Frysk boekje new by Anjewierden

PROJEKT

FRYSK

Projekt Frysk

2017

In dit projekt Frysk willen we jullie graag kennis laten maken met de Friese taal en de Friese cultuur. In een aantal onderdelen en opdrachten gaan jullie bezig met taal en cultuur. Met opdrachten en workshops en presentaties willen we jullie enthousiast maken voor het Frysk. In dit boekje wordt uitgelegd wat je met het projekt precies gaat doen. Het is eigenlijk heel simpel. Je kiest een van de vier menu’s die in dit boekje staan. Bij elke menu staat uitgelegd wat je gaat doen en ook op welke dag je dat gaat doen. Je kunt je menukeuze kenbaar maken in de ELO van Magister. Je kunt je inschrijven in Magister op een van de menu’s. Doe dat wel snel, want vol is vol! We wensen je heel veel plezier tijdens het projekt. We weten zeker dat je er iets van op gaat steken. Oh ja, je hoeft zeker niet friestalig te zijn om de opdrachten tot een goed einde te brengen  Groetnis, Mevr. Van der Meulen Mevr. Terpstra Mevr. Zuidema Mevr. Eijkelenboom Mevr. Brouwer Mr. Spanjer Mr. Anjewierden Mr. Bijlstra

Groep A

Groep B

Maandag 9.15 Toneel Friese Helden 12.15 Friese recepten

Maandag 9.15 Fierljeppen 12.15 Keatsen

Dinsdag 9.15 FREXIT 12.15 Friese Taal

Dinsdag 9.15 Familiewapen 12.15 FREXIT

Woensdag 9.15 Zee van Terpen 12.15 Utopische Landkaart

Woensdag 9.15 Friese Taal 12.15 Toneel Friese Helden

Groep C

Groep D

Maandag 9.15 Familiewapen 12.15 Friese Helden

Maandag 9.15 Friese Taal 12.15 Blokhuispoort

Dinsdag 9.15 Friese Taal 12.15 Blokhuispoort

Dinsdag 9.15 Zee van Terpen 12.15 Utopische Landkaart

Woensdag 9.15 Fierljeppen 12.15 Friese Recepten

Woensdag 9.15 Toneel Friese Helden 12.15 Keatsen

FRIEZEN DANSEN OP STRAAT NA MASSAAL “NEE”

FREXIT! Dolblije menigte bij stadhuis na bekendmaking uitslag referendum. Bron: Reuters

Totaal onverwacht en met een gigantische overmacht hebben de Friezen gekozen voor uittreding uit Nederland. Na een jarenlange strijd heeft het Friese volk gekozen een eigen land te beginnen.

”Make Fryslan great again”, aldus Trump

Premier Rutte heeft in een eerste reactie al laten weten niet met de Friezen te willen samenwerken. Donald Trump daarentegen heeft de Friezen gefeliciteerd met de overwinnig.

Er wordt over een groot aantal zaken gesproken, zoals wie gaat Fryslan besturen? Wat wordt de nieuwe hoofdstad? Welke munt wordt gebruikt? Welk volkslied? Welk voetbalelftal?

In het Provinsjehus wordt op dit moment koortsactig overlegd over hoe nu verder.

Over deze zaken zal de komende tijd duidelijkheid moeten komen .

Op de locatie Esdoorn is een groep leerlingen gevraagd hierover na te denken en over deze vragen na te denken en met antwoorden te komen De bevolking van Fryslan wacht deze uitkomsten in spanning af. Hoe gaat hun toekomst eruit zien?.

Iedereen is trots op eigen staat Fryslan in Friesland

Fryske sporten Fierljeppen ‘Fier’ betekent ‘ver’ en ‘ljeppen’ is springen, polsstokverspringen dus! Fierljeppen is een bijzondere vorm van atletiek. Sprinten, klimmen en verspringen in een sprong over het water. In de waterrijke gebieden in Nederland werd vroeger gebruik gemaakt (vooral door boeren) van een houten polsstok om sloten over te steken. De boeren gebruikten de polsstok als een vervoersmiddel om van weiland naar weiland te komen. Nu is fierljeppen vooral een sport en gaat het erom wie het verst kan springen. De ljeppers zijn echte atleten! Fierljeppen is (in wedstrijdverband) een zomersport en je doet het alleen. De springer rent op een schans in een aanloop naar de polsstok, springt in de polsstok en klimt omhoog naar de top, springt uit de polsstok en landt dan in een zandbed aan de overkant van het water. Keatsen (kaatsen) Wist je dat in heel veel landen op de wereld een variant van de kaatssport wordt gespeeld? In wel meer dan 50 landen en landstreken wordt gekaatst! Kaatsen is een balspel met twee teams van drie spelers. Het balletje wordt zo met de hand geslagen, dat de tegenstander de bal niet terug kan spelen. Het ene team (partuur) serveert, slaat de bal op en het andere partuur retourneert, slaat de bal terug. Beide parturen kunnen punten verdienen door het balletje zo ver of zo goed mogelijk tussen de lijnen te slaan.

Kaatsen in een hele oude balsport. Het wordt ook wel de alleroudste balsport genoemd, omdat er aanwijzingen zijn dat er 4000 jaar geleden (2000 jaar voor Chr.) al gekaatst werd.

Fryske les “Help! Ik krijg in de projectweek Fries, maar dat kan ik helemaal niet!” Deze reacties hoor ik vaak van leerlingen die geen Fries spreken. Speciaal voor jou deze les. Met de opdrachten die je gaat maken, kun je toch Fries leren. Ik hoop dat je hiermee in ieder geval de Friestalige leerlingen bij jou op school kunt verstaan. Gelukkig is Fries niet een hele moeilijke taal om te leren. Vaak kun je het binnen een paar maanden al aardig goed verstaan. Spreek je thuis Fries? Dan zijn er opdrachten die jou meer uitdaging geven. De thema’s die in deze les aan bod komen zijn: Minsken en moetings & Famylje en freonen (mensen en ontmoetingen &familie en vrienden).

Een zee van Terpen Kies je voor het onderdeel een zee van terpen dan krijg je een workshop van een kunstenaar die je gaat uitdagen een eigen utopische terp in te richten. Je gaat bezig met een creatief onderzoek naar ideeën over je ideale woonomgeving. Welke voorzieningen zijn er, welke architectuur en wat zijn de omgangsvormen tussen de mensen die er wonen? Ook leer je over het fenomeen ‘terp’. Je leert over wat de relatie is tussen terpen en het Friese landschap en over hun rijke historische achtergrond. Je utopische ideeën worden op kunstzinnige wijze weergegeven door te tekenen en te bouwen met diverse materialen. Je persoonlijke interesses en ideeën worden op een grote landkaart gepresenteerd. Als jouw utopische landkaart klaar is, dan wordt deze samen met vele andere landkaarten in 2018 gepresenteerd als één groot kunstwerk: Een Zee van Terpen!

“Toneel Friese Helden. Bij dit onderdeel staat de Friese geschiedenis centraal. We beginnen met een uitleg over het bruisende verleden van de Friezen. Denk bijvoorbeeld aan de opstanden tegen de Romeinen en Grutte Pier, die in de 16 e eeuw dapper vocht tegen de Hollanders. Na de introductie verdelen we de klas in groepjes om zelf een belangrijke gebeurtenis in de Friese geschiedenis na te spelen. Een verteller leest de gebeurtenis voor en de toneelspelers zullen ondertussen het verhaal uitbeelden. Na goed geoefend te hebben gaan de groepjes voor elkaar optreden. De optredens worden gefilmd. Als de tijd het toelaat gaan we de filmpjes bekijken, zodat je je eigen optreden terug kunt zien! Het groepje met het beste optreden wint een prijs.”

Fryske Dumkes Â Zelf een lekkere Fryske lekkernij gaan maken. Dit doe je in de mooie keuken op de locatie Zamenhof. Met je groep fiets je naar deze locatie. Daar staat de docent al te trappelen om je mee te nemen de keuken in. Al het materiaal wat je nodig hebt om de dumkes te maken zijn al aanwezig. 1 tl kaneel

BLOKHUISPOOR Als Als een een echte echte ‘Boef’ ‘Boef’ T de de gevangenis gevangenis in. in. Tijdens Tijdens ons ons bezoek bezoek aan aan de de Blokhuispoort Blokhuispoort in in Leeuwarden Leeuwarden krijgen krijgen we we een een rondleiding rondleiding door door de de oude oude gevangenis. gevangenis. Deze Deze rondleiding rondleiding wordt wordt gedaan gedaan door door een een oud oud bewaarder. bewaarder. (bewaker) (bewaker) Een Een gevangenis gevangenis heeft heeft in in de de volksmond volksmond verschillende verschillende bijnamen. bijnamen. Denk Denk aan aan bajes, bajes, bak, bak, cel, cel, traliezicht traliezicht of of petoet!. petoet!. Hoe Hoe je je het het ook ook noemt, noemt, het het blijft blijft voor voor de de meeste meeste mensen mensen gelukkig gelukkig een een plek plek waar waar je je nooit nooit hoeft hoeft te te ‘zitten’. ‘zitten’. Toch Toch ben ben je je vast vast wel wel eens eens nieuwsgierig nieuwsgierig geweest geweest hoe hoe een een gevangenis gevangenis er er van van binnen binnen nou nou eigenlijk eigenlijk uitziet…. uitziet….

Oude gevangenisbewakers

Tijdens Tijdens de de rondleiding rondleiding gaan gaan we we terug terug naar naar het het verleden verleden en en zien zien we we hoe hoe mensen mensen vroeger vroeger gevangen gevangen zaten. zaten. Je Je zit zit voor voor heel heel even even in in de de huid huid van van een een crimineel. crimineel. Hierdoor Hierdoor krijg krijg je je een een goede goede indruk indruk hoe hoe een een boef boef zijn zijn dagen dagen achter achter de de tralies tralies doorbrengt. doorbrengt. Tegenwoordig Tegenwoordig is is de de Blokhuispoort Blokhuispoort niet niet meer meer een een gevangenis gevangenis maar maar een een cultureel cultureel center. center.

Echte boeven die hebben vastgezeten in de Blokhuispoort!

Sinds de de middeleeuwen middeleeuwen hebben hebben familie familie of of Sinds individuele personen personen al al een een familiewapen. familiewapen. individuele Een familiewapen familiewapen onderscheid onderscheid zich zich van van Een andere families families door door kleur, kleur, vorm vorm en en het het andere beeld dat dat ze ze willen willen laten laten zien. zien. beeld Een familiewapen familiewapen bestaat bestaat uit uit meerdere meerdere Een onderdelen. onderdelen. Schild 11Schild Helm 22Helm Dekkleden 33Dekkleden Wrong 44Wrong Helmteken 55Helmteken Het wapen van Leeuwarden

In deze deze workshop workshop mag mag jij jij je je eigen eigen In familiewapen ontwerpen ontwerpen en en maken! maken! familiewapen Hoe komt komt jullie jullie familiewapen familiewapen eruit eruit te te zien? zien? Hoe Wat voor voor kleur kleur heeft heeft het? het? Welke Welke vormen? vormen? Wat En wat wat is is echt echt een een belangrijk belangrijk symbool symbool En voor jullie jullie familie. familie. voor Dit alles alles bedenk bedenk je je zelf zelf en en ga ga je je uitwerken uitwerken Dit in hout! hout! in Wie weet weet mag mag jij jij het het familiewapen familiewapen wel wel op op Wie de voordeur voordeur van van jullie jullie huis huis hangen! hangen! de Het wapen van Friesland

PROJEKT

FRYSK

ein