Stof tot Nadenken: De Anti-Corruptie Discussie / Een DA'91 publicatie by Angelic Alihusain-del Castilho

Aan alle jonge Surinamers! De kracht nodig voor de succesvolle uitdaging van corrupte systemen zit in jullie; Samen zullen wij succesvol zijn in het bouwen van een eerlijk, rechtvaardig en welvarend SURINAME!

COLOFON Auteur/ Redakteur: Angelic del Castilho Title: Stof tot Nadenken/ De Anti-Corruptie Discussie/ Volume I Jaar van uitgave: 2021 Plaats: Paramaribo Uitgever: DA’91 ISBN 978-99914-2-028-0

Introductie Goed bestuur, sterke instituten en corruptiebestrijding is aan de basis van het DA’91 beleidsprogram. Vanaf 2013 heeft de partij ook het Anti-Corruptie Meldpunt ingesteld. De partij hanteert criteria van integriteit en onkreukbaarheid in haar kandidaatstelling voor (verkiesbare) publieke functies. Middels verschillende bewustwordings campagnes is de partij steeds bezig de gemeenschap bewuster en actiever te maken in de bestrijding van corruptie. De partij is ook voorstander van de opzet van het Anti-Corruptie Instituut en een verdere verdieping, verbreding en onafhankelijk karakter in de huidige anti-corruptie wetgeving. Corruptie is als een verraderlijke ziekte met een op alles invretend effect in de samenleving. Het ondermijnt democratie en wet en recht, leidt tot het schenden van mensenrechten, verstoort markten, vreet aan de kwaliteit van het leven en biedt alle ruimte voor georganiseerde criminaliteit en misdaad, terrorisme en andere bedreigingen voor de veiligheid van de burger, om te groeien en te bloeien. In deze serie van “Stof tot Nadenken” discussies wordt corruptie gedefinieerd zoals in de VN Conventie tegen Corruptie (UNCAC). In deze definitie vallen zaken zoals omkoping, verduistering, maar ook witwas praktijken, verbergen van middelen verkregen uit corruptie en belemmering van de rechtsgang. Het is niet beperkt tot regerings- en overheidsfunctionarissen maar heeft ook betrekking op het bedrijfsleven.

Corruptie komt overal voor, ontwikkelde en ontwikkelende landen, maar de effecten op een samenleving als de onze zijn veel vernietigender. Het is in plaats van armoede verlichtend, armoede verdiepend, de gevolgen van corruptie in onze samenleving treffen de zwaksten onder ons het hardst. Middelen bestemd voor basisvoorzieningen, voor ontwikkeling, worden weggesluisd met als gevolg nog meer ongelijkheid en onrechtvaardigheid en de ontmoediging van buitenlandse investeringen en zo werkgelegenheidscreatie. EFFECTIEVE CORRUPTIE BESTRIJDING MOET! De actieve en groeiende participatie door de jaren heen van vele burgers aan de anti-corruptie discussie verstuurt een duidelijke boodschap naar alle instituten en personen die verantwoordelijk zijn en/of worden voor de toekomst van deze samenleving. Een boodschap dat wij allen ons willen beijveren voor het vóórkomen en bestraffen van corruptie. Het is een waarschuwing naar de corruptelingen onder de politiek prominenten dat het verraad aan het publiek vertrouwen niet meer geaccepteerd zal worden. En het herbevestigt dat wij de kernwaarden van eerlijkheid, respect voor wet en recht, verantwoording en transparantie in het bevorderen van ontwikkeling en het maken van ons land tot een plek waar wij in het volste vertrouwen bouwen aan onze gezamenlijke toekomst. Voor de succesvolle bestrijding van corruptie zijn er wel enkele vereisten. 4

Rapporteren: Door te rapporteren moet corruptief handelen worden blootgelegd evenals de risico’s die anders geheim zouden blijven. Dit moet ook ervoor zorgen dat er een publieke sector is die eerlijk, transparant is en verantwoording aflegt en dat er zo een garantie is dat oneerlijke praktijken worden stopgezet en dat allen werkzaam in de publieke sector in het belang van het publiek handelen. Preventie: Hierbij zijn belangrijk de betrokkenheid van de gemeenschap, de versterking van de bewustwording van de gemeenschap en het bevorderen van processen en gedragingen die corruptie en corruptief handelen voorkomen. Strafbaarstelling: Handelingen, zowel in de publieke als private sfeer vallen onder corruptie en moeten als zodanig gedefinieerd worden en bestraft worden. Hieronder hoort een breed scala aan overtredingen te vallen. Internationale samenwerking: Juridische samenwerking en centraal zijn hierbij ook het nasporen, bevriezen, in beslag nemen en confisqueren van uit corruptie verkregen bezit. Terughalen van het gestolen bezit: Terughalen van het gestolen bezit is fundamenteel in het bestrijden van corruptie. De onrechtmatige zelfverrijking van enkelen resulteert veelal in mensenrechten schendingen van de meerderheid en wel op het economisch, sociaal en cultureel vlak. Het garandeert ook een steeds verdiepende armoede. 5

“Mensenrechten op de anticorruptie agenda”, was het thema in 2018. Het recht op adequate voeding, het recht op gezondheid, het recht op onderwijs en het recht op een eerlijk proces zijn de meest voorkomende mensenrechten schendingen ten gevolge van corruptie. Corruptie is aan de basis van slecht bestuur en is het meest cruciale obstakel om armoede te overwinnen. Volgens berekeningen verdwijnt minimaal 5% van het Bruto Binnenlands Product in corruptie. Suriname vormt daar geen uitzondering op. Met een geschat BBP van 3 miljard US Dollar, betekent het dat minimaal 150 miljoen US Dollar verdwijnt in de zakken van corrupte personen en instanties. Er zijn nog steeds veel mensen in ons land met het idee dat zij daar weinig aan kunnen veranderen. Dat wij het maar moeten accepteren, een soort permanent gebrek is van onze samenleving dat wij maar moeten dragen en in moeten berusten. Wij lopen het serieus risico dat corruptie als normaal gezien wordt, dat de kritiek op corrupt handelen systematisch afneemt. De meest ironische opvatting die wij tegenkomen is dat corruptie wordt gezien als een noodzakelijk kwaad en/of noodzakelijk is om goede doelen na te streven. Straffeloosheid in corruptie heeft verregaande gevolgen:

• • • •

frustratie van de burgerij, toenemende apathie, gebrek aan maatschappelijke betrokkenheid evenals gebrek aan vertrouwen in het politiek proces en de democratie. 6

Wij MOETEN dit voorkomen door de burgers te versterken. Dat niet alleen ook ons politiek systeem, m.n. de financiëring van politieke partijen en hun verkiezingscampagnes moet ‘corruptie bestendig’ gemaakt worden. Dit betekent niet alleen versterking van wet-en regelgeving maar ook consequent toezicht op de naleving daarvan, liefst door een onafhankelijk instituut. Het blijven nalaten hiervan is één van de ergste dreigingen voor de bescherming en verdere ontwikkeling van onze democratie en vrijheid als burger. Wij, DA’91, hebben ons altijd sterk gemaakt voor de strijd tegen corruptie en voor eerlijk en deugdelijk bestuur. En voor mij is het het belangrijkste dat ik mij ten doel stel door mijn participatie. U zult allen wel bekend zijn met het door ons gelanceerde: • anti-corruptie meldpunt , • de anti-corruptie sticker • en de anti-corruptie vlag van onze jongeren. • Evenals het idee van het Anti-Corruptie Instituut. Aan de basis van dit alles staat het Nationaal Integriteits Plan. Om corruptie succesvol te bestrijden moeten alle pijlers van goed bestuur namelijk de “integriteits test” doorstaan. BURGERPARTICIPATIE IN ANTI-CORRUPTIE INSPANNINGEN EN MOGELIJKHEDEN Burgerparticipatie is een kwestie van sociale verantwoordelijkheid, van zich verzetten tegen de corruptie en het zo onder controle houden,

Burgers doen dit door: • Kritisch evalueren van gedrag en besluiten van ambtsdragers • Eisen van gepaste maatregelen en sancties • Melding van autoriteiten of media •Organisatie van capaciteitsversterkings programma’s • Bewustwordings campagnes voor de creatie van een cultuur van integriteit en zero-tolerantie voor corruptie. • Door te weigeren mee te doen met corruptie, een belangrijke actie van verzet! • De media heeft een belangrijke rol in de strijd tegen corruptie, want het zijn zij die verantwoording en transparantie kunnen opeisen van zowel de publieke als de private sector. Er is een positief verband tussen persvrijheid en corruptie. De media en in het bijzonder onderzoeks journalisme, speelt een cruciale rol in het ontbloten van corruptie en de strijd tegen straffeloosheid. Het vrij en onafhankelijk zijn van de media is cruciaal! • De Staat heeft de plicht te verzekeren dat burgers kunnen participeren in anti-corruptie inspanningen. De staat moet ervoor zorgdragen dat er een stimulerend milieu wordt geschapen op zodanige wijze dat zij op geen enkele manier repressief of obstructie pleegt naar het werk van de burgers, NGO’s en de media in hun anti -corruptie acties. • Toetreding en naleving van internationale verdragen zoals de UNCAC is hierbij ook cruciaal. Er is heel veel werk aan de winkel en de burgerparticipatie is dringend nodig! 8

Alleen verenigd zullen wij succesvol zijn in het bouwen van een eerlijke, vrije en rechtvaardige samenleving. 10 Maart 2021 Angelic del Castilho DA’91 voorzitter

https://www.da91.org/index.php/stop-corruptie

Anti-Corruptie en Mensenrechten (Michel Felisi/ Joyce Williams/ Serena Essed)

“Een samenleving uitgerust met informatie is een samenleving gereed voor de overwinning” Op 20 januari 2018 vond in het auditorium van Self-Reliance de eerste anti-corruptie discussieavond binnen de serie Stof tot Nadenken plaats met als focus mensenrechten. De hoofdinleider op deze avond was dhr. Michel Felisi, oud-minister van Regionale Ontwikkeling. Mensenrechten en Anti-corruptie Corruptie is afgeleid van het Latijnse ‘corruptio’ hetgeen vertaald kan worden als vernietiging van de integriteit in de uitvoering van publieke functies. Wereldwijd is gebleken dat waar er corruptie is, er ook sprake is van mensenrechtenschendingen en vice-versa. Corruptie ontneemt ons het recht op groei en ontwikkeling. De vraag is als wij als gemeenschap ons voldoende bewust daarvan zijn, als wij ertegen strijden of het zonder verzet accepteren? De hoogste prijs wordt betaald door de zwaksten in de samenleving. Wanneer wij steeds beter beseffen hoe diep corruptie snijdt in het genot van onze rechten die ons dagelijks leven bepalen, dan zullen wij steeds meer overtuigd raken dat corruptie niet langer verdragen kan worden. Bestuurlijk is hier leiderschap voor nodig dat bereid en in staat is radicaal het roer om te gooien.

Belangrijkste bevindingen Anti-corruptie en het recht op arbeid Het recht op arbeid en op maatschappelijke zekerheid wordt beknot vanwege corruptie. Het gaat in deze om de sociale rechten. De gevolgen van corruptie voor de sociale rechten uit zich o.a. : 1. Door het tegenhouden van promoties/bevorderingen, waarbij de betrokkenne dus beperkt wordt in het recht op arbeid naar capaciteit. Vaak is er een schending van het non-discriminatie beginsel. 2. Omkoping bij controle op m.n. arbeidsomstandigheden ( Artikel 28 van de GW) Aanbeveling: Een goed gestructureerde uitvoering van o.a het ‘decent work’ programma maar ook duurzame armoedebestrijdingsprogramma’s. Mensenrechten, m.n. de rechten van tribale en inheemse gemeenschappen op de anti-corruptie agenda Hoewel de rechten van Inheemsen en tribale gemeenschappen internationaal zijn vastgesteld, verstoort vaker de partij politieke bemoeienis regelgeving, traditie en norm. Corruptieve houding dan wel handelingen van actoren binnen het systeem van rechten van inheemsen en marrons kunnen ertoe leiden dat het genot van een recht hun doel missen en funest worden voor het voortbestaan van de gemeenschappen.

Van belang is deze corruptie bestrijding is ook de opvoeding. Dit moet ertoe leiden dat integriteit terugkeert in de maatschappij. Het is een langdurig proces. De kwestie van de skalians in ons binnenland is een zeer sprekende kwestie in deze. Reeds bij het verstrekken van de toestemming was reeds het gezondheidsaspect in het geding. De vraag is dan wiens belangen worden gediend met het toch verstrekken van de vergunningen

Conclusie: 1. Klokkenluiders zijn niet beschermd 2. Corruptie aan de kaak stellen in onze samenleving heeft tot vernietiging van personen en bedrijven geleid met consequenties voor hen die van hun afhankelijk zijn. 3. De sloten van de begrotingen zijn al jaren niet behandeld, hierdoor wordt corruptie onzichtbaar gehouden 4. Er is geen onderzoeksjournalistiek in ons land. Door het gelieerd zijn aan mediahuizen kan er vaker belangenverstrengeling optreden 5. Het is tijd voor handelen, want de problemen zijn bekend en worden vaker besproken. 6. Niet alleen het systeem moet veranderen, maar er moet in de totale samenleving een mindshift plaatsvinden

Aanbevelingen: 1. Behalve opvoeding en bewustwording is de rol van de media cruciaal in het ontbloten van de cases waar mensenrechten schendingen het resultaat zijn van corruptie. Hierbij is een kritische houding en het verzamelen van achtergrond informatie van groot belang. 2. Instellen van een anonieme hotline bij een onafhankelijk instituut om corruptie te melden. 3. De Anti-Corruptie wet moet een middel zijn in handen van de samenleving. 4. Meer bekendheid geven aan het DA’91 Anti-Corruptie Meldpunt 5. Aanname van de Wet Openbaarheid van Bestuur 6. Procedures en systemen bij vooral overheidskantoren zoals CBB en Sociale zaken evalueren en aanpassen naar de norm van respect en klantvriendelijkheid. 7. Procedures en richtlijnen helder, duidelijk en openbaar maken voor controle op naleving 8. De inzet van ICT voor meer transparantie en evenwichtigere toegankelijkheid 9. Ons onderwijs zodanig in te richten dat er diepgaand besef wordt aangekweekt van het belang van mensenrechten. 10. Bescherming klokkenluiders

Slot DA’91 wenst een partner te zijn in de totstandkoming van de Wet Openbaarheid van Bestuur. Voorts is het van belang om samen met o.a. de SVJ na te gaan wat en hoe de omstandigheden te creëren voor onderzoeks-journalistiek en hoe de bescherming van de klokkenluider te effectief te realiseren. ‘When plunder becomes a way of life for a group of men in society, over the course of time they create a legal system for themselves that authorizes it and a moral code that glorifies it. To fight corruption, means to first change the moral code as well as the system” (Frederic Bastiat)

DA’91 publiceert als onderdeel van haar bewustwordingscampagne voor corruptiebestrijding regelmatig in de Surinaamse media. Hieronder één van de gepubliceerde artikelen in 2013. CORRUPTIEBESTRIJDING: NIET SLECHTS EEN LIPPENDIENST Geluiden van corruptieve handelingen door beleidsmakers worden steeds luider in onze samenleving. Sommigen, waaronder zeer hoog geplaatste functionarissen, doen het af met te zeggen dat het overal voorkomt, soms implicerend dat het er gewoon bij hoort en er niets aan gedaan kan worden. Anderen gaan zover om te zeggen dat het niet erg is zolang er ook wat kruimels voor het volk vallen. Met ander woorden het is normaal dat beleidsmakers misbruik maken van de noden van het volk om hun zakken te vullen. Deze opvattingen geven op zichzelf weer het gebrek aan integriteit bij de mensen die het verkondigen en een gebrek aan inzichten in hoeveel kwaad corruptie onze Surinaamse samenleving berokkent. Vaak wordt het ook gepropageerd door hen die mee kunnen graaien en misbruik maken van het gebrek aan integriteit in het openbaar bestuur, om tegenstand te ontmoedigen. Echter corruptie is een slopende ziekte, die als het niet gestopt wordt het hele lichaam, onze hele samenleving, zal vernietigen! Er moet een resoluut einde aan gebracht worden. En als deze president daar niet toe in staat is, dan zal de volgende radicaal schoon schip moeten maken om Suriname te redden.

Corruptie: De kanker van integer bestuur Een sleutelfactor in anti-corruptie beleid is een holistische benadering, welke wordt weergegeven middels een Nationaal Integriteits Systeem ( NIS) (Transparancy International). Corruptie is misbruik maken van een openbaar ambt voor eigen persoonlijk gewin. Het manifesteert zich op verschillende wijzen en uit zich in omkoping, verduistering, diefstal, evenals nepotisme en vriendjespolitiek. Corruptie vernietigt burgers hun leven en gemeenschappen en ondermijnt instituten van de Staat die democratie en rechtsstaat moeten garanderen. Het NIS heeft als doelstelling het bestrijden van corruptie en de creatie van een effectieve en efficient overheid die het als hun roeping ziet om te werken in en voor het belang van de gemeenschap. Internationaal wordt er steeds harder geroepen en geëist dat corruptie bestrijding en het treffen van anti-corruptie maatregelen gelden als maatstaf voor goed bestuur van landen en organisaties. In 2006 verklaarde de Wereldbank de oorlog aan de corruptie en presenteerde een strategie om ontwikkelingslanden te helpen om de alom tegenwoordige en groffe corruptie te lijf te gaan. Volgens de Wereldbank vormt corruptie het allergrootste obstakel voor economische en sociale ontwikkeling van een samenleving. In hun 2012 Leaders Declaration riep de G20 ook op tot voorbeeldgedrag van hun leden in het bestrijden van corruptie. Bijzondere aandacht hierbij genoten het instellen of versterken van anti-corruptie instituten evenals het onmogelijk maken voor corrupte functionarissen om functies uit te oefenen en te reizen. Deze beweging van de G20 staat niet op zichzelf, maar vormt onderdeel van een verhevigde internatio17

nale beweging tegen corruptie. Vele landen zijn reeds druk doende om anti-corruptie plannen vorm te geven of uit te voeren in overeenstemming met de anti-corruptie conventie van de VN (UNCAC). Wanneer we beseffen dat corruptie als een slopende ziekte werkt op economische groei, is het alleszins begrijpelijk dat verantwoordde regeringen en politici zich wereldwijd meer en meer inzetten om dit kwaad te bestrijden en in grote getale zijn toegetreden tot de UNCAC. Suriname Het is opmerkelijk dat Suriname, volgens de laatste gegevens, het enige land in Zuid-Amerika is dat niet is toegetreden tot deze conventie. Op de Corruptie Perceptie Index lijst van Transparency International staat Suriname op plaats 88 (van de 176 plaatsen) met een score van 37 (waarbij 100 de score is van een corruptievrij land). We delen deze plaats met o.a. Malawi, Marokko, Swaziland en Zambia. De prijs van corruptie Corruptie berooft een samenleving systematisch en structureel van haar groei mogelijkheden zowel sociaal als economisch. Volgens schattingen van de Wereldbank kost corruptie een land, dus ook Suriname, 3% van haar potentiele handelsgroei en 2-4 % van haar jaarlijkse groei in inkomsten. In de Verenigde Staten van Amerika heeft corruptiebestrijding in 20 jaren geresulteerd in het terugsluizen naar de staatskas van USD.12 miljard en het besparen van USD. 100 miljard vanwege ontmoediging. Momenteel loopt er een rechtszaak in Indonesië tegen voormalige toppers van de Centrale Bank waarbij miljoenen aan smeergelden zouden zijn betaald aan leden van het Indonesisch parlement. In de eerste 8 maanden van 2008 vorderde de Indonesische Corruptie Eradicatie 18

Commissie (KPK) van aangehouden personen, o.a. van een naaste van de president van Indonesië, USD. 38.6 miljoen en dit werd weer in de staatskas gestort. Hierbij is niet inbegrepen teruggevorderde luxe auto’s, gebouwen, gronden en juwelen. In 2003 gaven schattingen van de Wereldbank aan dat alleen aan omkoping er USD. 1 triljoen dollar van de wereldeconomie was besteed. Corruptie heeft nog vele andere effecten. Het garandeert dat niet de beste aannemer wordt geselecteerd voor het werk, maar wel degene die de meeste” tjoekoe” betaalt, het garandeert dat de wetten niet voor iedereen gelden. Corruptie is vaak ook gelieerd aan de georganiseerde misdaad en illegale internationale geldstromen. Het Anti-Corruptie Instituut Corruptie kan en moet bestreden worden. Het Anti-Corruptie Instituut heeft bewezen een goede bijdrage te leveren in de bestrijding van dit kwaad. Hong Kong, Singapore en Botswana zijn sprekende voorbeelden hiervan. Hong Kong behoorde in de jaren ’70 tot de meest corrupte landen; echter heden ten dage vormt hun Anti-Corruptie Instituut een voorbeeld voor vele landen in de wereld. Hong Kong staat nu op plaats 14 met een score van 77 voor de corruptie perceptie index; Singapore op 5 met score 87 en Botswana op 30 met een score van 65. De inrichting Over het algemeen komen dergelijke instituten tot stand onder druk van de gemeenschap die schoon genoeg heeft van het zich onbeschaamd verrijken van een klein groepje vrienden in de top van het land middels wanbeleid en roof van de staatskas.Een anti-corruptie instituut kan nooit onder leiding van een pre19

sident of ander politiek gekozen of benoemde figuur staan. Het zou in die gevallen al gauw vervallen tot het tegengestelde dan waar het voor bedoeld is, namelijk een beschermings instituut van het staatshoofd en zijn maten. Daarbijgevoeg zou het aangewend kunnen worden om een heksenjacht op te starten op politieke tegenstanders. Het hoofd van het Anti-Corruptie Instituut is onafhankelijk, vrij van politieke controle en heeft de bevoegheid en mogelijkheid om personen op het allerhoogste nvio van het land te onderzoeken. De selectie procedure van een dergelijk persoon moet garanderen dat er op basis van noodzakelijke vaardigheden en kennis wordt geselecteerd en zodanig dat de persoon zonder vooroordeel zal handelen. De organisatie is verantwoording schuldig aan de gemeenschap, de rechtbank, de wetgevende macht en de uitvoerende macht, om zodoende te voorkomen dat het instituut zelf corrupt wordt. Bestrijding van corruptie vereist dat een dergelijk instituut uitgerust wordt met alle noodzakelijke middelen, deskundigen, toepasselijke salarissen en opsporingsbevoegdheid. Personen werkzaam op dit instituut moeten heldere en duidelijke richtlijnen ontvangen en gedegen training. Hun integriteit moet regelmatig getoetst worden en er moeten duidelijke procedures zijn om zij die zwaktes vertonen in integriteit onmiddelijk te verwijderen. Een goede, adekwate bescherming van dit instituut door de gemeenschap is van essentieel belang, want het is verwachtbaar dat er vanuit de kringen van hen die profiteren van corruptie zeker tegenstand en sabotage zal worden ondervonden. 20

Onderzoek, Preventie en Educatie Het instituut zal om succesvol te zijn het driesporen beleid moeten hanteren van: onderzoek, preventie en educatie. Alle drie de functies van het Anti-Corruptie Instituut zijn even belangrijk. Middels educatie moet het instituut de gemeenschap voorlichten aangaande hun rechten en de prijs van corruptie; onderzoek jaagt mensen vrees aan en ontmoedigt hen die corruptief handelen overwegen; terwijl preventie wetgeving en procedures doorneemt, en voorstellen doet voor mogelijke verbeteringen om de gelegenheid voor corruptief handelen te verkleinen. Een cruciale ondersteuning van het anti-corruptie instituut is de anti-omkopingswet. Een dergelijke anti-omkopingswet geeft o.a. aan dat geen enkele persoon die betrokken is bij het gunnen van openbare werken of aangaan van contracten, beloften mag doen of vragen, geschenken vraagt, aanbiedt of accepteert of baantjes aanbiedt of accepteert. Ambtenaren moeten al hun bezit kunnen verklaren aan de hand van hun inkomen. Kunnen ze dat niet, dan begint gelijk een corruptie onderzoek naar hen. Politieke functionarissen moeten voor hun aantreden in functie, al hun bezit en vermogen openbaar maken. Dit geldt ook voor het bezit van hun partner. En dit moet jaarlijks geschieden. Functionarissen zijn verplicht aan te geven wanneer verschillende functies die zij bekleden tot belangenverstrengeling zullen leiden. Boetes voor corruptie worden opgelegd en zijn altijd hoger voor personen in politieke functies. Voorts is voor het succes van het Anti-Corruptie Instituut het noodzakelijk dat er ook tegelijkertijd versterking plaatsvindt van de rechts- en wetshandhavings authoriteiten en instituten evenals verwerven van brede publieke ondersteuning en assistentie. 21

Onderzoek voor succes Alvorens over te kunnen gaan tot de instelling van het anti-corruptie instituut moet er een grondige studie gemaakt worden van de bestaande wet- en regelgeving. Hierbij is belangrijk in ogenschouw te nemen aspecten betreffende het politiek, economisch en sociaal klimaat evenals de rechtspraak en wetgeving. Het in te stellen instituut moet goed voorbereid worden. Na identificatie van de belangrijkste problemen in de bestrijding van corruptie, wordt een breed gedragen anti-corruptie strategie opgesteld en vervolgens vertaald in een actie plan waarbinnen het Anti-Corruptie Instituut een sleutelrol vervult. Daadkracht en Ambitie verreist! De oorlog tegen corruptie is een lange en harde strijd en vereist continue alertheid, zonder zichtbare overwinning en einde. Maar het levert wel grote verdiensten op: verbeterde economische groei, verbeterde gezondheid van het land en eerlijke, transparante procedures en regels die voor iedereen gelden. Echter daadwerkelijke verandering komt zelden van binnen uit, er is externe druk nodig. De huidige politieke elite heeft zeker geen behoefte aan daadkrachtige corruptie bestrijding; het is het volk van Suriname dat het tot een verkiezings issue zal moeten maken voor 2015. Het volk zal hun stem niet moeten geven aan corrupte politici. Goede plannen en wetten om corruptie te bestrijden zijn niet voldoende, wat het hardst nodig is, is de politieke wil! De politici die geplaatst worden in de top moeten gemotiveerd zijn om de strijd aan te binden tegen corruptie, zij moeten geloven in de verandering en deze ook doorvoeren. Zonder deze sterke politieke wil binnen de top zullen de gewenste resultaten van 22

nieuwe of aangepaste wetten slechts verworden tot een lippendienst. Elk land, ook Suriname, zal de anti-corruptie strategie vorm moeten geven gebaseerd op onze eigen omstandigheden, zwakten en sterkten. Echter corruptie bestrijding kan en moet komen, want het is in het belang van de samenleving. Het enige wat moet gebeuren is dat het volk het moet eisen!

Anti-Corruptie en het terughalen van het gestolen bezit (Mr. Roy Baidjnath Panday/ Sjon von Tewarie/ Mr. Chandra Algoe)

“Een volk dat zich onbevreesd uitspreekt tegen onrechtvaardigheid, leugens en hebzucht en vóór eerlijkheid, gerechtigheid en waarheid zal succesvol zijn” Op 25 januari 2019 vond in het auditorium van Self-Reliance de tweede anti-corruptie discussieavond binnen de serie Stof tot Nadenken plaats met als focus het terughalen van het gestolen bezit. De hoofdinleider op deze avond was Mr. Roy Baidjnath-Panday, Procureur-Generaal van de Republiek Suriname. Corruptie bestrijding met inzet van internationale verdragen Met de ratificatie in 2003 van de “Inter-American Convention against Corruption (de zgn. IACAC van 1996)” heeft Suriname zich gecommitteerd om al hetgeen binnen haar wettelijk kader te doen om corruptieve handelingen van en naar publieke functionarissen te voorkomen, identificeren, straffen en te elimineren. Suriname heeft transnationale omkoping en illegaal verrijking opgenomen in het concept Anti-corruptiewet 2017. Los van de Anti-corruptiewet 2017 is op basis van het commune strafrecht mogelijkheden tot strafrechtelijke vervolging, getuige de zaak Balesar. Als obstakels hierbij wordt ervaren: • de Wet staat van Beschuldigingstelling Politieke Ambtsdragers (GW art. 140). De vordering tot het in staat van beschuldiging stellen van politieke ambtsdragers wordt aan De Nationale Assemblée 24

gedaan door de Procureur-generaal. De Procureur-generaal kan daartoe de tussenkomst van de President inroepen. Hierdoor wordt een onafhankelijk vervolgingsorgaan afhankelijk gemaakt van een politiek orgaan. • Er is geen wetgeving voor bescherming van de “klokkenluider”. Bij Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel, gaat het niet alleen om grote corruptiezaken, maar ook de kleine dagelijkse zaken, die veel pijn doen. De VN conventie tegen corruptie: Deze conventie is op 31 oktober 2003 door de VN aangenomen, maar niet getekend of geratificeerd door Suriname. Inmiddels hebben 140 van de 158 lidstaten dit verdrag getekend en/of geratificeerd. Binnen Zuid-Amerika is Suriname het enig land dat dit verdrag noch getekend noch geratificeerd heeft. Met het tekenen van deze conventie, beoogden de lidlanden van de VN het volgende: • Een boodschap te versturen dat de internationale gemeenschap toegewijd is om corruptie te voorkomen en te beheersen; • Een boodschap aan de plegers van corruptie te sturen dat schending van het vertrouwen van het volk niet getolereerd zal worden; • Het herbevestigen van kernwaarden als eerlijkheid, respect voor het recht, rule of law, aansprakelijkheid en transparantie bij het bevorderen van ontwikkeling; • Bevorderen van stabiliteit en zekerheid van samenlevingen; 25

• Links leggen tussen corruptie en andere vormen van (georganiseerde criminaliteit), inclusief money laundering; • Links leggen tussen de middelen van de staat, politieke stabiliteit en duurzame ontwikkeling; • Het voorkomen, opsporen van overmaken van illegaal verkregen bezit; • Meer samenwerking tussen landen en betrokkenheid civil society en ngo’s Omdat Suriname deze Conventie niet heeft getekend zijn wij effectief geen partij van het VN verdrag. De reden waarom het van belang is ons ook bij dit verdrag aan te sluiten is: dat in ons wetboek van Strafvordering een bepaling staat, dat bij afwezigheid van een bilateraal verdrag, een multilateraal verdrag de basis kan zijn om rechtshulp aan te vragen of te verlenen. Dat betekent dat als lid land er niet gewacht hoeft te worden op een bilateraal verdrag, omdat er voldoende mogelijkheden zijn uit hoofde van het VN verdrag rechtshulp te vragen of rechtshulp te verlenen. Het is ontzettend belangrijk om tot ratificatie van het VN-verdrag over te gaan. De Fiscale Wetgeving De fiscale wetgeving is toe aan herziening. De fiscale wetgeving wordt geplaatst tegen de achtergrond van het bespreken van interventiemogelijkheden, die we als land moeten organiseren, om achter het illegaal verkregen vermogen aan te gaan. Bij fiscale wetgeving, bij inzetten van een fiscaal middel om een verklaring te verkrijgen voor het vermo26

gensgroei, ligt de bewijslast bij het fiscaal subject. Dus het fiscaal subject moet komen met een verklaring omtrent groei van het vermogen. Als er geen aannemelijke verklaring is voor vermogensgroei, is de fiscus gerechtigd om tot afroming van het vermogen over te gaan. We hebben fiscale wetgeving, maar deze is toe aan aanpassing/modernisering. Indien Suriname de fiscale wetgeving niet op eigen gezag aangepast en/of verbetert, dan zal Suriname door haar commitment om te functioneren op het forum van het Caribbean Financial Action Task Force (CFATF), op een gegeven moment (en dat tijdstip is niet ver meer) gehouden zijn om het fiscale regiem inhoudelijk zodanig te wijzigen, dat één van de doelen van de aanbevelingen direct worden gehaald, nl. het identificeren van fiscale delicten, die kunnen worden gebracht onder de werking van de ‘anti-money laundering’. Dit zal dan de directe belastingen, indirecte belastingen, alsook de douaneheffingen betreffen. Terughalen vermogen In het kader van het terughalen van vermogen, dat buiten onze landsgrenzen is geparkeerd, hebben we als land voldaan aan een internationale aanbeveling van de Caribbean Financial Action Task Force (CFATF) om tot stand te brengen een wet met de naam WOTS, Wet overdracht ten uitvoerlegging straffen, d.w.z. dat we als land met andere landen in staat worden gesteld om elkaars straffen uit te wisselen, ook de straffen waarin is opgenomen het confisqeren van vermogen, met als doel het repatriëren van vermogen.

Het Rechtshulpverzoek Kortom we hebben genoeg wetgeving, maar we moeten ook kunnen toepassen. Het wetboek van Strafvordering kent een bepaling dat er autoriteit is gegeven, dat bij afwezigheid van een bilateraal verdrag, ook een rechtshulpverzoek kan worden gedaan, maar dat rechtshulpverzoek dient via het kanaal van Buitenlandse Zaken te gaan. M.a.w. de PG/OM heeft niet de wettelijke autoriteit om rechtstreeks in contact te staan met collega’s in het buitenland om rechtshulpverzoek aan te vragen of te verkrijgen. Dit behoeft verbetering. Wat er nu aan wetgevingskader zijn aangetroffen in de Wetboek van Strafrecht en in de Anti-corruptiewet, stelt ons in staat om op een gedegen wijze onderzoek te doen en ook bij concrete bevindingen om vervolging in te zetten, gericht op een gerechtelijke afdwinging. Voldoende wetgeving De wet biedt ons dus de mogelijkheid dat wanneer het rechercheren een succesvolle bewijslast heeft kunnen generen, dat wij met dat dossier het gerecht dat kunnen laten aftoetsen en in die toetsing meenemen dat er tegelijkertijd, naast het technisch rechercheren ook nog een financieel onderzoek gedaan kan worden, om bij de rechter een veroordeling voor het corruptief gedrag kan doen, en tegelijkertijd een ontnemingsvordering kan instellen, gericht op het terughalen van wat illegaal is gegenereerd aan vermogen.

Slechte overheidsdocumentatie/financieel beheer De handicap, die we in de loop der jaren hebben gehad, is dat er amper wordt gedocumenteerd. En dat betekent dat we veel mensen moeten gaan bevragen, die uit het hoofd moeten gaan zeggen, ik denk dat het zo is geweest. Een strafproces werkt niet met vermoedens en aannames, de beweringen moeten worden gestaafd/geconcretiseerd. Artikel 19 van de Wetboek van Strafrecht geeft aan dat een verdachte hij of zij is, van wie op basis van feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld bestaat aan het gepleegd hebben van een strafbaar feit. Dus gebaseerd op feiten en omstandigheden. Wanneer het gaat om financieel beheer, m.n. in het uitgeven van geldmiddelen, dient adequate documentatie worden opgezet en bewaakt. Dat betekent dat een unit binnen je organisatie moet hebben, die niet geleid wordt door directieven van een bewindspersoon of een directie, maar die een autonome compliance rol moet kunnen vervullen. In het bankwezen is dit al een criterium, dat is geïnitieerd in het kader van de anti money laundering van de Centrale Bank in 2013. Er moet een mindshift komen want op dit stuk van financieel beheer en verantwoording, moeten er functies worden gecreëerd, met een bepaalde autonomie om te voorkomen dat je ‘gekleurde’ informatie krijgt.

Toetreding tot de VN Conventie tegen Corruptie Het Wetboek van Strafrecht is op 30 maart 2015 herzien, waarin anticorruptie bepalingen zijn opgenomen. In september 2017 is de Anti-Corruptiewet aangenomen, SB 2017, No. 85. Dat is dus 15 jaar na toetreding tot het verdrag. Bij de aanname van deze wet zijn ook enkele artikelen in de Wetboek van Strafrecht nogmaals gewijzigd. Een van de andere zaken die het verdrag eist in bijvoorbeeld art. 18 is: dat er een centraal instituut komt die de internationale verzoeken afhandelt. Dit instituut moet direct in verbinding staan met de instituten in andere lidstaten. Dus niet door tussenkomst van buitenlandse zaken of een minister. Dit is nog niet het geval. Verder moet dit instituut de procedures vaststellen voor de afhandeling van internationale verzoeken. Deze taak lijkt thans toebedeeld te zijn aan de anticorruptie commissie (art. 4, eerste lid, onder g), maar dat kan eigenlijk niet, omdat de commissie geen opsporingsinstantie is. Preventieve en Repressieve bestrijding Corruptie kan bestreden worden door preventieve en repressieve maatregelen. Repressief is achteraf door straf en ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel, zoals terug te vinden is in het Wetboek van Strafrecht. Voor de ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel uit corruptie is het noodzakelijk dat er een 30

strafrechtelijke veroordeling heeft plaatsgevonden van de verdachte. Zowel ons wetboek van Strafrecht als de UNCAC heeft dit als vereiste. Lopende het straf onderzoek kan reeds beslagen worden gelegd op bezittingen in Suriname en in het buitenland. Hierin voorziet het verdrag ook en de nationale regelgeving is aanwezig om hier uitvoering aan te kunnen geven. Alleen bij grensoverschrijdende vervolging en beslaglegging is dat instituut nodig die de internationale verzoeken moet afhandelen. Dit instituut is nog niet ingesteld Omkering van de bewijslast Dit is een heel belangrijk instrument in de corruptiebestrijding. De verdachte moet aantonen hoe hi/zij aan de vermogens toename komt. Kan hij/zij dat niet aannemelijk maken, dan vormt dat op zich een strafbaar feit. Zoals in de Memorie van Toelichting van de wetgeving is aangegeven: “De bewijslast weliswaar ligt bij het Openbaar Ministerie, doch het feit, indien de verdachte niet aannemelijk kan bewijzen wat de afkomst is van de vermogensgroei, vormt dat al een strafbaar feit’ Conclusies en Aanbevelingen In de VN Conventie tegen Corruptie worden een aantal belangrijke preventieve maatregelen genoemd: • Algemeen anti corruptiebeleid met participatie van de samenleving (civil society, ngo’s), met nadruk op goed bestuur, bescherming van staatsbezit, transparantie en aansprakelijkheid. 31

• Preventieve anti- corruptielichamen (onafhankelijke): voor de uitvoering van beleid, awareness m.b.t. corruptie. Deze lichamen moeten middelen en personele ondersteuning krijgen van de overheid. • Overheidsapparaat (rekrutering, aanstelling, behoud, promotie en pensionering); transparante en objectieve criteria; selectie, training en rotatie van personen op corruptiegevoelige posten; redelijke betaling; training van riskante ambtenaren; • Aanbestedingsprocedures: transparant, competitie, objectieve en algemeen bekendgemaakte selectiecriteria en regels, beroepsmogelijkheid, training van personeel; • Openbare administratie: transparantie van organisatie, functioneren en besluitvorming (bescherming privacy), vereenvoudigen procedures en toegang tot beslissende instanties; • Zittende en staande magistratuur versterken en voorkomen van mogelijkheden tot corruptie. • Instellen van een anticorruptie commissie; • Versterken van nationale instituten ter controle en handhaving; • Instellen van communicatie instituut voor internationale verzoeken en opstellen van procedures; • Ratificeren en toetreden tot het anti-corruptieverdrag van de VN, om toegang te krijgen tot andere landen van wereld. • Binnen de wetgeving is er ook het instituut CLAD ( Centrale Lands Accountant Dienst). Dit instituut valt onder het ministerie van Financien en kan 32

alleen onderzoek doen op instructie van de minister an Financien. Het resultaat van zo’n onderzoek kan de minister doorgeleiden naar de DNA. Vanuit de PG is het verzoek gedaan om de bepaling, deel 2 van de wet, te verruimen, nl. Dat indien het CLAD een dergelijk onderzoek krijgt, de functionaris van de PG verantwoordelijkheid krijgt om dat onderzoek te helpen aansturen. • Corruptie heeft ook te maken met de burger, het begint met de burger. Het is de burger die een dienst verlangt en wanneer het verkrijgen van die dienst zo lang wordt uitgesteld, is de burger bereidt er iets voor te geven om dat proces te versnellen. Onze samenleving moet daarop versterkt worden. De Grondwet is een gezamenlijke afspraak, dat we de wetten van het land gehoorzamen. Iedere functionaris legt, voordat hij/zij in dienst komt, plechtig een eed of belofte af. De samenleving moet bewust gemaakt worden, dat u voor niets moet betalen, waar u recht op heeft. U moet het kunnen afdwingen. En de mechanisme om af te dwingen, als niemand luistert, is uiteindelijk de zittende magistratuur. En daar zijn er ook dilemma’s, want die burger, die een dienst verlangt en het niet krijgt en daardoor zo lang moet wachten, en daardoor in de verleiding komt om iets te geven, zegt: “Ik heb het geld niet om een rechtsproces te voeren”. Deze drempels moet de samenleving tezamen nemen. In Suriname stelt de PG een gespecialiseerd team voor, die corruptiegevallen kan onderzoeken.

Belangrijk Willen we voorkomen dat de Anti-corruptiewet een papieren tijger wordt, dan moet een mechanisme en instrumentarium gecreërd worden gericht op effectiviteit. • De commissie, zoals het nu staat, moet op de eerste plaats bemenst worden. De condities voor bemensing zoals nu aangegeven in de wet kunnen twijfels oproepen aangaande de de onpartijdigheid van de leden. • Codes of conduct (standaarden) voor correcte, integere en adequate uitoefening van publieke functies moeten vastgesteld worden en nageleefd • Geen belastingvoordelen aan personen en bedrijven voor bestedingen tegen de anti-corruptiewet • Bescherming van klokkenluiders (ambtenaren en burgers). Want als de anti-corruptie commissie eenmaal gaat werken, zal gebruik gemaakt moeten worden van menselijke bronnen die informatie verschaffen van een vermeend corruptiegeval. De bron, zal meer dan één keer over na denken wat hem of haar te wachten staat, als het corruptiegeval is gemeld. M.a.w. er is in wetgeving niet nagedacht hoe om te gaan met zo’n individu, gemakshalve de “klokkenluider” genoemd. Er is wel een wettelijk instrument om een redelijke weg te vinden voor bescherming van zo’n klokkenluider. In het Wetboek van Strafvordering is een mogelijkheid om een getuige, die zich bedreigd voelt, uit te nodigen om een verklaring af te leggen, met een geheim identiteit. Er is maar één functionaris die tot zo’n toewijzing van het karakter van bedreiging van getuige kan overgaan en een anonieme identiteit kan verschaffen om vervolgens tot bevraging over te gaan. Die functionaris 34

is de rechter-commissaris. Er moet aandacht zijn voor bescherming van de klokkenluider tijdens en ook na het proces. • Het instituut van de Ombudspersoon is ook een mechanisme om te vernemen over ontoelaatbare handelingen. Er moet wel een initiële toetsing plaatsvinden, dat hetgeen wordt aangegeven, niet is gedaan uit pesterij, maar dat het aannemelijk wordt gemaakt, dat er een redelijke vermoeden is van corruptieve handelingen en dat er documenten worden geproduceerd. • Strikte toepassing aanbestedingsregeling ook voor grote projecten. Het gaat deels ten koste van de snelheid, maar dit zou moeten worden toegepast, vooral voor grote projecten. • Actief inhoud geven aan de mogelijkheden die het Anti-Corruptie Verdrag met de OAS ons biedt. En met namen de Asset Recovery Initiative. Dit mechanisme is gevestigd in Barbados

Het DA’91 Jongeren Forum introduceerde in 2019 de Anti-Corruptie vlag

Financiering van politieke partijen: Bron van Corruptie?! (Jennifer van Dijk-Silos/Winston Ramautarsing/Wilfred Leeuwin)

“WANNEER WIJ VOOR NIETS STAAN.....ZULLEN WIJ VOOR ALLES BETALEN!” Op 29 januari 2020 vond in de Lalla Rookh Ballroom de derde anti-corruptie discussieavond binnen de serie Stof tot Nadenken plaats, met als focus financiering van politieke campagnes. De hoofdinleider op deze avond was Mw. Jennifer van Dijk-Silos, voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau. Voor wat hoort wat Niemand gaat geld in een partij of persoon stoppen zonder iets daarvoor terug te verwachten. Het zijn zowel ambtsdragers die corruptie in de hand werken als ook ondernemingen en individuen die het initiëren en enorme druk uitoefenen voor het verkrijgen van gunsten in ruil voor financiële steun.Het gebeurt dus aan beide kanten van het spectrum. De corruptie in Suriname is dusdanig verergert en ingebed in de samenleving dat slechts een wisseling van de wacht in het machtscentrum geen soelaas zal bieden. “Wij hebben een aardverschuiving nodig”, waarbij er iets gebeurt waardoor een nieuwe generatie leiders opstaat die zegt dat het roer drastisch moet worden omgegooid.” Wetgeving en controle op naleving cruciaal De financiëring van politieke partijen kan een bron van corruptie zijn. Corruptie neemt steeds ergere vormen aan in Suriname, “in alle lagen van de samenle37

ving”. Dit geldt niet alleen voor de politiek, maar ook de private sector. Er heerst een vorm van hopeloosheid als het gaat om de mate van corruptie die plaatsvindt in Suriname. Het gebrek aan wetgeving om transparantie en verantwoording te eisen van politieke partijen is nog altijd de crux van het probleem. Een belangrijke voorwaarde is herstel van de rechtsstaat .Dit is noodzakelijk voor een ommekeer. Het is niet slechts nieuwe wetgeving. Deze zal niet effectief zijn zonder integere mensen die voor de handhaving moeten zorgen. Artikel 2a van het Decreet Politieke Organisaties is het enige artikel is in de Surinaamse wetgeving, dat wat zegt over de financiën van politieke partijen: De verplichting van de bestuursorganen, in het bijzonder van de penningmeester en de verificatiecommissie om jaarlijks een verslag of staat van inkomsten en uitgaven van de politieke organisatie te publiceren in het Advertentieblad van de Republiek Suriname en in ten minste één in Suriname verschijnend dagblad. Het is opvallend dat kort voor de verkiezing bij de kandidaatstelling politieke partijen straatarm zijn of met nietszeggende staten zullen komen van inkomsten en uitgaven, waarbij de inkomsten gelijk zijn aan de uitgaven, terwijl in de praktijk er een heel ander beeld is. Er kan met dit artikel niet heel veel gedaan worden, omdat er in de wet niet is vastgesteld hoe het financiële verslag eruit moet zien, wie de controle hierover moet doen en er zijn ook geen sancties opgenomen.

Herkomst financiën politieke campagnes duister Geen enkele politieke partij in Suriname geeft aan hoe zij aan geld komt, wie of wat de bronnen zijn en op welke wijze het geld wordt besteed. Het ontbreken van deze transparantie kan leiden tot corruptie. Politieke partijen gaan ‘deals’ aan met sponsoren. Er is een competitie met het aantal vlaggen, truitjes en via de media. Dit moet ingedamt worden. Voor de sponsoren is er altijd een ‘payback’ wanneer een verkiezing gewonnen wordt door een partij die zwaar is gefinancieerd. Dit is haast standaard geworden in Suriname. Neem nu maar het voorbeeld van de ondernemer die 20 kg goud schenkt aan een politieke partij. De vraag is: Wat het transparent? Was het legaal? Er is democratie maar is er politieke gelijkheid? Zijn wij als burgers in staat om de beste leiders te kiezen? Deze ‘payback’ is vaak in de vorm van houtconcessies, goudconcessies en schenkingen die achteraf door regeringen betaald moeten worden. Hoewel er geen specifieke voorbeelden genoemd worden, kan wel gesteld worden dat: “Waarover het nou gaat is, als je er geen controle op hebt, van waar dat geld komt, heb je ook de grootse kans, dat je, meewerkt aan money laundering als politieke partij”.Voor de kiezer geldt: kadootjes krijgen is leuk, maar over het algemeen niet goed!”

Corruptie is meer dan alleen tjoekoe’s Financiëring (vooral significante bedragen) is vaak afkomstig uit bronnen die wazig zijn. Het kan hierbij gaan om drugsgelden die stromen naar een politieke partij en de verkiezingscampagne. De drugsbaronnen komen hun payback halen na de verkiezing. Een voorbeeld in de regio is Sint-Maarten. Drugsbaronnen hadden zich genesteld in het bestuur. Het land is daarom een aantal jaar geleden onder curatele gesteld door Nederland. Dit zijn de risico’s bij gebrek aan transparantie, wanneer niet bekend is hoe sponsoren van partijen het geld dat zij schenken verdiend hebben. Dit heeft ook effect op de democratische beleving van de burgers. Ook in Suriname blijft veel informatie verborgen en ook als het uitlekt zijn er geen sancties. Bijvoorbeeld de Wijdenbosch brug: wie heeft hoeveel geld eraan verdient? OAS en regels financiëring politieke campagnes De OAS heeft vaker gepubliceerd met betrekking tot de financiering van politieke partijen in ons land. Enkele van hun waarnemingen: • Geen enkele partij bouwt enige controle in met betrekking tot de partijpolitieke inzet van overheidsmiddelen (vooral tijdens campagnes), omdat zij er na de verkiezingen er gebruik van willen maken • Ook de geldstromen naar politieke partijen worden niet gecontroleerd. Dit behoort ook niet tot de taakstelling van het OKB. Tegenwoordig is het zelf zo dat al heeft de partij haar financiële verslagen niet gepubliceerd worden zij toch geregistreerd. 40

Als land zijn wij heel ver verwijderd van een goed anti-corruptie beleid. Er is veel meer bewustwording nodig en dus veel meer discussie. Het is belangrijk te beseffen dat anti-corruptie niet alleen het bestrijden van tjoekoe’s is. NRA en corruptie Volgens de OKB voorzitter is ook binnen de National Risk Assessment (NRA) structuur Suriname een ‘highrisk’ country wanneer het op corruptie aankomt. Het heel staatssyteem evenals de particuliere sector zijn doorploegd met corruptie. Conclusies en Aanbevelingen Het verkiezingstoneel is ongelijk en wordt steeds ongelijker. Mensen worden armer maar politieke partijen worden rijker. Het is belangrijk de vraag te beantwoorden: Waar komt het geld vandaan? Het probleem is dat dezelfde mensen die genieten van de corruptie binnen verkiezingscampagnes diegenen zijn die de beperkingen middels wet- en regelgeving zouden moeten opleggen. De druk en eis voor daadwerkelijke verandering zal van buiten deze personen en partijen moeten komen. Het volk moet juist daarom de juiste leiders kiezen. Hiervoor is het belangrijk op te letten wie achter de mooie verhalen/beloften van de verschillende partijen en met de partij aan de tafel zitten. Er is wetgeving nodig, evenals bewustwording en dit vereist voortgaande en diepgaande discussie met betrekken van de totale samenleving. Hieruit ontstaat het draagvlak.

- Ter bescherming van de democratie moeten er uitvoering worden gegeven aan de aanbevelingen van de OAS. Dit houdt in: o Inzicht verkrijgen in financiële stromen naar de politieke partijen o Wetgeving ter regulering hiervan o Supervisie over de uitvoering o Transparantie bewerkstelligen in de relaties tussen politiek en donateurs - Een systeem voor subsidie voor politieke partijen ontwikkelen zodat er een eerlijkere competitie is en partijen ook daadwerkelijk bestuurders opleiden - Beperking op bestedingen in campagnes - Anti-Corruptie wet volledig in werking doen gaan en op naleving toezien - Systematische en fundamentele analyse van alle instituten in het land en beleid richten op het remmen van verdere verloedering - Controle op de naleving van de wet-en regelgeving moet in handen van een onafhankelijk instituut - Wetgeving die transparantie bevordert - Belangrijkste: De strijd moet voortgezet worden!

Financiering van politieke partijen: Bron van corruptie?!

Mensenrechten op de Anti-Corruptie Agenda

De publieke belangstelling is bijzonder

Het terughalen van het gestolen goed.

Corruptiebestrijding: Burgerparticipatie inspanningen en uitdagingen (Marinus Bee/Ivan Cairo/Virendra Ajodhia)

“CORRUPTION IS PAID BY THE POOR”(Paus Francis, 2014) Op 29 januari 2021 vond de vierde anti-corruptie discussieavond binnen de serie Stof tot Nadenken plaats, met als focus de participatie van de samenleving in corruptiebestrijding. De discussie werd vanwege de beperkingen uit hoofde van de COVID-19 pandemie live uitgezonden vanuit de Apintie televisie studio, online gestreamed en via Radio Sunrise. De hoofdinleider op deze avond was Dhr. Marinus Bee, voorzitter van het De Nationale Assemblee (DNA). Goede opvoeding aan de basis Corruptie raakt met name de armen. Met het geld dat door corruptie verdwijnt kan er veel meer gedaan worden voor de ontwikkeling van de samenleving. Er zal een kruistocht tegen corruptie moeten komen. Voor het welslagen van corruptiebestrijding is er echter niet slechts een taak weggelegd voor een regering. Meer nog is het de participatie van de burger die succes garandeert. Aan de basis hiervan ligt een goede opvoeding, moraal en integriteit. Hoofdinleider Marinus Bee stelde zijn eigen opvoeding als voorbeeld, streng en eerlijk. Dan doet het milieu of de buurt waaruit je komt er niet meer toe. Integriteit is het kompas en vertrekpunt voor het bestrijden van de corruptie. Ook het onderwijs moet zich structureel richten op het bouwen aan de integriteit van de jonge generaties. Ook de strafmaat is van belang in de ontmoediging van corruptief handelen. Wetgeving is cruciaal in het proces van participatie van de burger 47

en de regering moet extra inspanningen plegen voor het elimineren van corruptie. De samenleving moet diegenen die zich op oneerlijke wijze verrijken hard afwijzen. In deze moet de sociale controle gestimuleerd worden. “De regering, in het bijzonder de wetgevende macht, zal dus nog tal van spreekwoordelijke bergen moeten verzetten en daar is gepaste haast bij”. Als het streven is om een gezonde natie te creëren, zullen we met z’n allen het collectief doel moeten nastreven, want het bestrijden van corruptie is geen doel op zich, maar een gevecht voor sociale gerechtigheid, voor vrede en voor veiligheid. Corruptie hoort er NIET bij! Voor effectieve corruptiebestrijding is het noodzakelijk dat politici stoppen het idee te wekken als zou corruptie erbij horen. Er is altijd een initiator voor corruptie en er wordt misbruik gemaakt van mazen in de wet. Burgerparticipatie is ontzettend belangrijk, ook omdat bestrijding in het belang is van de samenleving Burgers moeten het als plicht zien om corruptie te melden. En de media moet zich beijveren om vaker en regelmatig met diepgang over corruptie te publiceren. Onderzoeksjournalisme is over het algemeen een kostbare aangelegenheid. Er moet meer in de richting gedacht worden van samenwerking tussen mediahuizen wanneer het gaat om het onderzoek van grote zaken. Maar ook de mediahuizen moeten de hand in eigen boezem steken. Er moet meer ruimte en tijd gaan in vergaring, analyse en voorbereiding. Journalisten kunnen een sterkere bijdrage leveren door hun specifieke skills aan te scherpen. De wet Openbaarheid van Bestuur is van cruciaal belang. 48

Voorbeeldfiguren nodig Wanneer de mentaliteit is om snel rijk te worden zonder inzet, zonder inspanning, dan is het voor de hand om corrupt te handelen. Van belang naast wetgeving en straffen, is een goede morele basis van groot belang. Er is een grote behoefte aan voorbeeld figuren. Daar heeft onze samenleving een ontzettend gebrek aan in de recente geschiedenis. De mentaliteitsverandering kan enige tijd in beslag nemen. Daarom is het van belang nu het momentum te creeren. Dit zal als resultaat hebben dat de moraal van de burger versterkt wordt. De gemeenschap heeft dringend behoefte aan voorbeeldfiguren die vertrouwen en inspiratie uitstralen. Een sterke en gestructureerde corruptiebestrijding is ook in het belang van onze toekomst. De opbrengsten uit oa. olie en gas mogen niet in handen komen van corrupte personen en leiders. Conclusies en Aanbevelingen De DNA voorzitter stelde dat onder zijn voorzitterschap de gemeenschap voorzien zal worden van verschillende wetsprodukten die niet alleen meer ruimte zullen creëeren voor corruptiebestrijding maar meer nog voor de burgerparticipatie daarin. Hij noemde o.a. de wet Openbaarheid van Bestuur, De wet Enqueterecht, maar ook voorzieningen voor bescherming van de klokkenluider. Voorts wordt aanbevolen dat: - Er duidelijke gedragscodes worden afgesproken voor leiders en leidinggevenden - Politici zich actief inzetten tegen corruptie - Integriteits lessen worden verzorgd binnen het onderwijs 49

- De Anti-Corruptiewet volledig in uitvoering gaat - Er toegezien wordt op naleving van wetgeving, regels en procedures - Er consequenties zijn voor niet-naleving en misschien wel verzwaring van de geldende strafmaat - Onderzoeksjournalistiek actief wordt bedreven - Versterking van de controlerende/onderzoeksinstituten m.n. CLAD en de Rekenkamer - Vereenvoudiging van het proces voor indiening van een verzoek door de burger tot onderzoek van mogelijke corruptie - Actieve participatie van de burger in bestrijding, maar ook in ontmoediging en verdiepen van de bewustwording

Uitgangspunten DA’91 in corruptie bestrijding Teneinde corruptie richtig en efficiënt te bestrijden dient er een geïntegreerd nationaal actie plan te zijn, ondersteund, maar niet politiek bestuurt, door de hoogste politieke gezagsdragers van Staat. Hierbij spelen het beleid vanuit de regering/overheid, het zich volledig onderwerpen aan wet en regelgeving vanuit het hoogste politiek gezag (tonen van politieke wil), het instellen en consolideren van nieuwe instituten evenals het versterken van bestaande instituten en het verhogen van de bewustwording bij het publiek in het algemeen van groot belang. Heel belangrijk hierbij is, behalve een volledige uitvoering van het Inter-Amerikaans verdrag tegen Corruptie, ook de toetreding tot de Conventie Tegen Corruptie van de Verenigde Naties (UNCAC). Het Nationaal Actie plan voor corruptiebestrijding zou moeten zijn opgebouwd uit korte termijn, middellange termijn en lange termijn doelen. Het creëeren van een anti-corruptie Staat op lange termijn dient ondersteund te worden door een breed gedragen systeem gebaseerd op hoogstaande culturele waarden en integriteit. Op middellange termijn streeft DA’91 naar het creëeren van een overheid vrij van corruptie en het beschikken over de capaciteit om te vóórkomen en actie te ondernemen tegen corruptie en een systeem van integriteit als belangrijke culturele waarden. Zowel de lange termijn als middellange termijn visie dienen gerealiseerd te worden binnen alle sectoren, 51

binnen de overheid/regering in de meest brede zin van het woord, de gemeenschap evenals binnen de zakenwereld. In DA’91 haar visie i.h.k.v. corruptiebestrijding stelt zij zich de volgende missies ten doel: 1. De opbouw en instelling van een systeem (het Anti-Corruptie Instituut), van mechanismen en capaciteit voor het vóórkomen en ondernemen van actie tegen corruptie op nationale schaal 2. De aanpassing van nationale wetgeving en regelgeving ter ondersteuning van haar visie op een consistente, geconsolideerde en systematische wijze 3. Het vormgeven en consolideren van een systeem en mechanismen voor het confisqueren van bezittingen verkregen uit corruptie middels effectieve nationale en internationale samenwerking 4. Het bouwen en internaliseren van een anti-corruptie cultuur binnen het overheidsapparaat en de gemeenschap 5. Het ontwikkelen en publiekelijk bekend maken van een systeem voor het rapporteren van de prestaties van Anti-Corruptie Instituut. De te volgen strategie zou volgens DA’91 alsvolgt horen te zijn: 1. Uitvoeren van preventieve maatregelen 2. Implementatie van strategische maatregelen op het vlak van orde handhaving 3. Uitvoering van maatregelen om regelgeving en wetgeving te harmoniseren op het vlak van corruptie uitbanning en andere gerelateerde gebieden 52

4. Internationale samenwerking en bezit terugvordering als onderdeel van bestraffing van corruptie 5. Het verbeteren en versterken van de anti-corruptie educatie en normen/waarden systeem 6. Verbeteren van de coördinatie in de implementatie van het rapporteringsmechanisme in het bestrijden van corruptie evenals de bescherming van de klokkeluider.

Nawoord Met deze uitgave hoopt DA’91 niet alleen een bijdrage te leveren aan de diepere bewustwording van het belang van effectieve corruptiebestrijding en ontmoediging bij de instituten, maar meer nog bij elke burger van ons land. Corruptiebestrijding is aan de basis van een eerlijke en vreedzame samenleving en zoals wij kunnen leren uit het recent uitgebrachte NRA (National Risk Assessment) rapport ook cruciaal voor ons toekomstperspectief. Wij spreken onze dank uit aan allen die hebben bijgedragen aan de vier anti-corruptie discussie avonden die in deze publicatie zijn belicht. Onze dank aan de inleiders en panelleden en aan de sponsoren, en ook aan alle burgers die actief participeerden. Samen met u zetten wij de strijd voort op weg naar de Nieuwe Republiek, omdat u beter verdient! Romeo Stienstra Coördinator Wetenschappelijk Buro