ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 φαινοµενα
#
παραξενα πλοια η αργω και τα … gps των φαιακων
τευχος 38 - 16 ιουλιΟΥ 2011
προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας
η αληθεια που καταπιε η θαλασσα
ΤΛΑ ΝΤΙ ∆Α ` ΔΙΕΘΝΕΣ 3o
ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ HMAΣTAN EKEI!
αρχαιοι αστροναυτες και συγχρονες υποθεσεις
ανγκορ, η αγνωστη εδεµ της καµποτζης
φαινομενα
#
eλευθεροσ tυποσ - 25 σεπτεμβριου 2010
EDITO
Μύθος και πραγµατικότητα Η Ατλαντίδα του Πλάτωνα αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη αντίφαση µεταξύ µύθου και πραγµατικότητας. ∆ιότι, αν και χαρακτηρίζεται «µύθος», αναφέρεται ως µακρινή ιστορία στους πλατωνικούς διαλόγους. Η µεγαλύτερη όµως αντίφαση είναι πως ενώ τα περί Ατλαντίδος διακωµωδήθηκαν στην αρχαιότητα, αντιµετωπίστηκαν µε σεβασµό χιλιάδες χρόνια αργότερα. Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη | aantonakis@e-typos.com
Είναι
γεγονός ότι τα παραµύθια γοητεύουν µικρούς και µεγάλους, ιδίως όταν εξιστορούν ιστορικά κατορθώµατα µεγεθύνοντας τις νίκες αλλά και ηρωοποιώντας τους µαχητές. Η διαφορά µεταξύ µύθου και πραγµατικότητας συνήθως φαίνεται χαώδης. Επειδή όµως δεν είναι δυνατόν να αποκλειστεί το ενδεχόµενο υποκρυπτόµενης ιστορικής πραγµατικότητας, χιλιάδες σενάρια, απόψεις κι ερµηνείες προβάλλονται ως «η πιθανότερη ιστορική αλήθεια», όπως συµβαίνει µε τα θρυλούµενα περί της Ατλαντίδας. Ωστόσο η πιθανότητα εσκεµµένης παραµυθολογίας από την πλευρά του Πλάτωνα θα χαρακτηριζόταν αβίαστα ως επαίσχυντη ύβρις απέναντι σε έναν ογκόλιθο της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας του οποίου οι σκέψεις αποτελούν σήµερα πρότυπο για τη φιλοσοφική διδασκαλία στα µεγαλύτερα πανεπιστηµιακά ιδρύµατα της Υφηλίου.
Αν η Ατλαντίδα εντοπισθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη, θα είναι αναµφισβήτητα το µεγαλύτερο ιστορικό εύρηµα. Στην αντίθετη περίπτωση, θα αρκεστούµε στην ερµηνεία των πλατωνικών διαλόγων µε τις κρυφές φιλοσοφικές προεκτάσεις.
Το ενδεχόµενο µιας µεταφορικής περιγραφής στους πλατωνικούς διαλόγους είναι ακόµα µια εκδοχή που δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή αφού στερείται ισχυρών επιχειρηµάτων. Παρ’ όλα αυτά, έστω και µε αρκετή δόση αυθαιρεσίας, θα µπορούσαµε να υποθέσουµε ότι ο λαός των Ατλάντων στον οποίο αναφέρθηκε ο Πλάτων βίωνε µια περίοδο παρακµής καθώς στάθηκε αδύνατον στον ισχυρό πολιτισµό τους µε την ακµάζουσα τεχνολογία να αποφύγει την αυτοκαταστροφή του. Η νίκη των Αθηναίων σηµατοδότησε πιθανόν µια µακρά περίοδο κυριαρχίας και τεχνολογικών κατακτήσεων που ως επιτεύγµατα απλώθηκαν σ’ ολόκληρο τον κόσµο θέτοντάς του τα ισχυρά θεµέλια που τον οδήγησαν στην πολιτισµική του ανάταση. Αν αυτό διήρκησε µέχρι τις µέρες µας και βιώνουµε την κορύφωση του πολιτισµού µας -όπως οι Ατλαντες-, τότε είναι πολύ πιθανόν να οδηγηθούµε, όπως εκείνοι, στη δική µας αυτοκαταστροφή, κάνοντας ήδη κακή χρήση όσων επί αιώνες κατακτήσαµε. Μήπως αυτό προφήτευσε ο ευφυής Πλάτων; φαινοµενα
07
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
04
ΠΕριεχ 05
04
03
Γράµµα του εκδότη περιεχοµενα
11 11
ελλάδα
13
Επικαιρότητα
21
20 µυστηρια
27
µυστηρια
πολιτισµοι
µυστηρια
24
31
διαδικτυο
44
45
46
video games F... for Fantasy
Επικαιρότητα
πολιτισµοι
παραδοξο
47
34
βιβλιοθηκη
πολιτισµοι
42
παραξενα
48
παραξενος ταξιδιωτης
γεωπολιτικη ελλάδα
παραδοξο
πολιτισµοι
41
παραξενα
et•science
33
πολιτισµοι
40
18
26
32
αλήθειεσ και ψεµατα
παραξενος ταξιδιωτης
17
25
παραδοξο
µυστηρια
10
Kosmo news Kosmo news
16
Επικαιρότητα
39
εικονες
ενδοτερα
Επικαιρότητα
πολιτισµοι
38
εικονες
43
15
30
o αυλός του πανος
37
δουρειος ιπποσ Kosmo news
23
29
η µηχανη του χρονου
36
35
Επικαιρότητα
09
08
14
22
28
παραδοξο
07 data files
προσωπο
12
Kosmo news news Kosmo
19
06
µενα
49
ενδοτερα
50
βιβλιοθηκη ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Μονιµεσ στηλεσ ΠΡΟΣΩΠΟ 5 DATA FILES 6 ∆ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ 7 KOSΜΟ NEWS 8 11 ET•SCIENCE 17 ΕΛΛΑ∆Α 18 19 Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 28 Ο ΑΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ 29 ΕΙΚΟΝΕΣ 36 37 ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ 38 ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ 39 ΕΝ∆ΟΤΕΡΑ 42 43 VIDEO GAMES 44 F... FOR FANTASY 45 ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΑΞΙ∆ΙΩΤΗΣ 46 47 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 48 49 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 50
Θεµατα ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 12 16 ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΤΛΑΝΤΙ∆Α: ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ 3ο ∆ΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΜΥΣΤΗΡΙΑ 20 23 ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑ∆ΟΞΟ 24 27 ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΠΛΟΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ 30 35 Η ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΓΚΟΡ ΠΑΡΑΞΕΝΑ 40 41 ΕΝΑΣ ΟΥΡΑΝΟΣ, ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Προσωπο
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΚΟΥΡΤΖΙΕΦ (1866-1949) Ελληνοαρµένιος µυστικιστής και φιλόσοφος που έζησε σε Ρωσία, Τουρκία και Γαλλία, αναπτύσσοντας ένα νέο φιλοσοφικό σύστηµα και καταφέρνοντας να διατηρήσει µια ολόκληρη σχολή µέσα στο χρόνο. Οι διδασκαλίες του δέχτηκαν επιδράσεις από το Χριστιανισµό, το Βουδισµό και το Σουφισµό και επικεντρώνονταν στο ζήτηµα της συνειδητής αφύπνισης του εσωτερικού εαυτού µας κατά τη διάρκεια του ανθρώπινου βίου. φαινοµενα
05
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
06
data files Tα ονειρα και η ιερη εγκοιµηση Το 4ο DVD της νέας σειράς Φυσικές & Μεταφυσικές θεωρίες µε το κυροσ του discovery world
Σαν Σήµερα (16/7 - 22/7) 16/7/622 µ.Χ.: Ο Μωάµεθ εγκατα-
λείπει τη Μέκκα και καταφεύγει στη Μεδίνα, κυνηγηµένος από τους ισχυρούς της περιοχής.
16/7/1054: Ο Πατριάρχης Κωνστα-
ντινουπόλεως Μιχαήλ Κηρουλάριος επισηµοποιεί το Σχίσµα των Εκκλησιών και αφορίζεται από τους απεσταλµένους του Πάπα.
ατοµική βόµβα µε το κωδικό όνοµα «Αγία Τριάδα».
17/7/1955: Ανοίγει η πρώτη Disneyland στο Αναχάιµ της Καλιφόρνια.
19/7/1941: Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ καθιερώνει το σήµα της νίκης µε υψωµένα τα δύο δάχτυλα του χεριού, σχηµατίζοντας το γράµµα V της λέξης Victory.
16/7/1945: Σ’ ένα ερηµικό οροπέδιο 20/7/1974: Απόβαση και εισβολή των του Νέου Μεξικού οι Αµερικανοί δοκιµάζουν µε επιτυχία την πρώτη στον κόσµο
Τούρκων στην Κύπρο. Γενική επιστράτευση στην Ελλάδα.
22/7/1943: Απόπειρα δολοφονίας του
υπουργού Οικονοµικών Ιωάννη Παλαιοκρασσά από την οργάνωση «17 Νοέµβρη» στην Πλατεία Συντάγµατος. Σκοτώνεται ο περαστικός Θάνος Αξαρλιάν.
Γνωρίζατε ότι… Τα σκυλιά της ∆αλµατίας γεννιούνται λευκά και αποκτούν σταδιακά τις µαύρες βούλες τους 3-4 χρόνια αργότερα;
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ∆ΟΣΗ καθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο ∆ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Σύµβουλος έκδοσης Χρήστος Γ. Κτενάς Αρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη, Θεανώ Καρούτα, Στέλιος Φωκάς, Μαρία Μακρίδου, Νικόλαος Κουµαρτζής, Ράνια Ιωάννου, Τάσος Χαλιός, Θοδωρής Κεφαλόπουλος, Κώστας Μαυραγάνης Ειδικοί συνεργάτες Γεώργιος Καραχάλιος, Γιώργος Αδαµόπουλος, ∆ηµήτρης Αργασταράς, Αγγελος Βιαννίτης, Αποστόλης Χειρδάρης, Γιάννης Σπυρόπουλος Art director Σοφία Λιβιεράτου Υπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη
Το κολιµπρί είναι το µοναδικό πουλί που µπορεί να πετάει µε την όπισθεν; Οι αστακοί είναι γαλαζοαίµατοι; Η χλωρίδα του Αµαζονίου τροφοδοτεί τον κόσµο µε το
Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ∆ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ∆ιευθυντής Πάνος Αµυράς Creative Director ∆ηµήτρης Φωτόπουλος ∆ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ∆ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Φωτεινή Αναστασίου Οικονοµική διευθύντρια Μαριάννα Θαρενάκη Νοµικός σύµβουλος Ανδρέας Αγγελίδης Φωτογραφικό αρχείο Φανή Νικολαΐδου Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Shutterstock, Ideal image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ∆ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ∆ιανοµή ΑΡΓΟΣ Α.Ε. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: Fenomena@e-typos.com
Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.
40% του οξυγόνου του; Η Σίρλεϊ Τεµπλ είχε πάντα 56 µπούκλες; Ο ζωγράφος Πολ Γκογκέν είχε δουλέψει ως εργάτης στη διώρυγα του Παναµά;
εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα
Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου mpapageorgiou@e-typos.com
Στη στροφή του δρόµου Υπήρξε µια εποχή κατά την οποία ο ελληνικός χώρος της εναλλακτικής αναζήτησης «στηριζόταν» βιβλιογραφικά και αρθρογραφικά σε θεωρίες για υποχθόνιους κατοικήσιµους κόσµους, που υποτίθεται ότι ένωναν την Ακρόπολη µε τη σπηλιά του Νταβέλη, τους ∆ελφούς, τη ∆ήλο και άλλα θαυµαστά κτίσµατα του αρχαίου κόσµου. Μια από τις άγνωστες πτυχές της κατάστασης αυτής αποτελεί το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα κείµενα αυτά στηρίζονταν σε ένα µίγµα λογοτεχνικών, λαογραφικών και πολλές φορές φανταστικών στοιχείων, πριν πλασαριστούν στο κοινό ως µια καλογραµµένη «µυθιστορία».
Υπήρξε µια εποχή κατά την οποία ο
τής είχε να κάνει µε φθηνά εκδοτικά συµφέροντα και το ίδιο φθηνούς προσωπικούς µικροεγωισµούς που τους ώθησαν να προβούν σε αυτές τις φαινοµενικά άστοχες -κρίνοντας από το αποτέλεσµα- πρακτικές.
Υπήρξε µια εποχή κατά την οποία κάποιοι προσπάθησαν
Είναι τουλάχιστον αστείο όλοι αυτοί που προήγαγαν σε «επιστήµη» τη γραφικότητα και την παραµυθολογία, παίρνοντας τελικά την ανάλογη απάντηση από το αναγνωστικό κοινό, να προβαίνουν σήµερα σε περίεργες πρακτικές
Ελληνας αναγνώστης του εναλλακτικού περιοδικού Τύπου διάβαζε δήθεν αποκαλυπτικά άρθρα για άγνωστες αδελφότητες ή µυστικές υπερ-οµάδες που κινούν µέχρι και τις µέρες µας τα νήµατα στο παγκόσµιο γίγνεσθαι. Τα άρθρα αυτά υπογράφονταν σε αρκετές περιπτώσεις από ανθρώπους που κανείς δεν είχε δει ή ακούσει, παρά µόνον από τις σελίδες των συγκεκριµένων εντύπων. Μια από τις άγνωστες πτυχές της κατάστασης αυτής ήταν ότι τα άρθρα γράφονταν από συντελεστές του ίδιου του περιοδικού και το περιεχόµενό τους δεν αποτελούσε παρά έναν αχταρµά µπαρουφολογίας µε σκοπό τον εντυπωσιασµό και φυσικά το κέρδος. Σήµερα το κοινό, ως επί το πλείστον, γνωρίζει...
Υπήρξε µια εποχή κατά την οποία κάποιοι από τους «πα-
ράγοντες» του ελληνικού χώρου της εναλλακτικής αναζήτησης εξαπέλυαν δηµόσια επιθέσεις εναντίον νεαρών αναζητητών που δραστηριοποιούνταν στο ∆ιαδίκτυο, κάνοντας λόγο για ανόητους φοιτητές και φασίζουσα νεολαία που δεν προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό στο «χώρο» (οι εξελίξεις φυσικά τους διέψευσαν). Μια από τις άγνωστες πτυχές της κατάστασης αυ-
να δηµιουργήσουν στρατόπεδα στο χώρο της εναλλακτικής αναζήτησης στην Ελλάδα, επιχειρώντας να διαχωρίσουν τους «αυθεντικούς» -κατ’ αυτούς- από τους «µη αυθεντικούς» ερευνητές. Κι όλα αυτά µε υποτιθέµενο απώτερο σκοπό το «ξεσκαρτάρισµα του χώρου». Κι όµως µια τέτοια κίνηση όχι µόνο δεν πέτυχε αλλά µετατράπηκε ουσιαστικά σε µπούµερανγκ, οδηγώντας σταδιακά αυτούς τους ανθρώπους στον αποµονωτισµό και στη διάσπαση των ίδιων των µικροοµάδων τους. Μια από τις άγνωστες πτυχές της κατάστασης αυτής σχετιζόταν για ακόµα µια φορά µε εκδοτικά συµφέροντα, παιδιάστικες νοοτροπίες και µια αδιανόητη -για υποτιθέµενους ανθρώπους του πνεύµατος- έκφραση ελιτισµού.
Με αφορµή το άρθρο για το ιστορικό της
υπόθεσης «Οµάδα Εψιλον» που δηµοσιεύτηκε σε προηγούµενο τεύχος των «Φαινοµένων», κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους χαρακτήρισαν το κείµενο ανιστόρητο (δίχως επιχειρήµατα), κατευθυνόµενο (από ποιους;), γραφικό (παρακαλώ;) και άλλα παρόµοια, την ίδια στιγµή που η απλή παρατήρηση της ιστορίας και της επικαιρότητας µοιάζει από µόνη της ικανή να ανατρέψει µονοµιάς όλα αυτά τα «υπέροχα» που γράφονταν -και συνεχίζουν να γράφονται- όλα αυτά τα χρόνια. Είναι τουλάχιστον αστείο όλοι αυτοί που προήγαγαν σε «επιστήµη» τη γραφικότητα και την παραµυθολογία, που εκµεταλλεύτηκαν ζώντες και νεκρούς, παίρνοντας τελικά την ανάλογη απάντηση από το αναγνωστικό κοινό, να προβαίνουν σήµερα σε τέτοιου είδους πρακτικές. Από τη µεριά µας, ευρισκόµενοι στη στροφή του δρόµου, χαµογελάµε και συνεχίζουµε…
* Ευχαριστώ το φίλο µε το ψευδώνυµο Rufius P. για τις σχετικές πληροφορίες/παραποµπές που µου απέστειλε.
φαινοµενα
07
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
08
KOSM ΝEWS Επιµέλεια: Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη, Θεανώ Καρούτα
37 χρόνια άπλυτος για να αποκτήσει γιο! Ο 65χρονος Ινδός Kailash Singh
πρέπει να θέλει απελπισµένα να αποκτήσει γιο. Γι’ αυτό και άκουσε έναν ιερέα που τον συµβούλευσε να σταµατήσει να έρχεται σε επαφή µε το νερό για να εκπληρώσει το στόχο του! Ο Singh είναι 37 χρόνια παντρεµένος και έχει ήδη κάνει 7 κόρες. Ο ίδιος είναι αποφασισµένος να τηρήσει µε νύχια και µε δόντια τη συµβουλή του ιερέα και χρησιµοποιεί νερό µόνο για να πιει ή να πλύνει ελαφρώς τα χέρια του. Ο ίδιος, µάλιστα, ανέφερε πως σκοπεύει να πλυθεί ξανά στην… επόµενη ζωή του! Αραγε τη γυναίκα του τη ρώτησε;
Ξενοδοχείο για «πρωτόγονα» γούστα Είναι γεγονός πως στην προηγµένη Ελβετία η συντριπτική πλειονότητα των
ξενοδοχείων διαθέτουν υπηρεσίες που δικαιολογούν αρκετά «αστέρια». Κι όµως, οι τουρίστες και οι ντόπιοι φαίνεται πως αναζητούν κάτι από την… απλότητα του παρελθόντος! ∆εν εξηγείται διαφορετικά το γεγονός ότι πληµµυρίζουν το «Null Hotel Stern», ένα ξενοδοχείο που όπως δηλώνει η ονοµασία του είναι… µηδέν αστέρων! Στο εν λόγω κτίριο δεν υπάρχουν ξεχωριστά δωµάτια, ούτε ξεχωριστά µπάνια, ενώ το όλο «πακέτο» συµπεριλαµβάνει εκτεθειµένους σωλήνες και γυµνά καλώδια που κρέµονται από τους τοίχους και το ταβάνι. Για να µείνει κανείς στο ξενοδοχείο ατραξιόν της Ελβετίας πρέπει να δώσει από 6 έως 9 € για κάθε βράδυ.
Βρέθηκε στην Αυστραλία πλήρης σκελετός προϊστορικού µαρσιποφόρου Οσα µέχρι σήµερα γνωρίζουν οι επιστήµονες για τον
«τεράστιο Φοσκολόµι», τα έχουν µάθει από τµήµατα σκελετού που είχαν ανακαλυφθεί στη Νέα Νότια Ουαλία. Πλέον έχουν τη δυνατότητα να µάθουν πολύ περισσότερα για το προϊστορικό αυτό ζώο, καθώς πριν από λίγες ηµέρες ανακαλύφθηκε ένας ολόκληρος σκελετός του στο νοτιοδυτικό Κουίνσλαντ και συγκεκριµένα στην περιοχή του Κόλπου Καρπεντάρια. Οπως µαρτυρά ο σκελετός του Diprotodon optatum, όπως ονοµάζεται επιστηµονικά, το ζώο ζύγιζε περίπου 3 τόνους και είχε µήκος 4,5 µέτρα. Το γιγάντιο αυτό µαρσιποφόρο εκτιµάται ότι εµφανίστηκε
στην Αυστραλία περίπου πριν από δύο εκατοµµύρια χρόνια και εξαφανίστηκε πριν από 25.000 χρόνια, ζούσε δηλαδή παράλληλα µε τους πρώτους Αβορίγινες της Ωκεανίας. Οι επιστήµονες τοποθετούν το χρόνο θανάτου του ζώου στο οποίο ανήκει ο ανακαλυφθείς σκελετός πριν από 50.000 χρόνια. Το επόµενο στάδιο το οποίο περιµένουν εναγωνίως οι ειδικοί είναι η ανασυναρµολόγηση του σκελετού η οποία θα ξεκινήσει µόλις ολοκληρωθεί η ανασκαφή. Στη συνέχεια οι επιστήµονες θα είναι σε θέση να αναπαραστήσουν πλήρως το ζώο και να δουν την ακριβή του µορφή.
Σεµινάρια ζωής µέσα σε φέρετρα Στη Νότια Κορέα, σε µια χώρα όπου αρκετός κόσµος χάνει τη
ζωή του κάθε χρόνο αυτοκτονώντας, ο Kang Kyung-ah, ένας κλινικός ψυχολόγος, βρήκε τον τρόπο να µειώσει τις αυτοκτονίες µέσω σεµιναρίων που γίνονται σε φέρετρα! Ο ψυχολόγος προσπαθεί µέσω των µαθηµάτων του να δείξει στους ανθρώπους την αξία της ζωής. Οσοι παρακολουθούν τα… νεκρικά αυτά σεµινάρια, µπαίνουν για λίγα λεπτά µέσα σε φέρετρα, έτσι ώστε να κατανοήσουν τη σηµασία της ζωής και τη σκοτεινή πλευρά του θανάτου. Ο ψυχολόγος υποστηρίζει πως µε αυτόν τον τρόπο οι άνθρωποι έρχονται αντιµέτωποι µε τους µεγαλύτερους φόβους τους και τους ξεπερνούν, ενώ αποχωρίζονται διά παντός από την επιθυµία για αυτοχειρία. φαινοµενα
09
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
10
KOSM ΝEWS
∆ίδυµα αλλά µε διαφορετικά γενέθλια Κανείς δεν περίµενε ότι η
27χρονη Λονδρέζα Donna Grove θα γεννούσε τους δίδυµους γιους της Seth και Preston Campbell µε διαφορά δύο ηµερών και µάλιστα σε διαφορετικές περιοχές του Λονδίνου. Ολα αυτά µετά τα σηµαντικά προβλήµατα υγείας που αντιµετώπισε και που την ανάγκασαν να µεταβεί σε άλλο νοσοκοµείο, 40 µίλια µακριά από το πρώτο. Οι γιατροί δήλωσαν ότι ήταν θαύµα που κατάφερε η νεαρή γυναίκα να επιβιώσει, ενώ τα παιδιά της χαρακτηρίζονται «δίδυµα», χωρίς όµως να έχουν την ίδια ηµέρα γενέθλια!
Φλεγόµενο UFO στο Μεξικό; Εξακολουθεί να προβληµατίζει τους ειδικούς ερευνητές το βίντεο που κυκλοφόρησε στο
∆ιαδίκτυο και που παρουσιάζει ένα φλεγόµενο αντικείµενο στον ουρανό της περιοχής Cuernavaca του Μεξικού. Το βίντεο τραβήχτηκε τις τελευταίες ηµέρες του Ιουνίου και έχει προκαλέσει συζητήσεις µεταξύ των χρηστών, µιας και άλλοι θεωρούν ότι επρόκειτο για µετέωρο που εισήλθε στην ατµόσφαιρα του πλανήτη µας, ενώ άλλοι κάνουν λόγο για ακόµα µια ανερµήνευτη περίπτωση ΑΤΙΑ. ∆είτε κι εσείς το βίντεο στο http://www.youtube.com/watch?v=q0tw5ZVGy50&feature =player_embedded.
Συγγραφική πατρότητα µέσω αλγορίθµου Ενας νέος αλγόριθµος που δηµιούργησαν Ισραηλινοί
ερευνητές έρχεται να συνδράµει την προσπάθεια των επιστηµόνων να ανακαλύψουν τη συγγραφική πατρότητα της Βίβλου. Πρόκειται για ένα νέο λογισµικό το οποίο έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει και να ταυτοποιεί τα τµήµατα ενός κειµένου που έχει γραφτεί από πολλούς διαφορετικούς συγγραφείς. Μπορεί, δηλαδή, να ανιχνεύσει διαφορετικούς τρόπους γραψίµατος και να αντιστοιχίσει κείµενο και συγγραφέα. Το συγκεκριµένο πρόγραµµα περιλαµβάνεται σε ένα πεδίο της έρευνας για την τεχνητή νοηµοσύνη που ονοµάζεται «απόδοση συγγραφής» (authorship attribution). Στην προκειµένη
περίπτωση, η Βίβλος αποτελεί µιας πρώτης τάξης ευκαιρία για δοκιµή του λογισµικού, καθώς τα κείµενά της έχουν γραφτεί από πολλούς διαφορετικούς συγγραφείς. Σύµφωνα µε τους ειδικούς, οι κατηγορίες των συγγραφέων είναι δύο. Η πρώτη είναι εκείνων που προέρχονταν από το ιερατείο και η δεύτερη εκείνων που βρίσκονταν εκτός αυτού. Το διαχωρισµό αυτό, µάλιστα, επιβεβαίωσε και ο αλγόριθµος που εφαρµόστηκε στην Πεντάτευχο (τα πέντε πρώτα βιβλία της εβραϊκής Βίβλου). Το νέο λογισµικό αναµένεται να χρησιµοποιηθεί και σε άλλα συγγραφικά έργα για τη διευκρίνιση της συγγραφικής πατρότητας.
Ο άντρας των κεραυνών Ο 58χρονος Melvin Roberts από τη Seneca της Νότιας Καρολίνας
έχει χτυπηθεί 6 φορές από κεραυνό, σπάζοντας κάθε ρεκόρ ατυχίας αλλά και… τύχης, µιας και παραµένει ζωντανός! Το τελευταίο χτύπηµα από κεραυνό το δέχτηκε στις 27 Ιουνίου, την ώρα που προσπαθούσε να καλύψει µε ένα προστατευτικό πανί την κουρευτική µηχανή του γκαζόν του. Ο ίδιος υποστηρίζει πως σε όλες τις περιπτώσεις έχει γλιτώσει µε µικροτραυµατισµούς, εκτός από το περιστατικό του 2007, όπου αναγκάστηκε να νοσηλευτεί και να κυκλοφορεί για ένα διάστηµα µε αναπηρικό αµαξίδιο. Για την ιστορία, ο Melvin έχει παντρευτεί 5 φορές, αλλά ο ίδιος δηλώνει αστειευόµενος πως αρνείται να αφήσει τη γυναίκα του Martha, έτσι ώστε να κρατήσει την… αριθµητική ισορροπία συζύγων και… κεραυνών! φαινοµενα
11
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
12
Αναζητώντας την Ατλαντίδα Ανταπόκριση από το 3Ο ∆ιεθνές Συνέδριο στη Σαντορίνη
επικαιροτητα Η µυθική χαµένη ήπειρος των πλατωνικών κειµένων συνδέεται διαχρονικά µε θρύλους και ερµηνείες που συνήθως αγγίζουν τα όρια του φανταστικού και του ανέφικτου. Οµως, στα τέλη του Ιουνίου, εξειδικευµένοι επιστήµονες και ερευνητές από όλο τον κόσµο συγκεντρώθηκαν για ένα διήµερο στη µαγευτική Σαντορίνη µε σκοπό να αποδείξουν ότι η υπόθεση της αναζήτησης της Ατλαντίδας αξίζει µεγαλύτερης προσοχής από την ακαδηµαϊκή κοινότητα… Του Μηνά Παπαγεωργίου, mpapageorgiou@e-typos.com
Τη νύχτα
της 26ης Ιουνίου αναχωρούσα από το λιµάνι της Σαντορίνης αφήνοντας πίσω µου την καλντέρα και το µαγικό τοπίο του ηφαιστειογενούς νησιού των Κυκλάδων. Μαζί µε τις αποσκευές µου, έπαιρνα και όλες εκείνες τις πολύτιµες γνώσεις, µνήµες και εµπειρίες που αποκόµισα κατά το προηγούµενο διήµερο στο 3ο ∆ιεθνές Συνέδριο για την Ατλαντίδα, που έλαβε χώρα στις πολυτελείς και φιλόξενες εγκαταστάσεις του Συνεταιρισµού Οινοποιών «Santo Wines». Το γεγονός πραγµατοποιήθηκε υπό την αιγίδα των τµηµάτων Γεωλογίας του ΑΠΘ και του Πανεπιστηµίου Πατρών, της ΕΜΑΕΜ (Εταιρία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας) και του οργανισµού «Ηλιότοπος».
Η ατζέντα της συνδιάσκεψης Το φετινό συνέδριο για την Ατλαντίδα ήταν αφιερωµένο στη µνήµη του καθηγητή Αντώνη Κονταράτου, που, πέρα από την έντονη δραστηριότητά του στο εσωτερικό της χώρας µας, δι-
έπρεψε σε πάµπολλα διεπιστηµονικά προγράµµατα στις ΗΠΑ (NASA, Εθνικό Ενεργειακό Πρόγραµµα, Εθνικό Πρόγραµµα Καταπολέµησης του AIDS κ.ά.). Πραγµατοποιήθηκαν συνολικά είκοσι τρεις διαλέξεις, από τις οποίες οι δέκα έγιναν από Ελληνες οµιλητές και οι δεκατρείς από ξένους, που προέρχονταν από χώρες όπως η Γαλλία, η Γερµανία, η Ιταλία, η Ρουµανία, η Νορβηγία, η Ισπανία και η Αυστραλία. Αξίζει να αναφέρουµε πως για όλες ανεξαιρέτως τις παρουσιάσεις χρησιµοποιήθηκε η αγγλική γλώσσα.
Πραγµατοποιήθηκαν συνολικά είκοσι τρεις διαλέξεις, από τις οποίες οι δέκα έγιναν από Ελληνες οµιλητές και οι δεκατρείς από ξένους, που προέρχονταν από επτά διαφορετικές χώρες
Ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών και πρόεδρος της ΕΜΑΕΜ, Σταύρος Παπαµαρινόπουλος, ήταν εκείνος που εισήγαγε το κοινό στα «προβλήµατα» που αντιµετωπίζει η υπόθεση της Ατλαντίδας. Υποστήριξε πως «παρά την περιπλοκότητα που παρουσιάζει το ζήτηµα της χαµένης ηπείρου, η Ατλαντίδα υπήρξε, και µάλιστα στην ίδια χρονική πραγµατικότητα µε µια ισχυρή Αθήνα, κατά τη διάρκεια του 12ου προχριστιανικού αιώνα. Το ερώτηµα που τίθεται είναι το γιατί οι ιστορικοί των µετέπειτα αιώνων δεν την αναφέρουν… Θα µπορούσαν άραγε όλες αυτές οι λεπτοµερείς περιγραφές της πόλης των Ατλάντων από τον Πλάτωνα να αποτελούν αποκλειστικά και µόνον φανταστικές ή συµβολικές σκέψεις του µεγάλου Ελληνα φιλοσόφου;»
Η πρώτη καθαρά επιστηµονική έρευνα Κατά τη διάρκεια του διεθνούς
αυτού συνεδρίου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τα πορίσµατα της παρθενικής επιστηµονικής µελέτης
φαινοµενα
13
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
14
νός που έχει στρέψει τις έρευνες για την αναζήτησή της σε λάθος κατευθύνσεις όλα αυτά τα χρόνια. Επιπροσθέτως, ο κ. Σαραντίτης παρουσίασε ένα γράφηµα στο οποίο και κατέδειξε ότι ο Πλάτωνας χρησιµοποιεί στα κείµενά του ένα είδος «τεσταρίσµατος» του αναγνώστη, αυξοµοιώνοντας (ως προς το βαθµό δυσκολίας) αρµονικά το νοηµατικό περιεχόµενο του έργου του. Τέλος, µέσα από µια φιλολογική ανάλυση, «έδειξε» τον κόλπο του Gabes στις ανατολικές ακτές της Τυνησίας, ως τις πραγµατικές «Ηράκλειες Στήλες».
Ο Marc-André Gutscher αναλύει τη µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε κατά τις έρευνες στη νήσο Spartel στα στενά του Γιβραλτάρ.
Από τη µεριά του, ο καθηγητής Παπου διεξήχθη σε πραγµατικό τόπο για την αναζήτηση της θρυλικής ηπείρου. Η οµιλία έγινε από τον Γάλλο Marc-André Gutscher του Γαλλικού Εθνικού Κέντρου για την Επιστηµονική Ερευνα (CNRS). Σ’ αυτήν παρουσιάστηκε η µεθοδολογία που χρησιµοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των ερευνών στον πυθµένα του νησιού Spartel, λίγα µόλις µίλια έξω από τα Στενά του Γιβραλτάρ. Οι επιστήµονες δεν εντόπισαν στοιχεία που παραπέµπουν σε κάποια βυθισµένη πολιτεία, παρ’ όλα αυτά όλοι ανεξαιρέτως οι παρευρισκόµενοι σηµείωσαν την τεράστια σηµασία της πραγµατοποίησης µιας µελέτης τέτοιου επιπέδου που αναβαθµίζει επιστηµονικά το ζήτηµα και ανοίγει διάπλατα το δρόµο για την πραγµατοποίηση παρόµοιων προσπαθειών στο µέλλον.
Ο Gutscher δεν παρέλειψε να επισηµάνει ότι οι περιγραφές του Πλάτωνα για την καταστροφή της Ατλαντίδας αντιστοιχούν σε αυτές της πραγµατοποίησης ισχυρού σεισµού και τσουνάµι που έγιναν κατά το 1300 π.Χ.
Προβλήµατα µε την ορολογία Μια από τις οµιλίες που προκάλε-
σαν αίσθηση ήταν εκείνη του ηλεκτρονικού-µηχανικού και µέλους της ΕΜΑΕΜ,
Γιώργου Σαραντίτη. Ο Ελληνας ερευνητής έθιξε το ζήτηµα των πολλών και διαφορετικής «ποιότητας» µεταφράσεων των πλατωνικών κειµένων (ιδίως των «επίµαχων» Τίµαιου και Κριτία) που δηµιουργούν διαχρονικά παρεξηγήσεις ως προς το ζήτηµα της Ατλαντίδας. Χαρακτηριστικά τόνισε ότι ο Ελληνας φιλόσοφος δεν µιλάει σε κανένα σηµείο για καταβύθιση της χαµένης ηπείρου, γεγο-
παµαρινόπουλος επισήµανε τη διαφορετική σηµασία της λέξης «νήσος» κατά την αρχαιότητα, η οποία και δεν ταυτιζόταν απόλυτα µε την αντίστοιχη σηµερινή. Για παράδειγµα, άλλοτε ταυτιζόταν µε τη λέξη «χερσόνησο», ένας όρος που ερµηνεύτηκε διαφορετικά µόλις τον 5ο προχριστιανικό αιώνα από τον Ηρόδοτο, ενώ άλλες φορές χρησιµοποιείτο για να χαρακτηρίσει ποταµούς (βλ. Λάδωνας) ή ακόµα και πόλεις. Το γεγονός αυτό θα µπορούσε φυσικά να δηµιουργήσει νέα
Εν αναµονή µιας νέας έρευνας Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η δεύτερη επιστηµονική µελέτη για την αναζήτηση της ιστορικής Ατλαντίδας. Ειδικοί Αµερικανοί ερευνητές ψάχνουν τον υποθαλάσσιο και παράκτιο χώρο της χερσονήσου Κόστα Ντε λα Λουθ στην Ανδαλουσία, στο σηµείο όπου εκβάλλει ο ποταµός Γουαδαλκιβίρ. Στο υπέδαφος της περιοχής αυτής πιστεύεται ότι βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Ταρτησσού,που από αρκετούς θεωρείται πως ταυτιζόταν µε την Ατλαντίδα του Πλάτωνα. Τα αποτελέσµατα των ερευνών αναµένεται να έχουν ολοκληρωθεί µέσα στην επόµενη τριετία και θα ανακοινωθούν κατά τις εργασίες του επόµενου συνεδρίου για την Ατλαντίδα στη χώρα µας.
Eδω ψαχνουν την Ατλαντίδα
επικαιροτητα Αµερικανοί επιστήµονες ψάχνουν αυτή την περίοδο στην Ανδαλουσία της Ισπανίας για να βρουν τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Ταρτησσού, που θεωρείται πως ταυτιζόταν µε την Ατλαντίδα του Πλάτωνα δεδοµένα ως προς την αναζήτηση της «νήσου Ατλαντίδας» από τους σύγχρονους µελετητές.
Η «αιρετική» υπόθεση της Ρωσίας Μια από τις… παράξενες θεωρίες που παρουσιάστηκαν ήταν αυτή του Ιταλού Marco Bulloni που «τοποθέτησε» την Ατλαντίδα στα ρωσικά νησιά Solovetsky
Αποψη από την αίθουσα του συνεδρίου.
στη Λευκή Θάλασσα (πολύ κοντά στα σύνορα µε τη Φινλανδία)! Ο ανεξάρτητος ερευνητής από τη γειτονική χώρα χρησιµοποίησε µια αρκετά πειστική επιχειρηµατολογία που περιελάµβανε µια φιλολογική ανάλυση των περιγραφών του Πλάτωνα, κάνοντας παράλληλα τις απαραίτητες συγκρίσεις µε την επιτόπια έρευνα που διεξήγαγε ο ίδιος στη βορειοδυτική Ρωσία. Αξίζει να αναφέρουµε
ότι στο κεντρικό νησί του συµπλέγµατος (το µεγαλύτερο από τα έξι) υπάρχουν έως και τις µέρες µας δαιδαλώδεις υπόγειοι λαβύρινθοι και πλήθος µεγαλίθων και πετρογλυφικών που θα µπορούσαν να έχουν κατασκευαστεί από έναν προηγµένο πολιτισµό της αρχαιότητας. Οπως υποστήριξε ο Bulloni, υπάρχουν ενδείξεις καταστροφής και βύθισης ενός σηµαντικού τµήµατος του νησιού από τσουνάµι, ενώ η ηλικία του συγκεκριµένου γεγονότος προσδιορίζεται κατά το 1300 π.Χ.
Αντιµέτωποι µε την παραφιλολογία Κατά τη διάρκεια της στρογγυ-
λής τραπέζης των συµµετεχόντων, που αποτέλεσε την τελευταία ενότητα του συνεδρίου της Σαντορίνης, τέθηκε και το ζήτηµα της παραφιλολογίας που σχετίζεται µε την υποτιθέµενη φύση της χαµένης ηπείρου και τις θεωρίες περί υπερεξελιγµένων τεχνολογικά (µε τα σηµερινά δεδοµένα) ή ακόµα και εξωγήινων Ατλάντων. Αίσθηση προκάλεσε η ριζοσπαστική πρόταση του Gutscher, που προέτρεψε την οργανωτική επιτροπή να καλεί από εδώ και στο εξής στο συνέδριο τέτοιου είδους ερευνητές, έτσι ώστε οι θεωρίες τους να τίθενται στο… «µικροσκόπιο» των υπολοίπων.
φαινοµενα
15
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
16
Το συνέδριο παρακολούθησαν δηµοσιογράφοι της εκποµπής Voyager από το ιταλικό τηλεοπτικό δίκτυο RAI 2. Στη φωτογραφία ο καθηγητής Σταύρος Παπαµαρινόπουλος παραχωρεί συνέντευξη.
Πού βρίσκεται η Ατλαντίδα; Το 3Ο ∆ιεθνές Συνέδριο για την Ατ-
λαντίδα έχει πλέον περάσει στην Ιστορία. Οι συµµετέχοντες ανανέωσαν το ραντεβού τους για το 2014, υποσχόµενοι να παρουσιάσουν τους νέους καρπούς των αναζητήσεών τους σε ό,τι αφορά την αναζήτηση της χαµένης ηπείρου. Κάνοντας µια απόπειρα ανίχνευσης των κύριων τάσεων και κατευθύνσεων που παρουσιάστηκαν στο διήµερο της Σαντορίνης µπορούµε να συνοψίσουµε τα εξής:
α) Η Ατλαντίδα αποτέλεσε έναν πραγµατικό τόπο που καταστράφηκε από κάποια φυσική καταστροφή (σεισµό και τσουνάµι), πιθανότατα κατά τη διάρκεια του 13ου ή του 12ου προχριστιανικού αιώνα, στα τέλη δηλαδή της εποχής του µπρούντζου. β) Οι περισσότεροι φαίνεται να συµφωνούν ότι δεν αποτελούσε κάποιο νησί αλλά µια περιοχή που βρισκόταν είτε στη νότια Ισπανία είτε στις βορειοδυτικές ακτές της Αφρικής (Μαρόκο).
Οι περισσότεροι µελετητές συµφώνησαν ότι η Ατλαντίδα αποτέλεσε έναν τόπο που καταστράφηκε από φυσική καταστροφή, πιθανότατα κατά τη διάρκεια του 13ΟΥ προχριστιανικού αιώνα γ) Τονίστηκε η ανάγκη περαιτέρω
εξέτασης φιλολογικών, γεωλογικών, αστρονοµικών και αρχαιολογικών δεδοµένων µέσω της διενέργειας ολοκληρωµένων επιστηµονικών ερευνών, σαν και αυτή που έγινε στο νησί Spartel.
δ) Υπήρξαν προβληµατισµός και συζήτηση ως προς τη στάση της επιστηµονικής κοινότητας απέναντι στη χρηµατοδότηση ερευνών που σχετίζονται µε µυθολογικά δεδοµένα, όπως η περίπτωση της Ατλαντίδας, παρά τα… «παθήµατα» του παρελθόντος (βλ. τις περιπτώσεις της Τροίας, της Κνωσού και των Μυκηνών).
Ο Οµηρος και τα αστρονοµικά δεδοµένα! Στο συνέδριο για την Ατλαντίδα παρακολουθήσαµε και ορισµένες πολύ ενδιαφέρουσες οµιλίες σχετικά µε τις αστρονοµικές παραµέτρους των περιπετειών του Οδυσσέα και τις θάλασσιες οδούς της εποχής του Οµήρου. Η αλήθεια είναι ότι αρκετοί απόρησαν για την παρουσία των καθαρά οµηρικών αυτών δεδοµένων στο πρόγραµµα, παρ’ όλα αυτά στο τέλος κατανόησαν τη χρησιµότητα των µελετών αυτών. Την παράσταση έκλεψε δίχως αµφιβολία η παρουσίαση των Παναγιώτη Αντωνόπουλου (φυσικού) και Ελένης Μητροπέτρου (αρχαιολόγου) σχετικά µε τον προσδιορισµό του ακριβούς χρόνου τέλεσης των γεγονότων της «Οδύσσειας» µε βάση το συνδυασµό της φιλολογικής ανάλυσης των κειµένων και των αστρονοµικών φαινοµένων που περιγράφονται από τον Οµηρο. Ο υπολογισµός της επιστροφής του πολυµήχανου ήρωα στην Ιθάκη του προσδιορίστηκε στο φθινόπωρο του 1207 π.Χ., πολύ κοντά στην έκλειψη ηλίου της 30ής Οκτώβρη εκείνου του έτους. Τα αστρονοµικά προγράµµατα και οι µαθηµατικοί τύποι που χρησιµοποιήθηκαν κατέδειξαν µε τον καλύτερο τρόπο την πολύτιµη βοήθεια που µπορεί να προσφέρει η «σκληρή επιστήµη» (hard science, όπως χαρακτηρίστηκε), δηλαδή η Φυσική, τα Μαθηµατικά, η Γεωλογία κ.ά., στο έργο των φιλολόγων και των αρχαιολόγων. Ανάλογες µέθοδοι θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν στο µέλλον (έστω και µε τα λιγοστά στοιχεία που έχουµε στη διάθεσή µας) και για την αναζήτηση της Ατλαντίδας.
*Επισκεφτείτε: Τον επίσηµο ιστότοπο του 3ου ∆ιεθνούς Συνεδρίου για την Ατλαντίδα στο http://atlantis2011.conferences.gr.
et SScience
Στο µεταίχµιο των επιστηµονικών εξελίξεων και της έρευνας του αγνώστου Από τoν Κώστα Μαυραγάνη, kostas.mavraganis@yahoo.gr
Ερχεται το σµήνος των ροµπότ Λέγονται
Kilobots, έχουν µέγεθος κέρ-
µατος και µετακινούνται πάνω σε µικροσκοπικά πόδια µεγέθους καρφίτσας. ∆εν εντυπωσιάζουν τόσο όσο τα τεράστια ροµπότ στα οποία και είµαστε συνηθισµένοι παρακολουθώντας τα ιαπωνικά anime ή τους mechwarriors στις ταινίες επιστηµονικής φαντασίας. Οµως, µε κόστος µόλις 14 δολαρίων το καθένα, ενδεχοµένως να αποτελέσουν τα «κοµµάτια» του πρώτου πραγµατικού ροµποτικού σµήνους της ανθρώπινης Ιστορίας.
Τα Kilobots δηµιουργήθηκαν στα εργαστήρια του Self
Organizing Systems Research Group του Χάρβαρντ και παρουσιάζουν χαρακτηριστική συµπεριφορά «σµήνους». Μπορούν να προγραµµατιστούν για να κάνουν όλα µαζί µια εργασία χάρη σε ένα χειριστήριο µε υπέρυθρες και µπορούν να επικοινωνούν µεταξύ τους για να δρουν οµαδικά και να συντονίζονται προκειµένου να ολοκληρωθεί η αποστολή τους.
Προς το παρόν, το σµήνος του Χάρβαρντ διαθέτει µόνο 24 ροµπότ, αλλά αυτά σύντοµα θα αυξηθούν στα 1.024. Ο χρόνος που απαιτείται για την κατασκευή ενός από αυτά είναι περίπου πέντε λεπτά, οπότε το συµπέρασµα που προκύπτει είναι ότι δεν θα αργήσει να υφίσταται η δυνατότητα «αναπαραγωγής» τους, προκειµένου να αυξάνουν τους αριθµούς τους από µόνα τους.
Ο προγραµµατισµός και η «συµπεριφορά» τους σχετίζεται µε το λογισµικό που διαθέτουν. Ολα αυτά θα ρυθµίζονται ανάλογα µε το πόσο σύνθετες είναι οι εργασίες και αποστολές που θα αναλαµβάνουν. Οι δυνατότητές τους µπορεί να επιτρέπουν ακόµα και τη µαζική µετακίνηση - «µετανάστευσή» τους και τον εντοπισµό των απαραίτητων πρώτων υλών για την κατασκευή νέων µονάδων και την αναπλήρωση των εκάστοτε απωλειών. Ακριβώς όπως οι αποκαλούµενες «µηχανές Φον Νόιµαν», που οραµατίστηκε ο µαθηµατικός και φυσικός Τζον φον Νόιµαν ως µέσα εξερεύνησης του ∆ιαστήµατος και εντοπισµού - επαφής µε εξωγήινους πολιτισµούς. Από κει και πέρα, δεν πρέπει να απέχουµε και πολύ από την ανεξέλεγκτη ποιοτική και ποσοτική ανάπτυξή τους, την έλευση της Singularity (το τέλος της παλιάς και ο ερχοµός µιας νέας εποχής) και εν τέλει την επανάστασή τους ενάντια στον παρωχηµένο πρώην «αφέντη» τους, την ανθρώπινη φυλή. Συγγνώµη, προτρέχω! Who is who Ο Κώστας Μαυραγάνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι κάτοχος πτυχίου του Τµήµατος ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και Master (Newspaper Journalism) του Nottingham Trent University. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
φαινοµενα
17
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
18
Ο Πειραιάς της αρχαιότητας… …δεν ήταν άλλος από την αρχαία Κόρινθο, το σημαντικότερο εμπορικό κόμβο στον ελληνικό χώρο από την αρχαϊκή έως και την ελληνιστική περίοδο. Στις μέρες μας το σήμα κατατεθέν του αρχαιολογικού χώρου της πόλης αποτελούν οι επτά δωρικοί κίονες του ναού του Απόλλωνα, που στέκουν ακόμα όρθιοι κάτω από τον επιβλητικό βράχο του Ακροκορίνθου.
ελλαδα
φαινοµενα
19
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
20
Η δύναμη της πληροφόρησης στη σύγχρονη κοινωνία είναι πιθανότατα το μοναδικό «υπερόπλο» που καθοδηγεί τα ανθρώπινα πλήθη. Αυτός ο ισχυρότατος και καθοριστικός μηχανισμός είναι πλέον η μεγαλύτερη εξέλιξη, η αποτελεσματικότερη μέθοδος των ισχυρών της Γης να διατηρούν σε αβεβαιότητα και σε σύγχυση την ανθρώπινη σκέψη… Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη, aantonakis@e-typos.com
Μυστικισμός και Αρχαία Τεχνολογία
µυστηρια
Τις
ξάστερες βραδιές
συνεχίζουµε -όπως στην αγνή παιδική ηλικία- να κοιτάζουµε µε δέος, θαυµασµό, αλλά και απορία, την απεραντοσύνη του ουράνιου θόλου µε το γαλακτόµαυρο χρώµα και τα εκατοµµύρια αστέρια να σπιθίζουν αινιγµατικά εξάπτοντας τη φαντασία.
Αυτό το κοίταγµα εκεί ψηλά είναι βέ-
βαια µια διαιωνιζόµενη τάση του ανθρώπου, που από τα αρχαία χρόνια προσπαθεί να διακρίνει την υπέρτατη δύναµη, τους θεούς του που ο ίδιος τοποθέτησε εκεί, µια που ο ουρανός ανέκαθεν αποτελούσε τη δύναµη, την υπεροχή, το άγνωστο και συλλογικά τη ρυθµιστική αρχή των πάντων.
Οσο για τους «θεούς», υπάρχουν δι-
άχυτες αµφιβολίες για το αν η κατοικία τους αποτελεί ανθρώπινη-γήινη εφεύρεση ή εικασία. Οι αρχαίοι θρύλοι για τους «φτερωτούς θεούς», τα «ουράνια άρµατα» και οι παραστατικές απεικονίσεις σε βράχους, σπήλαια και µνηµεία προϊδεάζουν πως τα διαστηµικά ταξίδια επισκεπτών από άλλους κόσµους πριν από αρκετές χιλιάδες χρόνια ίσως είναι κάτι πιο αληθινό από τη µυθοπλασία και την αχαλίνωτη φαντασία…
Κάτω από αυτή την εκδοχή, µε τα διάσπαρτα αινιγµατικά σηµάδια του παρελθόντος ολόγυρά µας, καλούµαστε σήµερα να αποδεχθούµε µια βάσιµη πιθανότητα. Οτι δηλαδή δεν είµαστε µόνοι σε αυτή τη διαστηµική απεραντοσύνη και πως ενδεχοµένως κάποιες οντότητες, προφανώς πιο προηγµένες σε γνώσεις από εµάς, επισκέφθηκαν τον πλανήτη µας πάµπολλες φορές στο µακρινό παρελθόν. Αν όµως αυτό -ως ενδεχόµενο- γίνει ξαφνικά αποδεκτό, τότε ποιος µπορεί να µη δεχτεί ως εξίσου πιθανό το ενδεχόµενο οι ίδιοι ή άλλοι εξωγήινοι πολιτισµοί να συνεχίζουν να επισκέπτονται αθρόα τη Γη και τους κατοίκους της; Και αν το πράττουν, τότε τα δια-
στηµικά µεταφορικά τους µέσα, προϊόντα
υπερπροηγµένης τεχνολογίας, δεν θα φαίνονταν σε εµάς τουλάχιστον «περίεργα» και παραµυθένια (όπως στους πανάρχαιους πολιτισµούς, που τα θεοποίησαν σύµφωνα µε τα δεδοµένα της εποχής τους;).
Τι σηµασία θα είχε άλλωστε για το σύγχρονο άνθρωπο η ονοµασία των προηγµένων πτητικών µηχανών µπροστά στη συγκλονιστική παραδοχή µιας κρυµµένης αλήθειας µε πολλές προεκτάσεις; Τα «πύρινα άρµατα των θεών» έφτασαν ίσως και στις µέρες µας σαν «ιπτάµενα πούρα» ή «δίσκοι» λόγω σχήµατος και φυσικά έγιναν πιο κατανοητά από τη δύναµη της κεκτηµένης γνώσης. Σήµερα µπορούµε κι εµείς να πετάµε µε διάφορους τρόπους στον ουρανό (αεροπλάνα, ανεµόπτερα), ενώ η πυραυλική-διαστηµική τεχνογνωσία έστειλε το είδος µας έξω από την ατµόσφαιρα, σε διαστηµικούς σταθµούς και σε ερευνητικά ταξίδια µε διαστηµικά λεωφορεία, ενώ υπερσύγχρονα διαστηµικά τηλεσκόπια σαρώνουν την απεραντοσύνη του γαλαξία µας.
Οι άγνωστοι διαστηµικοί ταξιδιώτες,
εφόσον υπάρχουν, συνεχίζουν να µας γεµίζουν µε δέος, όµως απαλλαγµένοι πια από το… θεϊκό τους περίβληµα. Τα οχήµατά τους είναι εκείνα που µας πονοκεφαλιάζουν περισσότερο επειδή η διαπιστωµένη εµφάνισή τους απορρίπτεται
Οι άγνωστοι διαστηµικοί ταξιδιώτες, εφόσον υπάρχουν, συνεχίζουν να µας γεµίζουν µε δέος, όµως απαλλαγµένοι πια από το… θεϊκό τους περίβληµα από τις επιστηµονικές συντεχνίες που µας τροφοδοτούν µε διάφορες πιθανότητες αλλά κι επειδή µοιάζουν πολύ κοντά στην ανθρώπινη λογική.
Ο λαβύρινθος της… αλήθειας Ο καλύτερος τρόπος να κρύψεις την
αλήθεια είναι πιθανόν όταν τη δώσεις µισή µαζί µε άλλα άσχετα στοιχεία. Ετσι, σήµερα πίσω από µια πιθανότητα για την ύπαρξη ή όχι εξωγήινης νοηµοσύνης και τεχνολογίας, παρουσιάζονται παιχνιδίζοντας µε τη λογική µας οι εξής εκδοχές: Υπάρχουν εξωγήινοι που όµως ήρθαν στη Γη πριν από χιλιάδες χρόνια. Ενδέχεται να υπάρξει εξωγήινη νοηµοσύνη. Ισως… εξωγήινοι να επισκέπτονται τη Γη, όµως «πρέπει» να έχουν φιλικές διαθέσεις για τους κατοίκους της.
φαινοµενα
21
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
22
▶ Εξωγήινα όντα υπάρχουν στη Γη πριν από χιλιάδες χρόνια κι ελέγχουν τον ανθρώπινο πολιτισμό διατηρώντας αθέατη την παρουσία τους. ▶ Μοχθηρές εξωγήινες οντότητες καραδοκούν ή επιδιώκουν να μας καταστρέψουν ελέγχοντας τους ηγέτες της Γης. ▶ Εξωγήινες οντότητες επικοινωνούν ή συνεργάζονται με κάποιους ισχυρούς ηγέτες προσφέροντας ως αντάλλαγμα προηγμένη τεχνολογία. ▶ Πιθανόν να υπάρχουν εξωγήινοι, όμως η τεχνολογία αποτελεί ανθρώπινη κατάκτηση κι εσκεμμένα αφέθηκε να φαντάζει εξωπραγματική. ▶ Προηγμένα διαστημικά οχήματα κατασκευάστηκαν από μυστικιστές επιστήμονες με βάση αρχαία κείμενα ή κάτω από τηλεπαθητική επικοινωνία με εξωγήινες οντότητες.
Υπάρχουν κι άλλες ακόμη πιθα-
νές εκδοχές, όμως οι αναφερόμενες ήδη προκαλούν παραζάλη και ατέρμονους συσχετισμούς που οδηγούν σε αδιέξοδα
Γερμανο-ρωσική
Γερμανοί επιστήμονες εκδοχή είχαν ενταχθεί σε μυστι- Κάποιοι ισχυρίζονται πως η πακιστικές οργανώσεις υλο- ραδοξότητα κρύβεται πάντοτε πίσω από ποιώντας απόρρητα επι- την επιστημονική γνώση. Ισως να μην άδικο. Ηδη από την εποχή του Α’ στημονικά προγράμματα έχουν Παγκοσμίου Πολέμου ο διάσημος Γερμασχετικά με προηγμένης νός επιστήμονας Βάλτερ Λεβέτσοφ και ο βοηθός του, Χορστ Πίνκελ, διατύπωσαν τεχνολογίας ιπτάμενα την άποψη για την ύπαρξη κοσμικών ακτίοχήματα νων στο Διάστημα που έσπρωχναν κάθε ή παράτολμα συμπεράσματα. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι ανάμεσα στις χιλιάδες μαρτυρίες «αυτοπτών» μαρτύρων υπάρχουν και μερικές που σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν ως υστερία ή πλάνη εξαιτίας φυσικού φαινομένου.
Το ανεξήγητο καραδοκεί και ο δρό-
μος προς το φωτεινό ξέφωτο της αλήθειας είναι σίγουρα μακρύς, περίπλοκος και σε πολλές περιπτώσεις επικίνδυνα δύσβατος.
γήινο αντικείμενο προς τις επιφάνειες του πλανήτη μας. Η σύγκρουση με τη θεωρία του Ισαάκ Νεύτωνα και το νόμο της βαρύτητας ήταν αναπόφευκτη. Ωστόσο, ο Λεβέτσοφ ήταν σίγουρος για την ανακάλυψη την οποία συμπλήρωσε με την εξής ερευνητική υπόθεση: Αν οι κοσμικές ακτίνες μπορούσαν να εξουδετερωθούν από κάποιο υλικό με το οποίο θα ήταν εφοδιασμένο ένα ιπτάμενο όχημα, τότε το όχημα αυτό θα μπορούσε να κινείται με ασύλληπτη ταχύτητα προς κάποια επιλεγμένη κατεύθυνση απαλλαγμένο από τη δύναμη
µυστηρια
ώθησής του προς την επιφάνεια της Γης (γνώση πιθανόν της θεωρίας της αντιβαρύτητας).
Ενα τέτοιο όχηµα βέβαια, ξέχωρα από την εκρηκτική επανάσταση στον τοµέα της αεροδιαστηµικής, θα επέβαλλε κι ένα νέο καθεστώς στην εκρηγνυόµενη βιοµηχανική µετακίνηση µε υγρά καύσιµα. Για τον Λεβέτσοφ η κατασκευή του διαστηµόπλοιου ήταν θεωρητικά βάσιµη και αφοσιώθηκε εντατικά στη δηµιουργία του. Το «σκάφος του Λεβέτσοφ» δεν θα χρειαζόταν µηχανή και καύσιµα, ενώ ήταν αρκετές η εξουδετέρωση των δυναµικών ακτίνων και η εναλλασσόµενη καθοδήγησή του. Το «φανταστικό» όχηµα όµως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αφού ο καθηγητής πέθανε το 1927 αφήνοντας στη µέση τα σχέδιά του. Την εποχή εκείνη η Γερµανία και η
Ρωσία είχαν άριστες σχέσεις και τίποτα δεν προϊδέαζε τη µεταξύ τους πολεµική συµπλοκή, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα. Η ανταλλαγή επιστηµονικών γνώσεων, ιδιαίτερα στον τοµέα της πολεµικής βιοµηχανίας, µε εκατέρωθεν επισκέψεις επιστηµόνων στις δύο χώρες, ήταν κάτι το συνηθισµένο.
λιστα βαθµό ώστε να προσφερθούν δελεαστικά ανταλλάγµατα στον Πίνκελ να µείνει εκεί και να ηγηθεί του ερευνητικού κέντρου Τσιολκόβσκι στην πόλη Καλούγκα. Μέχρι το 1938 ο Πίνκελ ασχολήθηκε µε την υλοποίηση των σχεδίων του Λεβέτσοφ και, απ’ ό,τι µαθεύτηκε, το είχε ήδη κατορθώσει. Αιφνιδιαστικά όµως, µε απόφαση της σοβιετικής ηγεσίας, αντικαταστάθηκε από τον Ρώσο καθηγητή Γκόρεφ, ευνοούµενο τότε του στρατάρχη Κονσταντίν Βερσίνιν. Η ολοκλήρωση των σχεδίων του Γκόρεφ έµεινε άγνωστη, όµως έγινε γνωστή η βράβευσή του µε το βραβείο Στάλιν για τις µελέτες του στην… εξουδετέρωση των κοσµικών ακτίνων. Λίγο αργότερα, εξαφανίζεται ο Πίνκελ, ενώ ένα πέπλο µυστηρίου αρχίζει να περιβάλλει το ερευνητικό κέντρο που έχει ήδη µετονοµαστεί σε Ινστιτούτο Ερευνών Λεβέτσοφ… Κατά τον ίδιο περίεργο τρόπο, αποφασίζεται η ξαφνική αποµάκρυνση του ερευνητικού κέντρου στην πόλη Ταλ στη Σοβιετική ∆ηµοκρατία των Βασκίρων (Μπασκίρ). Προφανώς, ο σχεδιασµός των ρωσικών διαπλανητικών ταξιδιών είχε ήδη ξεκινήσει.
Το 1944 και ενώ η Αµερική είχε πλέον εµπλακεί για τα καλά στον πόλεµο, οι µυστικές υπηρεσίες πληροφορούνται τη διεξαγωγή ρωσικών πειραµάτων µε διαστηµόπλοια που είχαν περίεργα σχήµατα και συµπεριφορά. Αποφασίστηκε, λοιπόν, η αποστολή Αµερικανών κατασκόπων οι
οποίοι θα προσπαθούσαν να φέρουν πίσω στοιχεία γι’ αυτά τα πειράµατα. Οι Αµερικανοί πράκτορες ήταν αγνοούµενοι για περίπου δύο χρόνια, ενώ δύο µονάχα από αυτούς κατάφεραν να επιστρέψουν. Μαζί του ο ένας από αυτούς έφερε κάποιες διαβεβαιώσεις για την ύπαρξη των πειραµάτων µε «δισκοειδή διαστηµόπλοια», όµως οι περισσότερες πληροφορίες χαρακτηρίστηκαν άκρως απόρρητες. Κάπου εκεί αρχίζει µια νέα εµπλοκή ανάµεσα στις δύο χώρες, ενώ το σκοτεινό πέπλο της παραπληροφόρησης διατηρεί τον ανταγωνισµό και τις έρευνες µακριά από την κοινή γνώµη. Λίγα χρόνια πριν, Γερµανοί επιστήµονες εντάσσονται σε µυστικιστικές οργανώσεις και υλοποιούν απόρρητα επιστηµονικά προγράµµατα σχετικά µε προηγµένης τεχνολογίας ιπτάµενα οχήµατα. Ο πόλεµος µαίνεται, η ανθρωπότητα βυθίζεται στο αίµα, στη δυστυχία, στον τρόµο και την απόγνωση. Τα ερευνητικά πειράµατα και τα αποτελέσµατά τους θα κρατηθούν επτασφράγιστα για πολλά χρόνια στο µέλλον. Σήµερα, ωστόσο, περίεργα σκάφη εµφανίζονται στον ουρανό από το πουθενά για να χαθούν αφού παίξουν µε την ανθρώπινη άγνοια και τον προβληµατισµό. ΄ εξωγήινοι οι επιβάτες τους, Γήινοι ή ή και τα δύο µαζί, µας φέρνουν αντιµέτωπους µε ένα… χαώδες ερωτηµατικό: Τι συµβαίνει τελικά γύρω µας;
Σε µία από αυτές τις ανταλλαγές, ο Χορστ Πίνκελ, ο βοηθός του Λεβέτσοφ, βρέθηκε στη Ρωσία µε άλλους επιστήµονες. Εκεί αποκάλυψε σε συναδέλφους του και Ρώσους αξιωµατούχους τα σχέδια του αποθανόντος καθηγητή-συνεργάτη του για το διαστηµικό όχηµα. Το ενδιαφέρον των Ρώσων ήταν µεγάλο, σε τέτοιο µά-
φαινοµενα
23
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
24
Πλοία με νοημοσύνη, πλοία που δεν χρειάζονται καπετάνιο και άλλα που ίπτανται πάνω απ’ τα κύματα. Οχι, δεν πρόκειται για τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της ναυσιπλοΐας, αλλά για καράβια που αναφέρονται σε αρχαία ελληνικά έπη και στη μυθολογία. Ηταν άραγε οι αρχαίοι τόσο «μπροστά»; Της Θεανώς Καρούτα, tkarouta@e-typos.com
παραξενα πλοια σ Υ
πάρχουν αναφορές στην αρχαία μυθολογία μας για πλοία με υπερφυσικά χαρακτηριστικά που προσέφεραν στους επιβάτες τους μαγικά και περίεργα ταξίδια. Ο Ομηρος μάς λέει για τα νοήμονα πλοία των Φαιάκων και στη φημισμένη «Αργώ» του Ιάσονα αποδίδονται μαγικά χαρακτηριστικά όπως η ομιλία. Ενδιαφέρον πάντως έχει το κατά πόσο ήταν αποκλειστικά η φαντασία ή η ποιητική αδεία που χάρισε τέτοιου είδους ιδιότητες στα συγκεκριμένα καράβια.
Ακυβέρνητα πλοία Τα καράβια των Φαιάκων αναφέρονται από τον Ομηρο στη ραψωδία θ της Οδύσσειας. Χαρακτηρίζονται ταχύτατα, σαν το πουλί και σαν τη σκέψη. Το ιδιαίτερο γνώρισμά τους όμως ήταν πως είχαν τη δυνατότητα να σκέφτονται, ενώ ταξίδευαν χωρίς καπετάνιο. Τα φαιακικά πλοία δεν είχαν πηδάλιο ούτε καπετάνιο και αρκούσε να γνωρίζουν τη σκέψη των επιβατών για να φτάσουν στον προορισμό
τους. Γνώριζαν τις θαλάσσιες διαδρομές και τις στεριές που συναντούσαν, σαν ένα gps της εποχής. Τα καράβια ταξίδευαν τυλιγμένα με ομίχλη για να μην είναι ορατά από τους εχθρούς τους, ενώ λέγεται ότι ήταν άτρωτα σε τέτοιο βαθμό που ο Ποσειδώνας εξοργιζόταν με τους Φαίακες που είχαν τη δυνατότητα να ταξιδεύουν με τόση ασφάλεια χωρίς να επηρεάζονται από τις «επιθυμίες» του.
Μια πιθανή εξήγηση για τα στοιχεία
παραδοξο
α στην αρχαιότητα που µας δίνονται από τον Οµηρο για τα καράβια των Φαιάκων είναι η πιθανή ποιητική αδεία. Ή ακόµα και η τάση που είχαν στα έπη να µεγαλοποιούν και να προσδίδουν µυθικά χαρακτηριστικά στους ανθρώπους και στα γεγονότα τα οποία εξιστορούσαν. Αυτή είναι η µία εκδοχή που δεν εµπόδισε βέβαια µια άλλη µερίδα ανθρώπων να πιστεύει πως ο Οµηρος µάς περιγράφει µια σύνθετη τεχνολογία που είχαν ίσως ανακαλύψει οι Φαίακες για τα πλοία τους.
«Η εύλαλος Αργώ» Το πλοίο του Ιάσονα για την Αργοναυτική Εκστρατεία αποτελεί ίσως τη σπουδαιότερη αναφορά στην αρχαία ελληνική γραµµατεία για πλοία µε µαγικά χαρακτηριστικά. Είχε την ικανότητα να συνοµιλεί µε τους Αργοναύτες και µάλιστα να τους προειδοποιεί για τους κινδύνους που θα ακολουθήσουν. Οπως γράφει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στα «Αργοναυτικά», κάποια στιγµή κατά την αποχώρηση των
Αργοναυτών από το λιµάνι των Παγασών ακούστηκε µια ιαχή που τους προέτρεπε να φύγουν γρήγορα. Αργότερα το πλοίο ξαναµίλησε, προειδοποιώντας το πλήρωµα για την οργή του ∆ία από την οποία δεν θα γλίτωναν. Σε αυτή τη δύσκολη στιγµή η Αργώ ήταν που βρήκε τη λύση και συµβούλευσε τον Ιάσονα και το πλήρωµά του να απευθυνθούν στην Κίρκη για να τους ξορκίσει αφού πρώτα προσευχηθούν οι ∆ιόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Οι αναφορές για την πολύ-
φαινοµενα
25
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
26
το πλοίο µετά από διαταγή της Αθηνάς ή υπό τους ήχους της λύρας του Ορφέα µπορούσε να ανυψώνεται από τη θάλασσα, ενώ είχε τη δυνατότητα να φτάνει και στο «έσχατο µέρος του βυθού». Ο Κάνθος ο Αβαντιάδης, ένας από τους άντρες του πληρώµατος, πέθανε σύµφωνα µε το κείµενο, «υπεράνω της Λιβύης». Μήπως λοιπόν η Αργώ δεν ήταν ένα συνηθισµένο πλοίο; Μελετητές που έχουν ασχοληθεί µε το θέµα πιστεύουν ότι από τα Αργοναυτικά έχει χαθεί κείµενο. Ετσι εξηγούν το γεγονός ότι µέσα σε λίγους µόνο στίχους η Αργώ βρέθηκε ξαφνικά από τον Εύξεινο Πόντο στον Ατλαντικό Ωκεανό, πράγµα αδύνατο για ένα συµβατικό πλοίο. Οι ιπτάµενες διαδροµές της Αργούς έχουν δηµιουργήσει σε αρκετούς οπαδούς του µεταφυσικού την αίσθηση ότι στην Αργοναυτική Εκστρατεία έχουµε ίσως τη δυνατότητα να παρακολουθήσουµε µια διαπλανητική περιπλάνηση εκτός από την επίγεια. Οσοι διαβάζουν πίσω από τις λέξεις των «Αργοναυτικών» λένε πως οι διαδροµές που περιγράφονται θα µπορούσαν να αντιστοιχούν στο γαλαξία µας και όχι στη γη, µε παράδειγµα τις Συµπληγά-
λαλο Αργώ συνεχίζονται στα «Αργοναυτικά» του Ορφέως, µε το δηµιουργό να αφηγείται πως το πλοίο τον άκουγε και ανταποκρινόταν στα λόγια του. Κορυφαία στιγµή ο µονόλογος της Αργούς, στο ίδιο έργο που ξεκινάει να απολογείται για τα κακά µαντάτα που είναι αναγκασµένη να µεταφέρει στο πλήρωµα, λέγοντας πως «καλύτερα θα ήταν να είχα τσακιστεί στις Κυανές Πέτρες». Η ικανότητα της Αργούς να µιλάει οφείλεται σύµφωνα µε την ίδια πηγή στη θεά Αθηνά. Η θεά, αφού έδωσε
εντολή να φτιαχτεί το πλοίο και ενώ επέβλεπε τις εργασίες, πρόσθεσε στην πλώρη του ξύλο από τις οµιλούσες βελανιδιές της ∆ωδώνης.
Πετούσε η Αργώ; Μια ακόµα παράξενη ιδιότητα του
σπουδαιότερου µυθικού πλοίου είναι η ικανότητα να ταξιδεύει περνώντας πάνω από τα κύµατα. Στα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου αναφέρεται πως
παραδοξο δες πέτρες (αναφέρονται εκτός από εδώ και στην Οδύσσεια) που µπορεί να είναι ένα σύµπλεγµα αστεροειδών κάπου µετά τον πλανήτη Αρη.
Αναγεννησιακός πίνακας του Lorenzo Costa (1500-1530) που αναπαριστά την Αργώ.
Τα πλοία νύµφες Ο Πόπλιος Βιργίλιος Μάρων, από
τους σπουδαιότερους Λατίνους ποιητές, γράφει στην «Αινειάδα», που είναι το γνωστότερο έργο του, για τα πλοία του Τρώα Αινεία. Ο ήρωας του έπους, µετά την άλωση της Τροίας, ξεκινάει µε τα καράβια του να ταξιδεύει µέχρι που φτάνει στην Ιταλία. Τα µυθικά καράβια του ήταν µικρά, ελαφριά, κατασκευασµένα από ξύλο πεύκου και φτιάχτηκαν στο πρότυπο της Αργούς. Η Κυβέλη, που συµπαθούσε τους Τρώες γιατί της είχαν φτιάξει ιερό και τη λάτρευαν στο όρος Βερέκυντο, ζήτησε από τον ∆ία να κάνει τα πλοία του Αινεία αθάνατα.
Ο ∆ίας αρνήθηκε, λέγοντας πως δεν
µπορεί να χαρίσει αθανασία σε κάτι που έχουν κατασκευάσει άνθρωποι, έτσι η Κυβέλη δώρισε στον Αινεία τα δέντρα από
το δάσος που της προσέφεραν τις θυσίες για να φτιάξει µε το ξύλο από τα πεύκα το στόλο του. Τα πλοία που κατασκευάστηκαν είχαν εξαιτίας της θεάς µια µαγική ιδιότητα, µεταµορφώνονταν σε νύµφες,
θεότητες του πελάγους, κάθε φορά που βρίσκονταν σε κίνδυνο και επίσης ενηµέρωναν αλλά και προστάτευαν τον Αινεία και το πλήρωµα. Η χρήση της τεχνικής των µεταµορφώσεων ήταν ιδιαίτερα συνηθισµένη στην αρχαία λατινική γραµµατεία και έτσι δεν εγείρει ερωτηµατικά η φύση των χαρακτηριστικών του στόλου καθώς εξυπηρετεί την αφήγηση.
Ενας υπέροχος στόλος Καράβια που µιλούν, που σκέφτο-
νται, που αποφασίζουν, που προστατεύουν τα πληρώµατά τους. Καράβια µυθικά που σύµφωνα µε κάποιους τα έπλασε η φαντασία του Οµήρου, του Βιργίλιου και του Απολλώνιου. Σύµφωνα µε την άλλη άποψη, όµως, οι αναφορές σε αυτά τα καράβια είναι αντικατοπτριστικές µιας τεχνολογίας που κατείχαν οι αρχαίοι Ελληνες και Τρώες. Ισως οι ποιητές να µιλούν συγκαλυµµένα για εξωγήινες περιπλανήσεις µε µεθόδους που είτε επέλεξαν είτε έτυχε να εξαφανιστούν προτού τις γνωρίσουµε.
φαινοµενα
27
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
28
η µηχανή του χρονου Του Μηνά Ν. Παπαγεωργίου
Ενα…
αγαπηµένο καλοκαιρινό θέµα των εφηµερίδων αποτελεί εδώ και δεκαετίες το ζήτηµα των πυρκαγιών, που, δυστυχώς, ξεσπούν κάθε χρόνο τέτοια εποχή σε όλα τα µήκη και πλάτη της χώρας. Το ρεπορτάζ του Γρηγόρη Μιχαλόπουλου στην «Ελευθερία» της 18ης Αυγούστου 1966 δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να επαναλαµβάνει τα ίδια ακριβώς συµπεράσµατα και ερωτήµατα: Πότε θα σταµατήσει το κακό; Ποια είναι τα τεράστια συµφέροντα που κρύβονται πίσω από τους εµπρησµούς; Γιατί υπάρχει αµέλεια; Στο τέλος διαβάζουµε την ακόµα πιο κλασική φράση: «Αν συνεχισθή το κακό, πολύ σύντοµα ούτε ένα δέντρο δεν πρόκειται να µείνη στην Ελλάδα». Ας τους µιλήσει κάποιος για την αναγέννηση της φύσης…
ο αυλ σ του πανοσ
Οι αρχαιοι φιλοσοφοι µας επισκεπτονται Από τoν Τάσο Χαλιό, tasoschalios@yahoo.gr
Ο Αναξιµένης για τον αέρα Αναξιµένης Μαθητής του Αναξίµανδρου και τρίτος στη σειρά φιλόσοφος της Μιλήτου που ασχολήθηκε µε την Κοσµολογία και την Πρώτη Αρχή, στην οποία και απέδωσε την ιδιότητα του Αέρος. Ως µονιστής (αντιλαµβανόταν µια µοναδική αρχή στο Σύµπαν) απέδωσε στον αέρα την κοσµική αρχή και στις µεταβολές του µεταξύ πύκνωσης και αραίωσης τη γέννηση των σωµάτων. Χαρακτηριστικά, απέδωσε στην αραίωση το πυρ και στην πύκνωση τη γη και το ύδωρ. Οπως και σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσµο, έτσι και στον Αναξιµένη, το Σύµπαν είναι απόλυτα υλικό και η ύπαρξή του κυµαίνεται µεταξύ της σκληρής µάζας και του λεπτοφυούς αέρα.
Σαν
φύγεις από τη ζωή και σου
λάχει να επιστρέψεις, τι θα ’θελες να δεις πρώτο, άραγε; Την παλιά σου πόλη, τη σύγχρονη ζωή; Των ανθρώπων τα ενδύµατα ή τη συµπεριφορά τους; Ποιο ερώτηµα θα βασανίζει άραγε το είναι σου εάν τα χάσεις όλα; Εγώ, που θεωρώ ότι ο άνθρωπος έχει πιότερο την τύχη του παρατηρητή παρά τη θέση του παρατηρούµενου, επέµεινα στη µελέτη του ουρανού παρά σε αυτήν του ανθρώπου. Για πρώτο λοιπόν δεν διάλεξα κάτι να δω, αλλά κάτι να νιώσω. Και επειδή η ζωή δεν έχει ούτε συνέχεια ούτε και επόµενο, νοσταλγώ και θλίβοµαι για ό,τι δεν µπορώ να ρουφήξω, να µυρίσω και να εισπνεύσω. Ας µην ήτανε να δω τίποτα µε τα µάτια του θανάτου, παρά µόνο να µπορώ να νιώσω το άγγιγµα του αέρα. Να µυρίσω την άλλοτε παγωµένη και άλλοτε θερµή ανάσα του και να εισπνεύσω τη δύναµη της ζωής.
Τι να µου κάνουν οι εικόνες αυτές, τι να κερδίσω από ένα µικρό περίπατο στα µονοπάτια της ζωής; Και τι δεν θα έδινα να ανταλλάξω χίλιες εικόνες µε µιας πνοής αέρα. Τον αέρα στον οποίο απέδωσα την αρχή του Κόσµου και µε βάση τον οποίο προσπάθησα να εξηγήσω το Παν… Οσο και εάν έπεσα έξω, λοιπόν, δεν έχει άραγε λογική το συµπέρασµά µου; Μπορεί ο Κόσµος να µην είναι γεµάτος αέρα, αλλά η ζωή, όπως τη βλέπουν οι άνθρωποι, Θεό και αρχή έχει τον αέρα και χωρίς αυτόν τίποτα δεν κινείται τίποτα ούτε και τίποτα ανθίζει.
Η ζωή για µένα είναι µια διαρκής µεταβολή µεταξύ αραίωσης και πύκνωσης. Ακόµα και µέσα σου µπορείς να δεις αυτήν τη µεταβολή. Σαν εκπνεύσεις µε στόµα ανοιxτό µπροστά στην ανοιxτή σου παλάµη, θα παρατηρήσεις ότι ο αέρας από τα στήθη σου θα βγει θερ-
µός και εάν επιχειρήσεις να εκπνεύσεις µε τα χείλη σου σχεδόν κλειστά, θα δεις ότι ο αέρας που θα νιώσει το χέρι σου θα είναι δροσερός. Ετσι θαρρώ ότι είναι και οι πράξεις µας, όταν είναι ανοιxτές και εγκάρδιες είναι θερµές και γόνιµες και όταν είναι κλειστές και κρυφές τότε είναι απλά παγερές.
Παρ’ όλη την αδυναµία µου να νιώσω αυτό που ποθώ, το βλέµµα που απέκτησα στον κόσµο των ζωντανών µού είναι αρκετό για να αντιληφθώ ότι και τον αέρα ακόµα χάλασε ο άνθρωπος. Γκρίζο τον νιώθω στα κεφάλια των θνητών. Γκρίζο και µολυσµένο! Τον µόλυνε, λέει, η «ανάπτυξη», το πιο ποθητό πράγµα των ανθρώπων. Εστησαν, λέει, µηχανές που φτιάχνουν αγαθά και µηχανές που πετάνε στον αέρα. Εφτασαν, λέει, και στο Φεγγάρι και είδαν ότι τελικά παίρνει το φως του από τον Ηλιο, όπως και πρόβλεψα. Αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος φαίνεται ότι δεν πρόβλεψε σωστά το τίµηµα για την αγωνιώδη του αναζήτηση αυτής της «ανάπτυξης».
Αραγε αυτό δεν είναι κουτό; Και εφόσον αντιλήφθηκε το κόστος που επιφέρει αυτή η «ανάπτυξη», γιατί δεν µετατρέπει τους τρόπους που την επιφέρουν, ώστε να αναπτυχθεί χωρίς κόστος και τελικά η ανάπτυξή του να µην είναι προσωρινή; Γιατί, όπως είναι πασιφανές, η πορεία προς την καταστροφή δεν µπορεί να θεωρηθεί πρόοδος…
Who is who
Ο Τάσος Χαλιός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981 και σπούδασε Οικονοµικά. Ασχολείται µε τη Φιλοσοφία, τις Αρχαίες Παραδόσεις, την Πολιτική Αρετή και την Ελευθερία της Εκφρασης. Πειραµατίζεται µε το Λόγο στο ∆ιαδίκτυο και τον Τύπο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. φαινοµενα
29
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
30
Μέσα στην πυκνή ζούγκλα της Καμπότζης κρύβεται η ιερή πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χμερ. Οι εντυπωσιακοί ναοί και τα γιγάντια πέτρινα γλυπτά της Ανγκορ, που προκαλούν δέος στον επισκέπτη, φανερώνουν ότι σε αυτή την περιοχή άνθισε ένας πολιτισμός με εξαίρετες γνώσεις αρχιτεκτονικής. Του Νίκου Κατσινόπουλου, nsegoundos@yahoo.com
Η ξεχασμένη αυτοκρ Ηταν ένα αποπνικτικό απόγευμα,
τον Ιανουάριο του 1860, όταν ο Γάλλος φυσιοδίφης Αλμπέρ Ανρί Μουό προσπαθούσε να ανοίξει δρόμο μέσα στη σχεδόν αδιαπέραστη ζούγκλα της Καμπότζης, αναζητώντας σπάνια είδη εντόμων. Ανάμεσα από την πυκνή βλάστηση, τους χοντρούς κορμούς των δέντρων και τις τρομαγμένες μαϊμούδες, αντίκρισε έκπληκτος το περίγραμμα μιας τεράστιας, πέτρινης κατασκευής. Οι πανύψηλες γκριζωπές επάλξεις της έμοιαζαν να εκτείνονται στο
άπειρο. γοητευτικές πεζούλες και εξώστες υψώνονταν τριγύρω της και πέντε πύργοι σε σχήμα λωτού έμοιαζαν να χάνονται στον ουρανό. Στις κόκκινες ανταύγειες του ήλιου που έδυε, η πέτρινη κατασκευή έμοιαζε να φλέγεται.
Ο Μουό ξέχασε τις έρευνές του για
τα έντομα και άρχισε να περιπλανιέται μαγεμένος στην περιοχή. Χρειάστηκε τέσσερις ημέρες να εξερευνήσει το γιγάντιο ναό που είχε πρωτοδεί και αμέσως μετά άρχισε να φτιάχνει σκίτσα των κτισμά-
των που είχε ανακαλύψει. Στο βιβλίο του «Ταξίδια στην Ινδοκίνα, στην Καμπότζη και το Λάος» χαρακτήρισε το ναό «άξιο αντίπαλο αυτού που είχε κατασκευάσει ο Σολομώντας» και ανέφερε ότι οι ιθαγενείς πίστευαν ότι ήταν έργο γιγάντων ή ότι χτίστηκε μόνος του. Επίσης, έγραφε ότι «είναι μεγαλύτερος από οποιοδήποτε μνημείο μάς έχουν αφήσει οι Ελληνες ή οι Ρωμαίοι». Και με φανερή έξαψη τόνισε ότι σε εκείνη την περιοχή βρίσκονταν «πιθανόν τα μεγαλύτερα, τα πιο σπουδαία και
Πολιτισµοί
κρατορία της Ανγκορ τα τελειότερα, από καλλιτεχνική άποψη, µνηµεία του παρελθόντος».
Η ανακάλυψη ενός πολιτισµού Τα ερείπια που είχε ανακαλύψει ο
Μουό ήταν της Ανγκορ, της θρυλικής πρωτεύουσας των Χµερ. Η αυτοκρατορία τους, που ονοµαζόταν Καµπουτζαντέσα*, απλωνόταν κατά την περίοδο της ακµής της από τη Νότια Σινική Θάλασσα έως
τον Κόλπο του Σιάµ. Περιελάµβανε όλη τη σηµερινή Καµπότζη, ένα µέρος της Ταϊλάνδης και ανατολικά την περιοχή του σηµερινού Λάος και Βιετνάµ.
∆εκάδες ναοί, τα µόνα κτίρια που σώ-
ζονται από την Ανγκορ, βρίσκονται πνιγµένοι µέσα στη ζούγκλα, καλύπτοντας έκταση 580 τετραγωνικών χιλιοµέτρων. Μερικοί από τους τοίχους των ναών έχουν καταρρεύσει και οι διακοσµητικές λεπτοµέρειές τους έχουν διαβρωθεί. Αλλά ακόµη κι έτσι, συγκαταλέγονται
ανάµεσα στα πιο θαυµαστά µνηµεία που έχει να µας προσφέρει ο αρχαίος κόσµος. Η µεγαλοπρέπεια των κτισµάτων, οι φαινοµενικά αµέτρητοι πύργοι τους και οι δαιδαλώδεις λαβύρινθοί τους, οι οποίοι κοσµούνται από θαυµάσια γλυπτά, δηµιουργούν µια εικόνα δέους.
Σύµφωνα µε τους αρχαιολόγους, ο ναός Ανγκορ Βατ κατασκευάστηκε τον 9ο αιώνα µ.Χ. την εποχή της βασιλείας του Σουριγιαβαρµάν Β’ και είναι ένας από τους πιο καλοδιατηρηµένους της περιο-
φαινοµενα
31
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
32
χής. Το μέγεθός του ξεπερνάει κατά πολύ αυτό του Βατικανού. Το κολοσσιαίο αυτό κτίσμα περιτριγυρίζεται από πέντε πύργους σε σχήμα λωτού. Οι διάδρομοί του είναι διακοσμημένοι με ανάγλυφες παραστάσεις μήκους πολλών χιλιομέτρων, στις οποίες απεικονίζονται σκηνές από τη μυθολογία των Χιντού και από την ιστορία των ανθρώπων που έκτισαν το ναό. Περίπου 2.000 αγάλματα «χορευτών του ναού» στολίζουν τους τοίχους του Ανγκορ Βατ.
Οι περιγραφές που έκανε ο Μουό στο βιβλίο του ήταν τόσο έντονες και λεπτομερείς, ώστε προκάλεσαν ενθουσιασμό στους αναγνώστες του. Αναπόφευκτα προκάλεσαν και το ενδιαφέρον των Γάλλων αποικιοκρατών που βρίσκονταν στην περιοχή. Ετσι, οργανώθηκαν αρκετές αρχαιολογικές αποστολές για την καταγραφή και τη μελέτη της Ανγκορ και όταν η Καμπότζη έγινε γαλλικό προτεκτοράτο, το 1863, άρχισε το επίπονο έργο για τη διάσωση των μνημείων. Ατυχώς, ο Μουό πέθανε από τροπικό πυρετό λίγο πριν ξεκινήσουν αυτά τα έργα, χωρίς να γνωρίσει κάτι από την ιστορία του πολιτισμού που έκτισε την Ανγκορ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε εξερευνώντας τους ναούς, για τους οποίους έγραψε «είναι τα μοναδικά εναπομείναντα σημάδια, αλίμονο, ενός χαμένου πολιτισμού, του οποίου το πραγματικό όνομα, όπως επίσης και τα ονόματα των σπουδαίων κυβερνητών και των καλλιτεχνών που τον δημιούργησαν, φαίνεται ότι είναι μοιραίο να μείνουν για πάντα κρυμμένα στα χαλάσματα και στη σκόνη...».
Μια άγνωστη Εδέμ Τα επίσημα ντοκουμέντα και οι επιστολές των Χμερ γράφονταν σε φύλλα φοινικιάς ή σε δέρματα ζώων - υλικά που δεν αντέχουν στο χρόνο. Ετσι, δεν έχει απομείνει καμιά άμεση πηγή για να γνωρίσουμε τον πολιτισμό τους εκτός από τις επιγραφές και τα ανάγλυφα των ναών, καθώς και τα γραπτά των Κινέζων ιστορικών της εποχής εκείνης.
Η αυτοκρατορία των Χμερ ονομαζόταν Καμπουτζαντέσα και απλωνόταν κατά την περίοδο της ακμής της από τη Νότια Σινική Θάλασσα έως τον Κόλπο του Σιάμ Σύμφωνα με τις πηγές αυτές, ο λαός των Χμερ εμφανίζεται στο προσκήνιο της Ιστορίας στις αρχές του 9ου αιώνα με το βασιλιά Ιντραβαρμάν. Η Ιάβα, στην οποία
ανήκε τότε η Καμπουτζαντέσα, ορίζει ως βασιλιά των Χμερ τον Τζαγιαβαρμάν Β’, το όνομα του οποίου σήμαινε «ο ευνοούμενος γιος της νίκης». Αυτός όμως ανακηρύσσει τη χώρα του ανεξάρτητη από την Ιάβα, δημιουργεί μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και συνενώνει τα μικρά βασίλεια άλλων λαών που υπάρχουν στην περιοχή. Η επόμενη κίνησή του είναι να μεταφέρει την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας στο εσωτερικό της χώρας όπου θα ήταν απρόσβλητη από τις εχθρικές επιδρομές. Η τοποθεσία που διάλεξε για το σκοπό αυτό ήταν η περιοχή κοντά στη Μεγάλη Λίμνη (Τονλ Σαπ), η οποία ονομαζόταν Ανγκορ.
Από τη λίμνη και τις γύρω περιοχές
Πολιτισµοί Θρησκευτικές ανακατατάξεις Στα µέσα του 12ου αιώνα, µετά το θάνατο του βασιλιά Σουριγιαβαρµάν, ακολούθησε µια περίοδος εσωτερικών αναταραχών, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στους Τσαµς, ένα λαό που ζούσε στην περιοχή του σηµερινού Ν. Βιετνάµ, να εισβάλει στην Καµπουτζαντέσα και να λεηλατήσει την Ανγκορ. Οι Τσαµς κράτησαν για λίγα χρόνια την εξουσία της αυτοκρατορίας των Χµερ και κατόπιν ανέβασαν στο θρόνο τον Τζαγιαβαρµάν Ζ’. Επρόκειτο για έναν πρίγκιπα των Χµερ, ο οποίος βρισκόταν για χρόνια εξόριστος στην Τσάµπα, την πρωτεύουσα των Τσαµς, και τους είχε δώσει την εντύπωση ότι θα µπορούσαν µέσω αυτού να ελέγχουν την αυτοκρατορία των Χµερ. Οι βροχοπτώσεις στην Καµπότζη δι-
µπορούσε να προµηθευτεί σηµαντικές ποσότητες τροφής για το στρατό του, αλλά και για τους πολυάριθµους σκλάβους και εργάτες που εργάζονταν για την κατασκευή της πόλης. Τα δάση πρόσφεραν άφθονη ξυλεία για το χτίσιµο των σπιτιών και επιπλέον ήταν γεµάτα θηράµατα. Ενας άλλος ευνοϊκός παράγοντας ήταν τα ψαµµιτικά κοιτάσµατα της περιοχής, τα οποία εκµεταλλεύτηκαν ο Τζαγιαβαρµάν και οι διάδοχοί του για την κατασκευή των µεγαλόπρεπων ναών.
Το µεγαλύτερο µέρος του πλούτου των Χµερ προερχόταν από τη γονιµότητα της γης, η οποία µάλιστα είχε αυξηθεί εξαιτίας του αρδευτικού συστήµατος που κατασκεύασαν.
αρκούν από τον Νοέµβριο µέχρι τον Μάιο. Οµως, οι Χµερ αποθήκευαν ένα µέρος του νερού αυτού σε τεράστιες δεξαµενές, τις οποίες ονόµαζαν µπαρέις, και χάρη σε αυτές πότιζαν τα ριζοχώραφά τους κατά τη διάρκεια της άνυδρης περιόδου. Με αυτό τον τρόπο είχαν καταφέρει να έχουν τρεις σοδειές το χρόνο από το ίδιο χωράφι ποσότητα πολύ µεγαλύτερη από όση χρειάζονταν για να τραφούν. Υπήρχαν πολλές τέτοιες δεξαµενές σε ολόκληρη την επικράτεια των ναών. Το µήκος ορισµένων µάλιστα έφθανε τα 6 χιλιόµετρα και το πλάτος τους το 1,5 χιλιόµετρο. Εκτός από το ρύζι, οι Χµερ καλλιεργούσαν και βαµβάκι, µε το οποίο έφτιαχναν εξαίρετα υφάσµατα. Ορισµένα από αυτά πήγαιναν στις ξένες αγορές. Επίσης, οι Κινέζοι που είχαν ταξιδέψει στην Καµπουτζαντέσα είχαν αναφέρει ότι η χώρα διέθετε πολύ χρυσάφι, ασήµι, χαλκό και κασσίτερο. Τέλος, το δίκτυο των ποταµών που τη διέσχιζαν και το εξαιρετικό οδικό δίκτυο που είχαν κατασκευάσει οι βασιλιάδες των Χµερ, διευκόλυνε σηµαντικά το εµπόριο, βοηθώντας να γίνει η Καµπουτζαντέσα η πλουσιότερη αυτοκρατορία της ΝΑ Ασίας.
Ο Τζαγιαβαρµάν Ζ’ ήταν βουδιστής, αλλά όταν ανέβηκε στο θρόνο παραµέρισε όλες τις βουδιστικές διδασκαλίες και επέστρεψε στην προγονική θρησκεία. Εφτιαξε, λοιπόν, έναν ισχυρό στρατό, µε τον οποίο καθυπόταξε τους Τσαµς και µάλιστα χρησιµοποίησε τους δυνατότερους από τους εχθρούς του ως σκλάβους για την ανοικοδόµηση διάφορων κτισµάτων στην αυτοκρατορία του. Συνεχίζοντας τη λατρεία του θεούβασιλιά (Ντεβαράτζα) που είχαν καθιερώσει οι πρόγονοί του, ανακήρυξε τον εαυτό του ενσάρκωση του Βούδα. Ετσι, κατασκεύασε τον ναό Ανγκορ Θοµ και στο κέντρο του έφτιαξε το ναό Μπαγιόν, τον πνευµατικό οίκο του θεού-βασιλιά. Επρόκειτο για ένα κτίριο που κυριολεκτικά σε συνέθλιβε µε τη µεγαλοπρέπειά του, σκοτεινό και απαγορευµένο για τον πολύ κόσµο. Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση ενός
Γάλλου περιηγητή που επισκέφτηκε το ναό Μπαγιόν στις αρχές του 20ού αιώνα µας. «Κοιτούσα τους σκεπασµένους από τη βλάστηση πύργους του, µπροστά στους οποίους έµοιαζα µε ασήµαντο νάνο. Ξαφνικά, το αίµα µου πάγωσε. Είδα ένα τερά-
φαινοµενα
33
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ
φαινομενα
34
στιο πρόσωπο να ξεπροβάλλει από τις ρίζες, ένα άλλο να με κοιτάζει από ψηλά και μετά ένα τρίτο, ένα πέμπτο, ένα δέκατο. Με κοιτούσαν από παντού και όλα είχαν το ίδιο αμυδρό χαμόγελο». Στην πραγματικότητα, υπάρχουν 200 τέτοια πρόσωπα στους πύργους του Μπαγιόν και το καθένα έχει ύψος 2,5 μέτρα.
Παρόλο που ο Τζαγιαβαρμάν δεν
στεναχωριόταν ιδιαίτερα για τους αιχμαλώτους που πέθαιναν κατά χιλιάδες στη διάρκεια των οικοδομικών εργασιών, φρόντισε να υπάρχει ιατρική μέριμνα για το λαό του. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του κατασκευάστηκαν 102 νοσοκομεία, σε διάφορα σημεία της αυτοκρατορίας. Αυτά συνδέονταν μεταξύ τους χάρη σε ένα δίκτυο δρόμων, οι οποίοι ξεκινούσαν ακτινωτά από τον Ανγκορ Θομ.
Ο πολιτισμός των Χμερ κράτησε ακό-
μη δύο αιώνες μετά το θάνατο του Τζαγιαβαρμάν, το 1218, αλλά στα χρόνια που ακολούθησαν δεν κατάφερε να κατασκευάσει κάτι που να θυμίζει έστω και αμυδρά τις περίφημες κατασκευές του βουδιστή βασιλιά ή των προκατόχων του.
Οργανώθηκαν αρκετές αρχαιολογικές αποστολές για τη μελέτη της Ανγκορ και όταν η Καμπότζη έγινε γαλλικό προτεκτοράτο, άρχισε το επίπονο έργο για τη διάσωση των μνημείων
Παρακμή και εξαφάνιση Είναι πολύ δύσκολο να προσδιορι-
στεί με ακρίβεια η πορεία της εξαφάνισης της αυτοκρατορίας και του πολιτισμού των Χμερ, αν και ορισμένοι από τους παράγοντες που συντέλεσαν σε αυτήν έχουν προσδιοριστεί. Για παράδειγμα, ξέρουμε ότι στις αρχές του 15ου αιώνα υπήρχαν διαμάχες για την εξουσία ανάμεσα στα μέλη της βασιλικής οικογένειας και ότι ήταν συχνό φαινόμενο να εξορίζεται ο
βασιλιάς που κυβερνούσε και να αναλαμβάνει την εξουσία κάποιο άλλο μέλος της βασιλικής οικογένειας. Βέβαια, τέτοια γεγονότα συνέβαιναν και κατά το παρελθόν, αλλά ο Βουδισμός Χιναγιάνα (οι βασικές αρχές του είναι η απλότητα, η ταπεινότητα και η απάρνηση των γήινων επιθυμιών) που είχε παρουσιαστεί κατά τις αρχές του 14ου αιώνα, είχε κάνει τους Χμερ να σταματήσουν τη λατρεία του θεού-βασιλιά και για αυτό το λόγο εκείνη την περίοδο δεν ήταν δυνατό σε ένα πρόσωπο να επιτύχει τη συνοχή του λαού.
Η αδυναμία της εξουσίας και η νέα
θρησκεία που υπέσκαπτε τη θέληση για να παράγουν επίγεια αγαθά, ίσως οδήγησε τους Χμερ στο να παραμελήσουν το αρδευτικό τους σύστημα. Κατά συνέπεια θα περιορίστηκαν σημαντικά οι συγκομιδές του ρυζιού και, χωρίς αυτή την οικονομική βάση, η αυτοκρατορία άρχισε να καταρρέει.
Πολιτισµοί φεραν αρκετές από τις αντιλήψεις και τα έθιµά τους. Αιχµαλώτισαν επίσης αρκετούς αρχιτέκτονες και γλύπτες, τους οποίους χρησιµοποίησαν για το σχεδιασµό της πρωτεύουσας της Ταϊλάνδης και ακόµη συνέλαβαν αρκετούς από τους ιερούς χορευτές που ζούσαν στους ναούς της Ανγκορ. Ετσι τουλάχιστον η παράδοση του χορού των Χµερ και οι εντυπωσιακές φορεσιές των χορευτών τους διατηρήθηκαν µέσα στους αιώνες από τους Ταϊλανδούς, ενώ οι σύγχρονοι Καµποτζιανοί χορευτές φορούν φορεσιές που τους επέβαλε µια κουλτούρα έξω από τη δική τους.
Είναι ακόµη πιθανό να συνέβη µια
εκτεταµένη πληµµύρα στην περιοχή της Ανγκορ, η οποία να επιτάχυνε την πτώση της. Σύµφωνα µε ένα θρύλο, η περιοχή κατακλύστηκε µε νερά, εξαιτίας του ότι ο βασιλιάς των Χµερ έπνιξε το γιο τού ιερέα του στη Μεγάλη Λίµνη, επειδή αυτός είχε προσβάλει το δικό του γιο. Ο βασιλιάς Νόγκα ή Θεός-Φίδι έκανε τη λίµνη να ξεχειλίσει καλύπτοντας µε νερό την περιοχή και καταστρέφοντας την Ανγκορ. Ξέχωρα από το µυθολογικό υπόβαθρο, πιθανώς να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό το θρύλο. Ακόµη και σήµερα, ο όγκος του νερού του ποταµού Μεκόνγκ και των παραποτάµων του ανεβάζει ορισµένες φορές το επίπεδο του νερού στη Μεγάλη Λίµνη, µε αποτέλεσµα να υπερχειλίζει και να πληµµυρίζει την περιοχή. Αν τον 15ο αιώνα οι όχθες της λίµνης βρίσκονταν πολύ πιο κοντά στην Ανγκορ, µια πληµµύρα θα ήταν καταστροφική. Οι Ταϊλανδοί όµως ήταν αυτοί που
έδωσαν το τελικό χτύπηµα στους Χµερ. Αρχικά, η Ταϊλάνδη ήταν υποτελής των Χµερ, αλλά µετά το θάνατο του Τζαβαγιαρµάν Ζ’ άρχισε να αποκτά δύναµη. Κατά το τέλος του 13ου αιώνα ήταν ήδη άσπονδοι εχθροί και από το 1350 και µετά βρίσκονταν σχεδόν συνεχώς σε πόλεµο. Το 1388 οι Ταϊλανδοί έφτασαν µέχρι το Ανγκορ Θοµ και ενθρόνισαν δικό τους βασιλιά. Εκαναν, όµως, το λάθος να µην αφήσουν στρατιωτική φρουρά και έτσι οι Χµερ τον δολοφόνησαν, ενθρονίζοντας πάλι δικό τους βασιλιά.
Ωστόσο, οι εσωτερικές διαµάχες και η
εξασθενηµένη οικονοµία έκαναν εξαιρετικά τρωτή την Ανγκορ. Το 1413 οι δυνάµεις της Ταϊλάνδης ξαναχτύπησαν και αυτή τη φορά σάρωσαν την πόλη λεηλατώντας και καταστρέφοντας. Οµως, αρκετοί από τους κατακτητές έτρεφαν σεβασµό για τον πολιτισµό των Χµερ και επιστρέφοντας στην πατρίδα τους µετέ-
Μέχρι την εποχή που έφτασαν οι Γάλλοι στην Καµπότζη, το 1800, η ιστορία της χώρας ήταν µια διαδοχή εµφυλίων πολέµων δολοφονιών και εξωτερικών επιδροµών. Οι βασιλιάδες των Χµερ διοικούσαν την κατακερµατισµένη πλέον αυτοκρατορία τους από διάφορα µέρη της χώρας, προσπαθώντας απελπισµένα να µείνουν στο θρόνο και να κρατήσουν τους εχθρούς τους σε απόσταση. Ο λαός, που ήταν ο πλουσιότερος και δυνατότερος στην περιοχή της Νοτιανατολικής Ασίας, έχασε τη µεγαλοπρέπεια και τον αυτοσεβασµό του. Και ενώ αυτός προσπαθούσε να επιβιώσει, η ερειπωµένη πρωτεύουσα, η Ανγκορ, που το πολεοδοµικό της σχέδιο είχε φτιαχτεί σύµφωνα µε ένα ουράνιο πρότυπο, βρισκόταν στη ζούγκλα σκεπασµένη από την πυκνή βλάστηση και ξεχασµένη από τον ίδιο το λαό που την κατασκεύασε. *Καµπουτζαντέσα σηµαίνει χώρα των απογόνων του Καµπού. Πρόκειται για ένα µυθικό ιερέα, ο οποίος ίδρυσε τον αρχαιότερο βασιλικό οίκο των Χµερ. Βιβλιογραφία The Search for the Lost Cities, J. Wellard, Constable, 1980.
Who is who Ο Νίκος Κατσινόπουλος είναι συγγραφέας στο χώρο της έρευνας του ανεξήγητου και αρθρογράφος επί σειράν ετών σε πολλά περιοδικά του χώρου. φαινοµενα
35
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
36
Το αµερικανικό… Λοχ Νες Σε προηγούµενο τεύχος είχαµε αναφερθεί στα µυστήρια του Τριγώνου των Μεγάλων Λιµνών. Η δεύτερη σε µέγεθος από αυτές τις λίµνες, ονόµατι Michigan, συγκεντρώνει εδώ και χρόνια το ενδιαφέρον ντόπιων και ερευνητών κρυπτοζωολόγων, µιας και από το 1817 και εξής έχουν αναφερθεί αρκετές θεάσεις στο σηµείο ενός παράξενου θαλάσσιου όντος µε µορφή πάνθηρα!
εικονες
φαινοµενα
37
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
Φαινόµενα
φαινοµενα
38
στο ∆ιαδίκτυο
Μεγαλώνοντας,
οι περισσότεροι αντιµετωπίζουµε τα παραµύθια ως ιστορίες για µικρά παιδιά. Ξεχνάµε πως, όπως και στα αρχαία χρόνια, πίσω από το µύθο υπάρχουν πάντα κάποιες συγκαλυµµένες αλήθειες και κρυφά µηνύµατα. Υπάρχουν παραµύθια που µπορούν να αναγνωστούν σε πρώτο, δεύτερο ή
και τρίτο επίπεδο. Τα νοήµατά τους είναι πολύ δύσκολο να γίνουν συνειδητά κατανοητά από τους µικρούς µας φίλους. Ποιος είπε όµως ότι λαµβάνουµε όλες τις πληροφορίες από το περιβάλλον µας εν συνειδήσει; Σήµερα σας παρουσιάζουµε πέντε ιστοσελίδες, µέσα από τις οποίες θα δείτε ορισµένα γνωστά παραµύθια µε άλλα µάτια!
symbolism.wikia.com/wiki/Alice_in_Wonderland_ and_Through_The_Looking_Glass: Το «Η Αλίκη στη χώρα
www.suite101.com/content/little-red-riding-hooda28328: Γιατί η Κοκκινοσκουφίτσα φορούσε κόκκινα και ποιοι
των Θαυµάτων» αποτελεί ίσως το γνωστότερο -για τα κρυφά του νοήµατα- παραµύθι των παιδικών µας χρόνων. Οροι και εικόνες του χρησιµοποιήθηκαν ακόµα και στην άκρως συµβολική κινηµατογραφική υπερπαραγωγή, το Matrix.
cartoonoveranalyzations.com/2008/03/14/ alchemical-symbolism-in-smurfs: Οι δηµιουργοί των
συµπαθών στρουµφακίων έχουν «ακούσει» ουκ ολίγα όλα αυτά τα χρόνια για τα µηνύµατα κοινωνικής οργάνωσης που προπαγανδίζουν στους µικρούς τηλεθεατές τους. Εδώ αναλύονται σύντοµα ορισµένοι αλχηµικοί συµβολισµοί που ίσως εµπεριέχονται στο δηµοφιλές καρτούν!
www.sacred-texts.com/nth/shinn/sds/sds14.htm: Ποιες φιλοσοφικές προεκτάσεις για τον τρόπο που αντιµετωπίζουµε τη ζωή και τις ευκαιρίες που µας δίνονται προκύπτουν µέσα από την ιστορία της «Χιονάτης και των επτά νάνων»; Οσο παράξενο και αν σας φαίνεται, αυτό το άρθρο επιχειρεί να αναδείξει τα self-help µηνύµατα που απορρέουν από το πασίγνωστο αυτό έργο του Walt Disney.
είναι οι απόκρυφοι συµβολισµοί του κακού λύκου ή του µονοπατιού στο δάσος από το οποίο και δεν πρέπει να παρεκκλίνει; Οι σύγχρονοι ψυχαναλυτές υποστηρίζουν ότι το έργο των αδερφών Grimm προσπάθησε όσο κανένα άλλο να διαµορφώσει υποσυνείδητα συγκεκριµένες νόρµες συµπεριφοράς στους λιλιπούτειους θαυµαστές του…
www.associatedcontent.com/article/147228/shades_ of_a_shadow_symbolism_in_jm.html: Η χώρα του Ποτέ,
ο απειλητικός γάντζος, µια ξεχασµένη νεράιδα που πεθαίνει και ένας νεαρός που δεν µεγαλώνει ποτέ. Η ιστορία του «ιπτάµενου» Πίτερ Παν διαθέτει πραγµατικά αµέτρητους συµβολισµούς και νοήµατα σχετικά µε την εξέλιξη της ζωής και τη διαδικασία της ανάπτυξης του εσώτερου εαυτού µας!
Status ↘ Προσθέστε µας στο facebook αναζητώντας το λογαριασµό ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ.
freethoughtlb Rapture ribbing may have led to shooting at Eugene workplace http://fb.me/11qRZkVNq
↘ Το γκρουπ του πρόσφατου συνεδρίου για την
Ατλαντίδα στο όµορφο νησί της Σαντορίνης στην οµάδα Atlantis (https://www.facebook.com/group. php?gid=8195799420&ref=mf).
Αλήθειες και Ψέματα Πώς θα σας φαινόταν αν κάποιος φίλος σας «χτυπούσε» ένα τατουάζ στο σώμα του με τη φωτογραφία που χρησιμοποιείτε στο προφίλ σας στο... facebook; Μια τέτοια είδηση έκανε το
γύρο του κόσμου στις αρχές του καλοκαιριού προκαλώντας μεγάλη εντύπωση (αλλά και θαυμασμό) στους χρήστες του Διαδικτύου. Ας δούμε τι ακριβώς συνέβη…
myth busters
Η απάτη με το
τατουάζ του facebook! Της συντακτικής ομάδας του weirdnews.gr
Η απάτη... Στις αρχές του περασμένου Ιουνίου, κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο η είδηση ότι μία γυναίκα από την Ολλανδία έκανε τατουάζ σε ολόκληρο το χέρι της όλες τις φωτογραφίες των φίλων της από το λογαριασμό της στην ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης του facebook! Συγκεκριμένα, «χτύπησε» 152 φωτογραφίες από τα προφίλ των διαδικτυακών της φίλων, οι οποίες γέμισαν συμμετρικά ολόκληρο το δεξί της χέρι. «Φυσικά και το σκέφτηκα πολύ προτού το κάνω», δήλωσε. «Μου πήρε περίπου ένα μήνα για να το ολοκληρώσω. Δεν είναι όλοι οι φίλοι μου, απλώς είναι οι άνθρωποι που με ενδιαφέρουν περισσότερο», συμπλήρωσε. Μάλιστα, ανέβασε και ένα video διάρκειας 1.31’’ στο Διαδίκτυο (μπορείτε να το βρείτε στη διεύθυνση www.youtube.com/user/susyj87 όπου φαίνονται η διαδικασία και ο τρόπος που έκανε το ασυνήθιστο αυτό τατουάζ. «Πήρα την άδειά τους και φάνηκαν όλοι πολύ περήφανοι που θα έκανα κάτι τέτοιο. Για μένα αντιπροσωπεύει το ποια είμαι και θα μου θυμίζει τη χρονική αυτή περίοδο στην οποία ζούμε», πρόσθεσε.
...και η αλήθεια Η πραγματικότητα, όμως, δεν άργησε να αποκαλυφθεί. Λίγα 24ωρα αργότερα, η γυναίκα που διακρίνεται στο video να «χτυπάει» το τατουάζ, Dex Moelker, παραδέχθηκε στην ολλανδική εφημερίδα «Τhe Telegraaf» ότι το συγκεκριμένο video αποτελεί ένα διαφημιστικό κόλπο μιας εταιρίας στη «χώρα της τουλίπας», η οποία προωθεί και πουλάει τα προϊόντα της μέσω του facebook. «Δεν είναι αληθινό τατουάζ, αλλά πρόκειται για μια χαλκομανία που βγαίνει με το πλύσιμο. Χρειάστηκα μόλις δύο ώρες για να το ζωγραφίσω», δήλωσε η Moelker. Σε περίοδο που κάποιοι όντως βαπτίζουν τα παιδιά τους με ονόματα όπως… Facebook ή Like, η παραπάνω ιστορία θα μπορούσε να είναι κάλλιστα πραγματική. Δεν αποκλείεται, όπως καταλαβαίνετε, στο μέλλον να προκύψει αληθινή!
Who is who: Το weirdnews.gr είναι η ελληνική πύλη για όλα τα
παράξενα και αλλόκοτα νέα που συμβαίνουν στον κόσμο. Είναι ένα από τα κομμάτια που συνδέουν την οικογένεια των εξειδικευμένων blogs του Meta-Δικτύου υπό την αιγίδα της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού. φαινομενα
39
eλευθεροσ tυποσ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
40
Ενας ουρανός, µια φω Του Χρήστου Γ. Κτενά, cktenas@e-typos.com
∆εν
υπάρχει άνθρωπος που
δεν έχει περάσει µερικές ώρες της νύχτας απλά κοιτώντας τον πανέµορφο ουρανό γεµάτο µε άστρα, πλανήτες και πεφτάστερα. Ο 28χρονος Nick Risinger όµως, ένας ερασιτέχνης αστρονόµος και φωτογράφος, έκανε κάτι παραπάνω. Ταξίδεψε συνολικά 100.000 χιλιόµετρα για να φωτογραφίσει ολόκληρο τον έναστρο νυχτερινό ουρανό της Γης. Κι όταν λέµε ολόκληρο το εννοούµε πραγµατικά, καθώς πήγε τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ηµισφαίριο. Ξεφεύγοντας τελείως από τις ερασιτεχνικές καταβολές
του, έφτιαξε ένα συγκρότηµα από 6 ψηφιακές φωτογραφικές µηχανές το οποίο κινείτο ελεγχόµενο από ηλεκτρονικό υπολογιστή και πέρασε ατελείωτες σκοτεινές νύχτες φωτογραφίζοντας τον ουρανό. Συνολικά µάζεψε 37.440 φωτογραφίες, τις συναρµολόγησε ψηφιακά (µέσω ενός προγράµµατος που αναγνώριζε τι έδειχνε καθεµία και τις τοποθετούσε τη µία δίπλα στην άλλη) και τελικά κατέληξε σε µια ενιαία φωτογραφία των 5.000 µεγαπίξελ!
Νυχτέρια δίχως τέλος Οι δυσκολίες του εγχειρήµατος δεν
ήταν και λίγες. Ο Nick για να πετύχει καθαρούς νυχτερινούς ουρανούς χωρίς παρεµβολές από τα φώτα των πόλεων αναζήτησε ερηµικές τοποθεσίες στην Αριζόνα, στο Τέξας, στη Νεβάδα και σε άλλες κεντροδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ.
Πήγε επίσης δύο φορές στο δυτικό ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής για να φωτογραφίσει τον ουρανό του νότιου ηµισφαιρίου. Στα ταξίδια τον συνόδευε ο συνταξιούχος πατέρας του, που µοιραζόταν τον ενθουσιασµό του αλλά και τις δυσκολίες, καθώς πολλές νύχτες η θερµοκρασία στα ορεινά όπου ανέβαινε έπε-
παραξενα
φωτογραφία φτε στους -20 βαθµούς Κελσίου. Ο ίδιος αφηγείται πως πέρασε ατελείωτες ώρες µέσα στη νύχτα τρώγοντας ηλιόσπορους!
Οταν ο Νick τελείωσε το ταξίδι (αναγκάστηκε να παραιτηθεί από υπεύθυνος µάρκετινγκ µιας εταιρίας στο Σιάτλ καθώς η προσπάθεια κράτησε ένα χρόνο) και ολοκλήρωσε την εργασία του, την παρουσίασε δωρεάν σε ένα προσωπικό site που ήδη το έχουν επισκεφθεί πάνω από ένα εκατοµµύριο χρήστες του Ιντερνετ. Οσο για το τελικό αποτέλεσµα είναι µια συναρπαστικής οµορφιάς εικόνα που ο καθένας µας µπορεί να δει (σε υψηλή ανάλυση) µέσω
∆ιαδικτύου στο http://skysurvey.org.
Αν και η δουλειά του Nick δεν έχει κάποια επιστηµονική αξία καθώς τα µεγάλα τηλεσκόπια έχουν τραβήξει πολύ καλύτερες φωτογραφίες του Σύµπαντος, σίγουρα είναι εντυπωσιακά η προσπάθεια και το πάθος του, ενώ είναι φανερό το τι µπορεί ο καθένας µας να πετύχει ξεφεύγοντας από την πεπατηµένη.
Οπως µας εύχεται ο Nick στο site του, «ελπίζω να χαρείτε αυτή την εικόνα του κόσµου µας στο Σύµπαν τόσο όσο εγώ όταν τη δηµιουργούσα».
Ο εξοπλισµός ● 6 µονοχρωµατικές κάµερες Finger Lakes ML-8300 ● 6 φακοί Zeiss Sonnar 85 mm f2.8 και ειδικά φίλτρα ● Μία βάση στήριξης Takahashi EM-11 Temma 2 ● Ενα laptop µε λειτουργικό Linux ● Μία γεννήτρια Κάνουµε κλικ: http://skysurvey.org
φαινοµενα
41
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
42
Ο ανθρωποµορφ
Στενά και άρρηκτα συνδεδεµένο µε κάθε γνωστή θρησκεία είναι ένα ερµηνευτικό εργαλείο περί Θεού, εκείνο του ανθρωποµορφισµού του. Η ουσία αυτής της µεθόδου ερµηνείας του Θεού έγκειται στην απόπειρά µας να κατανοήσουµε την ανώτερη υπόστασή Του που ως προς τον άνθρωπο θεωρητικά βρίσκεται σε θέση κυριαρχίας και πρόνοιας.
ενδότερα Όταν το ταξίδι για την Ιθάκη ταυτίζεται µε το γνώθι σαυτόν Από τον Θοδωρή Κεφαλόπουλο, theod.kef@gmail.com
ρφισµός του Θεού Εν
συντοµία, ο Θεός (ιδίως στις µονοθεϊστι-
κές θρησκείες) ορίζεται κατά βάση «καλός» και πλήρως απαλλαγµένος από αρνητικές ιδιότητες. Ετσι, καταλήγουµε σε ένα «κατά παραγγελία» θεϊστικό προφίλ, σε µια εικόνα περί Θεού που δεν διαφέρει σε τίποτα από έναν «τέλειο άνθρωπο».
Οµως, προοπτικά, αυτή η προσέγγιση µας φέρνει προ ευθυνών για την ερµηνεία της ολότητας του Θεού. Ενας Θεός που χαίρεται και µετά λυπάται, που ενθουσιάζεται και µετά µετανιώνει, που αγαπά και µετά µισεί, που προσφέρει και µετά παίρνει πίσω ή ζηλεύει, που δηµιουργεί και µετά σκοτώνει, που άλλοτε γνωρίζει τα πάντα και άλλοτε τίποτα ή αποφασίζει να µας δοκιµάσει για να δει τις συµπεριφορές µας κ.λπ. Ολα αυτά στην ουσία τον αποκαθηλώνουν από κάτι ανώτερο της ανθρώπινης ύπαρξης, τον καθιστούν ένα υπερβατικό αρχέτυπο χωρίς σαφές προφίλ φαινοµενολογίας κι εν τέλει ο Θεός αυτός είναι ένας Θεός κατασκευασµένος κατ’ εικόνα ανθρώπου, γι’ αυτό και είναι τόσο ελλιπής αλλά και τόσο κοντά σε αυτό που θα θέλαµε να είναι, άρα µιλάµε για έναν εξανθρωπισµένο Θεό...
Ετσι, αποδεχόµενοι την ανθρωποµορφική οπτική περί Θεού, αναπόδραστα καταλήγουµε σε πολλά εννοιολογικά αδιέξοδα µπροστά στα οποία η κοινή γραµµή αδιαφορεί. Η ένταση και η έµφαση στον ανθρωποµορφισµό του Θεού φτάνουν να αντικαταστήσουν το συµβολισµό των εκφάνσεών του καθώς ο ανθρωποµορφισµός από ερµηνευτικό εργαλείο µετατρέπεται σε µέρος του δόγµατος. Προοπτικά, αποµακρυνόµαστε από την ορθή ερµηνεία του Θείου και κατ’ ουσίαν ένα τέτοιο προφίλ δρα ως λύση ανάγκης στο συµπέρασµα του αποφατισµού (ο Θεός όπου κατευθύνουµε τη λατρεία µας τελικά είναι ακατάληπτος)...
Βαθιά είναι και τα ψυχολογικά παράγωγα που προκύπτουν από µια τέτοια οπτική καθώς έχοντας ως (λανθασµένο) δεδοµένο έναν εξανθρωπισµένο Θεό,
προσπαθούµε να δοµήσουµε τη θρησκευτικότητά µας µε άξονα αυτά τα χαρακτηριστικά. ∆εν είναι λίγες οι περιπτώσεις σε διδασκαλικούς κύκλους όπου αναφέρεται πως ο Θεός «θέλει» το τάδε η «περιµένει» από εµάς το δείνα. Τέτοιες εκφράσεις δεσµεύουν τον ακόλουθο της οποιασδήποτε θρησκείας σε µια ιδιόµορφη σχέση πατέρα-παιδιού όπου το χαρακτήρα του πατέρα τον δηµιουργεί το ίδιο το παιδί...
Μια αρκετά διαφορετική οπτική του ανθρωποµορφισµού θα συναντήσουµε στην αρχαιοελληνική µορφή των θεών. Εκεί, κάθε θεότητα, απαλλαγµένη από µονοµερείς ιδιότητες (π.χ. µόνο καλός, µόνο κακός, µόνο ζωοδότης ή µόνο πολεµοχαρής), έρχεται να ενσωµατώσει στο προφίλ της φαινοµενολογίας του πολλές ανθρώπινες εκφάνσεις, κάτι που µαρτυρά πως αυτοί οι θεοί -που καµία σχέση δεν έχουν µε πραγµατικές οντότητες- αποτελούν κατ’ ουσίαν ψυχολογικά αρχέτυπα, αλλά και σηµεία αναφοράς για πράξεις και ιδιότητες που θα έπρεπε να υιοθετήσει ο άνθρωπος για να εξελιχθεί µέσα από «άθλους».
Ο ανθρωποµορφισµός δέον να ορίζεται ως προκαταρκτικό ερµηνευτικό εργαλείο περί Θεού. Είναι στην ευθύνη όσων τον χρησιµοποιούν ως τέτοιο το να προσδιορίσουν τα όριά του και να τον απεµπλέξουν από δογµατικά στοιχεία, έτσι ώστε να µπορέσει ο Θεός να «επιστρέψει» στη θέση του, σε κάτι σαφώς ανώτερο από έναν «τέλειο» άνθρωπο...
Who is who O Θοδωρής Κεφαλόπουλος είναι γεωτεχνικός και ζει στην Αλεξάνδρεια Ηµαθίας. Ασχολείται µε τη Φιλοσοφία, τη Μεταφυσική και τις δυτικές Εσωτερικές Παραδόσεις περισσότερο από 25 χρόνια και είναι µέλος της Κοινότητας του Μεταφυσικού και συντονιστής στο φόρουµ του Μεταφυσικού.
φαινοµενα
43
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
44
VIDEνεεςGAMES κυκλοφορίες
CALL OF JUAREZ THE CARTEL Στην Αγρια ∆ύση κάποτε… Ετσι ξεκινά το παιχνίδι «Call of
Juarez», µόνο που δεν µιλάµε για τη ∆ύση µε τα εξάσφαιρα και τα άγρια άλογα, αλλά για µία πιο µοντέρνα εκδοχή της στο σήµερα. Οι κακοί τώρα δεν είναι ο Μπίλι δε Κιντ, αλλά ένα µεξικανικό καρτέλ ναρκωτικών. Οσο για τους καλούς, αυτοί είναι λίγο προς το βρόµικο. Τρεις είναι οι χαρακτήρες που έχουµε στη διάθεσή µας (και µπορούµε να παίξουµε µε τον καθένα, οπότε έχουµε µια «τριπλή» παραλλαγή του παιχνιδιού µε αρκετές διαφορές στην εξέλιξη). Ο αστυνοµικός Ben McCall φέρνει λίγο προς τον Κλιντ Ιστγουντ, ο Eddie Guerra είναι πράκτορας της ∆ίωξης Ναρκωτικών αλλά και χαρτόµουτρο, και η πράκτορας του FBI Kim Evans, που όµως από παιδί ήταν σε συµµορίες.
Οι αµαρτωλοί λοιπόν «καλοί» προσπαθούν να διαλύσουν το καρτέλ, κινούµενοι από το Λος Αντζελες µέχρι µια µεξικανική συνοριακή πόλη µε µπόλικη έρηµο στο ενδιάµεσο (όπου δίνουµε µάχες µέχρι και µε ελικόπτερα). Προφανώς το πιστολίδι, οι καταδιώξεις και οι µυστικές αποστολές δίνουν και παίρνουν, ενώ έχουµε ποικιλία όπλων στη διάθεσή µας που στην πορεία θα ξεκλειδώνουµε αναβαθµίσεις τους. Το περιεχόµενο είναι φυσικά για ενήλικο κοινό, η δράση θυµίζει λίγο «Call of Duty», ενώ το µπλέξιµο εποχών και στιλ από τη ∆ύση στο µοντέρνο αστυνοµικό είναι που κάνει το συγκεκριµένο παιχνίδι να ξεχωρίζει. ■ Είδος: First Person Shooter ■ Πλατφόρµα: PS3, XBOX 360, PC
F… for Fantasy Από τη Ράνια Ιωάννου, melian_i@hotmail.com
Η φαντασία στο Λονδίνο! Λονδίνο, 15 Ιουνίου 2011. Γύρω στις 12 το πρωί επισκέφτηκα την Εθνική Βρετανική Βιβλιοθήκη µε αφορµή την έκθεση «Out of this World: Science Fiction but not as you know it». Η έκθεση, που ξεκίνησε στις 20 Μαΐου και αναµένεται να ολοκληρωθεί στις 25 Σεπτεµβρίου 2011, έχει ως στόχο να ξεναγήσει τον επισκέπτη στον κόσµο της επιστηµονικής φαντασίας σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που έχουµε ενδεχοµένως συνηθίσει. Η επιστηµονική φαντασία προσεγγίζεται ως ένας εναλλακτικός τρόπος θέασης του κόσµου µας, ανακαλύπτοντας τα πεδία των επιστηµών, της πολιτικής, της κοινωνίας και του µέλλοντος υπό ένα άλλο, διαφορετικό πρίσµα...
Πολλοί καλλιτέχνες επιχείρησαν
κατά καιρούς να δώσουν απαντήσεις ή να θέσουν τους προβληµατισµούς τους σε διάφορα µεγάλα ερωτήµατα, όπως, για παράδειγµα, «ποια είναι η σηµασία της ανθρώπινης ζωής;», «είµαστε µόνοι µας στο Σύµπαν;», «τι είναι πραγµατικό;», «πώς ορίζεται ο χρόνος;» και πολλά άλλα. Αυτό όµως που καθιστά τη συγκεκριµένη έκθεση ιδιαίτερη είναι η επιλογή των έργων επιστηµονικής φαντασίας που παρουσιάζονται. Εκτός από τα κλασικά έργα του είδους, µε έκπληξη ο επισκέπτης µπορεί να συναντήσει και κάποια που πιθανώς να µην είχε θεωρήσει ποτέ ότι θα µπορούσαν να συνδέονται µε την επιστηµονική φαντασία. Για παράδειγµα, σε ποιο είδος θα κατατάσσατε το δυστοπικό «1984» του Τζορτζ Οργουελ ή την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυµάτων» του Λιούις Κάρολ; Σύµφωνα µε τους δηµιουργούς της έκθεσης, και τα δύο κείµενα θα µπορούσαν να θεωρηθούν έργα επιστηµονικής φαντασίας λαµβάνοντας ως άξονα τα ζητήµατα που θίγουν σε συνάρτηση µε τον κόσµο µας.
Εισερχόµενος κανείς στο χώρο της έκθεσης που στε-
γάζεται στο ισόγειο της βιβλιοθήκης, το πρώτο πράγµα που αντικρίζει στα αριστερά του είναι ένα µεγάλο διαστηµόπλοιο. Προχωρώντας στο εσωτερικό της αίθουσας, ο επισκέπτης συναντά τις βιτρίνες οι οποίες φιλοξενούν τα βιβλία, τα περιοδικά, αλλά και αντιπροσωπευτικές ταινίες που εκτίθενται ανά θεµατική κατηγορία. Αυτό που κάνει την έκθεση ακόµα πιο ενδιαφέρουσα είναι τα διάφορα διαδραστικά κοµµάτια που έχουν προσθέσει οι διοργανωτές. Σε αυτά περιλαµβάνονται η µουσική και τα βίντεο από ταινίες που σχετίζονται µε τα βιβλία που εκτίθενται, χαρακτηριστικά αντικείµενα όπως το διάσηµο Τάρντις του δρος Who, αλλά και παιχνίδια που καλούν τον επισκέπτη να δοκιµάσει τις γνώσεις του και να αισθανθεί µέρος του φανταστικού αυτού κόσµου.
Η συγκεκριµένη έκθεση στην Εθνι-
κή Βρετανική Βιβλιοθήκη αποτελεί µια καλή ευκαιρία για να προβληµατιστεί κανείς διαπιστώνοντας πόσο στενά είναι ουσιαστικά τα όρια ανάµεσα στη φαντασία και την πραγµατικότητα, αλλά και πόσο «κοντά µας» µπορεί να βρίσκεται το µέλλον.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό, γεγονός που καθιστά την επίσκεψή σας ακόµα πιο «επιβεβληµένη» για όσους ζουν ή τύχει να επισκεπτούν µέχρι τα τέλη Σεπτεµβρίου το Λονδίνο.
Who is who
Η Ράνια Ιωάννου είναι µέλος της Οµάδας Gateway και της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού (www.metafysiko.gr). Εχει αποφοιτήσει από το τµήµα Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, διαθέτοντας µεταπτυχιακές σπουδές στη µετάφραση στο ίδιο πανεπιστήµιο. (www.metafysiko.org), (www.fantasmagoria.gr)
φαινοµενα
45
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
46
Ο Παράξενος Ταξιδιώτης πάει Ελλάδα! νησάκι Ιωαννίνων
Βασανιστήρια και Αρχαίοι Ελληνες Σοφοί σε εκκλησία! Η Ελλάδα έχει ορισµένα εκκλησάκια που άνετα θα µπορού-
σαν να χαρακτηριστούν «αιρετικά». Αυτά βρίσκονται τόσο στο Αγιον Ορος όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Μετρηµένα όµως στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι αυτά που προκαλούν φρίκη στον επισκέπτη (ενώ θα έπρεπε να του προσφέρουν γαλήνη). Ανάµεσα σ’ αυτά είναι σίγουρα και η Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπινών στο νησάκι των Ιωαννίνων.
Τι ακριβώς εννοούµε; Ανάµεσα στις πολλές και πλούσιες
τοιχογραφίες στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν αναπαραστάσεις όπου ένας στρατιώτης ξεριζώνει το κεφάλι µιας πιστής, δύο άλλοι τραβάνε µε µίσος το δέρµα ενός αγίου κρεµασµένου ανάποδα, ένας άλλος κόβει τη ρόγα µιας γυναίκας, ενώ λίγο πιο πάνω κάποιος καρφώνει µια πρόκα στο κεφάλι µιας αγίας! Υπάρχουν και άλλες παρόµοιες, κάτι που µπορείτε κάλλιστα να διαπιστώσετε και µόνοι σας περπατώντας στο εσωτερικό της εκκλησίας.
Βέβαια το τελευταίο µόνο εύκολο δεν είναι, µιας και η
«φύλακάς» του, έως και το 2008, ήταν µια γηραιά γυναίκα που έβλεπε τα καθήκοντά της περισσότερο ως αγγαρεία. Μην υποκύψετε στις προτροπές της να «συντοµεύετε το χρόνο παραµονής σας εκεί»!
Για να βρείτε τη µονή δεν έχετε παρά να ανεβείτε σε κάποιο
από τα πολλά καραβάκια που πραγµατοποιούν δροµολόγια από τα Ιωάννινα προς το νησάκι (δίπλα στα καφέ του παραλίµνιου)
και από εκεί να ακολουθήσετε απλά τις πινακίδες (ρωτήστε και κάποιον ντόπιο).
Η µονή πήρε το όνοµά της από τη µεγάλη βυζαντινή αρ-
χοντική οικογένεια των Φιλανθρωπινών και το καθολικό της κτίστηκε το 1291-92. Κάποιες φήµες περί ύπαρξης κρυφού σχολείου στο εσωτερικό της δεν είναι παρά µύθοι, µιας και στα Ιωάννινα λειτουργούσαν κανονικά ελληνικά σχολεία κατά την Τουρκοκρατία.
Οταν την επισκεφθείτε, µην παραλείψετε επίσης να
δείτε τις απεικονίσεις επτά αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στο νότιο εξωνάρθηκα (Πλάτωνας, Απολλώνιος ο Τυανεύς, Σόλωνας, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Θουκυδίδης και Χίλων ο Λακεδαιµόνιος). Επίσης, αναζητήστε την αναπαράσταση της ∆ευτέρας Παρουσίας, καθώς και τον «πύρινο ποταµό».
Παράξενος Ταξιδιώτης Παράξενος Ταξιδιώτης: 1. Αυτός που ταξιδεύει σε αλλόκοτα, παράξενα, ασυνήθιστα µέρη. 2. Αυτός που αναγνωρίζει το αλλόκοτο, το παράξενο, το ασυνήθιστο σε µέρη όπου ταξιδεύουν όλοι.
Tαξίδι αυστηρώς ακατάλληλο για τουρίστες! Επιµέλεια: Νικόλαος Κουµαρτζής
Who is Who Ο Νικόλαος Κουµαρτζής είναι συντονιστικό µέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού, συγγραφέας αρκετών βιβλίων και υποψήφιος διδάκτορας στο τµήµα ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Είναι ο εµπνευστής της ιδέας του «Παράξενου Ταξιδιώτη» και κύριος µοχλός εξέλιξής του.
Ιωάννινα
Αλλόκοτα Αγάλµατα σε Σουρεαλιστικό Τοπίο «Γιατί;» χαράζει πάνω στην πέτρα ένα χέρι που βγαίνει από το εσωτερικό της. Λίγο πιο πέρα, µια παλάµη αγκαλιάζει σφικτά ένα κοµµένο πρόσωπο, αποτελώντας κατά κάποιον τρόπο τα µάτια του.
Οχι, δεν µιλάµε για κάποια splatter
ταινία ή ένα σουρεαλιστικό πίνακα ζωγραφικής (αν και θα τα ζήλευε σίγουρα ο εκκεντρικός ζωγράφος Salvador Dali), αλλά για µια σειρά από άκρως σουρεαλιστικά αγάλµατα στην πόλη των Ιωαννίνων!
Για να τα δείτε, δεν έχετε παρά να κατευθυνθείτε προς τον παραλίµνιο της πόλης, στην περιοχή όπου βρίσκονται τα καφέ και απ’ όπου ξεκινάνε τα καραβάκια για το νησάκι της λίµνης Παµβώτιδας.
Εκεί ακριβώς, στη νοτιοανατολική γω-
νία που κάνουν τα τείχη του κάστρου, θα δείτε µια µοναδική γλυπτή αναπαράσταση µιας γυναίκας που στα µάτια του περαστικού µοιάζει µε την Παναγία: ένα λευκό άγαλµα ύψους 2 µέτρων
που φέρνει ταυτόχρονα στη µητέρα του Ιησού και σε κορίνα του… bowling!
Σας κεντρίσαµε την περιέργεια; Λο-
γικό, µιας και όλες οι υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας επιλέγουν πιο «συµβατικά» θέµατα (κάποιον ήρωα του 1821, κάποιο άγαλµα αρχαίου φιλοσόφου ή πρόσφατου µητροπολίτη), τα Ιωάννινα µας εξέπληξαν µε ιδιαίτερα παράξενο τρόπο στήνοντας στην πόλη άκρως σουρεαλιστικά έργα τέχνης!
Θέλω να Γίνω Παράξενος Ταξιδιώτης! Ο οδηγός «Αγνωστη Πελοπόννησος» (εκδόσεις «Οξύ») είναι το πρώτο βιβλίο της ταξιδιωτικής σειράς «Παράξενος Ταξιδιώτης». Στόχος είναι να προτείνουµε στον Ελληνα ταξιδιώτη έναν εναλλακτικό τρόπο ταξιδιού, πιο ουσιαστικό, που κρύβει πολύ πιο έντονες συγκινήσεις. Παράξενα φυσικά µνηµεία, βυθισµένες πολιτείες και µυστηριώδεις ναοί, κάστρα και µεγαλιθικά οικοδοµήµατα, παλάτια µυθικών ηρώων, κατακόµβες και νεκροπόλεις. Ολα είναι εκεί και σας περιµένουν να τα ανακαλύψετε. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την επίσηµη ιστοσελίδα του Παράξενου Ταξιδιώτη στο www.strangler.gr φαινοµενα
47
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
φαινοµενα
48
Bιβλιοθηκη
Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας Συγγραφέας: Νικόλαος Κουµαρτζής ■ Εκδόσεις: iWrite ■ Τιµή: 22 €
ξενογλωσσο
Τα παραφυσικά φαινόµενα απασχολούσαν το ανθρώπινο µυαλό από αρχαιοτάτων χρόνων, δίχως όµως να αποτελέσουν ποτέ σοβαρό αντικείµενο επιστηµονικής µελέτης. Μέσω της παρούσας πλούσιας και προσεγµένης έκδοσης, εκατοντάδες επιστήµονες και ακαδηµαϊκοί, δεκάδες ερευνητικά κέντρα και πανεπιστηµιακά ινστιτούτα, επίσηµοι φορείς και υπηρεσίες δίνουν απαντήσεις σε φαινόµενα που µοιάζουν ξένα αλλά βιώνονται καθηµερινά από την πλειονότητα των απλών ανθρώπων: από διάφορες µορφές τηλεπάθειας έως την πιο «εκλεπτυσµένη» ενσυναισθησία, από απλά déjà vu έως εντυπωσιακές εµπειρίες στοιχειωµάτων, από επιθανάτιες εµπειρίες έως συσκευές καταγραφής της ανθρώπινης αύρας.
Κόκκινος Αρης Συγγραφέας: Θανάσης Βέµπος ■ Εκδόσεις: Του συγγραφέα ■ Τιµή: 25 €
Μετά τον πόλεµο, µε την έλευση της πυραυλικής και της κοσµοναυτικής, οι µεγάλες δυνάµεις εργάστηκαν σκληρά για να καταστρώσουν σχέδια επανδρωµένων διαπλανητικών εξερευνήσεων, τόσο εξελιγµένων που ακόµα και σήµερα φαντάζουν εξωπραγµατικά. Γιατί τα προγράµµατα αυτά δεν έφτασαν ποτέ στο στάδιο της υλοποίησης; Τι προοπτικές υπάρχουν τα προγράµµατα αυτά να αναβιώσουν σήµερα, µε τη σταδιακή ανάρρωση της πάλαι ποτέ «ρωσικής αρκούδας»; Ενας πλήρης οδηγός µε όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε για µια σκοτεινή πλευρά της κατάκτησης του ∆ιαστήµατος.
Caesar’s Messiah Συγγραφέας: Joseph Atwill ■ Εκδόσεις: CreateSpace ■ Τιµή: 20 $*
Πρόκειται για ακόµα ένα βιβλίο για το Μυθικισµό που κυκλοφόρησε στην Αµερική στα τέλη Μαΐου. O Atwill ανήκει στη µυθικιστική σχολή που υποστηρίζει τη ρωµαϊκή καταγωγή του Χριστιανισµού. Η έρευνά του επικεντρώνεται διαχρονικά στον αυτοκράτορα Τίτο, ο οποίος και εκστρατεύοντας κατά της
Ιερουσαλήµ στο µεγάλο πόλεµο του 66-73 µεταξύ Ρωµαίων και Ιουδαίων «κατασκεύασε» το Χριστιανισµό και τον κεντρικό του χαρακτήρα Ιησού, µε σκοπό να παραγκωνίσει το ανερχόµενο µεσσιανικό κίνηµα των Ιουδαίων, προσαρµόζοντάς το σε µια περισσότερο φιλορωµαϊκή φιλοσοφία.
*Η τιµή είναι ενδεικτική από το amazon.com
Υπνωτισµός
Οι Φύλακες της Αρχαίας Γνώσης
Συγγραφέας: Colin Bennett
Ο Στωικός Σοφός Συγγραφέας: Ludwig Edelstein
Συγγραφέας: Joan Parisi Wilcox
■ Εκδόσεις: Locus-7 ■ Τιµή: 18,50 €
Ενα κλειδί για εναλλακτικές εµπειρίες! Αν και ο υπνωτισµός εξακολουθεί να παραµένει µια άγνωστη δύναµη που λειτουργεί µ’ έναν άγνωστο τρόπο σ’ έναν απέραντο άγνωστο χώρο ο οποίος λέγεται «ανθρώπινος ψυχισµός», ωστόσο δεν υπάρχει καµία αµφιβολία για τις αµέτρητες πρακτικές εφαρµογές του – από το ν’ ανακουφίζει τον πόνο και να ελέγχει κάποιες κακές συνήθειες µέχρι και το να φέρνει στην επιφάνεια της συνείδησης εικόνες και αναµνήσεις από το µακρινό παρελθόν ή και από άλλες ζωές.
■ Εκδόσεις: Θύραθεν ■ Τιµή: 12,50 €
■ Εκδόσεις: Εσοπτρον ■ Τιµή: 18,60 €
Ο περουβιανός µυστικισµός έγινε γνωστός από µια απλή µυθιστορηµατική αναφορά στο διεθνές best seller «Ουράνια Προφητεία» του James Redfield. Τώρα, µε τους «Φύλακες της Αρχαίας Γνώσης» µαθαίνουµε επιτέλους την αληθινή ιστορία: Οι σοφοί της φυλής των Κουέρο -οι πιο καταξιωµένοι µύστες των Aνδεων και απόγονοι των θρυλικών Ινκας- µοιράζονται µαζί µας τη σοφία, τη µυστική κοσµολογία, τις προφητείες και τις πνευµατικές τους ασκήσεις!
Το ιδεώδες του στωικού σοφού υπάρχει πάντα για να δείχνει πώς θα µπορούσαµε και πώς αξίζει να είµαστε. Είναι το πρότυπο σύµφωνα µε το οποίο κρίνουµε τον εαυτό µας και αξιολογούµε τη δράση µας. Οι 4 πανεπιστηµιακές διαλέξεις που αποτελούν βιβλίο αποσαφηνίζουν το αληθινό νόηµα του Στωικισµού• εξετάζουν την εξέλιξη και τις αναθεωρήσεις που έγιναν στη διάρκεια των 6 αιώνων ζωής του, τις παρερµηνείες που έχει δεχτεί κατά καιρούς και το τι ακριβώς σηµαίνει στην πράξη ο Στωικισµός.
Η Γωνιά του Ψαγµένου Τα Ψυχοµαντεία και ο Υποχθόνιος Κόσµος των Ελλήνων Συγγραφέας: Ελένη Λαδιά Με συµβούλους τους αρχαίους συγγραφείς, από τον Οµηρο έως τον Πλούταρχο, αλλά και τους νεότερους µελετητές, η συγγραφέας µάς πληροφορεί για το µέγιστο θέµα της ψυχής. Το αίτηµα του σύγχρονου ανθρώπου παραµένει το ίδιο µε του παλιού: Τι συµβαίνει µε τη µεταθανάτια περιπέτεια της ψυχής; Υπάρχει η ψυχή και µε ποια µορφή; Τι έλεγαν τα ψυχοµαντεία και τα ονειροµαντεία για όλα
αυτά τα κεφαλαιώδη ζητήµατα που απασχολούν τη σκέψη κάθε ανθρώπου; Ολα ακόµη είναι εδώ: οι επιτάφιες στήλες, το πλοιάριο στον Αχέροντα, το µαγευτικό Αµφιαράειο, η κάθοδος του Οδυσσέα στον Αδη, οι αρχαίες µνήµες. ■ Εκδόσεις: Gema ■ Τιµή: 7,50 €
φαινοµενα
49
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
φαινοµενα
50
επικοινωνια επειδη καθε προσωπικη εµπειρια ειναι µοναδικη και πολυτιµη
Eάν δεν βρίσκετε τον Ελεύθερο Τύπο µε το περιοδικό «Φαινόµενα» στην περιοχή σας, παρακαλούµε ενηµερώστε µας στα τηλέφωνα: 210 8113000 & 210 8113238
Σχετικά µε το άρθρο που φιλοξενήσατε για τις ανασκαφές της
αρχαίας Ακκαρών θα πρέπει να ενηµερώσετε το κοινό σας ότι ο Βάαλ ήταν ένας από τους ισχυρούς θεούς στο πάνθεον της πολυθεϊστικής θρησκείας των Ιουδαίων πριν αυτοί να γίνουν µονοθεϊστές. Μάλιστα, µε την έλευση του µονοθεϊσµού, η θεότητα αυτή δαιµονοποιήθηκε και χαρακτηρίστηκε διαβολική, εξ ου και ο όρος Βελζεβούλ. Αλλωστε, τα ίδια ακριβώς παρατηρήθηκαν µε το πέρασµα του χρόνου και στον ελληνικό χώρο µε τους θεούς του δωδεκαθέου. Με εκτίµηση, Σωτήρης Τζέκος Αγαπητέ κ. Τζέκο, Σε επόµενο τεύχος των «Φαινοµένων» θα φιλοξενήσουµε ακόµα ένα εξειδικευµένο άρθρο του συνεργάτη µας κ. Καραχάλιου σχετικά µε τον «παρεξηγηµένο» θεό Βάαλ.
Αγαπητά «Φαινόµενα», Πολύ ενδιαφέρον το κείµενο για την Κάρτα του Πολίτη στο προηγούµενο τεύχος. Υπάρχει µεγάλη σύγχυση το τελευταίο διάστηµα σχετικά µε το κατά πόσο είναι επικίνδυνη για την ασφάλειά µας. Ορισµένοι αναφέρονται και σε άλλα ακραία ζητήµατα σχετικά µε αντίχριστους, που νοµίζω ότι ξεπερνούν τα όρια της λογικής. Σε κάθε περίπτωση, η χώρα µας περνάει δύσκολες στιγµές και κάθε µέρα νιώθουµε ότι δεν γνωρίζουµε τι µας ξηµερώνει. Πρέπει να έχουµε τα µάτια µας ανοιχτά σε ό,τι ύπουλο και δόλιο πάνε να µας σερβίρουν. Χριστίνα Κ.
Θέλoυµε να τα λέµε... Τα «Φαινόµενα» επιθυµούν να αναπτύξουν και αυτή τη φορά µια αµφίδροµη επαφή µε τους αναγνώστες τους. Η γνώµη σας, οι συµβουλές σας, αλλά και οι πληροφορίες σας είναι όχι µόνο ευπρόσδεκτες, αλλά µπορούν να αποτελέσουν και αφορµή για την πραγµατοποίηση και παρουσίαση σχετικών ερευνών µέσα από τις σελίδες του περιοδικού. Γι’ αυτό και σας καλούµε να µας στείλετε εµπειρίες, φωτογραφίες και τυχόν απορίες σας στο fenomena@e-typos.com.
φαινομενα
#
eλευθεροσ tυποσ - 25 σεπτεμβριου 2010
φαινομενα
#
eλευθεροσ tυποσ - 25 σεπτεμβριου 2010