DİJİTAL ÇAĞDA ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ İLE TÜRKÇE EĞİTİMİ İdeaport Yayınları 19 Yazar Ahmet BENZER Tasarım ve Dizgi Gökçenur İNAN Baskı İşkur Matbaacılık Kağ. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ağaçişleri Sanayi Sitesi 1370 Sk. No:5 İvedik OSB -Yenimahalle / ANKARA Tel : (312) 394 52 62 Tic. Sic. No: 140568 1.Baskı Temmuz, 2017 TTGV Yayın No TTGV-T/2017/07 ISBN: 978-605-64392-6-1 Yayının telif hakları yazar Ahmet BENZER’e aittir. teknolojiveturkce@gmail.com adresine e-posta atarak kitabı isteyebilir, “Dijital Çağda Öğretim Teknolojileri ile Türkçe Eğitimi” adlı facebook sayfası üzerinden iletişime geçebilirsiniz. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı // TTGV Cyberpark, Cyberplaza B Blok Kat: 5-6 Bilkent 06800 Ankara www.ttgv.org.tr www.ideaport.org.tr
Ahmet BENZER 1981 yılında Aydın’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Aydın’da tamamladı. Lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde okudu ve 2002 yılında mezun olarak aynı bölümde Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı. 2004 yılında “Türkiye’de Ana Dili Eğitimi Müfredat Programları 19131981” adlı teziyle yüksek lisans, 2008 yılında “Fiilde Zaman, Görünüş, Kip/Kiplik” adlı teziyle doktora eğitimini tamamladı. 2014 yılında Türkçe Eğitimi alanında Doçentliğini aldı. Hâlen Marmara Üniversitesinde öğretim üyesi olarak görevini sürdüren yazar, anlama ve anlatma becerileri üzerine dersler vermektedir. Türkçe eğitimi alanındaki çalışmalarının yanı sıra eğitim teknolojileri konusunda bildiri ve makaleleri de bulunmaktadır. Evli ve iki çocuk babasıdır.
Ön Söz Dünya, her yeni gün değişmekte ve bu değişimin en önemli itici gücü teknoloji olmaktadır. Teknoloji, zamanla insan yaşamının sınırlı bir alanından çıkıp sağlıktan iletişime, ulaşımdan ticarete, siyasetten eğitime kadar farklı alanlarda yaşam standardını belirleyen bir etken hâline gelmiştir. Teknolojiye eğitim penceresinden bakıldığında yadsınamaz bir gerçeklik ortaya çıkmaktadır. Bu gerçek çocukların gittikçe daha öne çekilen bir yaşla bir öğrenme aracı olarak teknolojiyle tanışmalarıdır. Teknolojik gelişmelerin kuşaklar arası farkı 20 yıldan 5 yıla düşürdüğü günümüzde sınıflara gelen çocukların ilk oyuncakları tabletler ve/veya akıllı telefonlar olmuş dolayısıyla da teknolojiyle buluşan okullar çocuklara sundukları zengin içerik ve çeşitlilik ile ailelerin dikkatlerini çekmeye başlamıştır. Teknoloji, Türk eğitim sistemine kapsamlı olarak ilk defa 2011 yılında ‘Fatih Projesi’ aracılığıyla girmiştir. Fatih projesi kapsamında bilgisayar, tablet ve akıllı tahta gibi teknoloji destekli araçlar eğitimde yaygınlaştırılmıştır. Peki, teknoloji sınıflarından ya da daha anlaşılır olarak öğretim teknolojilerinden tam olarak anladığımız nedir? Çocuklara film veya video izlettirmek, bilgisayardaki görüntüyü tahtaya aktarmak, akıllı tahta veya tablet kullanmak bu kavramı tamamıyla karşılamakta mıdır?
Teknolojinin iki tür kullanıcısı vardır. Bunlardan biri üretici diğeri ise tüketicidir. Üretici grubunda olanlar sürekli yeni ürünler ortaya koyar, kodlama yapar, yazılım oluşturur ve çeşitliliğe meraklı olup farklılıklara açıktır. Tüketici grubu ise kendilerine sunulanı kabul edip var olan teknolojiyi kullanır. Eğitimde ise teknolojiyi sadece tüketen değil aynı zamanda yenilerini üreten ve var olanın üstüne farklılıklar ekleyen öğrencilerin varlığı günümüzün arzu edilen kazanımları arasına girmiştir. Böyle bir eğitim anlayışında öğretmenin rolü de değişmiştir. Öğretmen, öğrencilerine kullanılabilir teknolojinin kapısını aralamalı bilgiye ulaşma, işleme, geliştirme, üretme ve sunma aşamalarındaki çeşitliliği gösterebilmelidir. Bu kitapta öğretmenlerin teknolojiyi daha etkin kullanabilmelerini sağlamak amacıyla web 2.0 araçlarının tanıtımı ve uygulamaya dönük örnekleri verilmiştir. Kitap boyunca programlar temalar içinde (zihin haritaları oluşturma, test hazırlama gibi) gruplandırılmıştır. Her temada öğretmen ve öğrencilere istedikleri programı test edebilme ve seçebilme hakkı verebilmek için dört adet program yer almaktadır. Storybird ile öykü yazacak, Edmodo ile her zaman (sanal) sınıfta olacak, Evernote ile notlara her zaman her yerden ulaşacak, Toondoo ile komik karikatürler hazırlayacak, Puzzlemarker ile bulmaca yapacak, Powtoon ile animasyonlar tasarlayacak, Kahoot programı ile bilgi yarışması düzenleyeceksiniz. Söz konusu olan bir teknoloji kitabı olunca her bitti denildiği anda programlardaki güncellemeler sebebiyle 3 ayda bir yenilenmiştir. Bu süreçte kitaba destek veren Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfına teşekkür ediyorum. Ahmet BENZER
İçindekiler Birinci Bölüm ZİHİN HARİTALARI...............................................................15 1.Wisemapping..............................................................................................................17 Programın Kullanımı...................................................................................................17 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı...............................................................22 2. Pooppet.......................................................................................................27 Programın Kullanımı....................................................................................................27 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı...............................................................33 3. SpiderScribe...............................................................................................37 Programın Kullanımı...................................................................................................37 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.................................................................43 4. Mindmeister ...............................................................................................48 Programın Kullanımı....................................................................................................48 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı................................................................59 İkinci Bölüm PANO OLUŞTURMA................................................................67 1. Aurasma.....................................................................................................67 Programın Kullanımı...................................................................................................67 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı................................................................77 2. Padlet..........................................................................................................82 Programın Kullanımı...................................................................................................82 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı................................................................88 3. Blendspace.................................................................................................97 Programın Kullanımı....................................................................................................97 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..........................................................104 14. Lino It.......................................................................................................108 Programın Kullanımı.................................................................................................108 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................116 Üçüncü Bölüm POSTER VE KARİKATÜR OLUŞTURMA..............................121 1. Word Art....................................................................................................................123 Programın Kullanımı.................................................................................................123 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................127 2. Canva.........................................................................................................132
Programın Kullanımı.................................................................................................132 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................139 3.Make Beliefs Comix..................................................................................144 Programın Kullanımı.................................................................................................144 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................151 4.Toondoo.....................................................................................................154 Programın Kullanımı.................................................................................................154 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................162 Dördüncü Bölüm HİKÂYE VE KİTAP YAZMA............................................167 1. Pixton........................................................................................................169 Programın Kullanımı.................................................................................................169 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................176 2. Storyjumper ............................................................................................180 Programın Kullanımı.................................................................................................180 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................187 3. Storyboard That.......................................................................................190 Programın Kullanımı.................................................................................................190 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................199 4. Storybird...................................................................................................202 Programın Kullanımı.................................................................................................202 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................211 Beşinci Bölüm NOT ALMA VE BLOG OLUŞTURMA...................................217 1. Evernote....................................................................................................219 Programın Kullanımı.................................................................................................219 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................225 2. Trello.........................................................................................................228 Programın Kullanımı.................................................................................................228 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................233 3. Blogger......................................................................................................238 Programın Kullanımı.................................................................................................238 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................247 4. Tumblr.......................................................................................................250 Programın Kullanımı.................................................................................................250 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................256
Altıncı Bölüm TEST VE BULMACA OLUŞTURMA......................................259 1. Flippquiz...................................................................................................261 Programın Kullanımı.................................................................................................261 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................265 2. Puzzlemaker.............................................................................................268 Programın Kullanımı.................................................................................................268 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................271 3. Kahoot.......................................................................................................274 Programın Kullanımı.................................................................................................274 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................283 4. Plickers.....................................................................................................289 Programın Kullanımı.................................................................................................289 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................298 Yedinci Bölüm ETKİLİ SUNUM..................................................................303 1. Prezi..........................................................................................................304 Programın Kullanımı.................................................................................................304 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................310 2. Powtoon....................................................................................................314 Programın Kullanımı.................................................................................................314 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................320 4. Buncee......................................................................................................324 Programın Kullanımı.................................................................................................324 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................330 4.Emaze........................................................................................................334 Programın Kullanımı.................................................................................................334 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................341 Sekizinci Bölüm BİLGİ AFİŞİ.....................................................................347 1. Easelly.......................................................................................................349 Programın Kullanımı.................................................................................................349 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................352 2.Visme.........................................................................................................357 Programın Kullanımı.................................................................................................357 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................362 3. Piktochart.................................................................................................368 12
Programın Kullanımı.................................................................................................368 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................373 4. Venngage..................................................................................................378 Programının Tanıtımı................................................................................................378 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................382 Dokuzuncu Bölüm SANAL SINIF...............................................................387 1. Edmodo.....................................................................................................389 Programın Kullanımı.................................................................................................389 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı..............................................................395 2. Classdojo..................................................................................................396 Programın Kullanımı.................................................................................................398 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................406 3. Remind......................................................................................................410 Programın Kullanımı.................................................................................................410 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................415 4. Beyaz Pano................................................................................................417 Programın Kullanımı.................................................................................................417 Programın Türkçe Eğitiminde Kullanımı.............................................................424 Kaynakça...................................................................................................428
13
Birinci Bölüm
Zihin Haritaları Yapılandırmacı yaklaşıma göre bilginin kalıcı olması önceki bilgilerle bağlantılı olmasına bağlıdır. Zihin bir odanın içerisinde dağınık hâlde duran bilgi parçacıklarını anlamlı hâle getirmekte ve hatırlamak da zorlanmaktadır. Zihin haritaları, bilginin ilk öğrenildiği andan itibaren öğrencilere neyin parçası olduğunu göstererek anlamlı öğrenmeyi sağlar. Ayrıca bu haritalar yardımıyla isterseniz her bir bağlantı noktasına video, ses veya bilgi kaydedebilirsiniz. Böylece ders anlatırken başka bir kaynağa ihtiyaç olmadan zihin haritasıyla konunuzu anlatabilirsiniz. Zihin haritalarını sunum programlarından ayıran en önemli özellik de buraya ortaya çıkmaktadır. Birbirleriyle bağlantılı karmaşık konuları anlatmak için kullanılabilecek en ideal programlardır. Bununla birlikte dijital zihin haritalarını kullanmak tahtaya ya da deftere çizilecek bir haritaya göre daha kullanışlı, estetik ve etkileşimlidir. Programı kullanan öğrenciler aynı anda farklı yerlerde de olsalar bir zihin haritasını grup hâlinde hazırlayabilirler.
15