Συνεντεύξεις και συγχαρητήρια μηνύματα από τους πολιτικούς θεσμούς της πόλης για τις 200 εκδόσεις της εφημερίδας "Ανατροπή"
ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ * 13η ΕΒ∆ΟΜΑ∆Α 2021 * ΑΡ.ΦΥΛΛΟΥ 200* ΤΙΜΗ 0,10
200 χρόνια απο την Επανάσταση,
200 Φύλλα της Εφημερίδας Ανατροπή! ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ!
2 EDITORIAL Επετειακή έκδοση ¨200 Φύλλα της “ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ”-200 Χρόνια από την επανάσταση του 1821¨
Γράφει ο Ρήγας Φερραίος Μια επετειακή έκδοση κυκλοφορεί σήμερα της εφημερίδας “Ανατροπή” με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων φύλλων από τότε που πρωτοκυκλοφόρησε. Στην πλούσια έκδοση οι αναγνώστες θα βρουν πολλά και ενδιαφέροντα άρθρα και συνεντεύξεις και μία ανασκόπηση με κάποια από τα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν τον πολίτη της Θεσσαλονίκης και το πώς εξελίχθηκαν, μέσα από τα ρεπορτάζ και τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας. Η “Ανατροπή” η οποία συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία της στον έντυπο Τύπο προσδοκά να γίνει μια πολυεφημερίδα προσαρμοσμένη στις σύγχρονες ανάγκες της εποχής που επιτάσσουν μία πιο διεισδυτική ματιά στα γεγονότα με αναλύσεις και ιστορικές αναδρομές. Στο προσεχές διάστημα και με βάση τις εξελίξεις στην υγεία και την οικονομία η “Ανατροπή” θα επιδιώξει να ενισχύσει αυτό το πρότυπο, κυκλοφορώντας και άλλα ειδικά ένθετα που αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες της κοινωνίας.
Μία έκδοση που σχεδόν συμπίπτει με τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
νους για τα βάσανα που δεν τελείωσαν το 1821. Ο ρόλος των πάλαι ποτέ Μεγάλων Δυνάμεων, Δυνάμεων που εξακολουθούν να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο εξυΟι εορτασμοί, ιδιαίτερα τη πηρετώντας με τον καλύστιγμή που το ΕΣΥ δίνει μία τερο δυνατό τρόπο τα δικά σκληρή μάχη, έμοιαζαν σαν τους συμφέροντα. Ας μην “πουκάμισο αδειανό”. Το μας ξεγελά το δάκρυ του γεγονός ότι λόγω της πανΚαρόλου, ο παππούς του δημίας το Σύνταγμα ήταν οποίου βασικός συνυπεύάδειο από κόσμο, ανέδειξε θυνος για τη Μικρασιατική την ψυχική απόσταση των Καταστροφή, μέρος ενός πολιτών από το εορταστικό “θεσμού” έξωθεν επιβεβληκλίμα. Κυρίως διότι αυτό μένου που μόνο δεινά έφερε δεν είχε βαθιές ρίζες στο στη χώρα. Και βέβαια το παρελθόν και δεν είχε καμία εθνικό μας χόμπι αυτό του πρόταση για το μέλλον. Διό- διχασμού και του εμφυλίου, τι το ζήτημα είναι, τι κάνου- που έφερε νέους δυνάστες. με τώρα και τι θα έχουμε να Σήμερα διακόσια χρόνια γιορτάσουμε στα επόμενα μετά έχοντας υποστεί τις 200 χρόνια. Ποια είναι η συνέπειες από το δεκαετές Ελλάδα που πραγματικά θέλουμε, όχι σαν μία αφηρη- μνημόνιο και βιώνοντας μία πανδημία πρωτόγνωρη για μένη έννοια. Διότι η πατρίτα παγκόσμια δεδομένα, δα μας δεν είναι μόνοι οι κάμποι και τ’ άπαρτα ψηλά εμείς “υπόδουλοι ραγιάδες” του τότε και του σήμερα, βουνά. Είναι πρωτίστως οι ένα προτεκτοράτο, μία άνθρωποι, η κοινωνία της. αποικία στην οποία φαίνεται να αποτελούμε μαριονέΓια να γράψουμε το μέλλον, πρέπει βεβαίως πρώτα τες, πιόνια στην παγκόσμια σκακιέρα σε ένα παιχνίδι να απαλλαγούμε από μύθους για το παρελθόν και να που γνωρίζουμε και γνωρίζουν την έκβασή του. αποκτήσουμε πραγματική Διότι η πικρή αλήθεια, που αυτογνωσία στο παρόν. Να ούτε από πατριωτική ούτε μην ξεχνάμε τους υπεύθυ-
από επαναστατική σκοπιά θέλουμε να θυμόμαστε, είναι ότι η Επανάσταση πνίγηκε μέσα σε εμφύλιους και το ελληνικό κράτος δημιουργήθηκε ως προτεκτοράτο. Ίσως βέβαια από αυτή την άποψη, ταιριαστοί να ήταν οι συμβολισμοί του Καρόλου. Να μην ξεχνάμε ότι εθνικόν είναι το αληθές. Και ότι η “θέλει αρετη και τόλμη η ελευθερία”. Αλλά κυρίως δεν θα πρέπει να λησμονούμε το βαθύτερο νόημα της Επανάστασης, που είναι και το δίδαγμα για το σήμερα και το αύριο, όπως αυτό αποτυπώθηκε στα λόγια του Ρήγα Φερραίου: “Όταν η διοίκηση βιάζει, αθετεί, καταφρονεί τα δίκαια του λαού και δεν εισακούει τα παράπονά του, το να κάμνει τότε ο λαός, ή κάθε μέρος του λαού, επανάσταση, ν’ αρπάξει τ’ άρματα και να τιμωρήσει τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν απ’ όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητο απ’ όλα τα χρέη”.
4
Λάζαρος Κυριζογλου: Χαιρετίζουμε την συμπλήρωση της έκδοσης 200 φύλλων
Χαιρετίζουμε την συμπλήρωση της έκδοσης 200 φύλλων της εφημερίδας ΑΝΑΤΡΟΠΗ. Ευχόμαστε μακροημέρευση κι επιτυχίες. Με τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 από τα χείλη μας ας ακουσθεί το τραγούδι του Γένους μας, ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού. Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα αντρειωμένη χαίρε, ω χαίρε Λευτεριά! Ο νους μας είναι εκεί. Στα 1821! Στην Επανάσταση του Γένους των Ελλήνων. Σ’ αυτούς, που με τους αγώνες και το αίμα τους, μας χάρισαν τη Λευτεριά. Ένα στεφάνι αφήνουμε στην προτομή του Αρχιστράτηγου της Επανάστασης στη Μακεδονία Εμμανουήλ Παππά.
υπήρξε η προσφορά των Ελλήνων Μακεδόνων Αγωνιστών στην υπόθεση της παλιγγενεσίας όπως και των άλλων συνελλήνων. Αλλά ταυτόχρονα και πόσο ιστορικά «αδικημένη». Ο Ρήγας Φερραίος ή Βελεστινλής γεννημένος το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας, όπου και η αρχαία πόλη των Φερών, καταγόταν από το Περιβόλι της Μακεδονικής Πίνδου. Επαναστάτης, εθνεγέρτης, πολιτικός και στρατιωτικός οραματιστής, ποιητής, διαφωτιστής και τέλος εθνομάρτυρας.
και Θεοχάρης Τουρούντζιας από τη Σιάτιστα. Σιατιστιανοί ήταν ο Γεωργιος Παπαζώλης, οι Μανούσηδες, ο λόγιος Γεώργιος Ζαβίρας, οι διδάσκαλοι Δημήτρης Καρακάσης, Μιχαήλ Παπαγεωργίου, Μιχαήλ Δούκας και Δημήτριος Αργυριάδης, οι πρόκριτοι Γεώργιος Νιόπλιος και Νικόλαος Κασομούλης, που πρωτοστάτησαν στην κήρυξη της Επανάστασης στη Μακεδονία.
Μακεδόνες ήταν οι Γεωργάκης Ολύμπιος, Ιωάννης Φαρμάκης και Χριστόφορος Περραιβός εκπρόσωπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αρΤην μεγάλη ανδρεία των χηγού της Φιλικής ΕταιρείΜακεδόνων την ύμνησε, την ας και επίσης Αρχηγού της προανήγγειλε, την τραγούΕπανάστασης του Γένους. δησε ο Ρήγας. Και το απέΜακεδόνες ήταν οι πρόκριδειξαν οι Μακεδόνες, λαός τοι της Θεσσαλονίκης (κρεκαι οπλαρχηγοί. Τα έργα του μάσθηκαν) Μαλάκης, ΜπαΡήγα τύπωσαν στη Βιέννη οι λάνος, Σπανδωνής, Χρήστος αδελφοί Μαρκίδες Πούλιου Μενεξές, ο Ιερέας του Αγίου Ας γίνει γίνει αντιληπτό από από τη Σιάτιστα. Μαζί του Μηνά από τη Θεσσαλονίκη, όλους, πόσο μεγάλη, ισότιμη, εκτελέσθηκαν τα αδέλφια ο Βασιλικός από τη Χαλκιισόκυρη και εξίσου ένδοΙωάννης και Παναγιώτης Εμ- δική, ο Τζαμτζάκος από τα ξη, ηρωική και θυσιαστική μανουήλ από την Καστοριά Μαντεμοχώρια και ο Ιερέας
Ανανίας Μαρκόπουλος. Στο Καπάνι ο αγριεμένος όχλος των τούρκων λιντσάρισε τον Επίσκοπο Κίτρους Μελέτιο. Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη και απαγχονίσθηκε μαζί με τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’. Δεν λησμονούμε τον αρχιστράτηγο της Επανάστασης στη Μακεδονία τον Εμμανουήλ Παππά, τον Καρατάσιο, τον Ζαφειράκη Λογοθέτη, τον Χάψα, τον Διαμαντή Νικολάου, τον Ζιάκα, τον Τόλιο Λάζο, την Αραπίτσα, το Ολοκαύτωμα της Κασσάνδρας. Αυτούς τους ήρωες, μάρτυρες, αγωνιστές τιμάμε όπως όλους τους συνέλληνες επώνυμους κι ανώνυμους, οι οποίοι θυσιάσθηκαν. Κι αν θέλουμε αληθινά να τους τιμάμε, τότε ας ενστερνισθούμε, ας πιστεύουμε κι ας κάνουμε πράξη τις αρχές και τις αξίες για τις οποίες θυσιάσθηκαν.
5 O κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται... Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται.
Ο Γάλλος συγγραφέας και μεγάλος φιλέλληνας Βίκτωρ Ουγκώ είχε πεί ότι: «ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται. Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται.» Αυτήν ακριβώς τη…. διαστολή είναι που σήμερα έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ. Τη διαστολή της εθνικής μας υπερηφάνειας και της εθνικής μας ομοψυχίας. Τη διαστολή των αξιών και των ιδανικών που γέννησε η Ελληνική Επανάσταση,
καθιστώντας τα πανανθρώπινα αποκτήματα. Αντρειοσύνη, ηρωισμός, φιλοπατρία και αυτοθυσία για την προάσπιση της ελευθερίας της πατρίδας και την διατήρηση της εθνικής μας ανεξαρτησίας.
και τα σύμβολα που ενώνουν τους Έλληνες και που πρέπει να μπορούμε να τιμούμε χωρίς τον φόβο να χαρακτηριστούμε εθνικιστές και πατριδοκάπηλοι. Χωρίς τον κίνδυνο της λήθης της ιστορίας μας.
Δυστυχώς όμως την ίδια ώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος της ….συστολής του σεβασμού προς τα μνημεία μας και τα ιερά μας σύμβολα που κρατούν ζωντανή την ταυτότητά και την ενότητά μας.
Η επέτειος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση είναι μία θαυμάσια ευκαιρία όχι μόνον για εορτασμό – έστω και υπό συνθήκες πανδημίας- αλλά κυρίως για αναστοχασμό και επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων μας ώστε να σταθούμε αντάξιοι
Είναι οι ρίζες μας. Οι αξίες
της θυσίας των προγόνων μας. 200 χρόνια μετά, ας αντλήσουμε δύναμη και έμπνευση από το παρελθόν μας όπως μας δίδαξαν οι Ήρωές μας. Γνωρίζοντας πως η Μεγάλη Επέτειος βρίσκει την εφημερίδα σας να έχει συμπληρώσει τα 200 φύλλα, σας εύχομαι ολόψυχα καλή συνέχεια στο δύσκολο αλλά συνάμα γοητευτικό ταξίδι της ενημέρωσης, με σεβασμό στο λειτούργημά σας. Χρόνια πολλά!
6 Η ιστορική συγκυρία έφερε τη συμπλήρωση των 200 φύλλων του περιοδικού του EUROtv να συμπίπτει με την επέτειο των 200 χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Με αφορμή την επετειακή έκδοση δεν μπορώ παρά να ευχηθώ να υπάρξουν πολλές ακόμη εκδόσεις, οι οποίες, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον τηλεοπτικό σταθμό, υπηρετούν την πολυφωνία και τη Δημοκρατία στην ενημέρωση. Συγχαρητήρια για τις άοκνες προσπάθειες και επιτυχίες του Ομίλου του EUROtv
Τιμή και δόξα στους ήρωες του ’21 και τη Μακεδονία με πρωτεργάτες τον Εμμανουήλ Παπά και τον Στάμο Χάψα, το αθάνατο κρασί της Λευτεριάς οδήγησε το Έθνος στη μεγάλη νίκη. Στο διάβα των δυο αιώνων από τον ξεσηκωμό του Έθνους, που κινητοποίησε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο οδηγώντας στην κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και σε μια σειρά πολιτικών άλλων εξελίξεων, που έφθασαν ως τη δημιουργία πολλών άλλων εθνικών κρατών, ως χώρα και ως λαός έχουμε βιώσει πολλά. Υπάρχουν πολλά για τα οποία δικαιούμαστε να είμαστε υπερήφανοι, αλλά και πολλά άλλα που δεν μας επιτρέπουν να αισθανόμαστε παρόμοια υπερηφάνεια.
Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, από το άναμμα της σπίθας που σηματοδότησε την Εθνική Παλιγγενεσία, από τη θυσία των ανώνυμων και
επώνυμων προγόνων μας για την Ελευθερία. Από τα προεπαναστατικά κινήματα έως την επίσημη έναρξη της Επανάστασης, με τον ξεσηκωμό να απλώνεται σε όλη τη σκλαβωμένη Ελλάδα, αγκαλιάζοντας
Ιδίως σήμερα, που η χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι εξελίξεων, με τον ‘‘νεοσουλτάνο’’ να προσπαθεί να αναβιώσει την πάλαι ποτέ Οθωμανική Αυτοκρατορία, οφείλουμε να καταδυθούμε στις σελίδες της ιστορίας, να την επαναμελετήσουμε με προσοχή και να αντλήσουμε δυνάμεις από τα μηνύματα που αναδεικνύουν τόσο οι ηρωικές πράξεις όσο και οι αρνητικές στιγμές, που δυστυχώς υπήρξαν και τότε. «Το έθνος πρέπει να μάθη να θεωρή Εθνικόν ό,τι είναι Αληθές’’, είπε ο Διονύσιος Σολωμός, απαντώντας στην παρατήρηση φίλου του, ο
οποίος -διαβάζοντας ένα έργο του, τον «Πόρφυρα»σχολίασε ότι «το έθνος ήθελε να δεχθεί καλύτερα ένα ποίημα εθνικό»… Πόσο επίκαιρη, άραγε, είναι σήμερα αυτή η απάντηση του Διονυσίου Σολωμού, και πόση δυναμική περικλείει αυτό το μήνυμα που μας άφησε ως παρακαταθήκη! Τριάντα-επτά χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης, ο σπουδαίος ζωγράφος Θεόδωρος Βρυζάκης σε έναν πίνακά του απεικόνισε την Ελλάδα να ευγνωμονεί τους πρωταγωνιστές της εποχής εκείνης για την κατάκτηση της πολυπόθητης Ελευθερίας. «Η Ελλάς ευγνωμονούσα», αναδυόμενη μέσα από τους αγώνες της τότε πνευματικής τάξης, του Ελληνικού Διαφωτισμού, των οπλαρχηγών και των μαχητών, των πολιτικών δυνάμεων και του κλήρου, αλλά κυρίως των ανώνυμων ανθρώπων. Όλες αυτές οι δυνάμεις, ενωμένες έφεραν το αποτέλεσμα… Έτσι, λοιπόν, ενωμένοι, και έχοντας κατά νου ότι Εθνικόν είναι ό,τι είναι Αληθές, μπορούμε να κοιτάμε το μέλλον με αισιοδοξία… Τιμή και δόξα στους ήρωες του ’21.
7 Στράτος Σιμόπουλος: Όσον αφορά στα 200 χρόνια από την εθνέγερση οι σφαγές της Βέροιας και της Κασσάνδρας, η ερήμωση της Χαλκιδικής και οι επιθέσεις στη Θεσσαλονίκη.
Κατ’ αρχήν εύχομαι στον εκδότη και στη συντακτική ομάδα της Ανατροπής υγεία και δύναμη ώστε να συνεχίσουν να εκδίδουν μια εφημερίδα που απευθύνεται κυρίως στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Όσον αφορά στα 200 χρόνια από την εθνέγερση θα ήθελα να εστιάσω στη συμβολή των Μακεδόνων σ’αυτήν. Από τον 17ο αιώνα, οπλαρχηγοί της Μακεδονίας σήκωσαν τη σημαία της επανάστασης, πολεμώντας κατά των Τούρκων αλλά και των στρατευμάτων του Αλή Πασά, που είχαν φτάσει
μέχρι τον Όλυμπο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της μακεδονικής συμβολής είναι οι οπλαρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος. Μετά από τις μάχες κατά των Τούρκων και των Αλβανών του Αλή-Πασά στη Δυτική Μακεδονία και τον Όλυμπο, βρέθηκαν στην βαλκανική ενδοχώρα μαχόμενοι κατά των Τούρκων, σε συνεργασία με τους ντόπιους ηγεμόνες της Σερβίας και της Μολδοβλαχίας. Γεγονότα που πρέπει να αναφέρουμε ακόμα είναι το ολοκαύτωμα της Νάουσας,
Βέβαια για να είμαστε πιο δίκαιοι για την συμβολή των μακεδόνων στην επανάσταση του 1821, πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην εξέγερση της Χαλκιδικής η οποία προηγήθηκε από την 25η Μαρτίου 1821. Ηγετική φυσιογνωμία, εκείνης της φάσης της Επανάστασης ήταν ο Εμμανουήλ Παπάς, ο οποίος είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία το 1819, και με εντολή του Αλέξανδρου Υψηλάντη είχε αναλάβει το δύσκολο έργο να εξεγερθεί κατά του τουρκικού ζυγού στην Μακεδονία, με βάση και ορμητήριο το Άγιον Όρος. Επίσης είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στη Θεσσαλονίκη πολλοί πρόκριτοι όπως και πολλοί άλλοι ύποπτοι σύμφωνα με την τουρκική διοίκηση συνελήφθησαν. Μεταξύ τους ήταν και πολλοί ιερομόναχοι. Ο Επίσκοπος Κίτρους Μελέτιος, και 11 ακόμα πρόκριτοι βρήκαν τραγικό θάνατο, ενώ οι απεσταλμένοι της τουρ-
κικής διοίκησης με στόχο να καταπνίξουν την επανάσταση, δολοφόνησαν ασύστολα τους άοπλους συλληφθέντες άντρες και γυναίκες και παιδιά μέσα στην εκκλησία του Γρηγορίου Παλαμά. Δυστυχώς, όπως ήταν αναμενόμενο, η επανάσταση στη Μακεδονία ατύχησε για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί κατεπνίγη σύντομα, λόγω της ύπαρξης μεγάλων τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή. Δεύτερον, ήταν δυσχερής έως αδύνατη η υποστήριξη του αγώνα από άλλες περιοχές ή από θάλασσα. Αυτό καταδίκασε την Μακεδονία σε άλλον ένα αιώνα σκλαβιάς. Η Μακεδονία συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο στην Ελληνική γεωστρατηγική. Αποτελεί τον κύριο αμυντικό και πλουτοπαραγωγικό πυλώνα της χώρας μαζί με όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Ο στόχος για την ενίσχυση της σε όλα τα επίπεδα πρέπει να είναι μια εκ των ων ουκ άνευ προτεραιότητα της ελληνικής πολιτείας και όλων μας.
8 Ευχή Κ.Γκιουλέκα για εφημερίδα «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» «Εύχομαι τα 200 φύλλα της εφημερίδας «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» να γίνουν 400…
συμπολίτες μας και αναβαθμίζεται ποιοτικά η δημοκρατία μας.
Τα 400 να γίνουν 1000…
Ευτυχής σύμπτωση που τα 200 φύλλα της «ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ» συμπίπτουν με την συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και, μάλιστα, με έναν εκδότη που φέρει ένα βαρύ ιστορικό όνομα, αυτό του Ρήγα Φερραίου…
Χαίρομαι διπλά, ως βουλευτής και ως συνάδελφος δημοσιογράφος, όταν σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή που οι δημοσιογραφικές φωνές ολοένα και λιγοστεύουν, εφημερίδες όπως η «ΑΝΑΤΡΟΠΗ» παραμένουν και επιμένουν στην μάχη της ενημέρωσης. Όσες περισσότερες ειδησεογραφικές “φωνές” ακούγονται τόσο καλύτερα ενημερώνονται οι
Εύχομαι κάθε επιτυχία και καλή συνέχεια στην ομάδα της εφημερίδας. Χρόνια πολλά!»
Γιάννης Αμανατίδης: Με φρέσκια φωνή και ματιά, κάθε εβδομάδα, η «Ανατροπή» Κάτω από δύσκολες για όλους μας συνθήκες, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, πριν από περίπου έξι χρόνια, η «Ανατροπή» που συμπληρώνει σήμερα τα 200 φύλλα, αποτελώντας, ήδη, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης μας. Με φρέσκια φωνή και ματιά, κάθε εβδομάδα, η «Ανατροπή» μεταφέρει σε κάθε πλατεία και γειτονιά -με δωρεάν διανομή και διάθεση- αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, μας αφορούν και μας προβληματίζουν. Είναι μια πολύτιμη φωνή, σε ένα πεδίο ερήμου, όπως παρουσιάζεται το τοπίο στα Περιφερειακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Με καθάριο το βλέμμα στη Θεσσαλονίκη και στους χιλιάδες αναγνώστες της, εύχομαι στην «Ανατροπή» αφενός να τα χιλιάσει κι αφετέρου να συνεχίσει να αντιστέκεται στην ευκολία του copy paste και της δοτής ή αλλιώς κατά παραγγελία,
είδησης. Και νομίζω, εκ του αποτελέσματος, ότι έχετε, ήδη, κριθεί από το λαό της Θεσσαλονίκης, που σας διαβάζει και σας εμπιστεύεται, επειδή ασκείτε κριτική σε κάθε εξουσία και γράφετε κι αυτά που ενοχλούν, όχι μόνο αυτά που «χαϊδεύουν αυτιά», στάση που κρατήσατε και στην περίοδο της δικής μας διακυβέρνησης. Εύχομαι, λοιπόν, χωρίς φόβο, αλλά με το ίδιο πάθος να συνεχίσουν οι εργαζόμενοι της Ανατροπής να στέκονται με πλούσια τοπική ειδησεογραφία, εμπεριστατωμένα ρεπορτάζ, ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις και αναλύσεις, δίπλα στους πολίτες της Θεσσαλονίκης, ώστε να μακροημερεύσει η δική μας βορειοελλαδίτικη free-press. Άλλωστε σύμφωνα με τον Ρήγα Φερραίο: «όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά»
9 Ο Σ.Φάμελλος για τα 200 φύλλα της Ανατροπής Ανατροπή δυναμώνει τη φωνή της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας. Την ίδια στιγμή, μέσα σε μια κρίσιμη συγκυρία, γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής Επανάστασης. Μιας Επανάστασης που πέτυχε την ανεξαρτησία της πατρίδας μας και δόμησε ένα νέο αυτόνομο κράτος. Μιας επανάστασης όλου του λαού για την ελευθερία και μια δίκαιη και ανεξάρτητη κοινωνία, η οποία μας υπενθυμίζει την υποχρέωση μας να αγωνιζόμαστε για να δυναμώνει και να παραμένει ανεξάρτητη η χώρα μας. Χρέος όλων μας σήμερα πρέπει να είναι μία Ελλάδα με ισχυρό γεωπολιτικό ρόλο, που θα κερδίζει το σεβασμό μέσα από την ισχυρή της δημοκρατία, το κράτος δικαίου και την ανάπτυξή της, με αυτόνομο λόγο και εφαρμόζοντας πραγματικά ευρωπαϊκές και προοδευτικές πολιτικές. Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 φύλλων της ανεξάρτητης εφημερίδας Ανατροπή Κεντρικής Μακεδονίας, θα ήθελα να ευχηθώ πρώτα απ΄ όλα να τα χιλιάσετε!
στην εξουσία, να αποκαλύπτει τη διαπλοκή, να στηρίζει τους πολίτες και να αποτρέπει οποιαδήποτε απόπειρα υπονόμευσης των θεσμών και της δημοκρατίας μας.
Η κοινωνία, ειδικά στην εποχή μας, χρειάζεται τον έντυπο λόγο για να υπηρετεί τον πλουραλισμό, να ασκεί κριτική και έλεγχο
Η επιβίωση του ανεξάρτητου έντυπου τύπου αποτελεί πολύτιμο στοιχείο της δημοκρατίας μας. Ένας λόγος παραπάνω γιατί η
Ελλάδας στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο. Σήμερα, που η δημόσια υγεία και η ζωή απειλούνται και η πανδημία περιορίζει τις λειτουργίες της κοινωνίας και της οικονομίας, οι απαιτήσεις είναι υψηλότερες. Οι νέες παγκόσμιες προκλήσεις, ως απόρροια της κλιματικής κρίσης, του προσφυγικού και του δημογραφικού ζητήματος, αλλά και η δύσκολη περίοδος στα ελληνοτουρκικά, επιβάλλουν ποιοτικό άλμα της πολιτικής και της Πολιτείας. Όμως, τα δείγματα γραφής της κυβέρνησης, εδώ και ενάμιση χρόνο, εκπέμπουν δυστυχώς αδυναμία διαχείρισης της κατάστασης στην υγεία και στην οικονομία αλλά και ανίσχυρες διπλωματικές πρωτοβουλίες, ελλείψεις που η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει με ένα σχέδιο χειραγώγησης των Μέσων Ενημέρωσης.
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, τα διδάγματα του Οι μνημονιακές δεσμεύσεις, 1821 παραμένουν επίκαιη κοινωνική και οικονομική ρα και όλοι οφείλουμε να ανατρέχουμε σε αυτά. Οι χρεωκοπία περιόριζαν για πράξεις και οι επιλογές μας χρόνια την ισχύ της χώρας οφείλουν να ενισχύουν τη μας. Για το λόγο αυτό, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, δημοκρατία, την ελευθερία, την αλήθεια και το δίκιο την περίοδο 2015-19, ερχωρίς διακρίσεις. Και αυγάστηκε για να καταστεί ισχυρή η οικονομία μας, για τές τις αρχές οφείλουμε να να βγούμε από τα μνημόνια υπερασπιζόμαστε και ως με την κοινωνία όρθια, αλλά υποχρέωση απέναντι τόσο στις νεότερες όσο και στις και για να ισχυροποιηθεί επόμενες γενιές. ο γεωπολιτικός ρόλος της
10
200 φύλλα «Ανατροπής»,στα 200 χρόνια από το 21 Συμβολισμός που γεννά συνειρμούς τα 200 φύλλα της εφημερίδος Ανατροπή. Ακριβώς δίπλα στην 25η Μαρτίου των 200 χρόνων. Είναι και το όνομα που προκαλεί, θυμίζοντας την διαρκή πρόκληση της ανατροπής του καθεστώτος που δημιουργήθηκε διαστροφικά μετά το 21. Χύθηκε ποτάμι το αίμα των ραγιάδων Ελλήνων για ένα ελεύθερο Ελληνικό Κόσμο και αντί αυτού εγκαθιδρύθηκε προτεκτοράτο των «εγγυητριών» δυνάμεων. Οραματίστηκαν και διακήρυξαν συντάγματα δημοκρατικά όλοι οι επαναστατημένοι και τους χρεώθηκε μοναρχία φεουδαρχική. Όπως λέει ο Μακρυγιάννης, γρήγορα καταλάβαμε ότι διώξαμε τον Τούρκο και χρεωθήκαμε άλλους αφεντάδες. Παρά ταύτα , η Ελλάς προχώρησε και μεγάλωσε με τις θυσίες των παιδιών της και τις διεθνείς συγκυρίες. Από προτεκταράτο κατάφερε να οδηγηθεί σε καθεστώς υπό επιρροή. Παρά τα εθνικά μειονεκτήματα, της διχόνοιας και της ιδιοτέλειας προσαρμόστηκε στην πραγματικότητα των σύγχρονων αναπτυγμένων κρατών. Αν και έχασε τα αλλοτινά της τα στολίδια του κοινοτισμού, των συντεχνιών και της καθολικής δημοκρατίας, πορεύθηκε με ανα-
λαμπές. Έζησε πολιτιστικές εξάρσεις και βίωσε οικονομική ευημερία. Ανέβαινε και έπεφτε , προσπαθώντας να ανακτήσει την θέση που της αξίζει. Δολοφόνησε τον πρώτο δημιουργό της Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια, ατίμασε τους ήρωές της και πολλές φορές έδιωξε τα παιδιά της. Τελευταία αυτή του 2010. Τραγική , για τους χρόνους που συνέβη και μπορούσε να αποφευχθεί . Ανεπίτρεπτο γεγονός η μετάπτωση ξανά από την επιρροή, στην υποταγή. Εξουσιασμός, οικονομική κατάπτωση και εθνικό ανοσιούργημα η ατιμωτική συμφωνία των Πρεσπών χωρίς αγώνα και άμυνα. Τότε πρόβαλε η εφημερίδα Ανατροπή. Μικρές φιλοδοξίες, μεγάλα όνειρα όπως πρέπουν σε ελεύθερους δημιουργούς. Εδώ, από την πόλη του Μυροβλύτη , την πρόσφυγομάνα Θεσσαλονίκη, στήσατε αυτό το μετερίζι. Μια φωνή και πολλές φορές κραυγή αφύπνισης για τα αυτονόητα. Σας αξίζει ο έπαινος για το όμορφο αυτό ταξίδι που διαλέξατε. 200 εκδόσεις στα δύσκολα χρόνια της Πατρίδος. Είθε τα 200 χρόνια από το 21 να σημαδέψουν την μακροημέρευσή σας και να δώσετε καρπούς που τους έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη και η Πατρίδα !
11 200 χρόνια από τότε πρέπει να βρούμε τον πατριωτισμό των προγόνων μας
Διακόσια χρόνια από τότε, η επέτειος της επανάστασης του 21 εορτάστηκε χωρίς την ψυχή και την φλόγα του ξεσηκωμού που είναι πάντα ο λαός. Ο σημερινός πρωθυπουργός ήταν ιδιαίτερα ψυχρός και λιτός στο διάγγελμά του και κάποια νοσηρή εσωτερική παρόρμηση τον έκανε να υπενθυμίσει σε όλους μας ότι «υπήρξαμε μια επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που με την βοήθεια ξένων δυνάμεων έγινε ανεξάρτητη». Δεν ήταν και λίγοι οι φίλοι του και όλοι εκείνοι
που βγαίνουν στα παράθυρα του ΣΚΑΪ οι οποίοι μας είπαν «παιδιά των Οθωμανών και τουρκόσπορους»! Δυστυχώς ζούμε σε σκοτεινούς καιρούς στους οποίους κάποιοι υπονομεύουν την πατρίδα μας και θέλουν οπωσδήποτε να την φέρουν σε κατάσταση πλήρους αδυναμίας έτσι ώστε να αλλάξουν τα σύνορά μας και να γίνει μικρότερη. Είχαμε τους εθνομηδενιστές του ΣΥΡΙΖΑ και την μειοδοτική συμφωνία των Πρεσπών που έγινε με την συνεργασία του Κ.Μητσοτάκη και υπό την καθοδήγηση
του Βερολίνου. Τώρα έχουμε την προετοιμασία της διχοτόμησης του Αιγαίου μετά το οριστικό μοίρασμα της Κύπρου σε δυο κράτη! 200 χρόνια από τότε πρέπει όλοι μας να βρούμε την ίδια παρρησία, το ίδιο κουράγιο, τον ίδιο πατριωτισμό με εκείνους που ύψωσαν το λάβαρο του 21. Πρέπει να αποτινάξουμε τον ζυγό όλων εκείνων που απεργάζονται νέα δεινά για τον ελληνικό λαό. Το κίνημα Ελεύθεροι Άνθρωποι ήρθε την πλέον κατάλληλη στιγμή για να ενσαρκώσει τις ελπίδες
όλων. Δεν ανήκει στον ιδρυτή του, δεν είναι αρχηγικό, δεν είναι παρόμοιο με τα κόμματα του παρελθόντος. Είναι παλαϊκό ,είναι Ελληνικό και πιστεύει ότι η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες και όχι στην Γερμανία ή στην νέα οθωμανική αυτοκρατορία. Όσους αγκαλιάζει σήμερα δεν έχει σκοπό να τους προδώσει αύριο. Εύχομαι η εφημερίδα Ανατροπή να παραμείνει ελεύθερη, ανεξάρτητη και αντικειμενική!
12
Χαιρετίζουμε τη συμπλήρωση της έκδοσης 200 φύλλων της εφημερίδας ΑΝΑΤΡΟΠΗ αποδίδει τιμή και ευγνωμοσύνη σε όσους αγωνίστηκαν για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, ανεξάρτητου και σύγχρονου κράτους, θυμίζοντας και στη διεθνή κοινότητα τη σημασία αυτού του αγώνα των Ελλήνων. Στα 200 αυτά χρόνια που μεσολάβησαν, οικοδομήσαμε ένα σύγχρονο, δημοκρατικό κράτος, μέλος της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κοινότητας, και κατακτήσαμε ένα υψηλό επίπεδο ευημερίας.
Χαιρετίζουμε τη συμπλήρωση της έκδοσης 200 φύλλων της εφημερίδας ΑΝΑΤΡΟΠΗ. Ευχόμαστε πολλές ακόμα επιτυχίες. Με τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 – 2021:ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ, ΜΑ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ, Θα θυμόμαστε πως Οι Έλληνες Ενωμένοι αγωνίστηκαν για την Ελευθερίατους, έκαναν όλη την οικουμένη να μιλάει για την Ελλάδα. Ανέτρεψαν κατεστημένα, προκάλεσαν θαυμασμό, έκαναν
πράξη το αδύνατο. Μας έδειξαν με τις αρετές τους και τις αδυναμίες τους τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουμε για να κρατάμε τη σημαία μας ψηλά. Αυτοί έθεσαν τον πήχη, ξεκίνησαν για το άγνωστο και τα κατάφεραν.Εμείς είμαστε αντάξιοι; Κρινόμαστε κάθε μέρα δύο αιώνες τώρα – και για όσους αιώνες έρθουν. Διακόσια χρόνια μετά, είναι εκεί, πάντα μέσα στην καρδιά μας, να μαςθυμίζουν το χρέος μας.«Η Ελλάδα σήμερα, μετά από μια πορεία 200 χρόνων, μέσα από την
ιστορία τους αγώνες των Ελλήνων εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για την Ευρώπη με την κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας. Το 2021 αποτελεί μία συμβολική χρονιά για την Ελλάδα, καθώς η χώρα μας γιορτάζει φέτος τη μεγάλη επέτειο του σημαντικότερου σταθμού της νεότερης ιστορίας της: τα 200 χρόνια από την κήρυξη της επανάστασης και του αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας. Η ελληνική Πολιτεία, μέσα από τις δράσεις της, καθώς και τις πρωτοβουλίες της επιτροπής «Ελλάδα 2021»,
Η πρόοδος αυτή συντελέστηκε μέσα από σκληρή δουλειά και συνεχείς αγώνες, περιόδους αλματώδους ανάπτυξης, αλλά και διαστήματα όπου αποκλίναμε, για κάποιον καιρό, από την πορεία μας. Ο εορτασμός των 200 χρόνων συμπίπτει με μία περίοδο προκλήσεων και αυξημένης αβεβαιότητας για όλο τον κόσμο, αλλά, παράλληλα, και με μια περίοδο ιστορικών αλλαγών και δραστικού τεχνολογικού μετασχηματισμού για όλη την ανθρωπότητα. Η Ελλάδα διαθέτει το υπόβαθρο για να κάνει το μεγάλο άλμα, αρκεί να κατανοήσει τις ευκαιρίες της Εποχής, και να εξοπλιστεί κατάλληλα για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Η πορεία μας από το 1821 έως σήμερα αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος δε σταματά να αγωνίζεται, αλλά, απλώς, τα εφόδια αλλάζουν. Ήρθε η ώρα να εξοπλιστούμε κατάλληλα, για να μπορέσει η Ελλάδα να κερδίσει το στοίχημα του σήμερα, του αύριο και του μέλλοντος. Η Λάμψη της επετείου σε ολόκληρο τον κόσμο σηματοδοτεί την ιστορική μας συνέχεια , μιας συνέχειας που η Ελλάδα θα πηγαίνει ψηλά…
Νομική προστασία και αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής Βίας - Σεξουαλικής παρενόχλησης μπλήρωσε τα δώδεκα αλλά όχι τα δεκατέσσερα έτη, με κάθειρξη από 5 έως 10 χρόνια και γ) αν συμπλήρωσε τα δεκατέσσερα έτη, με φυλάκιση τουλάχιστον από 2 έως 5 έτη. Κ. Αθανασιάδη πώς ορίδιάταξη του άρθρου 7 του Ν. Με τον ίδιο ζεται η σεξουαλική παρε2112/1920, έχει το δικαίωπερίπου τρόπο τιμωρείται, νόχληση στον εργασιακό μα να θεωρήσει την πράξη σύμφωνα με το άρθρο 351Α χώρο; αυτή ως καταγγελία της του Ποινικού Κώδικα, και η εργασιακής σύμβασης και να γενετήσια πράξη με ανήλικο Σύμφωνα με το Ν. απαιτήσει την καταβολή της που τελείται από ενήλικο 3896/2010, ως σεξουαλιαποζημίωσης. με αμοιβή ή με άλλα υλικά κή παρενόχληση ορίζεται ανταλλάγματα ή η γενετήσια οποιαδήποτε μορφή ανεπιΠοια είναι η ποινική αντι- πράξη μεταξύ ανηλίκων που θύμητης λεκτικής, ψυχολογι- μετώπιση της σεξουαλικής προκαλείται από ενήλικο. κής ή σωματικής συμπεριφο- παρενόχλησης; ράς σεξουαλικού χαρακτήρα, Τι γίνεται όμως με τις με αποτέλεσμα την προΣύμφωνα με τα άρθρα 337 πράξεις που καταγγέλλοσβολή της προσωπικότητας παράγραφος 4 και 343 του νται τόσα πολλά χρόνια ενός προσώπου, ιδίως με τη Ποινικού Κώδικα, όποιος μετά την τέλεσή τους; δημιουργία εκφοβιστικού, προβαίνει σε χειρονομίες Ποια είναι η έννοια της εχθρικού, εξευτελιστικού, γενετήσιου χαρακτήρα ή παραγραφής; ταπεινωτικού ή επιθετικού διατυπώνει προτάσεις για περιβάλλοντος γύρω από τέλεση γενετήσιων πράξεων, Οι διατάξεις περί παραγρααυτό. καθώς όποιος υποχρεώνει σε φής δεν έχουν σκοπό να επιχείρηση ή ανοχή γενετήπροστατεύσουν ή να επισιας πράξης πρόσωπο που Πώς μπορεί να προσταβραβεύσουν το πρόσωπο τευθεί το θύμα μίας σεξου- εξαρτάται εργασιακά από που εγκλημάτησε και που αυτόν ή εκμεταλλευόμενος αλικής παρενόχλησης με από τύχη, από αμέλεια ή από την ανάγκη ενός προσώπου δικές του ενέργειες, ξέφυγε τις διατάξεις του εργατινα εργαστεί, τιμωρείται με κού δικαίου; από το δόκανο του νόμου. ποινές φυλάκισης ή με χρηΚρίσιμος όρος δεν είναι ούτε ματική ποινή. Δηλαδή, οι Εφόσον η συμπεριφορά η πιθανή αλλοίωση ή εξαφάπράξεις είναι πλημμεληματι- νιση στοιχείων με το πέρααυτή δημιούργησε τέτοιες κού χαρακτήρα. συνθήκες, ώστε, καλόπιστα σμα του χρόνου. Το προκαι αντικειμενικά, να μην Ποιες είναι οι ποινικές διαείναι πλέον δυνατή παροχή τάξεις που προστατεύουν της εργασίας του εργαζομένου με πνεύμα αμοιβαίας κα- έναν ανήλικο από σεξουαλικές επιθέσεις εναντίον τανόησης και συνεργασίας, του; ή να επέφερε τέτοια ηθική μείωση στην προσωπικότηΣύμφωνα με το άρθρο 339 τά του, ώστε η περαιτέρω του Ποινικού Κώδικα, όποιος συνέχιση της εργασίας του ενεργεί γενετήσια πράξη με στο χώρο της επιχείρησης πρόσωπο νεότερο των δεκατου εργοδότη να αποβαίνει πέντε ετών ή το παραπλανά αδύνατη ή δυσχερής, τότε με αποτέλεσμα να ενεργήσει μπορεί ο εργαζόμενος να ή να υποστεί τέτοια πράξη θεωρήσει ότι υφίσταται μονομερής και βλαπτική με- τιμωρείται: α) αν ο παθών δεν συμπλήρωσε τα δώδεκα ταβολή των όρων εργασίας του από μέρους του εργοδό- έτη, με κάθειρξη από 5 έως 20 χρόνια, β) αν ο παθών συτη, οπότε, σύμφωνα με την
13
στατευόμενο αγαθό είναι το κοινωνικό περιεχόμενο του δικαίου. Δηλαδή, η ειρήνευση της κοινωνικής τάξης μέσα από το πέρασμα – εύλογου και συνδεόμενου με τη βαρύτητα των εγκλημάτων – χρόνου, ακόμα και με τον κίνδυνο ορισμένες πράξεις να μην τιμωρηθούν. Μια κοινωνία δεν μπορεί να πάει μπροστά αν κοιτάζει συνεχώς πίσω, αν ανασκαλεύει εσαεί τα παλιά τραύματα. Αυτή είναι παγκοσμίως η ratio της ποινικής παραγραφής. Τι γίνεται μέσα στην οικογένεια; Προβλέπεται κάποια προστασία για τα παιδιά και τους εφήβους; Η γενετήσια πράξη μεταξύ συγγενών εξ αίματος ή από υιοθεσία, ανιούσας και κατιούσας γραμμής και μεταξύ αμφιθαλών ή ετεροθαλών αδελφών, όταν γίνεται μεταξύ ενηλίκων ή με έφηβους μεγαλύτερους των 15 ετών, τιμωρείται: α) ως προς τους ανιόντες (γονείς) με φυλάκιση από 3 έως 5 έτη, β) ως προς τους κατιόντες (παιδιά) με φυλάκιση έως δύο έτη ή με χρηματική ποινή και γ) μεταξύ αδελφών με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή. Πάντως, συγγενείς κατιούσας γραμμής ή αδελφοί μπορούν να απαλλαγούν από κάθε ποινή, αν κατά τον χρόνο της πράξης δεν είχαν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος.
14
Στ. Καλαφάτης: Ενωμένοι οι Έλληνες πετυχαίνουμε θαύματα.
«Το κορυφαίο δίδαγμα βγαλμένο από κάθε σελίδα της Ιστορίας μας είναι ένα. Διχασμένοι οι Έλληνες θρηνούμε τραγωδίες. Ενωμένοι πετυχαίνουμε θαύματα. Αυτό το δρόμο μας δείχνει το 21. Αυτό το δρόμο επιτάσσει η ιστορία», τόνισε ο Υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας - Θράκης Σταύρος Καλαφάτης στον χαιρετισμό του στο ψηφιακό επιστημονικό συνέδριο του Δήμου Θεσσαλονίκης με θέμα: «Η αξία της διδακτικής της Ιστορίας στην Εκπαίδευση. Η περίπτωση του 1821». Αν υπάρχει συνέχεια σε όλα τα μεγαλουργήματα του πολιτισμού, αυτό οφείλεται στην Παιδεία. Εκεί συγκεφαλαιώνονται και μεταδίδονται με τρόπο συστηματικό όλη η εμπειρία και γνώση των ανθρώπινων γενεών. Ο τρόπος αυτός της μετάδοσης συνιστά την επιστήμη της διδακτικής. Θα τολμούσα να πω ότι η διδακτική δεν είναι μόνον επιστήμη, αλλά και τέχνη και προπάντων κατάθεση ψυχής. Κάθε μέρος του επιστητού έχει τις ιδιάζουσες προϋποθέσεις τόσο ως προς το περιεχόμενό του, όσο και στην διδακτική του.
Οι Αρχαίοι Έλληνες, ήδη από την ανατολή της φιλοσοφίας και επιστημονικής σκέψης των οποίων υπήρξαν θεμελιωτές, ανέδειξαν την Ιστορία ως ένα από τα σημαντικότερα μέρη του επιστητού. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ηρόδοτος ονομάστηκε πατέρας της Ιστορίας, ο Θουκυδίδης ως ο θεμελιωτής της αντικειμενικής ιστορικής έρευνας και ο Ξενοφών, άξιος συνεχιστής του. Αλλά και άλλοι πολλοί που τους ακολούθησαν.
έρευνας. Είναι ιδιαίτερο γνώρισμα όλων των κοινωνιών να στηρίζονται σε ιστορικά και ιδεολογικά αφηγήματα. Έως τις ημέρες μας νεότευκτα κράτη, ειδικά μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, στηρίχθηκαν σε αφηγήματα που ελάχιστη σχέση είχαν με την ιστορική αλήθεια. Η αντικειμενικότητα της ιστορικής έρευνας έρχεται να ισορροπήσει τα πράγματα, χωρίς να χαρίζεται σε κανέναν.
Ένας μικρός τόπος είναι η Ελλάδα, με δυσανάλογα μεγάλη ιστορία. Είναι ο τόπος αυτός που ανέδειξε την Ιστορία και την σημασία της ως θεμέλιο της συλλογικής μνήμης και της κοινωνικής συγκρότησης αλλά και ως επιστήμης που λειτουργεί ως θεμέλιο του μέλλοντος. Ο ρόλος της είναι σπουδαίος γιατί είναι πολλαπλός. Πρέπει να υπηρετήσει διαφορετικές ανάγκες, όπως:
Η τρίτη ανάγκη που πρέπει να υπηρετήσει η διδακτική της ιστορίας είναι ίσως και η σημαντικότερη και η δυσκολότερη: Είναι η γνώση του παρελθόντος που συμβάλλει στην κατανόηση του παρόντος και το σχεδιασμό του μέλλοντος.
Την συλλογική μνήμη της εκάστοτε κοινωνίας. Η μνήμη αυτή συνδέεται με την ταυτότητα κάθε έθνους, την εθνική του συνείδηση, την υπερηφάνεια και την αίσθηση του «ανήκειν». Την αντικειμενικότητα της επιστημονικής ιστορικής
Ακούμε στην καθημερινότητά μας συχνά την έκφραση «η ιστορία διδάσκει» ή με αρνητικό πρόσημο «δεν διδάσκεσαι από την ιστορία!». Κατανοώντας το βάθος και την έκταση των φράσεων αυτών μπορούμε να αποφεύγουμε λάθη του παρελθόντος και να σχεδιάζουμε καλύτερα για το μέλλον. Η Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε το καταστατικό γεγονός της εθνικής μας
παλιγγενεσίας, αναμφίβολα αποτελεί τον κυριότερο ιστορικό σταθμό του νεώτερου Ελληνισμού. Πρόκειται για ένα γεγονός με σχεδόν απροσδιόριστες διαστάσεις. Έχει γράψει εκτός από την δική του ιστορία και μία μεγάλη πορεία στην διδακτική της ιστορίας. Συνέδρια όπως το σημερινό, φωτίζουν τον δρόμο για το πώς πρέπει να διδάσκεται ιστορία μας ώστε τιμώντας το ένδοξο παρελθόν, αλλά και διδασκόμενοι από τα λάθη που έγιναν να διαμορφώνουμε ανάλογα τις αποφάσεις μας για το σήμερα και το αύριο. Το κορυφαίο ωστόσο δίδαγμα βγαλμένο από κάθε σελίδα της Ιστορίας μας είναι ένα. Διχασμένοι οι Έλληνες θρηνούμε τραγωδίες. Ενωμένοι πετυχαίνουμε θαύματα. Αυτό το δρόμο μας δείχνει το 21. Αυτό το δρόμο επιτάσσει η ιστορία. Συγχαρητήρια σε όλους όσοι συνέβαλαν στην πραγματοποίησή του συνεδρίου αυτού και ιδιαίτερα στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την γνώση.
16
Ελλάδα και Ρωσία: Οι ένδοξες σελίδες της ιστορίας 200 χρόνια της Εθνικής Παλιγγενεσίας
200 χρόνια Ελευθερίας, Ηρωισμού, Ιστορίας, Πολιτισμού, Δημιουργίας -200 χρόνια Ελλάδα! 200 φύλλα αποκαλυπτικών ρεπορτάζ και αντικειμενικής ενημέρωσης για τη Δημοκρατία, την Πολιτική, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Οικονομία, την Κοινωνία, την Υγεία, τον Πολιτισμό, την Κεντρική Μακεδονία -200 φύλλα Ανατροπής! Ευχαριστούμε όλους εσάς που δυναμώνετε τη φωνή μας με την Υποστήριξη και την Αγάπη σας!
Του Κώστα Πορτοκάλη «Πρόκειται για κοινή εορτή για Ρωσία και Ελλάδα» είπε ξεκινώντας τις δικές του δηλώσεις, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, μετά την συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. «Είναι συμβολικό πως ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος ήταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, Ιωάννης Καποδίστριας» είπε και αναφέρθηκε στο παρόν, λέγοντας «Θα έχουμε το 4ο αφιερωματικό έτος ανάμεσα στις δύο χώρες, το έτος Ιστορίας. Σε λίγο θα δώσουμε την επίσημη έναρξη του έτους. Οι πολίτες των χωρών μας θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την κοινή μας ιστορία». Ποια όμως είναι η κοινή μας ιστορία; Ποιες είναι οι πιο σημαντικές της πτυχές; Στα ερωτήματα αυτά απαντά με αποκλειστική του συνέντευξη, που παραχώρησε στην εφημερίδα Ανατροπή ο Γενικός Πρόξενος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη Θεσσαλονίκη κ. Βλαντίμιρ Μαϊστρένκο. Εορτάσαμε πρόσφατα με δέουσα λαμπρότητα μια σημαντική επέτειο: τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την έναρξη της Εθνικοαπελευθερωτικής Επανάστασης,
την αφετηρία της ιστορίας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, με αιματοχυσίες, έχοντας ξεπεράσει όλες τις δοκιμασίες, η χώρα ανέκτησε την ανεξαρτησία της και το έθνος απέκτησε την κρατική κυριαρχία. Σε αυτήν την κρίσιμη ιστορική καμπή ο λαός της Ρωσίας ήταν κοντά, στο πλευρό των Ελλήνων, παρέχοντάς τους ολόπλευρη υποστήριξη. Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε τα κυριότερα ιστορικά γεγονότα από τα οποία προκύπτει η υποστήριξη του Ρωσικού προς τον Ελληνικό λαό; Αρχίζοντας με τη φιλελληνική πολιτική της αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β', η Ρωσία υποστήριξε τους αδελφούς χριστιανικούς λαούς στην προσπάθεια τους να απελευθερωθούν από τον οθωμανικό ζυγό. Οι αποστολές του ρωσικού στόλου στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου και η έκβαση των ρωσοτουρκικών πολέμων του 1768-1774 και 1787-1791 δημιούργησαν ευνοϊκές προοπτικές για τον ελληνικό αγώνα της ανεξαρτησίας. Η λαμπρή νίκη του Ρωσικού Στόλου στη ναυμαχία του Τσεσμέ έπαιξε καθοριστικό ρόλο
στη σύναψη της ειρηνευτικής συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή το 1774, η οποία άλλαξε ριζικά την ισορροπία δυνάμεων. Σύμφωνα μ´ αυτή, τα ρωσικά πλοία, εμπορικά και πολεμικά, έλαβαν το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα και τη πρόσβαση στη Μεσόγειο. Ωστόσο, όπως έγραφε ο τότε Γενικός Πρόξενος της Ρωσίας στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου, Ι.Β.Βοϊνόβιτς, σε μία από τις επιστολές του: «οι καπετάνιοι και τα πληρώματα των πλοίων που έρχονται εδώ υπό τη σημαία μας, στο μεγαλύτερο μέρος τους, είναι Έλληνες». Έτσι, υπό την προστασία της ρωσικής σημαίας οι Έλληνες κατάφεραν να δημιουργήσουν πριν την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα έναν ισχυρό και ετοιμοπόλεμο στόλο, ο οποίος διαδραμάτισε τεράστιο ρόλο στην έκβασή του. Επιπλέον, η συνθήκη ευνόησε την εγκατάσταση στη νότια Ρωσία χιλιάδων Ελλήνων – κληρικών, εμπόρων, διανοουμένων. Η ελληνική διασπορά στο έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας συμμετείχε ενεργά στην αποτίναξη της οθωμανικής κυριαρχίας στην
Ελλάδα. Έλληνες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, ουσιαστικά συνέβαλαν στον απελευθερωτικό αγώνα που εξελίσσονταν. Μια ισχυρή ώθηση στην πραγματοποίηση των ιδανικών της επανάστασης ήταν η δημιουργία στην Οδησσό το 1814 της μυστικής ελληνικής οργάνωσης «Φιλική Εταιρεία», της οποίας ο επικεφαλής Α. Υψηλάντης, Υποστράτηγος του Ρωσικού Στρατού, στις 6 Μαρτίου 1821, ηγήθηκε μιας εκστρατείας μέσω του ποταμού Προύθου, προτρέποντας τους Έλληνες και τους λαούς των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών να εξεγερθούν. Τα τελευταία χρόνια της Επανάστασης ήταν πολύ δύσκολα για τους Έλληνες αγωνιστές. Η έκβαση του πολέμου έμοιαζε να γέρνει υπέρ των Οθωμανών, μετά την επιδρομή του Ιμπραήμ. Πόσο σημαντικές ήταν οι τότε Ρωσικές παρεμβάσεις; Η Ρωσία συνέχισε τη στρατηγική της για την απελευθέρωση των Χριστιανών από την καταπίεση και κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Νικολάου Α. Στις 4 Απριλίου του 1826 η Ρωσία και η Μεγάλη
17 μας, το έτος Ιστορίας. Οι ρωσοελληνικοί δεσμοί που έχουν τις ρίζες τους στα βάθη των αιώνων, είναι τα θεμέλια για την οικοδόμηση, στην παρούσα στιγμή, ισχυρών σχέσεων μεταξύ των λαών μας με βάση την ισότητα, τον αμοιβαίο σεβασμό και την αλληλοβοήθεια. Οι παραδόσεις, που καθορίστηκαν από τους προκατόχους μας, αντικατοπτρίζονται σε ένα
Βρετανία υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης, το οποίο έγινε το πρώτο ευρωπαϊκό διπλωματικό έγγραφο που έθεσε την έναρξη της νομικής ρύθμισης της διαδικασίας απελευθέρωσης της Ελλάδας: σύμφωνα με αυτό το έγγραφο της παρασχέθηκε ευρεία αυτονομία.
Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία - υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Λονδίνου – διεθνής διπλωματική πράξη, η οποία αναγνώρισε την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Ελλάδας. Ποια ήταν η συμβολή του τότε Γενικού Προξενείου της Θεσσαλονίκης για την προστασία των ομόθρησκων Ελλήνων;
Φωτεινό ορόσημο στον αγώνα αποτέλεσε η ναυμαχία του Ναβαρίνου στις 20 Οκτωβρίου του 1827, όταν οι συνδυασμένες μοίρες των πολεμικών στόλων της Ρωσίας, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας κέρδισαν μια λαμπρή νίκη στο Ιόνιο Πέλαγος. Αυτό το γεγονός εξασφάλισε την ευρύτερη διεθνή υποστήριξη του ελληνικού εθνικού απελευθερωτικού κινήματος και προεξόφλησε την επιτυχία της επανάστασης.
Σε σημαντικές στιγμές της ιστορίας Ρώσοι διπλωμάτες, επίσης, επιδίωκαν να βοηθήσουν στην εκπλήρωση των εθνικών προσδοκιών των Ελλήνων, θεωρώντας ότι ο αγώνας τους για ανεξαρτησία είναι δίκαιος. Οι διπλωματικές επιστολές που φυλάσσονται στο Αρχείο Εξωτερικής Πολιτικής της Ρωσικής Αυτοκρατορίας μαρτυρούν ότι οι προκάτοχοί μας προσπάθησαν με κάθε δυνατό τρόπο να ανακουφίσουν τη μοίρα των Ελλήνων, τους υποστήριξαν σθεναρά ενάντια στην καταπίεση των οθωμανικών αρχών. Για παράδειγμα, ο K.N. Λεόντιεφ, ο Ρώσος Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη (το Γενικό Προξενείο ιδρύθηκε για πρώτη φορά εδώ στις 31 Μαρτίου 1783 με διάταγμα της Αικατερίνης Β΄), αφιέρωσε ένα σημαντικό μέρος της δραστηριότητάς του για να βοηθήσει τους ομόθρησκους και ήταν πεπεισμένος ότι ένα ισχυρό πνεύμα και αγάπη στην ελευθερία που τους διακατέχει, δεν θα επέτρεπε να παραμείνουν οι Έλληνες υπό οθωμανική κυριαρχία.
Μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης Ελλάδας ήταν η επίσημη αναγνώρισή της από τη Ρωσική Αυτοκρατορία και η σύναψη των διπλωματικών σχέσεων στις 18 Σεπτεμβρίου του 1828, εν μέσω του αγώνα για ανεξαρτησία. Μετά από αυτό, η Ρωσία συνέχισε να συμβάλλει ενεργά στην ενίσχυση του νέου ελληνικού κράτους. Η Συνθήκη της Αδριανούπολης, που είχε συναφθεί με την έκβαση του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 18281829, κατέχει ιδιαίτερη θέση στη διπλωματική ιστορία. Με βάση αυτή, στις 3 Φεβρουαρίου του 1830, οι τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις - Ρωσία,
Ο κύριος Μισούστιν κατά τη διάρκεια των δηλώσεων του μίλησε για το 4ο αφιερωματικό έτος ανάμεσα στις χώρες
εκτεταμένο κανονιστικό πλαίσιο από θεμελιώδη έγγραφα, τα οποία είναι το Διακρατικό Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας του 1993 και η Κοινή Διακήρυξη για την περαιτέρω εμβάθυνση της φιλίας και της ολόπλευρης συνεργασίας, που υπογράφηκε το 2004. Επιπρόσθετη δυναμική στις ανθρωπιστικές μας επαφές θα δώσει το Έτος Ιστορίας Ρωσίας-Ελλάδας το 2021 – σχετικό έγγραφο υπεγράφη πέρσι στις 26 Οκτωβρίου από τους υπουργούς Εξωτερικών. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία συνεχίζει μια επιτυχημένη σειρά αφιερωματικών
ετών πολιτικής, τουρισμού, γλώσσας και λογοτεχνίας, αποτελεί η επέκταση των ιστορικών γνώσεων και υπενθύμιση των στενών δεσμών μεταξύ της Ρωσίας και της Ελλάδας. Το Γενικό Προξενείο της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το τρέχον Έτος Ιστορίας Ρωσίας-Ελλάδας θα αποφέρει καρπούς, θα επιβεβαιώσει την πνευματική εγγύτητα των λαών της Ρωσίας και της Ελλάδας, την αμοιβαία επιθυμία να αναπτύσσουν την συνεργασία, την προσήλωση στις διαρκείς αξίες που έχουν ενώσει τις χώρες μας για πολλούς αιώνες. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η εφαρμογή ενός πλούσιου προγράμματος του αφιερωματικού Έτους Ιστορίας - υπάρχουν περίπου εκατό προγραμματισμένες εκδηλώσεις μόνο από τη Ρωσική πλευρά - θα συμβάλει στην εμβάθυνση της αλληλοκατανόησης και εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών και των χωρών μας.
18 ''Ελεύθεροι Πολιορκημένοι'' του χθες και του σήμερα
Γράφει Γράφει η Μαργαρίτα Χανοπούλου Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Διονυσίου Σολωμού, που με αυτούς επέλεξα να θυμίσω το αλλοτινό 21 στο τωρινό 21, η τραγική σύγκρουση που συντελείται ανάμεσα στο χρέος και την σκληρή πραγματικότητα. Από τη μια μεριά, στις καρδιές των πολεμιστών του Μεσολογγίου το χρέος αποτελεί την ανώτερη εκείνη έξαρση των ψυχικών και των πνευματικών δυνάμεων του ανθρώπου, που δεν διστάζει να πεθάνει ακόμα, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι στόχοι του και τα ιδανικά του. Κι από την άλλη μεριά, ξεπροβάλλει η αδυσώπητη αναγκαιότητα. Αυτή εκπροσωπείται από τις συνασπισμένες δυνάμεις της εχθρικής βίας, κυρίως όμως από τις δυνάμεις τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού. «Το χάραμα πήρα του ήλιου τον δρόμο, κρεμώντας τη λύρα τη δίκαιη στον ώμο κι απ’ όπου χαράζει ως όπου βυθά δεν είδα άλλον τόπον ενδοξότερον από τούτο το αλωνάκι» λέει ο Σολωμός στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του. Οι εγκλω-
βισμένοι μέσα στο ταπεινό αυτό «αλωνάκι» Μεσολογγίτες και Σουλιώτες θα παραμείνουν εσαεί σύμβολο νίκης των πνευματικών δυνάμεων του ανθρώπου ενάντια στην αναπόδραστη νομοτέλεια. Η αξία και η ελευθερία του ανθρώπου βεβαιώνεται, στο θέμα τους, με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο. Γιατί οι Πολιορκημένοι δεν οδεύουν στη θυσία αναγκασμένοι από κάποια εξωτερική αιτία - είτε νόμος λέγεται αυτή η αιτία, είτε φόβος, είτε άγνοια του επικείμενου σωματικού χαλασμού. Στο σημείο ακριβώς τούτο έγκειται και - πώς να το πω; - το δυσπρόσιτο κάλλος της τραγικής ουσίας της πράξης τους. Εδώ, πρόκειται για ανθρώπους με απόλυτη αυτογνωσία και της θέσης και του χρέους τους.
ζωής. Η ιδέα του χρέους, βέβαια, είναι κάτι εντελώς εσωτερικό. Γεννιέται και μεγαλώνει μόνο μέσα σε μια ελεύθερη ανθρώπινη ψυχή χωρίς ποτέ να αποτελεί εξωτερικό εξαναγκασμό αλλά πάντα έχει αυταναγκασμό. Καθώς μόνο ο ηθικός νόμος βοηθάει τον άνθρωπο ν’ ανέβει σε δυσθεώρητα ύψη αξιοπρέπειας και πνευματικού μεγαλείου,ανάλογη και η περίπτωση της Αντιγόνης του Σοφοκλή.
Οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου αναδείχθηκαν ελεύθεροι περισσότερο από κάθε άλλη φορά στη ζωή τους. Ένας κατοπινός Μεσολογγίτης, ο Κωστής Παλαμάς, ο δεύτερος εθνικός μας ποιητής μετά τον Διονύσιο Σολωμό, έγραψε: «Η μεγαλοσύνη των εθνών δεν μετριέται με το στρέμμα. Δεν περιζώνουν τους Με της καρδιάς το πύρωμα μαχητές μόνο οι βάρβαροι με μετριέται και με το αίμα». τα κανόνια τους και με τους αποτρόπαιους καγχασμούς Και ερχόμαστε στη δικιά τους, δεν τους περισφίγγει μας εποχή, των Ελεύθερωνμόνο το ανελέητο φάσμα της Σκλάβων Πολιορκημένων. πείνας και των ασθενειών Των σκλάβων, των “ωχαδελτους, κι ούτε τους πολιορκεί φιστών”, των μέτριων και μονάχα η Φύση με την ακατων δειλών, που αποσυρόταγώνιστη σαγήνη της. Τους μαστε ηττοπαθείς από την προκαλεί ακαταμάχητα κι αναπόφευκτη αυτή πάλη ο πειρασμός της ίδιας της για αρετή, με ανυπόστατες
δικαιολογίες και προσχήματα, αρκεί μόνο να έχουμε την ησυχία μας. Εμείς, που γιορτάζουμε τα διακόσια χρόνια της όποιας ελευθερίας μας χάρη στην ηθική υπόσταση των λίγων απέναντι στους πολλούς τότε, στην Επανάσταση του 21. Ας διδαχθούμε από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Μεσολογγίου. Σήμερα πολιορκούμαστε από έναν αόρατο εχθρό, αλλά αισθανόμαστε -έτσι πρέπει να νιώθουμε- ελεύθεροι μέσα σε συνθήκες πολιορκίας. Σήμερα, είμαστε «πολιορκημένοι», αλλά ταυτόχρονα πολίτες ενός ελεύθερου και ανεξάρτητου κράτους. Οι έκτακτες συνθήκες δεν θα κρατήσουν για πάντα. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να καταθέσουμε τα όπλα ούτε να παραδοθούμε. Παραφράζοντας τον Κολοκοτρώνη θα λέγαμε «[…] καλύτερα νὰ κοπιάσετε ὀλίγον […] καὶ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι εἰς τὸ ἐπίλοιπο τῆς ζωῆς σας […]». Άλλωστε, όπως, επίσης, ο ίδιος τόνισε, σε μας μένει « να ἰσάσουμε καὶ νὰ στολίσουμε τὸν τόπο» που αυτοί απελευθέρωσαν. Και θα τον φτιάξουμε… ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί.
19 Η Παιδεία στα χρόνια της τουρκοκρατίας
Γράφει Ελένη Καρακίτσου εν ενεργεία Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, Φιλόλογος και Θεολόγος
που ήταν πιο πλούσια, έπαιρναν μαθήματα στο σπίτι.Το ίδιο όμως έκαναν και τα πιο Τον πρώτο καιρό της οθωπλούσια αγόρια. μανικής κατάκτησης το σκο- Στην υπόλοιπη αυτοκρατοτάδι της αμάθειας σκέπασε ρία, όμως, τα πράγματα ήταν τους Έλληνες που ζούσαν αρκετά δύσκολα αφού οι στην επικράτεια της Οθωπερισσότεροι μορφωμένοι μανικής αυτοκρατορίας. κατέφυγαν στην πολιτισμένη "Ο ήλιος εσκοτείδιασε και το και χριστιανική Δύση (μεταφεγγάρι εχάθη", τραγουδού- φέροντας τις γνώσεις τους σε ο λαός. και βοηθώντας στην διάδοση των ελληνικών γραμμάτων), Βέβαια, έναν χρόνο μετά την με συνέπεια ο σκλαβωμένος Άλωση, το 1454, άρχισε να λαός να μείνει χωρίς δασκάλειτουργεί στην έδρα της λους και σχολεία. Οθωμανικής αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, η Πα- Τα πρώτα αυτά σχολεία, τα τριαρχική Μεγάλη του Γένους "κοινά", λέγονταν και σχολεία Σχολή, εκπαιδευτικό ίδρυμα των ιερών γραμμάτων, επει(κατά τα πρώτα 100 χρόνια ως δή εκεί δινόταν βάση στην ένα απλό σχολείο) το οποίο, θρησκευτική εκπαίδευση και εκτός από την εγκύκλιο παιτα παιδιά μάθαιναν γράμμαδεία (την γενική παιδεία), ήταν τα από εκκλησιαστικά βιβλία. υπεύθυνο για την κατάρτιση Τα πιο πολλά σχολεία εμφαθεολόγων και κληρικών και νίζονται από τον 17ο αιώνα για την μελέτη της χριστιανικαι μετά. Είναι κυρίως σχοκής πίστης. Οι πρώτες απόλεία μέσης και ανώτερης πειρες εκπαίδευσης μέσα στην εκπαίδευσης. Οι μαθητές δισκλαβιά έγιναν από την Εκδάσκονταν την αρχαία ελληκλησία,καθώς οι ιερείς ήταν οι νική γλώσσα και, αργότερα, μοναδικοί σχεδόν εγγράμματοι φιλοσοφικά και επιστημονισε κάθε χωριό, άρα και οι μόνοι κά μαθήματα.Από τις αρχές που μπορούσαν να μάθουν τα του 19ου αιώνα άρχισαν να παιδιά γράμματα, και μάλιστα εμφανίζονται τα Νεωτερικά μέσα από τα μοναδικά βιβλία Σχολεία, τα σχολεία δηλαδή που υπήρχαν διαθέσιμα: τα στα οποία κυκλοφορούσαν οι εκκλησιαστικά. ιδέες του Διαφωτισμού. Χρέη δασκάλου έκανε ο ιερέας ή οποιοσδήποτε άλλος ήξερε ανάγνωση και γραφή και για τις υπηρεσίες του αυτές κάποιες φορές πληρωνόταν από τους μαθητές.Όπου επέτρεπαν οι συνθήκες τα σχολεία ήταν υπαίθρια, αλλιώς το μάθημα γινόταν στους ναούς ή και σε κάποια σπίτια.Τα κορίτσια δεν πήγαιναν στο σχολείο. Αυτά
τίας τα σχολεία, όπως προαναφέραμε λειτουργούσαν νόμιμα και μερικά, όπως η Πατριαρχική Σχολή της Κωνσταντινούπολης ή η Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, ήταν ιδιαιτέρα σημαντικά. Μάλιστα, η Πατριαρχική Σχολή της Κωνσταντινούπολης λειτουργούσε συνεχώς σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Υπήρχαν όμως περίοδοι κατά τις οποίες η εκπαίδευση γενικά στον ελλαδικό χώρο ήταν ανύπαρκτη ή, σχεδόν, ανύπαρκτη.Μία τέτοια περίοδος ήταν ο πρώτος αιώνας της σκλαβιάς, που ήταν και η πιο δύσκολη περίοδος για τους Έλληνες.
Εκείνα τα χρόνια ήταν τόσες οι δυσκολίες επιβίωσης των σκλαβωμένων, ώστε η εκπαίδευση να μην αποτελεί προτεραιότητα για εκείνους. Ταυτόχρονα, όπως είπαμε και πριν, τα παιδιά που ήθελαν –και μπορούσαν– να μάθουν λίγα γράμματα δεν είχαν άλλη δυνατότητα παρά να πηγαίνουν στους ιερείς των χωριών, τους μόνους πιο μορφωμένους. Και βέβαια οι ιερείς δεν είχαν άλλα βιβλία, παρά μόνον τα εκκλησιαστικά.Εκτός από τον πρώτο αιώνα, όμως, υπήρξαν και άλλες περίοδοι κατά τις οποίες η Τα πιο σημαντικά ως προς τα πρόσβαση στην εκπαίδευση προγράμματα σπουδών σχο- ήταν δύσκολη:Σε περιόδους λεία λειτούργησαν στις πλού- αναταραχής και εξεγέρσεων σιες παροικίες της Ιταλίας και οι Τούρκοι, ως αντίποινα, τις ηγεμονίες της Μολδαβίας είναι εξαιρετικά πιθανό να και της Βλαχίας.Η Ακαδημία έπαιρναν μέτρα εναντίον των στο Ιάσιο, που ιδρύθηκε το δικαιωμάτων των ραγιάδων, 1707, διακρίθηκε ως ένα από άρα και εναντίον των σχοτα σπουδαιότερα εκπαιδευλείων.Και σε "ήσυχες" εποτικά ιδρύματα.Σε όλη σχεδόν χές, όμως, κατά τις οποίες η την περίοδο της Τουρκοκραεκπαίδευση των Ελλήνων δεν
απασχολούσε τους Τούρκους, σε κάποιες περιοχές ίσως υπήρχαν κατά καιρούς πασάδες οι οποίοι, για τους δικούς τους λόγους, εμπόδιζαν την λειτουργία των σχολείων, άρα και την μόρφωση των υποδούλων. Όλα αυτά, και σε συνδυασμό με τον παρακάτω πίνακα του Νικολάου Γύζη ("Το Κρυφό Σχολειό", 1885), οδήγησαν πολλούς Έλληνες, ακόμη και σήμερα, να πιστεύουν στον θρύλο του Κρυφού Σχολειού που συντηρείται μέχρι σήμερα, μαζί με τις έντονες αντιπαραθέσεις γύρω από την ύπαρξή του. Το σίγουρο, από τις ιστορικές πηγές και από την πληθώρα των σχολείων που λειτουργούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, είναι πως οι Τούρκοι σε γενικές γραμμές δεν απαγόρευαν την ύπαρξη σχολείων. Για την ακρίβεια, δεν ενδιαφέρονταν καν για το αν θα μαθαίνουν γράμματα οι ραγιάδες.Αντίθετα, από μία εποχή και μετά χρειάζονταν τους μορφωμένους Έλληνες για να τους χρησιμοποιούν στην στελάχωση του κρατικού μηχανισμού,όπως βλέπουμε από τις επίσημες θέσεις που κατείχαν στο οθωμανικό κράτος οι Έλληνες Φαναριώτες. Ο λαός μας κατόρθωσε να μην αφομοιωθεί, αλλά να διατηρήσει την εθνική του ταυτότητα, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα του και τη θρησκεία του. Σ’ αυτό συνέβαλλαν πολλοί: η Εκκλησία, που υπήρξε «η κιβωτός του Έθνους», ο ρασοφόρος δάσκαλος, ο Κοσμάς ο Αιτωλός και οι δάσκαλοι του Γένους, οι οποίοι με τα κείμενά τους βοήθησαν στην πνευματική αφύπνιση του Γένους. Ο Ρήγας Φεραίος, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Άνθιμος Γαζής και άλλοι Έλληνες διαφωτιστές βρήκαν πρόσφορο έδαφος για να ριζώσει και να βλαστήσει ο σπόρος της λευτεριάς.