλων παραδοσιακ'ν γεφυρι'ν της Ηπε ρου ε ναι ορατ ς και ελλοχε ει αν π σα στιγµ . Και επειδ ε ναι εν γν'σει λων των αρµοδ ων, ας µεριµν σουν για την αποκατ σταση και θωρ κισ τους πριν θρην σουµε και λλες απ'λειες της λαϊκ ς πολιτιστικ ς µας κληρονοµι ς. Και ας φροντ σουν να οχυρ'σουν π λεις, χωρι και µνηµε α που απειλο νται απ ακρα α καιρικ φαιν µενα, 'στε να προστατ ψουµε στο µ λλον ανθρ'πους και περιουσ ες.
ΑΡΤΑ - ΓΕΦΥΡI ΠΛΑΚΑΣ
Oι κατολισθ σεις κλεισαν το δρ µο
Κ
Kοπ π&τας 2018 O Σ λλογος Πλατανο σας Iωανν νων «H Aγ α Παρασκευ », σας προσκαλε στην ετ σια εκδ λωση - κοπ π τας που θα λ $ει χ'ρα στην α θουσα δεξι'σεων Aρχοντικ HALL (Kαρπενησ ου 20, Περιστ ρι - 210 5756172), το Σ ((ατο 3 Φε(ρουαρ&ου 2018 και 'ρα 21.00. Πλ ρες µενο , φθονο ποτ , ζωνταν µουσικ µε την ορχ στρα του Aποστ λη Mετσο τη, ιολ K στας Kωσταγι ργος, τραγο δι Στ φανος Mαργ νης. Σας περιµ νουµε µαζ µε τους φ λους σας να τα πο µε απ κοντ και να διασκεδ σουµε.
λειστ ς παραµ νει ο επαρχιακ ς δρ µος ρτας – Γ φυρα Πλ κας, στα ∆ηµοτικ ∆ιεµερ σµατα Σκο πας και ∆αφνωτ ς του ∆ µου Αρτα ων, απ την πρ σφατη κατολ σθηση που
γινε στην περιοχ . Αν και µεσο καθ κον της Περιφερειακ ς Εν τητας ρτας ε ναι η αποκατ σταση του οδικο δικτ ου, για να χουν την αυτον ητη πρ σ$αση οι κ τοικοι της περιοχ ς των Τζουµ ρκων και παρ τις ντονες διαµαρτυρ ες τους γι´ αυτ , οι νθρωποι της Π.Ε. ρτας, χι µ νο κωφε ουν, αλλ ... δεν φρ ντισαν να ενηµερ'σουν τους κατο κους και τους διερχ µενους επισκ πτες για τον κλειστ δρ µο, µ σω των Μ.Μ.Ε. και να τοποθετ σουν επιπλ ον πινακ δα οδικ ς σ µανσης, που να δε χνει τι δρ µος δεν ε ναι σε λειτουργ α, µε αποτ λεσµα αρκετο οδηγο να ταλαιπωρο νται και σ µερα και να αναγκ ζονται, να συνεχ σουν το ταξ δι τους, απ τη γ φυρα Τζαρ . ∆υστυχ'ς, η Π.Ε. ρτας δεν ακολο θησε το παρ δειγµα της Π.Ε. Ιωανν νων, που σε πρ σφατη κατολ στηση τοποθ τησε πινακ δα στο ∆.∆. Μονολιθ ου, που δειχνε τι ο δρ µος µετ το ∆.∆. Πλατανο σα για την ρτα ε ναι κλειστ ς και ανταποκρ θηκε και µεσα, αποστ λοντας τεχνικο ς και µηχαν µατα οδικ'ν ργων που δου-
λε ουν και σ µερα εντατικ για να αποκαταστ σουν την οδικ σ νδεση. Επειδ το πρ $ληµα ε ναι σο$αρ , γιατ 16 χωρι των Τζουµ ρκων χουν αποκλειστε και σε λ γες µ ρες ρχονται γιορτ ς, µε αποτ λεσµα να επιθυµο ν να επισκεφτο ν πολλο απ δηµοι τα χωρι τους, δεδοµ νο ε ναι τι θα ταλαιπωρηθο ν για να φτ σουν στον προρισµ τους. Επι$ λλεται να αποκατασταθε η οδικ σ νδεση τ'ρα. Αυτον ητο ε ναι η παρ µ$αση του Περιφερει ρχη Ηπε ρου Αλ ξανδρου Καχριµ νη, που χει δε ξει µεγ λη ευαισθησ α για τ τοια θ µατα και ε ναι ικαν ς να $ρει λ ση…
Tα Hπειρώτικα Nέα σας εύχονται Kαλές Γιορτές και Eυτυχισµένος ο καινούργιος χρόνος
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 2 ΠEPIΦEPEIAKO IATPEIO
Απ&στευτο κι µως αληθιν Ε ναι αυτ που συµ$α νει στο περιφερειακ ιατρε ο του ∆ηµοτικο ∆ιαµερ σµατος Πλατανο σσας, του ∆ µου Βορε ων Τζουµ ρκων. Πριν απ χρ νια ο Πολιτιστικ ς Σ λλογος του χωριο παρεχ'ρησε χ'ρο στον πρ'το ροφο του κτηρ ου του Συλλ γου, για να στεγαστε το ιατρε ο και για να µ νει δωρε ν ο εκ στοτε αγροτικ ς γιατρ ς. Τον τελευτα ο καιρ επισκ πτεται αγροτικ ς γιατρ ς απ το Κ ντρο Υγε ας Πραµ ντων µια φορ την ε$δοµ δα για δ ο 'ρες και εξυπηρετε συγχρ νως και τα διπλαν χωρι Μονολ θι και ∆αφνωτ . Ε ναι δυνατ ν να επαρκο ν αυτ ς οι 'ρες για τρ α χωρι και ειδικ το καλοκα ρι που ο κ σµος τριπλασι ζεται; Πολλ ς φορ ς οι κ τοικοι που µ νουν σε αποµακρυσµ να σηµε α και συνοικισµο ς απ το κ ντρο του χωριο , ε ναι αναγκασµ νοι να περπατ σουν π νω απ τρ α χιλι µετρα για να
φτ σουν στο ιατρε ο του χωριο Οι πολιτικο του νοµο που µε κρ ο ζ στη και ο γιατρ ς γνωρ ζουν πολ καλ τι συµ$α να χει φ γει, αφ νοντας να νει, τι κ νουν; Το µ νο που ξ ρουν καλ ε σηµε ωµα τι θα ρθει την επ ναι να πηγα νουν κ θε τ σσερα µενη ε$δοµ δα. χρ νια να τους τ ζουν λαγο ς Fλεος πια! µε πετραχ λια για να $ολευτο ν
ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΝΕΑ Τριµηνια α κδοση Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ Συλλ γου Πλατανο σας Ιωανν νων, Σ µου 31-33, 104 39 Αθ να Τηλ./Fax: 210.88.33761 Web: www.syllogosplatanousas.gr Email: info@syllogosplatanousas.gr ΕΚ ∆ΟΤ Η Σ Ευαγγελ α Κωσταγι ργου (Ο εκ στοτε Πρ εδρος σ µφωνα µε το ν µο) Τηλ: 698.294.2905 EΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Κ στας Ν. Μπατσ ς Τηλ.: 697.285.9999, 6977.32.4848 210.3241.137 E-mail: mpatsiskostas@hotmail.com ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αλ&ξης Κατερ νης Ευαγγελ α Κωσταγι ργου Κ στας Ν. Μπατσ ς Φ της Α. Παρασκευ πουλος ΣYN∆POMEΣ 1 . Mε Tαχυδροµικ Eπιταγ K στας Mπατσ ς Πανηπειρωτικ Συνοµοσπονδ α Eλλ δος Kλεισθ&νους 15, 105 52 Aθ να 2. Mε κατ θεση TPAΠEZA ALPHA BANK Aριθµ. Λογ/σµο : 260 00 2002 001724 IBAN: GR79 0140 2600 2600 0200 2001 724 BIC: CRBAGRAA ΕΚ∆ΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Γραφικ&ς Τ&χνες ΑΒΕΛ, 210 9711877 Μενελ ου 2, 16346 Ηλιο πολη Απ; τη συντακτικ επιτροπ Τα αποστελλ µενα κε µενα δεν πρ&πει να υπερβα νουν τις 500 λ&ξεις και να αποστ&λλονται στη διε θυνση του συλλ γου σε ηλεκτρονικ µορφ στο info@syllogosplatanousas.gr
για τα καλ στη Βουλ . Ξ πνα καηµ νε ραγι να δεις ποιοι σε κυ$ερνο ν λα αυτ τα χρ νια, γιατ οι καιρο χουν γυρ σµατα και οι Ηπειρ'τες ξ ρουν και τιµωρο ν. Τα σχ λια δικ σας.
Xριστο γεννα, παραµον Tου Μ νθου Σκαργι τη* Η 'ρα 11. Ο Αντρ ας $γα νει στην αυλ . Ξαστερι απ ψε. Ψ χνει τ’ αστ ρι των µ γων. Το πιο µεγ λο, «αυτ ε ναι», λ ει. Να µην κρατι ταν καρφωµ νο στον ουραν , να `χε κι αυτ ς γερ π δια, θα τ’ ακολουθο σε. Κι που τον $γαζε. Γιατ , αυτ τη ν χτα, το σπ τι δεν τον χωρ ει. Μια ψυχ σε τ σσερις το χους, ζ ρικο πρ µα. ∆εν του φτα ει κανε ς, που µεινε µαγκο φης. Επιλογ του ταν. Γυνα κα µε στεφ νι δε χρειαζ ταν, το $ σανο των παιδι'ν τον τρ µαζε. Την ελευθερ α το αετο θελε. Eταν µως π θανε η µ να του – π νε ε κοσι χρ νια – γ ρισε γν'µη. Μα ταν αργ για ν’ αλλ ξει ζω . Κι σο περν ει ο καιρ ς, τ σο $αρα νει η µοναξι . Fναν νθρωπο δικ του γυρε ει. νθρωπο. Ξαναµπα νει στο σπ τι. Το φαγητ για α ριο ε ναι
τοιµο. Ξηµερ'µατα θα π ει στην εκκλησι , το µεσηµ ρι θα στρ'σει τραπ ζι, το απ γευµα θα επισκεφτε το γε τονα για τις ευχ ς – ξερ κορµ κι αυτ ς µε π ντε παιδι φευγ τα –, και το $ρ δυ ξαν στο ρηµ δι του. Κλε νει το πετρογκ ζ, συµπληρ'νει το λ δι στο καντ λι, $ ζει αγριοκ ρασο στη σ µπα – συν θεια που τη $αστ ει απ παιδ –, σ$ νει την τηλε ραση και κου$αλι ται στο κρε$ τι. «Καλην χτα» λ ει. «Καλην χτα» αντιλ ει. Στον πνο κουσε θ ρυ$ο. Eνειρο θα `ναι, ε πε κι λλαξε πλευρ . Σε λ γο, η π ρτα της κ µαρ ς του σκο ζει. Fντροµος ανακ θεται. Κ νει να $γ λει φων . Μια σκι , µε το φως του διαδρ µου π σω απ’ τις πλ τες της, τρα$ ει καταπ νω του.
«Μη!» ψελλ ζει ο Αντρ ας και σηκ'νει το να χ ρι να προφυλαχτε . Τ’ λλο το σ ρνει µε τρ πο δεξι για ν’ αρπ ξει το πλο που φυλ ει για τ τοια 'ρα κ τω απ’ το στρ'µα. «Φρ νιµα, γ ρο, γιατ σ’
σφαξα» τον προστ ζει ο γνωστος και σφ γγει το µαχα ρι να του το κατε$ σει στο στ θος. «Τι θ λεις, µωρ παιδ ;» ρωτ ει ξ πνοα. «Τα λεφτ σου». Ο Αντρ ας στρ φει ζερ$ δεξα το κεφ λι κι αν $ει το φως δ πλα του. Τη σ νταξη και το δ'ρο τα `χει πως του τα `δωσε ο ταχυδρ µος. Σκ $ει σαν κ τι να συλλογι ται. Κι στερα δε χνοντας την κασ λα « νοιξ
την» του λ ει. «Εσ , γ ρο». «Μη σκι ζεσαι, µωρ . Να το λουρ , δ σε µου τα χ ρια, για να `χεις το κεφ λι σου συχο, και κ µε τη δουλει σου». Το παιδ πισωπατ ει χωρ ς να πα ρνει τα µ τια απ τον γ ρο, πασπατε ει το καπ κι της κασ λας και το ανο γει. «Σ κωσε, ορ παιδ , αυτ την µπλο ζα… τσι… π ρε τον σπρο φ κελο… µπρ $ο… $ λ’ τον στην τσ πη σου και ιντε στο καλ ». «Fχεις κι λλα». «Fχω. Στην τσ πη του παντελονιο τα `χω. µα θ λεις, µη µου τα πα ρνεις αυτ . Ε, να πορ ψω λ γες µ ρες». Ο κλ φτης δεν του `καµε
τη χ ρη. Κι πως, σε λ γο, κιν ει να φ γει, ο Αντρ ας, που
χει πια ξεθαρρ ψει, τον σταµατ : «Α, παιδ , µπας και πειν ς;» Χωρ ς να περιµ νει απ ντηση, σηκ'νεται και γραµµ για την κουζ να. Ξαφνιασµ νος και καχ ποπτος ο νεαρ ς τον ακολουθε . Με σ$ελτ δα ο νοικοκ ρης ετοιµ ζει το τραπ ζι. ∆υο πι τα, δυο ποτ ρια, ψωµ . Τσουγκρ ζουν τα ποτ ρια, τρ'νε, ξαναγεµ ζουν τα πι τα. Η γλ'σσα τους λ νεται. Λ νε πολλ . «∆ε φα νεσαι Αλ$αν ς» του λ ει ο γ ρος κ ποια στιγµ . «Fλληνας ε µαι, κυρ Αντρ α… αλλ µην µπα νεις παρακ τω». «E,τι πεις. Θα πιο µε να ακ µα;» :πιαν λλα δυο. Το καθετ , συλλογι ται ο γ ρος,
χει δυο ψεις. µα δε σ’ αρ σει η µ α, το γυρ ζεις απ’ την λλη. Η αξ α παραµ νει δια. Σαν το ν µισµα. Αργ τερα: «Να στρ'σω, παιδ , να πλαγι σεις;» «Πρ πει να φ γω». «Eπως αγαπ ς. µα θ λεις, α ριο το µεσηµ ρι, χρονι ρα µ ρα που `ναι, κ πιασε να φ µε». Ο κλ φτης, καθ'ς πλησι ζει την εξ'πορτα, αφ νει π νω στη σερ$ ντα τα λεφτ που ε χε $γ λει απ το παντελ νι του Αντρ α και, σφ γγοντας τον σπρο φ κελο στον κ ρφο του, εξαφαν ζεται. Ο γ ρος πηγα νει για πνο. Ε χε χρ νια να νι'σει, παραµον Χριστο γεννα, τσι ευτυχισµ νος.
*Φιλ λογος, συγγραφ ας
ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
Συνεχ ς µ ριµνα απ ∆ µο και Περιφ ρεια Αρκετ ργα µικρ και µεγ λα σε µια δ σκολη εποχ , που τα σοδα των δ µων
χουν µειωθε κατ 65%, χει να επιδε ξει η δηµοτικ αρχ στο χωρι µας για το καλοκα ρι που π ρασε. Κ τι που δε χνει τι οι εκπρ σωπο µας (αντιδ µαρχος-πρ εδρος) πως και ο δ µαρχος χουν ρεξη για δουλει και διεκδικο ν προς κ θε κατε θυνση. ριστα πα ρνει η δηµοτικ αρχ στο καθ ρισµα των δρ µων µε ειδικ µηχαν µατα που χρησιµοπο ησε. Eλοι οι δρ µοι
χουν πλ ον ορατ τητα και φυσικ δεν ε ναι επικ νδυνοι απ πτ'σεις κλαδι'ν, κ.τ.λ. Τελε ωσαν τα ργα στην περιοχ Γκλ δετσος, καθ'ς και προς το οινοποιε ο, πως επ σης και η ασφαλτ στρωση προς Λογγ . Ολοκληρ'θηκε τ λος και η τσιµεντ στρωση του δρ µου γιος Γε'ργιος προς Μαχαλ . Fγιναν επ σης πολλ ς τσιµεντοστρ'σεις, επισκευ ς φρεατ ων-σχαρ'ν, κ.τ.λ. ε τε για επιδι ρθωση ε τε για προσ$ σεις σε οικ ες. Συνεχ ζονται τα καλα σθητα τοιχ α, επ νδυση, τοποθ τηση φωτιστικ'ν κιγκλιδωµ των στον κεντρικ δρ µο Πλατανο σας και µαζ µε να παν µορφο κι σκι που γ νεται κ τω απ το σ λλογο, δ νουν µια µορφη εικ να νοικοκυρεµ νου χωριο , κ τι που το οµολογο ν και οι διερχ µενοι απ την Πλατανο σα. Fνα α τηµα των νεολα ων του χωριο µας γ νεται πραγµατικ τητα, αφο το γ πεδο 5Χ5 χει πλ ον αν δοχο και $α νει προς κατασκευ . Το ργο πιστε εται τι θα ολοκληρωθε µ χρι το καλοκα ρι, εν' την τοποθ τηση του πλαστικο χλοοτ πητα θα την αναλ $ει ο δ µος σε ξεχωριστ προµ θεια. Ολοκληρ'θηκε, επ σης, το αντιπληµµυρικ επ της επαρχιακ ς οδο απ την Περιφ ρεια Ηπε ρου και σ µφωνα µε πληροφορ ες ο Περιφερει ρχης θα εγκρ νει ακ µη να σε$αστ ποσ για την πλ ρη ολοκλ ρωση του υπ ρχοντος ργου. Σ µφωνα µε το χωριαν µας αντιδ µαρχο ∆ηµ τρη Τσιλογι ννη, η $ο θεια του Περιφερει ρχη ε ναι πολ µεγ λη και σηµαντικ , κ τι φυσικ που το $λ πουµε λοι. Qστερα απ πολλ ς επισκ ψεις του δηµ ρχου µας κ. Γι ννη Σεντελ , ο υπουργ ς Εσωτερικ'ν κ. Σκουρλ της υπ γραψε οικονοµικ εν σχυση 140.000 ευρ' για ργα εκ των οπο ων οι 100.000 ευρ' ε ναι αποκλειστικ για την Πλατανο σα. Τα χρ µατα αναµ νονται απ µ ρα σε µ ρα και θα ενταχθο ν στον προϋπολογισµ του 2018. Ε γε δ µαρχε και αντιδ µαρχε! Η πρωτοφαν ς νεροποντ δηµιο ργησε π ρα πολλ προ$λ µατα στο χωρι µας. Ε χαµε αρκετ ς κατολισθ σεις µε αποτ λεσµα να κλε σουν δρ µοι και µονοπ τια, και να σηµειωθο ν πολλ πληµµυρικ φαιν µενα. Το χωρι µας κηρ χτηκε σε κατ σταση
κτακτης αν γκης και αµ σως µηχαν µατα και εργατικ προσωπικ δ µου και περιφ ρειας προσπαθο ν µ χρι και σ µερα να το επαναφ ρουν στην αρχικ τους µορφ .
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 3
Το καφενε&ο στα Τζουµ ρκα Γρ φει ο Xρ στος A. Tο µπουρος Το καφενε ο, κ θε καφενε ο, σε κ θε χωρι χει αφ σει τη δικ του ιστορ α και τη δικ του παρακαταθ κη χι µ νο στον τοπικ , αλλ και στην ελληνικ εν γ νει πολιτισµ . :ταν ο µοναδικ ς χ'ρος συγκ ντρωσης και ασφαλ'ς ο µοναδικ ς χ'ρος της ποιας διασκ δασης των χωριαν'ν. Και $ $αια µιλ µε για χωριανο ς… Για τους ντρες, για τα σερκ του χωριο . Οι γυνα κες απαγορε ονταν. Η θ ση τους εντ ς οικ ας. Στο «παζ ρ’» µ νο στο µπακ λικο για να αγορ σουν τρ φιµα. Στο µπακ λικο και πουθεν αλλο . Αλλο ταν απαγορευµ νο και ηθικ'ς αξι µεµπτο! Ε ναι γνωστ πως, αν κ ποια χ’στιαν θελε να φων ξει τον ντρα της για κ ποια δουλει , δεν µπαινε µ σα στο καφενε ο. Περ µενε υποµονετικ ξω µ πως $γει κ ποιος µ πως µπει κ ποιος καινο ριος και τον παρακαλ σει να ειδοποι σει τον ντρα της, «να $γει για λ γο ξω». Κ πως τσι εξηγε ται και το περιστατικ που γινε σε κ ποιο χωρι των Τζουµ ρκων, ταν µια ν φη, αρρα$ωνιασµ νη η κοπ λα -$ ρα Αθηνα α πως λεγε η µ να της- κ θισε στο καφενε ο του χωριο µαζ µε τον αρρα$ωνιαστικ της. :πιε µ λιστα και καφ . Παρ γγειλε «καπουτσ νο». Γο ρλωσαν τα µ τια του καφετζ . «Για κ τσε καλ , φα νεσαι σο$αρ γυνα κα. Μη λες αφ’σ’κ λογα». Το
µαθαν οι χωριαν ς κι ρχισε το πανηγ ρ’. «Fφερε ο Χρ στος εδ' µια σιακαφλ ρα. ∆εν µπορε να την µαζ ψ’. ∆ι $’κε στο καφενε ο. Θα µας αποδοκιµ σ’ ο Θε ς.» Μαζ µε το θε αποδοκ µασε «τα τοια τα» και η πεθερ και απ ρησε. «∆εν γ νονται τοια τα. Οπισθοδροµικ γεγον τα. Αν ξια της τ ξης µας!» Αν ξια χι, συµφωνο σε διαφωνο σε ο Χρ στος της δωσε τα παπο τσια στο χ ρι και την στειλε εκε στην τ ξη της, «στον αγ ριστο!» Fτσι της ε πε… Κι χι πως αποδ χτηκε αυτ την κατ σταση. :ξερε πολ καλ τι τα καφενε α ταν ανδροκρατο µενα. Υπ θεση ανδρ'ν. Γι’ αυτ µια γιαγι ευφυ στατα δωσε στο καφενε ο του χωριο το προσων µιο «Το πουτσαρε ο». Βαθι και απ λυτα φιλοσοφηµ νη λ ξη… Στο καφενε ο λοιπ ν, µε παρ α χι, ο καφ ς π νονταν µε ευχαρ στηση, γλ κα και ηδον . Το γραψε λλωστε τ σο ωρα α και ο Σουρ ς. «…Ω $αρ γλυκ
καφ µου/ και σαν ε µαι µε παρ α/και σαν χω µοναξι /κ θε µια σου ρουφηξι /ε ναι µια ψηλ ιδ α». Το καφενε ο, ο χ'ρος συγκ ντρωσης των χωριαν'ν και το µοναδικ , ας το πο µε µ σον ψυχαγωγ ας. Γιορτ ς, Απ κριες, Χριστο γεννα, τραπεζ'µατα στο καφενε ο. ∆εν υπ ρχαν τ τε καφεκοπτε α ο τε και καφ δες πολλ'ν ειδ'ν.
Fνας και µοναδικ ς. Τον παιρνε σπυρ ο καφετζ ς και τον λεθε στον µ λο του. Εκε , επ τ που. Και στερα στη χ $ολη. Κι ταν πενταν στιµος! Σκεφτ µουν κ ποτε πως ο Γ λλος µυθιστοριογρ φος Ονορ ντε Μπαλζ κ που λ γεται πως
πινε σαρ ντα καφ δες ηµερησ ως, εκε στο καφενε ο του χωριο θα τους διπλασ αζε. Και ασφαλ'ς θα
γραφε και λλα τ σα αριστουργ µατα! Το Καφενε ο λοιπ ν του χωριο µε την απλ , λιτ και ανθρ'πινη διακ σµηση. Η ξυλ σοµπα, στη µ ση, απλ ξ λινα τραπεζ κια, ψ θινες οι καρ κλες. Υπ ρχαν και µερικο ξ λινοι π γκοι. Αυτ ταν λη κι λη η επ πλωση του χ'ρου. Το Λουξ που κρ µονταν απ το κ -
ντρο του τα$ανιο ριχνε πλετο φως… Ο π γκος του καφετζ µε τον νιπτ ρα, τα νεροπ τηρα και τα κρασοπ τηρα, τα ρακοπ τηρα, τα καφ µπρικα και τα φλιτζ νια. Αργ τερα εµφαν στηκε και το πετρογκ ζ. Τι προσ φερε; Αναψυκτικ , ο ζο, τσ πουρο σκ το µε µεζ , στραγ λια στη χο φτα. Κ ποτε κ ποτε ε χε και καµι ελ τσα. Ο χ'ρος κοινωνικ ς εκδ λωσης αλλ και κοινωνικ ς παρουσ ας. Eταν κουγες «αυτ ς χ θ’κε απ το καφενε ο» σ µαινε πως απουσ αζε καθολικ απ την κοινωνικ ζω . Γιατ το καφενε ο ταν η δια η κοινωνικ ζω . Εκε οι πολιτικ ς συζητ σεις, εκε η επ λυση κοινωνικ'ν προ$ληµ των, εκε οι οµι-
λ ες των πολιτευτ'ν, εκε οι διαπραγµατε σεις για την αγορ και π'ληση των «ζωνταν'ν», εκε τα σε$ σια, εκε ο κανονισµ ς της προ κας, εκε ο Ταχυδρ µος µο ραζε τα γρ µµατα, εκε τα π ντα… ∆εν πιστε ω πως σ µερα µπορο ν να λειτουργ σουν τ τοια καφενε α. Eση προσπ θεια και αν κατα$ληθε , σο µερ κι και αν $ λουν οι σχεδιαστ ς. Καφενε ο γιοκ. ∆εν υπ ρχει πλ ον διαπροσωπικ σχ ση, δεν ακο ς καληµ ρα. Οι σχ σεις µας δεν εκπ µπουν αισιοδοξ α, δεν τον ζουν το ν ηµα της επικοινων ας, κι εποµ νως αραχτο στην τηλε ραση και στον καναπ ιδιωτε ουµε. Το καφενε ο ταν ο αληθιν ς χ'ρος της δηµοκρατ ας!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ
O θεµελιωτ ς του λαϊκο% µας τραγουδιο% Ο Τσιτσ νης γενν θηκε στις 18 Ιανουαρ ου στα Τρ καλα. Γονε ς του ε ναι οι Κωνσταντ νος Τσιτσ νης και Βικτωρ α Λ ζου και ε ναι το γδοο απ τα 14 παιδι . Ο πατ ρας του ταν τσαρουχ ς. Ο Τσιτσ νης πιασε το $ιολ (µε δ σκαλο τον Ραφα λ Γι σσα) και σχεδ ν στα 13 του το µπουζο κι. Ε χε µετατρ ψει µια µαντ λα που ε χε ο πατ ρας του σε µπουζο κι. Ο Μ. Χατζιδ κης π γε στη Σοφ α Κ. Σπανο δη ∆ηµοσιογρ φο και Μουσικολ γο η οπο α ταν κατ του ρεµπ τικου τραγουδιο . Η πρ'τη τους γνωριµ α γινε σ'
να φιλικ σπ τι, που π γε πρ θυµα µε το συγκρ τηµ του για να τον ακο σουν. Το κουσµα του Τσιτσ νη στ θηκε πραγµατικ για µ να µια αποκ λυψη. Και µου επι$ λλεται σ µερα σαν µι " ντιµη υποχρ ωση" απ ναντι των σων κατ καιρο ς ε χε γρ ψει εναντ ον των ρεµπ τικων τραγουδι'ν. Τα "ρεµπ τικα" του Τσιτσ νη ε ναι να µουσικ "ε δος" αξιοπρ σεχτο. Η "συννεφιασµ νη Κυριακ " ε ναι να υπο$λητικ τατο ψυχικ τοπ ο, που µεταγγ ζει ακ ραια στον ακροατ την σκιερ του ατµ σφαιρα. κουσα επ σης τα "∆υ παιδι " το "Στρ'σε µου να κοιµηθ'" κρ $ουν µ σα τους $υζαντιν στοιχε α προσαρµοσµ να στην πηγα α µπνευση του συνθ τη. Θα θελα πολ να υπο$ λω την ιδ α
µιας συναυλ ας για να γνωρ σει πλατ τερα ο κ σµος, ο µουσικ φιλος κ σµος και λοι οι µουσικο µας µια πρωτοφαν Ελληνικ ιδιοφυYα που κανε ς δεν µπορε να προδικ σει τι µας επιφυλ σσει στο µ λλον. "Το δηµοσ ευµα των "ΝΕΩΝ" της 1ης Φε$ρουαρ ου 1952". Λ νε σ µερα οι επ γονοι του Τσιτσ νη τι "Ο Τσιτσ νης π λιωσε. ∆εν γρ φει πια πως γραφε. : τι "Ο Τσιτσ νης δεν ταν ποτ µεγ λος. Eλα τα καλ του τραγο δια τα γραψε ο αδελφ ς του!". Στα 52 του χρ νια, ο Βασ λης Τσιτσ νης ξ ρει τι επ νω στη "Συννεφιασµ νη Κυριακ " στηρ χτηκε το οικοδ µηµα, που λ γεται σ µερα λαϊκ τραγο δι. Eταν π νε πο λµαν εκδροµ στη Θεσσαλον κη που ρωτο ν που ε ναι το Μπαξ τσιφλ κι; Που ε ναι το µ ρος που τραγο δησε ο Τσιτσ νης. Τα Τρ καλα απ κτησαν το "Σακαφλι " που ε ναι τα δ ο στεν που σκ τωσαν τον Σακαφλι ; ∆ε ξτε µας τα οδηγ . "Εδ' θα σας αναφ ρω κ τι µε το Σακαφλι . Σ'
να τραπ ζι σε συνεστ αση µια κυρ α εκνευρ στηκε και ε πε: Μα δεν υπ ρχε λλο νοµα να $ λουνε τι νοµα ε ναι αυτ . Σακαφλι ς. Και κ ποιος της απ ντησε και της λ ει: Τ θ λατε να $ λει. Σκοτ'σανε το Λ κη το Φρ ξο αφο δεν π ει η οµοιοκαταληξ α". Το 1949 µε τη
Συννεφιασµ νη Κυριακ , ο Τσιτσ νης γν'ρισε τη Μαρ κα Ν νου. Τι ταν η Μαρ κα Ν νου ο Τσιτσ νης λ ει απλ "Η καλ τερη λαϊκ τραγουδ στρια". Ο Τσιτσ νης πα ζει τ'ρα στο "Χ ραµα" της Καισαριαν ς. Μαζ του και ο Παπαϊω ννου νας ακ µη πατ ρας του λαϊκο ε δους. (Ταχυδρ µος 20 Φε$ρουαρ ου 1970 - Συν ντευξη στον Φρ ντυ Γερµαν ). Μετ τη µεγ λη Σοφ α Σπανο δη αλλ και πριν απ εκε νην πολλο Fλληνες αλλ και ξ νοι νθρωποι του πνε µατος και της τ χνης πως ο Γι ννης Τσαρο χης, Μ νος Χατζιδ κης, Μ κης Θεοδωρ κης, Ζυλ Ντασσ ν, Ν κος Γκ τσος, Ηλ ας Καζ ν, Φο $ος Ανωγειαν κης, Ηλ ας Πετρ πουλος αντιµετ'πισαν µε τον διο
θαυµασµ το δηµιουργ της "Συννεφιασµ νης Κυριακ ς". λλοι µιλ'ντας για το λαϊκ Τσιτσ νη συνθ τη, περν'ντας µ σα απ τον Τσιτσ νη τον νθρωπο. Την αφορµ αυτ µας δωσε η επικε µενη κδοση εν ς ν ου δ σκου, µε δ'δεκα απ τα καλ τερα παλαι τραγο δια γραµµ να µεταξ του 1938 και 1955 "Ακρογιαλι ς δειλιν " ο τ τλος του δ σκου. Τ' νειρο της αδελφ ς, Απ' τη µ ννα µου διωγµ νος, Το γρ µµα, ΖαYρα κ.λ.π. Τα τραγο δια ερµηνε ουν ο διος µαζ µε τον Μπιθικ'τση, Κ κοτα, Γαλ νη, Αλεξ νδρα. Το '48 στον εµφ λιο $ρισκ µουνα στη Θεσσαλον κη ταν κι ο Χρηστ κης µαζ µου µε καλ σανε να π ω σ' να στρατιωτικ Νοσοκοµε ο να πα ξω για τους τραυµατ ες. Ε χα γρ ψει τ τε τον "Τραυµατ α", "Π φτουν οι σφα ρες σαν το χαλ ζι κι' ακουµπισµ νος σ' να δεντρ ο τραυµατ ας αναστεν ζει και τη µανο λα του ζητ ει να δει". Μ λις µπ κα στο θ λαµο και ρχιζα να πα ζω και να λ ω το τραγο δι σηκ'θηκαν λοι π νω χ ρευαν και τραγο δαγαν µια φασαρ α να κακ . Μπ κε νας γιατρ ς αναστατωµ νος. Μη. κ. Τσιτσ νη µη συνεχ σετε τα τρα µατ τους αιµορραγο ν. Ε, αυτ δεν ταν κ τι εκπληκτικ νθρωποι µισοπεθαµ νοι ν' ακο νε να τραγο δι και να γ νονται γ γαντες. Ο Βασ λης Τσιτσ νης ε ναι η µοναδικ µας απ δειξη τι χουµε
Του Αχιλλ α Γ. Ροπ κη
πολιτισµ ε χε πει ο Γι ννης Τσαρο χης και τα λ για περισσε ουν. Συν ντευξη στον Γι'ργο Πηλιχ "ΤΑ ΝΕΑ" 2 Ιουν ου 1973. λλη επιτυχ α ταν "Τα κα$ουρ κια" στ χοι της µεγ λης Ευτυχ ας Παπαγιαννοπο λου. Στου γιαλο τα οτσαλ κια κ θονται δυ κα ουρ κια ρµα, παραπονεµ να. Το τραγο δι γινε µεγ λη επιτυχ α χ ρη στη Μαρ κα Ν νου. Eπως το "∆υο π ρτες χει η ζω " αν δεν τ λεγε ο Καζαντζ δης µε τον µοναδικ τρ πο που το ε πε δεν θα γιν ταν αυτ η σπ νια επιτυχ α. Η δισκογραφικ καρι ρα του Βασ λη Τσιτσ νη (1936-83) αποκαλ πτει πληροφορ ες που δεν αφορο ν µ νο την δια µουσικ αλλ και τις ποικ λες κοινωνιολογικ ς ψεις του ελληνικο πολιτισµο . Η πολιτιστικ προσφορ του Βασ λη Τσιτσ νη αξ ζει ακαδηµαϊκο σε$ασµο , γιατ ταν αυτ ς που ρισε τα σ νορα και τον δρ µο για το ε δος που ονοµ στηκε Ελληνικ λαϊκ µουσικ . Ν κος Ορδουλ δης, διδ κτωρ Πανεπιστηµ ου Λ ντς, Αγγλ α Θ µα διατρι$ ς: Η δισκογραφικ καρι ρα του Β. Τσιτσ νη
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 4
IΣTOPIA TEXNEΣ ΠOΛITIΣMOΣ ΤΕΧΝΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΧΛΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Η µανταρ&στρα Τρ α $ελ νια, επιδεξι τητα και µερ κι, αυτ ταν τα εφ δια µιας τεχν τριας που κανε θα µατα ταν πιανε στα χ ρια της ρο χα, που ε χαν τρυπ σει σε σηµε α τους απ ποιο λ γο κι αιτ α. Και τα κανε τα ρο χα λες και δεν ε χαν π θει ποτ τ ποτε. Η µανταρ στρα, µε τρ α $ελ νια, το χοντρ , το µεσα ο και το λεπτ "µαντ ριζε", επιδι ρθωνε το "$λ ψιµο" που ε χαν παντελ νια, σακ κια, φορ µατα, φο στες, ζακ τες, σεντ νια, κουρτ νες, σεµ ν και καρεδ κια. Μ νο να µην ταν το φασµα πολ χοντρ πολ δι φανο, γιατ σε αυτ δεν γιν ταν καλ δουλει . Τα $ελ νια ε χαν ξ λινη λα$ και µεταλλικ µ τη γυριστ και
µοιαζαν πολ µε το $ελον κι του πλεξ µατος. Fπαιρνε η µανταρ στρα το προς επιδι ρθωση ρο χο κι κο$ε να κοµµ τι απ’ το γ ρο του τις ραφ ς του. Αν ταν µον χρωµο το φασµα, δεν ταν δ σκολο το $ µα αυτ . Αν µως ταν εµπριµ , λουλουδ το
Tου ∆ρ Φ τη Παρασκευ;πουλου*
Γρ φει η Mαρ α Mπιν τση* µε σχ δια δι φορα, τ τε η αναζ τηση στο γ ρο και στις ραφ ς του κατ λληλου κοµµατιο , απεδε κνυε και την καλλιτεχνικ ικαν τητα της µανταρ στρας, που πρεπε να επιλ ξει τ τοιο κοµµ τι φασµα που να ταιρι ξει π νω στη "ζηµι " χωρ ς να π ρει καν νας ε δηση τι ε ναι µπ λωµα. Τετραγ'νιζε το κοµµ τι φασµα, που επ λεγε, και το ξ φτιζε και απ´ τις τ σσερις πλευρ ς του. Το παιρνε µετ , τσι σκ πιµα ξεφτισµ νο, το τοποθετο σε ακρι$'ς στη "ζηµι " και το συγκρατο σε µε καρφ τσες. Κι ρχιζε µετ επιδ ξια το µαντ ρισµα µε µοναδικ εργαλε ο το $ελον κι και µ να υλικ τα ξ φτια. Fπιανε να- να δυο-δυο τα ξ φτια µε τη γυριστ µ τη απ’ το $ελον κι και τα πλεκε µες στην φανση του ρο χου
τσι σαν να φτιαχνε το φασµα απ’ την αρχ σε ποιο σηµε ο
περνο σε το χ ρι της. Και το αποτ λεσµα ταν π ντα µαγικ κι σωζε απ περ σσια ξοδα τους νοικοκυρα ους µιας χι και πολ παλι τερης εποχ ς. Μιας εποχ ς που σηµαδε τηκα απ’ το µερ κι και τη δουλει πολλ'ν τεχνιτ'ν κι αν µεσα σ’ αυτο ς κι απ’ τη φιγο ρα της µαγικ ς τεχν τριας, της µανταρ στρας. Φιγο ρα που
αχνοθ λωνε µες στις κλωστ τσες και στα χνο δια που πετ γονταν απ’ τα ξ φτια κι τσι αχν θολη χ θηκε σιγ -σιγ µες στην αχλ του χρ νου. *Φιλ λογος-Συγγραφ ας, Μed Εκπαιδευτικ ς Ηγεσ ας και ∆ιο κησης, ∆ιδ κτωρ Ψυχολογ ας
Ο υπερρεαλισµ ς στο ελληνικ δηµοτικ τραγο%δι Ο υπερρεαλισµ ς υπ ρξε να απ τα πιο σηµαντικ καλλιτεχνικ και πνευµατικ κιν µατα της πρωτοπορ ας. Αρχηγ ς του κιν µατος και συγγραφ ας του υπερρεαλιστικο µανιφ στου ε ναι ο André Breton. Σ µφωνα µε τους υπερρεαλιστ ς, ο νθρωπος, µε χηµα τη φαντασ α και το νειρο, που πηγ ζουν απ το ασυνε δητο, µπορε να απεγκλω$ιστε απ την καθηµεριν πραγµατικ τητα, να σπ σει τα δεσµ της λογικ ς και να ευρ νει το πεδ ο της ελευθερ ας. Οι µελετητ ς συµφωνο ν µε την ποψη τι οι υπερρεαλιστ ς ε ναι ντονα επηρεασµ νοι απ την ψυχαναλυτικ θεωρ α και τον ντανταϊσµ . ∆εν θα ταν µως υπερ$ολ να υποστηρ ξουµε τι η υπερρεαλιστικ επαν σταση πηγ ζει απ τα $αθι γεγον τα του ψυχικο $ ου, απ το ανεξ ντλητο και εν πολλο ς ανεξερε νητο υπ στρωµα των εσωτερικ'ν ρυθµ'ν και των αισθη-
Tου Κ στα Μαργ νη* µ των. Απ την δια πηγ αρδε εται και το δηµοτικ τραγο δι. «Eλα, θαρρε ς, ε ναι εκε $αλµ να και ειπωµ να µε κ ποιαν πεπο θησιν – ωσ ν να πραγµατοποιο ν να φυσικ ν ν µον! […] τα αισθ µατα ε ναι συν θως απλ , αλλ’ ε ναι δυνατ και ακ ραια» (Τ λλος γρας, Κριτικ , τ. ∆’, Φιλολογικ Βι$λιοθ κη – 4, Αθ να: Ερµ ς 1995, σ. 126). Ο υπερρεαλισµ ς του δηµοτικο τραγουδιο ε ναι η γν σια και αν θευτη κφραση του λαο , ε ναι η τερ στια πνευµατικ µας κληρονοµι . Στη συλλογ του Γ. Κοτζιο λα «∆ηµοτικ τραγο δια των Τζουµ ρκων» ανιχνε ονται στοιχε α υπερρεαλισµο στο τραγο δι της αγ πης. «Κ κκινα χε λια φ λησα ψαν και τα δικ µου, µε τρ α µαντ λια τα σφουγγ και ψανε κι αυτ ινα. Σε τρ α ποτ µια τ πλυνα και ψαν και τα τρ α
Τα ( ρεια σ%νορα της Ελληνοφων&ας στην #πειρο (19ο αι.)
και ξ χειλαν οι ποταµο και ψαν τα χορτ ρια σκοντας και τα πρ ατα ψαν και τα µαλλι τους κι οι πιστικο π’ τα κο ρευαν ψαν και τα ψαλ δια…». (Τζουµερκι'τικα Χρονικ , Ο Γ. Κοτζιο λας για τα Τζουµ ρκα, Αθ να: Ι.Λ.Ε.Τ. 2016, σ. 63) Η ιδιαιτερ τητα του τραγουδιο εντοπ ζεται στη συν φανση του λ γιου στοιχε ου µε το λαϊκ , του λογικο µε το παρ λογο, του ρεαλιστικο µε το υπερρεαλιστικ . Το ερωτικ στοιχε ο µε τη δ ναµ του (κ κκινα χε λια εφ λησα: η αγ πη) σπ ζει τα δεσµ της αληθοφ νειας και της ευλογοφ νειας και συµφιλι'νεται µε την πραγµατικ τητα. Η λογικ φ ση των καταστ σεων δεν ανατρ πεται (η αλληλουχ α των πραγµ των: πλ σιµο του µαντηλιο , ποτ µια, χορτ ρια, πιστικο , ψαλ δια). Η ποιµενικ ζω παραµ νει ακ ραιη. ∆ πλα µως
σε αυτ ν $ρ σκει χ'ρο και αποκτ υπ σταση το παρ λογο, το υπερρεαλιστικ , που φαντ ζει φυσικ προ κταση του λογικο . «Και το ερωτικ , που σπ νια πανηγυρ ζει και συχν τερα προτε νει την υψηλ φρονη συµφιλ ωση µε την πραγµατικ τητα των ανθρωπ νων ως αυθεντικ µ θοδο ακ ραιης $ ωσ ς τους, ε ναι π ντοτε εν µερο για τα ρια που πρ πει να τεθο ν στον εκθειασµ · να τεθο ν για να διασκεδαστο ν απ τη ροπ να εγκωµι ζεται ο αγαπητικ ς λλος χι εν κεν' αλλ εντ ς του περ γυρο του» (Π. Μπουκ λας, Eταν το ρ µα γ νεται νοµα, Αθ να: γρα 2017, σ. 18). Εν τ λει το δηµοτικ τραγο δι, µε την ειλικρ νεια και την τ λµη που το χαρακτηρ ζουν, φα νεται τι στεγ ζει το ρεαλιστικ και το υπερρεαλιστικ , την δια την ανθρ'πινη ζω , σε λες της τις εκφ νσεις. * Κ.Γ. Μαργ@νης Φιλ λογος - Συγγραφ ας
Στον ενια ο γεωγραφικ χ'ρο της Ηπε ρου, σε αντ θεση µε τον αντ στοιχο της γων α εν ς επ µαχου εθνολογικο τριγ'νου που συναντιο νταν Fλληνες, Αλ$ανο και Σλ $οι. Ο ποταµ ς Σκο µπης, τον οπο ο ακολουθο σε η Εγνατ α οδ ς, απ τη Λυχνιδ ως το ∆υρρ χιο την Απολλων α και αποτελο σε το σ νορο µεταξ των Τ σκηδων στο ν το και των Γκ γκηδων στον $ορρ , αποτελο σε παρ λληλα σ νορο της ελληνικ ς µε την αλ$ανικ γλ'σσα. Ο ποταµ ς ψος ριζε µε τον Α'ο µια ζ'νη συγκατο κησης των Ελλ νων µε τους Αλ$ανο ς. Ο Α'ος, κατ τον Κοσµ τον Αιτωλ , επρ κειτο να γ νει το σ νορο του «Ρωµα ικου» (Θ. Βερ µης –Γ. Κολλι πουλος, Ελλ ς η σ γχρονη συν χεια, Αθ να, 2006, σ. 80). Τα Ακροκερα νια Eρη, ταν να λλο $ ρειο σ νορο της ελληνικ ς µε την αλ$ανικ γλ'σσα. Τα ελλην φωνα χωρι της Χιµ ρας πιστοποιο ν αυτ τη θ ση. Ο Φελ ξ Μπωζο ρ τοποθετο σε το σ νορο της Ελληνικ ς στο ∆ λ$ινο για τον λ γο τι η π λη ε χε µεικτ πληθυσµ Ελλ νων και Αλ$αν'ν. λλος περιηγητ ς, ο Χ νρυ Χ λλαντ, λιγ τερο αξι πιστος, τοποθετο σε το σ νορο αυτ ανατολικ τερα του ∆ελ$ νου, στο ∆ελ$ιν κι του Πωγων ου, της αρχα ας Μηλωτ δος. (Ι. Λαµπρ δης, Ηπειρωτικ Μελετ µατα, Τε χος Ζ, Πωγωνιακ , Αθ να 1889, σ. 28-29). Ο διαπρεπ ς αλ$ανολ γος J. G. Hahn τοποθετο σε το σ νορο µεταξ ελληνικ ς και αλ$ανικ ς στα χωρι της επαρχ ας Κολ'νιας, στην οπο α δεσπ ζει ο Γρ µµος, στην Αετοµηλ τσα (Ντ νσκο) µε τις περ φηµες «ο ρδες» και µεταξ των χωρι'ν Χιον τες και Βο ρµπιανη, κατ µ κος του ρου του Α'ου. Προς $ορρ επικρατο σε η αλ$ανικ , εν' στο ν το η ελληνικ . Τµ µα του διου ελλην φωνου θ λακα, που το ισλ µ συναντο σε τον χριστιανισµ και η αλ$ανικ την ελληνικ , ταν και η επαρχ α Κορυτσ ς, µε αρκετο ς εξελληνισµ νους αλ$ανικο ς πληθυσµο ς (J. G. Hahn, Albanesische Studien, Iena 1854, σ. 14-15, Κοσµ ς Θεσπρωτ ς και Αθαν σιος Ψαλ δας, Γεωγραφ α Αλ$αν ας και Ηπε ρου, Ιω ννινα 1964, σ. 14-17. ∆υτικ των επαρχι'ν Κολ'νιας και Κορυτσ ς η ελληνικ αρα ωνε και σταµατο σε. Η Eπαρη, το ∆αγγλ , η Σκερ α και το Σκραπ ρι ταν επαρχ ες στις οπο ες η ελληνικ γλ'σσα και η χριστιανικ π στη απαντ'νταν σε λ γα χωρι . (William Martin Leake, Travels in Northern Greece, σ. 346-347). Β ρεια των επαρχι'ν αυτ'ν, στις χθες του Βερατιανο Αψου και στις υπ'ρειες του ρους Τοµ ρι, υπ ρχε µια λλη χριστιανικ εστ α, το Βερ τι, η $υζαντιν Βελ γραδα. Το µεγαλ τερο µ ρος του χριστιανικο πληθυσµο αυτ ς της περιοχ ς οµιλο σε την αλ$ανικ , αλλ και τη $λαχικ . Ελ χιστοι µιλο σαν ελληνικ . ∆ιαπιστ'νουµε, συνεπ'ς, τι στον χ'ρο της Β ρειας Ηπε ρου η συµπαγ ς ελληνοφων α αφορο σε το Πωγ'νι, τη ∆ερ πολη, τα χωρι των Αγ. Σαρ ντα και τη Χειµ ρα. Η ελληνικ συνυπ ρχει µε την αλ$ανικ στην Κορυτσ , το Αργυρ καστρο και το ∆ λ$ινο, εν' στην Κολ'νια, την Πρεµετ , το Τεπελ νι, την Αυλ'να και το Μπερ τι υπερτερε η αλ$ανογλωσσ α. Eσον αφορ στην ελληνικ :πειρο, η συµπαγ ς ελληνογλωσ α δεν αµφισ$ητ θηκε ποτ , ιδια τερα µετ την αποχ'ρηση των Μουσουλµ νων Αλ$ανο-Τσ µηδων της Θεσπρωτ ας κατ τον Β´ Παγκ σµιο Π λεµο. Εξα ρεση αποτελο σαν τα $λαχ φωνα χωρι της Π νδου και του Ανατολικο Ζαγορ ου, καθ'ς και λ γα αρ$ανιτ φωνα χωρι στη Λ κκα Σουλ ου που σ µερα χουν γλωσσικ εξελληνιστε πλ ρως. *Φιλ;λογος - Ιστορικ;ς
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 5
IΣTOPIA TEXNEΣ ΠOΛITIΣMOΣ Graffiti και οικονοµικ Κρ&ση Ο ιδανικ τερος καµ$ ς για να ξεδιπλ'σει κ ποιος τη ζωγραφικ του ικαν τητα δεν ε ναι π ντα ο κλασικ ς, αυτ ς δηλαδ που $ρ σκεται στο κα$αλ το. Οτιδ ποτε µπορε να αναδε ξει την µπνευση και τη δηµιουργικ τητα του καλλιτ χνη ε ναι αποδεκτ και εν οτε ιδια τερα εντυπωσιακ και επι$λητικ στην ψη. Στη συγκεκριµ νη περ πτωση, αφ σαµε τα ατελι τις γκαλερ , που φιλοξενο νται
ργα τ χνης, και $γ καµε στους δρ µους και τους το χους της σ γχρονης Αθ νας για να συναντ σουµε τις δηµιουργ ες των καλλιτεχν'ν του δρ µου µ σα απ µια προσπ θεια να αποκωδικοποι σουµε τα µην µατα που µας προσφ ρουν απλ χερα και εµε ς τις περισσ τερες φορ ς τα προσπερν µε αδι φορα… ακ µα χειρ τερα… αντιµετωπ ζουµε υ$ριστικ τους δηµιουργο ς τους! Αρκετ ς φορ ς, το αποτ λεσµα της δουλει ς τους ε ναι εντυπωσιακ και µεταµορφ'νει το γονο αστικ τοπ ο της πρωτε ουσας σε κραυγ διαµαρτυρ ας για τα τραγικ και αδιαν ητα πολιτικ γεγον τα που $ι'νει ο τ πος µας. Φρ σεις σχετικ ς µε την πολιτικ κατ σταση της χ'ρας µας, συµ$ολικ ς εικ νες αλλ και µην µατα «φυτρ'νουν» στους το χους, κ νοντας προφαν ς το ενδιαφ ρον των δηµιουργ'ν τους για την προ$ολ των συνεπει'ν της σ γχρονης πολιτικ ς λα λαπας που καυτηρι ζει τα νειρα και τις ελπ δες λων των Ελλ νων. ∆ σκολα θα συναντ σεις στην Αθ να ναν δρ µο χωρ ς σ νθηµα κ ποιο γκρ φιτι. Αρκετ απ αυτ πετυχηµ να, κ ποια λλα… ακαλα -
Πο ε ναι κε νος ο ορ ζοντας Που κ ποτε αν σταινε τη σκ ψη; Πο ε ναι το πεντακ θαρο νερ Που κ ποτε µας δ'ριζε η Βρυσο λα; Πο ε ναι οι αι'νιοι ελαι'νες Και οι ην οχοι στην παραλ α;
∆ρ Στ λλα Μουζακι@του* σθητες µουτζο ρες που υποτροπι ζουν την δη υπο$αθµισµ νη αισθητικ της π λης µας. Υπ ρχουν κ ποιοι που γρ φουν για την πλ κα τους, χωρ ς να επιδι'κουν κ τι συγκεκριµ νο µ σα απ αυτ ν την εν ργεια… «επαναστ τες χωρ ς αιτ α» θα λεγαν κ ποιοι… υπ ρχουν µως και λλοι που µ σα απ τις δηµιουργ ες τους αποτυπ'νουν τους φ $ους, τις ανασφ λειες, τα αδι ξοδ τους. Eπως και να ’χει, το αποτ λεσµα ε ναι το διο: η Αθ να ε ναι η πρωτε ουσα του συνθ µατος! Fνα παλι και εγκαταλελειµµ νο κτ ριο στο κ ντρο της πρωτε ουσας µετατρ πεται σε επ κεντρο ενδιαφ ροντος εξαιτ ας εν ς εντυπωσιακο γκρ φιτι που το αναµ ρφωσε και του δωσε ν α ζω . Ο φωτογραφικ ς φακ ς καταγρ φει τον αν'νυµο καλλιτ χνη του δρ µου, που «χτ πησε» για λλη µια φορ στους δρ µους της Αθ νας δηµιουργ'ντας να ιδια τερα ευρηµατικ γκρ φιτι που αποκαλ πτει µε ξυπνο, ειρωνικ και τραγικ ταυτ χρονα τρ πο τις συν πειες της «επ λασης» του µνηµον ου στη χ'ρα µας. Στην εικ να 1 $λ πουµε ναν Αϊ Βασ λη διαφορετικ απ αυτ ν που µ χρι τ'ρα γνωρ ζαµε! Το νοµ του σαρκαστικ και ευρηµατικ … « δειος Βασ λης»!!!!! Ο παχουλ ς γελαστ ς κ ριος µε την σπρη γενει δα, τα ροδαλ µ γουλα και την κ κκινη φορεσι µοι ζει µε να ξεχασµ νο νειρο που επι$ι'νει µ νο στην αθ'α φαντασ α των παιδι'ν. Ο πλ ον αγαπηµ νος ρωας, κυρ αρχο πρ σωπο του εορτασµο
Πο υπ ρχουν γειτονι ς; Τ'ρα η «καληµ ρα» ε ναι απλ µια λ ξη ^δια, χειµ'να καλοκα ρι. της Πρωτοχρονι ς και των Χριστουγ ννων, χει παρ λθει ανεπιστρεπτ ! Τη θ ση του χει π ρει µια αποστεωµ νη απ την πε να µορφ εν ς καλοκ γαθου γ ροντα, που µε δειο $λ µµα, κοιτ ζει αφηρηµ να σαν να αναπολε τις µορφες µ ρες που φα νονται πια µακριν ς αναµν σεις µιας λλης ζω ς. Η κ κκινη στολ του φθαρµ νη, γεµ τη τρ πες και µπαλ'µατα, εν' τα δ χτυλα των ποδι'ν του γυµν , χωρ ς κ λτσες, προ$ λλουν µ σα απ τα τρ πια παπο τσια του. Μοι ζει µπερδεµ νος και προ$ληµατισµ νος, πως ο σ γχρονος Fλληνας µ σα στη δ νη των απρ $λεπτα καταιγιστικ'ν εξελ ξεων που $ι'νει. Συχν , τις εικ νες γκρ φιτι στους το χους των αστικ'ν κ ντρων τις συνοδε ουν φρ σεις που οι δηµιουργο τους τις διατυπ'νουν µε σκοπ να αστειευτο ν να περ σουν κ ποιο πολιτικ κοινωνικ µ νυµα στον κ σµο, ακ µη να δηλ'σουν την οργ την αγαν κτησ τους και πολ συχν τον
ρωτ τους για κ ποιο πρ σωπο! Ας θυµηθο µε λοι το: «Λ τσα, σ’ αγαπ ω»!!!! Eµως, στην περ πτωσ µας θα επικεντρωθο µε σε να µ νυµα που αναδεικν ει µε τον πιο συνοπτικ και σαρκαστικ τρ πο την εικ να της Ελλ δας στη σ γ-
χρονη ευρωπαϊκ πραγµατικ τητα. Η εικ να 2 χει τ τλο «Ελλ δα, το επ µενο οικονοµικ µοντ λο» και παρουσι ζει µια µορφη µελαχριν κοπ λα, ντυµ νη µε τα εντελ'ς απαρα τητα, να κ νει πασαρ λα στη σ γχρονη πολιτικ σκην µε το να π δι σε δεκαν κι. Η µετ ωρη θ ση της Ελλ δας στην παγκ σµια οικονοµ α και το ουτοπικ ραµα για ανα µακτη ξοδ της απ την κρ ση κυριαρχε στη σκ ψη του δηµιουργο αυτο του ευφ νταστου
ργου τ χνης που κοσµε τους αθηναϊκο ς δρ µους. Πρ κειται για την περ πτωση που η εικ να και το κε µενο αλληλοσυµπληρ'νονται µε ε στοχο τρ πο και µ νο µαζ µπορο ν να ερµηνευθο ν µε επιτυχ α. Λ νε τι το γκρ φιτι φο$ ζει τους ανθρ'πους και συµ$ολ ζει την παρακµ της κοινων ας… µ πως µως κρ $ει µ σα του και αλ θειες που λοι µας θα θ λαµε να ε χαµε τον τ πο … και τον τρ πο να εκφρ σουµε… καλ τερα… να φων ξουµε; *Ιστορικ ς Τ χνης στο Ελληνικ Ανοικτ Πανεπιστ µιο Επιµελ τρια Εκθ σεων stellamouzak@yahoo.gr
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟTΖIΟΥΛAΣ:
Xωρι τικες Iστορ&ες (απ σπασµα) Εκε νη την εποχ µας δ θηκε ευκαιρ α κι εµ ς να δο µε π σο ταν $ σιµες οι διαδ σεις των περιχ'ρων για το θε ο µου το ζωοκλ φτη. Τα πρ $ατ µας, της µ νας µου προικι , τα φ λαγε τ τε ο Γι ννη Χρ στος, αδερφ ς της $ $ως µου, µε τα παιδι του που δεν ε χαν χωρ σει ακ µα. Το καλοκα ρι λοιπ ν χ θηκαν ξαφνα εννι προ$ατ νες δικ ς µας και δεκατρε ς απ’ το κοπ δι των Γιαννα ων. Κ ποιος τα ε χε κλ ψει, αλλ ποιος; καλ οι λλοι, εµε ς µως δεν ξ ραµε καν ναν που να µας χει γιν τι. Και τ απ γινε µια ολ κληρη κοπ , κατ που τ χαν φευγατ σει; Η µ να µου π γε να σκ σει απ’ το κακ της. Μ’ αυτ κονοµι τανε το σπ τι, αυτ ε ταν η καθεαυτο περιουσ α της. Fτρεχε δ'θε κε θε ρωτ'ντας και σκορπ ζοντας κατ ρες. Αλλ ο κλ φτης δεν $ρ σκονταν µε τους αναθεµατισµο ς της. Χρειαζ ταν συστηµατικ παρακολο θηση, οργ νωση και διακλ δωση κατασκοπ ας. Με τις εν ργειες του πατ ρα µου και των Γιαννα ων να δ χτυ απ εµπ στους απλ'θηκε στην περιφ ρεια, Γι ννενα ως ρτα. Κι αληθιν σε λ γον καιρ ανακαλ φτηκε ο κλ φτης. ∆εν ταν λλος απ τον Κωσταντ Μαντζο τσο. Fνας ντρας µε µουστ κια, νας νθρωπος εχο µενος ε χε αρπ ξει τα πρ $ατα της αδερφ ς του. Fφριξαν απ’ το χωρι µα τ µαθαν. Ποτ δεν ε χε ξανακουστε αν λογο εκε γ ρω. Να χαθε ο µασκαρ ς, να π σει να πνιγε , που
κανε τ τοια αδικι ! Και να πεις
πως ε χε καµι αφορµ µαζ µας; Τ ποτε. Ο τε λλη καµι δικαιολογ α χωρο σε. Τα πρ $ατ µας ταν σηµαδεµ να στ’ αυτ και κ θε τσοπ νης γνωρ ζει τα σηµ δια των λλων, ποτ δεν τα ξεχν ει. Τα ε χε π ρει ο προκοµµ νος και τα π ρασε ν χτα µε ν χτα κ που ξω απ’ τα Γι ννενα, στην πατρ δα της γυνα κας του, που τα σιγο ρεψε κοντ σε δικο ς της γυνα κας του. Στο µεταξ µως ε χε ξεκ µει τα µισ . Fπειτα απ κ µποσον καιρ προσδιορ στηκε κι η δ κη. Θα γιν ταν µακρι απ’ τον τ πο µας, στο κακουργοδικε ο της Κ ρκυρας. Η απ σταση τανε µεγ λη,
πρεπε να περ σουν και θ λασσα. Θ’ ακολουθο σε εκε τον πατ ρα κι η µ να µου, ως µ ρτυρας κατηγορ ας. Ε χε και µωρ στο $υζ , τον αδερφ µου, τρ τον στη σειρ , σαµε εφτ οχτ' µην'ν. και δεν ε χε µπει λλη φορ σε πλεο µενο, θα την πιανε ξερατ χωρ ς λλο. Και το παιδ πως θ’ ντεχε σ’ αυτ το ταξ δι; Θε µου, τι µπελ ς! Κι ε ταν αρχ ς χειµ'να. -Να πας να τον χ'σεις µ σα επιζω ς, τσι τη συµ$ο λευαν λοι τη µ να µου. Να σαπ σει στη φυλακ ,
τσι του αξ ζει. Αλλ αυτ δεν λεγε τ ποτε. Ποτ δεν ε χε πειρ ξει καν ναν, τον αδερφ της τ'ρα θα φυλ κωνε; Ας τον τιµωρο σε ο Θε ς, αυτ δεν θελε το κακ του. Μ νο πως θα φτανε ως εκε , πως θα τα $γαζε π ρα µε το παιδ , το το µ νο την απασχολο σε. Το παιδ ταν φιλ σθενο, αναιµικ , ντελικ το. ∆υο τρεις φορ ς που της ε χε π σει απ τα χ ρια, εκε
Λεηλατηµ νος παρ δεισος
που ν σταζε και το $αστο σε, χτυπ'ντας το µωρ µε το κεφ λι του στον πυροµ χο, κ ντεψε να της µε νει στα χ ρια. Το φυσο σαν και το ξαναφυσο σαν, στη µ τη, στο στ µα, για να του δ'σουν ζω , για να το συνεφ ρουν. Στο µεταξ εµε ς τα µικρ $ ναµε τροµαγµ να τις φων ς για το χαµ του αδερφο , που θα γιν ταν µπροστ στα µ τια µας. Τον διο φ $ο ε χαµε κι ταν ερ καζε δυνατ , χωρ ς σταµατηµ _ µπορο σε να µε νει µε το στ µα τ ντα, τσι ε κολα λιγοθυµο σε. Π γαν και γ ρισαν απ την Κ ρκυρα χωρ ς να π θουν τ ποτε. Το ταξ δι τους ταν απ’ την αρχ ως το τ λος µια ταλαιπωρ α. Eσο $αστο σε η θ λασσα ξερνο σαν. Την ηµ ρα της δ κης η µ να µου χασε την ψυχραιµ α της. λλα την ορµ νεψε ο πατ ρας µου να καταθ σει κι λλα ε πε. Eταν $ρ θηκε, για πρ'τη φορ στη ζω της, αντιµ τωπη δικηγ ρων και δικαστ'ν, µ σα σ’ να µ ρος κλειστ που µιλο σαν µια γλ'σσα σχεδ ν ακαταν ητη, $λ ποντας αντ κρυ τον αδερφ της αν µεσα
σε χωροφυλ κους, ξ χασε την εχθρικ του πρ ξη κι ρχισε να µουρµουρ ζει λο δεν ξ ρω τ ποτε, λο δεν χω τ ποτε µαζ του. Στο στερο µου φα νεται πως την π ραν και τα κλ µατα, απ’ τον φ $ο, την ταραχ της. Φτην την εγλ τωσε ο αρκουδ $λαχος µε την ανεξικακ α της αδερφ ς του. Ε χε ρθει σε κ ποια συνενν ηση και µε τους λλους, να τους γυρ σει π σω τα κλεµµ να, µα εκε νο που τον σωσε προπ ντων ταν η µαρτυρ α της µητ ρας µου. Eταν σε κ µποσους µ νες $γ κε απ τη φυλακ , φερε µ νο π ντε απ τα ζωνταν µας. - Θα σου τ δινα λα, Β γγιω, της ε πε, µα δεν χω ν’ αγορ σω λλα. Μ’ αφ νισαν τα δικαστ ρια κι οι φυλακ ς. Σ µπως του φταιγε καν νας λλος γι’ αυτ ! Στην Κ ρκυρα η µ να µου προσκ νησε και το ιερ λε ψανο του πολιο χου. - Ολοσο σουµος ταν ο γιος,
λεγε, σ’ πιανε τρεµο λα να τον $λ πεις. Απ τα παπο τσια ως απ νου λαµπε µες στο χρυσ φι. - Τ λλο ε δες εκε , µ να, τη ρωτο σα. - Κ τι λαµπ δες µεγ λες, να, σαν τα δικ µας τα µαν λια. ∆εν ε χε συγκρατ σει µως λλες µεγαλοπρ πειες. Η πολυκοσµ α κι η µεγαλοπρ πεια του ναο ε χαν σαστ σει µια απλοϊκ , αθ ρευτη χωρι τισσα που πρ'τη φορ $γαινε ξω απ’ τα σ νορα του τ που της, µ’ να µωρ στην αγκαλι .
Πο ε ναι το παν µορφο λιµ νι, το «κουντρ » Οι κυρ δες που διαλ γανε τα χ $αρα Τα δελφ νια που χ ρευαν Και τραγουδο σαν στον Αµ$ρακικ ; Γιατ λε πουν οι ανθ κηποι και οι πυγολαµπ δες Πο ε ναι οι καντ δες που κ ναµε στους δρ µους Στης αθω τητας τα χρ νια; Με κατ ρτια κ τερων και φθονο τσιµ ντο Κρ ψαν τους παρ δεισους Των $ουν'ν και των λ φων σου Της «αν πτυξης» οι χαµοθεο . Στο χ'ρο του Ακτ ου Απ λλωνα E,τι αγαπ σαµε χει θαφτε . Ευτυχ'ς Του Καρυωτ κη φτει ξαµε µνηµε ο Κι ας τον λοιδορο σαν κ ποτε οι πολλο Τις λ γες µ ρες που ζησε εδ'. Τον Κοτζιο λα, που θα µασε τα κ λλη σου Κ ποιοι «πολ γνωροι» τιµωρ σανε Με επιπ λαιες κριτικ ς. Στην π λη ετο τη π σοι Τον ξ ρουν τ'ρα; Ευτυχ'ς, τους ξ φυγε ο Μηλι δης. Αχ Πρ $εζα πατρ δα µου ερατειν Παρ δεισε λεηλατηµ νε Οι $ ρ$αροι προχθ ς µολ νανε ξαν Την Παργιν σκαλα. Στ νεψε ο ορ ζοντας. Γιατ δεν αντιστ θηκες Στους ν ους κατακτητ ς Που "MARE NOSTRUM" Ξαν γραψαν Π νω στης οµορφι ς τα κ στρα; ΧΡΗΣΤΟΣ Κ. ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ
Η ζω µου Η ζω µου ολ κερη µ σα σε σε να µικρ µικρ δ κρυ που σκ ει στο π τωµα και φαντ ζοµαι πως ο π νος διαλ εται. Η ζω µου θλιµµ νο δε λι που ξηµερο$ραδι ζεται στο παρ θυρο εν ς καηµο περιµ νοντας κ ποιο φαν ρωµα. Η ζω µου τ ση δα ζωο λα και π λι λ ω ∆ι ολε!!! ∆ε µε νοι ζει µικρο λα που ε µαι γραµµ . Αυτ µως που µε πον ει ε ναι που ε µαι αναγκασµ νη να $λ πω να σ$ νονται λες οι λλες γραµµ ς που αγ πησα. Eλες οι λλες ζω ς που ζ λεψα και που θα θελα να ξεδιψ σω π νοντας νερ απ τις χο φτες τους. Χριστ&να Γαλι νδρα
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 6
Γιορτ τσ&πουρου Πλατανο%σας Με µεγ λη επιτυχ&α η γιορτ τσ&πουρου Πλατανο%σας. Με µεγ λη επιτυχ α πραγµατοπο ησε ο Μορφωτικ ς Εκπολιτιστικ ς σ λλογος Πλατανο σας την 19η γιορτ τσ πουρου στην α θουσα του συλλ γου το Σ $$ατο 28 Οκτω$ρ ου
στην Πλατανο σα. Για λλη µια φορ η συµµετοχ ταν µεγαλ τερη απ την ανεµεν µενη και δυστυχ'ς κ ποιοι δεν κατ φεραν να µπο νε στην α θουσα. Εκ µ ρους του συλλ γου ο πρ εδρος Κωσταγι'ργος Γρηγ ριος καλοσ'ρισε τους παρευρισκ µενους και τ -
νισε τι τ τοιες εκδηλ'σεις $οηθο ν στην αν πτυξη της περιοχ ς και δ νουν τη δυνατ τητα για διαφυγ απ τα προ$λ µατα της καθηµεριν τητας. Ο σ λλογος προσ φερε δωρε ν τσ πουρο ντ πιας παραγωγ ς και λοι µαζ δ'σανε ραντε$ο για του χρ νου.
Ι∆ΙΩΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (Ανατολικο Ξηροβουν ου και ευρ τερης περιοχ ς Τζουµ ρκων) Συν χεια απ το προηγο µενο φ λλο ñ (το) καστ λ(ι) = το σ'$ρακο, η κιλ τα ñ (η) κατακατσιο λα = η πιο ψηλ κορυφ του δ ντρου ñ (η) κατσιο λα = η κουκο λα, η κορυφ του δ ντρου ΦΡΑΣΗ: Αυτ ς τουν
χει κατσιο λα = ε ναι θυµωµ νος και ψ χνεται για παρεξ γηση ñ κατσ λι = το σκυλ ñ (τα) κατσ δια = πολ µικρ ς ρ κες ñ κατσ’κα$ρ κας = ο µικρ σωµος, ο νθρωπος πειραχτ ρι ñ κατσ’καδερ = το συρκοθ λυκο (αρσενικοθ λυκο), το αµφι$ λου φ λου, (µτφ) ο αµφ σηµος «Ξ ρ’ς τι κατσκαδιρ ειν’ αυτ ς; Πουτ δεν καταλα$α ν’ς µι ποιον ε νι.» ñ καψ λα, (επ ρ.) = πολ γρ γορα ñ (η) καψ λα = το καµ νο δ σος, (µτφ) η γρ γορη φυγ ΦΡΑΣΗ: Fκαµι µια καψ λα! = Fφυγε πολ γρ γορα ñ καψαλ ω και καψαλ ζω = κα ω επιφανειακ «Του κουκουρ τσ’ του καψ λ’σι κι δεν τρ'γονταν.» ñ καψαλ ω (µτφ) = το $ ζω στα π δια, φε γω «∆εν τουν πιρνι ιδ' κι καψ λ’σι π ρα.» = ∆εν ε χε θ ση εδ', δεν ντεχε και αποµακρ νθηκε. ñ Κατακατσιο λα, η = η πιο ψηλ κορυφ δ νδρου ñ Κατσ λι = το σκυλ ñ Κατσιο λα = η κουκο λα, ΦΡΑΣΗ: «Του χει κατσιο λα» = ε ναι τοιµος για παρεξ γηση
ñ Κατσ δια, τα = πολ µικρ ς ρ κες ñ Κατσ’κα$ρ κας = µικρ σωµος, ο νθρωπος πειραχτ ρι ñ Κατσ’καδερ = το αρσενικοθ λυκο, το αµφι$ λου φ λου, (µτφ) ο αµφ σηµος «Αυτ ς ε νι σκ του κατσκαδιρ , πουτ
δεν καταλα$α ν’ς µε ποιον ε νι» ñ Καψ λα, η = το καµ νο δ σος, (µτφ) η γρ γορη φυγ , ΦΡΑΣΗ: «Fκαµι µια καψ λα!» = φυγε πολ γρ γορα ñ Καψαλ ω και καψαλ ζω = 1. Κα ω επιφανειακ , «Του κουκουρ τσ’ του καψ λ’σι κι δε γλουσσι ζουνταν» 2. Το $ ζω στα π δια, φε γω γρ γορα, «∆εν τουν πιρνι ιδ' κι καψ λ’σι π ρα» = δεν ε χε εδ' θ ση, δεν ντεχε και φυγε γρ γορα προς τα π ρα ñ Καψοπα δι, το = το καψ παιδο, το καηµ νο το παιδ , «Τι να σ’κ µ’ του καψουπα δ’ µι τ τοιους γουν ους που’χι» ñ Καψοπερν ω και καψοζ' = σα σα που τα $ολε ω, χω οικονοµικ ς δυσκολ ες ñ Κει φ(ι) = το θει φι ñ Κερασ ζ’µα, το = το µε γµα π ου και α µατος που εκκρ νουν οι πληγ ς µε χρ'µα κερασ ζωµου ñ Κικ ς = ο κεκ ς, ο τραυλ ς ñ Κ σσα, η = µικρ σωµο πτην του γ νους των κορακιδ'ν, (µτφ) η κακι γυνα κα, η κλ φτρα ñ Κλαµπαρχ δας = ο µη υπολογ σιµος, ο αστε ος, ο γελο ος ñ Κλαρ ζω = κλαδε ω, (µτφ) σακατε ω
Tου N κου M γα* κ ποιον τραυµατ ζοντ ς τον σε χ ρια και π δια ñ Κλαρο δια, τα = µικρ κλαδι , προσαν µµατα για το τζ κι ñ Κλαρ'νω = αραι'νω τα πρ $ατα τα γ δια στην πλαγι που $ σκουν χωρ ς να φε γουν ñ Κλιν ρ’, επ ρ. = λ γεται για ρρωστο που ε ναι κλιν ρης µεταφορικ για τον πολ τεµπ λη «Ε νι λη µ ρα κλιν ρ χουρ ς να καν’ δ’λει ς» ñ Κλουτσαµπδ ω = πηδ ω και κλοτσ ω µαζ «Ν µιζε τι χορε ει, αλλ πρεπε να τον ιδε ς π'ς κλουτσαµπ δαγι» ñ Κοκ σια, η = το καρ δι ñ Κ κοτας και κ κοτος = ο κ κορας ñ Κοκοτ κος και κοκοτ κι = ο µικρ ς κ κοκρας ñ Κοντ , επ ρ. = στερα απ λ γο, λ γο πιο π σω, εποµ νως/τ τε «Πρ'τα θα π ω ιγ' κι κοντ ισ », Προχωρο σαν πρ'τοι οι ντρες κι κοντ τα γυναικ παιδα», «Αφο δεν χεις εσ λεφτ , κοντ να πληρ'σω εγ'» ñ Κοριτσο δ(ι), το = το κοριτσ πουλο ñ Κουρκουτσ ν(ι), το = η κορυφ του κεφαλιο ñ Κουσµ α, η = κοσµοσυρρο , πολ ς κ σµος «Μ σα σε τ ση κουσµ α, πο να τον ιδ'» ñ Κοτ … κοτ = επιφ'νηµα για το µα λισµα των σκυλι'ν ñ Κουκαρ ντζες, οι (θηλ) = η κοπρι των γιδι'ν, (µτφ) οι πολ µικρ ς πατ τες *Φιλ λογος …συν χεια στο επ µενο φ λλο
ΑΟΡΑΤΑ ΜΑΤΙΑ Με π ση γλ κα, µε π ση αγν τητα µε «$λ πουν» (µοι ζει µε ο κτο), αυτ του υπ ροχου κ λλους, αφ νταστα µορφα µ τια, που δυστυχ'ς τ'ρα δεν $λ πουν µε την α σθηση ραση, εικ νες. Μα ο τε κι εγ' τα $λ πω πι ! ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΟΡΑΤΑ ΜΑΤΙΑ . . . Της ψυχ ς της Μ νας µου ! ! ! Η ξ γρυπνη συντροφι µου. Ασπ δα και πυξ δα της ζω ς µου. Η ζ στα της ψυχ ς µου που χαϊδολογο ν τους π νους µου. Θεριε ουν την χαρ µου. Μου σιγολ ν ´ αχν τις συµ$ουλ ς: «Το Σ µπαν ν ´ αγκαλι ζω. Συν νθρωπους να θ λπω, τι µας περι$ λλει πο ´χει κι αυτ Ζω !» «Να δε χνω ως Ανατολ τις πρ ξεις φιλανθρ'πων». «∆'σε φα στον σιτο, στυλ'νεις την ζω του!». «∆ε ξε στοργ του αν µπορου!» Η προ κα τ τοιου ψυχισµο ποτ δεν παρα$λ πεται. Κι τσι ε ναι θαρρ' τα µ τια . . . Στην Γη . . . κ θε Μανο λας! Για Αγιοκατ ταξη; ΜΟΝΑΧΑ ΤΕΤΟΙΑ ΜΑΤΙΑ ! ! ! Σωτ ρης Mαντζο%τσος Γ´ Βρα(ε&ο 17-6-2017 Αµφικτυον&ας Ελληνισµο%
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
K√π¡ø¡π∫∞ Γενν σεις
Στη Χαλκ δα η Ιω ννα Κ'στα Αθ. Τζ µα γ ννησε αγορ κι. Στην Αθ να ο Αλ ξης Κατερ νης απ κτησε κοριτσ κι. Στην Αθ να η Βαρ$ ρα Παναγι'τη Λαµπροπο λου (κ ρη του Χαρ λαου ∆ραγατ κη) γ ννησε αγορ κι. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε χονται να τους ζ σουν τα νεογ ννητα.
Bαπτ σεις
Στην Πλατανο σα ο Γι'ργος Ν. Αναγν'στου $ πτισε την κ ρη του και της δωσε το νοµα Σταυρο λα. Στη Χαλκ δα ο Κ'στας Α.Τζ µας $ πτισε το παιδ του και το δωσε το νοµα Αθαν σιος. Στην Κρ τη ο Χρ στος Σ.Μπατσ $ πτισε την κ ρη του και της δωσε το νοµα Ευαγγελ α-Λαµπριν . Στην Αθ να ο Γι ννης Λ. Γεωργ ρας $ πτισε το παιδ του και του δωσε το νοµα Λεων δας. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε χονται να ζ σουν και να χα ρονται το νοµ τους.
Γ µοι
Στα Γι ννενα παντρε τηκε η Σ νια Ι. Καραµπ να (εγγον του Αντ'νη Αναγν'στου) µε τον Μαν'λη Παπαδ µα. Στην Αθ να παντρε τηκε ο Ιω ννης Λ. Γεωργ ρας µε την Κ τσου Ελισσ $ετ. Τα Ηπειρωτικ Ν α τους ε χονται να ζ σουν ευτυχισµ νοι. Στα Γι ννενα παντρε τηκε b Βασ λης Στ.Γο λας µε την Λ α Σκανδ λη. Στη Θεσσαλον κη παντρε τηκε η Παναγι'τα Γ. Γο λα µε τον Γε'ργιο Μακρ δη. Τα Ηπειρ τικα Ν α ε χονται β ον ανθ σπαρτον.
Θ νατοι
Στην Π τρα απε$ ωσε η Ζ ννα Ι. Σ$ορλ γκου (κ ρη του Απ. Μανζο τσου). Στην Αθ να απε$ ωσε ο Αντ'νης Γ. Τρι ντος. Στην Τρ πολη απε$ ωσε ο µουσικ ς Ν κος Λ. ∆ραγατ κης. Στην Αθ να απε$ ωσε η Χρυσο λα Κ. Σερµ α. Στα Γι ννενα απε$ ωσε η Ελευθερ α Λ. Λαναρ . Στην Πλατανο σα απε$ ωσε η Σοφ α Κ.Τρι ντου. Στην Αθ να απε$ ωσε ο ∆αµιαν ς Αντων ου. Στην Αθ να απε$ ωσε η Ελ νη Ε. Καλογι ννη. Στην Αθ να απε$ ωσε η Αικατερ νη Ι. Καρρ (H σορ ς της µεταφ ρθηκε στην Πλατανο σα). Στην ρτα απε$ ωσε ο Γι ννης Επ. Μ γας (Η σορ ς του µεταφ ρθηκε στο Μονολ θι Ιωανν νων). Στην Αθ να απε$ ωσε ο Χρ στος Κ. Αναγν'στου (Η σορ ς του µεταφ ρθηκε στην Πλατανο σα). Στην Πλατανο σα απε$ ωσε η Ελευθερ α Ιπ. Παπακ'στα. Στην Αθ να απε$ ωσε ο Ν κος Χ. Μπατσ ς. Στον Ασπρ πυργο Αττικ ς απε$ ωσε η Κωνσταντ να Χ. Τσ µα. Στην Πλατανο σα απε$ ωσε η Αθην X. Μ νθου. Στην Πλατανο σα απε$ ωσε η Αρτεµισ α Χ. Παταργι . Στην Αθ να απε$ ωσε ο Γι ννης Αλ. Παπακ'στας. Στα Γι νννενα απε$ ωσε η Γλυκερ α (Λ τσα) Φ'τη Παπαγι ννη. Τα Ηπειρ τικα Ν α εκφρ ζουν θερµ συλλυπητ ρια στους οικε ους τους.
Ν οι Φοιτητ ς
Η Ιω ννα Ευµορφ α Κ. Κοτζιο λα στο Εθνικ Καποδιστριακ Πανεπιστ µιο Αθην'ν στο Τµ µα της Φιλολογ ας. Η Κωνσταντ να Στ. Βολ κη (Εγγον του Κ'στα Τζ µα) στο Εθνικ Καποδιστριακ Πανεπιστ µιο Αθην'ν στο Χηµικ Τµ µα. Τα Ηπειρωτικ Ν α τους ε χονται καλ πρ οδο.
Ν οι επιστ µονες
Η Ευαγγελ α Αχιλ. Μπατσ π ρε το πτυχ ο απ το Πανεπιστ µιο Γαλλ ας. Ιnstitut Universitaire Européendela Merdel 'Université de Bretagne Occidentale (UBO) PhDMarine Geosciences. Ο Κωνσταντ νος Χι'της (εγγον ς της Ανδροµ χης Γαλανοπο λου) απ κτησε διδακτορικ δ πλωµα απ το Τµ µα Νευρο$ιολογ ας του πανεπιστηµ ου Karolinska Institutet στη Στοκχ λµη Σουηδ ας µε θ µα τη µελ τη καινοτ µων δεικτ'ν για την γκαιρη δι γνωση της ν σου Αλτσχ ιµερ (5/12/2017).
Ν οι πτυχιο%χοι
Η Κατερ να Θ. Ζαργ νη (εγγον του Παναγι'τη Μπατσ ), αποφο τησε απ το Τµ µα Ιστορ ας και Αρχαιολογ ας της Φιλοσοφικ ς σχολ ς του Εθνικο Καποδιστριακο Πανεπιστηµ ου Αθην'ν. Τα Ηπειρωτικ Ν α της ε χονται καλ σταδιοδροµ α.
Πρ@τη στην Eλλ δα
Στον Πανελλ νιο διαγωνισµ «Βι$λιοδροµ ες» ο οπο ος πραγµατοποι θηκε απ τα εκπαιδευτ ρια «Γε τονα» η ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΑΝΤΣΙ∆ΟΥ (Παπαγεωργ ου) λα$ε το ΒΡΑΒΕΙΟ καλ τερης ατοµικ ς συµµετοχ ς ΣΤ´ ∆ηµοτικο απ λα τα Ιδιωτικ και ∆ηµ σια σχολε α της Αττικ ς που συµµετε χαν. Θερµ συγχαρητ ρια.
Σελ δα 7 ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ
10€ Μπατσ ς Χρ στος 10 € Τσ µας Χρ στος 50 20 Γεωργ ρας Λεων δας 20 20 Παρασκευ πουλος Φ'της 10 10 Παρασκευοπο λου Ευθυµ. 10 20 Φ'της ∆ηµ τριος 10 ΜΟΝΟΛΙΘΙ Γεωργ ρας Κ'στας 20 30 Μ γας Γι'ργος Β. Τρι ντου Αγγελικ 40 Τσιλογι ννης Κ'στας 30 ΓΙΑΝΝΕΝΑ Γιαννο λης Χρ στος 20 Πρ ντζας Βσ λης 10 Κουτσ ς Ν κος 20 Μπατσ Ανθο λα 10 Παπαγι ννης Ν κος 10 Τρι ντος Κ'στας 30 Παπαγι ννη Λ τσα 20 Τσ µας Χαρ λαος 20 ∆ηµητρ ου Κ'στας 20 Παπαγι νη Σταυρο λα 20 Μπατσ ς Κ'στας Ι. 10 Γιαννο λας Νικ λαος 20 ΜΕΓΑΡΑ Πρ ντζας Γι ννης Α. 20 10 Μ γας Κ'στας Κο µπος Ελευθ ριος 15 Χ ρα Χαριτο λα 20 ΑΘΗΝΑ ∆ρ τσα Γεωργ α 20 20 Στεργ ου Λεων δας ∆ραγατ κη Μαρ α 20 20 Κοτζιο λας Κ'στας Μπατσ Λαµπριν 10 Χριστογ ννης Ευ γγελος 15 Πολυχρον κη Ν κη 10 Αδελφ τητα ∆αφνωτ ς 50 Μπατσ ς Ιω ννης Π. 20 30 Τσ µαςΒασ λης Τ τσης Βασ λειος 10 Παπαγεωργ ου Κ'στας 20 Γεωργο λα Χρυσο λα 10 Μπατσ ς Παναγι'της 20 Γεωργο λα Ελ νη 20 10 Νταραγι ννη Βασιλικ Τρι ντος ∆ηµ τριος 10 10 Τσακατο ρα Χρυσο λα Ζαρκ δας Χρ στος 20 20 Κατερ νης Αλ ξιος Μπατσ Ειρ νη 10 10 Φλ'ρος Σπ ρος Κοντζι Γεωργ α 10 20 ∆ραγατ κης ρης Μεταξ Χρυσο λα 15 Κατερ νης Χριστ φορος 10 Τρι ντος Σπ ρος 10 30 Ροπ κης Αχιλλ ας Πρ ντζας Βασ λης 10 Μαντζο τσος Σωτ ρης 60 Γεωργ ρας Νικ λαος 10 20 Γεωργ ρας Κ'στας Γιαννο λας Ν κος 10 10 Γεωργ ρα Ευγγελ α Πανταζ ς χρ στος 10 50 Τσ µα Χρ στος Αναστασ ου ∆ηµ τριος 10 10 Γεωργ ρας Λεων δας Αναστασ ου Μ γδα Παρασκευ πουλος φ'της 10 Αναγν'στου Χρισ στοµος 20 Παρασκευοπο λου Ευθυµ. 10 Παπαγεωργ ου Κατερ να 30 10 20 Σ $$ου Παναγι'τα Φ'της ∆ηµ τρης 10 Γεωργ ρας Κ'στας 10 ΑΜΦΙΣΣΑ Μουζ κη Ειρ νη 10 10 Ζαργ νη Γεωργ α Γιαννο λας K'στας Αναστασ ου ∆ηµ τρης 20 10 ΛΙΜΝΗ ΕΥΒΟΙΑΣ Μπατσ ς Κ'στας ∆. 30 10 Γεροντ κη Κο λα Τ δη Ντ να 10 Γκι στα Αφροδ τη 10 ΦΙΛΙΠΙΑ∆Α Χρ νη Αλεξ νδρα 10 10 Γκοτσο λα Ελευθερ α Γιαννο λα Αθανασ α 10 ∆ρ τσα Βασιλικ 10 ΠΥΡΓΟΣ ∆ρ τσα Γεωργ α 10 ∆ρ τσα-Αγγελοπο λου Παρασκευ Ελ νη 10 Κατερ να 20 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ Γκονζι ς Γι ννης 100 ∆ραγατ κης ∆ηµητρης 10 ∆ µου Ελευθ ριος 15 Αναστασ ου Βασ λης 10 ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ Μ νθος Λεων δας 20 10 Πανταζ ς Πα λος Μπατσ ς Σπ ρος 20 Μεταξ Χρυσο λα 15 ΧΑΛΚΙ∆Α Τρι ντος Σπ ρος 20 10 Τζ µας Αθαν σιος Πρ ντζας Βασ λης 30 Τρι ντου Αγγελικ Μαντζο τσος Σωτ ρης 30 ΚΥΠΡΟΣ 50 20 Μπατσ ς Αχιλλ ας Γιαννο λας Ν κος 10 Μουζ κη Ειρ νη 10 ΠΑΤΡΑ Γιαννο λας Κ'στας 20 15 Σ$ορλ γγος Γι ννης Αναστασ ου Βασ λης
ΠΛΑΤΑΝΟΥΣΣΑ Κοτζι ς Αλ κος Νταλ τσας ∆ηµ τρης Νταλ τσας Γι ννης Νταλ τσας ∆ηµ τριος
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ Αγαπητο συγχωριανο , φ λες και φ λοι του συλλ γου, θ λουµε να σας ενηµερ'σουµε για τις οικονοµικ ς δυσκολ ες που αντιµετωπ ζει ο σ λλογ ς µας σον αφορ την κδοση της εφηµερ δας Ηπειρωτικ Ν α. Το ετ σιο κ στος κδοσης αν ρχεται στο ψος των 3.000 ευρ'. Αν αναλογιστε κανε ς την οικονοµικ κρ ση που ζο µε, τις επιπτ'σεις που χει και ταυτ χρονα τα δυσαν λογα µε το παραπ νω ποσ σοδα του συλλ γου µας, µπορε να φανταστε τις δυσκολ ες. Για να µπορο µε να συνεχ σουµε να εκδ δουµε την εφηµερ δα, παρακαλο µε θερµ λα τα µ λη µας, να αποστε λουν την ετ σια συνδροµ που αν ρχεται στο ποσ των 10 ευρ' και αφορ αποκλειστικ την συνδροµ για τα Ηπειρωτικ Ν α. ( Βλ πε σελ. 2, ταυτ τητα).
Αγωγ κατ του Συλλ γου µας Το ∆ιοικητικ Συµ$ο λιο του Συλλ γου Πλατανο σας Ιωανν νων «Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ» κ λεσε τα µ λη σε Fκτακτη Γενικ Συν λευση την 28η ΜαYου 2017, ηµ ρα Κυριακ και 'ρα 11:30 στα γραφε α του Συλλ γου (Σ µου 31-33) Αθ να, µε θ µατα ηµερ σιας δι ταξης: 1. Ενηµ ρωση των µελ'ν για την κοινοπο ηση αγωγ ς κατ του Συλλ γου απ τον κ ριο Κωνσταντ νο Χρ. Αναγν'στου. 2. Λ ψη απ φασης για τις επ µενες εν ργειες του συλλ γου αναφορικ µε την αγωγ . Η πρ εδρος του συλλ γου π ρε το λ -
γο και αφο καλωσ ρισε τα µ λη προχ'ρησε σε αν γνωση της αγωγ ς κατ του συλλ γου και των µελ'ν του Χρ στου Λαναρ και Χρυσο λας Γεωργο λα. Η Γενικ συν λευση οµ φωνα καταδ κασε το γεγον ς και αποφ σισε να στηρ ξει το ∆.Σ στις επ µενες εν ργειες (ε ρεση δικηγ ρου και αν θεση της υπερ σπισης, δικαστικ δαπ νη). Στις 15.06.2017 τα µ λη του ∆.Σ συν λθαν αποφασ στηκε να ανατεθε η υπερ σπιση του συλλ γου στο δικηγ ρο Ελευθ ριο Σπ. Σεραφε µ. Στις 05/09/2017 συζητ θηκε η αγωγ αναµ νουµε την απ φαση.
Γιορτ στους ρυθµο%ς της παρ δοσης Tο Σ $$ατο 16 ∆εκεµ$ρ ου 2017 στην α θουσα του Συλλ γου πραγµατοποι θηκε η χριστουγγενι τικη γιορτ . Το ∆.Σ του Συλλ γου προσφ ροντας πλο σια εδ σµατα, κρασ και τσ πουρο δηµιο ργησε µ α ευχ ριστη γιορτιν ατµ σφαιρα. Τα µ λη του
Συλλ γου χ ρεψαν και διασκ δασαν στους ρυθµο ς της ηπειρ'τικης µας παρ δοσης µ χρι τις πρ'τες πρωιν ς 'ρες. Το ∆ιοικητικ Συµ$ο λιο εκφρ ζει τις θερµ ς ευχαριστ ες του στα µ λη και τους φ λους για τη συµµετοχ τους στην εκδ λωση.
Κ τι γ&νεται µε το Γεφ%ρι της Πλ κας Επιτ λους µετ απ τ σες ταλαιπωρ ες που ε χε το γεφ ρι της Πλ κας, ολοκληρ'θηκαν οι διεργασ ες για την ‘’πασσ λωση – στερ ωση’’ του δυτικο $ θρου προς την πλευρ του Μονολιθ ου, εν' π ρυσι το καλοκα ρι ε χε πραγµατοποιηθε η υποθεµελ ωση του µεσο$ θρου του γεφυριο . Στο παρ π ντε πρ λα$αν την Κυριακ 5 Νοεµ$ρ ου 2017 να τελει'σουν τις
εργασ ες και τη ∆ευτ ρα απεχ'ρησαν τα µηχαν µατα πριν ξεκιν σουν οι $ροχ ς. Σ ντοµα µ χρι τ λους του τους, ε ν λα π νε καλ , πως προ$λ πουν οι αρµ διοι θα διενεργηθε διαγωνισµ ς για την αναστ λωση του ιστορικο π τρινου γεφυριο της Πλ κας. Με µεγ λη αγων α περιµ νουν οι Τζουµερκι'τες να περ σουν ξαν το γεφ ρι της Πλ κας.
Oκτ βριος - Nο µβριος - ∆εκ µβριος 2017
Σελ δα 8
•
ΠANEMOPΦA TZOYMEPKA
T πος για διακοπ ς για λο το χρ νο Του Κ στα Μπατσ Η περιοχ των Τζουµ ρκων προσφ ρεται για διακοπ ς για µικρο ς και µεγ λους. Fχει να επιδε ξει πολλ ς οµορφι ς, µοναδικ ς στον τ πο. Τα χωρι , µως, σ µερα αργοπεθα νουν. Οι ν οι τα εγκαταλε πουν, λ γω ανεργ ας, αναζητ'ντας καλ τερη τ χη σε λλους τ πους. Η µ νη ελπ δα επιστροφ ς τους ε ναι ο τουρισµ ς. Για να επιτευχθε αυτ απαιτε ται η δηµιουργ α κατ λληλων υποδοµ'ν. Το κυρι τερο ε ναι η $ελτ ωση των οδικ'ν δικτ ων της περιοχ ς, για να ε ναι πιο ε κολη και ασφαλ ς η πρ σ$αση στα π µπολλα αξιοθ ατα της περιοχ ς, πως ο δρ µος της δε τερης επαρχιακ ς οδο Ιωανν νων και συγκεκριµ να απ Καλ ντζι ως Πρ µαντα και απ Ροδαυγ ως τη γ φυρα Πλ κας. Βελτ ωση επ σης χρει ζεται ο δρ µος που συνδ ει τα Πρ µαντα µε τα χωρι Συρρ κο, Καλαρρ τες και Ματσο κι. Τα αξιοθ ατα ε ναι π µπολλα, πως τα πετρ κτιστα γεφ ρια. - Πρ'το δεσπ ζει το ξακουστ γεφ ρι της Πλ κας, πεσµ νο τ'ρα απ την 1η Φλε$ ρη του 2015 - Το γεφ ρι της Πολιτσ ς - Το γεφ ρι του Σιγκο νη στον Καλαρρ τικο - Το γεφ ρι του Κωσταδ µα στον παραπ ταµο Χο σια - Το γεφ ρι του Ραφτ νη επ σης στον Χο σια και λλα µικρ τερα. Στην περιοχ λειτουργο ν και π ντε µουσε α, το λαογραφικ µουσε ο της Φωτι δου στο Συρρ κο, δ ο λαογραφικ µουσε α στους Καλαρρ τες, να κοινοτικ κι να ιδιωτικ , το λαογραφικο µουσε ο της ΙΛΕΤ στα γναντα, το λαογραφικ µουσε ο Καραλ στη Κυψ λη και το λαογραφικ µουσε ο Αθαµαν ου. Fχει και αρκετ Μοναστ ρια απ τα οπο α τα π ντε ε ναι επισκ ψιµα, Μον Β λιζας στο Ματσο κι, Μον Κηπ νας στην οµ'νυµη τοποθεσ α, Μον Αγ ας Παρασκευ ς στα Πρ µαντα Αγ. Αικατερ νης Καταρρ κτη ρτας και Αγ. Γεωργ ου στο Βουργαρ λι. Στο Βουργαρ λι επ σης αξι λογη ε ναι και η «κ κκινη εκκλησι ». Fνα απ τα µ ρη που δεν πρ πει να παραλε ψουµε να επισκεφτο µε, ε ναι το θαυµ σιο σπ λαιο «Ανεµ τρυπα, που $ρ σκεται κοντ στην Πρ µαντα, σε υψ µετρο 900 µ. Το σπ λαιο χει τρ α επ πεδα, µε εντυπωσιακο ς σταλακτ τες και
σταλαγµ τες, καταρρ κτες, λιµνο λες, υπ γειο ποταµ και παν µορφους χρωµατισµο ς. Νερ µυλους θα συναντ σει ο επισκ πτης αρκετο ς, πως στους Χριστο ς Πραµ ντων, στα γναντα, στους Μελισσουργο ς και στα Κουκο λια στη θ ση Γκ τι$ο. Αρκετο ε ναι και οι καταρρ κτες. Υπ ρχουν δυο φυσικο καταρρ κτες στο µονυµο χωρι Καταρρ κτη. Ανα$ σεις υπ ρχουν αρκετ ς για τις κορυφ ς πως στη Στρουγκο λα και στο Αγκ θι. Υπ ρχουν επ σης πολλ µονοπ τια και πολλ ς διαδροµ ς πως το µονοπ τι της Β δρας στον ραχθο, καθ'ς και διαδροµ ς ρ φτινγκ και καγι κ
χουµε στον Καλαρρ τικο και στον ραχθο. Αξιοθ ατο ε ναι και το π ρκο Τζουµ ρκων µε πλο σια $λ στηση. Φαρ γγια υπ ρχουν αρκετ , απε ρου κ λους, πως των στεν'ν του ραχθου και του Καλαρρ τικου. Το ειδυλλιακ ρ µα «Μαρκς» το συναντ µε καθ'ς κατε$α νουµε απ το Αθαµ νιο στο χωρι Θεοδ'ριανα του ∆ µου Κεντρικ'ν Τζου-
µ ρκων. Εκε φτ νουµε µ σω εν ς µονοπατιο περ που 2 χιλιοµ τρων στη διαδροµ του οπο ου
χουµε την ευκαιρ α να συναντ σουµε µικρο ς καταρρ κτες και φυσικ ς λ µνες κ τω απ να πυκν δ σος απ πλατ νια και φτελι ς. Το µονοπ τι χαρακτηρ ζεται απ µ τριο $αθµ δυσκολ ας και η συνολικ δι ρκεια της διαδροµ ς ε ναι 2 'ρες. Η περιοχ διαθ τει αρκετ ξενοδοχε α, ξεν'νες και καταλ µατα: Πρ µαντα 6, Μελισσουργο 1, Συρρ κο 2, Καλαρρ τες 3, Κτιστ δες 1, γναντα 1, Καταρρ κτης 3, Κουκο λια 1, Μονολ θι (κοντ στην γ φυρα της Πλ κας) 2, ∆αφνωτ 1, Ροδαυγ 3, Κυψ λη 2, Σκλο πο 1, Αθαµ νιο 4 και Βουργαρ λι 6. Τα Τζουµ ρκα ε ναι νας αληθιν ς επ γειος Παρ δεισος που συνδυ ζει τις φυσικ ς οµορφι ς µε την ακµαι τατη πολιτιστικ κληρονοµι . Φτεν χωρ φια κρατηµ να σε πεζο λια κι πιαστες γ δες που κρεµιο νται σε γκρεµνο ς,
ετο τ’ ε ν’ η πατρ δα µας µα η πο λια δε λ µπει πιο καθ ρια σ’ λλους ουρανο ς. Γι ργος Κοτζιο λας Σ’ αυτ τη µαγικ - ηπειρ'τικη περιοχ , το Τζουµ ρκο, ο καθ νας ε κολα µπορε να δ'σει απ ντηση στην πεζ και καθ λα προ$ληµατικ καθηµεριν τητα και εκστασιαζ µενος να πετ χει το λυτρωµ του, να νι'σει τα ονε ρατα της νι της του και να ανακαλ σει στη µν µη τις απαρ λλαχτες χρυσ ς ελπ δες των παιδικ'ν του χρ νων. Τζουµ ρκα. Χωρι θρονιασµ να κ τω απ απ κρηµνες κορυφ ς, π τρινα στολ δια της ν τιας Π νδου. Χαρ δρες, $οσκοτ πια και ραχο λες, ποτ µια και ρυ κια µε γ ργαρα νερ . Βουνοκορφ ς θε ρατες και απ τοµος , κ θετες σχεδ ν $ουνοπλαγι ς, που ε ναι χτισµ να τα Τζουµερκοχ'ρια συνθ τουν να µοναδικ τοπ ο απ στευτης οµορφι ς και µοναδικ ς φυσικ ς χαρµον ς. Σας περιµ νουν.
Gραχθος, θεϊκ δ@ρο ζω ς και ευηµερ&ας ραχθος, ο θεοπ ταµος της Ηπε ρου, πηγ ζει απ την περιοχ του Μετσ $ου και κατευθ νεται νοτιοδυτικ µ σα απ φαρ γγια που χει ανο ξει ο διος. Ο Στρ $ωνας τον ονοµ ζει ρατθο και ο Λυκ φρων ραιτο. Στην Κ ρκυρα χει $ρεθε µια επιγραφ που τον αποκαλε ραθθο. Στη λαϊκ παρ δοση της Ηπε ρου ε ναι ο ποταµ ς της ρτας, απ λυτα συνδεδεµ νος µε το θρυλικ γεφ ρι. Αλλ και στη νε τερη Ελληνικ Ιστορ α, ο ραχθος ταν το Βορειοδυτικ σ νορο αν µεσα στην ελε θερη Ελλ δα και στη σκλα$ωµ νη :πειρο. Τρεις πολεµικ ς τραγωδ ες λα$αν χ'ρα, στα νερ του Αρ χθου. Στη µ χη του Π τα, το 1822 σφαγι σθηκαν απ τους Το ρκους λη η δ ναµη των Φιλελλ νων, το 1912, στο ∆ρ σκο, που χωρ ζει τον ραχθο απ το Λεκανοπ διο των Ιωανν νων, οι Γαρι$αλδινο αναγκ στηκαν
Γρ φει η Μυρτ λη να υποχωρ σουν, κατε$α νοντας τον ραχθο και αφ νοντας πολλο ς νεκρο ς. Και η τρ τη τραγωδ α, γινε το 1944 που οι Γερµανο κατακτητ ς, πυρπ λησαν πολλ χωρι των ∆υτικ'ν Τζουµ ρκων, πως το χωρι Π τα. Ανατολικ απ τα Ιω ννινα, δ χεται τα νερ εν ς λλου ποταµο , του Μπαλντο µα, εξ ου και η ονοµασ α ∆ιπ ταµος. Απ αυτ τη συµ$ολ , γ νεται νας ποταµ ς και πα ρνει την ονοµασ α ραχθος. Στα Τζουµ ρκα, δ χεται ακ µη, τα νερ του Καλαρρ τικου και του Σαραντ πορου, δι ρχεται απ την πεδι δα της ρτας και εκ$ λλει στον Αµ$ρακικ Κ λπο. Στον Αµ$ρακικ , δηµιουργε τ σσερις λιµνοθ λασσες που στο σ νολ τους, χουν ενταχθε στο οικολογικ δ κτυο προστασ ας Natura 2000. Η ιχθυοπαν δα του ε ναι πολ πλο σια, µε γριες π στροφες,
δροσ νες και µουστακ δες. Υπ ρχουν ακ µη πληθυσµο ενυδρ δας (η ευρωπαϊκ $ δρα). Π µπολλα και τα τοξωτ γεφ ρια του Αρ χθου µε πιο σηµαντικ της ρτας και της Πλ κας, που χ σαµε το 2015 και το γεφ ρι της Πολιτσ ς. Αλλ και τεχνητ ς λ µνες χουν δηµιουργηθε στον ραχθο, µε πιο σηµαντικ ς την τεχνητ λ µνη του Πουρναρ ου και την τεχνητ λ µνη της ρτας. Γ ρω απ την πρ'τη, η περιοχ χει µεγ λη ποικιλ α παν δας, µικροπαν δας, ορνιθοπαν δας και ιχθυοπαν δας. Η χλωρ δα της χει απ θανα λουλο δια, αλλ και να δ σος κωνοφ ρων, µαζ µε να σπ νιο δ σος $ουνοκυπ ρισσων. Η δε τερη $ρ σκεται δ πλα στον ποταµ ραχθο και το 2012 εµπλουτ στηκε µε γ νους κυπρ νου. Το περι$ λλον σφραγ ζει την ανθρ'πινη εξ λιξη, αλλ και την πρ οδο και την ποι τητα της ζω ς. ∆υστυχ'ς, µως, ο νθρωπος προσπαθ'ντας να αυξ σει στο πακρο τα υλικ του αγαθ , «ξ χασε» το µ γιστο παρ γοντα που πα ζει το περι$ λλον. Ακ µη και στην :πειρο που το περι$ λλον ε ναι ακ µη παρθ νο, τα σκουπ δια, τα λ µατα των αστικ'ν περιοχ'ν, τα υπολε µµατα των φυτοφαρµ κων αλλ και τα λιπ σµατα, καθ'ς και τα $ιοµηχανικ απ $λητα χουν επι$αρ νει καθοριστικ τους υγρο$ι τοπους. Μακ ρι να µην αφορο σαν λα αυτ τα αρνητικ στοιχε α και τον ραχθο ποταµ . Στον ραχθο οι Ηπειρ'τες ταξ δεψαν, δηµιο ργησαν νερ µυλους, νεροτρι$ ς, ψ ρευαν, π τιζαν τα ζ'α τους, µε µια λ ξη ο ραχθος επηρ αζε το µικροκλ µα της περιοχ ς και θετικ και αρνητικ . Γιατ στα ορµητικ νερ του
χουν χαθε ζω ς και περιουσ ες µ χρι το 1981 που φτι χτηκε το φρ γµα στο Πουρν ρι. Για να µπορ σει µως αυτ το δ'ρο του Θεο στα Τζουµ ρκα να συνεχ σει να ευεργετε τον Ηπειρ'τη κ τοικο, θα πρ πει να σταµατ σει η ρ πανση του ποταµο . Χωρ ς την αρωγ λων των φορ ων, αλλ και την ενεργ συµµετοχ των κατο κων των παρα-
ποτ µιων χωρι'ν, ο ραχθος ε ναι καταδικασµ νος να γ νει νας ποταµ ς χωρ ς ζω . Απειλε ται: ñ απ τις χαλικο-αµµοληψ ες, ñ απ την απ θεση χρηστων υλικ'ν στην κο τη του, ñ απ την καταστροφ των παραποτ µιων µικρ'ν δασ'ν, ñ απ καταληψ ες παραποτ µιων εκτ σεων µε σκοπ και στ χο την απ κτηση τµ µατος γης για να γ νει χωρ φι, ñ απ τη µ λυνση απ στερε απ $λητα και λ µατα διαφ ρων κτηνοτροφικ'ν µον δων, ñ απ την αποστρ γγιση φωσφορικ'ν λιπασµ των και φυτοφαρµ κων, ñ Ακ µα και η κατασκευ του φρ γµατος του Πουρναρ ου, µε το να κλε νει και να ανο γει η ρο του ποταµο , διαφοροπο ησε την αλατ τητα του Αµ$ρακικο µε µεση συν πεια στη ιχθυοπαν δα. Απ λους τους παραπ νω λ γους γ νεται πλ ρως κατανοητ , τι λοι οι φορε ς, αλλ και ο καθ νας ξεχωριστ πρ πει να ευαισθητοποιηθε για να µπορ σει να «ζ σει» ο ραχθος και να δοθε ως δ'ρο και στις επ µενες γενι ς. Γι´ αυτ το λ γο χρει ζεται να επεκταθε η περι$αλλοντικ συνε δηση, στο σχολε ο, στην οικογ νεια και στους δι φορους κυ$ερνητικο ς φορε ς. Να ενηµερωθε επιτ λους ο πληθυσµ ς της υπα θρου για την αρνητικ επ πτωση που χει στο περι$ λλον αλλ και στην υγε α του, η αλ γιστη χρ ση λιπασµ των και φυτοφαρµ κων, µε ταυτ χρονη ενηµ ρωση για τα µεγ λα οφ λη της $ιολογικ ς γεωργ ας. (Καλ τερα και ακρι$ τερα προϊ ντα). Ο οικοτουρισµ ς, µε πια τουριστικ εκµετ λλευση της φ σης, µπορε να $οηθ σει στη $ελτ ωση της ποι τητας των νερ'ν του Αρ χθου, µε τον αν λογο σε$ασµ στο περι$ λλον. Καιρ ς ε ναι πλ ον να διοργαν'νονται ηµερ δες και να δ νεται ενηµερωτικ υλικ , που θα παρουσι ζεται η γραφικ τητα των διαφ ρων περιοχ'ν του Αρ χθου.