Газета "Голос України", №249 (3000) від 28.12.2002 by Андрій Рябченко

ÑÓÁÎÒÀ, 28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó

ÃÀÇÅÒÀ ÂÅÐÕÎÂÍÎ¯ ÐÀÄÈ ÓÊÐÀ¯ÍÈ

ÒÐÈ ÒÈÑß×² ÏÅÐØÈÕ ¹ 249 (3000)

Ñâÿòêîâà ôåºð³ÿ

òàííüîãî, ³ â íüîìó ìîæëèâ³ çì³íè: òðåòÿ ãàçåòíà ñòîð³íêà ðàïòîì ì³íÿºòüñÿ ì³ñöÿìè ç âîñüìîþ, à òðèíàäöÿòà éäå â çàïàñ, ùîá ï³ñëÿçàâòðà âèéòè ÿê äâàäöÿòü ÷åòâåðòà. Ò³ëüêè ïåðøà í³êîëè íå ì³íÿºòüñÿ ì³ñöåì ç æîäíîþ ³í-

øîþ. Âîíà çàçâè÷àé ðîáèòüñÿ â îñòàíí³ õâèëèíè. ² íå ìàº ïðàâà éòè â çàïàñ. ² îòàêèõ ïåðøèõ ñòîð³íîê çà äâàíàäöÿòü ðîê³â ìè çðîáèëè ÷èìàëî. Ïåðåä âàìè òðèòèñÿ÷íà. Îòæå ñâÿòî! Ç òàêî¿ íàãîäè âñ³ ìè, õòî ðî-

áèòü öþ ãàçåòó, äîçâîëèëè ñîá³ âèçèðíóòè ç-çà òåêñòó. Ùîá ñêàçàòè âàì, äîðîã³ ÷èòà÷³: «Ç Íîâèì ðîêîì! Ç íîâèì ùàñòÿì!

Çàëèøàéòåñÿ ç «Ãîëîñîì»!»

Ôîòî Â³êòîðà ÏÎÁÅÄÈÍÑÜÊÎÃÎ.

Ïðîöåäóðà âèïóñêó ãàçåòè, íàâ³òü áóäåííîãî íîìåðà, çàâæäè ÷èìîñü íàãàäóº ïðèêðàøàííÿ íîâîð³÷íî¿ ÿëèíêè. Ïðèíàéìí³ óðî÷èñòî¿ ìåòóøí³ íå ìåíøå! Óñ³ õî÷óòü, ÿê êðàùå. ² ïðîöåñ ïîë³ïøåííÿ òðèâàº äî îñ-

Ñòîëèöÿ ãîòóºòüñÿ çóñòð³òè Íîâèé ð³ê ôåºðâåðêàìè, ³ëþì³íàö³ÿìè, ïèøíî âáðàíèìè ÿëèíêàìè. Íà çí³ìêó: íîâîð³÷íà ³ëþì³íàö³ÿ â öåíòð³ Êèºâà.

Ó íîìåð

Óõâàëåíèé ïàðëàìåíòîì Äåðæáþäæåò Óêðà¿íè íà 2003 ð³ê Ãîëîâà Âåðõîâíî¿ Ðàäè Âîëîäèìèð Ëèòâèí íàçâàâ «îäíèì ç íàéêðàùèõ çà ðîêè íåçàëåæíîñò³». Â³í çàçíà÷èâ, ùî â áþäæåò³ º «³ñòîòíå çðîñòàííÿ», öåé áþäæåò «çíà÷íî çáàëàíñîâàí³øèé ó ñîö³àëüíîìó ïëàí³» ³ äàº çìîãó «êðàùå ðåàë³çóâàòè ìîæëèâîñò³ ì³ñöåâèõ îðãàí³â âëàäè». Ãîëîâà Âåðõîâíî¿ Ðàäè Óêðà¿íè Âîëîäèìèð Ëèòâèí ââàæàº, ùî 2002 ð³ê áóâ ïîçèòèâíèé äëÿ êðà¿íè. «Ï³äñóìêîì íèí³øíüîãî ðîêó º òå, ùî ìè â³ä÷óëè âïåâíåí³ñòü, ùî ìèíàº ïåð³îä òèì÷àñîâîñò³ òà íåïåâíîñò³ â óñüîìó», ñêàçàâ â³í â ³íòåðâ'þ æóðíàë³ñòàì. Íåçâàæàþ÷è íà íåãàðàçäè, çàçíà÷èâ Â. Ëèòâèí, «ìè ìàºìî ïðàâî ñòâåðäæóâàòè, ùî Óêðà¿íà âñå-òàêè âõîäèòü äî ñâ³òîâîãî ³ ºâðîïåéñüêîãî òîâàðèñòâà». Ñåðåä ïîçèòèâíèõ ï³äñóìê³â ðîêó, ùî ìèíàº, ãëàâà Âåðõîâíî¿ Ðàäè íàçâàâ, çîêðåìà, íàáëèæåííÿ Óêðà¿íè äî ªâðîïåéñüêîãî ñîþçó ³ ºâðîàòëàíòè÷íèõ ñòðóêòóð, à òàêîæ íàëàãîäæåííÿ â³äíîñèí ç Ðîñ³éñüêîþ Ôåäåðàö³ºþ. Ïðî íèí³øíþ ñèòóàö³þ â óêðà¿íñüêîìó ïàðëàìåíò³ Â. Ëèòâèí ñêàçàâ: «Ñïîê³é, â³äñóòí³ñòü ñóïåðå÷îê áóâàþòü ëèøå íà öâèíòàð³, à ïîñò³éí³ äèñêóñ³¿ ñâ³ä÷àòü ïðî òå, ùî Âåðõîâíà Ðàäà òî æèâèé îðãàí³çì». «ß ââàæàþ, ùî êîíôë³êòè, ùî âèíèêàþòü, öå çäîðîâ³ êîíôë³êòè. Âîíè çàáåçïå÷óâàòèìóòü ñòàá³ëüí³ñòü ³ àêòèâ³çàö³þ ðîáîòè ïàðëàìåíòó», ï³äêðåñëèâ Ãîëîâà ÂÐ.

Ôîòî ÓÍ²ÀÍ.

Áþäæåò-2003 íàéêðàùèé çà ÷àñ íåçàëåæíîñò³ n «Íàéêðàùà íîâîð³÷íà â³òðèíà» òàêà íàçâà êîíêóðñó, ÿêèé ïðîâîäÿòü ó ×åðêàñàõ ì³ñüêà îðãàí³çàö³ÿ Íàö³îíàëüíî¿ Ñï³ëêè àðõ³òåêòîð³â Óêðà¿íè, óïðàâë³ííÿ ì³ñòîáóäóâàííÿ òà àðõ³òåêòóðè ×åðêàñüêîãî ì³ñüêâèêîíêîìó ³ íàóêîâî-âèðîáíè÷à ô³ðìà «Àâåðñ». Ó òâîð÷îìó çìàãàíí³ áåðóòü ó÷àñòü äèçàéíåðè, õóäîæíèêè, àðõ³òåêòîðè, ÿê³ ç â³òðèí ìàãàçèí³â ðîáëÿòü äèâîâèæíó êðàñó ³ ñïðàâæí³ íîâîð³÷í³ âèñòàâè. Æóð³ îö³íþâàòèìå íå ëèøå äèçàéíåðñüê³ çíàõ³äêè, à é âèêîðèñòàííÿ íàö³îíàëüíîãî êîëîðèòó. Ì³ñüêâèêîíêîì çâàæàòèìå íàñàìïåðåä íà âïîðÿäêîâàí³ñòü ïðèëåãëî¿ äî êðàìíèöü òà êàâ'ÿðåíü òåðèòîð³¿, ïîâ³äîìëÿº íàø âëàñíèé êîðåñïîíäåíò Ë³ä³ÿ ÒÈÒÀÐÅÍÊÎ. n Íàïåðåäîäí³ Íîâîãî ðîêó ì³ñüêèé ãîëîâà Çàïîð³ææÿ Îëåêñàíäð Ïîëÿê âðó÷èâ õîëîäèëüíèêè, ïðàëüí³ ìàøèíè, ïèëîñîñè òà ³íø³ ïîäàðóíêè 20 áàãàòîä³òíèì ñ³ì ÿì. Ïðîãðàìà ï³äòðèìêè òàêèõ ñ³ìåé ðåàë³çóºòüñÿ ì³ñüêâèêîíêîìîì âæå á³ëüøå ðîêó. Çà öåé ÷àñ ¿¿ åôåêòèâí³ñòü óæå â³ä÷óëè 140 ñ³ìåé, ïîâ³äîìëÿº íàø âëàñíèé êîðåñïîíäåíò Îëåêñàíäð ÀÁË²ÖÎÂ.

Íàñòóïíèé íîìåð ãàçåòè âèéäå 3 ñ³÷íÿ 2003 ðîêó

Ìàë. Âîëîäèìèðà ÌÎÃÈËÅÂÑÜÊÎÃÎ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Íîâà «ô³íàíñîâà êîíñòèòóö³ÿ»: ñêðîìíî, çàòå ðåàëüíî

Äîðîã³ ìî¿ êèÿíè! Øàíîâí³ ãîñò³ ñòîëèö³! Íàáëèæàºòüñÿ ÷óäîâà ïîðà íîâîð³÷íèõ òà ð³çäâÿíèõ ñâÿò, ³ âñ³ ìè çíîâó îõîïëåí³ ðàä³ñíèì ï³äíåñåííÿì â î÷³êóâàíí³ ïðèºìíèõ íåñïîä³âàíîê, ÷îãîñü íîâîãî, íåçâ³äàíîãî, ïðî ùî òàê ìð³ÿëîñÿ â äèòèíñòâ³. Íàøà âåëèêà êè¿âñüêà ðîäèíà ïðîæèëà 2002 ð³ê ó ùîäåíí³é íàïðóæåí³é ïðàö³. ² íèí³ ìè áà÷èìî ¿¿ ðåçóëüòàòè. ßê ³ íàëåæèòü ñòîëèö³, Êè¿â çàëèøàºòüñÿ ë³äåðîì ñåðåä ðåã³îí³â Óêðà¿íè íå ëèøå çà òåìïàìè åêîíîì³÷íîãî çðîñòàííÿ, à é çà ð³âíåì ðîçâèòêó äåìîêðàòè÷íèõ çàñàä, óòâåðäæåííÿ ïðèíöèï³â ì³ñöåâîãî ñàìîâðÿäóâàííÿ, çà îáñÿãàìè ñîö³àëüíèõ ïðîãðàì. Óïðîäîâæ 2002 ðîêó ìè ç âàìè çóì³ëè íà 108 â³äñîòê³â íàðîñòèòè ïðîìèñëîâå âèðîáíèöòâî. Íàø³ áóä³âåëüíèêè çíîâó ïîðàäóâàëè êèÿí ì³ëüéîíîì êâàäðàòíèõ ìåòð³â æèòëà, ìåòðîáóä³âö³ âèõîäÿòü íà çàâåðøàëüíèé åòàï ñïîðóäæåííÿ íîâèõ ä³ëüíèöü ìåòðîïîë³òåíó «Á³ëè÷³» òà «Àêàäåìì³ñòå÷êî». Äî ïîñëóã êèÿí òà ãîñòåé ñòîëèö³ â³äêðèòî òîðãîâåëüíî-ðîçâàæàëüíèé êîìïëåêñ «Ãëîáóñ» íà ìàéäàí³ Íåçàëåæíîñò³, íàéá³ëüøèé â Óêðà¿í³ ï³ä-

çåìíèé öåíòð òîðã³âë³ «Ìåòðîãðàä», ïî÷àëè ïðàöþâàòè äåñÿòêè íîâèõ ï³äïðèºìñòâ ñôåðè ïîñëóã â óñ³õ ðàéîíàõ Êèºâà. Äîðîã³ êèÿíè! Çà âñ³ìà çäîáóòêàìè ³ íàâåäåíèìè öèôðàìè âàøà êîï³òêà áóäåííà ïðàöÿ. Ñàìå çàâäÿ÷óþ÷è âàøèì íàòðóäæåíèì ðóêàì òà ³íòåëåêòóàëüíèì çóñèëëÿì Êè¿â âïåâíåíî ðóõàºòüñÿ âïåðåä. Õî÷ó âèñëîâèòè âàì ùèðó âäÿ÷í³ñòü çà òåðï³ííÿ, äîáðîçè÷ëèâ³ñòü òà äîâ³ðó. Âàøà ùîäåííà ï³äòðèìêà ñâ³ä÷èòü, ùî âëàäà ðîçóì³º ïðîáëåìè ì³ñüêî¿ ãðîìàäè, à ¿¿ ð³øåííÿ ïîçèòèâíî ñïðèéìàþòüñÿ æèòåëÿìè ñòîëèö³. Â³ä ùèðîãî ñåðöÿ â³òàþ âàñ ç Íîâèì Ðîêîì ³ Ð³çäâîì Õðèñòîâèì! Õàé çàëèøàòüñÿ â ìèíóëîìó âñ³ âàø³ òðèâîãè, à êîæåí äåíü íîâîãî ðîêó íåõàé äàðóº âàì ðàä³ñòü ³ òåïëî! Çäîðîâ ÿ âàì, äîðîã³ ìî¿ êèÿíè, äîñòàòêó, ñ³ìåéíîãî çàòèøêó ³ ñâ³òëî¿ íàä³¿. Áóäüìî ºäèí³ â íàøîìó áàæàíí³ òâîðèòè äîáðî íà áëàãî ð³äíîãî Êèºâà, çàðàäè ïðîöâ³òàííÿ íàøî¿ íåçàëåæíî¿ Óêðà¿íè! Ç ïîâàãîþ,

Ïàðëàìåíòñüêà õðîí³êà

Âå÷³ðíº çàñ³äàííÿ 26 ãðóäíÿ ² ãîëîâà ïðîô³ëüíîãî ïàðëàìåíòñüêîãî êîì³òåòó Ïåòðî Ïîðîøåíêî, ³ Ïåðøèé â³öåïðåì`ºð, Ì³í³ñòð ô³íàíñ³â Ìèêîëà Àçàðîâ íå ðàç íàãîëîøóâàëè íà äîñÿãíåíí³ âåëèêîãî êîìïðîì³ñó ó âèçíà÷åíí³ ñòðàòåã³÷íèõ íàïðÿì³â áþäæåòíîãî ô³íàíñóâàííÿ. Îáðàçíî êàæó÷è, çà í³÷ óðÿäîâöÿì ³ äåïóòàòàì âäàëîñÿ á³ëüø-ìåíø ïðèéíÿòíî ðîçä³ëèòè ïåðåäáà÷åí³ äðóãèì ÷èòàííÿì 52 ì³ëüÿðäè ãðèâåíü ç äîõîäíî¿ ÷àñòèíè áþäæåòó-2003 ³ øëÿõè íàïîâíåííÿ âèäàòêîâî¿ ÷àñòèíè ó 50 ìëðä. 20 ìëí. ãðèâåíü. Ñêðîìíèé, àëå ðåàë³ñòè÷íèé òàêîþ áóëà çàãàëüíà îö³íêà äîêóìåíòà. Çà ñëîâàìè ãîëîâíîãî áþäæåòíèêà ÂÐ, óïåðøå ïîêëàäåíî êðàé ãàíåáí³é ïðàêòèö³ çàë³êîâîãî ô³íàíñóâàííÿ áóä³âíèöòâà æèòëà äëÿ â³éñüêîâîñëóæáîâö³â, óïåðøå ñåðéîçíî íàïðàöüîâàíî ìåõàí³çì äëÿ ðîáîòè óðÿäó ç äåðæàâíèì áîðãîì. Íîâàö³ÿ ðåàëüí³ êîøòè äëÿ ô³íàíñóâàííÿ íå ëèøå âèòðàò íà ïðîêëàäàííÿ é óòðèìàííÿ ñòðàòåã³÷íèõ äîð³ã, à é íà ì³ñöåâ³ (â àâòîìîá³ë³ñò³â ìàº äóõ ïåðåõîïèòè!). Ïð³îðèòåòíå ô³íàíñóâàííÿ ÏÅÊ, àãðàðíîãî êîìïëåêñó, íàóêè ³ îñâ³òè. Ùîïðàâäà, äîâåëîñÿ ñêîðîòèòè âèäàòêè Ì³íïðîìïîë³òèêè, «â³äì³íóñóâàòè» 40 ìëí. â³ä âóã³ëüíî¿ ãàëóç³. Öå íå îçíà÷àº, ùî îá³éøëîñÿ áåç ãîñòðèõ çàïèòàíü îêðåìèõ äåïóòàò³â, ÿê³ äîñèòü áàãàòîîá³öÿþ÷å «ãàñèâ» ó â³äïîâ³-

Êè¿âñüêèé ì³ñüêèé ãîëîâà Îëåêñàíäð ÎÌÅËÜ×ÅÍÊÎ.

Ôîòîôàêò

äÿõ ç òðèáóíè Ïåðøèé â³öåïðåì`ºð. Ïåðåä ãîëîñóâàííÿì âäàëîñÿ íàâ³òü çí³âåëþâàòè íåñïîä³âàíèé çàêèä ïðåäñòàâíèêà ôðàêö³¿ ÑÄÏÓ(î) Í. Øóôðè÷à, ÿêèé íà çàãàëüíèé ïîäèâ ïðîñèâ óòî÷íèòè, ÷è âäàñòüñÿ çà ðàõóíîê òàêîãî áþäæåòó ï³äâèùèòè çàðïëàòó áþäæåòíèêàì... âäâ³÷³. (Ï. Ïîðîøåíêî ç ïàðëàìåíòñüêî¿ òðèáóíè çâåðíóâ óâàãó, ùî äîñ³ ÑÄÏÓ(î) âèñòóïàâ çà ðåàëüí³ ïîêàçíèêè â áþäæåò³, à òóò òàêèé ïîâîðîò, òîìó çàêëèêàâ óòðèìàòèñÿ â³ä ïîë³òèêè ïîäâ³éíèõ ñòàíäàðò³â. Áàãàòî õòî ç äåïóòàò³â ðîçö³íèâ òîé «ïîâîðîò» ÿê ñïðîáó çáóðèòè íàëàãîäæåíó ðîáîòó ïàðëàìåíòó). Öþ çëàãîäæåí³ñòü çàñâ³ä÷èëè ðåçóëüòàòè ãîëîñóâàííÿ çà áþäæåò-2003 çà ïðèéíÿòòÿ ó òðåòüîìó ÷èòàíí³ ïðîãîëîñóâàëè 336 íàðîäíèõ îáðàíö³â (46 ïðîòè), çà äîêóìåíò ó ö³ëîìó 348 (íå çâàæèëà çà ïîòð³áíå ï³äòðèìóâàòè ôðàêö³ÿ ÊÏÓ). Äî ðå÷³, ïàðëàìåíòàð³¿ â³äìîâèëèñÿ âíîñèòè çì³íè äî çàêîíó ïðî áþäæåò 2002 ðîêó, ùîá, ÿê âîíè ïîÿñíèëè, íå áðàòè íà ñåáå â³äïîâ³äàëüí³ñòü çà ñåêâåñòðóâàííÿ áþäæåòó, äî ÿêîãî âäàâñÿ ïîïåðåäí³é óðÿä. Ïðèñóòíüîìó íà çàñ³äàíí³ ãëàâ³ óðÿäó Â³êòîðó ßíóêîâè÷ó çàëèøèëîñÿ ïîäÿêóâàòè çà ïë³äíó ñï³âïðàöþ ³ ïîîá³öÿòè äî ïî÷àòêó ëþòîãî ïîäàòè íà ðîçãëÿä ÂÐ ïðîãðàìó ä³ÿëüíîñò³ íîâîãî óðÿäó. Íåàáèÿêó ñîë³äàðí³ñòü ïðîÿâèëè ïðåäñòàâíèêè ïàðëàìåí-

Ï³ä çàâ³ñó ïðàöþâàëè çëàãîäæåíî

Ôîòî Ñåðã³ÿ ÊÓÇÍÅÖÎÂÀ (Óêð³íôîðì).

Ðàíêîâå çàñ³äàííÿ 27 ãðóäíÿ

Ùàñëèâî ðîçïî÷íåòüñÿ íîâèé, 2003 ð³ê äëÿ äåñÿòèð³÷íîãî êèÿíèíà Ìàêñèìà Ãðîõîòîâà ³ éîãî îäíîë³òêà Ñàøêà Îëåêñåþêà ³ç Ñëàâóòè÷à. Ó ð³çäâÿíó ëîòåðåþ, ïðîâåäåíó îäíèì ³ç áëàãîä³éíèõ ôîíä³â, âîíè âèãðàëè... ïóò³âêè äî ²ñïàí³¿. Íà çí³ìêó: ðîç³ãðàø ïóò³âîê ëèø îäèí ³ç ñþðïðèç³â, ùî ÷åêàëè ä³òåé-«÷îðíîáèëüö³â», ÿê³ ñòàëè ó÷àñíèêàìè âåñåëîãî çèìîâîãî ñâÿòà ó ñòîëè÷íîìó Ìîëîäîìó òåàòð³.

Øàíîâí³ íàðîäí³ äåïóòàòè Óêðà¿íè! Ðàäà Âñåóêðà¿íñüêî¿ ïðîôåñ³éíî¿ ñï³ëêè íàðîäíèõ äåïóòàò³â Óêðà¿íè ó Âåðõîâí³é Ðàä³ Óêðà¿íè òà ïðîôñï³ëêîâèé êîì³òåò ïðîôñï³ëêîâî¿ îðãàí³çàö³¿ íàðîäíèõ äåïóòàò³â Óêðà¿íè ²V (ÕV) ñêëèêàííÿ â³òàþòü âàñ ç Íîâèì 2003 ðîêîì òà Ð³çäâîì Õðèñòîâèì.

Áàæàºìî âàì çäîðîâ ÿ, óñï³õ³â, îñîáèñòîãî ùàñòÿ òà òâîð÷î¿ íàñíàãè.

Íà îñòàííüîìó ïëåíàðíîìó çàñ³äàíí³ Âåðõîâíî¿ Ðàäè 2002 ðîêó áóëî çàðåºñòðîâàíî ÷è íå ðåêîðäíå ÷èñëî íàðîäíèõ äåïóòàò³â 419. Ãîëîâà Âåðõîâíî¿ Ðàäè Âîëîäèìèð Ëèòâèí çà çãîäîþ ïàðëàìåíòàð³¿â, áî öå íå âõîäèëî â ïîðÿäîê äåííèé, îãîëîñèâ ¿õí³ çàïèòè äî êåð³âíèê³â äåðæàâè òà äåðæàâíèõ óñòàíîâ ç ð³çíèõ ïèòàíü. Ãîëîâóþ÷èé òàêîæ ïî³íôîðìóâàâ ïðî âèõ³ä íàðîäíèõ äåïóòàò³â Ñåðã³ÿ Áîíäàð÷óêà ³ Îëåêñàíäðà Àáäóëë³íà ç «ªâðîïåéñüêîãî âèáîðó» ³ âõîäæåííÿ îñòàííüîãî äî ôðàêö³¿ ÑÄÏÓ(î). Äàë³ íàðîäí³ äåïóòàòè ïðîãîëîñóâàëè çà òå, ùîá ó öåé äåíü îäíî÷àñíî ç îáãîâîðåííÿì ïèòàíü, âêëþ÷åíèõ äî ïîðÿäêó äåííîãî, ïðèéíÿòè ñòîñîâíî íèõ ³ â³äïîâ³äí³ ð³øåííÿ. Ïîãîäèëèñÿ òàêîæ ïàðëàìåíòàð³¿ â³äâåñòè 30 õâèëèí äëÿ âèñòóï³â ³ çàÿâ íàðîäíèõ äåïóòàò³â.

Íîâ³ ñï³ëüí³ ïëàíè

Ïîñèëèòè íàñòóïíîãî ðîêó ñï³âðîá³òíèöòâî ïëàíóþòü Ñïîëó÷åí³ Øòàòè òà ÃÓÓÀÌ ðåã³îíàëüíà îðãàí³çàö³ÿ, ùî îá ºäíóº Ãðóç³þ, Óêðà¿íó, Óçáåêèñòàí, Àçåðáàéäæàí òà Ìîëäîâó. Äîìîâëåíîñò³ ïðî öå áóëî äîñÿãíóòî ó Âàøèíãòîí³ ï³ä ÷àñ çóñòð³÷³ ïîì³÷íèêà äåðæñåêðåòàðÿ ÑØÀ ç ºâðîïåéñüêèõ òà ºâðàç³éñüêèõ ïèòàíü Åë³çàáåò Äæîóíñ òà ïîñë³â öèõ ï ÿòè äåðæàâ. Â óõâàëåí³é çà ðåçóëüòàòàìè ïåðåãîâîð³â ñï³ëüí³é çàÿâ³ éäåòüñÿ ïðî íàì³ðè ïðàöþâàòè ðàçîì íàä êîíêðåòíèìè áàãàòîñòîðîíí³ìè ïðîåêòàìè, ÿê³ ñïðèÿëè á ï³äâèùåííþ ðåã³îíàëüíî¿ áåçïåêè òà åêîíîì³÷íîìó ðîçâèòêó. Çîêðåìà, ïåðåäáà÷àºòüñÿ âèâåñòè íà íîâèé ð³âåíü ñï³âïðàöþ ó ñôåðàõ òîðã³âë³ ³ òðàíñïîðòó, ïîêðàùåííÿ ïðèêîðäîííîãî òà ìèòíîãî îáñëóãîâóâàííÿ, â áîðîòüá³ ïðîòè òåðîðèçìó é îðãàí³çîâàíî¿ çëî÷èííîñò³, òðàíñïîðòóâàííÿ íàðêîòèê³â.

Ñèòóàö³ÿ

ßëèíêîâ³ ïðèñòðàñò³

Ïîë³ñüê³ ðàéîíè Ð³âíåíùèíè ïîòåðïàþòü â³ä ë³ñîêðàä³â ëèøå öüîãî ðîêó ïðàö³âíèêè ë³ñîâî¿ îõîðîíè òà â³äîì÷î¿ ì³ë³ö³¿ äåðæàâíîãî ë³ñîãîñïîäàðñüêîãî îá ºäíàííÿ «Ð³âíåë³ñ» çàòðèìàëè 594 îñ³á. Çëîâìèñíèêè çàâäàëè äåðæàâ³

çáèòê³â íà 390 òèñÿ÷ ãðèâåíü. Àëå í³ øòðàôè, í³ íàâ³òü êðèì³íàëüíà â³äïîâ³äàëüí³ñòü ¿õ íå ëÿêàþòü. Ñõîæå, ðèçèê âàðòèé òîãî. Òàê, ò³ëüêè ï³ä ÷àñ îäíîãî ïåðåäíîâîð³÷íîãî ðåéäó â Ðîêèòí³âñüêèé ðàéîí ïîäàòê³â-

ö³, ì³ë³ö³ÿ òà ïðàö³âíèêè ÄËÃÎ «Ð³âíåë³ñ» íà ïðèâàòíèõ ïèëîðàìàõ, ó ë³ñîñìóãàõ âèëó÷èëè ïîíàä 100 êóáîìåòð³â ïèëîìàòåð³àë³â ³ äåðåâèíè, íà ÿê³ íå áóëî äîêóìåíò³â, ùî ï³äòâåðäæóâàëè á çàêîíí³ñòü ¿õ ïîõîäæåííÿ. Îëåêñàíäðà ÞÐÊÎÂÀ.

Ð³âíåíñüêà îáëàñòü.

òñüêî¿ á³ëüøîñò³ é ìåíøîñò³ ï³ä ÷àñ ïîâòîðíîãî ðîçãëÿäó ç ïðîïîçèö³ÿìè ãëàâè äåðæàâè íèçêè çàêîíîïðîåêò³â. ßê íàñë³äîê ñêàñóâàëè ÷èíí³ñòü çàêîí³â ïðî ïîðÿäîê çâåðíåííÿ äî Êîíñòèòóö³éíîãî Ñóäó ç äåÿêèõ ïèòàíü òà ïðî îðåíäó äåðæàâíîãî ³ êîìóíàëüíîãî ìàéíà (îñòàíí³é äàâàâ ìîæëèâ³ñòü îðåíäàòîðàì «êà÷àòè ïðàâà» âëàñíèêàì ìàéíà). Ïîïðè ñèëüíå òåëåëîá³, «ç íîñîì» çàëèøèëè ïàðëàìåíòàð³¿ ³ âëàñíèê³â òåëåêàíàë³â ïðîãîëîñîâàíî çà çì³íè äî Çàêîíó «Ïðî ðåêëàìó», ÷èì çàáîðîíèëè ðåêëàìó é àíîíñè ï³ä ÷àñ ïîêàçó ê³íî- òà òåëåô³ëüì³â. Ïåðåä òèì, ÿê ïðèéíÿòè îñíîâíèé ô³íàíñîâèé çàêîí íàñòóïíîãî ðîêó, ïàðëàìåíòàð³¿ íà ïðîïîçèö³þ ë³äåðà ñîö³àë³ñò³â Îëåêñàíäðà Ìîðîçà ïîâåðíóëèñÿ äî çâåðíåííÿ ÂÐ íà àäðåñó Âåðõîâíîãî ³ Êè¿âñüêîãî àïåëÿö³éíîãî ñóä³â ç ïðèâîäó çàñóäæåííÿ ìîëîäèõ ó÷àñíèê³â ïîä³é 9 áåðåçíÿ 2001 ð. Çà äîêóìåíò, ùî çàêëèêàº âèñîê³ ñóäîâ³ ³íñòàíö³¿ äî îá ºêòèâíîñò³ é ãóìàííîñò³, óíèêíåííÿ âèêîíàííÿ ÷è¿õîñü ïîë³òè÷íèõ çàìîâëåíü ï³ä ÷àñ ðîçãëÿäó ñóäîâîãî ð³øåííÿ «ãîëîñ³¿âñüêî¿ Ôåì³äè». Îòîæ â³í ñòàâ äðóãèì äîêóìåíòîì íà öþ òåìó, àäæå íà äåííîìó çàñ³äàíí³ áóëî ïðîãîëîñîâàíî çà íàïðàâëåííÿ â³äïîâ³äíîãî äåïóòàòñüêîãî çàïèòó. À îñü ³íôîðìàö³¿ Ì³í³ñòðà âíóòð³øí³õ ñïðàâ ³ Ãåíïðîêóðîðà ïàðëàìåíòàð³¿ íà 16-òó ãîäèíó íå äî÷åêàëèñÿ. Ãîëîâà ïðîô³ëüíîãî ïàðëàìåíòñüêîãî êîì³òåòó Â. Ìîéñèê ñêàçàâ, ùî

ïåðøèé âèñîêîïîñàäîâåöü õâîð³º, äðóãèé ó â³äðÿäæåíí³ â Îäåñ³, òîìó ïîîá³öÿâ çâ`ÿçàòèñÿ ç íèìè äî âå÷îðà ç òèì, ùîá âîíè ç`ÿâèëèñÿ ó ñåñ³éí³é çàë³ íàñòóïíîãî äíÿ. Äî ðå÷³, ïðî Ôåì³äó íà ïðîõàííÿ Ãîëîâè Âåðõîâíîãî Ñóäó Â. Ìàëÿðåíêà ïàðëàìåíòàð³¿ ïîâåðíóëèñÿ ³ äî ïèòàííÿ çàòâåðäæåííÿ ñóää³â ð³çíèõ ð³âí³â, íåçâàæàþ÷è íà â³äñóòí³ñòü êàíäèäàò³â ó ñåñ³éí³é çàë³. Ïîïîâíèâøè ó òàêèé ñïîñ³á ëàâè Ôåì³äè, äåïóòàòè òóò æå ¿õ çìåíøèëè íà îäíó îñîáó ïîãîäèëèñÿ íà çâ³ëüíåííÿ çà íåã³äíèé â÷èíîê ñóää³ ç Õåðñîíñüêî¿ îáëàñò³. Àëå ïðåäñòàâíèêè «Íàøî¿ Óêðà¿íè» íå ðàç ó âèñòóïàõ çàñòåð³ãàëè, ùî ôðàêö³ÿ íå áðàòèìå ó÷àñò³ ó òàêèõ ãîëîñóâàííÿõ, äîêè Ñ. Ê³âàëîâ êåðóâàòèìå Âèùîþ ðàäîþ þñòèö³¿ íà ãðîìàäñüêèõ çàñàäàõ (òàêå «àìàòîðñòâî», íà äóìêó äåïóòàò³â, ìîæå äàòè ñóääÿì ï³äñòàâè íå ââàæàòè ëåã³òèìíèìè ð³øåííÿ ³ ÂÐÞ, ³ ÂÐ). Çàãàëîì, õî÷ áè ÿê äåÿê³ ÇÌ², îñîáëèâî òåëåêàíàëè, âïðàâëÿëèñÿ ó çìàëþâàíí³ ïåñèì³ñòè÷íèìè òîíàìè îñòàííüîãî «ïåðåìèð ÿ» ó ÂÐ ÷àñòèíè á³ëüøîñò³ ç îïîçèö³éíîþ ìåíø³ñòþ, à â³äòàê ³ ïðîäóêòèâíîñò³ ðîáîòè ÂÐ, öüîãî äíÿ ïàðëàìåíòàð³¿, ÿê êàæóòü, íà÷å ïî ìàñëó ãîëîñóâàííÿì âèçíà÷èëèñÿ ìàéæå ç óñ³ìà âíåñåíèìè äî ïîðÿäêó äåííîãî çàêîíîïðîåêòàìè. Ïîíàä òå, äîäàòêîâî âíåñëè ùå äåÿê³ íàãàëüí³, ï³ñëÿ ÷îãî íàâ³òü ëóíàëà ïðîïîçèö³ÿ çàâåðøèòè çàñ³äàííÿ äî 18-¿ ãîäèíè. Àíàòîë³é ÁÅÍÜ.

Ï³ñëÿ öüîãî ñåñ³ÿ ðîçïî÷àëà ðîáîòó íàä ïîðÿäêîì äåííèì. Ïåðøèì ïóíêòîì ó íüîìó ñòîÿëà ³íôîðìàö³ÿ Ì³í³ñòðà âíóòð³øí³õ ñïðàâ ³ Ãåíåðàëüíîãî ïðîêóðîðà ïðî ³íöèäåíò ç íàðîäíèì äåïóòàòîì Ìèõàéëîì Âîëèíöåì ï³ä ÷àñ çàñ³äàííÿ Ãîëîñ³¿âñüêîãî ì³ñöåâîãî ñóäó Êèºâà 25 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. Ö³ëèé áëîê ïèòàíü ó ïîðÿäêó äåííîìó áóëî â³äâåäåíî îáãîâîðåííþ çàêîíîïðîåêò³â ïðî âíåñåííÿ çì³í äî Çàêîíó Óêðà¿íè «Ïðî Äåðæàâíèé áþäæåò Óêðà¿íè íà 2002 ð³ê» (ùîäî ï³äòðèìêè àãðàðíèê³â, áóðîâóã³ëüíîãî êîìïëåêñó, ïåðåðîçïîä³ëó êîøò³â Äåïàðòàìåíòó ñòðàõîâîãî ôîíäó äîêóìåíòàö³¿ òîùî). ²ç çàêëþ÷íèì ñëîâîì âèñòóïèâ Ãîëîâà Âåðõîâíî¿ Ðàäè Âîëîäèìèð Ëèòâèí, êîòðèé ïðèâ³òàâ íàðîäíèõ îáðàíö³â ³ óêðà¿íñüêèé íàðîä ³ç íàñòóïàþ÷èì Íîâèì ðîêîì. Ïëåíàðíèé 2002 ð³ê Âåðõîâíî¿ Ðàäè çàê³í÷èâñÿ òðàäèö³éíèì øàõîâèì òóðí³ðîì. Ï³ñëÿ íîâîð³÷íèõ ñâÿò äåïóòàòè ïðàöþâàòèìóòü ç 8 ïî 10 ñ³÷íÿ ó êîì³òåòàõ, à ç 14 ïî 17 ñ³÷íÿ ó ïëåíàðíîìó ðåæèì³. Àíàòîë³é ÊÀÐÀÑÜ.

Çàêîí Óêðà¿íè

Ïðî âíåñåííÿ çì³í äî Çàêîíó Óêðà¿íè «Ïðî çàïîá³ãàííÿ òà ïðîòèä³þ ëåãàë³çàö³¿ (â³äìèâàííþ) äîõîä³â, îäåðæàíèõ çëî÷èííèì øëÿõîì» Âåðõîâíà Ðàäà Óêðà¿íè ïîñòàíîâëÿº: ². Âíåñòè äî Çàêîíó Óêðà¿íè â³ä 28 ëèñòîïàäà 2002 ðîêó «Ïðî çàïîá³ãàííÿ òà ïðîòèä³þ ëåãàë³çàö³¿ (â³äìèâàííþ) äîõîä³â, îäåðæàíèõ çëî÷èííèì øëÿõîì» òàê³ çì³íè: 1. Ó ÷àñòèí³ äðóã³é ñòàòò³ 5 ñëîâà «âñòàíîâëþº ïðîöåäóðó ïðîâåäåííÿ òàêîãî» çàì³íèòè ñëîâàìè «ç óðàõóâàííÿì âèìîã ÷èííîãî çàêîíîäàâñòâà ³ íîðìàòèâíî-ïðàâîâèõ àêò³â Óïîâíîâàæåíîãî îðãàíó âñòàíîâëþº ïðàâèëà ïðîâåäåííÿ âíóòð³øíüîãî ô³íàíñîâîãî». 2. Ó ñòàòò³ 6: àáçàö òðåò³é ÷àñòèíè òðåòüî¿ äîïîâíèòè ðå÷åííÿì òàêîãî çì³ñòó: «Ñóá ºêòó ïåðâèííîãî ô³íàíñîâîãî ìîí³òîðèíãó íàäàºòüñÿ òàêîæ êîï³ÿ ëåãàë³çîâàíîãî âèòÿãó òîðãîâåëüíîãî, áàíê³âñüêîãî ÷è ñóäîâîãî ðåºñòðó àáî çàñâ³ä÷åíå íîòàð³àëüíî ðåºñòðàö³éíå ïîñâ³ä÷åííÿ óïîâíîâàæåíîãî îðãàíó ³íîçåìíî¿ äåðæàâè ïðî ðåºñòðàö³þ â³äïîâ³äíî¿ þðèäè÷íî¿ îñîáè»; ÷àñòèíó ï ÿòó âèêëàñòè â òàê³é ðåäàêö³¿: «Ó ðàç³ ÿêùî îñîáà ä³º ÿê ïðåä-

ñòàâíèê ³íøî¿ îñîáè, àáî ó ñóá ºêòà ïåðâèííîãî ô³íàíñîâîãî ìîí³òîðèíãó âèíèêàº ñóìí³â ñòîñîâíî òîãî, ùî îñîáà âèñòóïàº â³ä âëàñíîãî ³ìåí³ àáî âèãîäîîäåðæóâà÷åì º ³íøà îñîáà, ñóá ºêò ïåðâèííîãî ô³íàíñîâîãî ìîí³òîðèíãó çîáîâ ÿçàíèé çà ïðàâèëàìè ö³º¿ ñòàòò³ òà ïîëîæåíü ³íøèõ çàêîí³â, ÿê³ ðåãóëþþòü öþ ïðîöåäóðó, ³äåíòèô³êóâàòè òàêîæ îñîáó, â³ä ³ìåí³ ÿêî¿ çä³éñíþºòüñÿ ô³íàíñîâà îïåðàö³ÿ àáî ÿêà º âèãîäîîäåðæóâà÷åì». 3. ×àñòèíè òðåòþ ³ ÷åòâåðòó ñòàòò³ 7 âèêëþ÷èòè. 4. Ó ñòàòò³ 8: â ÷àñòèí³ øîñò³é ñëîâà «íà ï³äñòàâ³ ïðîâåäåííÿ âíóòð³øíüîãî ô³íàíñîâîãî ìîí³òîðèíãó â³äïîâ³äíî äî ñòàòåé 5 ³ 12 öüîãî Çàêîíó» âèêëþ÷èòè; ÷àñòèíó äåâ ÿòó äîïîâíèòè ñëîâàìè «çà âèíÿòêîì âèïàäê³â, ïåðåäáà÷åíèõ ñòàòòåþ 13 öüîãî Çàêîíó». 5. Ó ñòàòò³ 12: â àáçàö³ ïåðøîìó ñëîâî «çîêðåìà» âèêëþ÷èòè; â àáçàö³ ïåðøîìó ïóíêòó 1 ñëîâà «çàêîííî¿ ìåòè» çàì³íèòè ñëîâàìè «çàêîííî¿ ìåòè, çîêðåìà»; â àáçàö³ ïåðøîìó ïóíêòó 2 ñëî-

Äâà ñöåíàð³¿

Îñíîâíîþ ïðè÷èíîþ ïîã³ðøåííÿ â³äíîñèí ì³æ Óêðà¿íîþ ³ ÑØÀ º íå ñêàíäàë ç «Êîëü÷óãàìè», à ïîâåä³íêà óêðà¿íñüêî¿ âëàäè âñåðåäèí³ êðà¿íè ïðîòÿãîì 2002 ðîêó. Òàê ââàæàº ãîëîâà Êîì³òåòó Âåðõîâíî¿ Ðàäè ç ïèòàíü ºâðî³íòåãðàö³¿, åêñ-ì³í³ñòð çàêîðäîííèõ ñïðàâ Áîðèñ Òàðàñþê. Íà éîãî äóìêó, ó 2003 ðîö³ ñêàíäàë ç «Êîëü÷óãàìè» ïîñòóïîâî «ïðèãàñàòèìå», âîäíî÷àñ ó íàñòóïíîìó ðîö³ äëÿ

Äåðæáþäæåò íà 2003 ð³ê ïðèéíÿòî â÷àñíî

Óêðà¿íè ðåàëüí³ äâà ñöåíàð³¿ çîâí³øíüî¿ ïîë³òèêè. «ßêùî í³÷îãî íå çì³íèòüñÿ ó ïîâåä³íö³ óêðà¿íñüêî¿ âëàäè, öå ìîæå çàãðîæóâàòè óñêëàäíåííÿì, ÿêùî âçàãàë³ íå çàìîðîæóâàííÿì ñòîñóíê³â ç ì³æíàðîäíèìè ô³íàíñîâèìè óñòàíîâàìè ³ ÑØÀ. Öå òàêîæ çàãðîæóº â³äñòîðîíåííÿì â³ä ïðîöåñ³â ðîçøèðåííÿ ªÑ», çàçíà÷èâ Òàðàñþê â ³íòåðâ þ æóðíàë³ñòàì. Â³í ââàæàº: ÿêùî âëàäà íå ïî÷íå äåìîêðàòè÷í³

âà «ö³º¿ îñîáè» çàì³íèòè ñëîâàìè «ö³º¿ îñîáè, çîêðåìà»; â àáçàö³ ïåðøîìó ïóíêòó 3 ñëîâà «öèì Çàêîíîì» çàì³íèòè ñëîâàìè «öèì Çàêîíîì, çîêðåìà»; äîïîâíèòè ÷àñòèíîþ äðóãîþ òàêîãî çì³ñòó: «Âíóòð³øí³é ô³íàíñîâèé ìîí³òîðèíã ìîæå çä³éñíþâàòèñÿ é ùîäî ³íøèõ ô³íàíñîâèõ îïåðàö³é, êîëè ó ñóá ºêòà ïåðâèííîãî ô³íàíñîâîãî ìîí³òîðèíãó âèíèêàþòü ï³äñòàâè ââàæàòè, ùî ô³íàíñîâà îïåðàö³ÿ ïðîâîäèòüñÿ ç ìåòîþ ëåãàë³çàö³¿ (â³äìèâàííÿ) äîõîä³â». 6. Ñòàòòþ 14 äîïîâíèòè àáçàöîì òàêîãî çì³ñòó: «âèäàâàòè íîðìàòèâíî-ïðàâîâ³ àêòè, íåîáõ³äí³ äëÿ âèêîíàííÿ íèì çàâäàíü òà ôóíêö³é, ïåðåäáà÷åíèõ ñòàòòåþ 13 öüîãî Çàêîíó». ²². Öåé Çàêîí íàáèðàº ÷èííîñò³ îäíî÷àñíî ³ç íàáðàííÿì ÷èííîñò³ Çàêîíîì Óêðà¿íè «Ïðî çàïîá³ãàííÿ òà ïðîòèä³þ ëåãàë³çàö³¿ (â³äìèâàííþ) äîõîä³â, îäåðæàíèõ çëî÷èííèì øëÿõîì». Ïðåçèäåíò Óêðà¿íè Ë. ÊÓ×ÌÀ.

ì. Êè¿â, 24 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 345-²V.

ïåðåòâîðåííÿ, Óêðà¿íó òàêîæ «÷åêàº ôóíäàìåíòàëüíà çäà÷à íàö³îíàëüíèõ ³íòåðåñ³â ó â³äíîñèíàõ ç Ðîñ³ºþ». Ïðèêëàäîì öüîãî â³í íàçâàâ ñòâîðåííÿ óêðà¿íñüêî-ðîñ³éñüêîãî ãàçîâîãî êîíñîðö³óìó. «Äðóãèé ñöåíàð³é ìîæëèâèé ó ðàç³ çì³íè ïîâåä³íêè âëàäè. ßêùî âîíà ñõàìåíåòüñÿ, ÿêùî áóäå çì³öíåíî ³íñòèòóö³¿ äåìîêðàò³¿, âñòàíîâëåíî ïðàâîâó äåðæàâó, çàáåçïå÷åíî ñâîáîäó ÇÌ², òîä³ ìîæíà ñïîä³âàòèñÿ íà ïîêðàùåííÿ â³äíîñèí ç ªÑ, ÍÀÒÎ òà ÑØÀ. Àëå äëÿ öüîãî ïîòð³áíî àáî çì³íè âëàäè, àáî ¿¿ ïîâåä³íêè».

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Ìè çì³íþºìî ³ñòîð³þ, ³ñòîð³ÿ çì³íþº íàñ

Òîä³, 12 ðîê³â òîìó, êîëè ìè ïðàöþâàëè íàä ïåðøèì íîìåðîì «Ãîëîñó Óêðà¿íè», ÷àñ áóâ òàêèé, ùî ìàëî õòî ç íàñ íå æèâ ñîëîäêèìè ïåðåä÷óòòÿìè çì³í íà êðàùå. Ìè õîäèëè íà ì³òèíãè, íà ÿêèõ ìîæíà áóëî ãîâîðèòè ïðî ñåáå áàãàòî ïðèºìíîãî, ³ â³ðèëè, ùî äëÿ çàìîæíîãî é ùàñëèâîãî æèòòÿ íàì áðàêóâàëî ò³ëüêè âîë³. Ìè â³ðèëè, ùî íà íàø³é áàãàò³é çåìë³ çóì³ºìî âèðîñòèòè âðîæàé, ÿêîãî ã³äí³. Íàì õîò³ëîñÿ òîä³, ùîá øâèäøå íàñòàâ ÷àñ, êîëè íå òðåáà áóäå ñòîÿòè â ÷åðãàõ çà ïðàëüíèì ïîðîøêîì ³ ìîæíà áåç ïåðåøêîä ìàíäðóâàòè ñâ³òîì. ² ìè ùå íå çàìèñëþâàëèñÿ, ùî íà çëàì³ íàâ³òü íå äâîõ ñèñòåì, à äâîõ ñâ³ò³â, äâîõ êîñìîñ³â áóòòÿ, í³÷îãî íå áóâàº ñàìî ñîáîþ, à òå ñïðàâåäëèâå äëÿ âñ³õ ³ ùàñëèâå ñóñï³ëüñòâî, ÿêîãî ïðàãíóëè, áóäóâàòèìóòü íå ñàì³ ëèøå ³äåàë³ñòè, à é ò³, õòî äáàâ íàñàìïåðåä ïðî âëàñíó êèøåíþ àáî «õàòèíêó» â òåïëèõ êðàÿõ ïðî âñÿê

ëèñêó÷èé ï³âîáîðîíåöü Ãåííàä³é Á ËÈÒÎÂ×ÅÍÊÎ íàéêðàùèé (çà âåðñ³ºþ «Ãîëîñó Óêðà¿íè») óê-

ðà¿íñüêèé ôóòáîë³ñò 1990 ðîêó â ³íòåðâ þ íàøîìó êîðåñïîíäåíòîâ³ òîä³ ñêàçàâ: Äóæå õî÷åòüñÿ, ùîá áóâ ñâ³é ÷åìï³îíàò, ñâîÿ çá³ðíà. Ùîá âîíà ³ óêðà¿íñüê³ êëóáè âèñòóïàëè â ãîëîâíèõ ì³æíàðîäíèõ çìàãàííÿõ. Àëå íà øëÿõó äî íåçàëåæíîñò³ º áàãàòî ïåðåïîí. Óò³ì, ñèä³òè ñêëàâøè ðóêè ãð³õ. Òðåáà íàïîëåãëèâî áîðîòèñÿ çà çä³éñíåííÿ âëàñíèõ ³äåé... Ëèáîíü, ò³øèòåñü òåïåð, ùî çàäóìàíå çä³éñíèëîñÿ, ³ óêðà¿íñüêèé ôóòáîë îñü óæå äâàíàäöÿòü ðîê³â ³äå ñâî¿ì øëÿõîì? çàïèòóþ ïàíà Ëèòîâ÷åíêà, êîòðèé çîâí³ ìàëî çì³íèâñÿ çà öåé ÷àñ. Ìåí³ ïîùàñòèëî ïîãðàòè ³ çà íàö³îíàëüíó çá³ðíó, ³ çà ñâî¿ êëóáè, êîëè ïîâåðíóâñÿ ç Ãðåö³¿. Çàâåð-

âèïàäîê. ² ùî ïàëÿíèöÿ, çâè÷íà âàðò³ñòü ÿêî¿ áóëà 16 êîï³éîê, íàñïðàâä³ êîøòóº íàáàãàòî äîðîæ÷å ñàìå ñò³ëüêè, ñê³ëüêè êîøòóº. Öå ò³ óí³âåðñèòåòè, íàóêó ÿêèõ ìè áîë³ñíî ïðîõîäèìî é äîñ³. ...Ìèíóëî 12 ðîê³â, ³ ñüîãîäí³ âè, øàíîâí³ íàø³ ÷èòà÷³, ÷èòàºòå 3000-é âèïóñê íàøî¿ ãàçåòè. Íàøî¿, áî ÷èìàëî ç âàñ ïðîéøëè öåé øëÿõ ðàçîì ç íàìè â³ä ïåðøîãî íîìåðà ãàçåòè é äî òðèòèñÿ÷íîãî. Àëå êîëè âè ïåðåäïëàòèëè ¿¿ ëèøå ìèíóëîãî òèæíÿ, òî öå íå çì³íþº íàøîãî ñòàâëåííÿ äî âàñ. Âñ³ âè íàø³ íàéêðàù³ ö³íèòåë³, çà ùî íàø æóðíàë³ñòñüêèé êîëåêòèâ âàì âäÿ÷íèé. Ñüîãîäí³ ìè îçèðàºìîñÿ íàçàä ó íàøó íîâ³òíþ ³ñòîð³þ ³ ðîçóì³ºìî, ùî áàãàòî â í³é ìè ðàçîì ç âàìè ìîãëè á çðîáèòè êðàùå é äîñòîéí³øå. Àëå ìè çì³íþºìî ³ñòîð³þ, à ³ñòîð³ÿ çì³íþº íàñ. ² â÷èòü. Öå îçíà÷àº, ùî ìè ïîáóäóºìî ñóñï³ëüñòâî, ÿêîãî ã³äí³.

øèâøè êàð ºðó ãðàâöÿ, ïðàöþâàâ òðåíåðîì. Ïåâíèé ÷àñ î÷îëþâàâ êîëåêòèâ âèùî¿ ë³ãè. Òåïåð äîïîìàãàþ ìîºìó äðóãîâ³ ³ ïàðòíåðîâ³ ïî çá³ðí³é òà êè¿âñüêîìó «Äèíàìî» Ïàâëîâ³ ßêîâåíêó ó ìîëîä³æí³é êîìàíä³ Óêðà¿íè (U-21), à ùå ïðàöþþ òðåíåðîì ç þíàêàìè. Ìîæíà ñêàçàòè, ö³ëêîì çàäîâîëåí³? Íå çîâñ³ì. Çíàºòå, íåçàëåæí³ñòü ÷óäîâèé ñòàí. ¯¿ âàðòî ö³íóâàòè íàéá³ëüøå. Àëå âîäíî÷àñ ìè íåïîì³òíî ïîòðàïèëè äî ñâîºð³äíî¿... çàëåæíîñò³. Àäæå ïî÷àëè çàâîçèòè â Óêðà¿íó ñèëó-ñèëåííó ³íîçåìíèõ ôóòáîë³ñò³â. Ùîïðàâäà, º ñåðåä íèõ òàê³, íà êîòðèõ ìîæíà ð³âíÿòèñÿ. Òà ïåðåâàæíà á³ëüø³ñòü, ì ÿêî êàæó÷è, ñ³ðåíüê³. Ó íàñ ñâî¿õ òàêèõ ïîâíèé ãîðîä. Âèõîäèòü, ùî ñïðàâà íå âàðòà çàõîäó. Òî íàâ³ùî âèòðà÷àòè ñò³ëüêè ãðîøåé. À ïåðñïåêòèâí³ â íàñ º? Áåçïåðå÷íî. Óêðà¿íà çàâæäè ñëàâèëàñÿ ôóòáîëüíèìè òàëàíòàìè, ³ âîíè, ñëàâà Áîãó, íå ïåðåâåëèñÿ. ß ïðàöþþ â ó÷èëèù³ ô³çêóëüòóðè (êîëèøí³é ðåñïóáë³êàíñüêèé ñïîðò-³íòåðíàò). Òàì º ÷èìàëî çä³áíèõ þíàê³â, ÿê³ çà â³äïîâ³äíîãî ñòàâëåííÿ äî íèõ ìîæóòü ñòàòè õîðîøèìè ìàéñòðàìè. Äî ðå÷³, ³ â ìîëîä³æí³é çá³ðí³é Óêðà¿íè º òàëàíòè. Âîíè, ïîâòîðþþ, íå ã³ðø³, à ìîæå, é ñèëüí³ø³ çà «ëåã³îíåð³â», êîòð³ âèñòóïàþòü ñüîãîäí³ â òîìó-òàêè «Äèíàìî». Âèõîäèòü, ùî íàøèì âàæêî ïðîáèòèñÿ ÷åðåç çàñëîíè ³íîçåìö³â? Òàê. Ðàí³øå ÿê áóëî: çàãðàâ äîáðå â äóáë³, ³ òåáå ïî÷èíàþòü

ãîòóâàòè äî îñíîâè. Íàäàþòü ìîæëèâ³ñòü ãîòóâàòèñÿ ðàçîì ç åë³òîþ, ïîñòóïîâî îïàíîâóâàòè öþ êóõíþ. À òóò âèõîäèòü, ùî âñ³ òðè äèíàì³âñüê³ êîìàíäè ³ñíóþòü îêðåìî. Ïðîñòî íå áà÷ó, ÿê ìîëîä³ ìîæóòü ïîòðàïèòè äî ïåðøîãî êîëåêòèâó. Âèñíîâîê: òðåáà çàïðîâàäæóâàòè îáìåæåííÿ íà ê³ëüê³ñòü ³íîçåìíèõ ãðàâö³â ó êëóáàõ? Îäíîçíà÷íî. Íåõàé öå áóäóòü íå òðè, à ï ÿòü ôóòáîë³ñò³â. Àëå âàðòî âæå ùîñü ðîáèòè, áî â³ä òàêî¿ ñèòóàö³¿ ïîòåðïàº íàö³îíàëüíà çá³ðíà. Îòæå, ïðîáëåìè º. ² íå ò³ëüêè ç ëåã³îíåðàìè. Á³ëüøî¿ óâàãè ïîòðåáóþòü äèòÿ÷î-þíàöüêèé ôóòáîë, íàø³ êëóáè. À îò ÿêèì âè áà÷èòå ìàéáóòíº óêðà¿íñüêîãî ôóòáîëó, ñêàæ³ìî, ùå ÷åðåç äâàíàäöÿòü ðîê³â? ßêùî íàãîëîñ ðîáèòèìåìî íà ñâî¿õ ôóòáîë³ñò³â, òî ìîæíà ñïîä³âàòèñÿ íà ñïðàâæí³é ðîçâèòîê ³ âàãîì³ äîñÿãíåííÿ. ² îñòàííº çàïèòàííÿ. Òîä³, â îñòàíí³ äí³ 1990 ðîêó, ìè ãîâîðèëè ³ ïðî âàøó äîíüêó Â³êòîð³þ, ïðîãíîçóâàëè ¿¿ ñïîðòèâí³ çàõîïëåííÿ. Ïðîáóâàëè âãàäàòè, ÷è ï³äå ä³â÷èíêà øëÿõîì ìàòåð³ Îëüãè â³äîìî¿ ñïîðòñìåíêè ³ òðåíåðà ç õóäîæíüî¿ ã³ìíàñòèêè. Òî ùî òåïåð? Ó ìåíå âæå äâ³ äîíå÷êè. 16ð³÷íà Â³êòîð³ÿ ìàéñòåð ñïîðòó ç òåí³ñó. Ìîëîäøà, 11-ð³÷íà Àíàñòàñ³ÿ, òàêîæ îáðàëà ðàêåòêó ³ í³ â ÷îìó íå õî÷å ïîñòóïàòèñÿ ñòàðø³é ñåñòð³...

åîí³ä ÊÐÀÂ×ÓÊ, ïåðË øèé Ïðåçèäåíò Óêðà¿íè, à â ñ³÷í³ 1991-ãî Ãîëîâà

Âåðõîâíî¿ Ðàäè Óêðà¿íè â ³íòåðâ þ ïåðøîìó íîìåðó «ÃÓ» íàçâàâ íàéá³ëüøîþ çàñëóãîþ Âåðõîâíî¿ Ðàäè òå, ùî ìè íå äîïóñòèëè ïðîëèòòÿ êðîâ³. Õî÷à íåáåçïåêà òàêà áóëà. Òîä³ íà ñòîð³íêàõ ãàçåòè â³í ïðèãàäóâàâ, ÿê íà ïî÷àòêó æîâòíÿ 1991 ðîêó ï³ä ñò³íàìè ïàðëàìåíòó ç³áðàâñÿ, ç îäíîãî áîêó, íàðîä, à ç äðóãîãî ì³ë³ö³ÿ, îçáðîºí³ ëþäè, òåæ âèìîòàí³, òåæ íà ãðàí³: «Òîä³ ìåí³ êàçàëè: «Äàâàé êîìàíäó, íàâåäåìî ïîðÿ-

Ç ãîñòåì ðîçìîâëÿâ Â³êòîð ÁÐÀÍÈÖÜÊÈÉ. Ôîòî Þð³ÿ ÂÅÍÃÅÐÅØÀ.

...70 ðîê³â ïîòîìó

Íàñ óðÿòóâàâ äèðåêòîð Ãîâîðèòü Ãðèãîð³é Àíòîíîâè÷ Ãàðàùåíêî, âåòåðàí â³éíè, 1919 ðîêó íàðîäæåííÿ, íîâèé 1933-é ð³ê çóñòð³÷àâ ó ñåë³ ßáëóíüêà Ïîë³ñüêîãî (òîä³ Êàãàíîâèöüêîãî) ðàéîíó íà Êè¿âùèí³. ßê â³äçíà÷àëè Íîâèé ð³ê? Òà âè ùî?! Íå áóëî ÷èì â³äçíà÷àòè. Òèì ïà÷å, ùî ïåðåä òèì, âîñåíè, âèð³øåíî áóëî ë³êâ³äóâàòè õóò³ðñüê³ êîëãîñïè. Öèì çàéìàëèñÿ ÷åðâîíîàðì³éö³, âñå ïîçàáèðàëè, îòæå, äî íîâîãî ðîêó íà íàøîìó õóòîð³ Ãðèâà ³ç 70 äâîð³â ïîëîâèíà âèìåðëè. Ïðèãàäóþ, ï³ñëÿ íîâîãî ðîêó áóëà â³äëèãà, ³ ëþäè êèíóëèñÿ íà Â³ëü÷ó, äå íà ñêëàäàõ ãíèâ âèâåçåíèé õë³á. À åíêàâåäèñòè çóñòð³÷àëè ¿õ òàì ç³ çáðîºþ, ìîºìó áðàòîâ³ ïðîñòðåëèëè ðóêó. ß õîäèâ äî øêîëè â ßáëóíüö³, òàì áóëè ÷óäîâèé çàâøêîëîþ (ïî-

íèí³øíüîìó äèðåêòîð) ²âàí Ñòåïàíîâè÷ Êîðäóí, ó÷èòåëü Ã³ðíèê, ó÷èòåëüêà Êñåí³ÿ ²âàí³âíà Êèðè÷åíêî. Âîíè ÿêèìîñü ÷èíîì çíàéøëè çìîãó ï³äãîäîâóâàòè ó÷í³â ïðÿìî â øêîë³. Áàãàòüîõ ³ç íàñ öå âðÿòóâàëî, àëå íå âñ³õ. Òîé ÷è òîé ó÷åíü óðàíö³ íå ïðèõîäèâ äî øêîëè. Äèðåêòîð êàçàâ: «Ãðèöþ, çá³ãàé, ïîäèâèñü, ùî òàì?» ß ïðèá³ãàþ, à òàì ó õàò³ âñ³ ïîìåðëè, à ï³÷ ùå òåïëà! Êîëè âîñåíè 1933-ãî ïî÷àâñÿ íîâèé íàâ÷àëüíèé ð³ê, íàñ ó êëàñ³ ëèøèëîñÿ ³ç 24 ó÷í³â ð³âíî ïîëîâèíà. Êîðäóíà äóæå øàíóâàëè â ñåë³, êîëè â³í ³øîâ âóëèöåþ, íàâ³òü ñòàð³ ëþäè çí³ìàëè ïåðåä íèì øàïêè. Îòî â³í íàñ óðÿòóâàâ. À éîãî íå âðÿòóâàâ í³õòî: çãîäîì éîãî é Ã³ðíèêà ðîçñòð³ëÿëè ÿê âîðîã³â íàðîäó, à Êñåí³þ ²âàí³âíó êóäèñü âèñëàëè...

Êîíñóëüñòâî ãîòóºòüñÿ äî íîâîñ³ëëÿ Íàïåðåäîäí³ Íîâîãî ðîêó êîíñóëüñòâî Ðîñ³éñüêî¿ Ôåäåðàö³¿ ó Õàðêîâ³ çðîáèëî ñàìå ñîá³ ÷óäîâèé ïîäàðóíîê â ¿õàëî äî â³äðåñòàâðîâàíîãî êîëèøíüîãî äâîðÿíñüêîãî îñîáíÿêà â ³ñòîðè÷íîìó öåíòð³ ì³ñòà, ïî âóëèö³ Îëüìèíñüêîãî. Íó, à ïåðøèìè îô³ö³éíèìè îñîáàìè, ÿê³ ïåðåñòóïèëè éîãî ïîð³ã, ñòàëè ñâÿùåíèêè. Âîíè îñâÿòèëè íîâèé áóäèíîê êîíñóëüñòâà. Äàòà óðî÷èñòîãî â³äêðèòòÿ äèïëîìàòè÷íîãî

ïðåäñòàâíèöòâà ùå íå â³äîìà. Éìîâ³ðíî, ùî êîíñóëüñòâî ðîçïî÷íå ðîáîòó íàïðèê³íö³ ãðóäíÿ. Íà öåðåìîí³¿ î÷³êóþòü ïîñëà Ðîñ³¿ â Óêðà¿í³ Â³êòîðà ×åðíîìèðä³íà. Ðîñ³éñüêèé êîíñóë Àíàòîë³é Êîðñóí ñòâåðäæóº, ùî îñâÿ÷åííÿ íîâîãî áóäèíêó ìàº äîïîìîãòè äèïëîìàòàì ó ðîáîò³. Êîíñóëüñòâî îáñëóãîâóº ø³ñòü îáëàñòåé Ñõ³äíî¿ Óêðà¿íè. Ùîäíÿ ñþäè ïðèõîäèòèìå íå ìåíø ÿê äâ³ñò³ îñ³á.

Íîâà ðåçèäåíö³ÿ, ïàì ÿòêà àðõ³òåêòóðè, â³äíèí³ íàëåæèòü Ðîñ³éñüê³é Ôåäåðàö³¿. Êîíñóë ï³äêðåñëþº, ùî ï³ä ÷àñ ðåêîíñòðóêö³¿ îñîáíÿêà áóä³âåëüíèêè ³ ðåñòàâðàòîðè çáåðåãëè âñ³ éîãî îñîáëèâîñò³. Õàðê³â.

Ìèêîëà ÊÎÑÈÉ.

ãîð ÞÕÍÎÂÑÜÊÈÉ, ²ïîë³òèêè, ñòàð³éøèíà óêðà¿íñüêî¿ íàðîäíèé äåïó-

òàò Óêðà¿íè ÷îòèðüîõ ñêëèêàíü, 12 ðîê³â òîìó â ³íòåðâ þ äëÿ ïåðøîãî íîìåðà ãàçåòè «Ãîëîñ Óêðà¿íè» íà çàïèòàííÿ, ÿêîþ ìàº áóòè Óêðà¿íà â íîâîìó ðîö³, ùîá ó í³é íàðåøò³ îñòàòî÷íî âñòàíîâèëàñÿ çëàãîäà, â³äïîâ³â: «Âîíà ìàº áóòè äåìîêðàòè÷íîþ, ë³áåðàëüíîþ

äîê». À ÿ â³äïîâ³â: «ß öüîãî íå çðîáëþ». ² äåõòî äîð³êàâ: âëàäà æ ìàº áóòè ñèëüíîþ». Íèí³ ìè çàïèòàëè ó Ëåîí³äà Ìàêàðîâè÷à:

çàëåæíîñò³, íå áóëî í³ çàêîí³â, í³ Êîíñòèòóö³¿, òîìó é ãîâîðèëè, ùî òðåáà âæèâàòè ÿê³ñü ð³øó÷³ êðîêè. À çàðàç íå òðåáà êèäàòè ôðàçè ïåðåõ³äíîãî ïåð³îäó àáî ïî÷àòêó æèòòÿ äåðæàâè, êîëè âîíà âæå ìàº âëàñíèé äîñâ³ä ³ çäîáóòêè. Òåïåð òðåáà ä³ÿòè çà Êîíñòèòóö³ºþ ³ çàêîíàìè, çàõèùàòè êîíñòèòóö³éíèé ëàä. À ùî âè ââàæàºòå íàéá³ëüøèì äîñÿãíåííÿì ðîêó, ÿêèé ìèíàº, à ùî éîãî íåâäà÷åþ? Âàæëèâî òå, ùî åêîíîì³êà ïî÷àëà äàâàòè îçíàêè ðóõó âïåðåä. Âàæëèâî, ùî ìè çðîçóì³ëè: íàì ïîòð³áíî ä³ÿòè ðàçîì óðÿäó, Ïðåçèäåíòó ³ ïàðëàìåíòó. Àëå öå îñÿãíóëè ïîêè ùî íå âñ³. Ìè âæå ïîñòóïîâî ïî÷èíàºìî ðîçóì³òè, ùî âñ³ ïîâèíí³ áóòè ºäèí³ ó äîñÿãíåíí³ êîíêðåòíèõ ö³ëåé, ÿê³ òîðêàþòüñÿ æèòòÿ íàðîäó. Ìè âæå â³ä³éøëè â³ä åéôîð³¿. Ðàí³øå ìàëåíüê³ â³äñîòêè çðîñòàííÿ âèäàâàëè çà âåëèê³ çäîáóòêè, çà ñòàëèé ðîçâèòîê, à òåïåð óæå ðîçóì³ºìî, ùî öå íå òàê. Íàéá³ëüøèì óñï³õîì öüîãî ðîêó º òå, ùî âëàäà ³ íàðîä çäàëè ùå îäèí ³ñïèò íà çð³ë³ñòü. ¯õ ïîïåðåäó áóäå ùå ÷èìàëî. À íåâäà÷åþ º òå, ùî äåêëàðóâàëè ïîäîëàííÿ á³äíîñò³, à â ðåçóëüòàò³ á³äí³ñòü çðîñòàº.

äåðæàâîþ ³ç ñîö³àë³ñòè÷íèì ³ ç êàï³òàë³ñòè÷íèì óêëàäàìè â ðîçóìí³é ïðîïîðö³¿». Íèí³ ìè çàïèòàëè ²ãîðÿ Ðàôà¿ëîâè÷à:

ïîäàðñòâî ³ â³äïîâ³äíî ñõèëÿòè íàïðÿì éîãî ðîçâèòêó â òîé ÷è òîé á³ê. Òàêèé êîíòðîëü ç áîêó äåðæàâè ³ ïàðëàìåíòó º îçíàêîþ ñîö³àëüíî¿, òîáòî ñîö³àë³ñòè÷íî¿ ÷àñòèíè óïðàâë³ííÿ. Êð³ì òîãî ñîö³àë³çì ïåðåäáà÷àº ïëàíóâàííÿ à ïëàíóâàííÿ ïîâèííî áóòè â êîæí³é äåðæàâ³. Ðàäÿíñüêèé ñîö³àë³çì ïåðåäáà÷àâ ïëàíîâèé ðîçïîä³ë ïðîäóêö³¿, ùî ñàìå ³ áóëî íåïðàâèëüíèì. Öå ìàº â³äáóâàòèñÿ çã³äíî ç êîíêóðåíö³ºþ òà ïðîïîçèö³ºþ ³ ïîïèòîì, ÿê³ âèíèêàþòü ó äåðæàâ³. Òîáòî äëÿ òîãî, ùîá ïîáóäóâàòè íîâå ñóñï³ëüñòâî, ìàþòü áóòè ðîçóìí³ ïðîïîðö³¿ êàï³òàë³ñòè÷íîãî ³ ñîö³àë³ñòè÷íîãî. Ñóñï³ëüñòâî íå áóäå ëèøå êàï³òàë³ñòè÷íèì ÷è ëèøå ñîö³àë³ñòè÷íèì, àëå ìàòèìå îçíàêè ³ îäíîãî, ³ äðóãîãî. Ùî º íàéá³ëüøèì äîñÿãíåííÿì 2002 ðîêó, à ùî íåâäà÷åþ? Íàéá³ëüøèì äîñÿãíåííÿì º, áåçïåðå÷íî, ïåðåìîãà «Íàøî¿ Óêðà¿íè» íà âèáîðàõ. À íåâäà÷åþ íåâì³ííÿ êåðóâàòè äåðæàâîþ.

×è ìàº âëàäà ñüîãîäí³ áóòè ñèëüíîþ, ³ ÷è ïîòð³áíî êîìóñü äàâàòè êîìàíäó «íàâåñòè ïîðÿäîê»? Âëàäà çàâæäè ìàº áóòè ñèëüíîþ, ðîçóìíîþ ³ äàëåêîãëÿäíîþ, âèâàæåíîþ. Âëàäà, ÿêà â îñíîâó ñâîº¿ ä³ÿëüíîñò³ êëàäå íàö³îíàëüí³ ñòðàòåã³÷í³ ³íòåðåñè íàðîäó, äåðæàâè, íàö³¿. Òàêà âëàäà êîðèñòóºòüñÿ ïîâàãîþ ³ ï³äòðèìêîþ ëþäåé. À ïðîñòî ïîíÿòòÿ «ñèëüíà âëàäà» ùå íå âèçíà÷àº âñ³º¿ ¿¿ ñóòíîñò³. ßêùî âëàäà áóäå ñëàáêîþ, òî âîíà íå çìîæå ïðîâåñòè ñâî¿ ðîçóìí³ ð³øåííÿ ó æèòòÿ. Àëå îáîâ ÿçêîâî ìàº áóòè ïîºäíàííÿ «ñèëüíà ³ ðîçóìíà» ðîçóìí³ ð³øåííÿ äëÿ âò³ëåííÿ â æèòòÿ âèìàãàþòü ñèëüíî¿ àâòîðèòåòíî¿ âëàäè. ² òåïåð í³ â ÿêîìó ðàç³ íå ìîæíà äàâàòè êîìàíäó «íàâåñòè ïîðÿäîê». Ó íàø³é äåðæàâ³ âæå º ³íñòèòóòè âëàäè, äîñâ³ä, òðàäèö³¿, òîáòî âñ³ âàæåë³, ÿê³ ìîæíà çàñòîñóâàòè, ñïèðàþ÷èñÿ íà çàêîí. Óðåøò³-ðåøò óæå º çàêîíè, º Êîíñòèòóö³ÿ. Êîëè ìè ïî÷èíàëè áóäóâàòè äåðæàâó, íà çîð³ íå-

ßêèì º øëÿõ äî çëàãîäè ñüîãîäí³? Öåé øëÿõ ºäèíèé ïîâàãà äî äóìêè íàðîäó. Òó ïîâàãó áóëî âèñëîâëåíî íà âèáîðàõ. Ïàðò³¿, ÿê³ íàáðàëè â³äïîâ³äíó ê³ëüê³ñòü ãîëîñ³â, ïîâèíí³ ïîñ³ñòè â³äïîâ³äíå ì³ñöå â ïàðëàìåíò³ òà óðÿä³. Äîòè, äîêè âîëÿ íàðîäó íå âðàõîâóâàòèìåòüñÿ, íå áóäå ïîðÿäêó â äåðæàâ³. Àëå íàéâàæëèâ³øå Ïðåçèäåíò ìàº áóòè ãàðàíòîì ïðàâ íàðîäó, ñëóãîþ íàðîäó. À ãàñëî ïðî ðîçóìíå ïîºäíàííÿ ñîö³àë³ñòè÷íîãî ³ êàï³òàë³ñòè÷íîãî óêëàä³â àêòóàëüíå çàâæäè. Áóäü-ÿêà êðà¿íà ñâ³òó, ÿêó íàçèâàºìî öèâ³ë³çîâàíîþ, ºâðîïåéñüêîþ, ìàº îòàêó ðîçóìíó ïðîïîðö³þ: ç îäíîãî áîêó, ïðèâàòíó âëàñí³ñòü ³ êîíêóðåíö³þ, à ç äðóãîãî, óïðàâë³ííÿ ç áîêó äåðæàâè. Äåðæàâà ³ óðÿä ìàþòü äóæå ÷³òêî îð³ºíòóâàòèñÿ â òîìó, ÿê ðîçâèâàºòüñÿ ãîñ-

Çàïèñàëà Þë³àíà ØÅÂ×ÓÊ.

Øàíîâí³ ïàðòíåðè!

ÊÈÑÅËÜÎÂ Îëåêñàíäð Âîëîäèìèðîâè÷ ãåíåðàëüíèé äèðåêòîð ÄÊ «Ãàç Óêðà¿íè»

...Ìèíóëî 12 ðîê³â, ³ ñüîãîäí³ âè, øàíîâí³ íàø³ ÷èòà÷³, ÷èòàºòå 3000-é âèïóñê íàøî¿ ãàçåòè

Äî÷³ðíÿ êîìïàí³ÿ «Ãàç Óêðà¿íè» ÍÀÊ «Íàôòîãàç Óêðà¿íè» ùèðî â³òàº ñâî¿õ ä³ëîâèõ ïàðòíåð³â ³ ñïîæèâà÷³â ïðèðîäíîãî ãàçó ç Íîâèì ðîêîì òà Ð³çäâîì Õðèñòîâèì! Áàæàºìî âñ³ì ó 2003 ðîö³ íîâèõ òâîð÷èõ çäîáóòê³â, ñòàá³ëüíî¿ ðîáîòè, ñâÿòêîâîãî íàñòðîþ, ùàñòÿ, òåïëà òà äîñòàòêó â îñåëÿõ. Êîìïàí³ÿ çàïðîøóº äî âçàºìîâèã³äíîãî ñï³âðîá³òíèöòâà çàö³êàâëåíèõ ñïîæèâà÷³â ïðèðîäíîãî ãàçó ³ ãàðàíòóº íàä³éíå òà áåçïåðåá³éíå ãàçîçàáåçïå÷åííÿ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Ìàéæå îô³ö³éíî

Õâàëà ðóêàì, ùî ïàõíóòü õë³áîì, õðîíîì ³ áàêëàæàíàìè! àáëîí îô³ö³éíîãî ï³äáèòòÿ ï³äñóìê³â ñ³ëüñüêîãîñïîØ äàðñüêîãî ðîêó, ùî ìèíàº, îçâó÷åíèé ÿêèì-íåáóäü ñòîëè÷íèì àãðàðíèì ÷èíîâíèêîì, âèãëÿäàº ïðèáëèçíî òàêèì ÷èíîì:

«Çã³äíî ç îïåðàòèâíèìè, ùîéíî îòðèìàíèìè ç ëàí³â, çâåäåííÿìè, ñåëÿíè âõîäÿòü ó íîâèé ð³ê ç íåïîãàíèì çàä³ëîì: îçèìèìè çàñ³ÿëè àæ ... ìëí. ãà. Êð³ì òîãî, àãðàð³ÿì ó íàéêîðîòøèé òåðì³í óäàëîñÿ ïîñòàâèòè íà êîëåñà ... òèñ. ïëþùèëîê, ïåðåãð³áà÷îê, ñ³íîêîñàðîê òà ³íøî¿ ñ³ëüñüêîãîñïîäàðñüêî¿ òåõí³êè. ßê â³äîìî, óñå öå âæå ç ïåðøèìè ïðîìåíÿìè âåñíÿíîãî ñîíöÿ âèéäå â çàã³íêè. Õî÷à º é íåäîë³êè. ×àñòêîâî, ç âèíè ìåòåîðîëîã³â, íà ñüîãîäí³ âèìåðçëî ... ìëí. ãà ìàéáóòíüîãî âðîæàþ. À â îêðåìèõ ãîñïîäàðñòâàõ óñå ùå íå äî ê³íöÿ ðîçóì³þòü àñïåêòè àãðàðíî¿ ïîë³òèêè. ²íàêøå ÿê ïîÿñíèòè, ùî òàì òàê³ ïîãàí³ ñïðàâè ç ðåìîíòîì ïëþ-

ùèëîê? Àëå âñå-òàêè ïðàö³âíèêè ïîë³â (òà é ôåðì: àäæå ÷èìàëî â³äðåìîíòîâàíî äî¿ëüíèõ ìàøèí) ó âñåîçáðîºíí³ ³ ç îïòèì³çìîì äèâëÿòüñÿ â ìàéáóòíº. Âæå çàðàç âîíè ïëàíóþòü çàñ³ÿòè é çàñàäèòè ÿðîâèíîþ ... ìëí. ãà. Ç íèõ ò³ëüêè ï³ä áàêëàæàíè ìàþòü íàì³ð â³äâåñòè ... òèñ. ãà. Ïðèáëèçíî ñò³ëüêè æ ï³ä îã³ðêè é ìîðêâó. Ñëîâîì, óæå âîñåíè áóäå ³ õð³í, ³ äî õðîíó!» Íà çàãàëüíèõ çáîðàõ Óêðà¿íñüêî¿ àêàäåì³¿ àãðàðíèõ íàóê ². Êèðèëåíêî, ÿêèé ñòàâ íàïåðåäîäí³ Íîâîð³÷÷ÿ â³öåïðåì ºðîì, à ñâîãî ÷àñó êåðóâàâ Ì³í³ñòåðñòâîì àãðîïîë³òèêè, ï³äáèâàþ÷è ï³äñóìêè ñ³ëüñüêîãîñïîäàðñüêîãî â³äîìñòâà, òðîõè íàäëîìèâ ñòåðåîòèïè çðîáèâ êðåí íà âèêðèòòÿ íåäîë³ê³â. Âèÿâèëîñÿ, õî÷ ³ çèìà, àëå ñåëÿíèí ÿêùî ³ òð³óìôóº, òî íå äóæå. Çà 11 ì³ñÿö³â íèí³øíüîãî ðîêó àãðàð³¿ ðåàë³çóâàëè çá³ææÿ íà 18 â³äñîòê³â á³ëüøå, í³æ òîð³ê, à õóäîáè íà 22 â³äñîòêè, âîäíî÷àñ äîõîäè â ñ³ëüãîñïï³äïðèºìñòâàõ çíà÷íî çìåíøèëèñÿ. Ðåíòàáåëüí³ñòü àãðîôîðìóâàíü çà ï³äñóìêàìè 2002 ðîêó íå ïåðåâèùèòü 10 â³äñîòê³â, òîä³ ÿê 2001-ãî (êîëè ². Êèðèëåíêî áóâ ì³í³ñòðîì) ñòàíîâèëà 18,3 â³äñîòêà. Â³öå-ïðåì ºð øîêóâàâ çáîðè ç òðèáóíè é ³íøèìè ïîêàçíèêàìè. Ó ñåðåäíüîìó, êîæíå ãîñïîäàðñòâî çà ñâ³é ðàòíèé òðóä ïðîòÿãîì àãðîñåçîíó çàðîáèëî ïî 2 òèñÿ÷³ ãðèâåíü ïðèáóòêó. Ðåíòàáåëüí³ñòü ìîëîêà ì³íóñ 8

â³äñîòê³â, à ì ÿñà ì³íóñ 35 â³äñîòê³â, òîáòî êîæíà âêëàäåíà â òâàðèííèöòâî ãðèâíÿ ïîâåðíóëàñÿ 65 êîï³éêàìè: äîñèòü, áàòüêó, òîðãóâàòè, í³÷èì çäà÷ó âæå äàâàòè! Óçàãàë³ ç ö³íàìè íà ñ³ëüãîñïïðîäóêö³þ â ðîö³, ùî ìèíàº, òðàïèëàñÿ ñïðàâæíÿ ÷åõàðäà. Íà çá³ææÿ âîíè ñêîòèëèñÿ íà 20 â³äñîòê³â, ÿëîâè÷èíà ïîäåøåâøàëà íà 17, ñâèíèíà íà 14 â³äñîòê³â. ßêáè ïðîäóêö³þ ðåàë³çóâàëè â ö³íàõ 2000-ãî, íà ñåë³ îäåðæàëè á íà 1,7 ì³ëüÿðäà ãðèâåíü á³ëüøå. Çäåøåâëåííÿ âèðîùåíîãî ³ â³äãîäîâàíîãî ÷àñòêîâî ïîÿñíþºòüñÿ ïîðîæí³ìè ãàìàíöÿìè ñïîæèâà÷à. Àëå á³ëüøå íåïðàâèëüíîþ àãðàðíîþ ïîë³òèêîþ. Ì ÿñîìîëî÷íà ïðîäóêö³ÿ ïðîñî÷óºòüñÿ äî íàñ êð³çü â³ëüí³ åêîíîì³÷í³ ç î -

íè. Ïðèì³ðîì, çàìîðñüêèé ôàðø, ùî ïåðåá³ãàº äîðîãó â³ò÷èçíÿíîìó, îáõîäèòüñÿ âèðîáíèêàì êîâáàñ ïî 2 ãðèâí³ 20 êîï³éîê çà ê³ëîãðàì. Àäæå ³íîçåìíèé ïðîäóêò çíà÷íîþ ì³ðîþ äîòóþòü. Ùîá êîíêóðóâàòè ç ïåðåðîáíèêàìè, ÿê³ îáëàøòóâàëèñÿ ó â³ëüíèõ åêîíîì³÷íèõ çîíàõ, òðåáà ùîá íåïðèâ³ëåéîâàíèì, êîòð³ íå êîðèñòóþòüñÿ ïîäàòêîâèìè ï³ëüãàìè, ê³ëî õóäîáè â æèâ³é âàç³ îáõîäèëîñÿ ìåíøå ãðèâí³. Ó äîïîâ³ä³ íîâîãî â³öåïðåì ºðà ². Êèðèëåíêà áóëî ùå ÷èìàëî âèêðèòò³â, ùî ëÿêàþòü. À ç îïòèì³ñòè÷íîãî ïðîëóíàëà ïîäÿêà ðóêàì, ùî ïàõíóòü õë³áîì (ïðèºäíóºìîñÿ). Ñïàëî íà äóìêó íàâ³òü ïàðàäîêñàëüíå: íåïðàâèëüíî éîãî ïîïåðåäíèêà Ë. Êîçà÷åíêà «ï³øëè» ïåðåä ñàìèì Íîâèì ðîêîì. Îáðàç àãðàðíîãî ñåçîíó íà ñòèêó 2002-ãî ç 2003-ì ì³ã áè âèéòè íå òàêèì ïîõìóðèì. Ìîæå, íàâ³òü áóëà á õâàëà ðóêàì, ÿê³ ïàõíóòü... àíàíàñàìè. À òàê í³ÿêîãî íàñòðîþ. Ìîðàëü: íåìà ÷îãî íàïåðåäîäí³ íîâîð³÷íèõ ñâÿò çì³íþâàòè óðÿä. Ùîá íå áóëî íåñòåðïíî áîëÿ÷å çà áåçäàðíî ïðîæèòèé ñ³ëüñüêîãîñïîäàðñüêèé ñåçîí. Ïåðøîãî ñ³÷íÿ íàâ³òü íàéóïîñë³äæåí³øèé ãðå÷êîñ³é õî÷å â³ä÷óòè ñåáå ëþäèíîþ. Âàëåð³é ÄÐÓÆÅÍÊÎ.

...60 ðîê³â ïîòîìó

Ôåºðâåðêàìè áóëè çàëïè ãàðìàò

Áåçïåðå÷íî, íàéïîïóëÿðí³øèì òîñòîì ó íîâîð³÷íó í³÷ 1943-ãî áóâ «Çà ïåðåìîãó». Íåçàëåæíî â³ä òîãî, ÿêîþ ìîâîþ â³í ïðîìîâëÿâñÿ. Âò³ì, ÿêùî ³ îáõîäèëèñÿ áåç íàâ³òü äóæå ñêðîìíîãî çàñò³ëëÿ (à ¿õ ïðàêòè÷íî íå áóëî), öå ââàæàëîñÿ íàéêðàùèì ïîáàæàííÿì. Âæå ï³âðîêó òðèâàëà Ñòàë³íãðàäñüêà áèòâà, â³ä ðåçóëüòàò³â ÿêî¿ ïðàêòè÷íî çàëåæàëè ðåçóëüòàòè äðóãî¿ ñâ³òîâî¿ â³éíè òà äîëÿ ñâ³òó. «Â³òàþ òåáå ç Íîâèì 1943 ðîêîì ðîêîì ïåðåìîãè íàä í³ìåöüêî-ôàøèñòñüêèìè çàãàðáíèêàìè», òàê³ ñàìîðîáí³ ëèñò³âêè îòðèìóâàëè ð³äí³ ðàäÿíñüêèõ á³éö³â. Ñòàâàëè ïîïóëÿðíèìè òàêîæ ìàëþíêè «ì³ë³òàð³çîâàíèõ» ÿëèíîê. Çàì³ñòü ãîëîê ó íèõ áóëè øòèêè, íà ÿêèõ, íà÷å ³ãðàøêè, âèñ³ëè âîðîæ³ ë³òàêè, òàíêè, ãàðìàòè. Ïîäàðóíêè ç ôðîíòó ñêëàäàëèñÿ ç ïðîäîâîëü÷èõ ïàéê³â, øìàòê³â ìèëà òà ñàìîðîáíèõ çàïàëüíè÷îê. Óò³ì, òðàïëÿëèñÿ é âèíÿòêè. À ç äîìó ïîëüîâà ïîøòà ïðèíîñèëà çàçâè÷àé äèòÿ÷³ ìàëþíêè àáî âèøèò³

ïîëîòíÿí³ êèñåòè äëÿ ìàõîðêè. Îäíàê ³ òóò âñå çàëåæàëî â³ä ðîäèíè. «Ìè íå ñâÿòêóâàëè Íîâèé ð³ê. Áóëî íå äî òîãî. Àäæå ïðàêòè÷íî áåçïåðåðâíî éøëè áî¿ çà Ñòàë³íãðàä. Ïðèì³ðîì, ïðîòÿãîì ãîäèíè îäèí áóäèíîê ì³ã ïåðåõî-

äèòè ç ðóê ó ðóêè. À ñâÿòêîâèé ôåºðâåðê çàì³íþâàëè ñë³äè òðàñóþ÷èõ êóëü òà çàëïè ãàðìàò. Õî÷à, çâ³ñíî, íå çàáóâàëè é ïðî ñâÿòî. Ùîïðàâäà, îáõîäèëîñÿ âîíî ëèøå ïîçäîðîâëåííÿì êîìàíäèðà òà ïîáàæàííÿì øâèäøî¿ ïåðåìîãè íàä âîðîãîì. Ðîáèëè é ñò³íãàçåòè», ðîçïîâ³äàº âåòåðàí Âåëèêî¿ Â³ò÷èçíÿíî¿ â³éíè ²âàí Ê³íäðàòîâè÷ ªñèï÷óê. Ìåøêàíåöü Õåðñîíà, íà ôðîíò â³í ïîòðàïèâ ó 19-ð³÷íîìó â³ö³. Áàãàòî ÷îãî äîâåëîñÿ ïåðåæèòè ³ ïîáà÷èòè. Òà é â³éñüêîâà ñïåö³àëüí³ñòü íåàáèÿêà ñàïåð. Ïðîòå ²âàí Ê³íäðàòîâè÷ íå ëèøå çàì³íîâóâàâ ³ ðîçì³íîâóâàâ, à é íàâîäèâ ïîíòîíí³ ìîñòè. Äëÿ íüîãî â³éíà çàê³í÷èëàñÿ â 1946 ðîö³ â Ðóìóí³¿. À çãîäîì çì³íà ïðîôåñ³¿. Ïðàöþâàâ õóäîæíèêîì ó ñòîëè÷íèõ ê³íîòåàòðàõ. Àëå ùå é äîñ³ íå ìîæå çàáóòè òèõ áóðåìíèõ äí³â. À ùîäî íîâîð³÷íèõ ïîçäîðîâëåíü, òî ²âàí Ê³íäðàòîâè÷ áàæàº ÷èòà÷àì «ÃÓ» íàñàìïåðåä ìèðíîãî íåáà é ì³öíîãî çäîðîâ ÿ. Áîãäàí ÄÎÂÍÈ×.

«Ãàðÿ÷à» êóï³ëü ï³ä ÿëèíêîþ ßê Ëåîí³ä Áðåæíºâ ó ðîêè â³éíè âèìàãàâ â³ä ñîëäàò³â ðîçìîâëÿòè óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ Ïî÷àòîê íîâîãî 1943 ðîêó äëÿ 80-ð³÷íîãî â³ííè÷àíèíà ßêîâà Ðåêðóòà, ÿê â³í êàæå, í³÷èì îñîáëèâèì íå çàïàì ÿòàâñÿ. Òó í³÷ â³í, ðÿäîâèé çâ ÿçê³âåöü 271-¿ ñòð³ëåöüêî¿ äèâ³ç³¿ 18-¿ àðì³¿, ïðîâ³â ó ïðèôðîíòîâîìó øïèòàë³. «Ïðî íîâîð³÷íó í³÷ 1944-ãî, êàæå ßê³â Ìèêîëàéîâè÷, ì³ã áè áàãàòî ùî ðîçïîâ³ñòè. Äî ê³íöÿ äí³â ñâî¿õ íå çàáóäó, ÿê ó Êàðïàòàõ ïðîêëàäàëè çâ ÿçîê. 15 äí³â òîä³ òðèâàëè áåçïåðåðâí³ áî¿. Êðîâîïðîëèòòÿ áóëî òàêå æîðñòîêå, ùî ³ç äåñÿòè òèñÿ÷ ñîëäàò³â ³ îô³öåð³â äèâ³ç³¿ ñåðåä æèâèõ çàëèøèëîñÿ ìåíøå îäí³º¿ òèñÿ÷³ ÷îëîâ³ê. Ïåðåä òèì ìè ñòîÿëè ó ë³ñ³ ï³ä Êîëîìèºþ. Äèâ³ç³ÿ ïîïîâíþâàëàñÿ íîâèìè ñèëàìè ³ òåõí³êîþ. Òàì, ïðèãàäóþ, íàì óïåðøå âèäàëè àâòîìàòè: ðàí³øå ó á³é éøëè ç êàðàá³íàìè. Æèëè ó çåìëÿíêàõ. ß âì³â íåïîãàíî ìàëþâàòè, òîìó ðàç ïî ðàç îòðèìóâàâ çàâäàííÿ ïèñàòè ôàðáîþ çàêëèêè íà êøòàëò: «Ñëàâà âàì, ðóñüê³ áîãàòèð³!», «Âïåðåä íà Çàõ³ä!» àáî «Äîá ºìî Ã³òëåðà â áåðëîç³!». Ì³ñöå äëÿ íàïèñàííÿ øóêàâ ñàì. Öå ìîãëè áóòè ñò³íè áóäèíê³â, íàâ³òü õë³â³â, ò³ëüêè á áóëè ð³âí³, à ãîëîâíå íà âèäíîìó ì³ñö³.

Çâè÷àéíî, òàê³ íàïèñè ðîáèëè ðîñ³éñüêîþ ìîâîþ. Àëå êîëè äèâ³ç³ÿ âñòóïèëà íà òåðèòîð³þ Çàõ³äíî¿ Óêðà¿íè, âñå çì³íèëîñÿ. Òî÷í³øå êàæó÷è, öå ñòàëîñÿ ï³ñëÿ ïðè¿çäó â ðîçòàøóâàííÿ íàøèõ â³éñüê òîä³øíüîãî íà÷àëüíèêà ïîë³òâ³ää³ëó àðì³¿ Ëåîí³äà Áðåæíºâà. Ï³ä ÷àñ ïðîâåäåííÿ ³íñòðóêòàæó, íà ÿêèé âèêëèêàëè, êð³ì ïîë³òïðàö³âíèê³â, òàêèõ, ÿê ÿ, õóäîæíèê³â, â³í ïîñòàâèâ çàâäàííÿ: óñ³ì, õòî õî÷ òðîõè çíàº óêðà¿íñüêó, ðîçìîâëÿòè íåþ, à çàêëèêè ³ ëîçóíãè âèêîíóâàòè ëèøå íà óêðà¿íñüê³é. Íåâàæêî çäîãàäàòèñÿ, ÷îìó ïîë³òâ³ää³ë âäàâñÿ äî çàñòîñóâàííÿ òàêî¿, ñêàçàòè á, òàêòèêè ùîá íàëàãîäèòè ò³ñí³øèé êîíòàêò ç ì³ñöåâèì íàñåëåííÿì. Â³äâåðòî êàæó÷è, íà ñîëäàò³â-óêðà¿íö³â öå òàêîæ ñïðàâèëî ïîçèòèâíå âðàæåííÿ: ìè ³ç çàäîâîëåííÿì ñï³ëêóâàëèñÿ áîäàé ð³äíîþ ìîâîþ. ... À ïðî 1943-é, ùå ðàç ïîâòîðèâ ñï³âðîçìîâíèê, ñïðàâä³ íå ìîæó ðîçïîâ³ñòè í³÷îãî ö³êàâîãî. Ïàì ÿòàþ ëèøå, ÿê íàì, ïîðàíåíèì, ÿê³ ïåðåáóâàëè ó øïèòàë³, âëàøòóâàëè íàïåðåäîäí³ Íîâîãî ðîêó ïîõ³äíó ëàçíþ. Òàêå çàäîâîëåííÿ íà ôðîíò³ áóâàëî ð³äêî. Ì³ñÿöÿìè íå

ìèëèñÿ. Òîìó äëÿ íàñ öå áóëî íàéêðàùèì ïîäàðóíêîì. Äàðìà, ùî êóï³ëü â³äáóâàëàñÿ ó õîëîä³. Íàãð³òè âåëèêèé íàìåò, êîëè íà âóëèö³ òåìïåðàòóðà ì³íóñ äâàäöÿòü, áóëî íåìîæëèâî. Âîäó ãð³ëè ó âåëèêèõ ìåòàëåâèõ ä³æêàõ. Ùîá áîñîí³æ íå ñòàâàòè íà õîëîäíó çåìëþ, çáèëè äåðåâ ÿí³ íàñòèëè. Íàâ³òü ñò³ê äëÿ âîäè çðîáèëè. Ïåðø í³æ ðîçïàëèòè âîãîíü, âèâåëè äèìîõ³ä. À ïðî Íîâèé ð³ê íàì íàãàäóâàâ çàïàõ õâî¿, â³í éøîâ â³ä ã³ëîê, ÿê³ ïðèíåñëè ç ë³ñó. Íàäîâãî çàòðèìóâàòèñÿ â òàê³é ëàçí³, çâ³ñíî, íå áóëî ÿê: â³ä õîëîäó çóá íà çóá íå ïîòðàïëÿâ. Âèëèâàëè íà ñåáå òàç âîäè ³ õóò÷³ø îäÿãàòèñÿ. Â³éíó ß. Ðåêðóò çàê³í÷èâ ó Ïðàç³, ñàìå òàì ñâÿòêóâàâ Ïåðåìîãó. Äî òîãî áóâ äâ³÷³ ïîðàíåíèé. Ïîâåðíóâøèñü äîäîìó, çãîäîì ïðîäîâæèâ íàâ÷àííÿ â ³íñòèòóò³: ïåðåä â³éíîþ çàê³í÷èâ òðè êóðñè ìîâíîãî ôàêóëüòåòó Â³ííèöüêîãî ïåä³íñòèòóòó. Àëå äóøà éîãî ëåæàëà äî æóðíàë³ñòèêè, ÿê³é, çðåøòîþ, ïðèñâÿòèâ á³ëüøó ïîëîâèíó æèòòÿ. Çàñëóæåíèé æóðíàë³ñò Óêðà¿íè ßê³â Ðåêðóò, ìàáóòü, îäèí ³ç íàéñòàð³øèõ âëàñêîð³â öåíòðàëüíèõ âèäàíü. Âàæêî ïîâ³ðèòè, àëå â³í ïðîäîâæóº ïðàöþâàòè ó «Ðîá³òíè÷³é ãàçåò³», ïðåäñòàâëÿþ÷è ÷àñîïèñ ó Â³ííèöüê³é îáëàñò³. Ç Íîâèì ðîêîì âàñ, âåëüìèøàíîâíèé êîëåãî! Ç ëåãêèì ïàðîì! Íå òàêèì, ÿê öå áóëî 60 ðîê³â òîìó... Â³ííèöÿ.

Â³êòîð ÑÊÐÈÏÍÈÊ.

Äîáðîãî çäîðîâ ÿ ñêóïàâøèñü!

Êóäè ìè òðàäèö³éíî õîäèìî ç äðóçÿìè

...Çâ³ñíî â áàíþ! ² íå ëèøå íà Íîâèé ð³ê Íàéãîëîâí³øà áàíÿ Êèºâà (òà, ùî íà Ìàë³é Æèòîìèðñüê³é, á³ëÿ ìàéäàíó Íåçàëåæíîñò³) çâåòüñÿ êó÷åðÿâî: «Òîâàðèñòâî ç îáìåæåíîþ â³äïîâ³äàëüí³ñòþ «Öåíòðàëüí³ òîðãîâ³ áàí³». Îñòàíí³ äâà ñëîâà äàâíÿ, ùå ç 1895 ðîêó, ³ñòîðè÷íà íàçâà. Öþ íàçâó ïîâåðíóâ óñòàíîâ³ ¿¿ íèí³øí³é äèðåêòîð Ôåä³ð Ðîìàø. Â³í òóò äèðåêòîðîì óæå äâàíàäöÿòü ðîê³â. Çà öåé ÷àñ ï³äïðèºìñòâî êîìåðö³àë³çóâàëîñÿ, ñòàëî ðåíòàáåëüíèì, ðåñòàâðóâàëîñÿ é ðîçøèðèëîñÿ. Òóò º êàôå-áàð ç ãàðÿ÷èìè îá³äàìè òà êàâîþ, âëàñíèé ìàãàçèí ïðîäîâîëü÷èõ òà ñóïóòí³õ òîâàð³â, òðåíàæåðíèé çàë, ñîëÿð³é, êàá³íåòè:

Íîâîð³÷íèé çîðåïàä Êîñì³÷í³ ôåºðâåðêè ðÿñíèõ çîðÿíèõ äîù³â, ïî÷èíàþ÷è ç 30 ãðóäíÿ, îá³öÿþòü ñï³âðîá³òíèêè Êðèìñüêî¿ àñòðîô³çè÷íî¿ îáñåðâàòîð³¿. Íàóêîâà íàçâà öüîãî âèäîâèùà ³íòåíñèâíå âòîðãíåííÿ ïîòóæíîãî ìåòåîðèòíîãî ïîòîêó «Êâàäðàòèäà». Îñîáëèâî äîáðå ÿâèùå ñïîñòåð³ãàòè-

ìàí³êþðíèé, ïåäèêþðíèé òà êîñìåòè÷íèé. ª íàâ³òü ìàéñòåðíÿ, äå âàì, ñêàæ³ìî, ãóäçèêà äî øòàí³â ïðèøèþòü, ïîêè âè áóäåòå ïàðèòèñÿ. À íàéãîëîâí³øà ãîðä³ñòü ïàðèëüí³ â³ää³ëåííÿ! Òóò ¿õ àæ ï ÿòü. Äâà âåëèêèõ, çàãàëüíèõ (êîæíå ìîæå âì³ñòèòè Àë³-áàáó é ñîðîê ðîçá³éíèê³â), ç ÷îòèðìà ïàðèëêàìè òà äâîìà áàñåéíàìè. ² º ùå òðè ñàóíè-ëþêñ âèùîãî ðîçðÿäó, íà ø³ñòü ïåðñîí êîæíà. Ùå ïîðàäà: êîëè ïàðèòåñÿ, ïèéòå á³ëüøå ÷àþ. ² âñå áóäå ãàðàçä. Ô³ðìà ãàðàíòóº! Îëåêñà ÂÀÙÅÍÊÎ. Ôîòî àâòîðà.

ìåòüñÿ òðåòüîãî ñ³÷íÿ. Ðîçäèâëÿòèñÿ òàêèé ôåºðâåðê íàéêðàùå ï³ä ðàíîê á³ëÿ çíàéîìî¿ âñ³ì Âåëèêî¿ Âåäìåäèö³. Î÷³êóºòüñÿ, ìîæíà áóäå ïîáà÷èòè ïîíàä äåñÿòü ÿñêðàâî ñïàëàõóþ÷èõ ïàä³íü çà õâèëèíó. ßê çàñâ³ä÷óº ïðàêòèêà, ïðîãíîçè êðèì÷àí çàñëóãîâóþòü íà äîâ³ðó, àäæå ç â³äêðèòèõ àñòðîíîìàìè ñâ³òó ìàéæå 50 òèñÿ÷ ìàëèõ ïëàíåò-àñòåðî¿ä³â

Êîñì³÷í³ ôåºðâåðêè ðÿñíèõ çîðÿíèõ äîù³â îá³öÿþòü ñï³âðîá³òíèêè Êðèìñüêî¿ àñòðîô³çè÷íî¿ îáñåðâàòîð³¿

ï`ÿòó ÷àñòèíó â³äêðèëè ñàìå âîíè. À òðè ðîêè òîìó Ì³æíàðîäíå ïëàíåòíå òîâàðèñòâî ïîäàðóâàëî íàøèì çåìëÿêàì öèôðîâó êàìåðó äëÿ ñïîñòåðåæåíü çîðÿíîãî íåáà. Â³ò÷èçíÿí³ àñòðîíîìè ïåðåêîíàí³, ùî ¿ì âäàñòüñÿ çðîáèòè ùå áàãàòî çíà÷íèõ íàóêîâèõ â³äêðèòò³â. Êðèì.

Â³êòîð ÕÎÌÅÍÊÎ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Â³÷íà ïëàíåòà Äèêàíüêà Ä

Àíòîëîã³ÿ ìàëèõ ì³ñò

èêàíüêà öå ÿê êðàñèâà ëåãåíäà, á³ëüøå ñõîæà íà êàçêó. ¯¿ ðîìàíòè÷íèé îáðàç, âèìàëüîâàíèé Ìèêîëîþ Ãîãîëåì, ³ äîñ³ áåíòåæèòü óÿâó ì³ëüéîí³â áàæàííÿì õî÷ ðàç ó æèòò³ ïîáóâàòè òóò ³ íà âëàñí³ î÷³ ïîáà÷èòè ïàñ³÷íèêà Ïàíüêà Ðóäîãî, êîâàëÿ Âàêóëó òà êðàñóíþ Îêñàíó, õèòðþùó Ñîëîõó ³ ¿¿ çàëèöÿëüíèê³â, Ñîëîï³ÿ ×åðåâèêà (àëå áåç éîãî ñâàðëèâî¿ æ³íêè), êîçàêà ×óáà, êîëîðèòíîãî Ïàöþêà... Òîáòî ñàìîìó äîòîðêíóòèñÿ äî íåâìèðóùîãî íàö³îíàëüíîãî äóõó ³ ïðàäàâí³õ çâè÷à¿â. Äèêàíüêà öå òàêîæ ³ ðåàëüíå ì³ñòå÷êî ç áàãàòîþ ³ ñóïåðå÷ëèâîþ ³ñòîð³ºþ, ñëàâíèìè é çâó÷íèìè ³ìåíàìè, ö³ëèìè ïîêîë³ííÿìè çåìëÿê³â ïðàöüîâèòèõ, äîáðèõ, ñï³âó÷èõ, æàðò³âëèâèõ...

«Áàãàò ³ ñëàâåí Êî÷óáåé...»

Øëÿõîì ³ç Ïîëòàâè íà Ñóìè ë³âîðó÷ Äèêàíüêà: Òð³óìôàëüíà àðêà ¿¿ ñâîºð³äíà â³çèòêà, à ñàì ïàì ÿòíèê ºäèíèé â Óêðà¿í³ áóòàôîðñüêèé ñèìâîë ïåðåìîãè íàä ôðàíöóçàìè ó â³éí³ 1812 ðîêó. Õî÷à ñàìå ì³ñòå÷êî, ÿê çàãàëîì ³ íàøà êðà¿íà, äî ò³º¿ êàìïàí³¿ æîäíîãî ñòîñóíêó ³ íå ìàº, à ñïîðóäèëè éîãî 1820 ðîêó çà ïðîåêòîì àêàäåì³êà àðõ³òåêòóðè Ëó¿äæ³ Ðóñêà íà ÷åñòü ïðè¿çäó öàðÿ Îëåêñàíäðà ² ÿê ïàðàäíèé â ¿çä ó Êî÷óáå¿âñüêèé ìàºòîê. Ï³ä ë³ñîì ñòàðîâèííà Ìèêîëà¿âñüêà öåðêâà ç ñ³ìåéíèì íåêðîïîëåì êíÿæî¿ ðîäèíè. ¯¿ íàñòîÿòåëü îòåöü Âàñèë³é ïîâ³äàâ ³ñòîð³þ, îáðîñëó ëåãåíäàìè ³ ïåðåêàçàìè... Ó ñèâó äàâíèíó, ùå çà ãåòüìàíùèíè, â ë³ñ³ íà ïåíüêó çàãàäêîâî ç ÿâèëàñü ³êîíà Ñâÿòèòåëÿ Ìèêîëàÿ. Çäèâîâàí³ ïðî÷àíè ïåðåíåñëè ¿¿ äî öåðêâè â ñåë³ òà íàñòóïíîãî ðàíêó ³êîíó çíîâó çíàéøëè íà ñòàðîìó ì³ñö³. Â îêðóç³ ïîïîâçëè ÷óòêè ïðî ¿¿ ÷óäîòâîðí³ñòü ³ ñàìå íà öüîìó ì³ñö³ ñïîðóäèëè Áîæèé õðàì: ñïåðøó äåðåâ ÿíèé, à çàòèì, ó 1794 ðîö³, çîä÷èé Ìèêîëà Ëüâîâ êîøòîì ðîäèíè Êî÷óáå¿â, ÿê³ âæå òóò âîëîäàðþâàëè, çâ³â êàì ÿíó ðîòîíäàëüíî¿ ôîðìè ç ïîäâ³éíèì êóïîëîì (óïåðøå â õðàìîâîìó áóä³âíèöòâ³, áî çíàìåíèòèé Êàçàíñüêèé ñîáîð ó Ñ.-Ïåòåðáóðç³ ç ÿâèâñÿ íàáàãàòî ï³çí³øå). Öåðêâà çàçíàëà ãîðÿ ³ ðó¿í, áóëà íàâ³òü àòå¿ñòè÷íèì ìóçåºì, àëå âèñòîÿëà. ² õî÷ íèí³ ÷óäîä³éíà ³êîíà ïåðåáóâàº ó ôîíäàõ Ïîëòàâñüêîãî õóäîæíüîãî ìóçåþ (í³áè íà ðåñòàâðàö³¿), ñþäè íåð³äêî çà¿æäæàþòü ³ çíàòí³ ïðî÷àíè. Ââàæàºòüñÿ, ùî õðàì... ôàðòîâèé íà êàð ºðó ³ öå ìîæóòü ï³äòâåðäèòè íàâ³òü íèí³øí³ Ïðåçèäåíò, åêñÏðåì ºð-ì³í³ñòð, ãîëîâà îáëäåðæàäì³í³ñòðàö³¿... Âîíè, ³ íå ëèøå âîíè, ñòàâèëè òóò ïåðåä îáðàçàìè ñâ³÷å÷êè, ùå íå ïåðåáóâàþ÷è íà âëàäíîìó îë³ìï³... Äàë³ äîðîãîþ, ï³ä âàðòîþ îñîêîð³â, ìàâ áè áóòè ³ âëàñíå ìàºòîê Êî÷óáå¿â, íàéáàãàòøèõ âåëüìîæ Ðîñ³¿ òà Ìàëîðîñ³¿, çà íèí³øí³ìè ì³ðêàìè îë³ãàðõ³â. Òà ùåðáàòà àñôàëüò³âêà óïèðàºòüñÿ â... ïàëèâíèé ñêëàä ³ øêóðîäåðíþ. Â ïîëóì ¿ ãðîìàäÿíñüêî¿ â³éíè çãèíóëî âñå: áàãàòþùà êíèãîçá³ðíÿ, êàðòèíè, ñêóëüïòóðè, ìåáë³ ÷åðâîíîãî äåðåâà, êèëèìè, ãîáåëåíè ³ ñàì ïàëàö. Âîãîíü ïàëàâ äâ³ íî÷³ é îäèí äåíü ³ âèäíî éîãî áóëî íà 50 âåðñò. Íå çíèùèâ ëèøå ³ñòîð³þ... Í³êîìó äîñòåìåííî íå â³äîìî, ÿêèìè â³òðàìè ð³ä Êî÷óáå¿â çàêèíóëî â ö³ êðà¿. Äèðåêòîð ì³ñöåâîãî ³ñòîðèêîêðàºçíàâ÷îãî ìóçåþ, æóðíàë³ñò Âàñèëü Ñêîðèê â³äñòîþº ã³ïîòåçó, ùî, íàéâ³ðîã³äí³øå, êðèìñüêèé òàòàðèí Êî÷óêÁåé ç ÿâèâñÿ òóò ó ÕV²² ñòîë³òò³. Òîä³, âëàñ-

íå, âïåðøå ³ çãàäóºòüñÿ Äèêàíüêà â ïèñåìíèõ äæåðåëàõ ÿê ì³ñöå áî¿â çà ãåòüìàíñüêó áóëàâó ì³æ Ìàðòèíîì Ïóøêàðåì òà ²âàíîì Âèãîâñüêèì, à òðîõè ï³çí³øå Ïåòðîì Äîðîøåíêîì òà ²âàíîì Áðþõîâåöüêèì (ñ³÷ íà Ñåðáèíîìó ïîë³ ó 1668 ðîö³). Â³í ïðèéíÿâ ïðàâîñëàâíå õðåùåííÿ ï³ä ³ìåíåì Àíäð³é òà, çà ïåðåêàçàìè, íà äðóãîìó ïîâåðñ³ ïàëàöó áóëà íåäîñòóïíà äëÿ ÷åëÿä³ ê³ìíàòà, äå ÷îëîâ³êè ïîêëîíÿëèñÿ ÷è òî Ìàãîìåòó ÷è òî Ñîíöþ... Êàð ºðó ð³ä çðîáèâ ñòð³ìêó é áëèñêó÷ó: áóëè â íüîìó ì³í³ñòðè, êíÿç³, ãðàôè, ÿê³ ð³äíèëèñÿ ç íå ìåíø çíàíèìè ñâàòàìè Æå÷åíêàìè, ßíîâñüêèìè, Áåçáîðîäüêàìè, Ìèëîðàäîâè÷àìè, Ãàëàãàíàìè, Êàïí³ñòàìè. Ìîæíà íàïåâíå ñòâåðäæóâàòè, ùî ö³ ðîäèíí³ êëàíè âîëîä³ëè ëåäâå íå âñ³ºþ Ë³âîáåðåæíîþ Óêðà¿íîþ. Âàñèëü Êî÷óáåé ó 1834 ðîö³ ìàâ 16566 êð³ïàê³â òîáòî óêðà¿íñüêèõ ñåëÿí! Ìåøêàëè âîíè â ñåëèù³ é íà õóòîðàõ ó íåñòåðïíèõ óìîâàõ. Íà òîé ÷àñ ó Äèêàíüö³ âæå áóëî áàãàòî áðîâàðåíü, øèíê³â, ïàñ³ê, çãîäîì ç ÿâèëèñü ïèâîâàðíÿ, ëèâàðíèé ³ ñåë³òðîâèé çàâîäè, âåëèê³ ìåõàí³÷í³ ìàéñòåðí³ ç³ ñëþñàðíèìè, êîâàëüñüêèìè òà ñòîëÿðíèìè öåõàìè. Ùå ï³çí³øå â³äêðèâàþòüñÿ öåãåëüíèé ³ ãîí÷àðíèé çà-

Íåìàëî â íüîãî õóòîð³â Â ñàäàõ ïîëòàâñüêèõ íåîçîðèõ, À ñê³ëüêè çîëîòèõ ñêàðá³â ² õóòðà, ñð³áëà òà øîâê³â ² íà ïîêàç, ³ ïî êîìîðàõ! Çà âåëèêèì ðàõóíêîì, íèí³øí³é ñòàí åêîíîì³êè êðàþ òîä³øíüîìó ³ â ï³äìåòêè íå ãîäèòüñÿ! Íå çì³íèëîñÿ çà äâà ñòîë³òòÿ õ³áà ùî íóæäåííå æèòòÿ ïðîñòèõ ëþäåé...

Îïîâ³äêè ïàñ³÷íèêà Ïàíüêà Ðóäîãî Ñåñòðà Ìèêîëè Ãîãîëÿ Îëüãà çãàäóâàëà â ìåìóàðàõ: «Ðîçïîâ³äàëè, ùî â ìàòåð³ ïåðøèé ñèí íàðîäèâñÿ íåæèâèé, ³ äðóãèé òàêîæ, òàê âîíà çà òðåò³ì ç ¿çäèëà â Äèêàíüêó äî Ìèêîëè ×óäîòâîðöÿ, â³äñëóæèëà ìîëåáåíü; âîíà îá³öÿëà ÿêùî ñèí íàðîäèòüñÿ, äàòè éîìó ³ì ÿ Ìèêîëà». Íåïîäàë³ê öåðêâè ð³ñ âåëåòåíñüêèé äóá «ìàçåïèíñüêèé», àáî ùå «äóá Ìàð³¿». Éîãî íàçâàëè òàê òîìó, ùî ï³ä ãóñòèì òåìíèì øàòðîì ñòàðèé çàëèöÿëüíèê ãåòüìàí Ìàçåïà ìèëóâàâñÿ ç³ ñâîºþ õðåùåíèöåþ, äîíüêîþ êíÿçÿ Êî÷óáåÿ Ìîòðåþ. Âæå ïåðåä äðóãîþ ñâ³òîâîþ äóá çãîð³â â³ä óäàðó áëèñêàâêè ³ êîëè ìóçåéí³ êðàºçíàâö³ çàäóìàëè âèïèëÿòè íà åêñïîíàò éîãî îêîðåíîê, òî äîâåëîñÿ ñïàÿòè â îäíó ø³ñòü âåëèêèõ ðó÷íèõ ïèëîê. Íà ïí³ ìîãëà ðîçâåðíóòèñÿ áðè÷êà! Á³ëüøå ïîùàñòèëî éîãî ÷îòèðüîì ìîëîäøèì ïîáðàòèìàì, õî÷à ³ ¿õ â³ê íàðàõîâóº ùîíàéìåíøå 600 800 ðîê³â! ² çíîâó Ïóøê³í: Â Äèêàíüö³ âàðòîþ ñòîÿòü Äóáè, ðîçð³ñøèñÿ êðèñëàòî; Ïðî äðóç³â ïîñëàíèõ íà ñòðàòó, Âîíè íàùàäêàì ãîìîíÿòü. Ãîãîëü ï³ä íèìè íå ðàç ³ íå äâà ïðî¿æäæàâ. Òà á³ëüøå «ìîëîäèé ïàíè÷ ßíîâñüêèé» ëþáèâ áóâàòè â ³íøîìó ê³íö³

«Îí áà÷, ÿêà êàêà íàìàëüîâàíà!..» ²íø³ ñ³ëüñüê³ êóòêè Íàðàäæ³âêà, ×èãð³âêà, Âîðîíÿíêà ïàíè âæå ïîêð³ïà÷èëè. À òóò ñòàð³ çàïîðîæö³ ñòåðåãëè áàøòàíè ³ ïðîñòî á³ëÿ êóðåí³â ïðèéìàëè, ïðèãîùàþ÷è êàâóíàìè ³ äèíÿìè, õë³áíèì ñèð³âöåì òà ãðóøåâèì êâàñîì. «... À ìåäó, ³ çàáîæóñÿ, êðàùîãî íå çíàéäåòå... ÷èñòèé, ÿê ñëüîçà, àáî êðèøòàëü äîðîãèé... À ïèðîãè... ñàõàð, ñïðàâæí³é ñàõàð!.. À ìàñëî òàê ³ òå÷å ïî ãóáàõ... Àáî, ÷è íå òðàïëÿëîñü âàì, ÷àñîì, ¿ñòè ïóòðþ ç ìîëîêîì?.. ïðîñòî íàñîëîäà òà é ãîä³...» ² ðîçïîâ³äàëè ïðî ñòàðîâèíó, à ìàéáóòí³é ïèñüìåííèê óñå ñëóõàâ ³ çàïàì ÿòîâóâàâ, çáèðàâ ó âóçëèêè âðàæåííÿ ³ çãîäîì ëèøå ïèñàâ. ×îãî âàðòèé Ïóçàòèé Ïàöþê, ïðàîáðàçîì ÿêîãî, çà òâåðäæåííÿì ñòàðîæèëà ²âàíà Êîäàêà, áóâ ä³ä Ïàùåíêî (éîãî îíóêà â³í ùå çàñòàâ æèâèì). Òîé âèäàâàâñÿ ñêîð³øå øèðøèì, í³æ äîâøèì í³áè áî÷êà ñóíå âóëèöåþ. Õîäèâ ó áåçðîçì³ðíèõ ïîëîòíÿíèõ øàðîâàðàõ: óâåñü òèæäåíü íà îäèí á³ê, à â íåä³ëþ çîäÿãàâ íàâèâîð³ò, áî òàê âîíè çäàâàëèñÿ éîìó ÷èñò³øèìè. «... Ñïàâ â³í òðè ÷âåðò³ äíÿ, ¿â çà ø³ñòüîõ êîñàð³â ³ âèïèâàâ çà îäíèì äóõîì ìàëî íå ö³ëå â³äðî, à, âò³ì, áóëî êóäè ³ âë³çòè...» Êðàùî¿ íàòóðè â³ä äèêàíñüêî¿, êîëîðèòí³øèõ ïîñòàòåé ãîä³ áóëî é øóêàòè ÷è âèãàäóâàòè. Âîíà ïðèñóòíÿ íàâ³òü ó òèõ òâîðàõ, äå ¿¿ í³áè é íåìàº, áî âîíà âæå áóëà â éîãî ãåíàõ. Â³í ïðîñëàâèâ ¿¿ íà â³êè, à âîíà çðîáèëà éîãî çíàìåíèòèì íà âåñü ñâ³ò. ² ïàì ÿòàº çàâæäè, â³í ³ ñüîãîäí³, çäàºòüñÿ, æèâå òóò, ïîðó÷...

Ó âèð³ â³éí ³ ðåâîëþö³é

âîäè, ïàðîâèé ìëèí, ñèðîâàðíà ôàáðèêà, õì³ëÿðíÿ. Íà ôåðìàõ ðîçâîäèëè ïîðîäèñòèõ àíãë³éñüêèõ êîíåé, ñâèíåé, òîíêîðóííèõ ³ñïàíñüêèõ îâåöü. À ïàðêîâà çîíà äîâêîëà ìàºòêó ïî ïðàâó ââàæàëàñü îäí³ºþ ç íàéêðàùèõ ó ªâðîï³. Ðîñ³éñüêèé ïîåò Îëåêñàíäð Ïóøê³í ó «Ïîëòàâ³» îïèñóâàâ òàê: Áàãàò ³ ñëàâåí Êî÷óáåé, Äëÿ ëóê éîãî ìåæ³ íåìàº; Òàì, êîíåé, âò³õó äëÿ î÷åé, Áåç âàðòîâèõ â³í âèïàñàº.

ì³ñòå÷êà íà Ëè÷ê³âö³, äå æèëè êîçàêè. Òóò, äî ðå÷³, âîíè ìàëè ³ ñâîþ öåðêâó Òðî¿öüêó (ñòèëü áàðîêêî, 1780 ð³ê). Ïîäåéêóþòü, ùî ¿¿ êóïîë âëàñíîðó÷ ðîçïèñàâ êîâàëü Âàêóëà, îñîáëèâî æ îãèäíî çîáðàçèâ íå÷åñòèâîãî, ùî òîé éîìó ³ ìñòèâñÿ, äîêè ïàðóáîê éîãî íå ïðîâ÷èâ ð³çêàìè. «Íà ñò³í³ çáîêó íàìàëþâàâ Âàêóëà ÷îðòà â ïåêë³, òàêîãî ãèäêîãî, ùî âñ³ ïëþâàëè.., à ìîëîäèö³ ï³äíîñèëè äèòÿ äî êàðòèíè ³ ãîâîðèëè:

Ùàñòèëî Äèêàíüö³ íà Ìèêîë ó ð³çí³ ðîêè é ñòîë³òòÿ. Âèïóñêíèê «ëüâ³âñüêî¿ Ñîðáîííè» æóðíàë³ñò Ìèêîëà Áîñàê, çàêèíóòèé ó ì³ñöåâó ðàéîíêó «íåâäÿ÷íèì» áðåæíºâñüêèì ðîçïîä³ëîì, ñàìå òóò â³äêðèâ äëÿ ñåáå «ïëàíåòó Äèêàíüêó» ³ ïîâ³äàâ ïðî íå¿ âñ³é êðà¿í³ íàðèñîì-åñå. ² çðîáèâ öå òàê ïðîôåñ³éíî, â³äêðèòî, ÷åñíî, ìèëî ³ òåïëî, ÿê öå âäàâàëîñÿ õ³áà ùî éîãî êëàñèêó-òåçö³. ×àñòêîâî äèêàíñüê³ ïåðåëîãè ñïðîáóâàâ ï³äíÿòè ³ àìåðèêàíñüêèé ïóáë³öèñò Àëüáåðò Ð³ñ Â³ëüÿìñ... Çàäëÿ ïîâíî¿ îá ºêòèâíîñò³: ó ïåðøèé ïðè¿çä äî Êðà¿íè Ðàä ïî ãàðÿ÷èõ ñë³äàõ ëåí³íñüêî¿ ðåâîëþö³¿ â³í íàìàãàâñÿ â³äêðèòè ¿¿ ðîìàíòèêó äëÿ ñâîãî íàðîäó ÷åðåç ïîä³¿ â ñòîëèö³ Ðîñ³¿ é ñï³ëêóâàííÿ ç ¿¿ âîæäÿìè. ßêîþ ì³ðîþ öå éîìó âäàëîñÿ, îäíîçíà÷íî ñêàçàòè âàæêî. Òà, ìàáóòü, íå

âñ³ ïåðåñ³÷í³ àìåðèêàíö³ ÷èòàëè ö³ äîðîæí³ íîòàòêè, áî òàê ³ íå ç³éøëè ç íà¿æäæåíèõ êàï³òàë³ñòè÷íèõ êîë³é, à ñïåö³àëüíà êîì³ñ³ÿ ñåíàòîðà Îâåðìåíà ãíîáèëà æóðíàë³ñòà «çà á³ëüøîâèöüêó ïðîïàãàíäó», âêîòðå ï³äòâåðäèâøè ñòàòóñ Àìåðèêè ÿê «íàéäåìîêðàòè÷í³øî¿» êðà¿íè íà ïëàíåò³. Ï³ä ÷àñ äðóãîãî ïðè¿çäó ÿíê³ äî «ñîâºò³â» âîñåíè 1924 ðîêó âñåñîþçíèé ñòàðîñòà Ìèõàéëî Êàë³í³í ñïðîâàäèâ éîãî «íà ÷åðâîíó íàòóðó» äî Äèêàíüêè, òà òîé ÷îìóñü «ñóïðîòèâèâñÿ» é îïèñàâ çâ³äñè äëÿ ñâî¿õ çàîêåàíñüêèõ ÷èòà÷³â íå âèíÿòêîâî ïåðåìîæíèé ïîñòóï Æîâòíÿ, à ³ñòîð³þ, åòíîãðàô³þ, êóëüòóðó òà çâè÷à¿ ì³ñöåâîãî ëþäó, ³ òèì ñàìèì îñòàòî÷íî íå ïîòðàïèâ íà ïðîïàãàíäèñòñüêèé ãà÷îê... ²ç Ïîëòàâè éîãî ïðèâåçëè ï³äâîäîþ ³ ïîñåëèëè â òàìòåøíüîãî ³íòåë³ãåíòà ôîòîãðàôà Ãàðóñà, áî òîé êóëüòóðíèé ³ íóæíèê ìàâ ç äîùîê. Ñïåðøó àìåðèêàíåöü áóâ ó Äèêàíüö³ äèâîì, à çãîäîì ñòàâ ñâî¿ì, ³ ïî÷àëè éîãî ãóêàòè íàâ³òü íà ãóëÿííÿ. À ñàìå â ò³ äí³ ì³ñöåâ³ á³ëüøîâèêè âçÿëèñÿ íàñàäæóâàòè íîâ³ çâè÷à¿ é îáðÿäè. Ó êâàðòèðîçäàâà÷à íàðîäèâñÿ ñèí, à â êîëèøíüîãî ìàòðîñà, íàðàç³ ñåêðåòàðÿ êîìïàðòîñåðåäêó, Âîðîíÿíñüêîãî äîíüêà, ³ ¿ì âëàøòóâàëè íå õðåñòèíè, ÿê óñ³ì ëþäÿì, à «çâ³çäèíè» â êîëáóä³. ² íàçâàëè õëîï÷èêà Åíãåëüñîì, à ä³â÷èíêó Êîì³íòåðíîþ. «Õðåùåíîìó áàòüêîâ³» Ð³ñó Â³ëüÿìñó ïîäàðóâàëè âèøèâàíêó ³ â³í, ùàñëèâèé, á³ãàâ ïî ñöåí³, âèãóêóþ÷è ïî-óêðà¿íñüêè: « ß êóì! Êóì!»... 1923 ðîêó Äèêàíüêà ñòàëà ðàéîííèì öåíòðîì, ìåøêàëî â í³é 4951 îñîáà, íàë³÷óâàëîñÿ 1285 ãîñïîäàðñòâ, íà ÿê³ ïðèïàäàëî 4058 äåñÿòèí çåìë³. À ïî ðàéîíó çàãàëîì 32201 äåñÿòèíà íà 36434 æèòåëÿ. Ìàéæå ïîëîâèíó ç íèõ âèêîñèâ ãîëîäîìîð 1933-ãî ³ ñòàë³íñüê³ ðåïðåñ³¿. Äìèòðî Ãàðìàø, ÿêèé ïðîéøîâ ÷åðåç ÃÓËÀÃ, àëå íå çëîìèâñÿ, ç³ ñëüîçàìè çãàäóâàâ ò³ ÷àñè: «Ïàëüö³ äâåðèìà äàâèëè. Ñâî¿. Í³ çà ùî!» Ó ñåëèù³ ç ÿâëÿºòüñÿ ïåðøèé ãó÷íîìîâåöü, çàêëàëè ôóíäàìåíò áóäèíêó êóëüòóðè, ñòàëè äî ëàäó âàëüöüîâèé ìëèí, ìîëî÷àðíÿ, îë³éíèöÿ, õàð÷îñìàêîâà ôàáðèêà, øê³ðÿíà ìàéñòåðíÿ... ²íàêøå êàæó÷è, â³äáóäîâóâàëè íèìè ñàìèìè ³ ïîãðàáîâàíó é ïîòðîùåíó êî÷óáå¿âñüêó ïðîìèñëîâ³ñòü. Çàòèì ñåëÿí ç³ãíàëè â êîëãîñïè... Â³éíà çàáðàëà ó â³÷í³ñòü äåñÿòêè òèñÿ÷ äèêàí÷àí ³ ìàéæå ïîâí³ñòþ çðóéíóâàëà ãîñïîäàðñòâî. Ïðèì³ðîì, â Îðäàí³âñüê³é ñ³ëüðàä³ ³ç 1240

Íà òîé ÷àñ ó Äèêàíüö³ âæå áóëî áàãàòî áðîâàðåíü, øèíê³â, ïàñ³ê, çãîäîì ç ÿâèëèñÿ ïèâîâàðíÿ, ëèâàðíèé ³ ñåë³òðîâèé çàâîäè

õàò óö³ë³ëî 46. Íà ï³äíÿòòÿ åêîíîì³êè ç ðó¿í ï³øëè äåñÿòèë³òòÿ, ãîëîâíèé òÿãàð çíîâó ë³ã íà ïëå÷³ ïðîñòèõ ëþäåé. Àëå âîíè âèñòîÿëè. ² íà ïî÷àòîê äåâ ÿíîñòèõ Äèêàíüêà ðîçáóäóâàëàñÿ, ëþäè çàæèëè á³ëüø-ìåíø çàìîæíî. Õî÷ öå é íå áóëî îá³öÿíå «ñâ³òëå ìàéáóòíº», ïðîòå âñ³ ìàëè ãàðàíòîâàíó ðîáîòó ³ çàðïëàòó, õòî áàæàâ ó÷èâñÿ, â ë³êàðíþ éøëè áåç ñâîº¿ ïîäóøêè, à ïðî íàðêîòèêè ³ ÑÍ²Ä ÷óëè õ³áà ùî ïî òåëåáà÷åííþ. Îäíå ïîð³âíÿííÿ. Ó 1990 ðîö³ ñåëÿíè ðàéîíó ìàëè ìàéæå 20 ì³ëüéîí³â êàðáîâàíö³â ÷èñòîãî ïðèáóòêó (íà òîé ÷àñ ùå íå «êóïîííî-äåðåâ ÿíèõ», à òâåðäèõ, êîëè çà îäèí àìåðèêàíñüêèé äîëàð íå äàâàëè ³ 70 êîï³éîê!), à íèí³ ì³ëüéîí áîðã³â. ²íîä³ çäàºòüñÿ, ùî õòîñü çíîâó ïîöóïèâ ì³ñÿöü ³ çîð³ íàä Äèêàíüêîþ, òàê çàíåïàäàþòü åêîíîì³êà, ñîö³àëüíà ñôåðà ³ ìîðàëü çàãàëîì...

Ïîãëÿä ³ç êîñìîñó 1 êâ³òíÿ 1976 ðîêó â Êðèìñüê³é îáñåðâàòîð³¿ â³äêðèòî ³ îô³ö³éíî çàðåºñòðîâàíî ìàëó ïëàíåòó Äèêàíüêà. Ö³êàâî, à êîëè á òàì ³ñíóâàëî æèòòÿ, ùî ïîíåñëè á ìî¿ çåìëÿêè ñâî¿ì äàëåêèì «ðîäè÷àì-äèêàí÷àíàì» ó êîñìîñ? ²ñòîð³þ ïðî Êî÷óáå¿â ³ Ãîãîëÿ. À ùå ðîìàíòè÷íî-òðàã³÷íó äîëþ þíî¿ õóäîæíèö³ Ìàð³¿ Áàøêèðöåâî¿, òâîðè ÿêî¿ åêñïîíóþòüñÿ ó Ëóâð³, à â ñåëèù³ ä³º êàðòèííà ãàëåðåÿ ¿¿ ³ìåí³. Çãàäêó ïðî ë³òîïèñöÿ Ñàì³éëà Âåëè÷êà, ÿêèé ñàìå òóò òâîðèâ ³ñòîð³þ Óêðà¿íè. Ðîçïîâ³äü ïðî âì³ëîãî êîíñòðóêòîðà-ñàìîóêà Ñàøêà Çàï³øíüîãî, ùî âëàñíîðó÷ âèãîòîâèâ ê³ëüêà ìîäåëåé ãåë³êîïòåð³â ³ òàê ðàíî ï³øîâ ³ç æèòòÿ. Îïèñè ìàëüîâíè÷èõ êðàºâèä³â: äèêèõ õàù (â³ä íèõ ï³øëà ³ íàçâà ì³ñòå÷êà) Ïàðàñîöüêîãî ë³ñó, áóçêîâîãî ³ ÿëèíîâîãî ãà¿â, Ïóñòîâ³òîâî¿ òà Æóêîâî¿ áàëîê, Ïèâîâàðñüêèõ ñòàâê³â; çâ³ð³â ³ ïòàõ³â, ÿê³ ùå íå ïåðåâåëèñÿ â ïîâîðñêëÿíñüêèõ îêîëèöÿõ. ² ïðî ãîëîâíå áàãàòñòâî ëþäåé, ÿê³ ïîïðè âñ³ òÿãàð³, òàêè çàëèøàþòüñÿ ñïðàâæí³ìè äèêàí÷àíàìè. Âîíè ³ â ñí³ã, ³ â ñïåêó á þòü ëèõîì îá çåìëþ, áî íàïåâíå çíàþòü, ¿õíÿ ïëàíåòà Äèêàíüêà â³÷íà. Ãðèãîð³é ÃÐÈÍÜ.

Ïîëòàâñüêà îáëàñòü. Íà çí³ìêàõ: âóëèöÿ â Äèêàíüö³ 100 ë³ò òîìó (ôîòîêîï³ÿ ç ôîíä³â Äèêàíñüêîãî ³ñòîðèêî-êðàºçíàâ÷îãî ìóçåþ). Àâòîð ãåðáà Äèêàíüêè ì³ñöåâèé ë³êàð, æóðíàë³ñò ³ ïîåò Â³êòîð Áóëàâà. Íàñòîÿòåëü Ìèêîëà¿âñüêî¿ öåðêâè îòåöü Âàñèë³é. Ôîòî Îëåêñàíäðà ÊËÈÌÅÍÊÀ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

â³òíèé, îïòèì³ñòè÷íèé ïîãëÿä áóäå, çâè÷àéíî, ïðèêðàñîþ êîøòîâí³øîþ, xî÷à òàê ñàìî ëî ç ïåðøîãî ïîãëÿäó. Â³í óæå íàïåâíå íåñïîä³âàíîþ, àäæå ìè çíàº, ùî äî ä³ëîâî¿ óñòàíîâè íàâ³òü íà çâèêëè äî íàö³îíàëüíîãî «çóñòð³÷ áåç êðàâàòêè» íå ìîæíà ïðèõîîçëîáëåíî-âèäèòè áåç êðàâàòêè ÷è òî ó òðèêîòàæìîãëèâîãî âèðàí³é ñîðî÷ö³, ³ ïîÿñíþº íåâòàºìíè÷åíèì, çó îáëè÷÷ÿ íà ßê ùî No T³e Sess³on íå ìîæíà ðîçyì³òè øîãî ïîë³òè÷íîä³ëîâèà ð³çíèöÿ ì áyêâàëüíî, òàê ñàìî, ÿê ³ ôîpìà îäÿãó ãî áîìîíäó. Ïó ì ïðî òî êî ³æ ïóäðîþ Undress (äîñë³âíî «áåç îäÿãó» ÷è «äî³ ßê çàâæäè, ÿñêî ë äî äð à äî ëèö ë î ì? ÿ, à ï ìàøí³é îäÿã») íå ïeðåäáà÷àº, ùî âè êðàâîþ ïëÿìîþ ëàìïî ð ÷ î êè. òîç ÿâèòåñÿ ãîëèì àáî y êðàùîìó ðàç³ â áóäóòü äàìè. Íå (Ç ðî çìîâ ìàõðîâîìó õàëàò³. Äåêîðàòèâíó õóñòîìó, ùî âïàäàòèÂåðõ è äåïóòàò îâíî¿ ³â òî÷êó â íàãðóäí³é êèøåí³ ï³äæàêà ìå â î÷³ íåäîëàäíèé Ðàäè ). çíàâåöü ïðîòîêîëüíèõ òîíêîù³â íîìàê³ÿæ ³ íåíàòóñèòü ëèøå ï³ñëÿ øîñòî¿ âå÷îðà, ðîðàëüíèé êîë³ð âîçóì³þ÷è, ùî òî âå÷³ðí³é àêñåñóàð. ëîññÿ. Â³äìîâèâøèñü Äî ðå÷³, öÿ õóñòî÷êà í³êîëè íå ïîââ³ä çâè÷íèõ òðèêîòîðþº êîëüîðè êðàâàòêè (â³äîìî, òàæíèõ êîñòþì³â, ùî òàêèé «êîìïëåêò» ñâ³ä÷èòü ïðî íåïðèäàòíèõ ëèøå äëÿ äîë³êè ñìàêó). Îòæå, ñëîâî àâòîðîâ³ êíèãè «Äð³áàêòèâíîãî â³äïî÷èíêó íèö³ òâîðÿòü äîñêîíàë³ñòü» Ãåîðã³þ ÌÎÍÀÕÎÂÓ: ³ ñâ³òñüêèõ ïðîãóëÿíîê, íàø³ ëåä³ âäÿãíóòü ïî Ï³ä Íîâèé ð³ê êîæíèé ³ç çàçâè÷àé º ôîðìîþ áóä³âåëü- äîâæåí³ ÷îðí³ ñóêí³. Öå íå äàíàñ ìð³º. Íå ìåíøå çà ³íøèõ íèê³â, íàø³ äåðæàâí³ ìóæ³ íèíà ðîêó ÷îðíî¿ êîçè, à ïîðèíàþòü ó ìð³¿ é íàø³ ïîë³- ïîì³íÿþòü íà á³ë³, ³ öå, áåçïå- ïðîñòî óñâ³äîìëåííÿ òîãî, ùî òèêè... Ùî æ, ìð³ÿòè í³êîìó ðå÷íî, íàäàñòü øëÿõåòíîñò³ é ñàìå òàêîþ ìàº áóòè ¿xíÿ íå çàáîðîíåíî. Àëå ìð³¿, çâè- ñîë³äíîñò³ ¿õíüîìó çîâí³ø- ôîpìà îäÿãy äëÿ ïðèéîì³â. ÷àéíî, ó âñ³õ ð³çí³. Îäíàê ó íüîìó âèãëÿäó. Íó à êîëè Ñâî¿ êîëüîðîâ³ ñóêí³ ç ëþðåêöüîìó ³íêîëè é íåìàðíîìó ðàïòîì ó çàïðîøåíí³ áóäå ñîì âîíè, çâè÷àéíî, â³ääàäyòü çàíÿòò³ º é äåùî ñï³ëüíå. âêàçàíî Wh³te T³e, òî ùîá íå äîíÿì, à ò³ ïåðåðîáëÿòü ¿õ íà Ïðèì³ðîì, âñ³ ìè ïðàãíåìî, ïîâòîðèâñÿ âèïàäîê, êîëè äèñêîòå÷í³ âáðàííÿ. Äî ðå÷³, ùîá ì³öí³â àâòîðèòåò êîæíî- óðÿäîâà äåëåãàö³ÿ îäí³º¿ ç ëåä³ â³ä ïîë³òèêè ïîñòàíóòü ç ãî ç íàñ, îòî÷åííÿ çâàæàëî íà êðà¿í ÑÍÄ ïðèáóëà íà ïðè- íåïîêàçíèìè çà÷³ñêàìè ³ ç íàøó äóìêó, ùîá ì³öí³ëà éîì ó ôðàêàõ, çàïîçè÷åíèõ... ºäèíîþ óí³êàëüíîþ ïðèêðàíaøà äeðæàâà, ùîá ¿¿ ïåðåñòà- ó ìóçèêàíò³â. Çäèâîâàíèé ñîþ (àäæå á³æóòåð³ÿ öå òàëè ââàæàòè «êðà¿íîþ ðèçèêó». ðîçïîðÿäíèê ïî÷àâ ðîçïèòó- êîæ òåïåð îáëàäà äî÷îê). Äî Çà òå, ùîá ñïðàâäèëèñÿ âñ³ âàòè, äå æ ³íñòðóìåíòè íåçâà- òîãî æ ¿ì íå äîâåäåòüñÿ íàãàíàø³ ñïîä³âàííÿ, ìè íîâîð³÷- íèõ ãîñòåé. À êîëè ç ÿñóâàëî- äóâàòè, ÿê öå òðàïèëîñÿ ç íàíî¿ íî÷³ ï³äí³ìåìî êåëèõè. ß ñÿ, ùî öå ñàìå ³ º ïî÷åñí³ ãîñ- øîþ äåëåãàö³ºþ â ÑØÀ, ùî óÿâëÿþ ñîá³, ùî íà öþ ñâÿò- ò³, òî ãîñïîäàð³ äîâãî ðîçì³ð- íàò³ëüí³ ïðàâîñëàâí³ õðåñòèêè êîâó óðî÷èñò³ñòü íàø³ ïîë³òè- êîâóâàëè íàä öèì «ïîë³òè÷- íåïðèñòîéíî íîñèòè íà ïîêàç, êè ïðèéäóòü íå ó ñïîðòèâíèõ íèì æåñòîì». íà÷å ïðèêðàñó. Àäæå â ä³ëîâîàáî êëóáíèõ ï³äæàêàõ, îòèõ, â Çã³äíî ç åòèêåòîì ï³ä ìó òîâàðèñòâ³ º àòå¿ñòè, ³íîâ³ðÿêèõ ³íêîëè õèçóþòüñÿ â ñå- âáðàííÿ Wh³te T³e òà Black T³e ö³, õðèñòèÿíè, êîòð³ íå âèçíàñ³éí³é çàë³, à â ÷îðíèõ ñìî- ÷îëîâ³êàì äîçâîëåíî íàäÿãàòè þòü âêàçàíîãî ñèìâîëó, òîæ ê³íãàõ ç ìåòåëèêàìè. ßñêðà- ä³àìàíòîâ³ ïðèêðàñè (çàïîí- íàâ³ùî ñòâîðþâàòè íåïîòð³áâî-áëàêèòí³ ñîðî÷êè, êîòð³ êè, ïåðñí³), àëå ùèðèé, ïðè- íèé ïñèõîëîã³÷íèé ôîí?

... 50 ðîê³â ïîòîìó

Ùàñëèâå ë³òî 53-ãî... Äëÿ á³ëüøîñò³ ñèâî÷îëèõ ñï³ââ³ò÷èçíèê³â, âèõîâàíèõ ó ðàäÿíñüêîìó äóñ³, ïîâîºííèé 1953 ðîçáóäîâ÷èé ð³ê çàêàðáóâàâñÿ â ïàì ÿò³ ñóìíîþ äàòîþ ñìåðòþ «áàòüêà íàðîä³â» Éîñèôà Ñòàë³íà. Ïðîòå äëÿ ïàòð³àðõà âîëèíñüêî¿ æóðíàë³ñòèêè, êîëèøíüîãî âëàñêîðà óêðà¿íñüêîãî ðåñïóáë³êàíñüêîãî ðàä³î 73-ð³÷íîãî Ìàòâ³ÿ Ñàâè÷à Êîçà÷óêà ñàìå öåé «ñêîðáîòíèé» ð³ê ñïðîãíîçóâàâ ïîäàëüøèé æèòòºâèé øëÿõ. Íîâèé 1953-é ìîòîðíèé ñòàòíèé ïàðóáîê ç Â³ííè÷÷èíè Ìàòâ³é Êîçà÷óê çóñòð³â ó àðì³éñüêèõ êàçàðìàõ. Éîãî, îäíîãî ç íàéçä³áí³øèõ, çã³äíî ç òàºìíèì íàêàçîì ì³í³ñòðà îáîðîíè ÑÐÑÐ íàâ÷àëè â ñïåö³àëüí³é øêîë³ îô³öåðñüêîãî âèøêîëó â Ëóöüêó. Ìîëîäøèé ñåðæàíò Êîçà÷óê êîìàíäóâàâ âçâîäîì ìîòîñòð³ëåöüêî¿ äèâ³ç³¿. ² êåðóâàâ ï³äëåãëèìè âåëüìè ñïðàâíî. Ï³ä ÷àñ â³éñüêîâèõ ìàíåâð³â óì³ëîãî âîÿêó íàãîðîäèâ äåñÿòèäåííîþ â³äïóñòêîþ é ïðèñâî¿â çâàííÿ ñòàðøîãî ñåðæàíòà ñàì ïîëêîâîäåöü ²âàí Êîíºâ. Ïåðåä çä³áíèì þíàêîì â³äêðèâàëàñÿ äîðîãà äî àâ³àö³éíîãî ó÷èëèùà â Òîìñüêó. Éîãî êàíäèäàòóðó ïðîïîíóâàëè äî íàâ÷àííÿ â øêîë³ â³éñüêîâèõ àòàøå â Ìîñêâ³. Ùîïðàâäà, ÍÊÂÑ â³äõèëèëî êàíäèäàòóðó, áî â³í ó áóðåìí³ âîºíí³ ðîêè ïåðåáóâàâ íà îêóïîâàí³é òåðèòîð³¿. Çâ³ñíî, íàéá³ëüøå çàïàì ÿòàâñÿ àæ³îòàæ ïî ñìåðò³ Ñòàë³íà, ðîçïîâ³äàº Ìàòâ³é Ñàâè÷. ßêùî íå çðàäæóº ïàì ÿòü, â³í ïîìåð 5 áåðåçíÿ. Óðÿä îãîëîñèâ òèæíåâèé òðàóð. À íàáëèæàëîñÿ æ³íî÷å ñâÿòî 8 Áåðåçíÿ. Ïàì ÿòàþ, ÿê áàãàòî ÷îëîâ³ê³â ïîãîð³ëî íà òîìó, ùî íàñì³ëèëîñÿ â òðàóð ïðèâ³òàòè ñâî¿õ äðóæèí ³ ìàòóñü. Îäèí ç îô³öåð³â íàâ³òü ä³ñòàâ äîãàíó, áî òèõöåì â³äñâÿòêóâàâ æ³íî÷å ñâÿòî. Âçàãàë³, öÿ ñóìíà äàòà âñ³õ íàñ ïðèãí³òèëà. Ëèøå íèí³ ðîçóì³ºìî, ùî òî áóëî çâ³ëüíåííÿ â³ä òèðàíà. Óë³òêó 53-ãî íà Ìàòâ³ÿ Ñàâè÷à ÷åêàâ

ñïðàâæí³é ïîäàðóíîê äîë³. Ï³ä ÷àñ àðì³éñüêî¿ ñëóæáè â³í çàïðèì³òèâ ÷àð³âíó ä³â÷èíó ³ ïî÷àâ çóñòð³÷àòèñÿ ç ìîëîäåíüêîþ Ãàííóñåþ ç äàëåêî¿ Êîñòðîìè. Áàòüêè ä³â÷èíè çàê³í÷èëè â³éíó íà Âîëèí³. ² çàëèøèëèñÿ òóò. Äîëÿ çâåëà óêðà¿íñüêîãî þíàêà ç ðîñ³éñüêîþ ä³â÷èíîþ. ² êîëè ìîëîäøèé ëåéòåíàíò äåìîá³ë³çóâàâñÿ, îäðàçó îæåíèâñÿ íà êîõàí³é. Îòàê 53-é ð³ê ñòàâ âèð³øàëüíèì äëÿ ö³º¿ ñ³ì ¿, ÿêà âèõîâàëà äâîõ ñèí³â ³ ðîñòèòü ï ÿòü îíóê³â... Çãîäîì Ìàòâ³é ïî÷àâ øóêàòè ðîáîòó. Ùå çà ÷àñ³â ñëóæáè â àðì³¿ ïîñò³éíî äîïèñóâàâ ó äèâ³ç³éíó é àðì³éñüêó ãàçåòè. Â³ä÷óâàâ ïîòÿã äî ñëîâà. Âèð³øèâ ï³òè â æóðíàë³ñòèêó. Âëàøòóâàâñÿ íà îáëàñíå ðàä³î, äå ïðîïðàöþâàâ 18 ðîê³â. Çàòèì çä³áíîãî æóðíàë³ñòà çàïðèì³òèëè â Êèºâ³. ² Ìàòâ³é Ñàâè÷ ñòàâ âëàñíèì êîðåñïîíäåíòîì óêðà¿íñüêîãî ðàä³î íà Âîëèí³. Ïîíàä äâàäöÿòü ðîê³â ç éîãî âóñò íà âñþ Óêðà¿íó ëóíàëè íîâèíè ç îçåðíîãî êðàþ. Êîëè æ ï³øîâ íà ïåíñ³þ, íå â³äêëàâ ïåðî, à âëàøòóâàâñÿ íà ðîáîòó íà ëóöüêå ì³ñüêå ðàä³î. ² âæå ïðàöþº íà ö³é ïîñàä³ 13 ðîê³â. Íàñòóïíîãî ðîêó Ìàòâ³é Ñàâè÷ ñâÿòêóâàòèìå 50-ë³òí³é þâ³ëåé ðàä³éíî¿ ïðàö³. ß âäÿ÷íèé äîë³, ùî ñàìå òîãî äàëåêîãî 53-ãî ðîêó ìåí³ âäàëîñÿ îñ³äëàòè Ïåãàñà, ç³çíàºòüñÿ Ìàòâ³é Ñàâè÷. Íå æàëêóþ ïðî ñâ³é âèá³ð. Áî çà ï³ââ³êó â æóðíàë³ñòèö³ ñòàâ ñâ³äêîì äîëåíîñíèõ äëÿ ð³äíîãî êðàþ ïîä³é, ï³çíàâ ñóòí³ñòü ëþäñüêî¿ äîáðîòè é ïîðÿäíîñò³, çíàþ, ùî òàêå â³äïîâ³äàëüí³ñòü ïåðåä ñï³ââ³ò÷èçíèêàìè é ñâîºþ ñîâ³ñòþ. Öüîãî é áàæàþ âñ³ì ìàéñòðàì ïåðà, âñ³ì çåìëÿêàì ó Íîâîìó ðîö³. Ïðèºìíî çãàäàòè, ùî ïîñïðàâæíüîìó ïî÷èíàëîñÿ ìîº æèòòÿ ñàìå òîãî ùàñëèâîãî ë³òà 53-ãî...

Òàêèé åêçîòè÷íèé ó ñâî¿é âèòîí÷åíîñò³ (éäåòüñÿ íå ïðî òàë³þ) âèãëÿä íàøèõ ëåä³ çìóñèòü â³ä÷óòè ãëèáîêå õâèëþâàííÿ ÷îëîâ³ê³â, ÿê³ íå íàñì³ëÿòüñÿ á³ëüøå âèãîëîøóâàòè çàÿëîæåí³ òîñòè íà êøòàëò «Çà ïðåêðàñíèõ äàì!». Äî òîãî æ âîíè, ëèáîíü, çàìèñëÿòüñÿ: à ÷è çàâæäè äîðå÷íî ö³ëóâàòè ðóêè, ñòîÿòè â ïîç³ «ðóêà â êèøåí³»... Îäíå ñëîâî, óñ³ ïîãàí³ ìàíåðè âîíè çàëèøàòü ó ðîö³, ùî ìèíàº. Äàìè á³ëüøå íå çàéìàòèìóòüñÿ ñàìîîáñëóãîâóâàííÿì: ÿê ³ íàëåæèòü, àïåðèòèâè ¿ì ïîäàâàòèìóòü ÷îëîâ³êè. Â àâàíçàë³ í³õòî íå ñèä³òèìå óñ³ì â³äîìî, ùî öå ïîãàíèé òîí. Æèâå ñï³ëêóâàííÿ, íåâèìóøåíà ðîçìîâà îñü ùî ìè òåïåð îïàíóâàëè äîñêîíàëî! «Ïåòðå Ãðèãîðîâè÷ó, ÿê âè â³äñâÿòêóâàëè Íîâèé ð³ê?» «Íå çíàþ, ìåí³ ùå íå ðîçïîâ³äàëè»... «Êàæóòü, ùî íàïåðåäîäí³ Ð³çäâà âñ³ ñíè çáóâàþòüñÿ! Îò ìåí³ íàñíèëîñÿ ä³àìàíòîâå êîëüº, ³ ÿ ðîçïîâ³ëà öåé ñîí ÷îëîâ³êîâ³...» «² â³í âàì éîãî ïîäàðóâàâ?» «Â³í êóïèâ ìåí³ ñîííèê!» Âèøóêàíà ñâ³òñüê³ñòü ñòîñóíê³â çáåðåæåòüñÿ é ó çàñò³ëë³: ÷îëîâ³êè â³äñóíóòü äàìàì ñò³ëüö³, à ò³ â öåé ìîìåíò íå ñòîÿòèìóòü, ç³ãíóâøè êîë³íà é îçèðàþ÷èñü íàçàä... Ùîñü ÿ íàäòî ïîðèíóâ ó ìð³¿! À íó æ òàê âîíî é áóäå? Àäæå íåäàðåìíå ÿ íàïèñàâ ñâîþ êíèãó! Ó âñÿêîìó ðàç³, ïîáàæàéòå ìåí³, ùîá ìî¿ ìð³¿ çä³éñíèëèñÿ. Ðîçìîâëÿëà ßíà ÑÒÀÄ²ËÜÍÀ.

Íîâèé ð³ê ³ â Àôðèö³ Íîâèé ð³ê. Àëå ç³ ñâî¿ìè îñîáëèâîñòÿìè. ² òåìíîøê³ðèé Ä³ä Ìîðîç, ùî ïðèõîäèòü äî òåìíîøê³ðèõ ìàëþê³â, íå ãîëîâíà â³äì³íí³ñòü. Òàê, íà ñâÿòêîâîìó ñòîë³ ìåøêàíö³â Êîíãî ³ Çà¿ðó âè îáîâ ÿçêîâî çíàéäåòå ñòðàâè ç... ãóñ³í³. ¯¿ çáèðàþòü ó òðîï³÷íèõ ë³ñàõ, äå âîíà ïëîäèòüñÿ â ïåðåäíîâîð³÷íèé ïåð³îä. Íåçâè÷í³ ³ íîâîð³÷í³ íàïî¿. Àôðèêàíö³ âèëàçÿòü íà ïàëüìó, ïðîñâåðäëþþòü çà äîïîìîãîþ çâè÷àéíîãî øòîïîðà ä³ðî÷êó â êîð³ äåðåâà ³ çáèðàþòü ïàëüìîâèé ñ³ê. Ó ìîìåíò çáèðàííÿ öå íàï³é, ÿêèé óãàìîâóº ñïðàãó. Çà ê³ëüêà ãîäèí, ï³ñëÿ êîíòàêòó ç ïîâ³òðÿì, â³í ñòàº ëåãêèì á³ëèì âèíîì. À ÷åðåç äåíü, óíàñë³äîê ôåðìåíòàö³¿ òà áðîä³ííÿ, öå ñïðàâæí³é ñîðîêàãðàäóñíèé ñàìîãîí, ÿêèé òóò íàçèâàþòü «áàäó».

Òâåðåçèé ðîçâ³ç Ç íàãîäè ñâÿò, ùî íàáëèæàþòüñÿ, ç â³âòîðêà ³ äî 2 ñ³÷íÿ â ñòîëèö³ ÑØÀ çàïðîâàäæóþòü ñïåö³àëüíó ïðîãðàìó áåçïëàòíîãî âå÷³ðíüîãî ðîçâåçåííÿ íà ì³ñüêèõ òàêñ³ óñ³õ ñâÿòêóâàëüíèê³â. ¯¿ îô³ö³éíà íàçâà «Òâåðåçèé ðîçâ³ç». Òàêñ³ ðîçâîçèòèìóòü áåçïëàòíî ç 8-¿ âå÷îðà äî 4-¿ ðàíêó ³ ò³ëüêè òåðèòîð³ºþ Âàøèíãòîíà òà áëèçüêèõ ïåðåäì³ñòü. Îêð³ì òîãî, íà êîæíîãî òàêîãî ïàñàæèðà âèä³ëåíî ñóìó äî 50 äîëàð³â. Îðãàí³çàòîðè ï³äðàõóâàëè, ùî öüîãî äîñèòü äëÿ íàéâ³ääàëåí³øî¿ ïî¿çäêè â ìåæàõ òåðèòîð³¿, ùî ¿¿ îõîïëþº ïðîãðàìà. Ïîñëóãîþ ìîæóòü ñêîðèñòàòèñÿ ëèøå ò³ áàæàþ÷³, êîìó á³ëüø í³æ 21 ð³ê (ïî äîñÿãíåíí³ öüîãî â³êó çà çàêîíàìè ÑØÀ äîçâîëåíî âæèâàííÿ ñïèðòíèõ íàïî¿â). ª ³ùå îäíå îáìåæåííÿ: áåçïëàòíå òàêñ³ â³äâîçèòü ïàñàæèð³â ò³ëüêè â îäèí á³ê ç ãîñòèíè, áàðó ÷è ðåñòîðàíó äîäîìó, àëå íå íàâïàêè.

Ñóðãóò íå Äèêàíüêà. Àëå...

åâíå, íàéì³öí³øå áåðåæóòü íàðîäí³ òðàäèö³¿ ó ä³àñïîð³. Ï Äëÿ óêðà¿íö³â çà êîðäîíîì ð³çäâÿíå ä³éñòâî öå íå ïðîñòî ñâÿòî. Öå ìîæëèâ³ñòü õî÷ íà ÿêóñü ìèòü ïîâåðíóòèñÿ íà áàòüê³âùèíó. Òîìó óêðà¿íö³ â Ðîñ³¿ äî êîæíîãî îáðÿäó Ñâÿòâå÷îðà òà Ð³çäâà ñòàâëÿòüñÿ ç âåëèêîþ ïîøàíîþ. Ïðèì³ðîì, óêðà¿íö³ Ñóðãóòà (Çàõ³äíèé Ñèá³ð) ìàþòü òàêèé çâè÷àé: ùîðàçó íà Ð³çäâî ó íèõ çáèðàºòüñÿ ãóðò êîëÿäíèê³â, ÿê³ îáõîäÿòü ç êîëÿäîþ âñ³ ñ³ì ¿, ùî âõîäÿòü äî ì³ñöåâîãî òîâàðèñòâà «Óêðà¿íñüêà ðîäèíà». Ó êîæíîìó äîì³ êîëÿäíèê³â â³òàþòü òà çàïðîøóþòü çà ñâÿòêîâèé ñò³ë. Çâè÷àéíî, òàêå êîëÿäóâàííÿ áóëî á íåìîæëèâèì, ÿêáè ì³ñöåâ³ óêðà¿íñüê³ ìåöåíàòè íå äîïîìàãàëè òðàíñïîðòîì, îñê³ëüêè ñèá³ðñüêå ì³ñòî Ñóðãóò öå íå ãîãîë³âñüêà Äèêàíüêà. Òóò, ìîâ êîçàê ×óá, íå ïîáëóäèø íàäòî ì³öí³ ìîðîçè. Òîìó ì³ñöåâèì êîëÿäíèêàì äîïîìàãàº àâòîáóñîì íå ×óá, à Ìóõà Àíäð³é Ïèëèïîâè÷, êîëèøí³é ÷åðêàùàíèí, äèðåêòîð áóä³âåëüíî-ìîíòàæíîãî òðåñòó ¹1 «Ñóðãóòíàôòîãàçó». Îäíàê îñîáëèâî çâîðóøó-

Ðîìàí ÆÈÆÀÐÀ.

Ëóöüê.

Êàæóòü, ùî íàïåðåäîäí³ Ð³çäâà âñ³ ñíè çáóâàþòüñÿ!

þòü íå òàê ðîçïîâ³ä³ ïðî Ð³çäâî â³ä óêðà¿íñüêèõ ñóðãóò÷àí, ÿê òå, ç ÿêèì ùåìîì ó ãîëîñ³ âîíè ìåí³ ïðî íüîãî ðîçïîâ³äàëè, ÿê çãàäóâàëè êîëèñü ð³äí³ ²âàíî-Ôðàíê³âñüê, Êàì ÿíåöü-Ïîä³ëüñüêèé, Ëüâ³â, ²âàíãîðîä... Ñâÿòêóþòü Ð³çäâî ïî-óêðà¿íñüêîìó ³ íà Êóáàí³. Ó ñòàíèö³ Ëàçàðåâñüê³é, ùî á³ëÿ ñàìîãî ×îðíîãî ìîðÿ (ïîáëèçó Ñî÷³), º íàø³ ôîëüêëîðí³ êîëåêòèâè: äèòÿ÷èé «Ðóøíè÷îê» òà äîðîñëèé «Ïîêóòü». Íèìè êåðóþòü Ãàëèíà Ìîñêâè÷îâà òà çàñëóæåíèé ä³ÿ÷ ìèñòåöòâ Óêðà¿íè Ìèêîëà Âîðîïàé. Òîæ íà Ð³çäâî ö³ êîëåêòèâè â íàðîäíîìó âáðàíí³ âëàøòîâóþòü ñâÿòî â ì³öåâîìó Öåíòð³ íàö³îíàëüíèõ êóëüòóð, äå º ïðåêðàñíî îôîðìëåíà óêðà¿íñüêà ñâ³òëèöÿ. Äî ðå÷³, öÿ ñâ³òëèöÿ ºäèíå ïðèñòàíèùå óêðà¿íö³â

Êóáàí³: á³ëüøå ïðèì³ùåíü, äå á óêðà¿íö³ ìîãëè çáèðàòèñÿ, â öüîìó êðà¿ íåìàº, òà é ìîâó óêðà¿íñüêó òóò âèâ÷àþòü ëèøå ÿê... êóáàíñüêå íàð³÷÷ÿ. Óêðà¿íö³ Ñó÷àâñüêîãî ïîâ³òó Ðóìóí³¿ âæå â³äñâÿòêóâàëè Ð³çäâî ³ ãîòóþòüñÿ äî çóñòð³÷³ Íîâîãî ðîêó. Â òàìòåøíüîìó ñåë³ Ùåðá³âö³ 27 ãðóäíÿ â³äáóâñÿ îðãàí³çîâàíèé ì³ñöåâîþ îðãàí³çàö³ºþ Ñï³ëêè óêðà¿íö³â ôåñòèâàëü êîëÿäîê. À ïåðåä öèì êîëÿäíèêè çàâ³òàëè áóëè äî ãåíêîíñóëüñòâà Óêðà¿íè â Ñó÷àâ³ é ïðèâ³òàëè ç Ð³çäâîì éîãî ñï³âðîá³òíèê³â. Ùî ñòîñóºòüñÿ íîâîð³÷íèõ ïîäàðóíê³â ç ³ñòîðè÷íî¿ áàòüê³âùèíè, òî, ìîæëèâî, âîíè íàä³éäóòü óæå ï³ñëÿ ñâÿò. Ïðèíàéìí³ íàðîäíèé äåïóòàò Ìèêîëà Êðóöü ïëàíóº îðãàí³çóâàòè äëÿ íàøèõ òàìòåøí³õ ñï³ââ³ò÷èçíèê³â ãóìàí³òàðíèé âàíòàæ ê³ëüêà âàãîí³â øèôåðó. Òåòÿíà ÏÀÑÎÂÀ, Àíàòîë³é ÌÀÐÖÈÍÎÂÑÜÊÈÉ.

Íà çí³ìêó: âåðòåïíå ä³éñòâî â ñ³ì ¿ Ïàâë³â (ì³ñòî Ñóðãóò).

Ôîòî Òåòÿíè ÏÀÑÎÂÎ¯.

îä³ëèòèñÿ ñâî¿ìè äóìêàìè â î÷³êóâàíí³ íîâîð³÷íîãî ñâÿòà ç Ï ÷èòà÷àìè «ÃÓ» ïîãîäèâñÿ êîíñóëüòàíò ³ç á³çíåñ-åòèêåòó. Òå, ùî öÿ ëþäèíà ïðîôåñ³îíàë, çðîçóì³-

Ôîòî ÀÏ.

Çà çáóâ ñïîä³â³â!

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

åùîäàâíî ïîñïåðå÷àëèñÿ ç êîëåãîþ ïðî òå, õòî íàïèñàâ çíàÍ ìåíèòó êàçêó: Øàðëü Ïåððî ÷è áðàòè Ãð³ìì. Ç ÿñóâàëîñÿ, ùî º Ïîïåëþøêà ôðàíöóçüêà ¿¿ ñþæåò â³äîìèé óñ³ì, à º é í³ìåöüêà. Çà êàçêîþ áðàò³â Ãð³ìì çíÿòî ô³ëüì «Òðè ãîð³øêè äëÿ Ïîïåëþøêè». Â íüîìó, ùîïðàâäà, îïóùåíî äåÿê³ êðèâàâ³ ïîäðîáèö³ îðèã³íàëó. Ïðèì³ðîì, çë³ ñåñòðè, ùîá ï³ä³ãíàòè ðîçì³ð ñâîº¿ íîãè ï³ä çîëîòó òóôåëüêó Ïîïåëþøêè, â³äð³çàëè ñîá³ òî ïàëåöü íîãè, òî ï ÿòêó, à çàê³í÷èëàñÿ êàçêà òèì, ùî ï³ä ÷àñ â³í÷àííÿ ãîëóáè âèêëþâàëè çëîä³éêàì î÷³... À ÿêà âîíà, óêðà¿íñüêà Ïîïåëþøêà? Ó ãåðî¿í³ ìîº¿ ³ñòîð³¿ Ïîïåëþøêè ç³ Ëüâîâà áóëè ìàòè ³ â³ò÷èì, à òàêîæ çâåäåíà ìîëîäøà ñåñòðà, ÿêó áàëóâàëè ³ ëþáèëè çíà÷íî á³ëüøå, í³æ Ïîïåëþøêó. Ìîëîäøó äî÷êó áàòüêè íàðÿäæàëè, ÿê ëÿëå÷êó, äàâàëè ãðîø³ íà ê³íî òà êàôå, à ñòàðøà ìóñèëà ðîáèòè âñþ ÷îðíó õàòíþ ðîáîòó, õîäèòè â îáíîñêàõ... Îäíå ñëîâî, âñå, ÿê ó Ïåððî ç áðàòàìè Ãð³ìì. Ç ò³ºþ ëèøå ð³çíèöåþ, ùî ÷îëîâ³êè ñåñòåð âèÿâèëèñÿ íå ïðèíöàìè ³ Ïîïåëþøêà, ÿê ³ ¿¿ ñåñòðà, íåâäîâç³ ðîçëó÷èëàñÿ. Ï³ñëÿ çàì³ææÿ â íå¿ çàëèøèëàñÿ ò³ëüêè äî÷êà. À êâàðòèðîþ áàòüêè Ïîïåëþøêè íàãîðîäèëè ëèøå ñâîþ ìîëîäøó, àäæå òðåáà áóëî êîìïåíñóâàòè ¿¿ ñ³ìåéíå æèòòÿ, ùî íå ñêëàëîñÿ. Âñ³ ö³ ïîä³¿ çá³ãëèñÿ ç ïåðåáóäîâíèìè ÷àñàìè.

Ðàçîì ç ÷îëîâ³êîì ³ êâàðòèðîþ Ïîïåëþøêà ïîçáóëàñÿ é ðîáîòè: õ³ì³ê ç âèùîþ óí³âåðñèòåòñüêîþ îñâ³òîþ ïîòðàïèëà ï³ä ñêîðî÷åííÿ íà îäíîìó ç ëüâ³âñüêèõ çàâîä³â. Íàéìàòè ç äî÷êîþ-øêîëÿðêîþ êóòîê ³ æèòè íà äîïîìîãó ç áåçðîá³òòÿ áóëî ïðîñòî íåðåàëüíî. ² Ïîïåëþøêà, íå çàìèñëþþ÷èñÿ, ïîãîäèëàñÿ ñòîÿòè íà áàçàð³. Çà ðîáîòó ¿é ïëàòèëè 5 ãðèâåíü íà äåíü, à íà äîðîãó âîíà ùîäíÿ âèòðà÷àëà 3 ç ïîëîâèíîþ. Êîëè ùîñü ³ç ðå÷åé ïðîäàâàëîñÿ (à öå áóëî ð³äê³ñòþ), Ïîïåëþøö³ äàâàëè àæ 10 ãðèâåíü! Îñîáëèâî âàæêî äîâåëîñÿ îäí³º¿ ñóâîðî¿ çèìè: Ïîïåëþøêà íàäîâãî ïîòðàïèëà äî ë³êàðí³, ïåðåíåñëà îïåðàö³þ... ... Ìèíàëè ðîêè, äî÷êà ñòàëà ñòóäåíòêîþ, íàìàãàëàñÿ ï³äðîáëÿòè, ùîá âèñòà÷àëî

áîäàé íà ïðî¿çä äî ³íñòèòóòó. Ïðè¿çä ïîäðóãè äèòèíñòâà Ïîïåëþøêè Âàëåíòèíè çì³íèâ ¿¿ æèòòÿ. Ïîäðóãà ñâîãî ÷àñó âäàëî âèéøëà çàì³æ çà áåëüã³éöÿ ³ ïîñò³éíî äóìàëà ïðî òå, ÿê óëàøòóâàòè òåïåð òàêîæ ùàñòÿ Ïîïåëþøêè. Ð³øåííÿ ïðèéøëî íåñïîä³âàíî: â³äïî÷èâàþ÷è â Ãðåö³¿, Âàëåíòèíà ïîçíàéîìèëàñÿ ç äóæå ñèìïàòè÷íèì ÷îëîâ³êîì, â ÿêîãî íåäàâíî ïîìåðëà äðóæèíà, à äîðîñë³ ä³òè éîãî çàáóëè. Â³í äóæå çàõîò³â ïîçíàéîìèòèñÿ ç Ïîïåëþøêîþ. «Íå ïðèíö!» ñêàæåòå âè. Ïðîòå Ïîïåëþøö³, ÿê³é íåâäîâç³ ìàëî âèïîâíèòèñÿ 50, ÿê³é òîðã³âëÿ íà ðèíêó íå äîäàëà í³ êðàñè, í³ çäîðîâ ÿ ³ ÿêà äîâã³ äåñÿòü ðîê³â ïåðåáóâàëà ç äèòèíîþ çà ìåæåþ á³äíîñò³, â³í çäàâñÿ Ïðèíöîì. Ïîïåëþøêà íàäòî íåðâóâàëà, êîëè çóñòð³÷àëà Ïðèíöà â àåðîïîðòó, àäæå âîíà íàâ³òü íå çíàëà, ÿêèé â³í íà âèãëÿä. Íàðåøò³ ïîáà÷èëà íåìîëîäîãî ÷îëîâ³êà ç âåëè÷åçíèì áóêåòîì òðîÿíä ³ òèõî ïîêëèêàëà éîãî íà ³ì ÿ. Öå áóâ â³í. Ïðèíö æîäíîãî ñëîâà íå ðîçóì³â óêðà¿íñüêîþ, à Ïîïåëþøêà ãðåöüêîþ, àëå âîíè áåçïåðåðâíî ñï³ëêóâàëèñÿ

Ïîë³òèêè òåæ â³äïî÷èâàþòü

ïðîòÿãîì ì³ñÿöÿ, ÿêèé Ïðèíö ïðîâ³â ó Ëüâîâ³. Ïåðåä â³ä ¿çäîì â³í Ïîïåëþøö³ îñâ³ä÷èâñÿ. Á³ëüøå ðîêó òðèâàëî áþðîêðàòè÷íå îôîðìëåííÿ ùàñòÿ Ïîïåëþøêè òà Ïðèíöà. Â³í òî ïðè¿æäæàâ äî Ëüâîâà, òî çíîâó â³ä ¿æäæàâ. Îäíîãî ðàçó ó âåðåñí³, âêîòðå ïîêèäàþ÷è Óêðà¿íó, Ïðèíö çàëèøèâ Ïîïåëþøö³ òèñÿ÷ó äîëàð³â ³ ïîò³ì, êîëè òåëåôîíóâàâ, çàâæäè çàïèòóâàâ, ÷è º â íå¿ ãðîø³. Ùîðàçó âîíà äóæå äèâóâàëàñÿ öüîìó çàïèòàííþ: «Çâè÷àéíî, º!» Ïåðåä Íîâèì ðîêîì â³í ïîâ³äîìèâ ¿é, ùî âèñèëàº ùå 200 äîëàð³â íà ñ â ÿ ò î . «Íàâ³ùî? çäèâóâàëàñÿ Ïîïåëþøêà. Àäæå òè ìåí³ çàëèø è â òàê áàãàòî! Â ìå-

íå ùå º ãðîø³». Òîä³ Ïðèíö ó ñâîþ ÷åðãó çäèâóâàâñÿ: «Ó íàñ ó Ãðåö³¿ áàãàòî õòî îäðóæåíèé ç óêðà¿íêàìè. Âîíè ò³ëüêè é ÷óþòü â³ä ñâî¿õ äðóæèí âèìîãè äàòè ãðîøåé». À ïîò³ì áóëî âåñ³ëëÿ. Çàçâè÷àé óñ³ êàçêè çàê³í÷óþòüñÿ âåñ³ëëÿìè, áî íà öüîìó êàçêà çàê³í÷óºòüñÿ... Íàïåðåäîäí³ íèí³øí³õ ñâÿò ÿ ïðèâ³òàëà Ïîïåëþøêó ç Íîâèì ðîêîì ³ çàïèòàëà, ÿê ¿é æèâåòüñÿ â Ãðåö³¿. Ó â³äïîâ³äü ïî÷óëà: Òÿæêî ìîðàëüíî, àäæå äî÷êà çàëèøèëàñü ó Ëüâîâ³ ³ ìîº ñåðöå ïîðó÷ ç íåþ. Çàòå ñüîãîäí³ âîíà íå ìàº ïîòðåáè í³ â ÷îìó. Äî òîãî æ ó íå¿ º ëþáëÿ÷³ é òóðáîòëèâ³ áàòüêè ³ âîíà í³êîëè íå áóäå Ïîïåëþøêîþ. Õî÷à ÿ é ìð³þ, ùîá âîíà çíàéøëà ñâîãî Ïðèíöà. ßíà ÑÒÀÄ²ËÜÍÀ.

Çàõ³äíå ñâÿòî ïðèâàáëþº íàñàìïåðåä ìîëîäèõ êèòàéö³â ñâîºþ ÿñêðàâ³ñòþ òà ðîçâàãàìè ³ ãåòü óñ³õ ìîæëèâ³ñòþ ïðèäáàòè ç³ çíà÷íîþ çíèæêîþ ïîäàðóíêè äî íàéãîëîâí³øî¿ ïîä³¿ äëÿ ìåøêàíö³â Ñõîäó. Òîáòî äî Íîâîãî ðîêó, àëå çà ì³ñÿ÷íèì êàëåíäàðåì (2003-ãî 1 ëþòîãî). Á³ëüø³ñòü âåëèêèõ ìàãàçèí³â ïðàöþòü ó ö³ äí³ äî ï³âíî÷³ ³ ïðîïîíóþòü çíèæêè íà áàãàòî âèä³â òîâàð³â. Òîðã³âëÿ éäå íàäçâè÷àéíî æâàâî. Ðåçóëüòàòè ïðîâåäåíîãî íåùîäàâíî îïè-

òóâàííÿ ñâ³ä÷àòü, ùî ç äâîõ òèñÿ÷ ðåñïîíäåíò³â ó äåñÿòè âåëèêèõ ì³ñòàõ ÊÍÐ ïîíàä ïîëîâèíà ìàº íàì³ð âèòðàòèòè â ö³ äí³ íå ìåíø ÿê 10 â³äñîòê³â ñâîãî ì³ñÿ÷íîãî äîõîäó. Ï ÿòè- òà ÷îòèðèç³ðêîâ³ ãîòåë³ íàâïåðåá³é ïðîïîíóþòü ðîìàíòè÷íó ñâÿòêîâó âå÷åðþ ïðè ñâ³÷êàõ ³ ç ñþðïðèçàìè. Ùîï-

Ñõ³ä ºâðîïåéñüêó ð³çäâÿíó òðàäèö³þ îñìèñëèâ òâîð÷î. Â Òà¿ëàíä³ Ñàíòà àñîö³þºòüñÿ ç³ ñëîíîì, à â Ïàëåñòèí³... ñàì³ ðîçóì³ºòå, ç êèì.

ðàâäà, çàäîâîëåííÿ öå íå äëÿ âñ³õ ö³íè êîëèâàþòüñÿ â³ä 50 äî 150 äîëàð³â. Äî òîãî æ ì³ñöÿ òðåáà çàìîâëÿòè çàçäàëåã³äü, àäæå íåêâàïëèâ³ ðèçèêóþòü çàëèøèòèñÿ íà âóëèö³ ³ øóêàòè äåøåâø³ êèòàéñüê³ ðåñòîðàí÷èêè. Äóæå áàãàòî öüîãî ðîêó â Ïåê³í³ ³íîçåìö³â, äëÿ ÿêèõ òàêå Ð³çäâî åêçîòèêà. Äîäàëà ñâÿòêîâîãî íàñòðîþ ³ íåçâè÷àéíà äëÿ Ïåê³íà ïîãîäà: òóò âèïàâ ñí³ã, óïåðøå çà îñòàíí³ 128 ðîê³â â³í ³øîâ ø³ñòü äí³â ïîñï³ëü. Ñí³æíèé ïîêðèâ äîñÿã ó äåÿêèõ ì³ñöÿõ 10 ñì, ùî âèêëèêàëî íåàáèÿêå çàõîïëåííÿ ó áàãàòüîõ ïåê³íö³â, ³ âîíè âçÿëèñÿ ë³ïèòè ñí³ãîâ³ áàáè. Õî÷à äëÿ ê³ëüêîõ ñîòåíü ìåøêàíö³â öå çàê³í÷èëîñÿ àæ í³ÿê íå âåñåëî äî ñòîëè÷íèõ ë³êàðåíü çâåðíóëîñÿ ïî äîïîìîãó áëèçüêî 300 òðàâìîâàíèõ ãðîìàäÿí, ÿê³ ä³ñòàëè ïåðåëîìè ³ ðîçòÿãè íà ñëèçüêèõ òðîòóàðàõ. Îëüãà ÒÀÍÀÑ²É×ÓÊ, âëàñêîð Óêð³íôîðìó â Ïåê³í³ (ñïåö³àëüíî äëÿ «ÃÓ»).

Áóø³ðåêîðäñìåíè

Ôîòî ÀÏ.

Îñîáëèâ³ñòþ ïåðåäñâÿòêîâî¿ ëèõîìàíêè â ßïîí³¿ öüîãî ðîêó ñòàëà íåàáèÿêà áèòâà ì³æ ñóïåðìàðêåòàìè çà ÷îòèðèíîãèõ êë³ºíò³â. Ïðîâ³äí³ óí³âåðìàãè êðà¿íè íå äàþòü îãîâòàòèñÿ âëàñíèêàì ê³øîê ³ ñîáàê, ñïîêóøàþ÷è ¿õ óñ³ëÿêèìè ïîäàðóíêàìè ñïåö³àëüíî äëÿ äîìàøí³õ ãîäîâàíö³â, çîêðåìà é ñïðàâæí³ìè ð³çäâÿíèìè òîðòàìè. Òðàäèö³éíîþ îçíàêîþ ÿïîíñüêèõ íîâîð³÷íèõ ðîçïðîäàæ³â º «ôóêóáóêóðî» «ì³øêè ùàñòÿ». Öå ù³ëüíî çàïàêîâàí³ ïàêåòè, âì³ñò ÿêèõ ïîêóïöåâ³ íåâ³äîìèé. Íèí³ â áàãàòüîõ òîðãîâèõ öåíòðàõ ïðîñòî ãîðè ñîáà÷îãî òà êîòÿ÷îãî «ùàñòÿ». Ïðîâ³äíà ìåðåæà ìàãàçèí³â «Òàêàñ³ìàÿ» ïðîïîíóº òðè «âåëèêîãàáàðèòí³ ì³øêè ùàñòÿ» äëÿ ñîáàêè çà 30 òèñ. ºí (ïðèáëèçíî 250 äîëàð³â). Ì³øêè ìåíø³ çà ðîçì³ðîì ó ï³âòîðà ðàçó äåøåâø³. Íîâîð³÷íà ðàä³ñòü áóëà á íåïîâíà áåç ñîëîäêîãî ñþðïðèçó. Ïðî öå ïîäáàëà òîðãîâà ìåðåæà «Ì³öóêîñ³», êîòðà âèêèíóëà íà ïðèëàâêè àïåòèòí³ ñîáà÷³ òîðòè. Íàïèñ «Âåñåëîãî Ð³çäâà!» íà òîðò³ çðîáëåíî íå øîêîëàäíîþ ãëàçóð þ, à ìàñîþ ç áîá³â ðîæêîâîãî äåðåâà. Âåðøêè çàì³íåíî íà éîãóðòîâó ïóäðó. Òîðò ä³àìåòðîì ìàéæå 30 ñì ïðèïðàâëåíèé ìåäîì, çåìëÿíèìè ãîð³õàìè ³ ãåòü íå ì³ñòèòü öóêðó. Äëÿ éîãî ïðèãîòóâàííÿ âèêîðèñòàíî ïøåíè÷íå áîðîøíî ³ ðîñëèííó îë³þ. Â³í ìîæå çáåð³ãàòèñÿ â õîëîäèëüíèêó ïðîòÿãîì òèæíÿ ³ êîøòóº 3 òèñ. ºí (áëèçüêî 25 äîëàð³â).

íèìè êîëüîðàìè ÿëèíêè, ñâÿòêîâî ïðèêðàøåí³ â³òðèíè ìàãàçèí³â, îô³ö³àíòè â êîñòþìàõ Ñàíòà-Êëàóñà òà ÷èñëåíí³ çîáðàæåííÿ íàéïîïóëÿðí³øîãî êàçêîâîãî ãðóäíåâîãî ïåðñîíàæó âñ³ ö³ çíàéîì³ íàì ç äèòèíñòâà õàðàêòåðí³ ðèñè ñòàëè çâè÷í³ ó âåëèêèõ ì³ñòàõ ÊÍÐ íàïåðåäîäí³ êàòîëèöüêîãî Ð³çäâà ëèøå îñòàíí³ìè ðîêàìè.

Ôîòî ÀÏ.

Ñîáà÷à ðàä³ñòü

ÑØÀ ïðîòè òàë³á³â ³ òåðîðèñòè÷íî¿ îðãàí³çàö³¿ «Àëü-Êà¿äà». Ïðåì ºð-ì³í³ñòð Ôðàíö³¿ Æàí-Ï ºð Ðàôôàðåí â³äçíà÷èâ ð³çäâÿí³ ñâÿòà â ïðîâ³íö³¿ Îâåðíü ó ñâî¿õ äðóç³â. Ãåíåðàëüíèé ñåêðåòàð Ñîöïàðò³¿ Ôðàícóà Îëàíä çàëèøèâñÿ â Ïàðèæ³, ùîá ïîïðàöþâàòè íàä äîêóìåíòàìè äî ÷åðãîâîãî ç ¿çäó ïàðò³¿, ÿêèé â³äáóäåòüñÿ íà ïî÷àòêó 2003 ðîêó. Ãåíñåê ôðàíöóçüêî¿ Êîìïàðò³¿ Ìàð³-Æîðæ Áþôôå ðàçîì ³ç ñ³ì ºþ óñàì³òíèëàñÿ â äåïàðòàìåíò³ Ô³í³ñòåð íà ï³âí³÷íîìó çàõîä³ Áðåòàí³, à ïðåçèäåíò Íàö³îíàëüíîãî ôðîíòó Ôðàíö³¿ Æàí-Ìàð³ Ëå Ïåí ó ïàðèçüêîìó ïåðåäì³ñò³ Ñåíò-Êëó.

Õòî ñêàçàâ, ùî Íîâèé ð³ê çèìîâå ñâÿòî? Ìåøêàíö³ Ï³âäåííî¿ ï³âêóë³ çóñòð³÷àþòü éîãî, êîëè ë³òî â ðîçïàë³. Â Àâñòðàë³¿, íàïðèêëàä, Ä³ä Ìîðîç ðîçíîñèòü ïîäàðóíêè ó ïëàâêàõ. À â Áðàçèë³¿ ó íîâîð³÷íó í³÷ íàðîä ï³äòÿãóºòüñÿ äî ìîðÿ. Áî çã³äíî ç òðàäèö³þ òðåáà âñòèãíóòè äî 12-¿ ãîäèíè óâ³éòè ó âîäó, ïåðåñòðèáíóòè ÷åðåðç òðè õâèë³, êèíóòè â ìîðå êâ³òè ³, çâ³ñíî, çàãàäàòè áàæàííÿ.

Ïåê³í ó çàõâàò³: ñí³ã. Íîâèé ð³ê. Ð³çäâî

ïîë³òèêè Ôðàíö³¿ âèð³øèëè çóñòð³÷àòè íîâîð³÷í³ ñâÿ³çäâî ³ íàâ³òü íàø óëþáëåíèé Íîâèé ð³ê ñâÿòà, êîòð³ ïðèéÏðàâëÿ÷³ òà çà ¿¿ ìåæàìè, à ë³äåðè îïîçèö³¿ â êðà¿í³. Ð øëè â Êèòàé çîâñ³ì íåäàâíî ³ äîñ³ âèêëèêàþòü íå òàê ðåë³ã³éí³ ßê ïåðåäàº Ð²À «Íîâîñòè», áåðå ó÷àñòü ó âîºíí³é îïåðàö³¿ ÷è ïðîñòî ñâÿòêîâ³ ïî÷óòòÿ, ÿê äîïèòëèâ³ñòü. Ñÿþ÷³ ð³çíîìàí³òïðåçèäåíò Ôðàíö³¿ Æàê Øèðàê ðàçîì ³ç äðóæèíîþ Áåðíàäåòò âèðóøèâ ó ì³ñòå÷êî Òàðóäåí (Ìàðîêêî), äå âîíè âæå íå âïåðøå ïðîâîäÿòü ð³çäâÿí³ êàí³êóëè. Îäíàê 31 ãðóäíÿ Øèðàêîâ³ äîâåäåòüñÿ ïîâåðíóòèñÿ â Ïàðèæ, ùîá âèñòóïèòè ïî òåëåáà÷åííþ ç íîâîð³÷íèì çâåðíåííÿì äî íàö³¿. Ì³í³ñòð âíóòð³øí³õ ñïðàâ Í³êîëÿ Ñàðêîç³ ïðîâîäèòü êàí³êóëè â «ïóñòåëüí³é òèø³» íà ï³âäí³ Òóí³ñó. Â ö³é àðàáñüê³é êðà¿í³ äî ê³íöÿ ðîêó â³äïî÷èâàòèìå ³ óðîäæåíåöü Òóí³ñó ìåð Ïàðèæà Áåðòðàí Äåëàíîå. Ì³í³ñòð îáîðîíè Ì³øåëü Àë³îò-Ìàð³ â³äñâÿòêóâàâ Ð³çäâî â Ïàðèæ³, à Íîâèé ð³ê çóñòð³íå â Àôãàí³ñòàí³ ðàçîì ³ç ôðàíöóçüêèì êîíòèíãåíòîì, ÿêèé

Ôîòî ÀÏ.

Ïîïåëþøêà ïî-óêðà¿íñüêîìó

Ïðèíö æîäíîãî ñëîâà íå ðîçóì³â óêðà¿íñüêîþ, à Ïîïåëþøêà ãðåöüêîþ

Ñâîºð³äíèé ðåêîðä âñòàíîâèëè öüîãîð³÷ ïðåçèäåíò ÑØÀ Äæîðäæ Áóø òà éîãî äðóæèíà Ëîðà. Ïåðøå ïîäðóææÿ Àìåðèêè â³äïðàâèëî íàïåðåäîäí³ çèìîâèõ ñâÿò ðåêîðäíó ê³ëüê³ñòü 1 ì³ëüéîí â³òàëüíèõ ëèñò³âîê ïî âñüîìó ñâ³òó, ïåðåäàº ²ÒÀÐ-ÒÀÊÑ. Îòæå, Äæîðäæ ³ Ëîðà á³ëüø í³æ óäâ³÷³ ïåðåêðèëè äîñÿãíåííÿ ñâîãî ïîïåðåäíèêà Á³ëëà Êë³íòîíà, ÿêèé ðàçîì ³ç äðóæèíîþ Õ³ëëàð³ â îñòàííþ çèìó ïåðåáóâàííÿ ïðè âëàä³ â³äïðàâèâ ëèøå 400 òèñ. ïîñëàíü.

Cyan Magenta Yellow Black 28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

þáîâ, áàéäóæ³ñòü, äðóæáà, Ë íåíàâèñòü, âîðîæíå÷à... Çà öèìè ïîíÿòòÿìè åíåðãåòè÷-

íèé ³ ³íôîðìàö³éíèé îáì³í ì³æ ëþäüìè: ÷è òî çëèòòÿ ôëþ¿ä³â, ÷è òî â³äòîðãíåííÿ íà ô³çè÷íîìó, ñëîâåñíîìó, ïñèõ³÷íîìó ð³âíÿõ. Êîæíà ëþäèíà íåñå ñâîþ åíåðãåòèêó. Àëå ÿê³ ðèòìè ïîðîäæóþòü ¿¿? Ìè â³ä÷óâàºìî íà ñîá³, ÿê ïî-ð³çíîìó âñòàíîâëþþòüñÿ êîíòàêòè, à ÷îìó òàê ïîÿñíèòè íå ìîæåìî. Ïðîòå º òàêà çåìíà ëþäèíà çàñëóæåíèé òðåíåð Óêðà¿íè ç³ ñïîðòèâíî¿ õîäüáè Îëåêñàíäð Øèìêî, ÿêèé 15 ðîê³â âèâ÷àº âïëèâ íà çåìëÿí ôàç Ì³ñÿöÿ ³ éîãî ïîëîæåííÿ ñòîñîâíî íàøî¿ ïëàíåòè. Éîãî äîñë³äæåííÿ â ð³çíîìàí³òíèõ íàïðÿìàõ ä³ÿëüíîñò³ ëþäèíè ïîêàçàëè çàëåæí³ñòü êîìôîðòíîñò³ â³äíîñèí â³ä ïîëîæåííÿ ³ äèíàì³÷íèõ õàðàêòåðèñòèê êîñì³÷íèõ ò³ë íà ìîìåíò ¿¿ íàðîäæåííÿ. Îá ºêò äîñë³äæåíü Î. Øèìêà ñàìå ì³ñÿöåâèé äåíü íàðîäæåííÿ, òîáòî ïîðÿäêîâèé íîìåð äîáè ï³ñëÿ íîâîãî ì³ñÿöÿ. Äëÿ öüîãî â³í çàâæäè òðèìàº ïðè ñîá³ óí³âåðñàëüíèé êàëåíäàð íà êøòàëò òàáëèö³ ëîãàðèôì³â, ÿêèé ñâîãî ÷àñó ðîçäîáóâ â àñòðîíîì³÷í³é îáñåðâàòîð³¿. Éîãî ðîçðàõóíêè ìàòåìàòè÷í³, íà îñíîâ³ ïîêàçíèê³â ì³ñÿ÷íîãî êàëåíäàðÿ, â ÿêîìó 355 ä³á íà ð³ê.

Îòæå, ñóì³ñí³ ïàðòíåðè íàðîäæóþòüñÿ ó òàê³ äí³, êîëè åíåðãî³íôîðìàö³éí³ ðèòìè, îòðèìàí³ â³ä êîñì³÷íèõ ò³ë ó äåíü íàðîäæåííÿ êîæíîãî, çá³ãàþòüñÿ. Ñêàæ³ìî, âàøîþ äðóãîþ ïîëîâèíîþ çàçâè÷àé áóäå íàðîäæåíèé(à) ó äåíü, ïðîòèëåæíèé âàøîìó ì³ñÿöåâîìó äíþ íàðîäæåííÿ, àáî õî÷à á ó ïðîòèëåæíèõ ÷âåðòÿõ (² ²²² àáî ²² ²V). Òóò ìîæíà ïîçàçäðèòè äóåòó Â³òðåíêî ³ Ìàð÷åíêà (72 â³äñîòêè ñóì³ñíîñò³), íèí³øíüîìó ïðåçèäåíòó ÑØÀ Áóøó ç äðóæèíîþ Ëîðîþ (82), ÿê³ «ñïèííèì ìîçêîì» â³ä÷óâàþòü îäíå îäíîãî. Ùàñëèâèìè áóëè ïîä-

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Ëþäñüê³ ñòîñóíêè ï³ä êîâïàêîì Êîñìîñó

ðóææÿ Ë³ä³ÿ Ôåäîñººâà ³ Âàñèëü Øóêøèí (74), Ãîðáà÷îâè (85,7), Ðåéãàíè (67,5). À îò ì³æ äâîìà îäí³º¿ ñòàò³, ÿê³ íàðîäèëèñÿ ó ïðîòèëåæí³ ÷âåðò³, êîíôë³êòè íåìèíó÷³. Ïðèì³ðîì, Ñòàë³í ³ Òðîöüêèé, Ñòàë³í ³ Æóêîâ, Ëåí³í ³ Ãîðüêèé, ×îðíîâ³ë ³ Óäîâåíêî, Ãðà÷ ³ Ìîðîç ÷è Ê³íàõ, ÷è Ïîòåáåíüêî, à òàêîæ Êó÷ìà ³ Ãîëîâàòèé ÷è Ãðèãîð³é Îìåëü÷åíêî. ×îëîâ³ê ³ æ³íêà ç îäí³º¿ ÷âåðò³ òåæ âîðîãóâàòèìóòü, ÿê Â³òðåíêî ³ Ìîâ÷àí (39), Ïóãà÷îâà ³ Ê³ðêîðîâ (34), Äåðþã³íà ³ Áëîõ³í (53), Ìåíüøîâ ³ Àëåíòîâà (24). «Êîñì³÷íà» ñ³ì ÿ Í³êîëàºâ ³ Òåðåøêîâà, ÿêèõ ïîºäíàâ Õðóùîâ, ìàëà 37 â³äñîòê³â ñóì³ñíîñò³. Ñïðàâæí³é â³ðíèé äðóã àáî ïîäðóãà áóäå ç îäí³º¿ ç âàìè ÷âåðò³. Äîáð³ äðóæí³ ñòîñóíêè ìîãëè á ìàòè, çà ðîçðàõóíêàìè Î. Øèìêà, Ãðà÷ ³ Ïëþù àáî Ñþçàííà Ñòàí³ê ³ Íàòàëÿ Â³òðåíêî. Áàãàòîð³÷í³ äîñë³äæåííÿ ³ êîìï þòåðíà îáðîáêà ìàéæå 100 òèñÿ÷ äàò íàðîäæåíü çíàìåíèòîñòåé ³ ¿õ ñòîñóíê³â ç ³íøèìè äàëè ìîæëèâ³ñòü Î.

Øèìêó ðîçðîáèòè âëàñíèé ìåòîä ðîçðàõóíêó ð³âíÿ êîìôîðòíîñò³ âçàºìîâ³äíîñèí. Òå ³äåàëüíå, íåäîñÿæíå, äî ÿêîãî òðåáà çàâæäè ïðàãíóòè, â³í îáðàçíî ïîð³âíþº ç êëàñíîþ ¿çäîþ â øèêàðíîìó àâòîìîá³ë³ ï³ä ñóïðîâ³ä ÷óäîâî¿ ìóçèêè õîðîøîþ äîðîãîþ íà âåëèê³é øâèäêîñò³ â êîìïàí³¿ ïðèºìíèõ ëþäåé. Äóæå äîáðå, êîëè âñ³ ñêëàäíèêè êîìôîðòíîñò³ ïåðåáóâàþòü íà îäíîìó ð³âí³. Â Îëåêñàíäðà Øèìêà ¿õ ñ³ì: æèòòºâ³ ö³ííîñò³ (çàðàäè ÷îãî ëþäèíà ïðèéøëà â öåé ñâ³ò), áà÷åííÿ ïðîáëåìè (ùî íàéâàæëèâ³øå íà öüîìó åòàï³), ñòðàòåã³ÿ, òàêòèêà ³ çàñîáè äîñÿãíåííÿ ìåòè. Çâ³ñíî, á³îëîã³÷í³ ðèòìè. À ñàìå: äîâæèíà òà ÷àñòîòà õâèë³, íà ÿê³é ðîçìîâëÿº àáî ïðèéìàº ³íôîðìàö³þ ëþäèíà, ñåáòî çäàòí³ñòü óëîâèòè äóìêó òîãî ÷è òîãî ñï³âðîçìîâíèêà ³ ñïðèéíÿòè éîãî ìàíåðó ìîâëåííÿ, òîí, ãîëîñ, ³íòîíàö³¿. Çâ³ñíî, ùî áëèæ÷å ð³âåíü ñóì³ñíîñò³ äî 100 â³äñîòê³â, òî êðàùå. Ùî ìåíøå ïåðåïàä³â çà ð³âíÿìè, òî

ïëàâí³øà ïî¿çäêà äîðîãîþ æèòòÿ. Ó ïàðàõ, äå º çëåòè ³ ïàä³ííÿ (Î. Øèìêî ¿õ â³äîáðàæàº ó ãðàô³êó), öå íå æèòòÿ. Äëÿ ùàñòÿ, óñï³øíî¿ ðîáîòè äóæå âàæëèâî çíàéòè ïàðòíåð³â ç³ ñï³âçâó÷íèìè îäíå îäíîìó ðèòìàìè. Ñëàâà Áîãó, áàãàòüîì ³ç íàñ íà äîïîìîãó ïðèõîäèòü ³íòó¿ö³ÿ.

Ðîçâèòîê ïîä³é ó áóäü-ÿê³é ãàëóç³ çàëåæèòü â³ä óçãîäæåíîñò³ çóñèëü áàãàòüîõ ëþäåé. Ìàéáóòíº Óêðà¿íè çàëåæèòü â³ä òîãî, ÿê øâèäêî ³ â ÿêîìó íàïðÿì³ äîìîâëÿòüñÿ ë³äåðè ïàðò³é òà ôðàêö³é ì³æ ñîáîþ. ª íàãîäà äåùî ñïðîãíîçóâàòè. Ö³êàâî, ÿê ñêëàëèñÿ á ñòîñóíêè ë³äåð³â ïîë³òè÷íèõ óãðóïîâàíü? Áåç ¿õ ïîë³òè÷íèõ ïðîãðàì ³ ïàðò³é. Îëåêñàíäð Øèìêî äëÿ çðó÷íîñò³ ðîçáèâ ¿õ íà ïàðè. Þùåíêî Òèìîøåíêî (42,4 â³äñîòêà): âèñîêà ñóì³ñí³ñòü ó áà÷åíí³ ïðîáëåìè ³ íèçüêà ó òàêòèö³ äîñÿãíåííÿ ìåòè.

Þùåíêî Ñèìîíåíêî (62,7): íåïîãàíà âèéøëà á ïàðî÷êà, ÿêáè õòîñü ³ç íèõ áóâ ïðîòèëåæíî¿ ñòàò³. À òàê ïðîáëåìó ðîçãëÿäàþòü ó ð³çíèõ ïëîùèíàõ. Ìîæóòü ïîðîçóì³òèñÿ, ÿêùî éòèìåòüñÿ íå ïðî ñïðàâè. Þùåíêî Ìåäâåä÷óê (66,5): ìîãëè á äîìîâèòèñÿ, àëå îäíîìó ç íèõ òðåáà ï³äêîðèòèñÿ. Õòî êîìó? Þùåíêî Ìîðîç (50,3): çà ìàéæå îäíàêîâèõ ïîãëÿä³â íà æèòòÿ ïîãàíî ÷óþòü îäèí îäíîãî, îáîï³ëüíå äðàòóâàííÿ ìàíåðîþ ïîäàííÿ ³íôîðìàö³¿. Òèìîøåíêî Ñèìîíåíêî (60): í³ ïðî ùî ìîãëè á ïîáàëàêàòè «íà ïîñèäåíüêàõ». Òèìîøåíêî Ìåäâåä÷óê (51,3): ðèáîëîâëÿ, ãðèáè-ÿãîäè, ÿêùî õòîñü îäèí áðèãàäèð. Ìîæíà çàïðîñèòè ïàíà Ñèìîíåíêà. Òèìîøåíêî «ïåðåêëàäà÷êà» ì³æ ÷îëîâ³êàìè. Òèìîøåíêî Ìîðîç (40,1): õî÷ áè ùî êàçàëè îäíå îäíîìó, âñå ñïðèéìàòèìåòüñÿ ÿê ïóñòîïîðîæíÿ áàëà÷êà, áðèäêà äëÿ âóõà. Ñèìîíåíêî Ìåäâåä÷óê (57,7): îäèí ç íàéêðàùèõ âàð³-

çìàëêó. Ç êàðèêàòóðîþ òîâàðèøóâàâ ùå æîâòîðîòèì, îñòàòî÷íî ç³éøîâñÿ ç íåþ óæå ï³ñëÿ çàê³í÷åííÿ ñòîëè÷íîãî õóäîæíüîãî ³íñòèòóòó. Íà ïî÷àòêó 80-õ ïðèñòàâ äî îá ºäíàííÿ êàðèêàòóðèñò³â «Àðõ³ãóì», ÿêèé äàâ ñòàðò áàãàòüîì â³ò÷èçíÿíèì ñâ³òèëàì öüîãî æàíðó. Ïðîéøîâ øêîëó âóëè÷íîãî ïîðòðåòóâàííÿ, íàóêó Àíäð³¿âñüêîãî ³ Àðáàòó. Òà íà â³äì³íó â³ä ïðîïîíîâàíèõ òàì ìàòðüîøîê éîãî ñêóëüïòóðè àæ í³ÿê íå ê³÷. Õóäîæíèêàì óçàãàë³ ïðèòàìàííî ãîâîðèòè ïðî ñåáå ñïðîùåíî, ëåãêî, í³áè í³÷îãî çà öèì íå ñòî¿òü. ß, çâè÷àéíî, íå çáèðàþñü óñå óñêëàäíþâàòè. Òà âàøà çàñëóãà íå ò³ëüêè ÿê õóäîæíèêà, à é ÿê ïñèõîëîãà, ô³ëîñîôà â òîìó, ùî êîæíîþ ðîáîòîþ âè ïîêàçóºòå, íàñê³ëüêè âñ³ ìè ïðî÷èòóâàí³. ² âñå-òàêè, ÷îìó îá ºêòè âàøèõ òâîð÷èõ åêñïåðèìåíò³â çàòåðò³ äî áëèñêó îñîáè ç ïåðåìèòèìè ê³ñòî÷êàìè? Êîëè â ñåðåäèí³ â³ñ³ìäåñÿòèõ ðîê³â ÿ ïî÷èíàâ ç ïîë³òèê³â, öå áóëà äàíèíà ïåðåáó-

äîâí³é ìîä³. Íèí³ á ¿õ íå ðîáèâ, ìåí³ öå âæå íåö³êàâî... À ðåøòà òî ò³, õòî ìåí³ ïîäîáàºòüñÿ. Àëå æ âàø³ «âåðñ³¿» ïîë³òè÷íèõ ë³äåð³â äóæå îñîáèñò³ñí³. Ìåí³, ïðèì³ðîì, çäàâñÿ ö³êàâèì Ãîðáà÷îâ ó ï³îíåðñüê³é êðàâàòö³ ç ãîðíîì. Öåé ì³é ïåð³îä ìåí³ âçàãàë³ íå äî âïîäîáè. Íàìàãàþñÿ ò³ ðîáîòè íå ïîêàçóâàòè. Ñïîä³âàþñÿ, âè íå ðîçïðàâëÿºòåñÿ ç íèìè, ïîä³áíî äî æèâîïèñö³â, ÿê³ çàôàðáîâóþòü êàðòèíè? Íå ðîçáèâàºòå ëÿëüêè îá ï³äëîãó? Òà í³, â ìåíå çäîðîâà ïñèõ³êà. À ã³ïñ äîáðå á ºòüñÿ? ×óäîâî. Òîìó ó âàñ ï³ä ×àïë³íîì íàïèñàíî ïðîñòî «ã³ïñ». ßêùî íàñ ïåðåêîíóâàëè, ùî äóìêà ïðî âåëèêîãî ×àðë³ áàëàíñóº ì³æ «âåñåëèé êëîóí» ³ «ñóìíèé êëîóí», òî ó âàñ â³í âðàçëèâèé ô³ëîñîô. Í³êóë³íó â³í äóæå ñïîäîáàâñÿ. Âè Í³êóë³íó äàðóâàëè íå Í³êóë³íà? Äàðóâàâ éîìó ×àïë³íà, à çãîäîì ³ éîãî ñàìîãî. Êîëè ïðè¿õàâ äî íüîãî çà ð³ê, ìåíå ïîðàäóâàëî, ùî ×àïë³í ñòî¿òü ó íüîãî íà ñòîë³. Ñâîºþ ã³ïñîâîþ êîï³ºþ áóâ çâîðóøåíèé ³ Ï ºð Ð³øàð, ÿêèé îòðèìàâ îá ºìíèé øàðæ ó ïîäàðóíîê. Áà÷èëè ñåáå ³ Ëåîí³ä Êðàâ÷óê, ³ Ê³ðêîðîâ. Â ²òàë³¿ íà êîíêóðñ³ êàðèêàòóð Ñåðã³ºâ³ áóëî ïðèñóäæåíî ïðèç çà ñêóëüïòóðó ªëüöèíà. Òèì, ùî ñïðàâà éîãî æèâå,

Ñåðã³é Àëººâ áàãàòî â ÷îìó çàâäÿ÷óº äðóæèí³ Ëàðèñ³, ñïîäâèæíèêó ³ ïðîäþñåðó. «Ìåí³ ïîùàñòèëî, ùî çóñòð³â ¿¿ 15 ðîê³â òîìó. Êð³ì òîãî, ùî öå êîõàíà æ³íêà, ó íàñ ö³ëêîâèòî çá³ãàþòüñÿ ñìàêè, ïîãëÿäè», ðîçïîâ³äàº õóäîæíèê. Ñåðã³é áðàâ ó÷àñòü ëèøå â êîëåêòèâíèõ âèñòàâêàõ ïåðñîíàëüíî¿ òàê ³ íå áóëî. Õî÷à íàâ³ùî éîìó âëàøòîâóâàòè â çàë³ çá³ãîâèñüêî ñíîá³â, êîëè âë³òêó â Êðèìó éîãî âèñòàâêè íå ïðèïèíÿþòüñÿ ³ â³äáóâàþòüñÿ ç ïîâíèì àíøëàãîì. Ñâî¿ìè äóìêàìè ç ïðèâîäó ñêóëüïòóð ç ìèòöåì ä³ëÿòüñÿ ñîòí³ â³äïî÷èâàëüíèê³â. Âîíè æ çàâçÿòî ôîòîãðàôóþòüñÿ ó ìàñêàõ. Ó öüîìó ñâ³ò³ é áåç òîãî âñ³ íîñÿòü ìàñêè. Çâ³äêè â ëþäåé ïðàãíåííÿ ïîâåðõ ³ùå é âàø³ íàòÿãàòè? ×åñíî êàæó÷è, ÿ é ñàì öüîãî íå ðîçóì³þ. ² âñå-òàêè ëþäè îõî÷å ôîòîãðàôóþòüñÿ â íèõ. Ïðè÷îìó æ³íêàì ³ ä³òÿì öå ïîäîáàºòüñÿ á³ëüøå, í³æ ÷îëîâ³êàì. À âàì í³êîëè íå çàêèäàëè, ùî îò, ìîâëÿâ, ëþäèíà âèïèíàº âàäè âåëèêèõ ëþäåé, ùîá âèâèùóâàòèñÿ íà ¿õíüîìó òë³? Í³, òàêîãî íå êàçàëè. Ïðîñòî, òðàïëÿºòüñÿ, ëþäÿì íå ïîäîáàºòüñÿ òîé ÷è ³íøèé øàðæ ïðèì³ðîì, ¿õíüîãî óëþáëåíîãî àêòîðà. Öå ò³ ãëÿäà÷³, êîòð³ ñïðèéìàþòü íà ð³âí³ «ñõîæèé íå ñõîæèé». Ùå ðîê³â äåñÿòü òîìó øàðæ ââàæà-

Õèòðîñïëåò³ííÿ ì³ñÿöåâèõ ðèòì³â ó ïàðëàìåíò³

àíò³â ðîçóì³ííÿ ãëîáàëüíèõ ³ ñòðàòåã³÷íèõ íàïðÿì³â, àëå ÿê âàæêî äîíåñòè äî îïîíåíòà ñâîþ äóìêó! Ñèìîíåíêî Ìîðîç (56): Ñèìîíåíêî â êîìïàí³þ äî Òèìîøåíêî òà Ìåäâåä÷óêà âçÿâ áè Ìîðîçà, ÿêùî òîé ìîâ÷àòèìå. ²íàêøå «ÿ òâ³é ×àïàºâ, à òè Ïåòüêà». Ìåäâåä÷óê Ìîðîç (63,4): ïðîòè áóäü-ÿêî¿ ïàðè çëàãîäæåíî ç³ãðàëè á ïðèíàéìí³ â êàðòè. ßê áà÷èòå, íåìàº æîäíî¿ ïàðè ç³ ñòàá³ëüíèìè ïîêàçíèêàìè. Àëå ÿêùî ö³é êîìàíä³ ïîòð³áåí âàòàæîê, ñêàæ³ìî, á³ëÿ âîãíèùà, êîãî á³ëüøå ñëóõàëè á? Ìåäâåä÷óêà (73 â³äñîòêè ñóì³ñíîñò³), Ñèìîíåíêà (70), Þùåíêà (56,1), Òèìîøåíêî (55,97), Ìîðîçà (36,6). Íà ïåðåêîíàííÿ Î. Øèìêà, äëÿ òîãî, ùîá áóâ ïîðÿäîê ³ çëàãîäà â áóäü-ÿêîìó ãóðò³ ëþäåé, äîáðå éîãî ôîðìóâàòè ç óðàõóâàííÿì âïëèâ³â íåâèäèìèõ êîñì³÷íèõ ðèòì³â. Ëþäìèëà ÃÐÀ×-ÎÏÀÍÀÑÅÍÊÎ. Äðóæí³ øàðæ³ Â ÿ÷åñëàâà ÊÀÇÀÍÅÂÑÜÊÎÃÎ.

Äîáðèé Êàðàáàñ, ÿêèé íå á º ñâî¿õ ëÿëüîê

Êëóá çíàìåíèòîñòåé

³ä íîâîð³÷íîãî ñâÿòà ìè, çâè÷àéíî, ÷àð³â ÷åêàëè. Òà àæ í³ÿê íå òîãî, ùî â ãîñòèíó äî «Êëóáó çíàìåíèòîñòåé» çàâ³òàþòü íàéâ³äîì³ø³ ëþäè ïëàíåòè. Ïðè÷îìó îäíî÷àñíî. ×àïë³í, Øâàðöíåããåð, Í³êóë³í, Ëó¿ äå Ôþíåñ, Õðóùîâ, Ì³ê Äæàããåð, Ìàðêñ, Áåëüìîíäî, Ìåðèë³í Ìîíðî, Åëâ³ñ Ïðåñë³, õëîïö³ ç «Á³òëç», Ð³øàð ³ ùå ÷èìàëî äîáðèõ ³ íå äóæå, ïðèâàáëèâèõ ³ í³, æèâèõ ³ òèõ, õòî âæå ïîêèíóâ öåé ñâ³ò, êóëüòîâèõ îñîáèñòîñòåé. ×àð³âíèêà, ùî ïðèâ³â ¿õ óñ³õ äî íàñ, çâóòü Ñåðã³é Àëººâ. Â³í âèãîòîâëÿº ìàñêè ³ îá ºìí³ êàðèêàòóðè. À âîíè, ÿê í³ùî ³íøå, ïàñóþòü äî Íîâîãî ðîêó. Çà ðîáîòàìè Ñåðã³ÿ ïñèõîàíàë³òèêè ìîãëè á ïèñàòè íàóêîâ³ ïðàö³. Æàíð ñêóëüïòóðíîãî øàðæó áàãàòîâèì³ðíèé. Öå âåëèêîþ ì³ðîþ ñòîñóºòüñÿ íå òàê ò³ëà ó ïðîñòîð³, ÿê ëþäñüêî¿ ïðèðîäè. Ñåðã³é ïðåïàðóº ñâîþ ÷åðãîâó «æåðòâó», âèòÿãàþ÷è íàçîâí³ ÷àñòî-ãóñòî íå íàéïðèâàáëèâ³ø³ ðèñè, àáî ò³, ïðî ÿê³ í³õòî é íå çäîãàäóâàâñÿ. Â³í ³ùå ³ ùå ïîâòîðþº òåçó ïðî çàãàëüíó íåäîñêîíàë³ñòü ³ ïðî òå, ùî íàâ³òü ñèëüí³ ñâ³òó öüîãî áåçíàä³éíî ñëàáê³. Ñóïåðìåí Áåëüìîíäî ó íüîãî áåççàõèñíèé çàì³ñòü ï³ñòîëåò³â ö³ëèòü ïàëüöÿìè. À Ëó¿ äå Ôþíåñ íå òàêèé óæå é áåçâèííèé â Àëººâà öå åêñòðåì³ñò ïîòàéêè. ² òàì, äå â ³íøîãî õóäîæíèêà ïðî âèêîðèñòàíèé ìàòåð³àë íàïèñàíî, ïðèì³ðîì, «ïîëîòíî, îë³ÿ», ó Ñåðã³ÿ «ã³ïñ, çîëîòî, ä³àìàíòè» (Þ. Í³êóë³í), «êàõë³» (Ï ºð Ð³øàð), «ê³ñòêà, ì ÿñî» (Øâàðöíåããåð). Íàéö³êàâ³øå, ùî äåõòî ñïðèéìàº öå çà ÷èñòó ìîíåòó, êàæå õóäîæíèê. À ñòîñîâíî ïåðåá³ëüøåííÿ äåÿêèõ õàðàêòåðíèõ ðèñ, òî òàêèé óæå çàêîí øàðæó. Ïîíÿòòÿ «äðóæí³é øàðæ» âèãàäàëè çà ðàäÿíñüêèõ ÷àñ³â. Õî÷à... Íàñïðàâä³ áóâàþòü øàðæ³ ³ äîáð³, ³ çë³. Ìåí³ êàæóòü, ùî â ìåíå äîáð³. Ëèáîíü, òîìó, ùî ëþáëþ ëþäåé, ÿêèõ çîáðàæóþ. À ìåí³ çäàëîñÿ, ùî íå òàê äîáð³, ÿê... Ñëîâî «îá ºêòèâí³» ÿêåñü äóðíóâàòå... Âîíè ó âàñ ð³çíîãðàíí³. Ãðîòåñê óçàãàë³ ñâ³ä÷èòü ïðî õîðîøå çíàííÿ ëþäñüêîãî ìàòåð³àëó. Êîëè ïîáà÷èëà âàø³ ðîáîòè, ïðèãàäàëà Êàìþ: «Â äåÿê³ õâèëèíè ïðàã-

íåø óìåðòè, áî áà÷èø æèòòÿ íàñêð³çü». Çâè÷àéíî, òî ðàäèêàëüíèé ñïîñ³á áîðîòüáè ç âëàñíîþ ïðîçîðëèâ³ñòþ. Îäíàê ëþäèíà, êîòðà òàê çàïðîñòî ç÷èòóº ³íøèõ, ìàáóòü, íå íàéâåñåë³øà... Íå ñêàçàâ áè. Ïðîñòî ç ðîêàìè âåñåë³ñòü çíèêàº. À çàãàëîì ÿ âì³þ ðàä³òè. ßê êàçàâ ïðî ñåáå Ãåðäò, «ÿ âäÿ÷íèé ãëÿäà÷, íàéãîëîñí³øå ñì³þñü». Ó ìåíå ºäèíå «àëå»: íàìàãàþñÿ íå ðîáèòè øàðæ³â íà ëþäåé, êîòð³ äëÿ ìåíå íåïðèºìí³. À íåâäîâîëåííÿ áóâàº ç ïðèâîäó ê³íöåâîãî ðåçóëüòàòó. ×åðåç ïåâíèé ÷àñ óñâ³äîìëþºø: ìîæíà áóëî á çðîáèòè êðàùå. Êèÿíèí Ñåðã³é Àëººâ, ìåëàíõîë³ê ç äîáðèìè î÷èìà, ìàëþâàâ

Äëÿ ùàñòÿ, óñï³øíî¿ ðîáîòè äóæå âàæëèâî çíàéòè ïàðòíåð³â ç³ ñï³âçâó÷íèìè îäíå îäíîìó ðèòìàìè

ëè äóæå îáðàçëèâîþ øòóêîþ. Îò, êàçàëè, áóâ áè 37-é ð³ê òåáå á óæå íå áóëî. Òåïåð á³ëüøå ðîçóì³ííÿ. Íàïåðåäîäí³ ñâÿòà ãîâîðèòè ïðî òå, ùî âàñ ó ëþäÿõ ïðèâàáëþº, à ùî í³, íå çàïèòàííÿ. Êðàùå ñêàæ³òü, Ñåðã³þ, ÿê³ ãàðí³ ðèñè âè ïîáàæàëè á ëþäÿì íàáóòè, à ÿê³ íåäîë³êè ïîäîëàòè? Ïîáàæàâ áè íàâ÷èòèñÿ äèâèòèñÿ íà æèòòÿ ç ãóìîðîì öå âåëè÷åçíà ïåðåâàãà. Ç íåþ âñå íàâêîëî çäàºòüñÿ çíà÷íî êðàùèì. À ïîäîëàòè? Ïðàãíóòè òîãî, ùîá ïîòðåá ïîìåíøàëî. Öå äóæå ïî-áóääèñòñüêîìó. ×îìó? Äëÿ õðèñòèÿí öå òàê ñàìî àêòóàëüíî. Ïðèíàéìí³, ÿ ñàìå òàê íàìàãàþñÿ æèòè. Îëüãà ÊËÅÉÌÅÍÎÂÀ.

Íà çí³ìêó: Ñåðã³é Àëººâ ³ ëèøå äåÿê³ ç éîãî ñêóëüïòóðíèõ øàðæ³â.

Cyan Magenta Yellow Black 28 ãðóäíÿ 2002 ãîäà. ¹ 249 (3000)

ÄÇÅÐÊÀËÎ

Ð³ê êó÷åðÿâî¿ õìàðèíêè

ßêáè â³âö³ ìîãëè õî÷ íà ìèòü ïîêèíóòè ð³äí³ ãîðè! Òî ï³øëè á ãðàòèñÿ â Ä³ä³â Ìîðîç³â ì³ñòàìè é ñåëàìè. Íîâîð³÷íî¿ íî÷³ êó÷ìè ñîëîäêî¿ âàòè ñóíóëè á âóëèöÿìè, çàõîäèëè á äî áóäèíê³â ³ ðàä³ñíî «ìåêàëè». Öå æ áî ¿õí³é ð³ê. Òà â³âöÿì íåäîñòóïí³ àí³ òàê³ ôàíòàç³¿, àí³ òàê³

â÷èíêè. Òîæ ñèä³òè ¿ì ó ñâî¿õ âåëè÷íèõ Êàðïàòàõ, ìð³þ÷è ïðî ùå íå ñêîðèé âèõ³ä íà ïîëîíèíó. À ìè â î÷³êóâàíí³ çì³í íàïèøåìî çàïèñêó-áàæàííÿ é çàïå÷åìî ¿¿ ó ñâÿòêîâîìó ïèðîç³. À ïîò³ì íåíàðîêîì ñàì³ é ç ¿ìî ïàïåðîâèé êëàïòèê ç îòàêèì òåêñòîì: «Ìð³þ

Õàé íàñíèòüñÿ âàì íà Íîâèé ð³ê öÿ ³äèë³ÿ

æèòè íà ãîð³, ó ïàñòóø³é õàòèí³. Ïðîêèäàòèñÿ â îòî÷åíí³ óìèðîòâîðåíèõ ã³ð. ¯ñòè áàãàòî-áàãàòî ñèðó. Ùîðàíêó, îêð³ì ñîáà÷êè, âèãóëþâàòè âåðâå÷êó îâåöü ³ ê³ç. Âèãàäóâàòè êàçêè. Äèõàòè ïîâ³òðÿì, íàñòîÿíèì íà ñìåðåêàõ. ² áóòè â ãàðìîí³¿ ç óñ³ì ñâ³òîì».

Õàé íàñíèòüñÿ âàì íà Íîâèé ð³ê öÿ ³äèë³ÿ, à íà äîäàòîê äî íå¿ äîáðîäóøíà êó÷åðÿâà îâå÷êà ç îïòèì³ñòè÷íèì: «Ìå-åå!». Ùî ¿õíüîþ îâå÷îþ ìîâîþ îçíà÷àòèìå: «Íå ñóìóé!» Îëüãà ÊËÅÉÌÅÍÎÂÀ. Ôîòî Îëåêñàíäðà ÊËÈÌÅÍÊÀ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Ãðîìàäÿíè òà êðà¿íà æèâóòü ð³çíèì æèòòÿì Ñõîæå, ñêàðæèòèñÿ íà òå, ùî æèòè âàæ÷å, ãðîøåé áðàêóº, çàðïëàòè íå âèïëà÷óþòü ó íàø³é êðà¿í³ âæå ñòàëî òðàäèö³ºþ. Äåõòî ñïèñóº âñå íà çëó äîëþ, ³íø³ íåçàäîâîëåí³ äåðæàâíîþ ïîë³òèêîþ, à ùå õòîñü ìîâ÷êè âèøóêóº ïðè÷èíó íåâäà÷ íà äí³ ñêëÿíêè. Îäíàê äëÿ íàøèõ

ñï³ââ³ò÷èçíèê³â 2002 ð³ê âèäàâñÿ êðàùèì, àí³æ äëÿ Óêðà¿íè çàãàëîì. Ïðèíàéìí³ ïðî öå ñâ³ä÷àòü ðåçóëüòàòè âñåóêðà¿íñüêîãî îïèòóâàííÿ, ïðîâåäåíîãî íà çàìîâëåííÿ ²íñòèòóòó ïîë³òèêè. Çîêðåìà, äëÿ 22 â³äñîòê³â ðåñïîíäåíò³â ìèíóëèé ð³ê áóâ «õîðîøèé», äëÿ ïîëîâèíè «í³ õîðîøèé,

í³ ïîãàíèé» ³ äëÿ 26 â³äñîòê³â «ïîãàíèé». Àëå ëèøå ñ³ì â³äñîòê³â îïèòóâàíèõ ââàæàþòü 2002-é ðîêîì «õîðîøèì» äëÿ Óêðà¿íè, à 44 «ïîãàíèì». Ìèìîâîë³ íàïðîøóºòüñÿ çàïèòàííÿ: ÷îìó íèí³ æèòòÿ ãðîìàäÿí òà êðà¿íè ð³çíèòüñÿ? Íàä³ÿ ÃÎÐÁÀÒÞÊ.

...40 ðîê³â ïîòîìó

Íàçèâàþòü Ìàêñîì. ² öèì óñå ñêàçàíî...

Íàðîäíîãî àðòèñòà Óêðà¿íè Ñâÿòîñëàâà Ìàêñèì÷óêà äðóç³ íå çâóòü ïî ³ìåí³. Â³ääàâíà íàçèâàþòü Ìàêñîì. Áî âñå, ÷èì çàéìàºòüñÿ â æèòò³, â³í ì³ðÿº ìàêñèìàëüíèìè ì³ðêàìè. Âîíè ñôîðìóâàëèñÿ ³ çì³öí³ëè â ø³ñòäåñÿò³ ðîêè. Â 1963ìó â³í ïðàöþâàâ ó Õàðê³âñüêîìó àêàäåì³÷íîìó òåàòð³ ³ìåí³ Ò. Øåâ÷åíêà. Â äóìêàõ ³ ïàì ÿò³ ðàç ó ðàç ïîâåðòàºòüñÿ äî òîãî «çíàêîâîãî» â³äòèíêó ñâîãî æèòòÿ. Çóñòð³÷ íîâîãî, 1963, ðîêó áóëà ìî¿ì ïåðøèì «õðåùåííÿì» ÿê ì³ñöåâêîì³âñüêîãî ë³äåðà. ß çàïðîïîíóâàâ ç³áðàòè â íàøîìó ðåïåòèö³éíîìó çàë³ àêòîð³â óñ³õ õàðê³âñüêèõ òåàòð³â íà áàë. Óçÿâ íà ñåáå âñ³ îðãàí³çàö³éí³ ïðîáëåìè â³ä çáèðàííÿ âíåñê³â äî ïîøóê³â ïîñóäó. Çàãàëîì íàçáèðàëîñÿ ìàéæå 200 áàæàþ÷èõ óïåðøå ïðîâåñòè òàêó êîëåêòèâíó íîâîð³÷íó çàáàâó â òåàòð³. Ïðî âñÿê âèïàäîê ÿ ïåðåäáà÷èâ «çàéâ³» ì³ñöÿ. Òà ÿêèé áóâ ì³é æàõ, êîëè ÿ ïîáà÷èâ, ùî ìàëî íå äâà äåñÿòêè ãîñòåé ñòîÿòü. Î÷åâèäíî, ì³ñòîì ï³øîâ ðîçãîëîñ, ³ äåõòî ç àêòîð³â ïðèõîïèâ ³ç ñîáîþ ïðèÿòåë³â. ² îñü á þòü êðåìë³âñüê³ êóðàíòè, à ÿ ï³äõîäæó äî ñò³íè ³ íà êîæåí «áàì» ãåïàþ ÷îëîì îá ñò³íó. Îòæå, «ïðîêîë» ïåðåâåëè íà æàðò. ² äî ðàíêó âåñåëèëèñÿ òàê, ùî ãåòü óñ³ çàëþáêè ïåðåòâîðèëèñÿ íà íàòõíåííèõ êîìåä³àíò³â. Ïðèãàäóþ, ãîëîâíèé ðåæèñåð ïèâ âèíî ç í³÷íîãî ãîðùèêà ³... æîäíèõ êîìïëåêñ³â. Ïîòîìó íàø áàë áóâ íà âóñòàõ óñ³õ õàðê³â ÿí, ³ ìè ìàëè íàì³ð çíîâó ³ çíîâó ðîáèòè òàê³ çàáàâè. Òà íå ñóäèëîñÿ... Êîëè ìåíå ëèøå îáèðàëè ãîëîâîþ ì³ñöåâêîìó òåàòðó, â òîìó ñàìîìó çàë³ ëóíàëè âèãóêè: «Ãåòü êóëüò îñîáè Ñåðäþêà!». Â³òàëè, ìîâ Õðóùîâà ï³ñëÿ éîãî â³äîìîãî âèñòóïó íà ÕÕ ç ¿çä³ ÊÏÐÑ. ß ñêàçàâ òîä³ âñå, ùî äóìàâ ïðî ðåïåðòóàðíó, à îñîáëèâî ïðî êàäðîâó ïîë³òèêó â òåàòð³. Íà òîé ÷àñ ãîëîâí³ ðîë³ âèêîíóâàëè ê³ëüêà îñ³á, à òîìó àêòîðè ïî÷àëè çâåðòàòèñÿ äî ìåíå, ìîâ äî ñïàñèòåëÿ. Íå ñêàæó, ùî öÿ ðîëü áóëà ìåí³ ïðèºìíà. Àäæå äîâîäèëîñÿ «çìàãàòèñÿ» ³ç õóäîæí³ì êåð³âíèêîì òåàòðó, íàðîäíèì àðòèñòîì Ðàäÿíñüêîãî Ñîþçó, ëàóðåàòîì Ñòàë³íñüêî¿ ïðåì³¿, ÷ëåíîì ÖÊ, çíàìåíèòèì Ëåñåì Ñåðäþêîì. Çà ìàêñèìàë³çì ìåíå ïîçáàâèëè ðîëåé ùî ìîæå áóòè á³ëüøèì ïîêàðàííÿì?! Ïî÷àëè âèêëèêàòè äî îáêîìó ïàðò³¿, ïîÿñíþâàëè, ùî áàòîãîì îáóõà íå ïåðåñ³êòè. Ðîçáèðàëè ìåíå ÿê ãîëîâó ì³ñöåâêîìó ³ íà ïàðòáþðî òåàòðó, õî÷à ÿ í³êîëè íå áóâ ÷ëåíîì ïàðò³¿, «ïîñòàâèëè íà âèä». Ïðèãàäóþ, íàðîäíèé àðòèñò Óêðà¿íè Ãðèãîð³é Êîçà÷åíêî, ÷ëåí ïàðòáþðî, êàçàâ: «Ìàêñèì÷óê ð³æå ïðàâäó-ìàò³íêó ó â³÷³, àëå êîìó âîíà ïîòð³áíà?». ßê öå êîìó? Íàì ñàìèì. ßê õî÷åø, ùîá òåáå ïîâàæàëè, ñàì ñåáå ïîâàæàé. Íåïðîñòî áóëî çíàéòè îäíîäóìö³â, ÿê³ ðîçä³ëÿëè á öþ ô³ëîñîô³þ. Ìîëîä³ àêòîðè ñï³ëêóâàëèñÿ ì³æ ñîáîþ ðîñ³éñüêîþ ìîâîþ. Îäèí ³ç êîëåã ìåí³ çàêèíóâ: «Ìàêñ, êîãäà òû íàó÷èøüñÿ ïî-÷åëîâå÷åñêè ðàçãîâàðèâàòü?» Äëÿ íèõ óêðà¿íñüêà ìîâà áóëà «áàð ºðîì», ùî íå äàâàâ çìîãè ðîçãîðíóòèñÿ ³ çàìàíèòè ãëÿäà÷à. Âîíè ñïîä³âàëèñÿ, ùî öåé áàð ºð îñü-îñü áóäå óñóíóòî. ß ïðàöþâàâ ³ â òåàòðàëüíîìó ³íñòèòóò³ àñèñòåíòîì êàôåäðè ñöåí³÷íî¿ ìîâè ï³ä êåð³âíèöòâîì äîöåíòà Ðîìàíà ×åðêàøèíà. (Äî ñëîâà, ì³é ó÷èòåëü ñâîãî ÷àñó ñòàâ íà çàõèñò Ëåñÿ Êóðáàñà, ÿêîãî «ðîçïèíàëè» â íàøîìó æ òåàòð³.) ß ââ³â ó ïðîãðàìó òâîðè «ø³ñòäåñÿòíèê³â» òîä³ ùå ïðîñòî ìîëîäèõ ïîåò³â. Ëåñü Ñåðäþê, ÿêèé î÷îëþâàâ êàôåäðó ìàéñòåðíîñò³ àêòîðà, ïîñëóõàâ ¿õ íà åêçàìåí³ ³ áóâ äóæå çàäîâîëåíèé. Òà íåâäîâç³, ï³ñëÿ ïî¿çäêè â Êè¿â, â³í ñêëèêàâ ó òåàòð³ çáîðè, ïðèñâÿ÷åí³ áîðîòüá³ ³ç àá-

ñòðàêö³îí³çìîì â Óêðà¿í³. ×ëåí ÖÊ óæå ïåðåñòàâàâ áóòè ñàìèì ñîáîþ ³ âèêîíóâàâ óêàç³âêè çãîðè. Çðîáèâ âñòóïíå ñëîâî: «ß äèâóþñÿ, êàæå, ÿê ñèâî÷îëèé Ëåîí³ä Íîâè÷åíêî ì³ã õâàëèòè òèõ øìàðêà÷³â, áåç³äåéíèõ ôîðìàë³ñò³â». Ïîò³ì âèñòóïèëè «ìîëîòèëüíèêè ö³ïîì» ³ òåæ «ãðîìèëè» Ìèêîëó Â³íãðàíîâñüêîãî, ²âàíà Äðà÷à, Ë³íó Êîñòåíêî... ² òóò ÿ çíîâó âèáóõíóâ: «Ùî âè òóò íåñåòå? Õòî âàì äàâ ïðàâî ãîâîðèòè ïðî òå, ÷îãî íå çíàºòå? ×è õòîñü ³ç âàñ ïðî÷èòàâ áîäàé îäèí ðÿäîê ïîåç³é öèõ àâòîð³â?». Ó çàë³ ïî÷àëîñÿ ðåâèùå â³ä àáñòðàêö³îí³ñò³â ïåðåéøëè äî ìåíå é ïî÷àëè ìîëîòèòè. «Âèêëèêàéòå ÷îðíîãî âîðîíà, áåð³òü!» êðè÷ó ¿ì ó â³äïîâ³äü. Õòîçíà, ÷èì çàê³í÷èëèñÿ á òàê³ ðîçáîðêè, ÿêáè âñå öå â³äáóâàëîñÿ ó Ëüâîâ³. À Õàðê³â òîä³ áóâ ëîÿëüí³øèé. Ìåíå ï³äòðèìàëè ïèñüìåííèêè íà ÷îë³ ç Ðîáåðòîì Òðåòüÿêîâèì òà ²âàíîì Âåðãàíîì. Ïðèãàäóþ÷è òîä³øí³é Õàðê³â, ÿ, âæå ç â³ääàë³ ÷àñó, äóìàþ ïðî òå, ùî ãàëè÷àíè ³íîä³ íàäòî åìîö³éíî çàõèùàþòü óêðà¿íñüêó ìîâó íà êøòàëò: «Íå ðîçìîâëÿéòå ç³ ìíîþ ðîñ³éñüêîþ!». Ïðîáëåìà çàõèñòó óêðà¿íñüêî¿ ìîâè äëÿ ìåíå îäíà ³ç íàéáîëþ÷³øèõ. ßê àêòîð ÿ ïåðåêîíàíèé, ùî êðàñà ìîâè íåð³äêî ìàº á³ëüøèé âïëèâ, àí³æ òàêà êàòåãîðè÷í³ñòü. Ñê³ëüêè ðàç³â ÿ ÷óâ â³ä ðîñ³éñüêîìîâíèõ ïðèÿòåë³â ó òîä³øíüîìó ³ âæå íèí³øíüîìó Õàðêîâ³, êîòðèé ïðèéìàº ìåíå, ìîâ ð³äíîãî: «Ìàêñ, ãîâîðè, ãîâîðè ïî-óêðàèíñêè. Êàêîé êðàñèâûé ÿçûê!». Óêðà¿íñüêà ìîâà íå ðàç ñòàâàëà äëÿ ìåíå «êëþ÷åì». Óñì³õàþñÿ, çãàäóþ÷è òàêèé åï³çîä. ßêîñü ç³áðàëèñÿ â ìî¿é ê³ìíàò³ ó ãóðòîæèòêó äðóç³-ïèñüìåííèêè. Íà îñòàííþ ÷àðêó, ÿê áóâàº, ãîð³ëêè íå âèñòà÷èëî. Ãàñòðîíîìè âæå áóëè çà÷èíåí³, ³ òîâàðèñòâî â³äðÿäèëî ìåíå äî íàéáëèæ÷îãî ðåñòîðàíó. Ñòóêàþ â çà÷èíåí³ äâåð³ ³ ÷óþ çà ïëå÷èìà: «Ãðàæäàíèí, âû ÷òî ÷èòàòü íå óìååòå? Âõîä òîëüêî äî äåñÿòè ÷àñîâ». «À äå æ ³ùå ÿ ìîæó êóïèòè î òàê³é ïîð³ ïëÿøêó ãîð³ëêè?» ââ³÷ëèâî â³äïîâ³äàþ-ïèòàþ óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ. Ì³ë³ö³îíåðà í³áè ï³äì³íèëè. Â³í åíåðã³éíî ïîñòóêàâ ó äâåð³, ïîãóêàâ ïîðòüº ³ çâåë³â éîìó âæå óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ: «Âèíåñè öüîìó õëîïöåâ³ ïëÿøêó ãîð³ëêè». Íà ÿêóñü ìèòü ìè ñòàëè «çìîâíèêàìè» çàâäÿêè ð³äí³é äëÿ íàñ îáîõ ìîâ³. ² õòîçíà, ÷è òà ïëÿøêà ä³ñòàëàñÿ á ìåí³, ÿêáè çàãîâîðèâ ðîñ³éñüêîþ. Ö³êàâî, ùî êî¿ëîñÿ òîä³ â äóø³ ï³ä ñëóæáîâèì ìóíäèðîì? Äóìàþ, ùî ì³ë³ö³îíåð ïðèíàéìí³ çàìèñëèâñÿ íàä òèì, ùî ìàòåðèíñüêà ìîâà íå º ìåíøîâàðò³ñíîþ. Òðîõè çãîäîì ìåíå çàïðîñèëè äî òåàòðó ³ìåí³ Ì. Çàíüêîâåöüêî¿. ² òîé-òàêè Ëåñü Ñåðäþê ïîçè÷èâ ãðîøåé íà äîðîãó. (Â äóø³ â³í çàëèøàâñÿ ëþäèíîþ, âèäàòíèì óêðà¿íñüêèì àêòîðîì, îäíàê ñèñòåìà áàãàòî â ÷îìó çëàìàëà éîãî.) Â óêðà¿íîìîâíîìó ³ óêðà¿íñüêîìó çà äóõîì Ëüâîâ³ ÿ â³ä÷óâ ñåáå ùàñëèâèì. ² çíîâó ìîÿ ê³ìíàòà â ãóðòîæèòêó ïåðåòâîðèëàñÿ íà òâîð÷èé êëóá. Àëå ìèíóëî íåáàãàòî ÷àñó ³... ðîçïî÷àëèñÿ àðåøòè. 1965 ðîêó çàáðàëè Îñàä÷îãî, Êîñ³âà, áðàò³â Ãîðèí³â. Óíî÷³, êîëè ÿ ÷óâ ó êîðèäîð³ êðîêè, ãóïàëî â ñêðîíÿõ: öå ïî ìåíå, ïî ìåíå... Íà ïî÷àòêó ø³ñòäåñÿòèõ ìè âäèõíóëè íà ïîâí³ ãðóäè ñâ³æîãî ïîâ³òðÿ â³ä Õðóùîâñüêî¿ â³äëèãè, àëå òðèâîæíèé ñòóê³ò ó ñêðîíÿõ íå ïîëèøàâ áàãàòüîõ ³ç íàñ àæ äî ñåðïíÿ 1991 ðîêó... Ï³äãîòóâàëà Îêñàíà ÒÅËÅÍ×².

Ëüâ³â. Íà çí³ìêó: Ñâÿòîñëàâ Ìàêñèì÷óê íàðîäíèé àðòèñò Óêðà¿íè. Ôîòî Âîëîäèìèðà ÂÀÑÈÍ×ÓÊÀ.

Í³ìåöü Ìàðò³í, ÿêèé ÷èãèðèíöåì ñòàâ

à îêîëèö³ ×èãèðèíà, äå Í ëåäü íå ï³ä êîæíèì òèíîì ëåæèòü êóïà ñîëîìè ÷è äðîâ,

öÿ ñàäèáà â³äðàçó âïàäàº â îêî. Îøàòíèé áóäèíîê, ÷åïóðíå ïîäâ³ð ÿ. «ªâðîïëèòêîþ» âèìîùåíèé íå ò³ëüêè äâ³ð, à é âè¿çä çà âîð³òüìè. Ï³ä ðîçëîãèì ãîð³õîì äèòÿ÷èé ìàéäàí÷èê ç àêóðàòíî ñêëàäåíèìè ³ãðàøêàìè. Íà ãîðîä³, çàì³ñòü êàðòîïëèííÿ, çåëåíèé ãàçîí ³ êóù³ òðîÿíä. «Õòî æ öå òàê ïîðÿäêóº íå «ïî-íàøîìó?» çàïèòàëà ñòîë³òíüîãî ä³äà, ùî ïîðàâñÿ íà ñâîºìó îá³éñò³. «Òî í³ìåöü, ç ïîâàãîþ â³äïîâ³â ä³ä. Çÿòü Ôåäîðà Ðàä÷åíêà». ²ñòîð³ÿ çóñòð³÷³ Òàí³ Ðàä÷åíêî ç Ìàðò³íîì Ë³ññå ñõîæà íà ñîòí³ ³íøèõ. Êîëè íàø³ ä³â÷àòà ¿äóòü çà êîðäîí íà çàðîá³òêè ³ çíàéîìëÿòüñÿ òàì ç ³íîçåìöÿìè. Îäíàê äàë³ óñå íåòèïîâå. Òðè ðîêè çíàäîáèëîñÿ çàêîõàíîìó í³ìåöüêîìó ï³äïðèºìöþ, ùîá ï³äêîðèòè ñåðöå ãîðäî¿ Òåòÿíè. ² âæå êîëè ùàñëèâèé íàðå÷åíèé ãîòóâàâñÿ äî âåñ³ëëÿ, ä³â÷èíà ðàïòîì çàÿâèëà, ùî ó Í³ìå÷÷èí³, íàâ³òü ó ðîçê³øíîìó ìàºòêó Ìàðò³íà, âîíà æèòè íå áóäå. Áî ³ ÿáëóí³, ³ âèøí³ ó ñàäó Ë³ññå «çîâñ³ì íå òàê³, ÿê ó ¿¿ ×èãèðèí³». Ñêàçàëà, ç³áðàëà ðå÷³ ³ ïî¿õàëà. Òåòÿíèí³ áàòüêè, Ãàííà Îëåêñàíäð³âíà òà Ôåä³ð Ôåäîñ³éîâè÷, ç ïîëåãøåííÿì ç³òõíóëè. Íàðåøò³, ãàäàëè, çíàäîáèòüñÿ äîíü÷èí äèïëîì áóõãàëòåðà-åêîíîì³ñòà, ³ âîíà ïðàöþâàòèìå äîìà. ßêå æ áóëî ¿õíº çäèâóâàííÿ, êîëè óñë³ä çà Òåòÿíîþ ïðè¿õàâ äî ¿õíüî¿ îñåë³ ïîâàæíèé í³ìåöü... «Íàøà äîíüêà ç äèòèíñòâà ìàëà ð³øó÷èé, íåçàëåæíèé õàðàêòåð, ðîçïîâ³ëà ï³ä ÷àñ çóñòð³÷³ Ãàííà Îëåêñàíäð³âíà. ² êîëè ç ÿâèâñÿ ó íàñ Ìàðò³í, òîä³ ëèøå ìè ä³çíàëèñÿ, ùî â³í óæå òðè ðîêè, ÿê äî íå¿ ñâàòàâñÿ...» Öüîãî ðàçó Ìàðò³í Ë³ññå íå â³äñòóïèâ. ² íå ïî¿õàâ ç ×èãèðèíà äîòè, äîêè Òåòÿíà íå ñòàëà éîãî äðóæèíîþ. Â³äðàçó ïîòîìó êóïèâ ó ×èãèðèí³ áóäèíîê ³ ïî÷àâ îáëàøòîâóâàòè éîãî íà ºâðîïåéñüêèé ëàä. Çðîáèâ àâòîíîìíå òåïëî- ³ âîäîïîñòà÷àííÿ, ñÿþ÷ó âàííó ê³ìíàòó, ïðèäáàâ íàéíîâ³øó ïîáóòîâó òåõí³êó, ì ÿê³ ìåáë³, ìîäí³ êèëèìè...

Êîëè íàðîäèëàñÿ Îò³ë³ òàòî ç ìàìîþ çàéìàëèñÿ âæå íå ò³ëüêè ñâîºþ ñàäèáîþ, à é âëàñíîþ ñïðàâîþ. Äîâîäèëîñÿ ÷àñ â³ä ÷àñó ¿çäèòè äî Äîðòìóíäà, àäæå òàì ó Ìàðò³íà òàêîæ á³çíåñ. Ó ×èãèðèí³ â³í ñïî÷àòêó â³äêðèâ ìàãàçèí ³ íåâåëèêèé áàð. Çãîäîì ïîáóäóâàâ çàòèøíó êàâ ÿðíþ ³ äàâ ¿é ³ì ÿ «Åðäà». Ñàìå òàê íàçèâàºòüñÿ éîãî ìàëà áàòüê³âùèíà ó Í³ìå÷÷èí³. ×åðåç äåÿêèé ÷àñ Ìàðò³í ç Òàíåþ ñòàëè âëàñíèêàìè ì³í³ïåêàðí³. Äî ðîäèííîãî á³çíåñó äîâåëîñÿ çàëó÷èòè é áàòüê³â. Ìàðò³í êóïèâ àâòîìîá³ëÿ, ³ Ôåä³ð Ôåäîñ³éîâè÷, ïðîôåñ³éíèé âîä³é, ñ³â çà êåðìî. Ãàííà Îëåêñàíäð³âíà, ÷óäîâà ãîñïîäèíÿ, ïî÷àëà ïîðÿäêóâàòè íà ïåêàðí³. Ïèðîãè, âèïå÷åí³ ïîäîìàøíüîìó íà «í³ìåöüê³é ô³ðì³», âìèòü ðîçêóïîâóþòü ó ì³ñòå÷êó. Ó ñâ³òë³é, ïðèâ³òí³é îñåë³ Òàí³ òà Ìàðò³íà ìè ïîáóâàëè ðàçîì ç Àíãåë³êîþ Ìîç³õ, ë³êàðåì ç Í³ìå÷÷èíè, êîòðà ïðè¿æäæàëà äî ×èãèðèíà ç áëàãîä³éíèöüêîþ ì³ñ³ºþ. Øåñòèð³÷íà á³ëÿâà êðàñóíÿ Îò³ë³ äî òàòà ãîâîðèëà í³ìåöüêîþ, à äî ìàìè óêðà¿íñüêîþ ìîâàìè. Ñàìå íàãîäèëèñÿ äî äîíüêè é áàòüêè, ³ â³äðàçó íà ñòîë³ ç ÿâèëèñÿ øèíêà, ñàëî, ãîëóáö³, ïèðîãè, êâàøåíà êàïóñòà, îã³ðêè, ïîì³äîðè. ², çâè÷àéíî, óêðà¿íñüêà ç ïåðöåì...

Íàñ ç Àíãåë³êîþ äóæå ö³êàâèëî, ÷è ïî÷óâàºòüñÿ Ìàðò³í «÷èãèðèíñüêèì êîçàêîì». ² âçàãàë³, ÿê éîìó âåäåòüñÿ ó íåâåëèêîìó óêðà¿íñüêîìó ì³ñòå÷êó... ×è íå íóäèòüñÿ òóò çà ð³äíèìè ì³ñöÿìè? Íà ùî Ìàðò³í ïîñì³õíóâñÿ ³ ëàêîí³÷íî â³äïîâ³â: «Ó Í³ìå÷÷èí³ ÿ íóäüãóþ çà Óêðà¿íîþ, à â Óêðà¿í³ çà Í³ìå÷÷èíîþ». ² äîäàâ, ùî Òåòÿíèí³ ñï³ââ³ò÷èçíèêè ïîäîáàþòüñÿ éîìó ïðàöåëþáí³ñòþ, ñï³âó÷³ñòþ, îäíàê àáè ùå âèõîâàëè âîíè ó ñîá³ äèñöèïë³íîâàí³ñòü... ² äî çåìë³ ñâîº¿, íàéêðàùî¿ ó ñâ³ò³, ùîá ñòàâèëèñÿ ñïðàâä³ ïî-ãîñïîäàðñüêè. Êîëè òàê áóäå Óêðà¿íà íå ìàòèìå ñîá³ ð³âíèõ ó ªâðîï³. ...Ìè ¿õàëè àâòîìîá³ëåì Ìàðò³íà ïî ×èãèðèíó, â³í, çà í³ìåöüêîþ çâè÷êîþ, êåðìóâàâ ³ ÷àñ â³ä ÷àñó ïèâ ïèâî ç ìàëåíüêî¿ æåðñòÿíî¿ «áàâàðñüêî¿» áàíêè. ×èãèðèíñüê³ ì³ë³ö³îíåðè íå çóïèíÿëè âîä³ÿ. Áî âñ³ äîáðå çíàëè Ìàðò³íà Ë³ññå. ßê ³ í³ìåöüê³ ïðàâèëà äîðîæíüîãî ðóõó, ÿêèìè íå çàáîðîíÿºòüñÿ ñïîæèòè äâ³ñò³-òðèñòà ãðàì³â ñëàáîàëêîãîëüíîãî íàïîþ. ×èãèðèíñüêîãî í³ìöÿ ïîâàæàëè ³ äîçâîëÿëè éîìó «æèòè ïî-ºâðîïåéñüêè». Ë³ä³ÿ ÒÈÒÀÐÅÍÊÎ.

×åðêàñüêà îáëàñòü. Íà çí³ìêó: Òåòÿíà ³ Ìàðò³í ç äîíüêîþ Îò³ë³.

Øàìïàíñüêå ïèòàííÿ â íîâîð³÷íîìó ðîçð³ç³

Íàï³é ï³ðàò³â,

àáëèæàºòüñÿ óðî÷èñòà õâèëèíà. Ñòð³ëêàì ãîäèííèêà íå òåðïèòüñÿ ïåðåñêî÷èòè â íîâèé ð³ê. Òà é ìè, ðîçïðîùàâøèñÿ ç³ ñòàÍ ðèì õî÷ áè ÿêèé â³í áóâ, ñïàñèá³, ùî áóâ, ñïîâíåí³ íîâèõ íàä³é, ³ òåïåð ïîäóìêè êâàïèìî ¿õ. Íåíàâ ÿçëèâî ìèãîòèòü òåëåâ³çîð, ïîáëèñêóº ì³øóðà, ïàõíå ÿëèíêîþ, íà ñòîë³ ÷åêàº-íå äî÷åêàºòüñÿ ¿æà... Ñàìå ÷àñ ï³äíÿòè êåëèõ øàìïàíñüêîãî, àäæå áåç íüîãî íåìèñëèìå ñâÿòî. ² íàâðÿä ÷è ³íø³ íàïî¿ ìîæóòü çìàãàòèñÿ â ïîïóëÿðíîñò³ ç öèì íàïîºì. Õî÷à éîãî ³ñòîð³ÿ íàë³÷óº ëèøå òðè ñòîë³òòÿ.

Òðîõè ôðàíöóçüêî¿ ³ñòîð³¿

Â îòî÷åíîìó ìàëüîâíè÷èìè ïàãîðáàìè òà âèíîãðàäíèêàìè ôðàíöóçüêîìó ì³ñò³ Åïåðíå, ñòîëèö³ ïðîâ³íö³¿ Øàìïàíü, æèâ àáàò Äîì-Ï ºð Ïåð³íüéîí. ² ñòâîðèâ ôðàíöóçüêèé ÷åíåöü 1670 ðîêó âèíî ç ïðèºìíèìè âëàñòèâîñòÿìè. Òàê, ÷è ïðèáëèçíî òàê, ïî÷èíàºòüñÿ «á³îãðàô³ÿ» øàìïàíñüêîãî. Ó ïðîâ³íö³¿ âèðîùóâàëè òðè ñîðòè âèíîãðàäó «÷îðíèé ï³íî», òåìíî-ñèí³é, ÿê íàøà «²çàáåëëà», ñ³ðî-áëàêèòíèé «ï³íî ìëèíîâèé» (â³í íàäàº íàïîþ âèííî-ÿã³äíîãî ñìàêó) òà á³ëèé âèíîãðàä «øàðäîíå». Ö³ ñîðòè ââàæàþòüñÿ êðàùèìè äëÿ âèðîáíèöòâà øàìïàíñüêîãî âèíà. Õì³ëüí³ íàïî¿ áàòüê³âùèíè àáàòà çàâæäè ìàëè âëàñòèâîñò³ ³ñêðèñòîñò³. Îñîáëèâîñò³ ïðîõîëîäíîãî êë³ìàòó ïåâíà òåìïåðàòóðà ñïîâ³ëüíþâàëè ïðîöåñ ïåðåòâîðåííÿ âèíîãðàäíîãî öóêðó íà ñïèðò. Çàëèøêè öüîãî öóêðó ïðîäîâæóâàëè äóæå ïîâ³ëüíî áðîäèòè, âèðîáëÿþ÷è âóãëåêèñëèé ãàç. Ïåð³íüéîí ïðèäóìàâ òåõíî-

«Ìàêñ, ãîâîðè, ãîâîðè ïî-óêðàèíñêè. Êàêîé êðàñèâûé ÿçûê!»

ëîã³þ øàìïàí³çàö³¿ òà âèòðèìêè øàìïàíñüêîãî, íàâ÷èâ âèíîðîá³â ïåðåâåðòàòè ïëÿøêè, ñòâîðèâ êîðîê, ùî íå âèáèâàºòüñÿ. Ïëÿøêè òîíêîãî ñêëà çàì³íèâ íà òîâñòîñò³íí³ îñîáëèâî¿ öèë³íäðè÷íî¿ ôîðìè, ÿê³ âèòðèìóâàëè òèñê âóãëåêèñëîãî ãàçó. Â³í âèíàéøîâ íå ëèøå íîâó òàðó, à é íîâ³ ïîñóäèíè äëÿ ïèòòÿ, ñïðàâåäëèâî ââàæàþ÷è, ùî äëÿ öüîãî êîðîë³âñüêîãî íàïîþ êðàùå ï³ä³éäå åëåãàíòíèé òîíêîñò³ííèé êåëèõ, àí³æ ãëèíÿíèé ÷è äåðåâ ÿíèé êóõîëü. Ñâÿòó ñïðàâó ñëàâíîãî àáàòà ïðîäîâæèëè ñîòí³ âèíîðîá³â. Ôðàíöóçè äóæå ïèøàþòüñÿ ñâî¿ì íàïîºì, íàçèâàþ÷è éîãî â³çèòíîþ êàðòêîþ «ñòîëèö³ ñâ³òó».

«Ìàäàì Êë³êî»? Í³, ãîë³öèíñüêîãî

Ïåâíà ð³÷, ïî÷èíàííÿ ÷åíöÿ íå äàâàëî ñïîê³éíî ñïàòè âèíîðîáàì. Òàê, 1799 ðîêó ðîñ³éñüêèé ãåîãðàô ³ äîñë³äíèê ïðèðîäè àêàäåì³ê Ïàëëàñ çðîáèâ ñïðîáó âèãîòîâèòè âèíî íà çðàçîê øàìïàíñüêîãî. Â Ñóäàêó â³í îðãàí³çóâàâ íåâåëè÷êèé çàâîäèê. Àëå êîíêóðåíö³ÿ çàâàäèëà öüîìó. Ðîñ³éñüêèé ðèíîê óæå

çàâîþâàëè ñëàâåòí³ ìàðêè ôðàíöóçüêîãî «À³», «Ìàäàì Êë³êî» òîùî. Êð³ì òîãî, ñòîëèöÿ íåáëèçüêî ³ äîñòàâëÿòè òóäè íàï³é êëîï³òíî. Âçàãàë³, ñïðàâà ó Ïàëëàñà íå ï³øëà. Óñï³øí³øèì âèÿâèâñÿ êíÿçü Ëåâ Ñåðã³éîâè÷ Ãîë³öèí, êîòðîãî çàâåäåíî ââàæàòè ðîäîíà÷àëüíèêîì â³ò÷èçíÿíîãî øàìïàíñüêîãî âèíîðîáñòâà. Â 90-ò³ ðîêè X²X ñòîë³òòÿ ó ñâîºìó ìàºòêó Íîâèé Ñâ³ò ï³ä Ñóäàêîì â³í çàñíóâàâ ³ äîíèí³ ä³þ÷èé çàâîä øàìïàíñüêèõ âèí. Áàãàòî åêñïåðèìåíòóâàâ, çàéìàâñÿ íàóêîâèìè äîñë³äæåííÿìè, ïðàêòè÷íîþ ä³ÿëüí³ñòþ ³ â ðåçóëüòàò³ çì³ã äîâåñòè, ùî âèðîáëåíèé íèì íàï³é ìîæå êîíêóðóâàòè ç ôðàíöóçüêèì. Éîãî âèíî âèïóñêó 1899 ðîêó íà âñåñâ³òí³é äåãóñòàö³¿ ó Ôðàíö³¿ 1900 ðîêó çäîáóëî íàéâèùó íàãîðîäó Ãðàí-ïð³. Ï³ñëÿ çàâåðøåííÿ âèñòàâêè â ðåñòîðàí³ «Åéôåëåâà âåæà» áóëî âëàøòîâàíî áåíêåò íà ÷åñòü ãîëîâè åêñïåðòíî¿ êîì³ñ³¿ ãðàôà Øàíäîíà, âëàñíèêà â³äîìî¿ ô³ðìè øàìïàíñüêîãî. Ïîäàâàëè íàéêðàù³ íàïî¿. Ï³äíÿâøè êåëèõ øàìïàíñüêîãî, ãðàô âèãîëîñèâ òîñò, ùî ïðîñëàâëÿâ ôðàíöóçüêèõ âèíîðîá³â. Ï³ñëÿ íüîãî âèñòóïèâ êíÿçü Ãîë³öèí: «Äÿêóþ, ãðàôå, çà ðåêëàìó, çðîáëåíó ó Ôðàíö³¿ ìîºìó øàìïàíñüêîìó, ÿêå âè îöå ï ºòå». Êíÿçü êàçàâ ïðàâäó: ïåðåä áåíêåòîì â³í çàì³íèâ ôðàíöóçüêå øàìïàíñüêå íà ðîñ³éñüêå. Øàíäîí áóâ çàñîðîìëåíèé.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Áàãàòîãðàííèê â³ääàíîñò³

Õàðàêòåðè

êùî áà÷èø ëþäèíó é íå ìîæåø âãàäàòè, ÿêó âîíà ïîñàäó îá³éìàº, òî ö³ëêîì ìîæå áóòè, ùî öå íåîðäèíàðíà ëþäèíà. Áî ó îðäèíàðíèõ âñå-âñå (ïîñàäà, çàðïëàòà, ñòàæ) íàïèñàíî íà â³äîì³é ÷àñòèí³ îáëè÷÷ÿ.

Äëÿ åêñïåðèìåíòó ïîãëÿíüòå íà îöåé åêçîòè÷íèé çí³ìîê ³ ñêàæ³òü: ìóæ÷èíà ç çàéöåì ³ ôàçàíîì êèì ìîæå áóòè? Âè íå âãàäàºòå. ß, âæå íàâ³òü êîëè ä³çíàëàñÿ, õòî â³í òàêèé, ³ çàõîò³ëà íàïèñàòè ïðî öå ìåí³ âñå îäíî ñêëàäíî áóëî ï³ä³áðàòè ïîòð³áíå ñëîâî. Ñêàçàòè «ïàòð³îò» çâó÷àòèìå ñïåêóëÿòèâíî, õî÷, ìîæå, é ïðàâäèâî. Ñêàæó òàê: öå ëþäèíà, ÿêà óñâ³äîìëþº, ùî ìàº ùîñü çðîáèòè äëÿ ñâîº¿ êðà¿íè. Àëå ïî÷íåìî ç ³íøîãî. Îëåêñàíäð ×óâàðäèíñüêèé çàõîïëþºòüñÿ ïîëþâàííÿì. Ìàº óí³êàëüí³ åêçåìïëÿðè êîëåêö³éíî¿ çáðî¿. Ïðîòå éîãî ïðîôåñ³éíèé «òîìàãàâê» ç ³íøî¿ ïëîùèíè. Îëåêñàíäð Ãåîðã³éîâè÷ äîêòîð íàóê ó ãàëóç³ åêîíîì³êè, àêàäåì³ê Àêàäåì³¿ åêîíîì³÷íèõ íàóê Óêðà¿íè. Â³í î÷îëþº Âñåóêðà¿íñüêå ãðîìàäñüêå îá ºäíàííÿ «Ñîþç ñïðèÿííÿ ³íòåãðàö³¿ òà ³íâåñòèö³é â åêîíîì³êó Óêðà¿íè». Â ðàìêàõ ö³º¿ ä³ÿëüíîñò³ àêòèâíî âåäå ïðîñâ³òíèöüêó ðîáîòó. Çà ï³äòðèìêè îá ºäíàííÿ âèäàíî 12

íàâ÷àëüíèõ ïîñ³áíèê³â ç ³íâåñòîçíàâñòâà (ÿêùî ÿ ïðàâèëüíî âæèâàþ öå ñëîâî). Â³í êàæå, ùî íàéâèã³äí³ø³ ³íâåñòèö³¿ öå îñâ³òà. Âêëàäàòè ãðîø³ â îñâ³òó âèã³äíî. Âîíè ïîâåðòàþòüñÿ çàâòðàøí³ì ðîçóìíèì ïîêîë³ííÿì. Öå ï³äòâåðäæóº ³ñòîð³ÿ. Ãåòüìàí Ñàãàéäà÷íèé, ì³æ ³íøèì, ðîáèâ çíà÷í³ ³íâåñòèö³¿ â îñâ³òó! Òîìó Îëåêñàíäð Ãåîðã³éîâè÷ ³ñòîð³ºþ âñåðéîç ö³êàâèòüñÿ. Ïðèì³ðîì, ñïàäùèíîþ Çàïîð³çüêîãî êîçàöòâà. Ç ³í³ö³àòèâè â÷åíîãî çàïî÷àòêîâàíî õóäîæíüî-ïóáë³öèñòè÷íó ñåð³þ âèäàíü «Íàø³ Âåëèê³ ïðàùóðè» (çðîçóì³ëî, é Ñàãàéäà÷íèé ñåðåä íèõ). À êàá³íåò Îëåêñàíäðà Ãåîðã³éîâè÷à ñõîæèé íà ³ñòîðè÷íèé ìóçåé. Ãîñïîäàð ââàæàº, ùî êîëåêö³ÿ çáðî¿ öå äîïîâíåííÿ éîãî ñàìîãî. Ñåðåä åêñïîíàò³â îðèã³íàëè òà êîï³¿ ç óñ³õ óñþä: êîçàöüêà øàáëÿ XV²²² ñòîë³òòÿ, áóëàâà ÷àñ³â Ñ³÷³, òîïîðèê ãóöóëà öå ç â³ò÷èçíÿíîãî ñïàäêó. À ùå ÿïîíñüêèé ñàìóðàéñüêèé ìå÷, áîéîâèé ìå÷ ç ²íäîíåç³¿, ãðóçèíñüêà øàáëÿ. Àôðèêàíñüê³ ìîòèâè: áîéîâèé ëóê òà ðèòóàëüí³ àòðèáóòè íàì³á³éñüêîãî âîæäÿ. Íàéçàãðîçëèâ³øèé âèãëÿä ìàº ÷îìóñü ëåçî ìà÷åòå, ÿêèì ðóáàþòü öóêðîâó òðîñòèíó â Äîì³í³êàíñüê³é Ðåñïóáë³ö³. Ó êîìïàí³¿ öèõ ðå÷åé Îëåê-

ñàíäð ×óâàðäèíñüêèé ï³äæèâëþºòüñÿ äóõîì äàâíèíè é çàñïîêîþº äóøó. Éîìó öå íåîáõ³äíî, áî â³í ÷îëîâ³ê ä³ÿëüíèé ³ ââàæàº, ùî åêîíîì³êà (ÿê ³ ñóñï³ëüñòâî âçàãàë³) ðîçóì³º ëèøå ìîâó â÷èíê³â. Ïðèì³ðîì, î÷îëþâàíèé ×óâàðäèíñüêèì Ñîþç îï³êóºòüñÿ äèòÿ÷èì ³íòåðíàòîì â ñåë³ Äåíèø³ íà Æèòîìèðùèí³. Íèí³ òàê³ çàêëàäè ïîòåðïàþòü â³ä áðàêó ô³íàíñóâàííÿ. Õòî äîïîìîæå? Äîâîäèòüñÿ çâåðòàòèñÿ äî òèõ â³ò÷èçíÿíèõ ï³äïðèºìñòâ, ó ÿê³ çà ñïðèÿííÿ Ñîþçó áóëî çàëó÷åíî ³íâåñòèö³¿. Ó òàê³é äîáð³é ñïðàâ³, çâè÷àéíî, íå â³äìîâëÿþòü. Òàê ñàìî ï³äòðèìóþòü ³ çá³ðíó ãëóõîí³ìèõ ä³òåé ç ïëàâàííÿ. Öÿ òåìà áëèçüêà é çðîçóì³ëà ñàìîìó ×óâàðäèíñüêîìó â³í ïëàâåöü, ìàéñòåð ñïîðòó ì³æíàðîäíîãî êëàñó. Ìèíóëîãî ðîêó Ñîþç çîðãàí³çóâàâ ïî¿çäêó ö³º¿ äèòÿ÷î¿ êîìàíäè íà ì³æíàðîäí³ çìàãàííÿ äî Í³ìå÷÷èíè. À íà çí³ìêó ùå îäèí åï³çîä íåâòîìíî¿ ä³ÿëüíîñò³ ×óâàðäèíñüêîãî: â³í áóâ ñï³âîðãàí³çàòîðîì êîíêóðñó ç³ ñòð³ëüáè äëÿ æóðíàë³ñò³â «Âëó÷íå ïåðî», ³ ñàì âðó÷àâ ïðåì³¿ ïåðåìîæöÿì. Îòî äèâèøñÿ é äóìàºø: Óêðà¿íà òàêè æèòèìå êðàùå. Áî çà öå âáîë³âàëè ö³ë³ ïîêîë³ííÿ, â³ä Ñàãàéäà÷íîãî äî ×óâàðäèíñüêîãî. ²ðèíà ÁÓËÀÍÅÍÊÎ.

...30 ðîê³â ïîòîìó

Êàéô, ïîìíîæåíèé íà ïîåç³þ

Êîëè ìè òåëåôîíîì äîìîâëÿëèñÿ ïðî çóñòð³÷, Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ Äåì ÿíåíêî, äîöåíò Òåðíîï³ëüñüêî¿ ìåäè÷íî¿ àêàäåì³¿ ³ìåí³ ². Ãîðáà÷åâñüêîãî, ñêàçàâ: «Âè ìåíå âï³çíàºòå ÿ òðîõè ñõîæèé íà Äæèìì³ Êàðòåðà». ² â³í òàêè ñïðàâä³ ñêèäàºòüñÿ íà êîëèøíüîãî ïðåçèäåíòà ÑØÀ, äî ðå÷³, öüîãîð³÷íîãî Íîáåë³âñüêîãî ëàóðåàòà. Äåì ÿíåíêî ëþäèíà ïîðèâèñòà, ³ìïóëüñèâíà, ïðî òàêèõ êàæóòü «æèâ÷èê». ² õî÷à äî Íîáåëÿ â³í íå äîòÿãíóâ, àëå çàñëóæåíèì âèíàõ³äíèêîì Óêðà¿íè ñòàâ. Íà éîãî ðàõóíêó ïîíàä 60 âèíàõîä³â. 1973-é? ïåðåïèòóº Âàñèëü Âàñèëüîâè÷. Äëÿ ìåíå â³í áóâ ùàñëèâèé òîä³ ÿ çàõèñòèâ êàíäèäàòñüêó äèñåðòàö³þ. ² çóñòð³÷ Íîâîãî ðîêó äîáðå ïàì ÿòàþ. Íàïåðåäîäí³, 30 ãðóäíÿ, ÿ çðîáèâ äîïîâ³äü íà çàñ³äàíí³ òîâàðèñòâà ìàãí³òîëîã³â ó Ìîñêâ³ é îòðèìàâ âèñîêó îö³íêó. Îêðèëåíèé ïîâåðòàâñÿ äî Ñàðàíñüêà, äå òîä³ æèâ. Àëå íå ò³ëüêè âäàëà äîïîâ³äü áóëà ïðè÷èíîþ òîãî. Âäîìà ÷åêàëè íàéäîðîæ÷³ ãîñò³ ç Á³ëî¿ Öåðêâè ïðè¿õàëè ìî¿ áàòüêè, ùîá ðàçîì çóñòð³òè Íîâèé 1973 ð³ê. Ãîëîâíîþ ïðèêðàñîþ ñâÿòêîâîãî ñòîëó áóâ êðîëèê, ÿêîãî íàì ïåðåäàëè áàòüêè äðóæèíè ç Ð³âíåíùèíè. Òàê ÷³òêî öå çàïàì ÿòàëîñÿ, áî òî áóëè ÷àñè ñóö³ëüíèõ äåô³öèò³â, ³ â Ìîðäîâ³¿ æèëîñÿ íåñîëîäêî. À ùå 1973-é çàïàì ÿòàâñÿ ïîä³ÿìè â ×èë³ ìè âñ³ ñï³âïåðåæèâàëè Àëüºíäå, Êîðâàëàíó. Òàì, ó Ñàðàíñüêó, ó íàñ áóëî ïîòóæíå óêðà¿íñüêå çåìëÿöòâî. Âäîìà ç äðóæèíîþ ðîçìîâëÿëè ò³ëüêè óêðà¿íñüêîþ. Ìåí³ íàâ³òü ñíèëîñÿ, ùî ÷èòàþ ëåêö³þ ð³äíîþ ìîâîþ. Çà ïåðøî¿ íàãîäè Äåì ÿíåíêè ïîâåðíóëèñÿ íà áàòüê³âùèíó. Ó Òåðíîïîë³ Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ î÷îëèâ ìåäñàí÷àñòèíó îá ºäíàííÿ «Âàòðà» ïåðåäîâîãî ï³äïðèºìñòâà ñâ³òëîòåõí³êè êîëèøíüîãî Ñîþçó. Ïåðåäîâîãî íå ò³ëüêè òåõí³÷íî, à é ñîö³àëüíî. Ñòâîðþâàëè àâòîìàòèçîâàíó ñèñòåìó îõîðîíè çäîðîâ ÿ. ² äåùî âäàâàëîñÿ. Çà ð³ê ëèøå çàâäÿêè ïðîô³ëàêòèö³ é êîíòðîëþ çíèçèëè íà 25 â³äñîòê³â çàõâîðþâàí³ñòü ïðàö³âíèê³â íà ñåðöåâî-ñóäèíí³ íåäóãè. Øêîäà, ùî âñ³ ö³ çäîáóòêè íå ìàëè ïðîäîâæåííÿ íèí³ âèæèòè á ï³äïðèºìñòâó. Òàì, íà «Âàòð³», Â. Äåì ÿíåíêî ïðîéøîâ äîáðó øêîëó. Â³ðóñ òâîð÷îñò³ âðàçèâ éîãî ñåðéîçíî é íàäîâãî. Íèí³ Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ î÷îëþº â³ää³ë ë³öåíç³éíî-ïàòåíòíî¿ ðîáîòè ìåäàêàäåì³¿. Öüîãî ðîêó òóò îôîðìèëè ñòî âèíàõîä³â ñâîº-

ø àõ ò àð ³â , àð è ñò îê ð àò ³â Øàìïàí³çàö³ÿ âñ³º¿ êðà¿íè

Çàëïè «Àâðîðè» ñïîâ³ñòèëè ïðî íîâó åïîõó çàãàëüíî¿ ð³âíîñò³, ³ øàìïàíñüêå ïåðåñòàëî áóòè íàïîºì àðèñòîêðàò³â. Ïîïèò íà íüîãî çíà÷íî çð³ñ, íà âñ³õ ñòàëî íå âèñòà÷àòè. Ïîòð³áíî áóëî øóêàòè âèõ³ä. ² éîãî çíàéøëè. 1920 ðîêó â÷åíèé-âèíîðîá Àíòîí Ôðîëîâ-Áàãðåºâ çàïðîïîíóâàâ çàì³íèòè áðîä³ííÿ ó ïëÿøêàõ íà áðîä³ííÿ ó ñòàëüíèõ ðåçåðâóàðàõ àêðàòîôîðàõ. Âèéøîâ øâèäêèé òà âèã³äíèé ñïîñ³á ïðèãîòóâàííÿ âèíà ïðèñòîéíî¿ ÿêîñò³, êîëè íàï³é äîçð³âàº ùîíàéá³ëüøå çà äâà ì³ñÿö³. Öå ïðèñêîðèëî ïðîöåñ âèðîáíèöòâà â 30 ðàç³â. À 1961 ðîêó Ã. Àãàáåëüÿíö, À. Ìåðæàí³àí ³ Ñ. Áðóñèëîâñüêèé ðîçðîáèëè ùå îäèí ìåòîä øàìïàí³çàö³¿ ó íåâïèííîìó ïîòîö³. Îñü òàêà ³ñòîð³ÿ «Ðàäÿíñüêîãî øàìïàíñüêîãî». Â Óêðà¿í³ ç äåñÿòè çàâîä³â, ùî âèðîáëÿþòü øàìïàíñüêå, ëèøå äâà Íîâîñâ³ò³âñüêèé òà Àðòåì³âñüêèé âèêîðèñòîâóþòü êëàñè÷íó, ôðàíöóçüêó, òåõíîëîã³þ ïðèãîòóâàííÿ, ³íø³ Õàðê³âñüêèé çàâîä, Ñåâàñòîïîëüñüêèé âèíçàâîä, àãðîô³ðìà «Çîëîòà áàëêà» (Ñåâàñòîïîëü), îáèäâà Êè¿âñüê³, ÀÏ «Îäåñàâèíïðîì», íîâèé âèðîáíèê Îäåñüêèé êîíüÿ÷íèé çàâîä âèêîðèñòîâóþòü ïåð³îäè÷íèé ñïîñ³á øàìïàí³çàö³¿ âèíà â àêðàòîôîðàõ àáî â áåçïåðåðâíîìó

ïîòîö³. Â àñîðòèìåíò³ óêðà¿íñüêèõ âèíîðîá³â ìàéæå 160 íàéìåíóâàíü âèíà. Äëÿ éîãî âèðîáíèöòâà âîíè âèêîðèñòîâóþòü òðàäèö³éíî âèíîãðàä ñïåö³àëüíèõ á³ëèõ ³ ÷åðâîíèõ ñîðò³â «ï³íî», «ðèñë³íã», «ñîâ³íüéîí», «øàðäîíå» òîùî. Âèïóñêàþòü áðþò, ñóõå, íàï³âñóõå, íàï³âñîëîäêå, ñîëîäêå. À çàãàëîì, íàøà øàìïàíñüêà ãàëóçü ïåðåæèâàº ñüîãîäí³ íå êðàù³ ÷àñè. Ï³ñëÿ 1997 ðîêó, êîëè áóëî âèïóùåíî ðåêîðäíó ê³ëüê³ñòü íàïîþ, ñïðàâè â ãàëóç³ ï³øëè íà ñïàä. ² ÿêùî öå ïàä³ííÿ íå çóïèíèòè, âèðîáíèöòâî ðèçèêóº âòðàòèòè ñåãìåíò ðèíêó. Ïðè÷èí öüîìó ê³ëüêà. Ïîïåðøå, äóæå áàãàòî ôàëüñèô³êàòó. ² õî÷à îñòàíí³ì ÷àñîì çàâäÿêè âåëèê³é çàõèùåíîñò³ òîâàðó ï³äðîáîê ïîìåíøàëî (â îñíîâíîìó ï³äðîáëÿþòü «Ðàäÿíñüêå øàìïàíñüêå»), âñå îäíî «íåñïðàâæíüîãî» íà ðèíêó íå ìåíø ÿê 50 â³äñîòê³â. Äîðå÷íî òàêîæ çãàäàòè ïðî ðåêëàìó. Áóâàº ïðèêðî, ùî ïðîäóêö³þ çàâîäó «Íîâèé Ñâ³ò» áàãàòî õòî íå çíàº. Äîâîäèëîñÿ íàâ³òü ÷óòè, ùî öå øàìïàíñüêå âèðîáëÿþòü ó Ðîñ³¿. Äî ðå÷³, êîìïàí³ÿ Castel Freres, ÿêà âåäå ñâ³é ïî÷àòîê ùå â³ä ñåðåäíîâ³÷÷ÿ òà âõîäèòü äî ïåðøî¿ äåñÿòêè ñâ³òîâèõ âèðîáíèê³â âèí, íèí³ â³ä÷àéäóøíî áîðåòüñÿ çà âèæèâàííÿ, áî ãàäàëà, ùî ìàðêà ãîâîðèòèìå ñàìà çà ñåáå, ³ íå ïðèä³ëÿëà íàëåæíî¿ óâàãè ðåêëàì³. Ïðîáëåìè â ãàëóç³ ³ ç åêñïîðòîì. ×åðåç ³ñòîòíå ñêîðî÷åííÿ åêñïîðòó íàøîìó

ï³âí³÷íîìó ñóñ³äîâ³ Ðîñ³¿. «Øàìïàí³ñòè» ïåðåîð³ºíòóâàëèñÿ íà çàõ³äíîãî ïîêóïöÿ Í³ìå÷÷èíó, Ñëîâåí³þ, êðà¿íè Áåí³ëþêñ, Ñèíãàïóð òîùî. ², çâè÷àéíî, âàæëèâà ïðè÷èíà íàøà ç âàìè íèçüêà êóï³âåëüíà ñïðîìîæí³ñòü ³, í³äå ïðàâäè ä³òè, â³äñóòí³ñòü êóëüòóðè ïèòòÿ.

Ïðî êóëüòóðó ïèòòÿ

Óì³ííÿ ïèòè öå òåæ ìèñòåöòâî. ² â³äêðèâàºòüñÿ âîíî òèì, õòî ñòàâèòüñÿ äî íüîãî íå ò³ëüêè ïî-òâîð÷îìó â³ëüíî, à é øàíîáëèâî. Øàìïàíñüêå, ÿê êîðîíîâàíà îñîáà âîíî ïðèìõëèâå òà âèìîãëèâå. Îòîæ äîòðèìóéòåñÿ åòèêåòó! Íà ñò³ë ïîäàâàéòå îõîëîäæåíèì (6 8 ãðàäóñ³â), àëå íå â ìîðîçèëö³ âîíà ìîæå âáèòè ³ãðèñò³ñòü âèíà, êðàùå â ñïåö³àëüíîìó â³äåðö³ ³ç ëüîäîì. Â³äìîâòåñÿ â³ä çâè÷êè ñòð³ëÿòè êîðêîì: íå òîìó, ùî øêîäà ïðîëèòèõ äîðîãîö³ííèõ êðàïåëü çáîâòàíå òà çï³íåíå âèíî âòðàòèòü ñâîþ âðîäæåíó øëÿõåòí³ñòü. Êåëèõ äëÿ øàìïàíñüêîãî, ÷åðåç âèñîêå ïîõîäæåííÿ öüîãî âèíà òà ðîçí³æåí³ñòü, ³íêîëè íàçèâàþòü òðîíîì. Íà âèá³ð º äâà éîãî ð³çíîâèäè: ó ôîðì³ òþëüïàíà, ùî ëåäâå ðîçêðèâñÿ (â íüîìó âèíî äîâãî ãðàº ³ çáåð³ãàº ñâîþ åíåðã³þ), àáî øèðîêèé ³ ïðèçåìêóâàòèé, ñõîæèé íà âàçî÷êó. ²ç òàêîãî øâèäêî çíèêàþòü áóëüáàøêè, à îòæå, ö³íèòåë³ òà çíàâö³ çìîæóòü êðàùå â³ä÷óòè âèøóêàíèé ñìàê íàïîþ. Ñïî÷àòêó ïëåñí³òü øàìïàíñüêå íà

äíî, ïîìèëóéòåñÿ, ÿê âîíî ï³äí³ìåòüñÿ, çàãðàº, à êîëè îñÿäå, íàïîâí³òü êåëèõ íà äâ³ òðåòèíè. Øàìïàíñüêå íå ï þòü éîãî ñìàêóþòü. Çðîáèâøè êîâòîê, ïîòðèìàéòå âèíî íà ÿçèö³ ïîáàëóéòå ñåáå, äîãîä³òü ñâîºìó ñìàêó. Ùîïðàâäà, ÿêùî çóñòð³÷³ Íîâîãî ðîêó ïåðåäóþòü ïèøí³ ïðîâîäè ñòàðîãî, òî, ïåâíî, ñìàê øàìïàíñüêîãî âèíà íå áóäå ïîì³÷åíî. Øàìïàíñüêå áóâàº á³ëå, ðîæåâå, ÷åðâîíå. Íàéñóõ³øèì (áðþò), ñóõèì ìîæíà ðîçïî÷àòè çàñò³ëëÿ, à äî íüîãî ïîäàòè ³êîðêó ÷îðíó, îëèâè, ñèð, ìèãäàëü; íàï³âñóõå ïîäàþòü äî âèøóêàíèõ äðóãèõ ñòðàâ; íàï³âñîëîäêèì òà ñîëîäêèìè âèíàìè çàâåðøóþòü óðî÷èñòèé îá³ä, ïîºäíóþ÷è ç äåñåðòîì ³ ôðóêòàìè. Ìåíåäæåðè ê³ëüêîõ ñòîëè÷íèõ ñóïåðìàðêåò³â ñòâåðäæóâàëè, ùî ôàâîðèò íà ïîëèö³ øàìïàíñüêèõ «Ðàäÿíñüêå» íàï³âñîëîäêå. Ìè, ïðèãàäàéòå, ùå çà ðàäÿíñüêèõ ÷àñ³â çà íèì ãàíÿëèñÿ. Íàì áè, ùîá ó ãîëîâ³ øóì³ëî òà áóëî ñîëîäêî. Ïðî íàï³âñîëîäêèé íàï³é º ëåãåíäà: ïðî òå, ÿê âåñåëà âäîâà Êë³êî ç ðàä³ñíèì âèãóêîì: «Ó íàñ íåìàº ñîðò³â, îêð³ì îäíîãî íàéêðàùîãî!» ï³äñèïàëà öóêîð ðîñ³éñüêèì êîçà÷êàì. Àëå íå äî âñ³õ âèïàäê³â âîíî ï³äõîäèòü. Ñïîä³âàþñÿ, âè íå äîäóìàºòåñÿ ïîäàòè øàìïàíñüêå äî ñóïó. Ñîëîí³ çàêóñêè, ïðèì³ðîì îñåëåäåöü, ÷îãî äîáðîãî, ÿº÷íþ òåæ íèì íå çàïèâàþòü. ² æîä-

ð³äíèé ðåêîðä çà îñòàííº ï ÿòèë³òòÿ. À âñå òîìó, ùî ðåêòîðàò çíàéøîâ ìîæëèâ³ñòü ìàòåð³àëüíî çàîõî÷óâàòè âèíàõ³äíèê³â ³ ðàö³îíàë³çàòîð³â. ² íå ò³ëüêè âèêëàäà÷³â, à é ñòóäåíò³â. Îäíå çëå, àïàðàòè, ÿê³ ìîãëè á ðÿòóâàòè ëþäåé, º â îäèíè÷íèõ åêçåìïëÿðàõ. Âèñîêó îö³íêó òåðíîï³ëüñüê³ âèíàõ³äíèêè îòðèìàëè â ³íñòèòóò³ Øàë³ìîâà, îï³êîâîìó öåíòð³, îäíàê ì³í³ñòåðñòâà îáîðîíè ³ ç íàäçâè÷àéíèõ ñèòóàö³é íå ìàþòü êîøò³â, ùîá çàìîâèòè ¿õ ñåð³éíå âèðîáíèöòâî. Îñîáëèâî ïðèêðî, êàæå Äåì ÿíåíêî, êîëè áà÷èø, ùî âèíàõîäè, çàïðîïîíîâàí³ íàìè ê³ëüêà ðîê³â òîìó, ðåàë³çóþòü çà êîðäîíîì. ßêùî íàø ïðèëàä äëÿ îïðîì³íåííÿ êðîâ³ óëüòðàô³îëåòîì êîøòóâàâ áè 120 140 äîëàð³â, òî àíàëîã³÷íèé øâåäñüêèé ïðîäàþòü çà 12 14 òèñÿ÷ äîëàð³â. ² òàêèõ ïðèêëàä³â áàãàòî. Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ ùåäðî ðîçäàº ³äå¿ ³íøèì. Êàæå, ùî âñüîãî ñàìîìó íå ðåàë³çóâàòè æèòòÿ íå âèñòà÷èòü. À íàñíàãó äî òâîð÷îñò³ ÷åðïàº... â ïîåç³¿. Âèíàõ³äíèöüêà ðîáîòà, ââàæàº â³í, çì³íþº ñòèëü ìèñëåííÿ, â³í ñòàº àñîö³àòèâíèì. Ïðàöþº, ñêàæ³ìî, íàä ïðèëàäîì, äëÿ ïîë³ïøåííÿ çîðó ³ ïî÷èíàº øóêàòè, ùî êàçàëè ïðî ñâ³òëî Ïóøê³í, Øåâ÷åíêî, Ëåñÿ Óêðà¿íêà... ² çíàõîäèòü ó ïîåç³¿ ï³äòâåðäæåííÿ ñâî¿ì ³äåÿì. Âçàãàë³ Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ êîõàºòüñÿ ó ïîåç³¿. Îñîáëèâî ëþáèòü Ïóøê³íà, Áåðíñà, ªñåí³íà. Ùåäðî çäîáðþº ïîåç³ºþ ñâî¿ ëåêö³¿, à ÷èòàº â³í êóðñ åêñòðåìàëüíî¿ ìåäèöèíè. Ââàæàº, ùî ñåðéîçíà íàóêà òàê ëåãøå ñïðèéìàºòüñÿ. ² ñòóäåíò³â ñïîíóêàº çàãëÿíóòè äî òîìèêà ïîåç³é ìåäèêîâ³ åìîö³¿ àæ í³ÿê íå çàéâ³. Â³í ââàæàº ñåáå ùàñëèâîþ ëþäèíîþ. Ó íüîãî óëþáëåíà ñïðàâà. Òâîð÷à ðîáîòà äëÿ íüîãî íàñîëîäà, ÿê â³í êàæå êàéô. Ô³ëîñîôñüêè ñòàâèòüñÿ äî òåïåð³øí³õ òðóäíîù³â: ðåàë³çóâàòè ñåáå ìîæíà çàâæäè, áóëî á áàæàííÿ. Ñîðîê ðîê³â æèâóòü ó çëàãîä³ é ëþáîâ³ ç äðóæèíîþ, âèõîâàëè äâîº ä³òåé, ìàþòü ÷åòâåðî îíóê³â. 2003 ð³ê Âàñèëü Âàñèëüîâè÷ çóñòð³÷àòèìå â Ðîñ³¿, äå æèâå äîíüêà ç ñ³ì ºþ. Óñå ïîâòîðþºòüñÿ. ßê òðèäöÿòü ðîê³â òîìó.

Ëþáîâ ËÅÂÈÖÜÊÀ.

Òåðíîï³ëüñüêà îáëàñòü. Íà çí³ìêó: Âàñèëü Äåì ÿíåíêî òðèäöÿòü ðîê³â òîìó. Â³í ìàéæå íå çì³íèâñÿ. Ò³ëüêè ñèâèíè äîäàëîñÿ.

Êåëèõ äë ÿ äîáðîâ Ï î íà ä îëüöÿ 2,5 òè íî ã î â ñÿ÷³ ï è í à äîáð îòðè ëÿø

ñóäèíè

î î ì ìîçêó. î ÷ è ù âîëüö³, ÿê àþòü íà Í ê ÷åðâî²ãðèñòå å î ³ í â í è á ³ óçá åðóòü é ð³ê íàôòè âèíî êîå ðèñíå äëÿ «Ïðåñ , ù î â è ð å æ æ ÿ Ã à ó÷àñòü â ëþäèíè Àññîø òèæ». ßê ë è ë à ñ ÿ ç ë ³ ñ ³ ¿ â ³ ä òàêîæ ñâîóõâàëè³åéòåä Ïð ïåðåäàº à òàíêåðà ¿ìè àíòèí à ÷ å í ë à â ë à ä à ² å ñ ñ, ò à ê å ã å í ò ñ ò â î ì³êðîáíîþ î ð ñ òà àíòèñö è â ³ ë ä ë ÿ ì à ò ð ï à í ³ ¿ . Âè ³ ø å í í ÿ òðåñîâîþ ä³ê î ò ð ³ ü í è õ ê î ð à á î ñ ³ â â ³ é ñ ü í î ï ð è çÿìè. ×åðâîäëÿ ï³ ïðàöþþòü ë³â, äîáðîêîâèõ òà íå ìîæå çàñëîò³â â í òîñîâóâàòèñÿ ë³òàê à áåðåç³, îëüö³â, ßê ÿê çàñ³á, ùî ñ ü ê î ¿ ç à ÿ â èâ ã ë à ³ â ò à ã å ë ³ î ê à ò à ê î æ âèâîäèòü ³ç Àëîíñ ïðîâ³íö³¿ âà ï³âí³÷íî îïòåð³â. îðãàí³çìó ðàä³Ð î ¿ ³ , î ³ õ ñ ò à ï à íîê ä êèé í àíÏå ä ð îíóêë³äè. Â æîäíîìó ³íøîóçáåðå îäàñòü ñè îâîð³÷íèé î Ñàíñà ìó ïðîäóêò³ íåïîõîë ææ³, îñîáëëè ïðàöþþ ïîäàðóìàº òàêî¿ ê³ëüî ä øà º èâî ÿê ÷ è ì íà . ù î íà êîñò³ ïîæèâíèõ ñâÿòà êîìïîíåíò³â, ÿê íèõ öèòðóñîâèõ ÷è øîêîëàäó! ² ïàì ÿòàéòå ÷åíö³ íå ïðîùàþòü çðàä. Øàìïàíñüêå íà íîâîð³÷íîìó ñòîë³ ìàº öàðþâàòè âñþ í³÷.

Íå ëèøå ñìà÷íî, à é êîðèñíî

Ìåäèêè ñòâåðäæóþòü, ùî øàìïàíñüêå (ó ðîçóìíèõ ìåæàõ) ö³ëþùå âïëèâàº íà îðãàí³çì. Îòæå, äî ñêëàäó øàìïàíñüêîãî âõîäèòü äâîîêèñ âóãëåöþ, çàâäÿêè ÷îìó âîíî çáóäæóþ÷å ä³º íà äèõàëüíèé öåíòð, ñòèìóëþº êðîâîîá³ã, ðîçøèðþº

Îñîáëèâî ïðèêðî, êîëè áà÷èø, ùî âèíàõîäè, çàïðîïîíîâàí³ íàìè ê³ëüêà ðîê³â òîìó, ðåàë³çóþòü çà êîðäîíîì

ó øàìïàíñüêîìó ìàéæå 400. Òóò â³òàì³íè ³ ôåðìåíòè, êèñëîòè ³ ð³äê³ñíîçåìåëüí³ ìåòàëè, à òàêîæ áàãàòî ³íøîãî. À ùå âèíîðîáè ââàæàþòü: ùîá âèíî ö³ëþùå âïëèâàëî íà íàø îðãàí³çì, ïîòð³áí³, êð³ì âèñîêîãî ïðîôåñ³îíàë³çìó, ëþáîâ òà ãàðíèé íàñòð³é ïðè÷åòíèõ äî ö³º¿ ñïðàâè ëþäåé. ²íàêøå íå çàãðàº, íå çà³ñêðèòüñÿ. ² íåõàé öåé âèøóêàíèé íàï³é äîïîìîæå âàì ïîáà÷èòè ñåáå ó íîâîìó ðîö³ ïî-íîâîìó, çäîðîâ³øèìè, æèòòºðàä³ñí³øèìè, áëàãîïîëó÷í³øèìè. Âàëåíòèíà ØÓËÜÃÀ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ! Àíîìàë³¿

...20 ðîê³â ïîòîìó

ßê Òåðåùåíêî íà ïåíñ³þ çàï³çíèâñÿ

Ó 1983-ìó ²âàí Ñèäîðîâè÷ Òåðåùåíêî, Ãåðîé Ñîö³àë³ñòè÷íî¿ Ïðàö³, ãîðíîâèé çàâîäó ³ìåí³ Ïåòðîâñüêîãî, çáèðàâñÿ íà ïåíñ³þ. Éîìó áóëî 55 ë³ò, ó òàêîìó â³ö³ äàâíî ÷àñ ì³íÿòè äîìåííó ï³÷ íà ï³÷ëåæàíêó. ² òðåáà áóëî ñòàòèñÿ, ùî ñàìå â íîâîð³÷íó í³÷ Òåðåùåíêó âèïàëî ïîðàòèñÿ â öåõó á³ëÿ ãîðíà. Öå áóâ äëÿ íüîãî ñâîºð³äíèé þâ³ëåé: íàïðèê³íö³ 43-ãî â³í ï`ÿòíàäöÿòèë³òí³ì ïîòðàïèâ ó ðåì³ñíè÷å äî ìàéñòðà Ìèêèòè Ìàëüöåâà. Ìàëüöåâ áóâ ÷óäîâèì ïåäàãîãîì: âèðîñòèâ ö³ëå ïîêîë³ííÿ. ² îò òåïåð öå ïîêîë³ííÿ éøëî íà ïåíñ³þ, à ç íèì â³äõîäèëà â ìèíóëå ö³ëà åïîõà â ³ñòîð³¿ ÷îðíî¿ ìåòàëóðã³¿. ²âàí Ñèäîðîâè÷ äóìàâ: õòî æ âàðèòèìå ñòàëü-÷àâóí ï³ñëÿ ìåíå é òàêèõ, ÿê ÿ? À ìîëîäü ñþäè íå äóæå ðâåòüñÿ! Ò³º¿ íîâîð³÷íî¿ íî÷³ ²âàí Ñèäîðîâè÷ çàìèñëåíî äèâèâñÿ íà ìîëîäèõ õëîïö³â, êîò-

ð³ ïðàöþâàëè ïîðÿä. À òå, äî ÷îãî ïðèäèâëÿºøñÿ â òàêó í³÷, ìîæå çàëèøèòèñÿ ç òîáîþ é íà ö³ëèé ð³ê! Òåðåùåíêî ÷åñíî çáèðàâñÿ íà ïåíñ³þ, òå ³ Áîã áà÷èâ, ³ ëþäè. Â³í íàâ³òü çàïèñàâñÿ â ñàäîâîäè-ãîðîäíèêè. Âæå óÿâëÿâ, ÿê ç³ ñâîºþ Òåòÿíîþ ñàäæàòèìå ïîì³äîðè-îã³ðêè ³ ÷àñòóâàòèìå îíóê³â. Àëå êîëè ðàííüî¿ âåñíè 83-ãî íà ñõèëàõ Äí³ïðà íàä³ëÿëè äà÷í³ ä³ëÿíêè ³ ïåòðîâö³ òÿãëè æåðåáêè, êîìó ÿêà ä³ñòàíåòüñÿ, ²âàí Ñèäîðîâè÷ òóäè íå ç`ÿâèâñÿ. Ó äîìåííîìó öåõó çàïðîâàäèëè ïîñàäó ãîðíîâîãî-³íñòðóêòîðà ³ çàïðîïîíóâàëè ¿¿ Òåðåùåíêó! Â³í íå â³äìîâèâñÿ. Îòàê ùå ï`ÿòü ðîê³â ³ äîòî÷èâ äî ñâîãî «ãàðÿ÷îãî» ñòàæó. Íà âåñü ÑÐÑÐ ²âàí Ñèäîðîâè÷ çàïî÷àòêóâàâ íàñòàâíèöüêèé ðóõ «Ìàéñòðè çàâòðàøíüîãî äíÿ». Ìîæå, é íå âñ³ ïàì ÿòàþòü, ùî òàêå íàñòàâíèêè. Àëå Òåðåùåíêà â éîãî ð³äíîìó äîìåííîìó öåõó çãàäóþòü. ² â³í ¿õ çãàäóº: Â³òþ Øàïêó, Âàëåíòèíà Ðó÷êó, Âîëîäþ Ñàìîéëåíêà ³ Âîëîäþ Âëàñåíêà, Â³òþ Çàõàðîâà, Þðêà Øåâöîâà. Â³í ìàº ïðàâî íàçèâàòè ¿õí³ õëîï ÿ÷³ ³ìåíà, áî ñàì ñòàâèâ ¿õ íà êðèëî. Òåïåð âîíè ñàì³ ñòàëè ïîêîë³ííÿì. À ºäèíå, çà ÷èì øêîäóº Òåðåùåíêî, òî öå òå, ùî ëèøå ó 93-ìó ðîö³ îáçàâ³âñÿ äà÷åþ. ßê³ ÷åðåøí³, ÿáëóêà òà ñëèâè, ÿê³ ïîì³äîðè-îã³ðêè ðîäÿòü íà éîãî ä³ëÿíö³! À ñèë äîãëÿäàòè çà íèìè óæå ìàéæå íåìàº. Àëå ç íàñòóïíî¿ âåñíè, êàæå, íà âñå ë³òî ïî¿äó íà ñâîþ äà÷ó ³ ïîâåðíóñÿ ëèøå ï³çíüî¿ îñåí³.

Ï³äïîëêîâíèê ¿âñüêîãî êíÿçÿ ²çÿñëàâà ³ çíàéøîâ ïðèòóëîê ó ×åðí³ãîâ³. Íåçàáàðîì íà îêîëèö³ ì³ñòà ïîñòàëà ïå÷åðíà îáèòåëü. Óïðîäîâæ ñòîë³òü ÷åíö³ âèêîïóâàëè íîâ³ êåë³¿, îáëàøòîâóâàëè ï³äçåìí³ öåðêâè ³ ... çàíóðþâàëèñÿ äåäàë³ ãëèáøå ó ãîðó. Ó í³é âîíè æèëè. Òóò ³ ñïî÷èâàëè â³÷íèì ñíîì. Ôàêòè÷íî ïå÷åðè âåëèêå êëàäîâèùå, íà ÿêîìó ïîêîÿòüñÿ ñîòí³, ÿêùî íå òèñÿ÷³, ïîäâèæíèê³â â³ðè. Íèí³ àðõåîëîãè ðîç÷èñòèëè ÷îòèðèÿðóñí³ õîäè äîâæèíîþ 350 ìåòð³â. Çà ðàäÿíñüêî¿ âëàäè

â Àíòîí³ºâèõ ïå÷åðàõ ïî÷àëè ç ÿâëÿòèñÿ «íà îãëÿäèíè» ïîñòàò³ ÷åíö³â. Ïåðøèì ñâ³äêîì íåçâè÷àéíîãî ÿâèùà ùå óçèìêó 1970 ðîêó ñòàâ äåâ ÿòèêëàñíèê Âîëîäèìèð Ðóäåíîê, ÿêèé îäí³º¿ íî÷³ äîïîìàãàâ àðõåîëîãàì (óäåíü ó ïå÷åðàõ ïðîâîäèëè åêñêóðñ³¿) ðîçêîïóâàòè íîâ³ õîäè. Ï³ñëÿ Íîâîãî ðîêó ìè ïðàöþâàëè íà íèæíüîìó ÿðóñ³ ï³äçåìíîãî êîìïëåêñó, ðîçïîâ³â â³í. Çîâí³øí³ äâåð³ áóëè íà çàìêó, ùîá íàì í³õòî íå çàâàæàâ. Êîïàëè ç³ ñâ³÷êàìè òà ë³õòà-

Ó ÷åðí³ã³âö³â íà Íîâîð³÷÷ÿ îñîáëèâèé ³íòåðåñ äî Àíòîí³ºâèõ ïå÷åð íà Áîëäèíèõ ãîðàõ. Óæå âïðîäîâæ áàãàòüîõ ðîê³â, çäåá³ëüøîãî íà çèìîâ³ ñâÿòà, òóò â³äáóâàþòüñÿ íåçâè÷í³ ÿâèùà, ÿê³ é äîñ³ í³õòî íå ìîæå ÿê ñë³ä ïîÿñíèòè. Äåÿê³ â³äâ³äóâà÷³ áà÷èëè ê³ëüêà áåçìîâíèõ ÷åíö³â. Âîíè íåìîâáè âèðèíàëè ç ï³òüìè ìèíóëîãî ³ íà ê³ëüêà ìèòòºâîñòåé ïîêàçóâàëèñÿ íà ñâ³ò, äèâóâàëèñÿ ïîáà÷åíîìó ³

ðîç÷èíÿëèñÿ ó ï³äçåìåëë³. ²íîä³ òàêå ïî ê³ëüêà ãîäèí ñïîñòåð³ãàëè åêñêóðñàíòè, ñï³âðîá³òíèêè â³ää³ëó ïå÷åð Íàö³îíàëüíîãî àðõ³òåêòóðíî-³ñòîðè÷íîãî çàïîâ³äíèêà «×åðí³ã³â ñòàðîäàâí³é». Ùî âîíè áà÷èëè? Ãðó óÿâè? Ìàñîâó ãàëþöèíàö³þ? ... Ïåðøó ïå÷åðó íà Áîëäèíèõ ãîðàõ 1069 ðîêó âèêîïàâ ñëàâíîçâ³ñíèé Àíòîí³é, çàñíîâíèê Êèºâî-Ïå÷åðñüêîãî ìîíàñòèðÿ. Òîä³ â³í óò³ê â³ä ãí³âó êè-

ìîíàñòèð ç òðüîìà ï³äçåìíèìè öåðêâàìè çàêðèëè. Âõîäè äî ïå÷åð çàñèïàëè. Áàãàòî ï³äçåìíèõ õîä³â ç ÷àñîì îáâàëèëèñÿ. Ëèøå â 70-õ ðîêàõ ðîç÷èùåíå àðõåîëîãàìè òà åíòóç³àñòàìè ìîíàñòèðñüêå ãîñïîäàðñòâî ñòàëî äîñòóïíå äëÿ îãëÿäó. Ñõîæå, â³äðîäæåííÿ ï³ñëÿ ê³ëüêàäåñÿòèë³òíüîãî íåáóòòÿ öåðêîâ, êåë³é, ãàëåðåé áóëî ñïðèéíÿòî ïîçèòèâíî íå ëèøå ãðîìàäñüê³ñòþ ×åðí³ãîâà. ×àñ â³ä ÷àñó

ðèêàìè. ² îñü ï³ä ðàíîê âèãîð³ëè ñâ³÷êè, ðîçðÿäèëèñÿ áàòàðåéêè. Ùî ðîáèòè? Òóò ÿ ³ çãàäàâ, ùî ïîïåðåäíüîãî ðàçó çàëèøèâ íåäîïàëêè ñâ³÷îê çà â³âòàðåì öåðêâè Ìèêîëè Ñâÿòîø³. Îñê³ëüêè ÿ âæå äîáðå çíàâ ï³äçåìåëëÿ, òî ñïîê³éíî ï³øîâ ó ïîòð³áíîìó íàïðÿìêó. ×åðåç ÿêóñü õâèëèíó ó ìåíå ï³øîâ ìîðîç ïî øê³ð³. Ïîáëèçó êåë³¿ Àíòîí³ÿ Ïå÷åðñüêîãî ñòîÿëà ëþäèíà, îäÿãíåíà ó ùîñü ÷îðíå, íåìîâ ñòàðîìîäíå

Ìîíãîë³¿, Êèòà¿ â öüîìó êàëåíäàð³ º ñâî¿ íàö³îíàëüí³ â³äì³ííîñò³ é îñîáëèâîñò³. òÿ ïðåòåíäóº íà ê³ëüêàíàäöÿòü åïîõàëüíèõ ïîä³é. Öå ³ åðà ðàä³² ëèøå ìè ó ñâî¿é íåçàëåæîçâ ÿçêó, ³ åðà ðîçùåïëåííÿ àòîìà, ³ åðà âèõîäó ëþäèíè â êîñìîñ, í³é ³ ñàìîñò³éí³é äåðæàâ³ ç ³ åðà êîìï þòåð³â òà â³ðòóàëüíî¿ ðåàëüíîñò³. Öåé ïåðåë³ê ìîæ- óïåðò³ñòþ, ã³äíîþ ³íøîãî çàñíà áóëî á ïðîäîâæóâàòè ³ ïðîäîâæóâàòè, áî êîæíà ç ïîä³é âàð- òîñóâàííÿ, ð³ê ó ð³ê ïðèì³ðÿºòà òîãî, ùîá çàïî÷àòêóâàòè ñîáîþ íîâó åïîõó â ³ñòîð³¿ ëþäñòâà. ìî íà ñåáå çäîáóòêè ÷óæî¿ êóëüòóðè. Âîíà «íå ë³çå», à ìè Äî ðå÷³, â ìèíóëîìó äîñèòü òî÷íîãî ðîêó Ðîñ³ÿ ç 1 ñ³÷íÿ «òÿãíåìî» ³ ñàì³ âòîðîïàòè íå ÷àñòî òàê ³ ðîáèëè: ðîçïî÷èíà- ïî÷àëà «æèòè» â 1700 ðîö³ â³ä ìîæåìî, ùî ìè ñâÿòêóºìî: ÷è ëè â³äë³ê ðîê³â ç ìîìåíòó ïîä³¿, Ð³çäâà Õðèñòîâîãî. òî ð³ê êîòà, ÷è çàéöÿ, ÷è êðîëÿ. ÿêà íà ñâ³é ÷àñ áóëà íàéâðàæàÂ³äòîä³ ÷èìàëî êðà¿í òàê çâà- ² ÿêèé êîæåí ³ç íèõ îñ³áíî ³ âñ³ þ÷îþ. íîãî Ñòàðîãî ñâ³òó çà òðàäèö³ºþ ãóðòîì ìàþòü ñòîñóíîê äî íàñ, Òàê áóëî ç «Ðèìñüêîþ åðîþ» ÷è ïî ³íåðö³¿ êîðèñòóþòüñÿ ñà- äî íàøî¿ áóäåííîñò³, ìîðàë³, íà ÷àñ³ 2761 ð³ê â³ä çàñíóâàí- ìå öèì êàëåíäàðåì. ² í³êîãî íå ðåë³ã³¿, äóõîâíîñò³. íÿ Ðèìó. Ùîñü ïîä³áíå â³äáó- õâèëþº, ùî â íüîìó «íàì³øàí³» Ïðîòå âæå áàãàòî òèñÿ÷îë³òü ëîñÿ ç «Õðèñòîâîþ åðîþ», ÿêó òðàäèö³¿, ì³ôè, ïîâ³ð ÿ òà çàáî- ³ñíóº êàëåíäàð, ÿêèé áóâ ñòâîùå íàçèâàþòü «íîâîþ åðîþ». áîíè äàâíî ìèíóëèõ ÷àñ³â ³ íà- ðåíèé íà ãåîãðàô³÷íîìó òåðåí³ Ñòâîðåíà âîíà áóëà äîñèòü ðîä³â. Ñêàæ³òü íà ëàñêó, ùî íàøî¿ ì³ñöåâîñò³ é äóæå ïîâíî øòó÷íî ï³âòîðè òèñÿ÷³ ðîê³â òî- ïîâ ÿçóº íàøó íàö³îíàëüíó ³ ³ ãàðìîí³éíî îá ºäíóº â ñîá³ ìó â÷åíèì ìîíàõîì Ä³îí³ñ³ºì äåðæàâíó ³ñòîð³þ ç ÷åñòîëþá- êîñì³÷íî-ïëàíåòàðí³ ñêëàäîâ³ Ìàëèì. À â³äáóâàëîñÿ öå òàê. ñòâîì äàâíüîðèìáóòòÿ ºâðîïåéö³â. Âèíèê â³í ùå Éøîâ 1284 ð³ê «Ðèìñüêî¿ ñüêèõ ³ìïåðàòîòîä³, êîëè ëþäèíà-ðîçóìíà íå åðè» (525-é ìàéáóòíüî¿ «íî- ð³â, ¿õí³ìè áîãàëèøå çâåðíóëà óâàâî¿ åðè»). Ä³îí³ñ³é çà îñíîâó ìè òà âïîäîáàíãó íà Çèìà: ñâî¿õ ðîçðàõóíê³â óçÿâ òîé íÿìè? ßê æå ñàì³ñÿö ôàêò, ùî Õðèñòîñ áóâ ðîç³ï ÿ- ìîáóòíÿ óêðà¿íì³ñÿö ü «ßëèíè» ü «Â (ãðó òèé ó â³ö³ 33 ðîê³â ³ âîñêðåñ ó ñüêà ³ñòîð³ÿ, ì Âåñíà ³ñÿöü «Ñ îâêà» (ñ³÷å äåíü) íåä³ëþ, 25 áåðåçíÿ. Òàêèé çá³ã í à ö ³ î í à ë ü í ³ îâè» ( : ì³ñÿ íü) ö äàò íåä³ëüíèé äåíü 25 áåðåç- òðàäèö³¿, êóëüì³ñÿö ü «Áåðåçè»ëþòèé) ü «Î (áå íÿ, ùî íàñòàº â ïåðøèé ïîâíèé òóðà, ìåíòàëüË³òî: ì³ñÿöü «Ñ ëåíÿ» (êâ³ò ðåçåíü) ì³ñÿö î ì³ñÿöü ï³ñëÿ äíÿ âåñíÿíîãî ð³â- í³ñòü, ñèìâîåíü) ë î â ì³ñÿö ü «Ëèïè» ( ÿ» (òðàâåíü íîäåííÿ (21 áåðåçíÿ), áóâàº ë³êà, çàïèòàºü ÷ ) åðâå «Ïñ îäèí ðàç íà 532 ðîêè. Ïðîâ³â- òå âè. Îñ³íü ì³ñÿöü «Ëå à» (ëèïåíü íü) : ì³ñÿ ëåêè» ) øè íåñêëàäí³ àðèôìåòè÷í³ ðîçÎñü ïðî ö ì³ñÿö ü «Êàëèíè (ñåðïåíü) ðàõóíêè, ìîíàõ âèçíà÷èâ äàòó öå ³ ï³äå ìîü » « (âåð Êî ì³ñÿö íàðîäæåííÿ ²ñóñà Õðèñòà 759 âà! Àëå ü «Êð òà» (æîâòå åñåíü) í óêà» ( ð³ê «Ðèìñüêî¿ åðè», ÿêèé àâòî- ñïåðøó íåëèñòî ü) ìàòè÷íî ñòàâ 1-ì ðîêîì «Õðèñ- îáõ³äíà ïåïàä) òîâî¿ åðè». ðåñòîðîãà â³ä êðàéíîù³â. Òà ëþäñòâî àæ í³ÿê íå â³äðà- Áî, íå ðîç³áðàâøèñü ó ñâî¿é åòçó ïîãîäèëîñÿ ç ö³ºþ ³äåºþ. í³÷í³é ³ñòîð³¿, ìè ïîñï³øàºìî çîð³ íåáåñí³, Ìèíóëî áàãàòî ñîòåíü ðîê³â, êîï³þâàòè ÷óæèé äîñâ³ä. ×îãî à é çðîçóì³ëà ¿õ çíà÷åíïåðø í³æ öåé êàëåíäàð ñòàâ çà- âàðòå õî÷à á ñë³ïå íàñë³äóâàííÿ íÿ äëÿ ñâîãî æèòòÿ ³ ïîáóòó. ãàëüíîâæèâàíèì. Çíà÷íà ÷àñòè- ñõ³äíîãî «òâàðèííîãî» êàëåíäà- Òîìó êîæí³é ³ç âèäèìèõ íåîçíà äåðæàâ ªâðîïè, ïåðåäîâñ³ì ðÿ ç óñ³ìà öèìè äðàêîíàìè, áðîºíèì îêîì ç³ðîê-ïëàíåò âîÂ³çàíò³ÿ ³ Êè¿âñüêà Ðóñü, êîðèñ- çì³ÿìè, ñâèíÿìè òà ùóðàìè. íà ïðèñâÿòèëà ïåâíó ãîäèíó, òóâàëèñü ³íøèì êàëåíäàðåì Ñïðàâä³, â³í ãàðìîí³éíèé, åê- äåíü, äîáó, òèæäåíü, ì³ñÿöü ³ â³ä ïî÷àòêó «Ñòâîðåííÿ Ñâ³òó» çîòè÷íèé, ìàº ïðàäàâí³ êîðåí³ ³ ð³ê ñâîãî çåìíîãî ³ñíóâàííÿ. 5508 äî Ð³çäâà Õðèñòîâîãî. ² ÷óäîâî çàäîâîëüíÿº íàðîäè Ãîëîâíà ðîëü, çâ³ñíî, áóëà ëèøå óêàçîì ðîñ³éñüêîãî öàðÿ ñõ³äíîãî ðåã³îíó. Àëå íàâ³òü òàì â³ääàíà Ñîíöþ, êîòðå ñòàëî ãîÏåòðà ² â³ä 19 ãðóäíÿ 7208 ïî- ó êîæíî¿ ç êðà¿í ßïîí³¿, ëîâíèì áîæåñòâîì ³ î÷îëèëî

ãóðò ïëàíåò, ñåðåä ÿêèõ áóëè Ìàðñ, Ìåðêóð³é, Þï³òåð, Ì³ñÿöü, Âåíåðà ³ Ñàòóðí. Êîæíå ç öèõ íåáåñíèõ ò³ë ñèìâîë³çóâàëî íå ëèøå çîðÿíèé çíàê, à é ïåâí³ çàêîíîì³ðíîñò³ ëþäñüêîãî æèòòÿ. Äåÿê³ äåòàë³, ðèñè ³ ñèìâîëè öüîãî êàëåíäàðÿ äîçâîëÿþòü ãîâîðèòè ïðî éîãî ïðàïðà-óêðà¿íñüê³ êîðåí³ é âèòîêè. Îñü éîãî îñíîâí³ ïîëîæåííÿ. Êîæíèé ð³ê ìàº ñâî¿ õàðàêòåðí³ îñîáëèâîñò³, ÿê³ çàëåæàòü â³ä ïîºäíàííÿ ñèìâîëó ïåâíî¿ ïëàíåòè ³ êîëüîðó. Ðàçîì âîíè â³äîáðàæàþòü îñîáëèâîñò³ ïðèðîäíèõ öèêë³â òîãî àáî ³íøîãî ïðîì³æêó ÷àñó â Ï³âí³÷í³é ï³âêóë³ Çåìë³. Òàê, íàïðèêëàä, Ñîíöå íàïîâíþº ñâî¿ ðîêè âèñîêîþ àêòèâí³ñòþ, åíåðã³ºþ, íàòõíåííÿì ³ íåñòðèìíèì ïðàãíåííÿì äî êîíêðåòíî¿ ³ ñâ³òëî¿ ìåòè. Ìàðñ íàäàº ñâî¿ì ðîêàì åíåðã³þ çäîáóòòÿ, âèçíà÷åííÿ, çãóðòîâàíîñò³ é çäàòíîñò³ çáåðåãòè é çàõèñòèòè íàäáàíå. Ìåðêóð³é ñèìâîë³çóº åíåðã³þ ðóõó, ï³çíàííÿ, ³íòåëåêò, ïðàãíåííÿ äî íîâîãî, íåçâ³äàíîãî, ³íòðèãóþ÷îãî. Þï³òåð íàä³ëÿº æèòåéñüêîþ ìóäð³ñòþ, ðîçâàæëèâ³ñòþ, äîáðîáóòîì, çàêëàäàº îñíîâè ñòàá³ëüíîñò³. Ì³ñÿöü íàïîâíþº ñâî¿ ðîêè åìîö³éí³ñòþ, ìð³éëèâ³ñòþ, òàëàíòàìè, ïîøóêàìè ãàðìîí³¿, çä³éñíåííÿì çàäóì³â ³ áàæàíü. Âåíåðà ïðèâíîñèòü äî àóðè ñâî¿õ ðîê³â ïîòÿã äî ïðåêðàñíîãî, ë³ðè÷í³ ïî÷óòòÿ, ðîçóì³ííÿ çàâåðøåíîñò³ â ïîåç³¿, ìóçèö³, îáðàçîòâîð÷îñò³, à òàêîæ íàñíàæóº ÷óòòºâ³ñòþ ³ ðîçê³øíèìè... ë³íîùàìè. Ñàòóðí çàáåçïå÷óº ñòàá³ëüí³ñòü, ïîì³ðêîâàí³ñòü, ðîçóìí³ îáìåæåííÿ ³ ïåâíèé êîíñåðâàòèçì, à òàêîæ íàä³ëÿº ëîã³êîþ ³ ïåðåäáà÷ëèâ³ñòþ. Îòæå, îï³êóâàííÿ ðîêó ò³ºþ

÷è ³íøîþ ïëàíåòîþ ïîâòîðþºòüñÿ ÷åðåç êîæí³ ñ³ì ðîê³â. Òà ùîðàçó çíàê ïëàíåòè ñóïðîâîäæóºòüñÿ ùå é ïåâíèì ñèìâîëîì êîëüîðîâî¿ ãàìè, êîòðèé ìóñèòü âð³âíîâàæóâàòè îñíîâíèé âïëèâ ïëàíåòè íà ñòàí ïðèðîäè ³ æèòòÿ ëþäèíè ï³äñèëþâàòè, ïîñëàáëþâàòè ÷è ãàðìîí³çóâàòè éîãî. Â öüîìó ðîçïîä³ë³ òåæ º ñâîÿ ÷³òêà ãàðìîí³÷íà âçàºìîçàëåæí³ñòü. Ðîêè, ÿê³ çàê³í÷óþòüñÿ íà Î, ïðèéíÿòî ââàæàòè «á³ëèìè»; íà 1 «÷åðâîíèìè»; íà 2 «îðàíæåâèìè»; íà Ç «æîâòèìè»; íà 4 «çåëåíèìè»; íà 5 «ãîëóáèìè»; íà 6 «ñèí³ìè»; íà 7 «ô³îëåòîâèìè»; íà 8 «ñ³ðèìè»; íà 9 «÷îðíèìè». Ââàæàºòüñÿ, ùî á³ëèé êîë³ð íàäàº ëþäèí³ ÷èñòîòó íàì³ð³â, êîíêðåòí³ñòü ìåòè, ïîñë³äîâí³ñòü ä³é, äîïîìàãàº îñìèñëèòè ìèíóëå ³ ñïðîãíîçóâàòè ìàéáóòíº. Çà ïåâíèõ îáñòàâèí â³í ñïðèÿº òîìó, ùîá ïî÷àòè âñå ñïî÷àòêó «ç ÷èñòîãî àðêóøà»! ×åðâîíèé êîë³ð ñèìâîë³çóº çáóäëèâ³ñòü, ð³øó÷³ñòü, êîíöåíòðàö³þ åíåðã³¿ ä³¿, ñòð³ìê³ñòü ³ íàâ³òü ïåâíó àãðåñèâí³ñòü. Âîäíî÷àñ öå ñèìâîë âîãíþ, àëå íå òîãî, ùî ñïàëþº ³ ðóéíóº, à òîãî, ùî ç³ãð³âàº ³ âêàçóº íàïðÿì. Öå ìîæå áóòè ïîëóì ÿ ôàêåëà, ñâ³÷³, äîìàøíüîãî âîãíèùà. Îðàíæåâèé çàñâ³ä÷óº âèñîêó äóõîâí³ñòü, øëÿõåòí³ñòü íàì³ð³â, íåñï³øí³ñòü ³ òåðïèì³ñòü. Â³í äîïîìàãàº íå âèòðà÷àòè åíåðã³þ íà äð³áíå ³ øâèäêîìèíó÷å, à çîñåðåäèòèñÿ íà âàæëèâîìó é â³÷íîìó. Çà ñïðèÿòëèâèõ îáñòàâèí öåé êîë³ð ï³äñèëþº öèðêóëÿö³þ åíåðã³¿, íàïîâíþº ò³ëî ³ äóøó â³ä÷óòòÿì ïîëüîòó. Æîâòèé öå îïòèì³ñòè÷íà àêòèâí³ñòü, êîíöåíòðàö³ÿ ñèë âîë³ ³ äóõó, æèòòºñòâåðäíà åíåðã³ÿ íàì³ð³â ³ çä³éñíåíü, çäàò-

í³ñòü ñòâîðþâàòè ìàòåð³àëüí³ áëàãà ³ íå çàáóâàòè ïðî äóõîâí³ ö³ííîñò³. Çåëåíèé çàñâ³ä÷óº íàïîëåãëèâ³ñòü ó äîñÿãíåíí³ ìåòè ³ ãëèáîêó âíóòð³øíþ ïåðåêîíàí³ñòü ó ê³íöåâîìó óñï³õîâ³. Â³í ôîðìóº ñèëó âîë³, äèñöèïë³íóº ðîçóì ³ çì³öíþº ò³ëî. Ãîëóáèé íàïîâíþº ëþäèíó ìð³éëèâ³ñòþ, ðîìàíòè÷í³ñòþ, ïðàãíåííÿì ÷îãîñü íåâèçíà÷åíîãî, ïðåêðàñíîãî, àëå ì³íëèâîãî é çíèêàþ÷îãî â áåçìåæíîñò³. Öåé êîë³ð ñïðèÿº òîìó, ùîá ëþäèíà áóëà äóõîâíî ùåäðîþ é åìîö³éíî âèìîãëèâîþ. Ñèí³é äèõàº ñèëîþ, ñïîêîºì, íàòõíåííÿì çàäóì³â ³ ðàä³ñòþ çäîáóòê³â, äàº â³ä÷óòòÿ êîìôîðòó äëÿ ò³ëà ³ äóø³. Â³í äîïîìàãàº çäîëàòè áåçï³äñòàâí³ ñóìí³âè é äîñÿãòè óñï³õó é âèçíàííÿ íà íàéâàæ÷èõ ïåðåãîíàõ æèòòÿ. Ô³îëåòîâèé ñèìâîë³çóº íåçàëåæí³ñòü, íåîðäèíàðí³ñòü ³ íåñòðèìíèé ïîòÿã äî ñâîáîäè äóìêè, óÿâè, òâîðåííÿ. ×åðåç öå â³í ìîæå ïîðîäæóâàòè ïåâíó åìîö³éíó çàìêíóò³ñòü, òâîð÷ó íàïðóæåí³ñòü ³ íàä÷óòòºâå ñïðèéíÿòòÿ ïîä³é òà ÿâèù. Ñ³ðèé çàêëèêàº äî ðîçäóì³â, ðîçâàæëèâîñò³, äîïîìàãàº ðîçâ ÿçóâàòè íàéñêëàäí³ø³ ïðîáëåìè. Âîäíî÷àñ â³í ìîæå ïîðîäæóâàòè ñóìí³âè, íåïåâí³ñòü, íàâ³òü ñìóòîê ç îäíîãî áîêó, îäíàê êîìïåíñóº öå çäàòí³ñòþ äî òîíêîãî ðîçðàõóíêó ³ ïåðåäáà÷åííÿ ìîæëèâîãî ìàéáóòòÿ ç äðóãîãî. Íàéñêëàäí³øèé ÷îðíèé êîë³ð, êîòðèé íåñå â ñîá³ âåëè÷åçíèé åíåðãåòè÷íèé ïîòåíö³àë, ÿêèé ìîæå áóòè ñïðÿìîâàíèé ³ íà ðîçáóäîâó, ³ íà çíèùåííÿ. Â íüîìó ñèëà, íàñíàãà, íåïåðåäáà÷óâàí³ñòü ³ òàºìíèöÿ. Â³í íåîñÿæíèé, íåçáàãíåííèé ³ çàâæäè íåñïîä³âàíèé.

Ìèêîëà ÍÅ×ÈÏÎÐÅÍÊÎ.

Äí³ïðîïåòðîâñüê.

Ïðàäàâí³é êàëåíäàð

âèäêî ïëèíå ÷àñ, ³ îò ìè âæå ïåðåñòóïèëè ïîð³ã òðåòüîãî Ø òèñÿ÷îë³òòÿ â³ä Ð³çäâà Õðèñòîâîãî. Ñê³ëüêè ïîä³é òà çâåðøåíü âì³ñòèëè ö³ òèñÿ÷³ ðîê³â! Ëèøå ñòð³ìêå äâàäöÿòå ñòîë³ò-

Êîæíèé ð³ê ìàº ñâî¿ õàðàêòåðí³ îñîáëèâîñò³, ÿê³ çàëåæàòü â³ä ïîºäíàííÿ ñèìâîëó ïåâíî¿ ïëàíåòè ³ êîëüîðó

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

ÊÄÁ ç³òêíóâñÿ ç... ïðèâèäîì äîâãîïîëå ïàëüòî! Ïîäóìàâøè, ùî öå ìåí³ ïðèâèä³ëîñÿ, ÿ ï³ä³éøîâ äî â³âòàðÿ. Íà æàëü, íåäîïàëê³â íå çíàéøîâ. Ïîâåðòàþñÿ íàçàä çíîâó Â³í! Õî÷ áóëà ñóö³ëüíà òåìðÿâà, ÿ éîãî áà÷èâ! Çðîáèâ ñì³ëèâî ê³ëüêà êðîê³â óïåðåä, ³ âèä³ííÿ çíèêëî. Õî÷ áóâ óðàæåíèé ïîáà÷åíèì, óñåòàêè í³êîìó í³÷îãî íå ñêàçàâ. Ãàäàâ, ùî ç ìåíå ñì³ÿòèìóòüñÿ. Ëèøå çãîäîì, êîëè òàêå ïåðåæèëè ³íø³ â³äâ³äóâà÷³ òà ïðàö³âíèêè çàïîâ³äíèêà, ñòàëî çðîçóì³ëî, ùî â ïå÷åðíîìó ìîíàñòèð³ ñïðàâä³ â³äáóâàþòüñÿ äèâà. Íà ïî÷àòêó 80-õ ðîê³â ñï³âðîá³òíèêè çàïîâ³äíèêà çâåðíóëèñÿ ïî äîïîìîãó â ×åðí³ã³âñüêå óïðàâë³ííÿ ÊÄÁ. Ó ïå÷åðàõ âîíè â ö³ëêîâèò³é òèø³ ÷óëè ãîëîñè. Òðàïëÿëîñÿ, ó ê³ëüêîõ ì³ñöÿõ íàòèêàëèñÿ íà âèä³ííÿ ëþäèíè, ÿêà òî ç ÿâëÿëàñÿ íà ìèòü, òî áåçñë³äíî çíèêàëà. Öþ íåçâè÷àéíó ñïðàâó äîðó÷èëè ðîçñë³äóâàòè ï³äïîëêîâíèêó Îëåêñàíäðîâ³ Äîáðèö³. Â³í ïî÷àâ âèâ÷àòè âñ³ âåðñ³¿. Çà îäí³ºþ ç íèõ ôàøèñòè ïðèâîçèëè ï³ä ÷àñ â³äñòóïó ñþäè ïîëîíåíèõ, ³ ò³ õîâàëè â ïå÷åðàõ ö³ííîñò³. Îòæå, õòîñü ç óö³ë³ëèõ ã³òëåð³âö³â íàìàãàâñÿ òàºìíî ïðîíèêíóòè â ï³äçåìåëëÿ ³ çíàéòè ¿õ? Ùå â ×åðí³ãîâ³ áóëè ïðåäñòàâíèêè òàê çâàíî¿ êàòàêîìáíî¿ öåðêâè. Ìîæå, âîíè ìåøêàëè â îäíîìó ç íåâ³äîìèõ äîñë³äíèêàì õîä³â? Âåðñ³¿ ö³ â³äïàëè ñàì³ ñîáîþ, êîëè ñï³âðîá³òíèê ñïåöñëóæáè ñàì â³÷íà-â³÷ ç³òêíóâñÿ ç ... ïðèâèäîì. Öÿ çóñòð³÷, äî ðå÷³, íå ïðîéøëà áåçñë³äíî äëÿ Îëåêñàíäðà. Ïîñòóïîâî â³í óòÿãíóâñÿ â ðîçêîïêè íà Áîëäèíèõ ãîðàõ, ³ñòîðè÷í³ ðîçøóêè ³ çãîäîì âèäàâ êíèæêó ïðî ÷åðí³ã³âñüêèõ êíÿç³â! Ïî ñóò³, òå ñàìå ñòàëîñÿ ³ ç Â. Ðóäåíêîì, ÿêèé ï³ñëÿ øêîëè ñòàâ îô³öåðîì ì³ë³ö³¿. À ó 1987

ðîö³ âëàøòóâàâñÿ íà ðîáîòó â «ïå÷åðíèé» ï³äðîçä³ë çàïîâ³äíèêà. Îñòàíí³ 14 ðîê³â â³í çàâ³äóâà÷ â³ää³ëó çàïîâ³äíèêà «×åðí³ã³â ñòàðîäàâí³é», àâòîð áàãàòüîõ äîñë³äæåíü ïðî ìèíóëå îáèòåë³. ß âîñòàííº ñïîñòåð³ãàâ Éîãî íà Ñïàñà ðîê³â ÷îòèðè òîìó, ðîçïîâ³äàº ï³äïîëêîâíèê ó â³äñòàâö³ Î. Äîáðèöÿ. Â Àíòîí³ºâèõ ïå÷åðàõ º â³ä öåðêâè Ñâÿòîø³ 24-ìåòðîâèé òóïèêîâèé õ³ä, ê³íåöü ÿêîãî îñâ³òëþºòüñÿ ëàìïîþ. Òîãî äíÿ áà-

ãàòî ëþäåé ñòàëè ñâ³äêàìè íåçâè÷íîãî ÿâèùà ãàëåðåÿ çàïîâíèëàñÿ í³áè òóìàíîì-ìàðåâîì. ² â íüîìó ÷³òêî ïðîãëÿäàëàñÿ ô³ãóðà ëþäèíè ç áîðîäîþ. Ï³ä³éøîâ áëèæ÷å äèìîê ìîâ ðîçñòóïèâñÿ, ³ çîáðàæåííÿ ÷îëîâ³êà çíèêëî. Àëå êîëè ÿ çíîâó â³ääàëèâñÿ, ïîñòàòü ç ÿâèëàñÿ. Ôîòîàïàðàò, ÿê áàãàòî ðàç³â ìè ïåðåêîíóâàëèñÿ, òàêå ÿâèùå «íå áåðå». Íåçâè÷íèìè ïîä³ÿìè â Àíòîí³ºâèõ ïå÷åðàõ çàö³êàâèëèñÿ íàóêîâö³ Ìîñêâè, Äí³ïðîïåòðîâ-

çà ïîìàõîì ÷àð³âíî¿ ïàëè÷êè. ...Ðàçîì ç Â. Ðóäåíêîì ñïóñêàþñÿ ñõîäàìè ó ïå÷åðè. Òèõî. Çàòèøíî. Éäåìî âóçüêèìè õîäàìè. Çíîâó ï³äí³ìàºìîñÿ ñõîäàìè. Âîëîäèìèð ßêîâè÷ çóïèíÿºòüñÿ: Îñü òóò óñå öå â³äáóâàºòüñÿ... ß éîãî ôîòîãðàôóþ ê³ëüêà ðàç öèôðîâèì ôîòîàïàðàòîì. Ïîò³ì çí³ìàþ ó öåðêâàõ. Ïåðåâ³ðÿþ íà äèñïëå¿ ÿê³ñòü çîáðàæåííÿ ³ äèâóþñÿ. Òàì, äå ó ïå÷åðàõ ï³äâèùåíà åíåðãåòèêà, çàì³ñòü ñôîòîãðàôîâàíîãî ÿê³ñü ïëÿìè ó ôîðì³ ëþäñüêîãî ñèëóåòó ³ ñÿÿííÿ! Ï³øëè ³ ïîâòîðèëè ôîòîãðàôóâàííÿ, àëå âèéøëî òå ñàìå! Í³áè ïðèâèä-÷åðíåöü ó òàêèé ñïîñ³á ïðîÿâëÿº ñåáå ³ íàãàäóº, ùî â³í º ³ ùî ç íèì òðåáà ðàõóâàòèñÿ. Íà æàëü, ïîêè ùî âñå, ïîâ ÿçàíå ³ç çàãàäêîâèì ÿâèùåì, íå äàº ïðÿìî¿ îäíîçíà÷íî¿ â³äïîâ³ä³, ÷îìó âñå â³äáóâàºòüñÿ ó ïåâíèé ìîìåíò, ÿê ç ÿâëÿºòüñÿ îáðàç ÷åíöÿ, à òî é ö³ëî¿ ãðóïè (¿õ áà÷èëà îäíà ç õâîðèõ ï³ä ÷àñ ë³êóâàëüíîãî ñåàíñó). Ìàáóòü, óñå öå òà íîâ³ ïîäðîáèö³ íåçâè÷íîãî çàëèøàòüñÿ ³íòðèãóþ÷èì ðåáóñîì äëÿ ìàéáóòí³õ ïîêîë³íü, ÿêèì òåæ áóäå ïîòð³áíà ïîæèâà äëÿ ðîçäóì³â? Ñåðã³é ÏÀÂËÅÍÊÎ.

×åðí³ã³â. Íà çí³ìêàõ: çàâ³äóâà÷ â³ää³ëó ïå÷åð Íàö³îíàëüíîãî àðõ³òåêòóðíî-³ñòîðè÷íîãî çàïîâ³äíèêà «×åðí³ã³â ñòàðîäàâí³é» Â. Ðóäåíîê â «àíîìàëüí³é» ãàëåðå¿; ì³ñöå ñïî÷èíêó ÷åíö³â; çîáðàæåííÿ ÷åíöÿ-ïðèâèäà. Ôîòî àâòîðà.

âîëõâ³â

Îäíà ³ç çíàõ³äîê êàëåíäàð³â ïàëåîë³òó. Íà òåðèòîð³¿ Óêðà¿íè (ñåë. Ãîíö³) áóëî çíàéäåíî ³êëî ìàìîíòà, äàòîâàíå 15000 10000 ðîêàìè äî í. å., ç äèâíèìè íàñ³÷êàìè, ùî ¿õ âèÿâèëîñÿ ìîæëèâèì ³íòåðïðåòóâàòè ÿê ì³ñÿ÷íèé êàëåíäàð, òî÷í³øå, ÿê ôðàãìåíò ì³ñÿ÷íîãî êàëåíäàðÿ, íà ÿêîìó íàíåñåíî çì³íè ôàç Ì³ñÿöÿ çà ÷îòèðè ì³ñÿö³.

Îäèí ³ç âàð³àíò³â öüîãî êàëåíäàðÿ ïåðåäáà÷àº òàêó ïðèðîäíó ñèìâîë³êó ïîòî÷íèõ ì³-

ñüêà. Ó 90-õ ñþäè ïðèâåçëè ñïåöàïàðàòóðó äëÿ âèì³ðþâàííÿ åíåðãåòèêè. Ãåîô³çèêè ç Äí³ïðîïåòðîâñüêà âèÿâèëè ó ãàëåðåÿõ ïîáëèçó öåðêâè Ìèêîëè Ñâÿòîø³ àíîìàëüíî ïîòóæíèé ïîò³ê åíåðã³¿. ²íø³ âèì³ðþâàííÿ ï³äòâåðäèëè, ùî îêðåì³ ãàëåðå¿ âèïðîì³íþþòü äóæå ïîòóæíó á³îëîã³÷íó åíåðã³þ, ÿêà çì³öíþº ³ìóííó ñèñòåìó(!). ßêùî ó ìåíå ñèëüíèé íåæèòü ÷è áîëèòü ãîëîâà, êàæå Â. Ðóäåíîê, ïðÿìóþ ó ïå÷åðè... ² çíàºòå, óñå çíèêàº, ìîâ

Êîíÿêîþ õîäè!

ñÿö³â çà ïåð³îäàìè ðîêó ³ ñòèõ³ÿìè: äåðåâà ñèìâîë³çóþòü ñòèõ³þ «Âîäà»; òâàðèíè ñòèõ³þ

Âåðí³ñàæ

«Çåìëÿ»; ïòàõè ñòèõ³þ «Ïîâ³òðÿ». Íàñòóïíèé, 2003-é ð³ê â³ä Ð³çäâà Õðèñòîâîãî çà öèì êàëåíäàðåì ââàæàºòüñÿ ðîêîì «ÆÎÂÒÎÃÎ Ì²ÑßÖß», ÿêèé, çà òàêîãî ïîºäíàííÿ ñèìâîë³â ïëàíåòè ³ êîëüîðó, áóäå ùå é «Ðîêîì ìàã³÷íèõ çâåðøåíü». Òàêèé çá³ã ïëàíåòè, êîëüîðó ³ ñòèõ³¿ âèïàäàº îäèí ðàç íà 210 ðîê³â. Äî òîãî æ ñóïóòíèê íàøî¿ ïëàíåòè Ì³ñÿöü ìàº âåëè÷åçíèé ðåàëüíèé âïëèâ íà ïåðåá³ã ïîä³é íà Çåìë³. Öå ³ ìîðñüê³ òà îêåàíñüê³ ïðèïëèâè òà â³äïëèâè, öå ³ ïåðåì³ùåííÿ âåëè÷åçíèõ ïîâ³òðÿíèõ ìàñ óñ³ëÿê³ òàì öèêëîíè òà àíòèöèêëîíè. Âðåøò³-ðåøò, öå ïðîáëåìè, ïîâ ÿçàí³ ³ç çäîðîâ ÿì ëþäèíè, ÷óòëèâ³ñòü äî ìàãí³òíèõ çáóðåíü, ïðîò³êàííÿ ð³çíîìàí³òíèõ ô³ç³îëîã³÷íèõ öèêë³â òîùî. À ìàã³÷í³ñòü âïëèâó Ì³ñÿöÿ ïîëÿãàº â òîìó, ùî íå âñ³ ùå ÷èííèêè âïëèâó öüîãî êîñì³÷íîãî ò³ëà íà ïðèðîäí³ ïðîöåñè äîáðå âèâ÷åíî ³ äîñë³äæåíî. À òàì, äå ìîâ÷èòü íàóêà, ñëîâî ïåðåáèðàº ìàã³ÿ. Àëå ìàã³ÿ âîëõâ³â êîíñòðóêòèâíà ³ òâîð÷à, âîíà äîïîìàãàº ëþäèí³ ïðèñòîñóâàòèñÿ äî äîâê³ëëÿ, ãëèáøå ðîçóì³òè ïðèðîäí³ ÿâèùà, ñï³â³ñíóâàòè â ãàðìîí³¿ ç íèìè. Íàîñòàíîê õî÷ó íàãàäàòè, ùî, ñïðàâä³, ó êîæíîãî ðîêó º ñâî¿ «õàðàêòåð», ïðèêìåòè, îñîáëèâîñò³ ïðîò³êàííÿ ïðèðîäíèõ öèêë³â ³ åíåðãåòè÷íèõ ïðîöåñ³â. Òà áóäü-ÿêèé ð³ê ñòàº «äîáðèì» ÷è «çëèì» ëèøå çàëåæíî â³ä íàøèõ äóìîê, íàì³ð³â ³ ñïðàâ. Òîìó íàìàãàéìîñÿ ôîðìóâàòè àóðó êîæíîãî ðîêó ñâ³òëèìè ïðàãíåííÿìè ³ äîáðî÷èííèìè çâåðøåííÿìè! Ùàñëèâîãî óñ³ì Íîâîãî ðîêó â íàø³é ð³äí³é íåçàëåæí³é Óêðà¿í³!!! Ìèêîëà ÁÅÐÅÑÒ.

Ëþáèòåëü â³ä ñëîâà ëþáîâ

³äîìèé êè¿âñüêèé êîëåêö³îÂ íåð ³ ìèñòåöòâîçíàâåöü ²ãîð Äè÷åíêî âëàøòóâàâ àâ-

òîðñüêó âèñòàâêó ãðàô³êè (ðîáîòè 1978 2001 ðîê³â) ó ñòîëè÷í³é ãàëåðå¿ «²ðåíà». Äè÷åíêî íàðîäèâñÿ íà Ñâÿòîãî Ìèêîëàÿ, öüîãî äíÿ ³ â³äêðèòî âèñòàâêó, à íàçâàíî ¿¿ «Ùåäðèé âå÷³ð». Äè÷åíêî äîñë³äæóº ³ ïîïóëÿðèçóº ìèñòåöòâî óêðà¿íñüêîãî àâàíãàðäó, ìàº ÷èñëåíí³ ïóáë³êàö³¿. Öå âæå øîñòà ïåðñîíàëüíà âèñòàâêà Äè÷åíêà-õóäîæíèêà, ïîïåðåäí³ áóëè ó Ïðåäñòàâíèöòâ³ ÎÎÍ ó Êèºâ³, â ãàëåðå¿ «Ä³ì Ìèêîëè» òà ³íøèõ ïðåñòèæíèõ çàëàõ.

Íàñòð³é êîìïîçèö³é ïîçíà÷åíèé â³äâåðòîþ ÷óòòºâ³ñòþ: òóò º «Ñïîêóñà», âèðóþòü «Ñêîìîðîø³ ïðèñòðàñò³» ïîðÿä ³ç «Äâîìà îòðîêàìè â ³íòåð ºð³» (çà ìîòèâàìè Ñàëüâàäîðà Äàë³), òóò çóñòð³÷àþòüñÿ «Äàìà ³ êàâàëåð», òóò «ßíãîë òà ÷îðò âåäóòü áåñ³äó ïðî ëþáîâ». Çà îö³íêîþ ôàõ³âö³â, õóäîæíÿ òâîð÷³ñòü ²ãîðÿ Äè÷åíêà ãðóíòóºòüñÿ íà êëàñè÷íèõ âç³ðöÿõ, ïðîòå çàçíàëà âïëèâó õóäîæíèê³â-ëþáèòåë³â. Óò³ì, ñïðàâæí³é ëþáèòåëü çàâæäè êðàùèé çà ïðîôåñ³îíàëà áåç ëþáîâ³. Îêñàíà ×ÈÑÒÀ. Ôîòî Áîãäàíà ÌÀÑËßÍÈÊÀ.

Òàì, äå ó ïå÷åðàõ ï³äâèùåíà åíåðãåòèêà, çàì³ñòü ñôîòîãðàôîâàíîãî ÿê³ñü ïëÿìè ó ôîðì³ ëþäñüêîãî ñèëóåòó ³ ñÿÿííÿ!

Êîëè ãðàº ãàðìàòà Íîâ³ ñòîêë³òêîâ³ øàõè âèãàäàâ ³ çáèðàºòüñÿ çàïàòåíòóâàòè âèêëàäà÷ Äí³ïðîïåòðîâñüêîãî àãðîóí³âåðñèòåòó Îëåêñàíäð Ëåù³íåð. Íà â³äì³íó â³ä çâè÷íèõ 64êë³òêîâèõ, ó öèõ øàõàõ ãðà â³äáóâàºòüñÿ íà ñòà êë³òêàõ. Îòîæ òóò ³ ô³ãóð á³ëüøå. Á³ë³ ³ ÷îðí³ ìàþòü ïî äåñÿòü ï³øàê³â. À ùå ç ÿâèëèñÿ äâ³ íîâ³ ô³ãóðè ãàðìàòè. Àáî ïóøêè, ÿêùî â ðîñ³éñüêîìîâí³é âåðñ³¿. Çîâí³ âîíè ñõîæ³ íà òóðó, àëå çâåðõó ìàþòü âåëèê³ êðóãë³ ÿäðà. Ðîçòàøîâóþòüñÿ ãàðìàòè ïî îáèäâà áîêè â³ä êîðîëÿ ³ êîðîëåâè

(ôåðçÿ). Ñó÷àñí³ é óñ³ì â³äîì³ øàõè âè÷åðïóþòü ³íòåðåñ äî ñåáå, ââàæàº Îëåêñàíäð Áîðèñîâè÷. Âîíè òàê³ äàâí³, ùî ëþäñòâî âñòèãëî ç³ãðàòè ïðàêòè÷íî âñ³ í³áèòî íåñê³í÷åíí³ âàð³àíòè, ÿê³ ò³ëüêè ìîæóòü âèíèêàòè íà 64-êë³òêîâèõ äîøêàõ. Äëÿ ñïðàâæí³õ ãðîñìåéñòåð³â óæå ìàéæå íåìàº íåâ³äêðèòèõ ÷è íåäîñòóïíèõ ñåêðåò³â ó òåïåð³øí³õ øàõàõ. Äîâ³äíèê³â ç³ãðàíèõ ïàðò³é âèäàíî òèñÿ÷³. Ñüîãîäí³ ³ â³äêëàäàòè ïîºäèíêè-çóñòð³÷³ íåìàº ñåíñó. Çàêëàâ ïîçèö³þ ó êîìï þòåð, ÿêùî ë³íüêè ãîðòàòè â³äïîâ³äíó ë³òåðàòóðó, ³ â³í âèäàñòü óñ³ ìîæëèâ³ âàð³àíòè, ÿê äîâåñòè äî ëîã³÷íîãî çàâåðøåííÿ âèãðàøíó ÷è íàâ³òü óðÿòóâàòè ïðîãðàøíó ïàðò³þ. Çãîðòàºòüñÿ ïîøèðåíå êîëèñü ñåðåä ëþáèòåë³â øàõ³â çàõîïëåííÿ, ÿê ñêëàäàííÿ òà ðîçâ ÿçàííÿ çàäà÷ ³ åòþä³â... À ñòîêë³òêîâ³ øàõè, ï³äâîäèòü ðèñó Îëåêñàíäð Ëåù³íåð, ùå íå îïàíîâàíà ãðà, â ÿê³é ê³ëüê³ñòü ³ìîâ³ðíèõ ïåðåá³ã³â áàòàë³é, îòîæ ³ ïîçèö³é, çðîñòàº îäðàçó ó ê³ëüêàíàäöÿòü ðàç³â. ² êîæíà ç íèõ ùå íå ïðîéäåíå æîäíèì ìàéñòðîì ÷è ãðîñìåéñòåðîì «ïîëå». Ãðà â³äáóâàºòüñÿ çà ïðîñòèìè ïðàâèëàìè: íà ïåðø³ 50 õîä³â â³äâåäåíî äâ³ ãîäèíè. Í³÷èþ ìîæíà ïðîïîíóâàòè ï³ñëÿ äâàäöÿòè õîä³â, êîëè ðîçì³íÿíî ñàìå ãàðìàòè, àáî ï³ñëÿ 30-ãî õîäó. Çàëèøàºòüñÿ ñêàçàòè, ùî ãàðìàòè õîäÿòü òà á þòü ô³ãóðè ñóïåðíèêà â óñ³õ áåç âèíÿòêó íàïðÿìêàõ óïåðåä, âë³âî ³ âïðàâî, íàçàä òà ïî îáîõ ä³àãîíàëÿõ. Àëå ò³ëüêè ÷åðåç îäíó êë³òèíó. ª â Îëåêñàíäðà Ëåù³íåðà ³ ö³êàâà ïðîïîçèö³ÿ-çì³íà ùîäî ïåðøîãî õîäó êîæíîãî ç ï³øàê³â, àëå öå ñâîºð³äíèé ñåêðåò. Çâ³ñíî, äî ïåâíîãî ÷àñó. Êîëåãè òà äðóç³ Îëåêñàíäðà Ëåù³íåðà, ÿê³ óæå âñòèãëè ïîãðàòè ç íèì ó íîâ³ øàõè, â îäèí ãîëîñ ñòâåðäæóþòü, ùî öå ñïðàâä³ çîâñ³ì íîâà ãðà. Ìèêîëà ÍÅ×ÈÏÎÐÅÍÊÎ.

Äí³ïðîïåòðîâñüê.

Ìàë. Âîëîäèìèðà ÊÀÇÀÍÅÂÑÜÊÎÃÎ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

«×îðíà» â³âöÿ áàãàòîð³÷íî¿ äàâíîñò³ óøó îäðàçó ç³çíàòèñÿ, îñê³ëüêè öå ìàº ïðÿìå â³äíîøåííÿ «Ì äî ïîðóøåíî¿ íèæ÷å òåìè, ùî ÿ íå áàéäóæèé äî øàøëè÷ê³â. Ìîæíà íàâ³òü ñêàçàòè, ùî ïàëêî ¿õ ëþáëþ. Ïðàâäà, íå ÿê³ñü òàì åðçàöè ç ÿëîâè÷èíè àáî ñâèíèíè, à íàòóðàëüí³, ç áàðàíèíêè. À ÿêùî áàðàíèíêà ùå é ìîëîäåíüêà òà í³æíåíüêà ó-ó-óõ! ¯â áè ³ âäåíü, ³ âíî÷³, òà ò³ëüêè ïàëü÷èêè îáëèçóâàâ áè...» Îòàê ïî÷èíàâñÿ äóæå ãîñòðèé ³ ãí³âíèé ôåéëåòîí, ÿêèé êîëèñü, äàâíèì-äàâíî, íàäðóêóâàëà îäíà ãàçåòà.

À âñå òîä³ ïî÷àëîñÿ ç òîãî, ùî ôîòîêîðåñïîíäåíò îäí³º¿ ãàçåòè çàáåçïå÷èâ Äîøêó ïîøàíè ÷èìàëîãî ï³äïðèºìñòâà áåçäîãàííî çðîáëåíèìè ôîòîïîðòðåòàìè. Âèéøëà íå Äîøêà, à ëÿëå÷êà. Ëåäâå íå ãàëåðåÿ âèñîêîõóäîæí³õ ïîðòðåò³â! ßê òåïåð íàì ç âàìè ðîçðàõóâàòèñÿ, ÿ íàâ³òü íå çíàþ, á³äêàâñÿ äèðåêòîð çàâîäó ïðè çóñòð³÷³ ç ôîòîêîðåñïîíäåíòîì. Ãîò³âêîþ çàïëàòèòè íå ìîæåìî... ² ðàïòîì çàïðîïîíóâàâ âàð³àíò. À áåð³òü, êàæå, íà òðè äí³ ó ñâîº ðîçïîðÿäæåííÿ íàø àâòîìîá³ëü «ðàô³ê» ³ ìàíäðóéòå îáëàñòþ, êóäè âàì çàìàíåòüñÿ. Îòàê ò³ëüêè ³ ìîæåìî âàì â³ääÿ÷èòè. Ãîäèòüñÿ? Ó ðåéä âèðóøèëè ÷åòâåðî ÷è ï ÿòåðî ïðàö³âíèê³â îäðàçó àæ òðüîõ îáëàñíèõ ãàçåò. Çàäóìàëè ñï³ëüíî ï³äãîòóâàòè ñåð³þ ðåïîðòàæ³â ³ç ñ³ëüñüêî¿ ãëèáèíêè ð³äíî¿ Äí³ïðîïåòðîâùèíè. ...Êîëè òðåò³é äåíü íåçâè÷àéíîãî òóðíå-â³äðÿäæåííÿ äîá³ãàâ ñâîãî ê³íöÿ, ïîäóìà-

«íàêðèëè ãàðíó ïîëÿíó». Êð³ì ãîð³ëêè, ïîâíèé á³äîí âàðåíèê³â ³ç ñèðîì, ãëå÷èê ñìåòàíè, ñìàæåí³ êàðàñ³,

ãîð à âàðåíèõ ð à ê³â ³ í å ìåíø ÿê äåñÿòîê êîï÷åíèõ êóðåé... À êîëè âæå âèïèëè á³ëüøå, í³æ ìîãëè, àëå ùå ìåíøå,

ëè, ùî âæå é â³äïî÷èòè, ðîçñëàáèòèñÿ ÷àñ ñ à ì Á î ã âåë³â ï³ñë ÿ

ïðàâåäíèõ òðóä³â. Òîìó ï³ä âå÷³ð ³ çàâ³òàëè äî Òîìàê³âêè, äî çíàéîìîãî ôîòîæóðíàë³ñòà Àíäð³ÿ, ÿêèé ïðàöþâàâ òîä³ òàì ó ðàéîíí³é ãàçåò³. Â³í íàëåæàâ äî òèõ óì³ëüö³â, õòî íàïðî÷óä øâèäåíüêî ì³ã îðãàí³çóâàòè äëÿ äðóç³â ùîñü íà çðàçîê ùåäðîãî áåíêåòó àáî ïðîñòî ãàðíî¿ âå÷åð³ íà ïðèðîä³. Çàòåëåôîíóâàâ ÿêîìóñü ãîëîâ³ êîëãîñïó, ³ âæå çà ãîäèíó ÷è äâ³ ïðèâ³ç õëîïö³âæóðíàë³ñò³â íà áåðåã ÿêî¿ñü ð³÷êè. Äå äëÿ íèõ ñïðàâä³

í³æ õîò³ëè, çíåíàöüêà çàðåïåòóâàâ ôåéëåòîí³ñò, ìîâëÿâ, ÷îìó öå íà íàøîìó ñòîë³ íåìàº øàøëè÷ê³â. Áåç íèõ ³ âå÷åðÿ íå âå÷åðÿ, ³ ÷àðêà âæå íå éäå... Õëîïö³, íå ñóìóéòå, âèãóêíóâ Àíäð³é áóäóòü âàì ³ øàøëèêè! Ó íàñ º êîëãîñï, â ÿêîìó â³âöåôåðìà íà ê³ëüêà òèñÿ÷ ãîë³â. Ãîëîâà êîëãîñïó ì³é äîáðèé ïðèÿòåëü, â³í íåîäì³ííî âèä³-

...10 ðîê³â ïîòîìó

Áàãàòèé íå òîé, õòî áàãàòî ìàº

ïåðåääåíü 1993 ðîêó ïèñüìåíÓ íèê Äìèòðî Êåøåëÿ äåáþòóâàâ â îáëàñí³é ãàçåò³ «Íîâèíè

Çàêàðïàòòÿ» ó òðàã³êîì³÷íîìó æàíð³, ñïðàâä³ åçîï³âñüêîìó, â³äêðèâøè ÷èòà÷åâ³ çàãàäêîâó é êîëîðèòíó áàáó Ãàôó Äÿêóíêó «æîíó Ï³øòè, Äþð³ÿ Ñàâêóëèíîãî ñèíà, ùî ìàº ñåñòðó Àíöþ Ïàëàòàøêó, ÷îëîâ³ê ÿêî¿ ìàº ñòðèÿ ó Ãàìåðèö³, à âóéêà â Êàíàä³». Ó íîâîð³÷íó í³÷, à çóñòð³÷àëè ìè äåâ ÿíîñòî òðåò³é ó êîë³ ñ³ì ¿, çàòåëåôîíóâàâ äîáðèé çíàéîìèé ³ ðàçîì ç â³íøóâàííÿì ïîö³êàâèâñÿ ìàéáóòí³ì áàáè Ãàôè, çãàäóº ïèñüìåííèê. Íà òîé ÷àñ ëåäü íå êîæíå ñåëî ïðàãíóëî ìàòè ñâîþ ðåñïóáë³êó ³ ÿ ïîäóìàâ: à ÷îìó á íå ñòâîðèòè óçàãàëüíåíèé îáðàç òàêî¿ ðåñïóáë³êè, à Äÿêóíö³ äàòè ïîñàäó ïðåçèäåíòà? Òèì ïà÷å ùî á³îãðàô³ÿ ¿¿, íà ïåðåêîíàííÿ ÷îëîâ³êà Äþð³ÿ Ñàâêóëèíîãî, â³äïîâ³äàëà âñ³ì âèìîãàì ó ñîðîê ÷åòâåðòîìó, êîëè â ñåë³ ñòîÿëè ãîíâåäè, Ãàôà ñâèñíóëà â íèõ ÷îòèðè ïàðè ÷åðåâèê³â, ì³õ öóêðó ³ ö³ëèé ÿùèê öèãàðîê ³ âòåêëà äî ë³ñó. ×åðåç ê³ëüêà äí³â, «êîëè ïðèéøëè íàø³ îñâîáîäèòåë³, áàáà çàÿâèëà ñòàðøîìó ðóñüêîìó êàï³òàíó, ùî â ë³ñàõ íå õîâàëàñÿ â³ä ìàäÿð³â, à ïàðòèçàíèëà... ² ùî âîíà íå êðàëà â³ä ãîíâåä³â, à çðîáèëà äèâåðñ³þ ïðîòè âðàæåñüêî¿ àðì³¿». Áàáó îäðàçó ïî÷àëè õâàëèòè ³ ïðåäñòàâèëè äî ìåäàë³, é æîäíà óðî÷èñòà ïðåçèä³ÿ áåç íå¿ íå îáõîäèëàñü... ² òàê òðèâàëî äîòè, ïîêè áàáà íå óâ³éøëà â ðàæ ³ íå çàÿâèëà, ùî íå ò³ëüêè ðîáèëà äèâåðñ³þ ç ÷åðåâèêàìè, öóêðîì ³ öèãàðêàìè, à é ï³äðèâàëà ìîñòè, ïóñêàëà ï³ä óê³ñ ïî¿çäè, ïåðåáèëà ñèëó-ñèëåííó ôàøèñò³â. ² âçàãàë³, í³÷îãî áóëî ñóíóòèñÿ ðóñüêèì, âîíà é ñàìà âèçâîëèëà á êðàé... Àëå öå íå ïîëþáèëîñÿ íàøèì îñâîáîäèòåëÿì. ×óþ÷è, ùî â ñòàðî¿ òàêà ñòðàøíà ñèëèùà, âîíè â³äïðàâèëè ¿¿ â Ñèá³ð ðóáàòè ë³ñ... Ïîâåðíóëàñÿ äîäîìó ç îáñêóáàíèì õâîñòîì ³ âæå íå õâàëèëàñÿ äèâåðñ³ÿìè, íå ë³çëà ó ïðåçèä³¿ é çà ìåäàëü ãåòü ÷èñòî çàáóëà. Àëå äóæå áàãàòî êóðèëà ³ ñòðàøíî ìàòþêàëàñÿ. Íà ðîáîòó ¿¿ í³êóäè íå áðàëè ÿê «íåáëàãîíàäüîæíó», ³ âîíà ïî÷àëà êðàñòè ç êîëãîñïó âñå, ùî âèä³ëà. À ÿê íàáðèäëî êðàñòè, ïî÷àëà ñàìîãîí ãíàòè ï³ñëÿ àëêîãîëüíîãî óêàçó äî íå¿ çàõîäèëè íà ñòî ãðàì³â ïðîêóðîðè, óðÿäíèêè, ñåêðåòàð ïàðòîðãàí³çàö³¿, ãîëîâà êîëãîñïó,

áðèãàäèðè, ëàíêîâ³ òà ³íø³ íà÷àëüíèêè. ² öèì ñàìèì ìàº âåëèê³ çàñëóãè ïåðåä íàøîþ íåçàëåæíîþ äåðæàâîþ. Áî õî÷ ³ íàçèâàëè ¿¿ ïåðøîþ çëîä³éêîþ â ñåë³, âîíà íå êðàëà, à ðîáèëà äèâåðñ³¿ ïðîòè ÑÐÑÐ. ² íå áóëà ñàìîãîííèöåþ, à ñïîþâàëà êîìóí³ñò³â, àáè âòðàòèëè ðîçóì ³ çàãóáèëè âëàäó. Áåçïåðå÷íî, îáðàç öåé âèíèê â ìî¿é óÿâ³ ÿê ïåâíà çàêîíîì³ðí³ñòü êîæíà ñîö³àëüíà òðàãåä³ÿ ïîðîäæóº êîì³÷í³ ñèòóàö³¿. Äìèòðå, òà ³äåÿ, ùî ïðèéøëà ó íîâîð³÷íó í³÷ äåñÿòü ðîê³â òîìó, âæå ìàòåð³àë³çóâàëàñÿ? ×àñòêîâî. Íàðàç³ âîíà âèëèëàñÿ ó ñâîºð³äíèé ðîìàí ó íîâåëàõ íà íàðîäí³é ìîâ³ ³ ç íàðîäíîãî æèòòÿ «Æ³âàíñüêèé ñâ³ò», ùî âèéøîâ äðóêîì ó 1997 ðîö³. Â³äïîâ³äíèêà çàêàðïàòñüêîìó ñëîâó «æ³âàí» íåìà, î÷åâèäíî, â æîäí³é ìîâ³, áî öå ³ ç³ðâèãîëîâà, ³ àâàíòþðèñò, ³ ëþäèíà, êîòðà õî÷å ïåðåõèòðèòè íàâ³òü ñàìó ñåáå. Ïåðøà ÷àñòèíà ðîìàíó «Äåðæàâíà êîïîíÿ» ïîáà÷èëà ñâ³ò ó òîìó-òàêè äåâ ÿíîñòî òðåòüîìó, äðóãà «Ãîñóíäðàãîø³» ð³âíî ÷åðåç ð³ê. Ãîñóíäðàãîø öå òîé, õòî ñïðîì³ãñÿ íà ï³äòÿæêè, â³ä³éøîâøè â³ä æåáðàêà, àëå íå äîá³ãøè ùå äî ïàíà, ïðîòå ââàæàº ñåáå ðîçóìí³øèì ³ â³ä ïåðøîãî, ³ â³ä äðóãîãî. À æèòòÿ ï³äêàçóº íîâ³ òåìè é íîâ³ ñþæåòè. Âîíè çîáðàæåí³ ó êíèæö³ ç ö³º¿ æ ñåð³¿ «Çáèéâ³÷, àáî Ê³íà íå áóäå», ùî âèéøëà â 1999 ðîö³. Òåïåð âæå ìàéæå ãîòîâà êíèãà ï³ä óìîâíîþ íàçâîþ «Íà êîç³ âåðõîì ïî øëÿõó ðåôîðì» ÿê ðåàêö³ÿ Ïàöàë³âñüêî¿ ðåñïóáë³êè íà òåïåð³øí³ åêîíîì³÷í³ ðåôîðìè. Ó í³÷ ï³ä íèí³øí³é Íîâèé ð³ê ùî çàãàäàºø? Àáè ÷èìøâèäøå ïðèéøîâ òîé ÷àñ, êîëè íå òðåáà áóäå æåðòâóâàòè ñ³ìåéíèì áþäæåòîì çàðàäè çä³éñíåííÿ çàäóìàíîãî äåñÿòü ðîê³â òîìó. Àëå ïðè âñ³õ ñêðóòàõ, ùî âèïàëè íà ïî÷àòêó äåâ ÿíîñòèõ, ââàæàþ ñåáå ùàñëèâèì, áî çóì³â ñàìîóòâåðäèòèñÿ, í³ â³ä êîãî í³÷îãî íå ïðîñÿ÷è. Óñå ìåí³ äàâ Áîã. Ââàæàþ ñåáå áàãàòèì. Áî áàãàòèì º íå òîé, õòî áàãàòî ìàº, à òîé, õòî âì³º îá³éòèñÿ òèì, ùî ìàº. ²âàí ÃÓÄÇÎÂÀÒÈÉ.

Óæãîðîä.

ëèòü íàì äâ³éêî áàðàí³â... Ïî¿õàëè! Ï³äïèëà êîìïàí³ÿ àæ ï³äñòðèáíóëà â³ä ðàäîñò³: ãóëÿòü, òàê ãóëÿòü. Óïåðåä! Ùî âæå áóëà ãëóïà í³÷, öå ¿õ íå çóïèíèëî. Çà ï³âãîäèíè ìàøèíà çàãàëüìóâàëà â ÿêîìóñü ñåë³. Àíäð³é ðîçáóäèâ á³äîëàøíîãî ãîëîâó. ² ïîÿñíèâ, ïî-ïåðøå, ç ÿêèìè ïîâàæíèìè ãîñòÿìè â³í ïðèáóâ, à ïî-äðóãå, ÷îãî ¿ì òåïåð êîí÷å íå âèñòà÷àº. Õàé áóäå ïî-âàøîìó, ïîãîäèâñÿ ãîëîâà. Àëå ÿ ç âàìè íå ïî¿äó. Îñü ïèøó çàïèñêó, ïîêàæåòå ñòîðîæó êîøàðè, ñêàæåòå, ùî ÿ íàêàçàâ â³äïóñòèòè ïàðó ÿãíÿò. Ãàðàçä? Êîøàðó õëîïö³ çíàéøëè øâèäêî. ßê ³ ñîííîãî ñòîðîæà. Â³í äîâãî íå ì³ã âòîðîïàòè, ÷îãî ö³é ï ÿí³é îðàâ³ òðåáà. À ùîá ïðî÷èòàòè â òåìðÿâ³ ÿêóñü çàïèñêó, öüîãî é ïîãîò³â ä³ä íå ì³ã. Òà âðåøò³ðåøò óñå çðîçóì³â. ß â çàã³í ïîíî÷³ íå ïîë³çó. Õî÷åòå, ñàì³ ëîâ³òü áàðàí³â. Õëîïö³ ìèòòþ ïîïåðåëàçèëè ÷åðåç îãîðîæó. ßêùî ï ÿíîìó ìîðå ïî êîë³íà, òî áàãíþêà òèì ïà÷å. Õàïàëè îâå÷îê, à ò³ âò³êàëè ç-ï³ä ðóê. À êóäè, íå âèäíî: òåìíî, õî÷ îêî âèêîëè. Âðåøò³-ðåøò, ôåéëåòîí³ñò ðîçãëåä³â, ùî ïîðÿä ó çîâñ³ì íåâåëèê³é òà ò³ñí³é çàãîðîä³ ç äåñÿòîê áàðàí÷èê³â áåêàº. Çà ìíîþ! êðèêíóâ â³í ³ âæå çà õâèëèíó ïîäàâàâ õëîïöÿì ïåðøîãî áàðàíà.

Áåð³òü, çâ ÿçóéòå éîìó íîãè ìîòóçêîþ è êèäàéòå â ìàøèíó... Çà äâ³ ÷è òðè õâèëèíè ïîäàâ ³ äðóãîãî, àæ êðåê÷ó÷è â³ä íàòóãè: «Î, öåé âàæêèé ïîïàâñÿ!». Íó âñå, ä³äó, ïîðÿäîê, ãóêíóëè ñòîðîæó. Ìè ïî¿õàëè, à âè áóâàéòå çäîðîâ³! ßê çàáèâàëè îâåöü òà á³ëóâàëè-îáäèðàëè ç íèõ øê³ðè, ÿê ãîòóâàëè øàøëèêè, ïðî öå ìè äåòàëüíî ðîçïîâ³äàòè íå áóäåìî. Ñêàæåìî ëèøå, ùî âñå ðîáèëè ç àçàðòîì, ³ øàøëèêè ñïðàâä³ âäàëèñÿ. ² ôåéëåòîí³ñò êëÿâñÿ òà áîæèâñÿ, ùî êðàùèõ òà ñìà÷í³øèõ â³í ó ñâîºìó æèòò³ çðîäó ùå í³êîëè íå ¿â. Íàø³ õëîïö³-æóðíàë³ñòè ëåäâå äîáðàëèñÿ äî ðàéöåíòð³âñüêîãî ãîòåëþ ³ ïîñíóëè ÿê óáèò³, à â êîëãîñï³ ñòîðîæ ïîëüîâî¿ â³â÷àðí³, ñïðàâíî â³ä÷åðãóâàâøè í³÷, áëàãîïîëó÷íî ïîâåðíóâñÿ äîäîìó. À òèì ÷àñîì âèéøëè íà ñâîþ çâè÷íó ðîáîòó êîëãîñïí³ â³â÷àð³. ² ïåðåëÿêàëèñÿ íà ñìåðòü. Áî âèÿâèëè, ùî ïðîïàëè, áåçñë³äíî çíèêëè äâà ç òèõ äåñÿòè ñóïåðåë³òíèõ áàðàí³â-çàïë³äíèê³â, ÿêèõ äî êîëãîñïó ùîéíî çàâåçëè äëÿ ðîçâîäó ç ÿêîãîñü õåðñîíñüêîãî ãîñïîäàðñòâà, çàïëàòèâøè çà êîæíîãî ìàéæå ïî ÷îòèðè òèñÿ÷³ ðóáë³â. Õî÷ ÿê øóêàëè, îáíèøïîðèâøè âñ³ çàêóòè, òà íå çíàéøëè. ² ìóñèëè ïðî ïðîïàæó äîïîâ³ñòè ãîëîâ³ êîëãîñïó. À ãîëîâà ÷è çàáóâ ïðî í³÷íèé «äåñàíò» ëþáèòåë³â íàòóðàëüíèõ øàøëè÷ê³â, ÷è

ïðîñòî íå ì³ã ïîäóìàòè ïðî íàéã³ðøå, òà îäðàçó â ì³ë³ö³þ: ðÿòóéòå, íàñ ïîãðàáóâàëè! Ä³ëüíè÷íèé íå çàáàðèâñÿ ç âè¿çäîì íà ì³ñöå ïðèãîäè. À äå, ïèòàº, ñòîðîæ? Ïîêëèêàëè. Òî ÿê öå, ä³äó, âîíî âèéøëî, ùî ö³ëèé ãóðò óâ³ðâàâñÿ äî êîøàðè, à âè ïðîñïàëè ³ íå ÷óëè? À òàê ³ âèéøëî, êàæå ä³ä. Ïðè¿õàëà îï³âíî÷³ ò³÷êà õëîïö³â, ç ôîòîàïàðàòàìè, ÿê ç ðóææàìè, òèöüíóëà ìåí³ îöþ îñü çàïèñêó â³ä ãîëîâè ³ íóìî â çàã³í îâå÷îê ëîâèòè. Äå ëîâèëè, íàâ³òü ñê³ëüêè çëîâèëè, áà÷èòè ÿ íå áà÷èâ... Ô³íàë, áóâ òàêèé: ùîá íå çä³éìàòè íà âñþ îáëàñòü áó÷ó, ùîá íå ä³éøëî öå, áîðîíü, Áîæå, äî îáêîìó ³ îñîáëèâî äî ñóäó, õëîïöÿìæóðíàë³ñòàì ïîëþáîâíî çàïðîïîíóâàëè øâèäåíüêî ³ òèõåíüêî, ïîêè í³õòî íå çíàº, ñïëàòèòè äî êîëãîñïíî¿ êàñè ð³âíî ñò³ëüêè, íà ñê³ëüêè âîíè çàâäàëè çáèòê³â ³, ÿê òî êàæóòü, ³ âîâêè áóäóòü ñèò³, ³ â³âö³ ö³ë³. Çãîäà? À êóäè õëîïöÿì áóëî ïîä³òèñÿ? Çíÿëè, ñê³ëüêè â êîãî áóëî, ç îùàäêíèæîê ³ â ñêëàä÷èíó íàøêðåáëè ò³ íåîáõ³äí³ ìàéæå â³ñ³ì òèñÿ÷... Ñïðàâä³, íàâðÿä ÷è äîðîæ÷³ øàøëè÷êè ç³ ñâ³æåíüêî¿ áàðàíèíè êîìó-íåáóäü êîëèíåáóäü äîâîäèëîñÿ ¿ñòè ó ñâîºìó æèòòÿ. Ìèêîëà ÍÅ×ÈÏÎÐÅÍÊÎ.

Äí³ïðîïåòðîâñüê.

Ìàë. Áîðèñà ÐÅÂ×ÓÍÀ.

«ß ïîâîðîæèâ âàø³é ãàçåò³»

ðîçì³ðåíîìó ñàíàòîðíîìó æèòò³ â³äáóëàñÿ ÿñêðàâà ïîä³ÿ, ùî íå Ó çàëèøèëà, çäàâàëîñÿ, í³êîãî áàéäóæèì: ïðè¿õàâ ÷àêëóí. Ïåðñîíàë ³ â³äïî÷èâàëüíèêè ò³ëüêè ïðî öå é ãîâîðèëè. Îò, ìîâëÿâ, Îëåí³

òîð³ê íàâîðîæèâ, òàê óñå é òðàïèëîñÿ, à Ëþñÿ íà íüîãî îáðàæàºòüñÿ, ùî íàãîâîðèâ ¿é, çäàâàëîñÿ, í³ñåí³òíèö³, àëå âñå òàê ³ âèéøëî, ÿê ïî ïèñàíîìó. Îëÿ, òàê, âîíà âèéøëà çàì³æ, à íå äóìàëà, ùî òàê ³ ñòàíåòüñÿ, ÿê ïðîðîêóâàâ ¿é ÷àêëóí... ² æ³íî÷å íàñåëåííÿ ñàíàòîð³þ ò³ëüêè òå é ðîáèëî, ùî øóøóêàëîñÿ, ÿê óìîâèòè Îëåêñàíäðà ïîâîðîæèòè... Ñêåïòèêè-÷îëîâ³êè òåæ, ìàáóòü, ó ãëèáèí³ äóø³ íå ïðîòè áóëè äîâ³äàòèñÿ ïðî ìàéáóòíº, àëå òðèìàëèñÿ ÿêîñü á³ëüø ïðèõîâàíî. Ç Îëåêñàíäðîì ìè ïîçíàéîìèëèñÿ á³ëÿ áþâåòó. Äèâëÿ÷èñü íà êîìïàí³þ, ùî ïîïèâàëà âîäè÷êó íå ç òðóáî÷êè, à ÿê òî êàæóòü, ñìàêóþ÷è, ïîäóìàëà: âîíè íå çíàþòü, ùî âîäà öÿ çäàòíà ðóéíóâàòè çóáè ³ òîìó ¿¿ òðåáà ïèòè òàê, ùîá íå ïîòðàïëÿëà íà íèõ. ² îäðàçó ïî÷óëà: «Îò öÿ ä³â÷èíà äèâèòüñÿ íà íàñ ³ äóìàº, ùî ìè âîäó ï ºìî, ÿê ïèâî». Ñëîâî çà ñëîâîì, ³ òîé, õòî ïðî÷èòàâ ìî¿ äóìêè, â³äðåêîìåíäóâàâñÿ: «Îëåêñàíäð. ×àêëóí». Äîáðèé ÷è çëèé? Ìåí³ çäàëîñÿ âåñåëèé. Ó ïîáóò³ â³í íàçèâàº ñåáå ÷àêëóíîì ³ êàæå, ùî öå áàëîù³. «Òå, ùî ÿ ðîáëþ, öå ÿêîñü ³íàêøå çâåòüñÿ», çàçíà÷àº Îëåêñàíäð. ² ââàæàº, ùî í³÷îãî ñï³ëüíîãî ç åêñòðàñåíñàìè íå ìàº, ñêîð³øå, â³í â³ùóí. ß á ñêàçàëà ì³ñòèô³êàòîð, ÿêùî ìîæíà òàê ñêàçàòè, ³íòó¿òèê. Âîðîæó íà êàðòàõ òàðî, íà êâàñîë³, íà êàìåíÿõ ³ ïî ðóö³. Àëå â³äìîâëÿþ ëþäåé âîðîæèòè, òîìó ùî ÿê êàðòà ëÿæå, òàê ³ áóäå. Õî÷à ìîæíà çàïðîïîíóâàòè ê³ëüêà âàð³àíò³â ðîçâèòêó ïîä³é. Íàïðèêëàä, ÷èì òðåáà ïîæåðòâóâàòè, ùîá íå â³äáóëîñÿ ùîñü. Àëå ìîæíà ³ íå ïðèñëóõàòèñÿ äî âàøî¿ ïîðàäè... Òîä³ áóäå òàê, ÿê ÿ ñêàçàâ. ×è ìîæå õòî-íåáóäü, îñâî¿âøè òåõí³êó âîðîæ³ííÿ, ñàì ñîá³ ùî-íåáóäü ïåðåäáà÷àòè? Òàê, àëå öå äóæå ñêëàäíî, îñê³ëüêè çàâàæàº íàäëèøîê ³íôîðìàö³¿. Ãîëîâíå ó âîðîæ³íí³ öå ðîáîòà ³íòó¿ö³¿. Ìîæíà çíàòè âñ³ çíà÷åííÿ êàðò, àëå òàê ³ íå äîñÿãòè òîãî, ùîá òâî¿ ïðîðîêóâàííÿ çä³éñíèëèñÿ. Íåîáõ³äíî ³íòó¿-

òèâíî àíàë³çóâàòè ³íôîðìàö³þ. Êîæíà ëþäèíà íåñå ¿¿, ò³ëüêè â³çüìè ³ ñêàæè ¿é çà äîïîìîãîþ êàðò óñå, ùî áóäå. Âîðîæ³ííÿ ââàæàºòüñÿ îäíèì ³ç ãð³õ³â. Íå áî¿òåñÿ êàðè Áîæî¿? Ó Á³áë³¿ íàïèñàíî ïðî ïîêàÿííÿ... Àäæå öå ãð³õ, ÿêèé ïðîùàºòüñÿ òîìó, õòî ÷åñíî ïîêàÿâñÿ. ² ïîò³ì, õî÷ áè ÿê òàì áóëî, âîðîæ³ííÿ öå ÷àñòèíà êóëüòóðè íàðîäó. À ì³é ïðàä³ä áóâ, âèÿâëÿºòüñÿ, öèãàíñüêèì áàðîíîì. Âîðîæ³ííÿ öå ÷àñòèíà öèãàíñüêîãî æèòòÿ. Îòæå, ìàáóòü, öå â ìåíå íà ãåíåòè÷íîìó ð³âí³ ïðîêèíóâñÿ äàð ïðåäê³â. Àëå ñïðàâà íàâ³òü íå ó âîðîæ³íí³. À ç ÷îãî ïî÷àëîñÿ âàøå, òàê áè ìîâèòè, ÷àêëóíñüêå íàâ÷àííÿ, ÿê âè ïðèéøëè äî ì³ñòèô³êàòîðñòâà, â³ùóíñòâà? ß õâîð³â, ³ ìåí³ çàïðîïîíóâàëè ñåàíñè ã³ïíîçó, ñïðîáóâàâ ³ ìåí³ ï³øëî íà êîðèñòü. Ë³êàð ñêàçàâ, ùî òðåáà îñâîþâàòè öþ ìåòîäèêó ñàìîìó. Îò ÿ é ïî÷àâ, ò³ëüêè ìåí³ íå ïîäîáàëîñÿ, ùî ñåàíñè òðèâàëè òàê äîâãî, ÿ ñêîðîòèâ ÷àñ äëÿ çàíóðåííÿ ó ñòàí ðîçñëàáëåííÿ... Ïîò³ì çàö³êàâèâñÿ á³ëîþ é ÷îðíîþ ìàã³ºþ, àëå ìåí³ öå çäàëîñÿ íåö³êàâèì. ² òîìó ïî÷àâ âèâ÷àòè íàðîäíå çíàõàðñòâî. Âçàãàë³ öå çá³ðí³ çíàííÿ ç ð³çíèõ ãàëóçåé íàóêè, àæ äî êâàíòîâî¿ ìåõàí³êè. Àäæå

Âèÿâèëè, ùî ïðîïàëè, áåçñë³äíî çíèêëè äâà ç òèõ äåñÿòè ñóïåðåë³òíèõ áàðàí³â-çàïë³äíèê³â

í³ÿê³ â³äüìè íå ë³òàþòü íà ì³òë³. À åôåêò òàêèé ìîæíà çà áàæàííÿ ñòâîðèòè... Êàðòè òàðî ïðèäáàâ ÿêîñü ó êíèæêîâ³é ÿòö³ â Îäåñ³. Òàê³ ìàëåíüê³, ïðèì³òèâí³, ³ ïîñ³áíèê äî íèõ. Ùå, ïðàâäà, ïðèäáàâ êíèæêó ç òåõí³êè âîðîæ³ííÿ... É äîëó÷èâ çíàííÿ é ³íòó¿ö³þ. Âèéøëî. À ÷è ìàº áóòè ÿêàñü îñîáëèâà àòìîñôåðà ï³ä ÷àñ âîðîæ³ííÿ? Òàê, ïîâèííî áóòè òèõî, ìîæíà çàïàëèòè ñâ³÷êè, ³êîíè íåäîðå÷í³. Ñêàòåðòèíà ìàº áóòè çåëåíà ÷è ÷åðâîíà. Ï³ñëÿ âîðîæ³ííÿ òðåáà ïîìèòè ðóêè. Âè áåðåòå ãðîø³ çà âîðîæ³ííÿ? Òàðî ìàþòü ïåâí³ ïðàâèëà. 78 êàðò ïðîíóìåðîâàí³. ² ï³ñëÿ âîðîæ³ííÿ çàïèòóþòü, ñê³ëüêè öå êîøòóº. Òðåáà âèòÿãòè êàðòó, ³ íîìåð íà í³é áóäå ñóìîþ ïëàòí³ çà âîðîæáó. Öå ìîæå áóòè ³ êîï³é÷àíà ïëàòíÿ... Ð³÷ íå â ñóì³, à â öèôð³. ß ì³ã áè «êîíñåðâóâàòè» ãðîø³, àëå íå ðîáëþ öüîãî. Â³äìîâëÿþ â³ä âîðîæ³íü. Òîìó ùî ò³ëüêè ó íàéñêëàäí³øèõ, áåçâèõ³äíèõ ñèòóàö³ÿõ ëþäèí³ íåîáõ³äíî çâåðòàòèñÿ ïî äîïîìîãó. Ìîº ë³òíº çíàéîìñòâî ç Îëåêñàíäðîì Áðåñëàâöåì ðîçìîâàìè ïðî âîðîæ³ííÿ é ÷óäåñà íå çàê³í÷èëîñÿ. Ï³ä Íîâèé ð³ê ³ â ïåðåääåíü òðèòèñÿ÷íîãî âèïóñêó â³í çàòåëåôîíóâàâ ³ ñêàçàâ, ùî ïîâîðîæèâ íàø³é ãàçåò³. Äåùî ç éîãî â³ùóâàíü ïðîïîíóºìî óâàç³ ÷èòà÷³â. ßêùî öå íå çä³éñíèòüñÿ, íåõàé ââàæàºòüñÿ áàëîùàìè. Ùî æ ³ùå ðîáèòè ó öåé êàçêîâèé íîâîð³÷íèé ÷àñ? Ñâ³òëàíà ÏÈÑÀÐÅÍÊÎ. (Çàê³í÷åííÿ íà 16-é ñòîð.). Ìàë. Âîëîäèìèðà ÊÀÇÀÍÅÂÑÜÊÎÃÎ.

28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Â³òàþòü îäåñüê³ äæåíòëüìåíè

Ð³ê ÿê äåíü

Ïåðåä Íîâèì ðîêîì ïîêëèêàëè ìåíå â ïðîôêîì. Áóäåòå, ÿê ³ ìèíóëîãî ðàçó, Ä³äîì Ìîðîçîì! ïîâ³äîìèëè. Í³çàùî! ìîâëþ. Òîð³ê ñò³ëüêè êëîïîòó íàáðàâñÿ. Ñüîãîäí³ çàéòè äî ñ³ì ¿ ç ä³òüìè áåç ñÿêèõ-òàêèõ ïîäàðóíê³â ïðîñòî ñîðîì. À äå ìè ¿õ, òèõ ïîäàðóíê³â, ñò³ëüêè íàáåðåìî? Äî ïåíñ³îíåð³â ïîøëåìî, êàæóòü. ² ç ïåíñ³îíåðàìè êëîïîòó íå ìåíøå! Àëå æ òàêè âìîâèëè ìåíå. Âèäàëè ç³ ñêëàäó ïîòåðòîãî êîæóõà, ÿêîãî ³ ìèíóëîãî é ïîçà-

Ï³äãîòóâàâ Ãåîðã³é ÂÎÐÎÒÍÞÊ.

Îäåñà.

Óêàç

ãîñòåé ç óñ³õ ñóñ³äí³õ îñòðîâ³â. ² îò òåïåð öÿ íåçáàãíåííà ïîâ³íü ³ çëèâè, ùî ëëþòü òà ëëþòü íåñòðèìí³ ïîòîêè âîäè ìàéæå âåñü òèæäåíü! Ñïî÷àòêó ó â³äêðèòå ìîðå ïîíåñëî íàìåòè ãîëîäðàíö³â, ùî þðìèëèñÿ ïî áåðåãàõ ð³÷êè Ìóìáàç³¿, çãîäîì ïî÷àëî çìèâàòè é õàòèíè òîðãîâö³â ç íàéçàìîæí³øîãî â ì³ñò³ ñåðåäíüîãî ÿðóñó, à òåïåðå÷êè âîäà ï³äíÿëàñÿ âæå é äî íàìåò³â öàðñüêî¿ ãâàðä³¿ ³ äî

(òåðîðåñêà )

ïëÿøêè. Ìàáóòü, îöå, øàíîâíèé, â ïåðøó êâàðòèðó çàâ³òàëè?.. Í³-í³-í³! â³äñàõíóâñÿ òîé, íåìîâ â³ä ÷óìè, â³ä íàëèòî¿ ÷àðêè. Äîñ³ â³äâ³äàâ ñ³ìíàäöÿòü êâàðòèð, ïå÷³íêà ó ìåíå ³ âçàãàë³... Ìè ìîâ÷êè ïåðåçèðíóëèñÿ ³, çâ³ñíî, íå ïîâ³ðèëè òàê³é ïðèì³òèâí³é áðåõí³. À Ñòåïàí çðîáèâ ùå îäíó ñïðîáó âðÿòóâàòè ñèòóàö³þ. Ó âñ³õ ïå÷³íêà, àâòîðèòåòíî ïî³íôîðìóâàâ. Äóìàºø, ÿ ñâîþ äàâ êîìóñü ïîíîñèòè ó íîâîð³÷íó í³÷? Ç íîâèì ùàñòÿì! Íå íà òîãî íàòðàïèëè! Ó òðè ãîðëÿíêè ìè ïåðåêîíóâàëè ãîñòÿ áîäàé ïðèãóáèòè, àëå Ä³ä ïðîäîâæóâàâ â³äí³êóâàòèñÿ. Îòîä³ é âèð³øèëè âèâåñòè éîãî íà ÷èñòó âîäó. Íàñàìïåðåä Ìèêîëà çàìêíóâ íà êëþ÷ âõ³äí³ äâåð³. À ÿ õîëîäíî ïîö³êàâèâñÿ: Äîêóìåíòè º ïðè ñîá³? Ïîñâ³ä÷åííÿ Ä³äà Ìîðîçà ÷è æåòîí... Ä³ä ãîëîñíî çàðåãîòàâ, í³áè ìè éîãî ëîñêîòàëè ãóðòîì. Òà Ñòåïàí íå çâàæàâ íà öå ³ ç âïðàâí³ñòþ ôîêóñíèêà çíÿâ ç ãîñòÿ áîðîäó é âóñà: Ãîï! Ç³ ìíîþ öåé íîìåð

ìèíóëîãî ðîêó çîäÿãàâ, âàëÿíêè. Áîðîäó ïðè÷åïèëè. Íàä³â ÿ êîæóøêà. À â íüîìó â êèøåíÿõ ïîâí³ñ³íüêî ð³çíèõ ïàï³ðö³âçàïèñîê. Òî âîíè ùå ç ìèíóëîð³÷íèõ ñâÿò çàëèøèëèñÿ. Â³ä òèõ æå ïåíñ³îíåð³â. Îñü! âèéìàþ ç êèøåí³ ïàï³ðö³. Íåâæå çà ð³ê òàê ³ íå çðåàãóâàëè íà ïðîõàííÿ ìàëî³ìóùèõ? À âè êàæåòå, çíîâó ³òè äî ïåíñ³îíåð³â... Íà÷àëüñòâî íàøå, ÿêå ïîñèëåíî ãîòóºòüñÿ äî íàñòóïíèõ âèáîð³â, óçÿëî ò³ ïàï³ðö³ é ïåðåãëÿíóëî. Îäèí êàæå: ×îìó öå íå çðåàãóâàëè? Ìè çà ñîö³àëüíó ñïðàâåäëè-

â³ñòü! Äàâàéòå ïåðåâ³ðèìî! Îñü, íà, çàÿâêà ïåíñ³îíåðêè, ñàìîòíüî¿ áàáè Êèëèíè. Ñêàðæèòüñÿ, ùî ¿é âóã³ëëÿ çà ï³ëüãîâèìè ö³íàìè íå çàâåçëè. Òàê ³ ïèøå: «Îá³öÿëè çàâåçòè ï³ä Íîâèé ð³ê âóã³ëëÿ. Ñüîãîäí³ âæå 30 ãðóäíÿ, à ïàëèâà é íå âèäíî...» Äàâàéòå ïåðåâ³ðèìî! Äçâîíèòü íàø íà÷àëüíèê íà ïàëèâíèé ñêëàä. Òàì äîâãî ìîâ÷àòü, ïåâíî, øóêàþòü ùîñü ó ñâî¿õ ÷èñëåííèõ çøèòêàõ. Ïîò³ì ó òðóáö³ ÷óºìî øåëåñò³ííÿ ïàïåð³â ³ ãîëîñ: Çíàéøëè öþ ïåíñ³îíåðêó Êèëèíó â ñïèñêàõ. Ñïðàâä³, âåëåíî áóëî çàâåçòè ¿é âóã³ëëÿ ï³ä Íîâèé ð³ê... Ïîìîâ÷àëè. Ùîñü ðèï³ëî, ñêðèï³ëî â òðóáö³. Ïîò³ì îïòèì³ñòè÷íå: Àëå æ ñüîãîäí³ ùå ò³ëüêè 30 ãðóäíÿ, äî Íîâîð³÷÷ÿ ùå äâà äí³. Òî ÷îãî öÿ áàáà òàê õâèëþºòüñÿ?!..

ñàìî¿ ïåðøî¿ õàòèíè (òàêîãî â Ìóìáàëàéç³¿ íå ïàì ÿòàº í³õòî!). Çà ñïèíîþ Ìóìáè çàñòèãëè îïîâèò³ æàõîì öàðñüêîãî ïî÷òó â î÷³êóâàíí³ ðÿò³âíèõ, íåçáàãíåííèõ ñâî¿ì ìóäðèì íàïîâíåííÿì ñë³â, ñèëà ÿêèõ ìóñèëà çàõèñòèòè íå ò³ëüêè ¿õí³ äîðîãîö³íí³ æèòòÿ, à é äàòè ðàäó òèñÿ÷àì íåùàñíèõ áåççàõèñíèõ â³ðíîï³äàííèõ, êîòðèì ó ö³é ñòðàøí³é ñêðóò³ ãîä³ áóëî î÷³êóâàòè äîïîìîãè â³ä áóäü-ÿêî¿ ñèëè, îêð³ì âëàäè, âîë³ é ðîçóìó ñâîãî îáîæíþâàíîãî öàðÿ. Íàðåøò³ óñâ³äîìëåíèé òÿãàðåì ìîíàðøî¿ â³äïîâ³äàëü-

íîñò³ Ìóìáà, í³áè ñêèíóâøè ³ç ñåáå ÿêåñü ÷àêëóíñüêå çàö³ïåí³ííÿ, òâåðäî é ð³øó÷å âèìîâèâ: Ñèì âîë³þ äîâåñòè äî âñ³õ ìî¿õ â³ðíîï³ääàíèõ íîâîð³÷íèé óêàç «Ïðî äîäàòêîâ³ çàõîäè ç ðåàë³çàö³¿ ãðîìàäÿíàìè Ìóìáàëàéç³¿ ¿õíüîãî ñâÿùåííîãî ïðàâà çâåðíåíü äî ìî¿õ ÷óéíèõ òà äîáðîïîðÿäíèõ âàñàë³â». ² êîðîëü ïðîäîâæóâàâ ð³âíèì, óïåâíåíèì ãîëîñîì ãîâîðèòè ïðî âñå, ùî íàáîë³ëî ó òàê³é íàéâàæëèâ³ø³é òà íàéàêòóàëüí³ø³é ñïðàâ³, ÿê ä³àëîã ç âëàñíèì íàðîäîì, êîòðèé ìóñÿòü íåâïèííî âåñòè éîãî ÷èñëåíí³ ñêðîìí³, ïðàöüîâèò³ ³ ñïðàâåäëèâ³ ÷èíîâíèêè. À õòî ç ìî¿õ âàñàë³â íåõòóâàòèìå çâåðíåííÿ ìî¿õ â³ðíîï³ääàíèõ, çàê³í÷óâàâ

Ìóìáà, ñòàíå ïðåäìåòîì ìîº¿ íèù³âíî¿ öàðñüêî¿ êðèòèêè. Ñïðàâä³, îò ïîáà÷èòå!.. Ö³ëèé ãóðò ã³íö³â ïðóòêî ç³ðâàâñÿ ç ì³ñöÿ, ³ âïðàâí³ ìîëîäèêè, âèáëèñêóþ÷è ñâî¿ìè âîëîãèìè øîêîëàäíèìè ñïèíàìè, ïîäåðëèñÿ ºäèíîþ ñòåæêîþ äî çåëåíîãî ïëàòî, äå ìåøêàëà á³ëüø³ñòü ìóìáàëàç³éö³â, ùîá â÷àñíî ñïîâ³ñòèòè ëþäÿì ðàä³ñíó çâ³ñòêó ïðî íîâ³òí³é ðÿò³âíèé óêàç. À öàð Ìóìáà çíîâó âïàâ ó ãëèáîêó çàäóìó, ³ â ñâ³òë³é ãîëîâ³ éîãî íàðîäèâñÿ íîâèé äîëåíîñíèé äîêóìåíò: «Ïðî ÷óéíå ñòàâëåííÿ ìóìáàëàç³éñüêèõ ìèñëèâö³â äî ïòàñòâà». Àëå óêàç öåé îãîëîñèòü çàâòðà, ÿêùî, çâè÷àéíî, âîäà, ÷è, áóâà, âîãîíü, íå ïåðåøêîäÿòü ö³é âàæê³é, àëå âêðàé ïîòð³áí³é äåðæàâí³é ñïðàâ³.

íå ïðîéäå. Õ³áà ÿ Ä³ä³â Ìîðîç³â íå áà÷èâ ³ íå âèâîäèâ ç õàòè ïîï³ä ðóêè?! Õòî òè íàñïðàâä³ ³ ÷îãî ïðèïåðñÿ? Íàø ã³ñòü òåïåð ïî-íîâîìó îö³íèâ ñèòóàö³þ.

óæå óâ³éøîâ ó ðîëü. Êðîêóþ÷è ç êóòêà â êóòîê, â³í óãîëîñ ðîçì³ðêîâóâàâ. Óÿâëÿºø, ÿê çðó÷íî? Íàòÿã êîæóõ, ïðè÷åïèâ áîðîäó ³ º â³ëüíèé âõ³ä äî áóäü-ÿêî¿ êâàðòèðè. Âñå, çíà÷èòü, âèâ³äàâ, à ïîò³ì ìîæíà âèíîñèòè ìàéíî ðàçîì ç ïîñíóëèìè é ï³äïèëèìè ãîñïîäàðÿìè. ß òåáå, ñòåðâî, â³äðàçó ðîçêóñèâ! Ä³ä Ìîðîç âèòåð ðóêàâîì ï³ò ç ëîáà ³ òðåìòÿ÷èìè ðóêàìè íàëèâ ñàì ñîá³ ó ôóæåð â³äðàçó ç äâîõ ïëÿøîê ãîð³ëêè é «Øàìïàíñüêîãî». Òà ìè âæå íå çâåðòàëè óâàãè íà éîãî õì³ëüí³ âïðàâè. Äå ðåøòà? îøåëåøèâ ÷åðãîâèì çàïèòàííÿì Ìèêîëà. ×îãî ðåøòà? âæå íå â ÿçàâ ëèêà, àáî æ äîáðå ïðèäóðþâàâñÿ ã³ñòü. Óçàãàë³ íàñ çà äóðíèê³â ìàºø! ×îìó íåêîìïëåêò, êóäè Ñí³ãóðêó ïîä³â? Äå, ïèòàþ, ³íø³ ñï³ëüíèêè, ìàáóòü, ÷åêàþòü ïîêè çàõì³ë³ºìî é ïîñíåìî? Ïðèáóëèé ìîâ÷àâ, ÿê ðèáà. Í³ íàâ³òü, ÿê ðèáí³ êîíñåðâè. À äàë³ ó íüîãî áóëà ò³ëüêè îäíà â³äïîâ³äü ñõîïèâ ïëÿøêó é ìåðù³é ïî÷àâ äóäëèòè ïðÿìî ç íå¿.

Îäíå ñëîâî, çîâñ³ì øâèäêî â³í ïåðåêîíëèâî ðîçâ³ÿâ íàø³ ï³äîçðè: ÷åðãîâó ÷àðêó çàíþõàâ êîòîì, ³ ìè âçàãàë³ ðîç÷óëèëèñÿ ñïðàâæí³é Ä³ä Ìîðîç. Òà êîëè ïî÷àâ ìîñòèòèñÿ íî÷óâàòè é ñòåëèòèñÿ ïðÿìî íà ñòîë³, êèíóëèñÿ íàãàäóâàòè éîìó ïðî ðîáîòó. Áà÷, ïðèãð³âñÿ. Éäè ëþäåé â³òàé! ç ïî÷óòòÿì âèêîíàíîãî îáîâ ÿçêó ïî÷àëè âèïèõàòè çà äâåð³. Óò³ì, ïåðåãîäÿ ïåðåêîíàëèñÿ â ìàðíîñò³ öèõ ñïðîá ³ áóëè çìóøåí³ çìèðèòèñÿ ç áîãàòèðñüêèì õðîï³ííÿì ä³äóãàíà. Óðàíö³ Ä³ä Ìîðîç ñïåðøó äîâãî îãëÿäàâñÿ íà âñ³ áîêè ç òàêèì âèãëÿäîì, í³áè ïîòðàïèâ ó ñïåêîòíó Ñàõàðó. Äàë³ ïðèòüìîì íàïèâñÿ âîäè ç àêâàð³óìà ³ çàõîäèâñÿ íàñ âèõîâóâàòè: Ãàäè! Íåõàé âàñ ï ÿâêè ç³ï þòü! Ùîá âè ñìîëè ïîíàïèâàëèñÿ! Ìåí³ ùå îäèíàäöÿòü êâàðòèð òðåáà áóëî îá³éòè! ß ñêàðãó íàïèøó ïðî ïåðåøêîäó âèêîíàííþ ìî¿õ ñëóæáîâèõ îáîâ ÿçê³â! ² ãðþêíóâ äâåðèìà. Éäè-éäè. Ïèøè-ïèøè... Í³áè ìè í³êîëè Ä³ä³â Ìîðîç³â íå çóñòð³÷àëè. Òà é õ³áà ìè âèíí³, ùî öåé íàâ³òü ç íàøîþ äîïîìîãîþ íå çì³ã ó äâåð³ âòðàïèòè?

Ð³ê ÷îðí î êîçè áåç ¿ ÷îðíóõè !

Öàð Ìóìáàëàéç³¿ Ìóìáà Äðóãèé çàñòèã ó ãëèáîê³é çàäóì³ á³ëÿ â³êíà ïåðøî¿ õàòèíè äåðæàâè, ñóìíî âäèâëÿþ÷èñü ó òåìíî-ñ³ð³ êó÷ìè ñâèíöåâèõ, íàáðÿêëèõ âîëîãîþ õìàð. Ìîíàðøà äóøà éîãî áóëà îïîâèòà ñìóòêîì: ùå á ïàê, íàïåðåäîäí³, êîëè ùå íåñòåðïíî ïàëèëî ñîíöå, ï³ä ÷àñ íîâîð³÷íî-ñâÿòêîâîãî â³éñüêîâîãî øîó äóðèñâ³òè-âî¿íè õèçóâàëèñÿ âïðàâí³ñòþ ó ñòð³ëüá³ ÷îìóñü áîéîâèìè îòðóéíèìè ñòð³ëàìè. Âðåøò³ îäíà ñòð³ëà ïîö³ëèëà â óëþáëåíó êîðîë³âñüêó êîðîâó, ³ á³äîëàøíà ñêîíàëà òóòå÷êè æ íà íîâîð³÷íîìó ìàéäàí³, ïîøèâøè Ìóìáó â äóðí³ â î÷àõ éîãî ïî÷åñíèõ

Ìàë. Ìèêîëè ÊÀÏÓÑÒÈ.

ðóéòå, ùî ïî-ðîñ³éñüêè, ïåðåäàéòå, áóäü ëàñêà, òîâàðèøàì ³ç Ïîâîëæÿ... Ùî? Íó õî÷ ùî-íåáóäü!.. À-à, òîâàðèø ³ç ßêóò³¿? Äóæå ïðèºìíî. Ìîæå, êàðòîïåëüêè â³ííèöüêî¿? Í³, ìè, çâè÷àéíî, ðîçóì³ºìî, ùî îëåí³ êðàùå, àëå âñå-òàêè... Îñü ³ ìîëîäö³!.. À âè, òîâàðèøó ç Ïîëòàâùèíè, ÷îìó í³÷îãî íå áåðåòå? Àõ, ó âàñ óñå º!.. À ãðóçèíñüêîãî âèíà? Ùî? Âè ï ºòå êðèìñüêå? Òî ñâîº ÷è êðèìñüêå?.. À âè, òîâàðèøó ç Ìîñêâè, ùî ìîæåòå ïåðåäàòè, íàì çâ³äñè íå âèäíî?.. Àãà, ëèøå ïðèâ³ò? ² çà öå ñïàñèá³... Òîâàðèøó ç Ëèòâè, ïðèºäíóéòåñÿ! Òà í³, íå á³éòåñÿ, íå íàçîâñ³ì!.. Òîâàðèøó ç Àøãàáàäà, ïîêëàä³òü øìàòî÷îê äèí³ òîâàðèøåâ³ ç Ðÿçàí³... Ùî çíà÷èòü íå ëþáèòü... Òîâàðèøó ç Êèøèíåâà, ùî æ öå âè? Íàëèéòå âèíà äàì³ ç Òèðàñïîëÿ, íå ñîðîìòåñÿ!.. Î, òîâàðèøó ç Îäåñè! Â³òàºìî âàñ! Ïåðåäàéòå, áóäü ëàñêà, ôàðøèðîâàíó ðèáó! Âñ³ì! Âñ³ì!.. À âè, òîâàðèø³ íàö³îíàëüí³ ïàòð³îòè, íå ñîðîìòåñÿ, áåð³òü. Öå æ ðèáà, âîíà íàö³îíàëüíîñò³ íå ìàº... Òî ùî, â óñ³õ âñå º? À òåïåð âèï ºìî... Ùî çíà÷èòü çà ùî? Çà êîõàííÿ, ïåâíà ð³÷. Ïðàâèëüíî ìè êàæåìî, òîâàðèø³ æ³íêè? Îñü áà÷èòå, ÿê ëåãêî äîìîâèòèñÿ, êîëè º ïðèâ³ä âèïèòè!.. Ç Íîâèì ðîêîì!

Ôîòî Þð³ÿ ÂÅÍÃÅÐÅØÀ.

Íîâèé ð³ê, â³äîìî, ñâÿòî ñ³ìåéíå. Â ïåðåäíîâîð³÷íó í³÷ âñÿ ðîäèíà çáèðàºòüñÿ çà ñòîëîì. Õî÷à ùîäî íàøî¿, ÿê êàçàëè ðàí³øå, ñ³ì ¿ íàðîä³â, òî âîíà ñüîãîäí³, õâàëèòè Áîãà, âæå íå ìàº ìîæëèâîñò³ ç³áðàòèñÿ ðàçîì. ² êîæíèé, òàê áè ìîâèòè, ÷ëåí ö³º¿ ðîäèíè çóñòð³÷àº Íîâèé ð³ê ó ñâî¿é îêðåì³é íàö³îíàëüí³é êâàðòèð³. Ùîïðàâäà, â äåÿêèõ ç öèõ êâàðòèð õîëîäíî, â ³íøèõ, ïîïðè ñâÿòî, ç ÿñîâóþòü ñòîñóíêè ç ñóñ³äàìè, ó òðåò³õ äåõòî ïðèìóäðèâñÿ ïî÷àðêóâàòèñÿ ùå çàäîâãî äî íàñòàííÿ Íîâîãî ðîêó... ² âñå-òàêè õî÷à á ïîäóìêè óÿâ³ìî ñîá³, ùî çà îäíèì íîâîð³÷íèì ñòîëîì ç³áðàëèñÿ ä³òè ð³çíèõ íàðîä³â... ... Ïðèñóíüòå, áóäü ëàñêà, íàêðèòèé ñâÿòêîâèé ñò³ë òðîõè áëèæ÷å äî òåëåâ³çîðà, ÿêíàéáëèæ÷å äî íàñ îäåñüêèõ äæåíòëüìåí³â... Ùå áëèæ÷å, ùå... Îñü òàê äîáðå! Î, ÿêèé ñò³ë! À ÿêà êîìïàí³ÿ! Òîâàðèøó ç Âëàäèâîñòîêà! Ïåðåäàéòå, áóäü ëàñêà, øìàòî÷îê îñåëåäöÿ òîâàðèøåâ³ ç Äîíåöüêà... À âè, òîâàðèøó ç Âîëîãäè, òð³øêè ìàñåëüöÿ òîâàðèøåâ³ ç Òàøêåíòà... À õòî öå òàì äàëåêî â³ä ñòîëà? À, òîâàðèø ³ç Êóðèëüñüêèõ îñòðîâ³â! Âèáà÷òå, ùî íå ïîÿïîíñüêè, áóäüòå ëþá ÿçí³, ³êîðî÷êè òîâàðèøåâ³ ç Êèºâà!.. Ùå òð³øå÷êè, ùå... À âè, òîâàðèøó ç Ïðèáàëòèêè, äà-

Êàðèêàòóðèñò ïðîäîâæóº òåìó

²âàí ÊÈÄÐÓÊ.

Þð³é ÁÎËÜØÀÊ.

Òâåðåçèé Ä³ä Ìîðîç ó íîâîð³÷íó í³÷ öå âæå çàíàäòî! Ïîãîäüòåñÿ, öå òàêà æ í³ñåí³òíèöÿ, ÿê áåçàëêîãîëüíà ãîð³ëêà. Îòîæ, êîëè óñì³õíåíèé òèï ç ÷åðâîíèì íîñîì òà êîæóõîì ïåðåñòóïèâ ïîð³ã, ñâÿòêîâîãî íàñòðîþ, íåìîâ ³ íå áóëî. Â³í ùî, ñïðàâä³ ç ë³ñó âèá³ã? Ñë³ä ñêàçàòè, ùî, âðàõóâàâøè óðîêè ìèíóëèõ â³äâ³äèí, ãîñïîäàð ê³ìíàòè çóñòð³÷àâ ãîñòÿ ó âñåîçáðîºíí³. Ïåðåäáà÷àþ÷è õèòàâèöþ, â³í ó ïåðåäïîêî¿ íàâ³òü çàâáà÷ëèâî çìîíòóâàâ ïîðó÷í³, àáè, ÿê ó ãðîìàäñüêîìó òðàíñïîðò³, òîé ì³ã òðèìàòèñÿ. ² ùî æ ? Ç ïîãàíî ïðèõîâàíîþ íåäîâ³ðîþ ìè òåïåð ìîâ÷êè äèâèëèñÿ íà ð³âíî ïðè÷åïëåíó áîðîäó òà òâåðäó õîäó áàäüîðîãî ä³äóãàíà ³ íå â³ðèëè âëàñíèì î÷àì. Íàâ³òü øàïêà íå çàäîì íàïåðåä! À òèì ÷àñîì ïðèáóëèé ïðîäîâæóâàâ øîêóâàòè. ßçèêîì, ùî é íå äóìàâ çàïë³òàòèñÿ, óïåâíåíî ïðî÷èòàâ â³ðøîâàíå ïðèâ³òàííÿ. ² ìè òîä³ îñòàòî÷íî çàï³äîçðèëè: ùîñü òóò íå òå... Ùîïðàâäà, Ìèêîëà â³äðàçó âèñóíóâ íàéïðîñò³øó âåðñ³þ. Ç êèì íå áóâàº! ï³äìîðãíóâ Ä³äó ³ ïîòÿãñÿ äî

Ìàë. Ìèêîëè ÊÀÏÓÑÒÈ.

Ì³öíèé Ãîð³øîê, àáî ßê Ä³äà Ìîðîçà çóñòð³íåø, òàê ³ ïðîâåäåø

Õëîïö³, âè ñåðéîçíî? ß æ íà ðîáîò³ ! Òà ìåí³ ùå îäèíàäöÿòü êâàðòèð îá³éòè òðåáà. Ãðåöü ç âàìè. ßêùî ìåí³ íå â³ðèòå îñü! Â³í îäíèì ìàõîì âèõèëèâ ñêëÿíêó ãîð³ëêè ³ íàâ³òü íå ñêðèâèâñÿ. Ðàä³ òåïåð? ß ï³äó?.. Îäíàê Ñòåïàí

Ïàâëî ÊÓÙ. Ìàëþíîê Ìèêîëè ÊÀÏÓÑÒÈ.

Çàõîïëåííÿ ôåºðâåðêàìè ìîæå îá ºäíàòè âñ³õ, ³ âëàäà öå íå ò³ëüêè çíàº, à é âì³ëî âèêîðèñòîâóº.

Ïîäàðóíîê ï³ä ÿëèíêó Ñòàëî ìîäíî äàðóâàòè Äðóçÿì ùîñü íåçâè÷íå: Àáî äóæå ð³äê³ñíå, Àáî åêçîòè÷íå. Îäí³ì äàðÿòü ÷åðåïàõó, ²íøèì êðîêîäèëà... À ìåí³ ï³äíåñëè äðóç³ Â äàð ñàìöÿ ãîðèëó. Êàæóòü, ç íèì íåìà ìîðîêè É íåâåëèê³ òðàòè. Äàâàé ëèøåíü â÷àñíî ¿ñòè Òà âîäè ãóëÿòè... Ò³ëüêè ñïåðøó ñë³ä íàâ÷èòè Òâàðèíó êóëüòóð³, Ùîá íà ëþäÿõ íå ÷óõàâñÿ, Òà íå òèöÿâ äóë³. Ùîá íà ëþñòð³ íå ãîéäàâñÿ, Íå ïèâ ç óí³òàçó. Äî æ³íîê, ùîá íå ÷³ïëÿâñÿ, Ö³ëóâàòèñü çðàçó. Ùîá íå ðâàâ òðóñè é ïàí÷îõè, Íå íà¿âñÿ ìèëà... Ùîá íå ¿çäèâ ãîëèì çàäîì Âåðõè íà ïåðèëàõ... Ö³ëèé ð³ê äî åòèêåòó ß ïðèâ÷àâ òâàðèíó, Ùîáè â³í çàáóâ ³íñòèíêòè, Áðàâ ïðèêëàä ç ëþäèíè... Áóëî âàæêî òà íàâ÷àííÿ Éøëî ó íàñ óñï³øíî. Àæ ïîêè íå ñòàëàñü Ïîä³ÿ òðàã³÷íà... Ïîêàçàëè ðàç ç åêðàíó, ßê â ñåñ³éí³é çàë³ Ñèäÿòü ëþäè... ßê ãîäèòüñÿ, Òî÷àòü òðàë³-âàë³... Ðàïòîì âèñêî÷èâ ³ççàäó ßêèéñü ÷îëîâ ÿãà ² äàâàé òÿãíóòü äî ñåáå Ì³êðîôîíà íàãëî. À íàéñòàðøèé «ì³êðîôîíà» Íå äóìà äàâàòè. (Ïåâíî, âàæèòü òàÿ øòóêà Äëÿ íüîãî áàãàòî). Òà äàâàé íà äîïîìîãó Çàêëèêàòè äðóç³â. Ìèòü ³ ñòàëî äóø ³ç äâàäöÿòü Ïóçî ïðîòè ïóçà... Äëÿ ðîçìèíêè îïîíåíò³â Äðóæíî «êðèëè» ìàòîì. À âæå ïîò³ì ïî÷àëèñÿ Ñåðéîçí³ äåáàòè. ² ïëþâàëèñü, ³ êóñàëèñü, ² òèöÿëè äóë³... Îá³öÿëè îäíå îäíîìó ² íàðè, ³ êóë³... Ï³ñëÿ öüîãî, ìîâ çäóð³ëà, Íåùàñíà òâàðèíà. Âñå çàáóëà, ÷îãî â÷èëàñü, Çà îäíó õâèëèíó. É äîâåëîñÿ á³äîëàõó Çäàòü äî çîîïàðêó... Íå çíàþ, ÿê âàì, Ìåí³ æ ¿¿ æàëêî! Àíàòîë³é ÐÈÆÅÍÊÎ.

Àêòóàë³çìè

Êîëè íàðîä ìîâ÷èòü, âëàäà ïî÷èíàº «ìî÷èòü». Æèòòÿ òàêå, ùî í³ÿêîãî æèòòÿ íåìà! Ñòðàøíèé Ñóä îñòàííÿ ³íñòàíö³ÿ ç âèïðàâëåííÿ ïîìèëîê Âåðõîâíîãî é Êîíñòèòóö³éíîãî ñóä³â. Ñòàòèñòèêà çíàº âñå. Øêîäà, ùî ìè íå çíàºìî ö³º¿ ñòàòèñòèêè. Æóðíàë³ñòè, ÿêùî íå áàæàºòå ëèçàòè â ïåêë³ ãàðÿ÷³ ñêîâîð³äêè, íå ëèæ³òü ñ³äíèö³ ìîæíîâëàäöÿì! Çàõîïëåííÿ ôåºðâåðêàìè ìîæå îá ºäíàòè âñ³õ, ³ âëàäà öå íå ò³ëüêè çíàº, à é âì³ëî âèêîðèñòîâóº. Áîðèñ ÐÅÂ×ÓÍ.

Cyan Magenta Yellow Black 28 ãðóäíÿ 2002 ðîêó. ¹ 249 (3000)

Ç ÍÎÂÈÌ ÐÎÊÎÌ!

Íàðîäíèé êàëåíäàð

Ä Í ß

Ñ³÷åíü ð³ê ïî÷èíàº, à ãðóäåíü ê³í÷àº

29 ãðóäíÿ Òîìè, Àããåëÿ. Ïðèéøîâ Òîìà ñèäè âäîìà. 30 ãðóäíÿ Äàíè¿ëà. ßêùî ç ÿâèâñÿ ³í³é Ð³çäâî áóäå òåïëèì. 2 ñ³÷íÿ Ãíàòà. Öüîãî äíÿ æ³íêè âèãîòîâëÿþòü îáðÿäîâå ïå÷èâî, à ä³â÷àòà, ç³áðàâøèñÿ íà âå÷îðíèö³, ðîáëÿòü ð³çäâÿíî-íîâîð³÷í³ ïðèêðàñè.

öüîãî

Ïðèêìåòè ãðóäíÿ

Ðåäàêòîð íîìåðà Â³òàë³é ÑÓÄÄß. Ôîòî ÓÍ²ÀÍ.

n Ê³ò øêðÿáàº ï³äëîãó íà â³òåð ³ çàâ³ðþõó, äåðå ñò³íó íà íåãîäó, ëåæèòü ÷åðåâöåì äîãîðè íà â³äëèãó, çãîðíóâñÿ êëóáî÷êîì ³ âòêíóâñÿ ïèñêîì â ëàïêè íà ìîðîç. n Ãðàêè â þòüñÿ âèñîêî çãðàÿìè ³ ñòð³ëîþ ñïóñêàþòüñÿ íà çåìëþ áóäå ñí³ãîïàä, êðóæëÿþòü íàä ãí³çäàìè òî ñÿäóòü, òî çíîâó çëåòÿòü ïåðåä çì³íîþ ïîãîäè.

n 1702 ð. Ïåòðî Ïåðøèé âèäàâ óêàç äðóêóâàòè êóðàíòè (ãàçåòó). n 1845 ð. Âèíèêëî Êèðèëî-Ìåôîä³¿âñüêå áðàòñòâî. n 1866 ð. Íàðîäèâñÿ àêàäåì³ê Äàíèëî Çàáîëîòíèé. Îðãàí³çóâàâ ó Êèºâ³ ²íñòèòóò ì³êðîá³îëîã³¿. n 1912 ð. Ó Ïåòåðáóðç³ òðèâàâ ² Âñåðîñ³éñüêèé ç'¿çä äèòÿ÷èõ ë³êàð³â. n 1913 ð. Ó Ìèêîëàºâ³ â³äêðèòî êðàºçíàâ÷èé ìóçåé. n 1920 ð. Ì³æ ÐÐÔÑÐ òà ÓÐÑÐ ï³äïèñàíî "Ðîá³òíè÷î-ñåëÿíñüêèé ñîþçíèé äîãîâ³ð ïðî â³éñüêîâå òà ãîñïîäàðñüêå ñï³âðîá³òíèöòâî".

Ðåäêîëåã³ÿ: Ëåîí³ä ÁÐÎÂ×ÅÍÊÎ, Àíàòîë³é ÃÎÐËÎÂ,

Ñåðã³é ÄÅÌÑÜÊÈÉ, Â³òàë³é ÆÅÆÅÐÀ, ²âàí ²ËËßØ, Ñâ³òëàíà ÏÈÑÀÐÅÍÊÎ, Â³òàë³é ÑÓÄÄß. Ãîëîâíèé ðåäàêòîð Àíàòîë³é ÃÎÐËÎÂ.

Â³ùóâàííÿ äëÿ ãàçåòè «Ãîëîñ Óêðà¿íè» íà 2003 ð³ê

Óì³ííÿ ãàçåòè áåðåãòè äàâí³ ñòîñóíêè ³ çâ ÿçêè òà ðîçâ ÿçóâàòè ñïðàâè ìèðîì, ïðàöþâàòè áåç êîíôë³êò³â çàáåçïå÷àòü ãàçåò³ íàëåæí³ äèâ³äåíäè. ¯¿ êîìàíäà íà ÷îë³ ç êåð³âíèêîì çãóðòîâàíà, ¿é äî ñíàãè ðîçâ ÿçóâàòè áåçë³÷ ïèòàíü. Ñèëà-ñèëåííà îõî÷èõ ïðàöþâàòè ç âàìè, ùî ï³äâèùóº àâòîðèòåò âèäàííÿ. Íå âòðà÷àéòå íîâèõ ³äåé òà øàíñ³â ³ âò³ëþéòå ¿õ ó æèòòÿ. Äëÿ öüîãî ãàçåò³ òðåáà äàòè âíóòð³øíþ ñâîáîäó. Ïîçáàâòåñÿ êîëèøí³õ øàáëîí³â ³ äàéòå äóìö³ íîâå ðóñëî. Íà âàñ î÷³êóº íåñïîä³âàíèé ïîâîðîò ïîä³é, ñþðïðèç. Ùî ñòîñóºòüñÿ ïàðòíåðñòâà, êåðóéòåñÿ ëîã³êîþ, àëå ³ ïðî ³íòó¿ö³þ íå çàáóâàéòå. Ãàçåòà ìàº ïåðåéòè â íîâó ÿê³ñòü. Íà âàñ ÷åêàþòü çì³íè, ïîñòàâòåñÿ äî íèõ ñïîê³éíî. Âîíè ïîòð³áí³ äëÿ ïîäàëüøîãî ðîçâèòêó. Â ðîáîò³ íåîáõ³äí³ àêòèâí³ ä³¿ òà âì³ííÿ â³äñòîþâàòè âëàñí³ ïîçèö³¿, ðåçóëüòàò íå çìóñèòü ñåáå ÷åêàòè. Âè ñòî¿òå ïåðåä âèáîðîì, çðîá³òü éîãî ïðàâèëüíî, à äëÿ öüîãî áóäüòå â³ðí³ ñîá³, íå çðàäæóéòå ïðèíöèïàì, äðóç³â ìàºòå â³ðíèõ ³ âñå áóäå ÷óäîâî. Â³ðòå ó ñâîþ ç³ðêó ³ éä³òü çà íåþ, à çà ñàìîâ³ääàíó ïðàöþ âàøó ãàçåòó ÷åêàº â³ääÿêà ìîæëèâî, íàâ³òü íàãîðîäà. Âè ÷åñí³ äî ñåáå, áî ïðàãíåòå ³ñòèíè. Ñïðèéìàéòå ñâ³ò òàêèì, ÿêèé â³í º. Âàøà ïðàöÿ íå áóäå ìàðíà

ìàòèìåòå âèçíàííÿ òà ïåðåìîãó. Êîðèñòóþ÷èñÿ íàãîäîþ, õî÷ó ïðèâ³òàòè êîëåêòèâ ç þâ³ëåéíèì òðèòèñÿ÷íèì âèïóñêîì ãàçåòè «Ãîëîñ Óêðà¿íè», ùî çá³ãñÿ â ÷àñ³ ç Íîâèì 2003 ðîêîì, ÿêèé íàñòàº. À ùå ïîâ³äàòè «ñåêðåò» (öå íå ò³ëüêè ìîÿ äóìêà, ÿ çðîáèâ íåâåëè÷êå îïèòóâàííÿ ñåðåä ÷èòà÷³â): ïðî «Ãîëîñ Óêðà¿íè» êàæóòü òàê: «ªäèíà ãàçåòà, ÿêà ïèøå ïðàâäó». Âîíà îõîïëþº âñ³ àñïåêòè ñóñï³ëüíî-ïîë³òè÷íîãî æèòòÿ êðà¿íè. Çàâäÿêè ¿é ìîæíà îòðèìàòè â³äïîâ³ä³ íà áàãàòî ïèòàíü, ÿê³ ö³êàâëÿòü ÷èòà÷³â: ïîë³òèêà, åêîíîì³êà, íîâèíè, õðîí³êè, ôàêòè, ïîä³¿, ñåëî, ñïîðò ³ ùî âàæëèâî êîíñóëüòàö³¿ òà ðîç ÿñíþâàííÿ çàêîí³â. Õî÷ó ïîáàæàòè êîëåêòèâó é ãàçåò³ â Íîâîìó 2003 ðîö³: çäîðîâ ÿ, äîïèòëèâîãî ðîçóìó, ïðàâäèâîãî ïåðà, äîñòàòíüîãî ô³íàíñóâàííÿ, âçàºìîðîçóì³ííÿ, ñâîáîäè ñëîâà, êîõàííÿ, ñ³ìåéíîãî áëàãîïîëó÷÷ÿ, ñïðàâäæåííÿ íàéïîòàºìí³øèõ áàæàíü, óäà÷³. Ç Íîâèì 2003 ðîêîì, äðóç³!

Îëåêñàíäð ÁÐÅÑËÀÂÅÖÜ, ³íæåíåð ÂÀÒ «Îäåñàêîìóíïðîåêò».

À êîìó ñàìå àäðåñóâàëèñÿ ö³ ïîáàæàííÿ, íàçèâàºìî ïî³ìåííî, ïî ÷åðç³,

ïî÷èíàþ÷è ç ïåðøî¿ ñòîð³íêè. Îòîæ: Àíàòîë³é Ãîðëîâ, Â³òàë³é Ñóääÿ, Ëåîí³ä Áðîâ÷åíêî, Ñâ³òëàíà Ïèñàðåíêî, Àëëà Áðóñèëîâà, Ìàð³ÿ Äàâèäåíêî, Ñåðã³é Äåìñüêèé, Íàòàë³ÿ Ñóñëîâà, Ëþäìèëà Êîõàíåöü, Ë³íà Êóù, Þë³ÿ ªô³ìîâà, ²ãîð Îñòàïåíêî, Àíàñòàñ³ÿ Ñèðîòê³íà, Îëåêñàíäð Êëèìåíêî, Ñåðã³é Ëàâðåíþê, ßê³â Ãàëü÷åíêî, Ãàííà Ëóêàíñüêà, Òåòÿíà Ïàñîâà, Àíàòîë³é Ìàðöèíîâñüêèé, Îëüãà Êëåéìåíîâà, ²ðèíà Âàñèëü÷åíêî, Îëåêñàíäð Îðëèê, Îëåã Áîíäàð, Îëåêñàíäð Àáë³öîâ, ²ðèíà Êàë³øåâñüêà, ²ííà Ìàòâ³ºíêî, Í³íà Ñàõíî, Ëþáîâ Ñêðèííèê, Ãàëèíà Êîëîøà, Êàòåðèíà Âèíîãðàäåöü, Âàëåíòèíà ßöèíà, Âàëåíòèíà Âîñêîëîâè÷, Àíàòîë³é Áåíü, Íàòàëÿ Äìèòðåíêî, Ãåîðã³é Âîðîòíþê, Âàñèëü Áàáóõ, ²ãîð Íàóìåíêî, Àëëà Àíòèïîâà, Ðîìàí Æèæàðà, Ìèêîëà Êîñèé, Êàòåðèíà Áîéêî, Ñâ³òëàíà Îñèïåíêî, Ñåðã³é Ïàâëåíêî, Þð³é ²ñà÷åíêî, Îëüãà Áºëîõâîñòîâà, Ëþäìèëà Í³ê³òþê, Ñåðã³é Áîðèñåíêî, Àíàòîë³é Êàðàñü, Ëàðèñà Ñåâåðåí÷óê, Â³òàë³é Æåæåðà, Îëåíà Ñêðèïêà, Íàòàëÿ Ïîçíÿê, Ëåîí³ä Ïîäëóæíèé, Îëåêñ³é Áîíäàðåíêî, ªâãåí³ÿ Âàñèëü÷åíêî, Áîíäàí Ñë³ïêî, Îëåêñ³é Êàâóí, Ìèêîëà Íå÷èïîðåíêî, Ëþáîâü Ëåâèöüêà, Âîëîäèìèð Äóïëî, ²âàí ²ëëÿø, Íàòàëÿ Êðàâ÷åíêî, Òàìàðà Áàøòàííèê, Þð³é Ïåðåáàºâ, Âîëîäèìèð Êîðîëþê, Ìàðèíà Êðèâäà, Íàòàëÿ Àíäðóñå÷êî, Â³êòîð Áðàíèöüêèé, Âàëåð³é Äðóæåíêî, Ãàëèíà Êâ³òêà, Íàòàëÿ Ãåëåòêî, Í³íà Ãåëåòêî, ²âàí Ãóäçîâàòèé, Íàä³ÿ Ãîðáàòþê, Ãàëèíà Êàáëàê, Ìàðèíà Æåðîíê³íà, Ìàêñèì Âàð-

ôîëîìººâ, Ìàð³÷êà Êîðìóøê³íà, Îêñàíà Êàëóã³íà, Âîëîäèìèð Ôóðñà, Îëåêñàíäð Íåìèðîâñüêèé, Íàòàëÿ Äè÷êî, Ëþäìèëà Îðåùåíêî, Þë³ÿ Ñîëîíåöü, Îëåêñàíäð Íºæèíñüêèé, Ñîô³ÿ Ñëàâèíñüêà, Ëþäìèëà Òåðåùóê, Âîëîäèìèð Âîðîíåöüêèé, Âåí³àì³í Ê³ïàéòóëîâ, Âîëîäèìèð Í³ê³òþê, Â³òàë³é Êóòëàõìåòîâ, ßðîñëàâ Á³ëèê, Â³êòîð Êó÷åðåíêî, Ñâ³òëàíà Ìåëþõîâà, Òàìàðà Ëèòâèíåíêî, Âîëîäèìèð Ãðèì÷àê, Ëþäìèëà Êîðí³þê, Íàòàëÿ Ïàõîëîê, Ìèêîëà Ìèõàéëåíêî, ²âàí Äìèòðåíêî, Âîëîäèìèð Ãîðáà÷, Ìèêîëà ßðìîëåíêî, Àíàòîë³é Äîâãóí, Ðîìàí Ãóùèí, Ñåðã³é Êîâàëü÷óê, Ë³ë³ÿ Êóðáàòîâà, ²ðèíà Áóëàíåíêî, Íàòàëÿ Ô³ë³ï÷óê, Îëåíà Äçþáà, Þë³àíà Øåâ÷óê, Íàä³ÿ Ëóê³íà, Â³êòîð³ÿ Ëèòâèí, Ëþäìèëà Îïàíàñåíêî, Ïîë³íà Ñåðüîäê³íà, Îëåêñàíäð Âëàñîâ, Ìàðèíà Êîâàëü÷óê, Ãàííà Ãàëóçèíñüêà, Òåòÿíà Ïåòðîâñüêà, ²ãîð ªâòóøåíêî, Ñåðã³é Âîëîòêîâñüêèé, Àëëà Ñ³ìîðîç, Òåòÿíà Óâºðîâà, Áîãäàí Äîâíè÷, Þë³ÿ Ïîòàïåíêî, Îëåíà Ãîðáóíîâà, Íàòàëÿ ßðåìåíêî, Â³êòîð Ãàéäó÷åíêî, Àíàòîë³é Ðîìàíþê, Ãðèãîð³é Ãðèíü, Ãàëèíà Ãðàíê³íà, Í³íà Êóð³ííà, Ãàëèíà ×àëà, Â³êòîð Êàðïåíêî, Îëüãà ßêèìåíêî, Îëüãà Ïîáî÷³é, Àë³íà Áàäåé, Ñâ³òëàíà Øåâ÷èê, Îëåêñàíäðà Þðêîâà, Âëàäèñëàâ Æìóðêîâ, Îëåêñàíäð Ò³òåíêî, Ìèõàéëî Âàñèëàøêî, Â³êòîð Ñêðèïíèê, Îëüãà Âàóë³íà, Ë³ä³ÿ Òèòàðåíêî, Îêñàíà Òåëåí÷³, Â³êòîð Õîìåíêî, Íàòàëÿ Òêà÷, Àëëà Óñåíêî, ßíà Ñòàä³ëüíà, Ëþáîâ Ñòàíà÷è÷, Ëþäìèëà Ñîëíöåâà, Ñîô³ÿ Ñ³ìîðîç, Îëåêñàíäð Ñ³ìîðîç.

Àñòðîëîã³÷íèé ïðîãíîç

" Çà çì³ñò òà äîñòîâ³ðí³ñòü ³íôîðìàö³¿ ó ðåêëàìíèõ ïóáë³êàö³ÿõ â³äïîâ³äàëüí³ñòü íåñå ðåêëàìîäàâåöü. " Ðåäàêö³ÿ íå çàâæäè ïîä³ëÿº ïîçèö³þ àâòîð³â ïóáë³êàö³é. " Çà òî÷í³ñòü âèêëàäåíèõ ôàêò³â â³äïîâ³äàëüí³ñòü íåñå àâòîð. " Ðóêîïèñ³â íå ïîâåðòàºìî. " Ëèñòóâàííÿ ç ÷èòà÷àìè ò³ëüêè íà ñòîð³íêàõ ãàçåòè. " Ïðè âèêîðèñòàíí³ íàøèõ ïóáë³êàö³é ïîñèëàííÿ íà «Ãîëîñ Óêðà¿íè» îáîâ ÿçêîâå.

Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ ïåð³îäè÷íîãî äðóêîâàíîãî âèäàííÿ ÊÂ ¹ 1 â³ä 26.05.1994 ð.

Ö³íà äîãîâ³ðíà Ãàçåòà âèõîäèòü 5 ðàç³â íà òèæäåíü (êð³ì íåä³ë³ é ïîíåä³ëêà) óêðà¿íñüêîþ ³ ðîñ³éñüêîþ ìîâàìè. Ïåðåäïëàòí³ ³íäåêñè: äëÿ ³íäèâ³äóàëüíèõ ïåðåäïëàòíèê³â 40224, äëÿ ï³äïðèºìñòâ ³ îðãàí³çàö³é 60955. Çàãàëüíèé òèðàæ 159000. Êîìá³íàò äðóêó âèäàâíèöòâà «Ïðåñà Óêðà¿íè». 03047, Êè¿â-47, ïðîñïåêò Ïåðåìîãè, 50. Ôîòîôîðìè âèãîòîâëåíî â ÊÖ ðåäàêö³¿ ãàçåòè «Ãîëîñ Óêðà¿íè» Çàì. 0311243. 1234567890 Ãàçåòà âèõîäèòü ç 1 ñ³÷íÿ 1991 ðîêó. Àäðåñà ðåäàêö³¿: 03047, Êè¿â-47, âóë. Íåñòåðîâà, 4.

(

ÒÅËÅÔÎÍÈ: äëÿ äîâ³äîê 441-84-92; òåëåôàêñ 234-72-54; â³ää³ë ðåêëàìè 449-72-53, 441-89-34, 441-89-44; òåëåôàêñ 449-85-62.

7 E-mail: mail@golos.com.ua çàãàëüíèé reklama@golos.com.ua â³ää³ë ðåêëàìè let@golos.com.uà â³ää³ë ëèñò³â foto@golos.com.uà â³ää³ë ³ëþñòðàö³é : Internet: http://uamedia.visti.net/golos

Ïðè ï³äãîòîâö³ ìàòåð³àë³â âèêîðèñòîâóºòüñÿ ³íôîðìàö³éíî-ïîøóêîâà ñèñòåìà Âåðõîâíî¿ Ðàäè Óêðà¿íè «Çàêîíîäàâñòâî»

Äðóæí³ ñòîñóíêè çàçíàþòü âèïðîáóâàíü

Ó ð³ê Êîçè íàïðóæåííÿ ì³æíàö³îíàëüíî¿ áîðîòüáè ³ñòîòíî ïîìåíøàº. Àñòðîëîãè çàïåâíÿþòü, ùî ó á³ëüøîñò³ ëþäåé çíèçèòüñÿ ³íòåðåñ äî ñâî¿õ åòí³÷íèõ â³äì³ííîñòåé, ÿêèé ñòð³ìêî çð³ñ ó ð³ê Êîíÿ. ßê íàñë³äîê, çíèêíå ãðóíò äëÿ âèÿâó ïñåâäîïàòð³îòèçìó. Â ðîö³, ùî ìèíàº, äëÿ á³ëüøîñò³ ëþäåé ãîëîâíîþ ö³íí³ñòþ áóëà ñ³ì ÿ. ² ÿêùî âèíèêàëà íåáåçïåêà ¿¿ ðîçïàäó, âèð³øàëüíîþ áóëà äóìêà áàòüê³â, êîòðó ñïðèéìàëè ÿê çàêîí. Ó ð³ê Êîçè íàéâàæëèâ³øîþ óìîâîþ çáåðåæåííÿ äîìàøíüîãî âîãíèùà, ÿê ñòâåðäæóþòü, ñòàíå íàÿâí³ñòü åìîö³éíî¿ ãàðìîí³¿. Â³äì³ííîñò³ â ïîãëÿäàõ íà êóëüòóðíîìó, îñâ³òíüîìó ³ ñîö³àëüíîìó ð³âíÿõ çàâæäè ³ñíóâàëè ì³æ äðóçÿìè. Òà ðàí³øå ¿õ íå ñïðèéìàëè òàê ãîñòðî é áîë³ñíî, ÿê öå áóäå â ð³ê Êîçè. Òîáòî òîâàðèñüê³ â³äíîñèíè ïðîéäóòü ñåðéîçíó ïåðåâ³ðêó íà ì³öí³ñòü. Ëèøå óñâ³äîìëåííÿ òîãî, ùî óñï³õ, ÿêîãî ìîæíà äîñÿãòè â æèòò³, ÷àñòî-ãóñòî çàëåæèòü â³ä îñîáèñòèõ ÿêîñòåé äðóç³â, çìóñèòü áàãàòüîõ â³äìîâèòècÿ â³ä êðèòè÷íî¿ îö³íêè ñâî¿õ äðóæí³õ çâ ÿçê³â. Ç îñåí³ àñòðîëîãè î÷³êóþòü ðîçêâ³òó âñ³õ ãàëóçåé íàðîäíîãî ãîñïîäàðñòâà é ëþäñüêî¿ ä³ÿëüíîñò³, ïîâ ÿçàíî¿ ç êóëüòóðîþ é ìèñòåöòâîì. Öå ñòàíåòüñÿ çàâäÿêè ï³äâèùåííþ ³íòåðåñó ç áîêó ïðèâàòíèõ îñ³á ³ óðÿäîâö³â äî öèõ ñôåð, à òàêîæ çà ðàõóíîê ô³íàíñîâî¿ äîïîìîãè äåðæàâè, ìàòåð³àëüíî¿ äîïîìîãè ñïîíñîð³â ³ ìåöåíàò³â. Àëå ùîá ö³ ïðîöåñè ïðîõîäèëè åôåêòèâí³øå, òðåáà ïðèéíÿòè çàêîí ïðî çâ³ëüíåííÿ â³ä ïîäàòê³â ô³çè÷íèõ òà þðèäè÷íèõ îñ³á, ÿê³ çä³éñíþþòü òàêó äîáðî÷èíí³ñòü. Òà îñîáëèâî¿ çíà÷óùîñò³ â ð³ê Êîçè íàáóäå ðîçâ ÿçàííÿ äèòÿ÷èõ ïðîáëåì ï³äâèùåííÿ â³äïîâ³äàëüíîñò³ áàòüê³â ïåðåä ñâî¿ìè ÷àäàìè, ïîñèëåííÿ ðîë³ äåðæàâè ó ïðîöåñ³ âèõîâàííÿ çäîðîâîãî ï³äðîñòàþ÷îãî ïîêîë³ííÿ. Ö³ ïèòàííÿ ïåð³îäè÷íî ïîðóøóþòü ó ñóñï³ëüñòâ³, òà íå çàâæäè âîíè ìàþòü íàëåæíèé ðåçîíàíñ, ìîæå, òåïåð ïðèâåðíóòü óâàãó äî ñåáå.