Amnesty in Actie september 2011

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 38 NR 3 / SEPTEMBER 2011 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687 / P2A9062

3

DEZE EDITIE

VOORWOORD 2 agenda 2 goed nieuws

3

kom in actie

4

Vreedzaam verzet tegen geweld in Colombia

campagne 7

Schiet ontwikkeling niet aan flarden

fotoreportage 9 A toast to freedom

BLOG 10 De vrijheid valt niet uit de lucht

in beweging

12

schrijfactie 13 PRIKBORD 15 COLOFON 15

1 september. Traantjes aan de schoolpoort van de kleuters. Eerlijk? Vier jaar geleden moest ik toch ook even slikken. Nu lach ik ermee. Mijn dochter zit in de derde kleuterklas en ontfermt zich al snel over de allerkleinsten. En mijn zoon straalt met zijn nieuwe boekentas, want hij gaat naar het eerste leerjaar. Onze kinderen zijn geboren op de juiste plaats en in het juiste nest, waar naar school gaan de norm is.

Voor andere kinderen pakt het allemaal wat minder gunstig uit. Ze krijgen de kans niet om de nodige kennis op te doen, omdat het schoolgeld er niet is of omdat ze moeten werken. En als je niet kunt lezen of rekenen, word je een gemakkelijk slachtoffer. Deze onwetendheid houdt de onrechtvaardigheid dan weer in stand, vaak vele generaties lang. Maar het kan ook subtieler, bijvoorbeeld als je wel kunt lezen en rekenen, maar de wetten zijn erop gericht de heersende elite te bevoordelen.

In vele gevallen kan het recht op informatie een breekijzer zijn voor de verbetering van mensenrechten. Het is duidelijk dat vele regimes zich daarom richten op het controleren van de informatiestroom. We denken dan meteen aan China of het Midden-Oosten. Maar ook Westerse overheden houden kritische informatie liever geheim.

Kijk maar naar de mensonterende behandeling die Bradley Manning moest ondergaan in de Verenigde Staten, omdat hij ervan verdacht wordt kritische informatie over de Irak-oorlog aan de klokkenluiderswebsite Wikileaks te hebben gelekt. Overheden schuwen de grove middelen niet om kritische informatie geheim te houden. Het is aan ons om daartegen krachtig te protesteren!

Vele groeten, Karine Vandenberghe, voorzitter

Bob Geldof steunt Amnest y © Thomas Birkett

Agenda

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar.

Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

21 september - 2 oktober I Vredesweek

8 oktober - 19 november I Amnesty Laten Zien!

21 oktober I Schrijf-ze-VRIJdag

In 2011 trekken de partners van de Vlaamse Vredesweek, waaronder Amnesty, alle registers open om Vlaanderen bewust te maken van de noodzaak – ja, letterlijk het levensbelang – van een alomvattend en afdwingbaar Internationaal Verdrag rond Wapenhandel.

Meer op pagina 7.

Amnesty Laten Zien!, dat zijn vier regionale ontmoetingsdagen en dé gelegenheid bij uitstek om de beweging rondom jou te leren kennen. Dit jaar zijn we te gast in Nijlen, Oostende, Gent en Leuven of Brussel. Meer op www.amnesty.be/amnestylatenzien

Op de derde vrijdag van oktober organiseert Amnesty International al jaren Schrijf-ze-VRIJdag. Dit jaar zullen duizenden jongeren hun stem en pen lenen aan de Vredesgemeenschap van San José de Apartadó in Colombia. Meer op pagina 4.

Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

2 / SEPTEMBER 2011 /

GOED NIEUWS

Gedwongen uitzettingen Tsjaad stopgezet Het plan van de Tsjadische overheid om de 10.000 inwoners van de wijk Ambatta in de hoofdstad N’Djamena uit hun huis te zetten om ruimte te maken voor een sociaal woningbouwproject, is van de baan. In mei 2010 kregen de bewoners nog te horen dat ze hun huizen moesten verlaten vóór oktober dat jaar. Ze hadden geen inspraak en kregen geen compensatie of alternatieve huisvesting. Het Ambatta-comité, dat werd opgezet om de rechten van de inwoners te beschermen, vertelde Amnesty: “Jullie actie was cruciaal. Jullie hebben ons terug hoop gegeven”.

Fatullayev na vier jaar vrij De Azerbeidzjaanse journalist Eynulla Fatullayev is na vier jaar cel vrijgelaten onder een presidentieel pardon. Fatullayev schreef kritische artikelen over het buitenlands beleid van zijn regering. In 2007 werd hij veroordeeld op basis van verzonnen aanklachten. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan terrorisme en laster. Amnesty International voerde intensief campagne voor zijn vrijlating, ondermeer met een massale Twitter-actie op 24 mei.

Resolutie over seksuele geaardheid en genderidentiteit Op 17 juni keurde de VN-Mensenrechtenraad de eerste resolutie ooit goed die specifiek ingaat op mensenrechtenschendingen op grond van seksuele geaardheid en genderidentiteit. Een historisch en grensverleggend besluit. “De Raad heeft een stap voorwaarts gezet door te erkennen dat zowel seksueel als gender non-conformiteit lesbiennes, homo-, trans- en biseksuelen extra kwetsbaar maakt. De Raad legde er de nadruk op dat staten verplicht zijn hen te beschermen tegen geweld.”

Aleksei Sokolov is weer vrij man De Russische mensenrechtenactivist Aleksei Sokolov, één van de 50 personen waarvoor we de afgelopen maanden actievoerden tijdens Amnesty’s 50ste verjaardagscampagne, is sinds 27 juli voorwaardelijk vrij. Sokolov werd in mei 2009 veroordeeld voor een diefstal en een jaar later voor een overval. Er zijn aanwijzingen dat de bewijzen tegen hem verzonnen werden omdat hij zich inzette voor de mensenrechten. Amnesty is erg blij met de vrijlating en dankt iedereen die deelnam aan onze acties..

Hooggerechtshof verbiedt uitbreiding fabriek Het Hooggerechtshof van de Indiase deelstaat Orissa bevestigde de beslissing van de overheid om geen goedkeuring te geven voor de uitbreiding van de fabriek van Vedanta Aluminium in Lanjigarh. Inwoners van 12 dorpen vlakbij de enorme fabriek voeren reeds jaren campagne tegen de uitbreiding omdat die hun land en water nog meer zou vervuilen. Het Hooggerechtshof is van oordeel dat het project in strijd is met de milieuwetgeving. Amnesty International dringt nu aan op een grondige sanering van de fabrieksite.

Meer goed nieuws op www.amnesty.be/ goednieuws

/ SEPTEMBER 2011 / 3

KOM IN ACTIE

VREEDZAAM VERZET TEGEN GEWELD IN COLOMBIA Vlaamse jongeren in actie voor vredesgemeenschap

Als jij aan Colombia denkt, denk je dan ook snel aan drugsbaronnen, geweld en illustere ontvoeringen?

Niet verwonderlijk, het gewapende conflict tussen paramilitairen, reguliere strijdkrachten en de guerrilla in het Zuid-Amerikaans land is interessant voer voor media en zelfs voor Hollywood.

Het menselijk drama achter het conflict wordt echter vaak vergeten in de koude grafieken die het aantal slachtoffers weergeven en de feitelijke berichtgeving in de dagelijkse pers.

Danielle Hennaert In Colombia is het de bevolking die steeds de prijs moet betalen van het conflict en de daarbij horende mensenrechtenschendingen. De stem van het volk wordt zelden gehoord. Verhalen over de moed en standvastigheid van gewone mensen in het conflict halen de krant niet. Eén van die verhalen is dat van de Vredesgemeenschap San José de Apartadó. Een gemeenschap waarvan de leden ervoor kiezen om niet deel te nemen aan het gewapend conflict. De gemeenschap weigert om wapens te dragen, om informatie of logistieke steun zoals voedsel te geven aan welke partij dan ook. De leden vragen respect voor hun beslissing en willen dat geen van de gewapende groepen hun grondgebied betreedt. Een nobele instelling, zeker als je weet dat deze gemeenschap regelmatig te kampen heeft met mensenrechtenschendingen door de gewapende partijen die niet akkoord gaan met hun keuze voor vrede.

Amnesty International voert sinds het ontstaan van San José de Apartadó in 1997 actie tegen de mensenrechtenschendingen die deze gemeenschap moet ondergaan. Op de Schrijf-zeVRIJdag, op 21 oktober 2011, zullen ook duizenden jongeren in de pen

4 / SEPTEMBER 2011 /

Solidariteitsactie op Mano Mundo 2011

kruipen om actie te voeren voor deze moedige gemeenschap.

45 jaar oorlog Colombia wordt al 45 jaar geteisterd door een binnenlands gewapend conflict.

Linkse guerrillabewegingen als de FARC en het ELN bevechten het regeringsleger en de illegale, rechtse paramilitairen.

Vooral op het platteland zit de bevolking tussen die vuren en zijn zij slachtoffer van het geweld. Guerrilla, paramilitairen en de veiligheidstroepen zijn verantwoordelijk voor ernstige en wijdverbreide mensenrechtenschendingen en schendingen van het internationaal humanitair recht, inclusief oorlogsmisdrijven.

Verantwoordelijken worden zelden gestraft. Op een bevolking van circa 46 miljoen mensen moesten de afgelopen 25 jaar maar liefst vier tot vijf miljoen mensen op de vlucht voor het geweld.

Men noemt ze ‘gedwongen ontheemden’.

Tussen 4 en 6 miljoen hectares grond (maar liefst 2 keer de oppervlakte van België) werd door paramilitairen afgenomen van kleine boeren.

President Juan Manuel Santos, die in augustus 2010 aantrad, zei dat hij prioriteit zou geven aan mensenrechten en de strijd tegen straffeloosheid.

Amnesty stelt echter vast dat, zelfs nu

ACHTERGROND KOM IN ACTIE

Kinderen van San JosÈ de Apartado bij herdenkingsstenen

de Colombiaanse regering een verbetering aangeeft inzake mensenrechten, er een verslechtering is op het gebied van gedwongen ontheemding, aanvallen tegen sociale activisten en mensenrechtenverdedigers en moorden door de veiligheidstroepen.

Gegeerd gebied San José de Apartadó is een district in de gemeente Apartadó en is gelegen in de Golf van Urabá in het noordwesten van Colombia. Het telt een dertigtal gehuchten. De regio is van geostrategisch en economisch belang. Het gebied bezit immers een erg rijke grond en ondergrond. Bovendien maakt haar ligging aan de Golf van Urabá, met toegang tot de kust en het Adibe-gebergte, San José tot een interessant gebied voor de hoofdrolspelers in het gewapende conflict.

bevolking zit tussen twee vuren Midden jaren negentig verhevigde het gewapende conflict in de regio. Paramilitairen richtten in september 1996 een bloedbad aan in San José de Apartadó.

De boeren wendden zich in wanhoop tot

hun bisschop die voorstelde om San José uit te roepen tot Vredesgemeenschap.

In zo’n gemeenschap kiezen de leden ervoor om niet bij het conflict betrokken te worden. Op 23 maart 1997 werd de oprichtingsakte plechtig ondertekend.

De Vredesgemeenschap telt ongeveer 1300 inwoners, voornamelijk boeren die leven van wat het land voorbrengt: yuca, cacao, suikerriet, bananen en maïs. In acht gehuchten heeft de Vredesgemeenschap humanitaire zones ingesteld voor de bescherming van de burgerbevolking. Dit zijn afgebakende ruimtes waar de bewoners zich kunnen terugtrekken bij dreigend gevaar.

Bestraft om neutraliteit Iedereen die toetreedt tot de Vredesgemeenschap, moet zich aan de principes van geweldloosheid en neutraliteit houden. De leden dulden geen wapens op hun territorium en werken op geen enkele manier samen met welke partij dan ook. De gemeenschap wil ook geen politiebureau op haar terrein, wat wel de wens is van de regering. De leden geloven echter niet dat de politie hen bescherming biedt, integendeel. Bij alle strijdende partijen geldt immers het credo ‘wie niet voor ons is, is tegen ons’ waardoor de gemeenschap continu het

slachtoffer is van ernstig geweld en mensenrechtenschendingen.

Sinds 1997 zijn meer dan 170 mensen van de gemeenschap vermoord of verdwenen, onder wie gemeenschapsleiders, maar ook gewone families en kinderen.

Meer dan 800 mensenrechtenschendingen werden tot hiertoe geregistreerd.

Bloedbaden, selectieve moorden, verkrachtingen, economische blokkades, het beschieten van scholen, het plaatsen van mijnen in de landbouwvelden... Het zijn maar enkele voorbeelden. Bijzonder schrijnend is dat veelal geen onderzoek naar deze schendingen werd geopend.

Werd er wel een onderzoek ingesteld, dan werd er al te vaak geen enkele vooruitgang in geboekt. Vaak ontvingen getuigen die bewijsmateriaal aanbrachten zelf bedreigingen of werden zij het slachtoffer van mensenrechtenschendingen.

Voor veel van de moorden zijn de paramilitairen verantwoordelijk, al dan niet in samenwerking met het leger. Maar ook de guerrilla is schuldig aan moord op leden van de gemeenschap. Eén van de schokkendste aanvallen tegen de gemeenschap vond plaats op 21 februari 2005. Acht mensen, waaronder ook kinderen, werden gedood door het leger en paramilitairen.

Hun lichamen werden verminkt.

/ SEPTEMBER 2011 / 5

KOM IN ACTIE San José de Apartadó. Tijdens de Schrijf-ze-VRIJdag op 21 oktober voeren we namelijk actie voor de Vredesgemeenschap. Een mooie kans om onze solidariteit te betuigen en hen aan te moedigen om de strijd verder te zetten.

Tijdens de Schrijf-ze-VRIJdag nodigen we jongeren in Vlaanderen uit om in de pen te kruipen voor de Vredesgemeenschap.

Naar jaarlijkse traditie krijgen de scholen een educatief pakket toegestuurd met de nodige informatie over het thema en enkele educatieve werkvormen. Uiteraard staan de schrijfacties voor de gemeenschap centraal. Daarnaast organiseert Amnesty ook een solidariteitsactie.

Schrijf-ze-VRIJdag in 2010

Herhaalde uitspraken van het InterAmerikaans Hof voor de Mensenrechten dwingen Colombia ertoe de veiligheid van de leden van de Vredesgemeenschap te garanderen. De overheid is er tot op heden niet in geslaagd om de uitspraken van het Hof na te komen en haar verplichtingen opgelegd door internationale normen te vervullen. In de strijd voor gerechtigheid voor het bloedbad van februari 2005 werd er wel vooruitgang geboekt door de veroordeling van verschillende paramilitairen. Maar slechts één lid van het leger, kapitein Gordillio, werd veroordeeld. Tien andere soldaten, waaronder ook officieren, werden vrijgesproken ondanks bewijzen tegen hen. De overgrote meerderheid van strafonderzoeken naar mensenrechtenschendingen door de gewapende partijen schiet schromelijk tekort. Deze straffeloosheid werkt nieuwe moorden en bedreigingen verder in de hand.

Sus. Ook San José de Apartadó ligt hen nauw aan het hart. Sus en Wendy mochten de gemeenschap al eens een bezoekje brengen. Sus is bovendien ook één van de drijvende krachten achter het Bondgenootschap voor Vrede dat ondertekend werd door de federatie van Parochies van Herselt, Hulshout en Westerlo, de burgemeester en schepen voor ontwikkelingssamenwerking van Westerlo en twee afgevaardigden van San José de Apartadó. Wendy geeft lezingen op school om jongeren bewust te maken van de situatie in Colombia. En Kathleen is de stuwende kracht achter de vele schrijfacties die Amnesty lanceert rond Colombia en de Vredesgemeenschap.

Amnesty in actie

Dergelijke internationale acties en solidariteit zijn van levensbelang voor de Vredesgemeenschap. Dat blijkt ook uit een email van de gemeenschap aan de Amnesty-groep in Brugge: “We bedanken je voor de steun en solidariteit met de gemeenschap. We geloven dat deze inspanningen de gemeenschap toelaten om voort te doen, ondanks alle pogingen om ons een kopje kleiner te maken.”

Sinds de oprichting van de Vredesgemeenschap voert Amnesty International actie tegen de mensenrechtenschendingen en voor gerechtigheid via onderbouwde rapporten, campagnes en schrijfacties. Amnesty vraagt dat alle mensenrechtenschendingen tegen de leden van de Vredesgemeenschap worden onderzocht. De schuldigen moeten berecht worden in een eerlijk proces. De veiligheid van de Vredesgemeenschap moet gegarandeerd worden en het recht om niet in het conflict betrokken te worden moet erkend worden door alle partijen.

Ook in Vlaanderen wordt de situatie in Colombia op de voet gevolgd door de drie vrijwilligers van het Amnesty Colombiateam: Kathleen, Wendy en

6 / SEPTEMBER 2011 /

VLAANDEREN VOLGT SITUATIE OP DE VOET

Schrijf-ze-VRIJdag 2011 Het moedige verhaal van de gewone burger in een gewapend conflict, de noodzaak van internationale aandacht en solidariteit en de expertise van het Colombiateam, met deze prachtige ingrediënten hopen we dit jaar ook de jongeren in Vlaanderen warm te maken voor

Stap met ons mee Elk jaar organiseert de Vredesgemeenschap zelf een vredesmars. Om de bewoners te steunen willen ook wij meestappen in deze mars. Fysieke aanwezigheid is uiteraard moeilijk en daarom lanceren we een symbolische actie. We vragen aan activisten om een voetafdruk te maken op een papier met daarop een solidariteitsboodschap. Van die voetafdruk wordt dan een foto gemaakt. De foto’s worden dan verzameld en worden naar de gemeenschap verstuurd. Deze afbeeldingen zullen dan worden meegedragen tijdens de mars.

Ook jij kan, samen met duizenden jongeren, deelnemen aan de vredesmars. Die solidariteit, dat ‘samen wandelen’ met de gemeenschap wordt met veel warmte onthaald. Zo blijkt ook uit een bericht van de gemeenschap: “Jij stapt mee aan onze zijde wanneer we strijden voor onze waardigheid. Elke dag opnieuw bouwen we aan de weg. We zijn je dankbaar, vanuit het diepst van ons hart. Een broederlijke knuffel van heel de gemeenschap”.

Maak van de Schrijf-zeVRIJdag ook dit jaar een weergaloos succes en schrijf of stap met ons mee. Kijk op pagina 13 voor de schrijfactie of surf naar www.amnesty. be/schrijfzevrijdag.

FOTOREPORTAGE

Toast to freedom In meer dan 60 landen vieren Amnestysupporters onze 50ste verjaardag met een toost op de vrijheid en de mensenrechten. Van Argentinië tot Ghana en van Turkije tot Nieuw-Zeeland wordt zo verwezen naar het ontstaan van Amnesty International. 50 jaar geleden kregen twee Portugese studenten 7 jaar cel omdat ze in een café getoost hadden op de vrijheid. De Britse advocaat Peter Benenson reageerde met een verontwaardigd opiniestuk en riep iedereen op om brieven te schrijven naar repressieve regimes. De oproep zette over heel de wereld duizenden mensen in beweging. Amnesty International was geboren!

Togo

© JF Dubost

www.amnesty.be/50jaar

ARGENTINIË BRUSSEL

© www.nicorein.com

Thailand

PARIJS

/ SEPTEMBER 2011 / 7

CAMPAGNE

Schiet ontwikkeling niet aan flarden Wapenhandel onder vuur in de Vlaamse

Vredesweek

Elk jaar worden honderdduizenden mensen gedood, gekwetst, verkracht of op de vlucht gedreven als gevolg van wapens en gewapend geweld. Maar wanneer het over wapenhandel gaat, bestaan er geen wereldwijd aanvaarde standaarden die mensenrechten beschermen. Regeringen moeten voorkomen dat wapens in verkeerde handen vallen. Daarom roepen Amnesty International en haar partners op tot een wereldwijd Wapenhandelverdrag dat gebouwd is op één Gulden Regel: als er een ernstig risico bestaat dat wapens zullen bijdragen tot ernstige schendingen van mensenrechten of internationaal humanitair recht, moet hun overdracht worden tegengehouden.

Filip R eyniers Amnesty International voert samen met Oxfam en het International Network on Small Arms (IANSA) wereldwijd de campagne Control Arms. Met de campagne ijveren we voor een betere regulering van de internationale wapenhandel en willen we het misbruik van wapens een halt toeroepen. Sinds de start van de campagne in 2003 is er heel wat gebeurd.

Een eerste hoogtepunt was de overhandiging van ‘één miljoen gezichten’, een wereldwijde petitie aan toenmalig VN-secretaris-generaal Kofi Annan in 2006. Overal ter wereld verzamelden activisten van Amnesty, Oxfam en IANSA foto’s van mensen die hun steun wilden betuigen voor een krachtig en effectief verdrag. In Vlaanderen waren we daarvoor met Cowboy Henk aanwezig op verschillende zomerfestivals. Enkele maanden later stemden 153 staten in met de start van onderhandelingen om te komen tot een VN-Wapenhandelverdrag.

In 2010 en 2011 werd er gewerkt in voorbereidende werkgroepen, waarbij de de VN-lidstaten met elkaar spraken over de inhoud, de reikwijdte en de criteria van het verdrag. Om te vermijden dat het uiteindelijke verdrag een lege doos zou worden, stelde de Control Arms Coalitie alles in het werk om onze bezorgdheden aan de onderhandelaars over te brengen.

Niet alle staten zijn er namelijk van overtuigd dat het Wapenhandelverdrag ook kleine en lichte wapens of munitie moet omvatten. Ook duidelijke mensenrechtencriteria liggen niet voor de hand. Nu de laatste fase van de onderhandelingen aanbreekt is het nodig om al ons gewicht in de schaal te werpen.

Achtergelaten munitie van pro-K adhafi troepen, maart 2011 8 / SEPTEMBER 2011 /

CAMPAGNE pleiten er dan ook voor dat de verschillende overheden binnen de mogelijkheden van de Europese richtlijn voldoende armslag houden om controle op hun wapenexport te bewaren.

© IANSA

Versnipperde controle in België

Actie in Kenia

Maatregelen in eigen land nodig Vanuit een gedeelde bezorgdheid over de ongecontroleerde verspreiding van wapens en de impact op mensenrechten en ontwikkeling voert Amnesty International samen met Pax Christi en verschillende andere vredesorganisaties actie tijdens de Vlaamse Vredesweek, van 21 september tot 2 oktober 2011.

We kijken daarbij niet alleen naar de Belgische inzet voor een VN-Wapenhandelverdrag, maar ook naar de wijze waarop ons land zelf omgaat met de wapenhandelproblematiek. Natuurlijk moeten regeringen ook in eigen land de nodige maatregelen treffen om de wapenuitvoer te controleren. Dat België op dat vlak niet onbesproken is, kwam recent nog naar boven.

Korte tijd voor het uitbreken van de crisis in Noord-Afrika en het Midden-Oosten leverde het Waalse Gewest geweren aan het Libische regime ter waarde van tien

© UN Photo/ M artine Perret

Ontwapening van milities in Burundi, 2005

miljoen euro. Een tweede levering ter waarde van honderd miljoen euro werd tegengehouden onder druk van ngo’s en de publieke opinie. Ook aan Vlaamse kant wordt er heel wat militair materiaal uitgevoerd, al gaat het daar niet om klassieke wapens maar vooral om geavanceerde technologie, beeldschermen, pantserwagens en ander ordehandhavingsmateriaal. Wanneer die bijdragen tot een versterking van het repressieve apparaat van regimes die mensenrechten schenden, draagt de uitvoerende overheid een loodzware verantwoordelijkheid.

Zwakke schakels in EU Op dit moment wordt de wetgeving van de gewesten in ons land inzake wapenhandel herzien in het licht van een nieuwe Europese richtlijn die de overdracht van wapens en militaire technologie tussen EU-lidstaten eenvoudiger zal maken. Helaas wordt daardoor ook de mogelijkheid tot controle verzwakt.

Onrustwekkend is dat de verschillende lidstaten de gedragscode rond wapenhandel wel erg verschillend durven invullen, waardoor er zwakke schakels ontstaan en wapens en militaire technologie afkomstig uit Vlaanderen in handen kunnen vallen van regimes die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten.

Het voorbije jaar werd op dramatische wijze duidelijk dat vele regimes die door Westerse regeringen als stabiele partners werden gezien, niet aarzelen om grootschalig geweld in te zetten tegen hun eigen bevolking. In dat licht lijkt het een zeer slecht moment om controle uit handen te geven. Amnesty en haar partners

Daarnaast blijkt dat de Belgische regering ernstig in gebreke blijft bij de controle op tussenhandel en de verspreiding van illegale wapens. Daarbij is niet alleen een verbetering van het wetgevend apparaat, maar ook een versterking van de samenwerking tussen de verschillende diensten nodig. Sinds de regionalisering van de wapenhandel in 2003, waarbij het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse Gewest elk apart bevoegd werden voor hun eigen uitvoer, en ook de Federale overheid nog bevoegdheden heeft, is de controle immers erg versnipperd geraakt.

Een nationaal actieplan om de verspreiding van illegale wapens via België te voorkomen, is dringend nodig. Daarom richt de Vredesweek zich tot overheden en politici van verschillende bestuursniveaus.

Boeiend programma Tijdens de Vredesweek zijn er allerlei activiteiten gepland om de problematiek onder de aandacht te brengen. Er is een ruim aanbod aan tentoonstellingen, lezingen, films, activiteiten op scholen en publieke acties. Op maandag 26 september is er in het Antwerpse Vredescentrum een debat over de realisatie van het VN-Wapenhandelverdrag en de verschillende aspecten van de problematiek in binnen- en buitenland. De volledige kalender vind je op de website van de Vredesweek. Amnesty-activisten die mee actie willen voeren in hun gemeente kunnen een actiepakket bestellen via het Amnesty-secretariaat in Antwerpen. Dit pakket bevat een interactief spel, quizvragen, gadgets, stickers en achtergrondinformatie.

Amnesty hoopt dat de Vredesweek de noodzaak van waterdichte controle op wapens en wapenhandel hoger op de agenda zal brengen. Alle hens aan dek voor een effectief Wapenhandelsverdrag in 2012!

Meer over de Vlaamse Vredesweek op http://vredesweek.be

/ SEPTEMBER 2011 / 9

BLOG

© Fulvio Bugani

De vrijheid valt niet uit de lucht Vlaamse activist bezoekt Lampedusa Van 23 tot 30 juli was Lampedusa gastheer van het eerste Amnesty-kamp voor de mensenrechten op het Italiaanse eiland. Ook Pieter Stockmans, een activist van de Vlaamse afdeling van Amnesty International, nam deel aan dit kamp.

Actie op het strand

Pieter Stockmans – Nina Ber ghmans Het Italiaanse eiland Lampedusa ligt ten zuiden van Sicilië. Het staat bekend als een plek waar immigranten massaal per boot arriveren in de hoop vervolgens door te kunnen reizen naar het Europese vasteland. Sinds het begin van de Arabische lente wordt het eiland overspoeld door mensen uit Noord-Afrika. Eerst voornamelijk uit Tunesië, maar later ook uit landen als Libië. Veel van hen werden niet of nauwelijks opgevangen en hadden geen onderdak of toegang tot gezondheidszorg en sanitaire voorzieningen.

Eind juli organiseerde de Italiaanse afdeling van Amnesty International in samenwerking met de lokale verenigingen Alternativa Giovani Lampedusa en Legambiente Lampedusa een mensenrechtenkamp op Lampedusa. Centraal tijdens het kamp stond de solidariteit, zowel met de migranten, als met de Lampedusanen die van hun eigen regering een duurzame oplossing eisen.

Pieter Stockmans, ook actief bij Amnesty als coördinator van het Landenteam Israël/Palestina, nam deel aan dit kamp en bracht verslag uit via een blog. Enkele passages:

10 / SEPTEMBER 2011 /

Vrijdag 22 juli Onder een adembenemende zonsondergang zet ik voet aan wal op Lampedusa.

Een militaire post, een tent van het Italiaanse Rode Kruis en iets verderop een stortplaats voor wat overblijft van de migrantenbootjes, zijn voorlopig de enige dingen die doen denken aan de menselijke drama’s die zich hier geregeld afspelen. Nergens migranten te bekennen.

Scènes van kleine bootjes vol uitgeputte migranten die aanmeren in de haven van Lampedusa, kustwacht en politie in hoogste staat van alarm, jonge Tunesiërs die ronddwalen door de straten van Lampedusa zonder eten of onderdak, Lampedusanen die protesteren tegen de Italiaanse regering die het kleine eiland misbruikt om migranten af te schrikken nog naar Italië te komen, en de bijhorende hordes journalisten en fotografen: het lijkt allemaal erg ver weg. Van februari tot april 2011 waren dit vertrouwde beelden. Maar vandaag heerst in het slaperige stadje Lampedusa vooral rust en gezapigheid.

En dan besluipt me plots dat akelige gevoel. Onder de Lampedusische hemel zitten wij, vrij, genietend van een frisse zeebries, in volle verwachting van een interessant kamp waarin we de mensenrechtensituatie op het eiland zullen leren kennen. Onder diezelfde hemel zitten zij, ergens opeengepakt en opgesloten in een centrum voor migranten, op zoek naar vrijheid en waardigheid.

Dinsdag 26 juli Met de bus zijn we onderweg naar het noordwestelijke uiteinde van Lampedusa.

We komen aan bij een gebouw omringd met prikkeldraad, hekken, uitkijkposten, gewapende agenten,… Een militaire basis? Nee, een gesloten centrum voor niet-begeleide minderjarigen. Op de binnenkoer zien we van ver een groep minderjarigen uit Afrika.

Hier zitten minderjarigen die al geïdentificeerd zijn. Sommigen zitten hier meer dan twee maanden opgesloten.

Normaal zouden ze doorstromen naar sociale steun, of naar open opvangstructuren voor niet-begeleide minderjarigen in Sicilië, Puglia of Calabria. Maar

© UNHCR /A . Di Loreto

RUBRIEK BLOG

Moeder en kind, net aangekomen op L ampedusa

dat gebeurt steeds met veel vertraging.

“Bureaucratie en slechte wil”, zegt de advocate Alessandra Ballerini van de ngo Terre des Hommes.“ “Er zitten hier ongeveer 260 kinderen van 13 tot 17 jaar, alleen op reis zonder ouders. Ze komen vooral uit Burkina Faso, Ivoorkust, Nigeria,… Ze kwamen allemaal via Libië, na een moeilijke reis van twee à drie dagen op zee, zonder eten. Ze worden dan naar dit centrum gebracht in een hete bus met gesloten ramen,” vervolgt Alessandra.

Een Nigeriaanse jongen vertelde me: ‘Bedankt om mij te redden, maar de zee maakt me nog steeds bang.’ Telkens hij erover praat, kan ik de angst in zijn ogen lezen. Hij is nog steeds erg emotioneel en getraumatiseerd.

Woensdag 27 juli Vandaag sprak ik met Don Stefano, de priester van Lampedusa. Volgens Don Stefano helpen religieuze waarden de kleine gemeenschap op Lampedusa om menselijk te blijven in een moeilijke situatie, en de solidariteit met andere mensen in nood nooit te verliezen.

Restiamo umani, laten we mensen blijven, ondanks alles.

“Migratie behoort al generaties lang tot het dagelijkse leven op Lampedusa.

Maar het systeem is zo gebouwd dat wij, de Lampedusanen, niet meer kunnen tussen komen in de opvang van de migranten”, zegt Don Stefano. “De Italiaanse regering nam het hele proces uit onze handen. Nochtans weten wij het best wat het betekent om kwetsbare migranten op te vangen. Wij zitten al heel lang in het midden van deze confronterende en diepmenselijke situatie van mensen die alles achterlaten op zoek naar een beter leven.”

Botenkerkhof

“In februari en maart 2011, toen hier op een paar weken tijd tienduizenden Tunesiërs en migranten en vluchtelingen uit Libië toestroomden, was hier veel meer volk. Op een bepaald moment meer migranten dan Lampedusanen,” zegt Don Stefano. “Veel migranten werden aan hun lot overgelaten. Ze sliepen buiten, aan de haven, op wat de journalisten “La collina della vergogna” noemden, de heuvel van de schaamte.”

“Iemand zien zonder onderdak en hulp, confronteert ons met onze menselijke waardigheid en onze plicht om anderen in nood te helpen. Ik vergelijk deze heuvel met de heuvel in Jeruzalem waar Jezus Christus aan het kruis is genageld.

Hij stierf om ons te confronteren met onze verantwoordelijkheid als mensen, om goed te doen”, aldus de priester.

Donderdag 28 juli De internationale NGO Save the Children zit mee in het proces van aan-komst, opvang en opsluiting van minderjarigen.

Een medewerkster van Save the Children zakt af naar ons kamp, waar ze een bewogen toelichting geeft bij het proces dat niet-begeleide minderjarigen doorlopen in Lampedusa.

Giusi D’Alconzo, coördinator van het onderzoeksteam van Amnesty International Italië, geeft even voor de duidelijkheid mee dat het gesloten centrum voor minderjarigen op het eiland in strijd is met het internationaal recht. “Als reden voor het gesloten karakter van het centrum geven de autoriteiten het magische woord: sicurezza. Veiligheid. De kinderen en jongeren worden systematisch en vlak na hun aankomst opgesloten. Dat is illegaal, omdat opsluiting van kinderen

enkel kan als uiterste maatregel,” zegt ze.

Ik denk even aan België, waar de regering in 2008 een pilootproject startte om minderjarigen niet langer op te sluiten. Gezinnen met kinderen verblijven tijdens een uitwijsprocedure nu in open woningen en krijgen er intensieve begeleiding die voldoet aan hun noden als gezin. Jarenlang was het overheersende discours in België dat gezinnen nooit zouden terugkeren als we ze niet zouden opsluiten. Maar na jarenlang campagne voeren tegen de schadelijke opsluiting van kinderen en voor het toepassen van effectieve alternatieven, zijn we er in België in geslaagd dat discours gedeeltelijk om te slaan. Misschien ook iets voor Lampedusa?

Vrijdag 29 juli Vandaag is de laatste dag van het kamp. De laatste dagen zagen we op Lampedusa hoe de inwoners een grote solidariteit hebben getoond tegenover de migranten, asielzoekers en vluchtelingen.

Zij tonen dat respect voor de mensenrechten kan samengaan met het toeristische profiel van Lampedusa. Daarom voeren we vandaag solidariteitsacties op het hele eiland. Om ervoor te zorgen dat Lampedusa niet wordt vergeten en om de inwoners te bedanken voor hun gastvrijheid en solidariteit met de bootvluchtelingen. Maar ook om aandacht te vragen voor de situatie van de vluchtelingen, die op het eiland worden opgesloten in gesloten centra. Zo vormden we deze ochtend het woord “GRAZIE” op het strand. Een meer dan gepaste “dank u”, gericht aan de inwoners van Lampedusa.

Lees Pieter’s volledige blog op http://aivl.blogspot.com

/ SEPTEMBER 2011 / 11

in BEWEGING

Vlinders op Sfinks Op 30 en 31 juli voerde het vrouwenrechtenteam van Amnesty International Vlaanderen actie op het Sfinks-festival te Boechout. Het team verzamelde er ‘vlinders van hoop’ om meisjes en vrouwen in Nicaragua te steunen in hun strijd tegen seksueel geweld en tegen het algemeen abortusverbod. Vele festivalgangers waren bereid uit solidariteit een vlinder over de oceaan te sturen. Sommigen namen er zelfs uitgebreid de tijd voor en maakten er een heus kunstwerkje van!

Niet alleen feest in Gent

2200 km voor mensenrechten

Naar goede traditie deed de Gentse regiogroep ook dit jaar mee met de Gentse Feesten. Onder ondankbare weersomstandigheden werd de aandacht gevraagd voor de mensenrechten in Rwanda en Burundi.

Voor het laatste werd de mensenrechtenstoel bovengehaald ter herdenking van de vermoorde mensenrechtenactivist Ernest Manurimva. De postkaartenactie voor meer respect voor vrije meningsuiting in Rwanda liep ook goed. Uiteindelijk werden 290 postkaarten ondertekend (en betaald).

Op 12 juli bereikte Sulayman Chukali het eindpunt van zijn 2200 kilometerlange fietstocht: het Europees Parlement in Brussel. Sulayman fietste van Noorwegen naar onze hoofdstad om de aandacht te vestigen opde rechten van de Koerdische minderheid in Iran. Bij zijn aankomst overhandigde hij o.a. een petitie met 850 handtekeningen voor Sadiq Kabudvand, een Koerdische journalist en mensenrechtenactivist die werd veroordeeld tot 11 jaar cel in Teheran. Monique Smits van de Mechelse Amnesty-groep lichtte Sadiq’s situatie en Amnesty’s acties voor zijn vrijlating toe.

Jungle Tour 2011 Tussen 2 en 13 juli organiseerden Franse en Vlaamse activisten een Jungle Tour.

Er werd gefietst van Bailleul tot Brussel om aandacht te vragen voor de vluchtelingenproblematiek. Er werden ervaringen uitgewisseld met plaatselijke activisten en beleidsmensen en geluisterd naar vaak schokkende getuigenissen. De Jungle Tour eindigde in het Europees Parlement – zonder ongelukken, maar nu al met de zekerheid op een vervolg volgend jaar.

Verjaardag met verve In Herentals werd Amnesty’s 50ste verjaardag met verve gevierd. De Portugese ambassadeur was er te gast, oud-voorzitter Willy Laes voerde de aanwezigen terug in de Amnesty-tijd, er werd merkwaardig ge-stadswandeld en gefietst in het lang en in het kort, er was muziek, veel volk en goed weer. Bovendien staat er nu een heuse mensenrechtenboom te pronken op het Herentalse marktplein. Méér moet dat niet zijn zeker? Bedankt aan allen!

12 / SEPTEMBER 2011 /

Kom zelf in beweging op www.amnesty.be/ doemee

SCHRIJFACTIE

COLOMBIAANSE VREDESGEMEENSCHAP ONDER VUUR De Vredesgemeenschap San José de Apartadó is het doelwit van alle gewapende partijen in het conflict dat al 45 jaar aan de gang is in Colombia. De leden van de Vredesgemeenschap willen geen kant kiezen in het conflict. Daarom werden sinds haar oprichting in 1997 al meer dan 170 leden vermoord of ontvoerd, meestal door paramilitaire groepen, al dan niet in samenwerking met het leger, maar ook door guerrillagroepen.

In de overgrote meerderheid van de strafonderzoeken naar mensenrechtenschendingen door de gewapende partijen wordt geen vooruitgang geboekt. De Colombiaanse autoriteiten slagen er ondanks veroordelingen van het Inter-Amerikaans Hof voor de Mensenrechten niet in om de veiligheid van de leden van de Vredesgemeenschap te garanderen en hun verplichtingen opgelegd door internationale normen te vervullen.

Schrijf voor 21 december 2011 een beleefde brief naar de Colombiaanse autoriteiten en vraag onmiddellijke bescherming voor de Vredesgemeenschap van San José de Apartadó.

Voorbeeldbrief [ Plaats, datum] Your Excellency, Please allow me to express my concern for the safety of the members of the San José de Apartadó Peace Community. Since the Community’s formation in 1997, more than 170 of its members have been killed or “disappeared”, despite their refusal to take sides with any of the parties to the conflict.

I am extremely concerned that the criminal investigations into the vast majority of killings and forced disappearances of members of the Peace Community by the armed forces, paramilitaries and guerrillas have still not advanced.

I am disappointed that Colombia fails to comply with the rulings of the InterAmerican Court of Human Rights and it’s obligations under international law.

I therefore urge you to ensure that the right of the members of the San José de Apartadó Peace Community not to be drawn into the conflict is respected by all parties.

I call on you to investigate fully and impartially all human rights abuses against the members of the community and to bring those responsible to justice. I urge you to ensure that protection measures, agreed by the members of the Peace Community, are implemented.

Decisive action has to be taken to confront and dismantle paramilitary groups operating in the region and to break their links with the security forces, in line with repeated United Nations recommendations.

Stuur een brief naar: Minister of Justice, Transparency and Human Rights Dr. Juan Manuel Santos Calderón Presidente de la República Palacio de Nariño Carrera 8 No.7-26 Bogotá COLOMBIA F : +57 1 596 0631

EN EEN KOPIE NAAR:

Ambassade van Colombia Z.E. de heer Carlos Holmes Trujillo García F.D. Rooseveltlaan 96 A 1050 Brussel F: 02 646 54 91 E: embcolombia@emcolbru.org

Yours sincerely, [naam, adres en handtekening]

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen. Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties / SEPTEMBER 2011 / 13

SCHRIJFACTIE

Egypte: steun de sloppenwijkbewoners Sinds het begin van de protesten in januari 2011, klinkt de roep om sociale rechtvaardigheid en waardigheid steeds luider onder de Egyptische bevolking. Zo leven er maar liefst 12,2 miljoen mensen in sloppenwijken. Ze wonen er omdat er een groot gebrek is aan betaalbare huisvesting. De ‘huisjes’ in de sloppenwijken zijn niet geschikt om in te wonen en vaak wordt het gebied waarin de sloppen gelegen zijn door de autoriteiten omschreven als ‘onveilig’.

Stuur een brief naar: Governor of Cairo Abdel Qawy Khalifa 7 Abdin Square, Al Gomhoriya Street Cairo EGYPTE F: +202 2 390 4620 E: cariogov@cairo.gov.eg

Elke dag strijden de sloppenwijkbewoners voor een menswaardig bestaan. Elke dag vrezen ze gedwongen uithuiszettingen die hen dakloos maken of hen verplaatsen naar een gebied ver weg van familie. Massale gedwongen uithuiszettingen worden verwacht naar aanleiding van het ‘masterplan Cairo 2050’ dat een grootschalige stedelijke vernieuwing inhoudt. Sloppenwijkbewoners moeten volgens dit plan uit de stad verdwijnen en zullen weinig of niet betrokken worden bij de plannen. Amnesty International steunt de bewoners in hun vraag naar adequate huisvesting, bescherming tegen gedwongen uithuiszettingen en respect voor hun waardigheid.

Schrijf voor 1 december een beleefde brief naar de Egyptische autoriteiten.

Voorbeeldbrief [ Plaats, datum ] Dear Governor, Please allow me to raise my concern about the situation faced by slum-dwellers in Egypt. The Amnesty International report ‘We are dirt: forced evictions in Egypt’s informal settlements’ documents the desperate situation still faced by the 12.2 million people living in Egypt’s sprawling slums. Every day, they have to struggle to live in dignity, fearing forced evictions that would leave them homeless, or stranded far from their family and livelihoods. Mass forced evictions are expected as part of a master plan to restructure Cairo by 2050.

The plan will push slum-dwellers out of the city while marginalizing them from decisions affecting their future.

I urge you to end forced evictions. I call on you to ensure active participation and genuine consultation with affected communities in developing and implementing plans for ‘unsafe and unplanned areas’. I also call on you to adopt a comprehensive plan to address the threats faced by people living in areas designated as unsafe.

It is only through these measures that the Cairo 2050 plan, and development projects for ‘unsafe areas’, will ensure that slum-dwellers have a voice in a ‘new Egypt’.

Yours sincerely, [naam, adres en handtekening]

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.

Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

14 / SEPTEMBER 2011 /

PRIKBORD

COLOFON RUBRIEK Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International.

Alle tekst en foto’s: © Amnesty International, tenzij anders vermeld

Salon Testament hoogte wwf_Opmaak 1 8/07/11 01:11 Pagina 1

U zou graag een goed doel opnemen in uw testament…

Op donderdag 20 oktober organiseert testament.be het allereerste Salon van het Testament in het Provinciaal Hof op de Markt te Brugge.

HET SALON VAN HET TESTAMENT geeft een antwoord op al uw vragen

- lezingen door experts - kosteloos, discreet en vrijblijvend eerstelijnsadvies van notarissen en raadsheren - kennismaking met meer dan 70 goede doelen Toegangsprijs: 5 euro.

GRATIS

naar Het Salon van het Testament in Brugge (één bon per persoon)

!

Knip deze bon uit en kom

HOOFDRedactie Nina Berghmans E: AmnestyinActie@aivl.be W: www.amnesty.be/amnestyinactie Verantwoordelijke uitgever Karen Moeskops / Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen Werkten mee Erica Baeck, Kathleen Coen, Danielle Hennaert, Filip Reyniers, Pieter Stockmans, Karine Vandenberghe Vormgeving Gramma, Antwerpen Druk Dessain Printing, Mechelen Oplage 22.500 Verschijningsdata 2011 01/03, 01/06, 01/09, 01/12 ISSN 0771-7687 Amnesty International is een wereldwijde onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. Onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

Raad van Bestuur André De Messemaeker, Lieven De Wolf, Dominic Duthoit, Ellen Renson, Karine Vandenberghe, Rik Vereecken, Alain Versluys Amnesty International Vlaanderen vzw Kerkstraat 156 / B-2060 Antwerpen T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12 E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be Giften zijn welkom op rekeningnummer BE25 0000 0000 8282. Vanaf 40 euro op jaar­basis ontvang je een fiscaal attest. Meer over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunons Amnesty International Vlaanderen vzw onderschrijft de ethische code van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving www.vef-aerf.be Tijdschrift opzeggen Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen?

Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

ADVERTENTIE Adhérez à AMNESTY INTERNATIONAL BELGIQUE FRANCOPHONE

ADVERTENTIE Support AMNESTY INTERNATIONAL 1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles ADVERTENTIE Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL

ADVERTENTIE Steun AMNESTY INTERNATIONAL

NEDERLAND

VLAANDEREN

Keizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam

Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig ­biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

/ SEPTEMBER 2011 / 15

Stop de bulldozers

Wereldwijd wonen meer dan een miljard mensen in sloppenwijken. Een miljard mensen, of bijna één op zes, heeft dagelijks te maken met slechte huisvesting en riolering, gebrek aan water en elektriciteit, overbevolking, geweld en criminaliteit. Woon je in een sloppenwijk, dan kan je ook elk moment uit je huis gezet worden. In een handomdraai wordt het leven van hele families overhoop ge-bulldozerd. De families van Cairo’s sloppenwijken (foto) en Amnesty International proberen dat alvast te voorkomen.

Kom in actie tegen onwettige uithuiszettingen op www.amnesty.be/stopdebulldozers